Γενικό Λύκειο

Ευδήλου Ικαρίας
Β’Λυκείου
2013
Πρακτικοί Τρόποι Πρόγνωςησ
Καιρού

Αντώνησ Κυράνησ
Δζςποινα Λεωνίδου
Ειρήνη Φοφςκα Τςαπαλιάρη
Περικλήσ Γεράκησ
Επιβλέπον Καθηγητής :
Χρήςτοσ Δάμαλοσ
 Πεξηερόκελα
Εηζαγφγηθό Σεκείφκα…………………………………………...2
Περίιευε……………………………………………………….....3
Μεζοδοιογία &
Σθοπός……………………………………………….……………4
Αρταηόηεηα…………………………………………….…5
Μεροκήληα…………………....8
Εποτές………………………………….….9
Προβιέυεης κε ηα
δώα…………………………………………………..10
Προβιέυεης κε ηα
θσηά…………………………………………………...12
Φσζηθά θαηλόκελα……………………………....13
Δηάθορα ζηοητεία …………………………………………....14
Σσκπεράζκαηα…………………………………….…15
Πεγές …………………………………………….…16

1
 Δηζαγσγηθό Σεκείσκα
Σηα πιαίζηα ηεο εξεπλεηηθήο εξγαζίαο ηνπ α’ ηεηξακήλνπ ε
νκάδα καο αλέιαβε ην ππόζεκα «Πξαθηηθνί Τξόπνη
Πξόγλσζεο Καηξνύ». ζεσξώληαο όηη είρακε αξθεηέο γλώζεηο
πάλσ ζε απηό ην ζέκα, δνπιέςακε θαη ζπλεξγαζηήθακε κε
ηνλ θαιύηεξν δπλαηό ηξόπν. Τειηθά θαηαθέξακε λα
ζπιιέμνπκε ηηο απαξαίηεηεο πιεξνθνξίεο θαη λα
νινθιεξώζνπκε ηελ εξγαζία πνπ θξαηάηε ζηα ρέξηα ζαο.
Παξάιιεια δεκηνπξγήζακε θη έλαλ κηθξό νδεγό κε εύθνινπο
ηξόπνπο πξόγλσζεο ηνπ θαηξνύ. Οη πιεξνθνξίεο καο
ζηεξίδνληαη ζε ιατθέο παξαηεξήζεηο αηώλσλ. Παξαηεξήζεηο
ησλ απιώλ αλζξώπσλ πνπ πνιιέο θνξέο αθόκα θαη ζήκεξα
ηηο ρξεζηκνπνηνύκε.

Όρζηο θεγγάρη..
Ξάπια ο θαπεηάληος..
Ξάπια ηο θεγγάρη..
Όρζηος ο θαπεηάληος .

2
 Πεξίιεςε
Αλέθαζελ ν άλζξσπνο αλαθάιππηε ηξόπνπο θαη κεζόδνπο γηα
λα πξνβιέςεη ηα θπζηθά θαηλόκελα. Γηόηη είλαη απαξαίηεην
ζηε δσή ηνπ θαη ζηελ επηβίσζή ηνπ λα γλσξίδεη ηηο θαηξηθέο
ζπλζήθεο πνπ ηνπ επηηξέπνπλ λα ηαμηδέςεη, λα θαιιηεξγήζεη
θαη λα ςαξέςεη. Δηδηθόηεξα ζηελ Διιάδα ε γλώζε γηα ηνλ
θαηξό ήηαλ αλαγθαία θαζώο ε ηξνθή ησλ αλζξώπσλ
πξνεξρόηαλ είηε από ηηο θαιιηέξγεηεο είηε από ην ςάξεκα.
Αμίδεη λα ζεκεησζεί όηη κεξηθέο πξνβιέςεηο ηνπο, θάιππηαλ
έλαλ νιόθιεξν ρξόλν! Αθόκα θαη ζήκεξα κάιηζηα αθνύκε
ηνπο γεξνληόηεξνπο λα πξνβιέπνπλ ηνλ θαηξό.
Απνκαθξπλζείηε γηα ιίγν ινηπόλ από ηνλ θόζκν ηεο
ηερλνινγίαο θαη δείηε πσο νη πξόγνλνί καο, κάληεπαλ ‘‘ηη
θαηξό ζα έρεη αύξην’’.

