Professional Documents
Culture Documents
AV C I L
A YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI SINAVI
SO
RI
ALAN YETERLİLİK TESTİ
İ
BR
İS
AN R
ŞD SE
2ŞU0BA2T 3 YKS’NİN
ENEME
25 AYT DARALTILMIŞ
MÜ FREDATINA GÖRE
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ÖZEL İÇERİK HAZIRLANMIŞTIR.
TÜRK DİLİ
VE EDEBİYATI
SORU KİTAPÇIK NUMARASI
AYT
0 0 0 0 0 0 0 0
ADI
SOYADI
SALON NO. SIRA NO.
ADAYIN DİKKATİNE!
DİKKAT! SINAV BAŞLAMADAN AŞAĞIDAKİ UYARILARI MUTLAKA OKUYUNUZ.
1. Kitapçık ve cevap kâğıdındaki size ait bilgileri ilgili bölümlere doğru olarak kodlayınız.
Aksi taktirde sınav sonuçlarınıza ulaşmakta sorunlar yaşayabileceğinizi unutmayınız.
2. Cevap kâğıdınızdaki tüm alanları kurşun kalem kullanarak ve kutucukların dışına taşırmadan belirgin olarak
işaretleyiniz.
3. Size verilen kitapçık türünü cevap kâğıdınızın ilgili bölümüne sınav başlangıcında işaretleyiniz.
Bu kitapçık
Bu kitapçık kapağı
kapağı öğrencilerimizinsınava
öğrencilerimizin sınavadaha
dahagerçekçi
gerçekçi hazırlanmaları
hazırlanmalarıamacıyla
amacıylaÖSYM
ÖSYMkitapçığı dikkate
kitapçığı alınarak
dikkate hazırlanmıştır.
alınarak hazırlanmıştır.
AYT
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI
BRANŞ DENEMELERİ
EDEBİYAT ZÜMRESİ
Mehmet DURMAZ Özlem ŞİMŞEK ESER
ISBN = 978-625-8070-90-3
1. İnsan içindeki sıkıntıyı dağıtmazsa yer değiştirmesi daha 3. Deneme yarışmasına katılmak isteyen öğrencilerden biri
fazla bunaltır onu. Yerine oturmuş yükler, daha az engel yazdığı metnin bir bölümünde şöyle ibareler kullanmıştır:
olur geminin gidişine. Yerini değiştirmekle bir hastaya
“Aydın, her düşünceye saygı duyar ve yalnızca ‘düşünce’
iyilikten çok kötülük edersiniz. Hastayı kımıldatmakla has-
olması bile o şeye saygı duyulması için yeterlidir. Bir aydın,
talığı azdırırsınız. Onun için kalabalıktan kaçmak yetmez,
kendi düşüncesine taban tabana zıt bir düşünceyi bile bir
bir yerden başka bir yere gitmekle iş bitmez. İçimizdeki
süre sonra benimseyebilir; düşüncede çeşitlilik, büyük bir
kalabalık hâllerden kurtulmamız, kendimizi kendimizden
zenginliktir.”
koparmamız gerek.
Yazı inceleme kurulu başkanınca verilen tavsiye: “----”
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı-
dakilerden hangisidir? Başkanın bu tavsiyesinden sonra yarışmaya katılan öğren-
ci, aynı düşünceleri aşağıdaki gibi ifade eder:
A) Farklı düşüncelerin zihnimizde dolaşması
“Aydın, düşüncenin gökkuşağını yedi rengiyle seven kişidir.
B) İnsanın iç dünyasındaki çatışmalardan kurtulması
Ona göre aklın bahçesinde farklı farklı meyve ağaçlarının
C) Tedavi sürecinin önce düşünceyle başlaması olması iyidir çünkü her düşünce meyvesi, insanlığın belle-
ğini bir başka yönden beslemektedir.”
D) İnsanın kendini dinleme sürecini başlatması
Bu parçadan hareketle yarışmacı öğrenciye verilen
E) İnsanın aşırı giden alışkanlıklarını sınırlandırması
tavsiye aşağıdakilerden hangisi olabilir?
4. • Son yıllarda adı sıkça anılan pestisit nedir? 5. • İlk radyo 1895 yılında
ünlü İtalyan mucit Marconi
• Dünyada pestisit kullanımı nasıl bir seyir izlemekte-
tarafından üretildi.
dir?
• Pestisitin yarattığı tehlike hangi boyutlara ulaşmıştır? • 24 Aralık 1906 yılında ise
müziğin ve konuşmanın
• Pestisit kullanımıyla biyoçeşitliliğin tehdit altına girdi-
olduğu ilk radyo
ğini söyleyenler ne kadar haklıdır?
yayını R.A Fessendon
Aşağıdaki araştırma sonuçlarından hangisi bu sorular- tarafından yapıldı.
dan herhangi biriyle ilişkili değildir?
Sesin büyüsünü, sözün gücüne katıp insanların gönül evle-
A) Pestisitlerin, pestleri yani besin kaynaklarına zarar rine konuk ettiği radyo; her geçen gün bireysel ve toplumsal
veren patojenleri öldürerek işlevini yerine getirdiği ve bir ihtiyaç olmayı sürdürdü. Çünkü faydalı bir araç, hayırlı
bitki tarafından emildikten sonra iletim demetleriyle bir misafir, sadık bir dost olma özelliği radyoya olan talebi
taşındığı ortaya konmuştur. artırdı. Bu talep dikkate alındı ve 1960’tan sonra çıkarılan
B) Tarımda ürünlere zarar veren böceklerin ve mikropların bir kararnameyle sekiz ilde il radyoları kuruldu: İstanbul,
yok edilmesi için kullanılan zehirli, kimyasal maddelere İzmir, Ankara, Adana, Antalya, Gaziantep, Kars ve Van.
pestisit dendiği dile getirilmiştir. Türkiye’de radyo yayıncılığı tarihine bakıldığında yerelleş-
menin il radyolarıyla birlikte başladığı görülmektedir. İl rad-
C) 2022’de pestisit kullanımının 1990’dan bu yana yüzde yoları, daha sonra kurulan bölge radyolarının da çekirdeğini
seksen arttığı ve bakterisid (bakteri öldürücü), ahicide oluşturacaktır.
(kuş öldürücü), inşaktisid (haşere öldürücü), fungusid
(mantar öldürücü) gibi çeşitlerinin devreye sokulduğu Bu parçada radyo ile ilgili olarak aşağıdakilerden han-
saptanmıştır. gisi söylenemez?
D) Yılda 11 bin insanın ölümünden ve 385 milyon ve insa- A) Farklı nitelikleri bünyesinde barındırdığı
nın zehirlepi karaciğer akciğer, böbrek ve sinir sistemi B) İnsanların ihtiyaçlarından doğduğu
rahatsızlıkları yaşamasından pestisitlerin sorumlu oldu-
C) Radyo yayıncılığının yerelleşmeye katkı sağladığı
ğu tespit edilmiştir.
D) Sayısındaki artışın aşamalı olarak gerçekleştiği
E) Pestisitlerin insanların besinlerini korumak isterken
birçok canlının besin zincirini bozduğu, yabani otları E) Kuruluşunun resmî bir dayanakla gerçekleştiği
B
öldüren herbisitlerin arıların soyunun tükenmesine yol
İ
açabilecek boyutlara geldiği birçok canlı türününde bu
L
tehditle karşı karşıya kaldığı söylenemiştir.
G
İ
S
A
R
M
A
L
6. Çok eski tarihlerden beri bilim insanları ışığı incelemiş- 8. ● Dalında bülbül öttü
ler, ışığın yapısını ve doğasını anlamaya çalışmışlardır.
Prizmadan geçirilen beyaz ışığın renklere ayrıldığını gör-
▲ Yârim gurbete gitti
müşler ve uzun süre bu olayı “Prizmalar ışığı renklendirir.” ◆ Ötmez olaydın bülbül
şeklinde yorumlamışlardır. Ancak 1665 yılında yaptığı ★ Ekin ektim, ot bitti
meşhur deneyi ile Newton, gerçeği anlayan ilk bilim insanı
olmuştur. Newton, beyaz ışığı prizmadan geçirdikten sonra Yukarıdaki dizelerle bir düz mâni oluşturmak için sıra-
bir ekrana düşürmüştür. Ekranı uygun bir uzaklığa yerleş- lama nasıl olmalıdır?
tirdiğinde kırmızı, turuncu, sarı, yeşil, mavi ve mor şeklinde A) ◆ ▲ ★ ●
sıralanan renkli görüntüler elde etmiştir. Büyük dâhi ikinci
bir prizmayı yeşil ışığın önüne koymuş ve yeşil ışığın priz-
B) ● ★ ▲ ◆
madan çıktıktan sonra yine yeşil olarak kaldığını, renklen- C) ▲ ● ★ ◆
mediğini görmüştür. Bu defa ikinci prizmayı ters çevirerek D) ◆ ★ ● ▲
kullanan Newton, renklere ayrılan ışığın bu ters çevrilmiş
ikinci prizmadan geçtikten sonra tekrar beyaz ışığa dönüş- E) ★ ● ◆ ▲
tüğünü görmüştür.
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- B) Sözcük yinelemeleri yoluyla tekrir sanatı oluşturulmuş-
lenemez? tur.
A) 11’li hece ölçüsü ile yazılmıştır. C) Birbiriyle ilgili kelimeler bir arada kullanılarak tenasüp
sanatına başvurulmuştur.
B) Çapraz uyak örgüsü ile yazılmıştır.
D) İmgeli, sanatlı ve mesajı kapalı bir anlatıma yöneliş
C) Sanatlı bir söyleyiş söz konusudur.
göze çarpmaktadır.
D) Ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
E) Üstü örtük bir iğnelemeye ve nükteli söyleyişe yer veril-
E) Epik şiir türüne örnektir. miştir.
II
Yıglap udu artadım
Bağrım başın kartadım
Kaçmış kutug irtedim
Yağmur kipi kan saçar
12. sisler bulvarı bir gece haykırmıştı 13. Bir varmış, bir yokmuş, Tanrı’dan başka
Kimseler yok imiş, yakın zamanda
ağaçları yatıyordu yoksuldu
içimde biber gibi bir kahır Uzun boylu, kumral, yüksek alınlı
bütün şiirlerimi yakacaktım Şerefli bir kökün güzel bir dalı
S
A
R
M
A
L
14. I. Devlet adamlarına yöneticilikle ilgili bilgiler veren 16. Vapur, şuraya buraya uğrayıp bir sürü yolcu bıraktıktan
eserlerdir. Edebiyatımızda bu türün ilk örneği Yusuf sonra sıcak memleketlere yaklaşınca kendisini bir durgun-
Has Hacib’in Kutadgu Bilig adlı yapıtıdır. luk aldı: Kalanlar bilmediği bir dilden konuşuyorlardı ve ona
II. Menakıpname de denen ve evliyaların hayatlarının İstanbul’daki gibi:
anlatıldığı yapıtlara verilen addır. – Hasan gel!
III. Manzum olarak da yazılabilen bu eserler, Peygamber
– Hasan git!
Efendimiz’in iç ve dış özelliklerinin anlatıldığı eserler-
dir. Demiyorlardı, ismi değişir gibi olmuştu: Hassen şekline
IV. Din uğruna yapılan savaşların anlatıldığı öğretici girmişti:
metin türüdür. – Taal hun ya Hassen, diyorlardı, yanlarına gidiyordu.
Numaralanmış cümlelerde aşağıdaki metin türlerinin – Ruh ya Hassen... derlerse uzaklaşıyordu.
hangisinin açıklamasına yer verilmemiştir?
Hayfa’ya çıktılar ve onu bir trene koydular. Artık ana dili
A) Surname
büsbütün işitilmez olmuştu. Hasan, köşeye büzüldü; bir
B) Hilye şeyler soran olsa da susuyordu. Portakal bahçelerine dal-
C) Gazavatname mış, göğsünde bir katılık, gırtlağında lokmasını yutamamış
D) Siyasetname gibi bir sert düğüm, daima susuyordu.
17. Oyunun bu bölümünde Hacivat müzik eşliğinde bir semai 19. Akademisyen:
okuyarak perdeye çıkar. Semai bitince “Off… Hay Hak!”
— Halit Ziya Uşaklıgil okumak tabiri caizse bir ömre
diyerek perde gazelini okur.
bedel. Başta romanları, hikâyeleri olmak üzere düzyazıları-
Hacivat — (Semai okuyarak perdeye gelir.) nı, mensur şiirlerini hatta tiyatrolarını didik didik ettim.
Ne suçum görüp aman terk ettin, — Ben de elimden geldiğince yazdığı edebî türlere yöne-
lik belirgin bir eserini okumaya çalıştım. Bu uzun okuma
Ağyar ile ülfet ettin,
sürecinizde Halit Ziya’nın hangi eserlerini ön plana aldınız?
Ne suçum görüp aman terk ettin!
Akademisyen:
(Semai biter.)
— Öncelikli olarak “bir nesil romanı” olan eserini Türk
Off… Hay Hak! edebiyatının şaheseri kabul etmeliyiz. 2008’de dizisi de
yapılarak büyük yankı uyandıran eseri Türk edebiyatının
Diyelim bu gece de Mevla’m işimizi rast getire.
ilk modern romanı kabul edilmektedir. Yine Halit Ziya’yı
Yar bana bir eğlence medet! yansıtması bakımından üç anı kitabını da bunlar arasında
sayarım. Özellikle 40 yaşına kadarki hayatından izler taşı-
Kande varsa âşık-ı biçare cananın arar,
yan kitabından çokça yararlandım.
Dert ile bimar olan elbette dermanın arar.
Gazeteci:
Aman bana bir eğlence yar hey!
— Evet, bir akademisyen olarak anılarını iyi incelemek
İçerik özellikleri dikkate alındığında bu parça Karagöz işinize çok yaramıştır. Ben kendi adıma Kırık Hayatlar ’dan
oyununun hangi bölümünden alınmış olabilir? çok etkilendim. Bir de şunu eklemeliyim ki bana büyük bir
A) Muhavere B) Mukaddime ders niteliğinde olan Bir Yazın Tarihi ’ndeki Ferhunde Kalfa,
ilginç gelmiştir.
C) Tekerleme D) Fasıl
Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine
E) Bitiş
ulaşılamaz?
20. Necati Cumalı’nın Tütün Zamanı üçlemesinin ilk kitabı 23. Sanatçı, verdiği eserlerle Türk edebiyatının son 60 sene-
olan Zeliş romanından alınan aşağıdaki metinlerin sinde mühim bir yere oturur. Başta şiir olmak üzere hikâye,
hangisinde ayraç içinde belirtilen durumla ilişki kuru- deneme, fıkra, piyes, inceleme ve düşünce yazıları gibi
lamaz? çeşitli türlerde kalem oynatmıştır. Programlı çıkışı ve estetik
A) “– Varacan mı o Boşnağa?..” (yerel ağızla konuşturma) yönü edebiyat dünyasının ilgisini çekmiştir. Edebiyatımızda
bir sistem gözeterek ürün veren nadir sanatkârlardandır.