3
 Μεζνδνινγία & Σθνπόο
 Oη έξεπλεο καο μεθίλεζαλ σο εμήο: Αξρηθά κνηξάζακε
θαζήθνληα ζε θάζε κέινο ηε νκάδαο. Έπεηηα κέζα από
ην δηαδίθηπν θαη από βηβιία βξήθακε ηηο απαξαίηεηεο
πιεξνθνξίεο γηα ηελ εξγαζία καο αιιά θαη θσηνγξαθηθό
πιηθό. Σηε ζπλέρεηα ξσηήζακε αλζξώπνπο πνπ καο
κεηέδσζαλ αξθεηέο γλώζεηο πάλσ ζην ζέκα. Έηζη
νινθιεξώζακε ηελ εξγαζία καο αιιά θαη ηνλ κηθξό
νδεγό πξόγλσζεο ηνπ θαηξνύ βαζηζκέλν ζηηο
πιεξνθνξίεο καο. Σθνπόο ηεο εξγαζίαο καο είλαη λα
απνδείμνπκε όηη :
 Οη άλζξσπνη από η’ αξραία ρξόληα αλαθάιππηαλ ηξόπνπο
θαη κεζόδνπο γηα λα πξνβιέςνπλ ηνλ θαηξό .
 Να βξνύκε ηα κέζα πνπ ρξεζηκνπνηνύζαλ.
 Να επηιέμνπκε 10 εύθνινπο ηξόπνπο πξόγλσζεο θαη λα
ζαο ηνπο παξνπζηάζνπκε.

Καιή Αλάγλσζε !

4
 I. Αξραηόηεηα
Σηελ αξραηόηεηα ππήξμαλ πνιινί πνπ έγξαςαλ γηα ζεκάδηα
πνπ κπνξνύκε λα πξνβιέςνπκε ηνλ θαηξό. Ο Ζζίνδνο
ζπκβνύιεπε ηνπο λαπηηθνύο λα ηαμηδεύνπλ άθνβα ζηε
ζάιαζζα όηαλ ηα θύιια ζηηο ζπθηέο ζα είραλ κέγεζνο
παηεκαζηάο θνξαθηνύ. Ο Θεόθξαζηνο ζρνιίαζε όηη νη
θαηαηγίδεο θαη νη αζηξαπέο ζπλνδεύνληαη από ηζρπξνύο
αλέκνπο όηαλ νη αθηίλεο ηνπ ήιηνπ θαίλνληαη λα πέθηνπλ ζε
δηαθνξεηηθή θαηεύζπλζε. Δπίζεο όηη αλ εκθαληζηεί έλα
δειθίλη θνληά ζηε ζηεξηά, ζα αθνινπζήζεη θαηαηγίδα. Ο
Σηξεςηάδεο απερεί ηηο ιατθέο δνμαζίεο, ζύκθσλα κε ηηο
νπνίεο ν Εεπο πξνθαιεί ηε βξνρή, ν δε Σσθξάηεο, ζεξκόο
ππνζηεξηθηήο ησλ θηινζόθσλ, ιέεη ζηνλ Σηξεςηάδε όηη ε
βξνρή πξνθαιείηαη από ηηο λεθέιεο (λέθε), θαη πξνζζέηεη
ραξαθηεξηζηηθά : «Δίδεο πνηέ βξνρήλ ρσξίο λεθέιαο;» Οη
ρξόλνη ηνπ Σσθξάηνπο, απνηεινύλ γηα ηελ επηζηήκε ηεο
Μεηεσξνινγίαο κηα πεξίνδν δπζθήκηζεο αθνύ ν ιαόο
ριεύαδε ηνπο αζρνινύκελνπο πεξί ηα "κεηέσξα", θαη έηζη αληί
ηεο ιέμεσο «κεηεσξνιόγνο», δεκηνύξγεζαλ ηόηε νη ιέμεηο
«κεηεσξνιέζρεο» θαη «κεηεσξνθέλαμ». Θεσξείηαη δε πνιύ
πηζαλό όηη νη Νεθέιεο ηνπ Αξηζηνθάλνπο γξάθηεθαλ γηα λα
ζαηηξίζνπλ ηνπο πεξί ηα κεηεσξνινγηθά θαηλόκελα
αζρνινύκελνπο θαη κάιηζηα θαη απηόλ αθόκα ηνλ Σσθξάηε.