B) “– Dünyada enişte demem o baykuş suratlıya…” (ben-
O, insanımızın şuur kazanması ve öz benliğine dönmesi
zetme sanatından yararlanarak anlatıma güç katma)
için Diriliş Neslinin Âmentüsü, Ruhun Dirilişi, İnsanlığın
C) Yaşar’la atışmasından bu yana geçen iki gün içinde, Dirilişi gibi eserlerinde de kelime olarak yer verdiği “Diriliş”
Zeliş’in yaşayışı ile ilgili anlattığımız bu olaylar olup adını bir sistem olarak geliştirmiştir. Bu sistemde edebiyat
biterken kısaca özetlemememiz gereken başka olaylar önemli bir yer tutar. Edebiyat, sanatçının “Diriliş” perspek-
da geçti. (meddah üslubu ve özetleme tekniği) tifinin bir nevi başlangıç noktası ve onun felsefesine göre
D) “Ay doğar aşmak ister kendini inşa etmenin bir yoludur. Bu bağlamda sanatçının
Al yanak yaşmak ister “Edebiyat Yazıları” başlığı ile çıkmış kitaplarının incelen-
Şu benim garip gönlüm mesi, sanatkârın teklif ettiği sistemin, ürünlerinin anlaşılma-
Yâre kavuşmak ister” sı için önem arz eder.
(mâniden yararlanma)
Bu parçada söz edilen yazar aşağıdakilerden hangisi-
E) “Öğleye geliyordu. İri zeytin ağacının altında, yabani dir?
erguvan dallarından örülmüş çardağın içi loştu iyice,
serindi de.” (metinler arasılık) A) Edip Cansever B) Necip Fazıl Kısakürek
21. Aşağıdakilerden hangisi Ali Şir Nevai ile ilgili yanlış bir
bilgi içermektedir?
A) Çağatay edebiyatının en büyük ismidir.
B) İlk tezkireyi yazan ve hamse sahibi olan sanatçıdır.
C) 15. yüzyıl sanatçısı ve bilginidir. B
D) Şairliğinin yanında düşünür ve devlet adamlığı yönü de İ
vardır. L
E) Yaşadığı dönemde Hüsrev-i Rum olarak anılmıştır. G 24. ----, 19. yüzyılın başlarından son çeyreğine kadar hemen
İ hemen tüm Avrupa’da etkili olmuştur. Duygu, imge ve fan-
teziye ağırlık veren bu akım; eski edebiyatlara ve mitolojiye
S değil, halka yönelmeyi savunmuştur. Bu akımdan etkilenen
A sanatçılar, eserlerinde insanı toplumsal çevresiyle birlikte
22. Ben şair olmak istiyorum diyen gençler! Hiç olmazsa yakın R yansıtırken kendi kişiliklerini gizlememişlerdir. Millî tarih ve
dönem şairlerimizi okuyunuz. Çile’yi okumadan metafizik M günlük yaşantıları ön plana çıkaran sanatçılar, hüzün ve
sezişi, felsefi gerilimi, Ben Sana Mecburum’u okumadan, A
kötümserliği eserlerinde sıkça işlemişlerdir. Jean Jacques
aşkın imgeli anlatımını, Bursa’da Zaman’ı okumadan tarih- L
Rousseau, Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller
sel duyarlılığı, İstanbul’u Dinliyorum’u okumadan yaşanılan
çevreyi duyumsayışı anlamlandırmanız eksik kalacaktır. akımın önemli temsilcileri arasında yer alır.
Bu parçada, bir eserinden söz edilmeyen sanatçı aşa- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
ğıdakilerden hangisidir? getirilmelidir?
1. Yorgunluk bütün bedenini esir aldığı için artık hareket 3. Hindistan’da filleri yetiştirmek için daha küçükken ayağı-
etmekte zorlanıyordu. Akşama kadar hiç durmadan kumaş na kalın zincirle bir kazığa bağlıyor ve tutuyorlar. Zaman
kesmişti. Yaşam şartları her geçen gün ağırlaşıyordu. geçip koskoca fil olduğunda bunu rahatlıkla çekebilecek
Kendine ve çocuklarına bakabilmek için çalışmalıydı. Yolu güce ulaşmasına rağmen onu koparmıyorlar. Neden biliyor
kesen küçük sokaklardan birinde oturan bu minik kadın, musunuz? Çünkü çocukken onu bağladılar. Çocukken zin-
güçlü kalmalıydı. Her geçen gün patronu maaşından üç ciri koparmaya, kazığı söküp atmaya gücü yoktu; çocukken
beş lira kesmesine rağmen susuyordu. Elindeki makasla çok denedi ve yapamadı. Sonra bunu aşacak gücünün
bazen parmağını kesecek kadar dalgın oluyordu ama dal- olmadığını kabul etti. Büyüdü, dev bir fil oldu ama hâlâ bu
gınlık da ona yasaktı. zinciri kıramayacağını düşünüyor. Biz de biraz böyleyiz
aslında. Çekmiyoruz, denemiyoruz; duvarları zorlamıyoruz.
Bu parçada “kesmek” sözcüğü aşağıdaki anlamlardan
Hep şöyle diyoruz: Herkesin hayatında duvarlar var. Ama
hangisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır?
o duvarlar zannettiğiniz yerde değil, çok daha uzakta.
A) Yaralamak Sınırlar zannettiğiniz yerde değil, çok daha uzakta. Sınırlar
zannettiğinizden çok daha uzak ve oraya geldiğiniz zaman
B) Bölmek, ayırmak
onları da aşabilirsiniz. Bütün sorun, farkındalık sahibi olup
C) Alıkoyup vermemek olmamayla ilgili.
D) Gidermek, yok etmek Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
E) Parçalara ayırmak A) Öğrenilmiş çaresizlik, kişide öz güven gelişimine engel
olan en önemli nedenlerdendir.
B) Kişinin sınırlılık alanı oldukça geniştir ve bu alanı daha
da genişletmek kişinin kendi elindedir.
C) Kişinin özgürlük alanı, bir başkasının özgürlük alanına
girmediği sürece sınırlandırılmamalıdır.
D) Hayatımızda var olduğunu zannettiğimiz sınırlılıklar,
B hayatımızı anlamsız bir şekilde yaşamamıza neden
İ olur.
L
E) Bize engel olarak gördüğümüz birçok şeyi aslında
G
zamanı gelince kolayca ortadan kaldırabiliriz.
İ
2. Yazınımız uzun zamandır kan kaybediyor. Üretirken yenilik-
ler ortaya koyabilen şair yok denecek kadar az. Basmakalıp S
lafları kullanmayan şairler yetiştirmeli. Şair konusunda A
tazekana ihtiyaç var. Şairlerimiz duyulmamış sözler söyle- R
sinler demiyorum. Yeni imgeler üretsinler, yeni çağrışımlar M
oluşturabilsinler. Anlayacağınız eskiyi söyleseler bile bunla- A
rı yeni söyleyişlerle söylesinler. L
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı-
dakilerden hangisidir?
4. İletişim fakültesi 4. sınıf öğrencisi Burak, bir gazetede staj 5. • D vitamini nerede nasıl üretilmektedir?
yaparken kendisinden bir sohbet yazısı yazması istenince • D vitamini yönünden havuzun dolu olması niçin
şu cümleleri kurar: önemlidir?
“Halil Cibran ‘Üzgün olduğunuzda tekrar kalbinize bakın, • Son yıllarda neden D vitaminin eksikliği artış göster-
göreceksiniz ki daha önce sevinciniz olan bir şey için mektedir?
ağlıyorsunuz.’ diyor. Gerçekten de insan, mutluluğunun • D vitamini eksikliği ne şekilde giderilebilir?
kaynağı olan bir şeyin dışındaki kayıplar için gerçek bir
üzüntü yaşamaz.” Aşağıdaki araştırma sonuçlarından hangisi bu sorular-
dan herhangi biriyle ilişkili değildir?
Burak’a verilen tavsiye: “----”
A) 11-14 saatleri arasında 15-20 dakika dik gelen ışınlara
Usta köşe yazarının tavsiyesinden sonra iletişim öğrencisi kollarımızın içiyle veya yüzümüzle maruz kalmamızın D
Burak, sohbet yazısına şöyle başlar: vitaminini depolamak için yeterli olduğu, bunun balkon-
“Halil Cibran ‘Üzgün olduğunuzda tekrar kalbinize bakın, da veya parkta dinlenmeyle birleştirilerek de gerçekleş-
göreceksiniz ki daha önce sevinciniz olan bir şey için ağlı- tirilebeceği dile getirilmiştir.
yorsunuz.’ diyor. Yazara bu konuda hak veriyorum. Sizce B) Hücre içine girip DNA üzerinden işlemesi ve vücuttaki
de haklı değil mi? İnsan, kendini mutlu etmeyen bir şeyin kolesterolün kullanımı için hücre içine girmesi yoluyla
mutsuzluğunu yaşayabilir mi? O zaman bir şeyin varlığı bizi ortaya çıkan D vitaminin vitaminden çok hormona ben-
mutlu ediyorsa yokluğu da mutsuz edecektir. Bu, doğal bir zeyen bir vitamin olduğu saptanmıştır.
döngü değil mi?”
C) D vitamini eksikliği için sınırın 30 ng/ml olarak kabul
Bu parçadan hareketle Burak’a verilen tavsiye aşağıda- edilmesi gerektiği ve önerilen yani ideal kabul edilen
kilerden hangisidir? vitamin seviyesinin ise 40-60 nanogram arasıda olduğu
A) Anlattığınız konuyla ilgili düşüncelerinizin alıntılarla tespit edilmiştir.
verilmesi, sizin özgün düşüncelerinizin bulunmadığı D) D vitamini eksikliğinin depresyondan kansere, gripten,
kanısı uyandırabilir. kemik erimesine, tiroit fonksiyon bozukluklarından obe-
B) Sohbet yazısı, aktüel konularla ilgili olmalı ve okuyucu- ziteye kadar birçok sağlık sorunuyla ilişkisinin olduğu
ya inandırıcı gelecek deliller sunmalıdır. ortaya konmuştur.
C) Sohbet yazısında önemli olan, bir fikir solosu yapmak E) D vitamini eksikliğinin artışıyla güneşten uzak, kapalı
B
değil okuyucuyu metne dâhil eden bir üslup kullanmaktır. çalışma ortamlarında çalışmanın artışı arasında doğru-
İ
dan bir ilişki olduğu saptanmıştır.
D) Söyleşinin can damarı, okuyucu kitlesini ilgilendiren bir L
konuda kişisel görüşlerin yansıtılmasıdır. G
İ
E) Anlattıklarınızı kişisel yaşamınızdan hareketle anlatma-
lısınız ki okuyucunun yüreğine dokunabilesiniz.
S
A
R
6. Gözlerin nergis-i şehlâ mı aceb
M
A Dehenin gonce-i zibâ mı aceb
L
Hep şükûfeleri cem’ etti yüzün
7. Bizdik o hücumun bütün aşkıyla kanatlı 9. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
Bizdik o sabah ilk atılan safta yüz atlı. A) Yenisey Yazıtları, 6. yüzyıla ait olsa da edebî bir metin
özelliği taşımadığından 8. yüzyıla ait Göktürk Yazıtları
ilk yazılı eserimiz olarak kabul edilir.
Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle,
B) Maniheizm dininin özelliklerini yansıtan ve bir fal kitabı
Canlandı o meşhur ova at kişnemesiyle!
olan Irk Bitig Uygur Dönemi’ne ait bir eserdir.
C) Kül Tigin ve Bilge Kağan adına dikilen yazıtlar Yolug
Fethin daha bir ülkeyi parlattığı gündü Tigin tarafından yazılmıştır.
Biz uğruna can verdiğimiz yerde göründü. D) İslamiyet Öncesi Dönem’de nazım ve nesrin iç içe
olduğu sözlü edebiyat ürünleri Divanü Lügat’it-Türk adlı
Gül yüzlü bir afetti ki her bûsesi lâle eserle yazıya geçirilmiştir.
Girdik zaferin koynuna kandık o visâle. E) İslamiyet Öncesi Dönem’de Türkler 38 harfli Göktürk
alfabesini ve 14 harfli Uygur alfabesini kullanmıştır.
Bu dizelerle ilgili olarak
I. Coşkulu bir anlatımla epik bir söylem oluşturulmuştur.
II. Kaside nazım şeklinin kafiye düzenine göre oluşturul-
muştur.
III. Benzetmeye yer verilmiştir.
IV. Servetifünun şiir anlayışını yansıtmaktadır.
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
B
İ
L
G
10. Yusuf Has Hacip’in 11. yüzyılda yazdığı Kutadgu Bilig’ in,
İ
Yunus Emre’nin 13. yüzyılda yazdığı Risaletü’n-Nushiye’ nin,
Güvahi’nin 16. yüzyılda yazdığı Pendname’ nin ve Nabi’nin
S 17. yüzyılda yazdığı Hayriye’ nin birtakım ortak özellikleri
A vardır.
R
Bu eserlerde
M
A I. Aruz ölçüsüyle yazılmak
8. I. Bölüm II. Bölüm
L II. Nasihatname türüne örnek olmak
Çarhname Mesnevi
Kutadgu Bilig Nasihatname
III. Osmanlı Türkçesi ile kaleme alınmak
Şikâyetname Kaside
Risaletü’n Nushiyye Fabl IV. Mesnevi nazım biçimiyle oluşturulmak
Harname V. aa - ba - ca uyak düzenine göre biçimlenmek
I. Bölüm’de verilenlerle II. Bölüm’de verilenler eşleştiri- durumlarından hangilerinin ortak olduğu kabul edile-
lirse aşağıdakilerden hangisi dışta kalır? bilir?
A) Çarhname B) Kudatgu Bilig
A) I, II ve IV B) II ve IV C) II, III ve V
C) Şikâyetname D) Risalet’ün Nushiyye
E) Harname D) III ve IV E) Yalnız IV
11. Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur zaman 13. Fuzuli ve Baki’nin şiir anlayışlarına dair çalışma yapan bir
içinde, develer tellal iken eski hamam içinde... Hamamcının öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir karşılaşma tasarlar.
tası yok, külhancının baltası yok. Arap bacı hamama gider, Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine hayalî bir konuşmaya
koltuğunda bohçası yok. Handadır handa, yetmiş iki deli girişir.
ile bir manda. Yedik, içtik; dişimizin dibi et yüzü görmedi.