5
«Αιθπνλίδεο εκέξεο» : Οη αίζξηεο εκέξεο ζηα κέζα ηνπ
ρεηκώλα θαινύληαη Αιθπνλίδεο, από ην όλνκα ηεο
Αιθπόλεο θόξεο ηνπ Αίνινπ πνπ θπβεξλνύζε ηνπο
αλέκνπο. Σύκθσλα κε ην κύζν, θάπνηα θνξά επεηδή ε
Αιθπόλε έπεζε ζε ζθάικα, ν Γίαο ηελ ηηκώξεζε
κεηακνξθώλνληάο ηελ ζε πνπιί, ηελ Αιθπόλα, θαη ηελ
θαηαδίθαζε λα γελλά ηα απγά ηεο ην ρεηκώλα αληί ηελ
άλνημε. Δπεηδή όκσο άθελε ηα απγά ηεο ζηνπο βξάρνπο
πνπ βξίζθνληαλ θνληά ζηελ ζάιαζζα ή ζε όρζεο
πνηακώλ θαη ν ρεηκσληάηηθνο αέξαο ηα παξέζπξε ζηα
θύκαηα παξαθάιεζε ηνλ Γία λα ηελ ζπγρσξέζεη. Απηόο
ηε ιππήζεθε, θαη δηέηαμε ηόηε ηνλ Αίνιν λα ζηακαηάεη
γηα 14 εκέξεο πεξίπνπ ηελ πλνή ησλ δπλαηώλ αλέκσλ
θαη λα δηαηεξεί θαινθαηξία θαηά ην ρξνληθό απηό
δηάζηεκα. Έηζη νη αξραίνη Έιιελεο εμεγνύζαλ ηελ
ύπαξμε απηώλ ησλ εκεξώλ ηνπ θαινύ /αίζξηνπ θαηξνύ
κέζα ζηνλ ρεηκώλα, ηηο νπνίεο ν Αξηζηνηέιεο
ραξαθηήξηδε θαη σο εκέξεο «επδίαο». Οη Αιθπνλίδεο
εκέξεο ηνπνζεηνύληαη ζην ρξνληθό δηάζηεκα από ηελ
15ε Γεθ. έσο θαη ηελ 15ε Φεβξνπαξίνπ εθάζηνπ έηνπο,
κε κεγαιύηεξε ζπρλόηεηα ην δηάζηεκα 15-31
Γεθεκβξίνπ θαη 16-31
Ηαλνπαξίνπ.

6
«Σεκεία ηωλ θαηξώλ» : Ζ αξρή ηεο θξάζεο απηήο όζν
θαη ε ζεκαζία ηεο βξίζθεηαη ζηηο αξραηόηεηεο δηνζεκίεο
(ή δηνζεκίαο = Σεκεία ηνπ Γηόο), δειαδή θπζηθά
θαηλόκελα πνπ πξνθαινύζε ν Γίαο.

7
 II. Μεξνκήληα
Ηδηαίηεξα έγθπξα πξνγλσζηηθά ζεσξήζεθαλ ηα Μεξνκήληα,
ιέγνληαη επίζεο θαη Αιιαμνκήληα, Γξίκεο, Γξίκαηα,
Καηάκελα, Καηακελάηα, Μελαιάγγηα, Μελνιόγηα. Σύκθσλα
κε απηά ρώξηδαλ ηηο πξώηεο έμη ή ηηο πξώηεο δώδεθα κέξεο
ηνπ Απγνύζηνπ ζε δύν κήλεο. Δάλ νη κέξεο είλαη έμη ν πξώηνο
κήλαο δηαξθνύζε από ην πξσί κέρξη ην κεζεκέξη θαη ν
δεύηεξνο από ην κεζεκέξη κέρξη ην βξάδπ. Δάλ νη εκέξεο
είλαη δώδεθα, θαζεκηά ηνπο νιόθιεξε αληηζηνηρεί ζε έλαλ
κήλα. Από ηελ θαηξηθή θαηάζηαζε ησλ εκεξώλ απηώλ
καληεύεηαη ν θαηξόο όινπ ηνπ έηνπο. Δίλαη εκέξεο απνθξάδεο,
αθαηάιιειεο γηα εξγαζία, ηδίσο γηα θνπή μύισλ (ζαπίδνπλ)
θαη γηα πιύζηκν ξνύρσλ )θζείξνληαη. Γε γίλνληαη γάκνη, νύηε
θνιπκπάλε (επεηδή ην ζώκα ζα γεκίζεη ζππξηά).

Σπνπδή ησλ Μεξνκήλησλ (παιαηά γθξαβνύξα)

8
 III. Δπνρέο
Άλνημε:
 Όςηκε θαη ςπρξή άλνημε αθνινπζείηαη από όςηκν
θαινθαίξη θαη δεζηό θζηλόπσξν.
 Πνιιέο βξνρέο ηελ άλνημε αθνινπζνύληαη από πνιύ δεζηό
θαινθαίξη ζηα πεδηλά.

Καινθαίξη:
 Πληγεξό θαινθαίξη αθνινπζείηαη από βαξύ ρεηκώλα.
 Όηαλ επί κηθξό δηάζηεκα, ν ρεηκώλαο ζα είλαη βαξύο.

Φζηλόπωξν:
 Ήξεκν θζηλόπσξν αθνινπζείηαη από αλεκώδε
ρεηκώλα.

Χεηκώλαο:
 Άζηξα ην ρεηκώλα, ζύλλεθν ην θαινθαίξη.
 Πνιύβξνρνο ρεηκώλαο αθνινπζείηαη από μεξό θαη
δεζηό θαινθαίξη.

9
 IV. Εώα

Αγειάδα: Θα βξέμεη αλ ηξώεη θαζηζκέλε ή αλ μαπιώλεη ζην

ρνξηάξη.
Άινγν: Aλ ριηκηληξίδεη πνιύ, έξρεηαη θαθνθαηξία.
Γάηα: Όηαλ ληανπξίδεη πξνο ηελ αλαηνιή ν θαηξόο ζα είλαη
θαιόο. Όηαλ ληανπξίδεη πξνο ην λόην, ζα βξέμεη.
Γάηδαξνο: Δάλ ηξώεη κε βνπιηκία, έξρεηαη θαθνθαηξία.
Γεξάθη: Δάλ εκθαληζηνύλ πνιιά καδί, ν ρεηκώλαο ζα είλαη
βαξύο.
Γξύινο: Αλ νη γξύινη αθνύγνληαη πιεζηάδεη βξνρή.
Γνπξνύλη: Καηά ηα ρνηξνζθάγηα ησλ Χξηζηνπγέλλσλ
εμεηάδεηαη ε ζπιήλα. Αλ είλαη ρνληξή πξνο ηα πίζσ, ν
ρεηκώλαο πνπ αθνινπζεί, ζα είλαη βαξύο. Αλ είλαη ζε όιν ην
κήθνο ηζνπαρήο, ν ρεηκώλαο ζα είλαη ήπηνο.
Καηζίθα: Όηαλ ηα ζειπθά επηζπκνύλ ηελ νρεία γηα δεύηεξε
θνξά, ν ρεηκώλαο ζα είλαη βαξύο. Δάλ βαηεπηνύλ αξγά γηα ηελ
επνρή ηνπο, ζα είλαη ήπηνο.
Κνξάθηα: Όηαλ θσλάδνπλ έλα έλα ζα βάιεη αέξα. Όηαλ είλαη
πνιινί καδί θαη ηζηκπηνύληαη ηόηε ζα βξέμεη.
Κόηα: Όηαλ μύλνληαη θαη ζθεπάδνληαη κε ρώκα πνπ
πξνέξρεηαη από ηελ θίλεζε ησλ θηεξώλ ηνπο, ζα βξέμεη ή ζα
ρηνλίζεη.
Μπεθάηζα: Όηαλ εκθαληζηνύλ πξόσξα, έξρεηαη θαθνθαηξία.

10
Σθύινο: Όηαλ ζε θαθνθαηξία νπξιηάδεη, έξρεηαη θαηαηγίδα.
Φίδη: Δάλ εκθαληζηνύλ ηνπ Δπαγγειηζκνύ, ην θαινθαίξη ζα
είλαη βξνρεξό.
Χειηδόλη: Δάλ ηα ρειηδόληα πεηάλε ρακειά, ζα βξέμεη.

11
 V. Φπηά
Ακπγδαιηά: Όηαλ αλζίζεη ην θζηλόπσξν ,ν ρεηκώλαο ζα είλαη
βαξύο.
Βειαληδηά: Όηαλ έρεη πνιιά βειαλίδηα, ν ρεηκώλαο ζα είλαη
καθξύο θαη βαξύο.
Ειηά: Όηαλ ηα θύιια ηεο ζπζηξαθνύλ, έξρεηαη δεζηό
θαινθαίξη.
Κξεκκύδη: Αλ ην θξεκκύδη έρεη παρηά εμσηεξηθή θινύδα
ηόηε ν ρεηκώλαο ζα είλαη βαξύο.
Κνξνκειηά: Όηαλ έρεη πνιινύο θαξπνύο, ν ρεηκώλαο ζα είλαη
βαξύο.
Πεύθν: Όηαλ ηα θύιια ηνπ ζξνΐδνπλ ζα βξέμεη.
Πνπξλάξη: Όηαλ έρνπλ πνιινύο θαξπνύο, ν ρεηκώλαο ζα
είλαη βαξύο θαη ε ειαηνπαξαγσγή πινύζηα.
Σπθηά: Όηαλ έρεη πνιινύο θαξπνύο, ν ρεηκώλαο ζα είλαη
βαξύο.