Aşağıdakilerden hangisi bu konuşmada geçebilecek
Bereket versin hacı cambaza, bize bir at verdi dorudur diye.
bir diyalogdan alınmıştır?
At bize bir tekme vurdu, geri dur diye. Deniz ortasına vardık
kıyıdır diye. Tophane güllesini cebimizi doldurduk darıdır A) Fuzuli: Açık, anlaşılır bir üslupla yazma gayretiniz bu
diye. Kız Kulesi’ni belimize soktuk borudur diye. Tuttu bizi
dönemin zihniyetine pek uymuyor!
bir zaptiye delidir diye. Attı tımarhaneye, bir gün, iki gün, üç
gün... Tuttuk pirenin birisini, yüzdük derisini, çadır kurduk Baki: Düzyazılarınızdaki didaktik söyleyişinizi şiire ta-
Üsküdar’dan berisini. Masaldır bunun adı, söylemekten çıkar şımanız size bir şey kazandırmaz!
tadı. Her kim ki dinlemezse hakkından gelsin topal dadı. B) Baki: Şiirin temelinin ilim olduğunu ifade etmeniz
Masala bu şekilde giriş yapılmasının nedenleri arasın- kayda değer bir nitelik!
da
Fuzuli: Biçim – öz dengesini maharetli bir şekilde uy-
I. Anlatılacakların hayal ürünü olduğunu ortaya koymak
gulamanız takdire şayan!
II. Masalın anonim bir tür olduğunu hatırlatmak
C) Baki: Aruz ölçüsünü bu kadar mükemmel kullanırken
III. Okuyucu veya dinleyicileri masala hazırlamak
hece ölçüsüne de yer vermeliydiniz!
IV. Eğitici yönünün ağır bastığını belirtmek
Fuzuli: Gezgin âşıkların söyledikleri şiirleri Türkçe Di-
V. Masallarda yer ve zamanın belirsiz olduğunu yansıt-
van’ınızda kullanmasaydınız iyi olurdu!
mak
D) Fuzuli: Tasavvufi konuları halkın anlayacağı düzeyde,
hangileri sayılamaz?
sanatlara başvurmadan anlatmanız lazım!
A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV
Baki: Bağdatlı bir şair olarak Hint üslubuna yönelme-
D) II ve V E) III ve V
niz anlaşılır bir hâl değil!
E) Fuzuli: Sana bizim ellerde ızdırap şairi denmesine bir
B mana veremiyorum!
İ Baki: Sultanuş’ş şuara olarak mesnevi nazım şeklinde
L
kalem oynatmamanız kabul edilemez!
G
İ
15. Tanzimat Dönemi şairleri, şiirde ele aldıkları konular, yap- 17. Mütareke yıllarında işgal altında bulunan İstanbul’daki
tıkları yenilikler veya savundukları şiir anlayışından dolayı ahlaki, millî, manevi değerlerini kaybetmiş insanları konu
kimi adlarla anılır: Birine “vatan şairi”, birine “tezatlar şairi”, edinen bu romanda Sami Bey ve kızı Leyla’yla değerle-
birine “eski taraftarı”, birine “hikemî şiirin son ustası” yakış- rinden uzaklaşan insanlar temsil edilmiştir. Başlangıçta
tırması yapılır. Leyla’nın nişanlısı olan Necdet ise kendisini dizginleyen,
bireysel şuuru, yaşadıklarının etkisiyle millî şuur içinde
Aşağıdaki sanatçılardan hangisi bu parçada sözü edi-
eriterek hakiki bir vatansever olmayı başarmış bir kişi ola-
len şairlerden değildir?
rak karşımıza çıkar. Yazar bu eseriyle İstanbul’daki ahlak
A) İbrahim Şinasi bozukluklarını dile getirirken İstanbul’u helak edilen şehir-
B) Namık Kemal lerle özdeşleştirir.
C) Ziya Paşa Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangi-
D) Muallim Naci sidir?
E) Abdülhak Hamit Tarhan A) Kiralık Konak B) Sinekli Bakkal
C) Sodom ve Gomore D) Bugünün Saraylısı
E) Ateşten Gömlek
20. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “methiye” 23. Hafız ile Semender kitabının sonunda Haydar Ergülen
bölümünden alınmış olabilir? postmodernist kurmaca yazarlar gibi davranır. Şair Birhan
A) Rûh-bahş oldı Mesîhâ-sıfat enfâs-ı bahar Keskin’in, kitabın ilk basımından kısa bir süre sonra Nar
Açdılar dîdelerin hâb-ı ademden ezhâr dergisinin dördüncü sayısında yayımladığı “Son Mektuptan”
adlı yazıyı, toplu şiirler basımına alır. Oyuna dâhil olan
B) Döşedi yine çemen nat’-ı zümürrüd-fâmın
Birhan Keskin bu yazıda, Sibel adlı arkadaşının Londra’da
Sîm-i hâm olmış iken ferş-i harîm-i gülzâr
bir sahafta bulduğu Lina’nın yeni bir mektubundan söz
C) Hazret-i Sultân-ı Gâzî Hân Murâd ol şâh kim eder ve mektuptan çarpıcı bir parçayı yazının sonuna ekler.
Nev-bahâr-ı adli dünyâyı gülistân eyledi Kitap bitmiştir bitmesine ancak oyuncu şair, oyununu sür-
D) Döşedi mihr-i felek yolları dîbâlar ile dürür.
Etdi teşrif çemen mülkini sultân-ı bahâr
Bu parçadan hareketle postmodern eserlerle ilgili aşa-
E) Gül gibi gülşene kılmaz nola arz-ı dîdâr ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
Hayli döküldi saçıldı yolına fasl-ı bahâr A) Kurmacayı gerçek dünyaya taşıma
B) Metinler arasılıktan yararlanma
21. Cumhuriyet sonrası Türk romanında, Cumhuriyet kazanım- C) Okuru şaşırtmaya çalışma
larıyla donatılmış öğretmen tipinin önemli bir yer tuttuğu
D) İç monolog ve bilinç akışı tekniklerini kullanma
görülür. Pek çok romancı Cumhuriyet’in yeni değerler bütü-
nünü topluma ulaştırmanın bir yolu olarak romanlarında E) Birden fazla sonuçlu ya da sonuçsuz bitişler hazırlama
çoğu kez idealist öğretmen tiplerine yer verirken yeni rejimin
önünde engel olarak gördükleri tehlikeleri de bu tipin kar-
şısına yerleştirmiştir. Bu olumlu ve olumsuz kahramanlar
aracılığıyla yeni toplumun sağlıklı inşaasını hedeflemişlerdir.
1. Batı dünyasında hastalıkların - - - - bulaştığı iddiası ilk 2. Nedir yaşamak? Yaşamak benim için dünyayı algılamak,
defa İskoçyalı Doktor A. Gordon tarafından ortaya atıldı. kavramak, bulgulamak ona bir anlam vermektir. Ben de
Gordon’un görev yaptığı şehirde lohusa humması (doğum “Neler var yeryüzünde?” dedim. Gördüm ki evler, sokaklar,
sırasında hijyene dikkat edilmemesi nedeniyle ortaya çıkan çarşılar, dükkânlar, ağaçlar, ovalar, gök hep gök ve insan-
ateşli hastalık) vakaları hayli sık görülüyordu. Gordon, lardı yeryüzü. Büyük bir kitap gibiydi her şey daha çok.
- - - - bu vakalarda ortak bir nokta yakaladı. Bu hastalığa Böyle gittim geldim ben de o kitapla. Ne zamana kadar?
yakalananların tamamında, görev yapan doktor ya da hem- Yazmaya başlayıncaya değin. Ama yazmaya başlayınca
şire daha önce lohusa hummalı başka bir hastaya temas iş değişti, yazmaya başlayınca değiştim. Evler, sokaklar,
etmişti. insanlar hep vardı yine ama ben evleri, sokakları, insan-
ları bir başka görmeye başladım. İşte o zaman yazmakla
Bu parçada boş bırakılan yerlere düşüncenin akışına
yaşamak birleşti bende. İkisini birbirinden ayıramaz oldum.
göre sırasıyla aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
Daha da önemlisi yazmak, yaşamın yerini aldı. Yazmadan
A) daha çok sosyal ortamlarda – çalışmaları sırasında yaşamak diye bir şeyi anlamaz oldum. Artık bir suya, bir
B) hastanelerden – bu fikri ortaya atıp temellendiren ilk kişi eve, bir sokağa, insanlara yazmak için, bir onun için bakar
olarak oldum. Bir yaprağı onun için elime alıyordum; bir kadına,
C) dokunma yoluyla – bu vakalarla ilgili istatistiksel verileri bir adama, bir kuşa, gökyüzüne bakarken hep yazmak için
derlerken bakıyordum. Yaşamının artık başka bir anlamı yoktu, her
şey ama her şey yazılmak içindi.
D) dikkatsizlik nedeniyle – nadir görülen
E) taşıyıcılarla – günlük hayatta çok sık karşılaşılan Bu şekilde konuşan bir kişinin, sanatçı ile ilgili aşağı-
daki değerlendirmelerden hangisini yapması beklene-
mez?
A) Sanatçı, sanatıyla hayatını aynı potada değerlendirir.
B) Sanatçı dünyayı ve hayatı farklı bir şekilde yorumlar.
C) Sanatçı çevresindeki en küçük ayrıntıları bile sanatın
B konusu olarak değerlendirebilir.
İ D) Sanatçı gerçekçi bir tavırla insan ve doğa arasındaki
L ilişkiyi ortaya koyar.
G
E) Sanatçı, konusunu her zaman gördüğümüz dış çevre-
İ
den alır ancak onu özgün bir şekilde yorumlar.
S
A
R
M
A
L
3. I. Tımar gelirlerinin çoğu kırsal alanlardan tahsil edil- 4. Gündelik yaşamın önemli bir parçası olan giyim kültürü,
mekle birlikte kentsel kökenli gelirlerden oluşan halk şiirine de yansımıştır. Osmanlı toplumunun giyim
tımarlar da bulunmaktaydı. kuşamının zenginliğini bu şiirlere bakarak görebiliriz.
II. Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda tarihî ve Bu parçaya göre aşağıdaki dizelerin hangisi, Osmanlı
iktisadi zorunluluklardan doğmuştur. giyim kültürünü temsil eden bir örnek olamaz?
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçim- A) Çizme olam ayağına giyersen
de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangisidir? Ökçesinde çamurlara bas gelin
A) Tımar sistemi, Osmanlı İmparatorluğu’nda tarihî ve ikti- B) Meles gömlek geymiş vücudu nazik
sadi zorluklara çözüm olarak çıkarılmış ve gelirlerinin Kollarını sıkmış altın bilezik
çoğu kırsal alanlardan tahsil edilmekle birlikte küçük bir
C) Altun küpe kulakta mum gibi yanar
kısmı da kentsel kökenli gelirlerden oluşmuştur.
Gördükçe artıyor imanın dağlar
B) Osmanlı İmparatorluğu’nda tarihî ve iktisadi zorunlu-
D) Uzatmış boynunu arar eşini
luklardan ortaya çıkmış olan tımar sisteminde gelirlerin
çoğu kırsal alanlardan tahsil edilmekle birlikte kentsel Gövel ördek gibi göl kenarında
kökenli gelirlerden oluşan tımarlar da vardır. E) Al valayla bağlamışlar başını
C) Tımar gelirlerinin çoğu kırsal alanlardan tahsil edilmek- Hilâl sandım kirpiğini kaşığını
le birlikte kentsel kökenli gelirlerden oluşan tımarlar
da Osmanlı İmparatorluğu’nun en önemli iktisadi gelir
kaynağı olmuştur.
S
A
R
M
A
L
5. Bulutlar atlarının yelelerinde uçar; 7. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç
Gül gibi bir gülüşle dudaklarında, rüzgâr içinde verilen kavram getirilemez?
Kanatlarıyla bize doğru gelen atlılar A) Divan edebiyatında kimi kavramları benzetme veya
mecazlarla ifade eden, kalıplaşmış ifadelere - - - - denir.
Zafer getiriyorlar alınmış hınçlarında.
(mazmun)
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? B) Bir şairin şiiri örnek alınarak başka bir şair tarafından
A) Tam kafiye kullanılmıştır. aynı vezin, kafiye, redif ve nazım biçimiyle yazılan şiir-
B) Epik bir anlatım söz konusudur. lere - - - - adı verilir. (nazire)
C) Abartma ve benzetmeden yararlanılmıştır. C) - - - - ; dünya malına, şan ve şöhrete önem vermemeyi,
yaşamaktan zevk alma düşüncesini dile getiren gazel-
D) 7+7 duraklıdır.
lerdir. (rindane gazel)
E) Öğüt verip yol gösteren bir öze sahiptir.
D) - - - - ; söylenmesi kolay gibi görünen ancak söylenme-
sinin hiç de kolay olmadığı anlatımlardır. (sehlimümte-
ni)
E) Şiir biçiminde oluşmuş, herhangi bir varlığın ya da
nesnenin özelliklerini anlatan bilmecelere - - - - denir.
(münşeat)
B
İ
L
G
İ
8. (I) Divan şiirinde ağır ve süslü bir dil kullanıldığı için divan
6. gökyüzü yıldırımların ucunda bir ada
S şiiri daha çok, iyi eğitim almış bir zümreye hitap etmiştir.
gel sen beni bu dünyada arama (II) Şiirde Arap edebiyatından alınan aruz ölçüsü kullanıl-
A
avucumda kuşlar ve baş ucumda yıldızlar mış ve nazım birimi olarak genellikle beyit tercih edilmiştir.
R
artık çok uzak bir yerlere gitmek neye yarar M (III) Ancak kıta, mesnevi, rubai, murabba gibi nazım şekille-
A rinde dörtlük kullanılmıştır. (IV) Arap ve Fars edebiyatından
artık çok uzak değil birbirinden hiç kimse
L büyük izler görülse de Türk şairler özgün bir anlayışla eser
bu dünyada terk edilemeyecek kadar
vermişlerdir. (V) Divan şiirinde Arap ve İran edebiyatların-
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? dan alınan nazım şekillerinin yanı sıra Türklerin divan şiiri-
A) Hece ölçüsüyle kaleme alınmıştır. ne kazandırdığı şarkı, tuyuğ gibi nazım şekilleri de vardır.
9. Bir bahara açık duran penceresinde 11. Söğüdün yaprağı nârindir nârin
Belki bir gün gelir geçmiş zamanı arar İçerim yanıyor dışarım serin
Diyerek bu portreyi çizdi sanatkâr, Zeynep’i bu hafta ettiler gelin
Bir oda içinin ışık ve gölgesinde.