12
 VI. Φπζηθά Φαηλόκελα
Αζηέξηα:
 Αλ ηξεκνζβήλνπλ ζα έξζεη άλεκνο, αλ είλαη ζνιά ζα
έξζεη βξνρή.
 Αλ ππάξρεη θαζαξή μαζηεξηά ζεκαίλεη όηη ζα έξζνπλ
θξύα.
Ήιηνο: Όηαλ αλαηέιιεη ζακπόο θαη νη αθηίλεο ηνπ
ζθνξπίδνληαη άιιεο πξνο ην βνξξά θη άιιεο πξνο ην λόην, ζα
έξζεη βξνρή ή άλεκνο.
Θάιαζζα: Αλ ε ζάιαζζα βγάδεη θύθηα, ζα θάλεη θνπξηνύλα.
Σειήλε: Όηαλ γύξσ ηεο ππάξρεη θσηνζηέθαλν ζπρλά
δειώλεη βξνρή.
Σύλλεθν:
 Όηαλ έξζνπλ από ηα δπηηθά έξρνληαη βξνρέο ελώ αλ
έξζνπλ από ηα βόξεηα έξρνληαη κειηέκηα.
 Αλ πεγαίλνπλ πξνο ηα λόηηα έξρεηαη βξνρή θαη αέξαο.
Φεγγάξη: Όηαλ είλαη ζνιό ζα έξζεη πγξαζία θαη αέξαο.

13
 VII. Γηάθνξα ζηνηρεία

Κάξβνπλα: Όηαλ είλαη αλακκέλα θαη ζβήζνπλ ρσξίο αηηία,

ζα ρηνλίζεη.
Καπλόο: Όηαλ γπξίδεη ν θαπλόο κέζα ζην ζπίηη, ζα αιιάμεη ν
θαηξόο.
Λπρλάξη: Όηαλ ζρεκαηηζηνύλ κύθεηεο – θαύηξεο ζηελ άθξε
ηνπ θπηηιηνύ πνπ θαίεη έξρεηαη θαθνθαηξία.
Μπδήζξα: Δάλ ζην θαδάλη, πνπ βξάδεη, πεηάεη
κπνπξκπνπιήζξεο, πξηλ πήμεη, ν θαηξόο ζα ραιάζεη.
Σηάρηε: Όηαλ ζην ηδάθη ήηαλ αξαηή (πην ξεπζηή), ζα ραινύζε
ν θαηξόο.

14
 Σπκπεξάζκαηα
Σθνπόο ηεο εξγαζίαο καο ήηαλ λα απνδείμνπκε όηη ν
άλζξσπνο από ηα αξραία ρξόληα αλαθάιππηε ηξόπνπο θαη
κέζα ώζηε λα πξνβιέπεη ηνλ θαηξό. Γηόηη ήηαλ απαξαίηεην
γηα θάζε εξγαζία ηνπ. Αμηνπξόζεθην είλαη, όηη παξά ηελ
απνπζία ηεο ηερλνινγίαο νη πξνβιέςεηο ησλ πξνγόλσλ καο
πνιιέο θνξέο ήηαλ έγθπξεο. Με ηε βνήζεηα ησλ δώσλ, ησλ
θπηώλ, ησλ θπζηθώλ θαηλνκέλσλ άιια θαη κε δηάθνξα άιια
κέζα έθαλαλ ηηο πξνβιέςεηο ηνπο. Βέβαηα πνιιέο από απηέο
δελ έρνπλ απνδεηρζεί επηζηεκνληθά, σζηόζν είλαη θαιό λα
αλαηξέρνπκε ζε απηέο, όρη κόλν γηα θάλνπκε θαη ηελ δηθή καο
πξόγλσζε αιιά θαη γηα ζαπκάζνπκε ηε ζθέςε θαη ηε
θαληαζία, ησλ πξνγόλσλ καο.

15
 Πεγέο:
 www.pemptousia.gr
 www.Greek-weather.org
 www.xalazi.gr
 www.Clipartlogo.com
 www.Greekmetereology.gr
 www.Enet.gr
 www.5dim-pyrgou.ilei.Sch.gr

Βηβιηνγξαθία:
Νίθνο Μαιαβάθεο Λαχθή Μεηεφροιογία ζηελ εθεκεξίδα
Τα Νέα
Επραξηζηίεο:
Δπραξηζηνύκε ηελ θπξία Εαθείξα, λνηθνθπξά ζην ρσξηό ηνπ
Δπδήινπ θαζώο θαη ηνλ θύξην Ππιαξά, ζπληαμηνύρν λαπηηθό,
γηα ηηο πνιύηηκεο πιεξνθνξίεο πνπ καο ράξηζαλ.

16