Zeynep’im Zeynep’im allı Zeynep’im
Üç köyün içinde şanlı Zeynep’im
Verdi bir başka renk, başka biçim hasından;
Diledi ki bir ölümsüz ömür yaşasın, Zeynep bu güzellik var mı soyunda
B
İ
L
10. Alegorik eserlerde anlatılmak istenen durumları, daha G
etkili bir şekilde ortaya koymak; soyut kavramları, somu- İ
ta dönüştürüp gözler önüne sermek amaçlanır. Örneğin
Kutadgu Bilig’de adalet, mutluluk, akıl ve akıbet dört ayrı
S
kişiyle; Mantıku’t Tayr ’da vahdetivücud anlayışı kuşlarla;
A
Harname’de başkalarına özenenlerin, elindekiyle yetinme-
R
yenlerin sonu bir eşekle; Hüsn ü Aşk ’ta ilahi aşk iki kişiyle
M
sembolize edilmiştir.
A 12. Aşağıdakilerden hangisinin bir masalın döşeme bölü-
Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eserine L münden alınmış olamaz?
yer verilmemiştir? A) Aç tavuk düşünde darı görürmüş; hastalar dersen, narı
A) Ahmedi görürmüş.
B) Gülşehri B) Develer tellâl iken, pireler berber iken...
C) Şeyh Galip C) Zaman zaman içinde, kalbur saman içinde...
D) Yusuf Has Hacip D) Öğüt olur da kim tutmaz ki Keloğlan tutmasın.
E) Şeyhi E) Bir varmış, bir yokmuş; Allah’ın kulu çokmuş.
13. Semâ, güneş ebediyyen kapansa belki vücud 15. Seniha sıkıntıdan bitiyordu. Gönlü hiçbir şeyle avunamı-
yordu. Etrafındakilerin seslerinden, sözlerinden, kahka-
Bu leyl-i serd ile bir çâre-i teennüs arar,
halarından daima aynı tarzda tekerrür eden seslerden
Ve bulur; artık usanmıştı. Bütün tanıdıklarından, kadın erkek, ayrı
ayrı nefret ediyordu. Bahusus, Hakkı Celis’in inşadlarına
Fakat o zulmete mümkün müdür alıştırmak
(şiir okumalarına) artık hiç tahammülü yoktu; geçen gün o
Bütün güneşle, semâlarla beslenen ruhu konağa gelir gelmez, odasına çekildi ve kendini yok dedirtti.
Esasen birkaç zamandan beri odasından dışarıya hemen
Bu ruh-ı mecrûhu...
hiç çıkmıyor gibiydi. Evin içindekilerden biri yanına girip çık-
Bu dizelerin içerik, dil ve biçim yönünden aşağıdaki tıkça fena hâlde muazzep oluyor (eziyet çekiyor) ve sorulan
sanatçılardan hangisine ait olduğu söylenebilir? soruların hiçbirine cevap vermiyordu.
A) Namık Kemal B) Tevfik Fikret Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak roma-
C) Ziya Gökalp D) İbrahim Şinasi nından alınan bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
E) Faruk Nafiz Çamlıbel
A) Anlatma tekniğiyle oluşturulmuştur.
B) Geriye dönüş tekniğinden yararlanılmıştır.
C) İç çözümleme yapılarak kahramanın ruh hâli yansıtıl-
mıştır.
D) Özetleme tekniğine başvurularak bir durum ortaya
konulmuştur.
E) Anlatıcı kurmacanın etkin bir figürü hâline getirilmiştir.
B
İ
L
G
14. Kâtiplik ilminde önde, bütün hattatların içinde eşsiz, İ 16. hey sevgilim hürriyete dua et
dertli kişiydi. Gerçek şu ki rika yazısını güzel yazardı.
hürriyetsiz yaşayamaz memleket
Anadolu’nun her tarafında güzel yazısı ile meşhur, gayet S
hoş tabiatlı, nazik yaradılışlı, zevk sahibi kişiydi. Güzel A hür yaşamak için gelmiştir insan
yazısından dolayı kendisine maaş bağlanmıştı. Aşırı dere- R hürriyet eşitlik sulh ve saadet
cede rint ve mağrur olduğu için kimsenin mahkûmu olmak M
istemedi ve vazife kabul etmedi. Atasözü ve deyimlerle A ölelim yaşamak için marianne
örülü güzel gazelleri çoktur. L Bu dizeler şekil ve içerik bakımından aşağıdaki top-
Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış luluk veya şiir anlayışlarından hangisinin özelliklerini
olabilir? yansıtmaktadır?
A) Garip
A) Sefaretname B) Pendname
B) Saf şiir
C) Şehrengiz D) Tezkire
C) Toplumcu gerçekçi
E) Lügaz
D) II. Yeni
E) Hisarcılar
17. “Bir millete yapılabilecek en sinsi ve en şeytani hücum, 19. Güneşimi arılar yedi gecesiz kaldım
onun vicdanından mazisini almak, hafızasından mazisini
Dört köşe taşların üstünde
yok etmektir.” diyerek mazinin önemini belirten sanatçının
eserlerinin merkezinde geçmişe duyduğu özlem ve geçmi- Denizin çarşısında yeşil zeytin
şe ait güzellikleri bugüne taşıma vardır. İlk romanı “Fahim
Balıklar geçti düdük çala çala
Bey ve Biz” ile tanınan sanatçı, romanlarında özlemini
çektiği dünyayı yansıtırken roman kahramanları genellikle Yaşamaya başladım kaldığı yerden
başarısız, içine kapanık ve hayalleriyle avunan kimselerdir.
Yosunlu kapıların ardında gizli
“Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yalıları, Geçmiş Zaman
Köşkleri” gibi anı türündeki eserlerinde süslü ve sanatlı bir İkiz martıları bulmak için
dil kullanan sanatçı hem bu eserleri hem de romanlarında Perçemli Sokak adlı şiirden alınan bu dizelerle ilgili
yansıttığı çevreyle “Boğaziçi medeniyetini” edebiyatımıza olarak
getirmiştir.
I. İmgesel bir anlatım söz konusudur.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- II. Garip şairlerinden Oktay Rifat Horozcu tarafından
gisidir? yazılmıştır.
A) Yahya Kemal Beyatlı III. Alışılmamış bağdaştırmalardan kaçınılmıştır.
B) Abdülhak Şinasi Hisar IV. II. Yeni şiirini çağrıştırmaktadır.
C) Memduh Şevket Esendal V. Dış çevre tasviri parnasizme uygun yapılmıştır.
D) Adalet Ağaoğlu
hangileri söylenemez?
E) Peyami Safa
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) III ve V E) IV ve V
B
İ
L
G
18. Romanda köylerinden Çukurova’ya çalışmaya giden İ 20. Alman yazar Berthold Brecht’in öncülüğünü yaptığı - - - -
İflahsızın Yusuf, Pehlivan Ali ve Köse Hasan’ın başından tiyatro, geleneksel tiyatro yöntemlerine karşı çıkar; dekor
geçen olaylar anlatılmaktadır. Temelde Anadolu köylüsünün S ve kostüme önem vermez. Sahnede gördüklerinin gerçek
maddi sıkıntılar nedeniyle dışarı açılma zorunluluğu işlenir- A değil bir oyundan ibaret olduğu, seyirciye açıkça hatırlatılır.
ken üç köylünün bireysel ve geleneksel anlayışlarının şehrin R Bu türün edebiyatımızdaki ilk örneği Haldun Taner’in - - - -
bozulmuş değerler yapısıyla çatışması aktarılmıştır. Eserde M adlı eseridir.
geçim sıkıntısının, insanları soylu ve saf güzelliklerden uzak- A
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler-
laştırdığı dile getirilmiştir. Bir dönemin toplum gerçeği olan L
den hangileri getirilmelidir?
zor ve ağır şartlar altında fabrika ve tarım işçiliğine yönelişin
anlatımıdır. A) epik – Keşanlı Ali Destanı
B) absürt – Atçalı Kel Mehmet
Bu parçada sözü edilen roman aşağıdakilerden hangi-
sinde sanatçısıyla birlikte verilmiştir? C) epik – Fazilet Eczanesi
21. Kim gider de Mevlüt Ağa’nın oğlu adam vurdu diye şahitlik 23. Realizmin ve natüralizmin şiirdeki yansıması olan ve biçim
eder? Etse de sen ayda bir iki defa kasabaya gidip her mükemmelliğini ön planda tutan bu sanat anlayışının tem-
seferde dört beş günü gâvur edersen tarlanı kim eker, işine silcileri, şiirin şekli ve bunu teşkil eden unsurlar üzerinde
kim bakar? Kasaba iki günlük yol, gidersin, şahitlerin gel- ısrarla durmuşlar ve şiirin şekil itibarıyla kusursuz olmasını
medi haftaya uğra derler. Mahkemen ertelenir. Sen gününü istemişlerdir. Zaman zaman bu arzu o kadar ileri gitmiştir
şaşırıp gidemezsin, candarma seni alır götürür, gayrı ken- ki “Şiir, sadece bir şekildir.” noktasına gelinmiştir. Şiirdeki
din istesen bile yakanı sıyıramazsın, evin barkın yıkılır. biçim kusursuzluğu arayışının tarihi, ilk şiir örneklerine ve
şairlerine kadar götürülmelidir ancak bu arayışın 19 ve 20.
Sabahattin Ali’nin Kağnı hikâyesinden alınan parça
yüzyıllardaki adı ve karşılığı bu akımdır.
için,
Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden han-
I. Toplumsal bir sorun konu edilmiştir.
gisidir?
II. Ağa ve köylü çatışması işlenmiştir.
A) Parnasizm
III. Durum hikâyesidir.
B) Dadaizm
IV. Öyküleme anlatım biçimi ağır basmıştır.
C) Sembolizm
V. Mekâna ait tasvirler bulunmaktadır.
D) Sürrealizm
numaralanmış yargılardan hangileri söylenemez?
E) Empresyonizm
A) I ve II B) I ve III C) III ve V
D) III ve IV E) IV ve V
B
22. Yedi Meşaleciler grubunun arasında yer alan sanatçı, İ 24. Sokaktaki yabancı henüz sokağa yerleşmeden önce uzak-
grubun şiirle uğraşmayan tek sanatçısıdır. Özellikle hikâye L lardaki yabancıydı. Değişim uzaklardakini sokağa kadar
türünde yoğunlaşan sanatçı, üslubu ve içeriğiyle Sait Faik G getirdi. Bu olguya sloganlarla yaklaşmak “Go home!” (Evine
ve Ahmet Hamdi Tanpınar’a zemin hazırlayan hikâyecimiz- İ dön!) demek gerçekçi bir yöntem olamaz. Olmadığını da
dir. Hikâyelerinde fantastik bir yol izlemiş ve özellikle korku, tarihin değişik dönemlerindeki tecrübeler göstermiştir. XIV.
esrar konularını işlemiştir. Bahar Hikâyeleri, Bir Yudum Su, yüzyılda Farsça ve Arapça sözcüklerin Türkçeye akışını
S
Bir Otelde Yedi Kişi gibi hikâye kitapları olan sanatçının durdurmak için sade Türkçe (Türkiibasit) lehine başlatı-
A
Osmanoflar adlı romanı da oldukça başarılıdır. lan kampanya beklenen sonucu vermediği gibi ilerleyen
R
dönemde yabancı sözcük ve tamlamaların kültüre girişi
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han- M
bir sel hâline gelmiştir. Benzer kampanyalar Meşrutiyet ve
gisidir? A
Cumhuriyet Dönemi’nde de tekrarlanmış ve her defasında
A) Ziya Osman Saba L
“yabancı” sokağı işgal etmiştir. Dile karşı bu kampanyalarla
B) Yaşar Nabi Nayır oluşturulan korumacı anlayışın tarihsel tecrübeler ışığında
C) Sabri Esat Siyavuşgil herhangi bir yarar getirmediği açıkça görülmektedir. Çünkü
dil, kültür ve üretim hayatının ifade vasıtasıdır. Kültürünü,
D) Kenan Hulusi Koray
canlılığını yitirmiş, üretkenliğini kaybetmiş toplumlarda dilin
E) Cevdet Kudret Solok
canlı ve etkili bir ifadeye yönelmesi elbette beklenemez.
1. Günümüzde kozmetik sanayisinin yarattığı ürünlerle hemen 3. Şair; inanılmaz gözlemciliği, düş kurma gücü, parçaları
her kadın şöyle ya da böyle güzelleşmeyi beceriyor. Ama birleştirme yeteneği, ince alayı, düşüncelerle oynayışı,
makyajsız güzel, her zaman olduğu gibi o kadar az ki.... hele duru, dengeli, oturmuş anlatımıyla değme şairleri
Şairliğe heves edenler de şiir bilgileriyle, üç aşağı beş kıskandıracak söyleyişlere ulaşmış. Ayrıca ancak çok
yukarı eli yüzü düzgün görünen şiirler ortaya çıkarıyorlar usta sanatçılarda görülen bir özelliğe sahip: Okurlarını
şimdi. Fakat çoğunun makyajları aktığında gerçek yüzleri hemencecik etkisi atına alıyor, onların yaşamlarına katı-
görünüyor. lıyor. Onun şiirlerini okuduktan sonra okullara, budanmış
ağaçlara, otomobil sileceklerine, küçük kurtlara, deniz
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı-
analarına başka türlü bakmamak elde değil.
dakilerden hangisidir?
A) Biçem yönünden zayıf olan şiirlerin içerik yönünden Bu parçada sözü edilen şairle ilgili olarak aşağıdakiler-
güçlü olması den hangisi çıkarılamaz?
B) İmgelerin çokça kullanılması nedeniyle şiirde anlatılan- A) Anlatımda gereksiz sözcüklerden kaçındığı
ların güç anlaşılması B) Okurun dikkatini çekmeyi başardığı
C) Anlatımın süslü olması dışında şiirlerin yazınsal bir C) Çevremizdeki sıradan nesnelere yeni anlamlar yüklediği
nitelik taşımaması D) Düşsel ve görsel ögelerden ustalıkla yararlandığı
D) Şiirde dilin bütün olanaklarının kullanılmaması E) Tanınmış sanatçılarla çatışma içinde olduğu
E) Üslubuyla öne çıkan şiirlerin okurun merakını kamçıla-
maktan uzak kalması
B) Şiir durmadan kovalandığı zaman gerçek yüzünü orta- B) I. cümlede sözü edilen kitabın içeriğine yönelik tahmin-
ya çıkarır. de bulunulmaktadır.
C) Çevrenin şiire dolaylı olarak girmesi, şiirin anlaşılmasını C) I. cümlede sözü edilen kitabın içerik özellikleri hakkında
güçleştirir. bir çıkarım yapılmaktadır.
D) Şairin içindeki duygu yoğunluğu taşmaya başladığında D) I. cümlede sözü edilen kitapla ilgili öne sürülen düşünce
her şey şiirin konusu olabilir. örneklendirilmektedir.
E) Doğadaki varlıklar, şiirin gömleği içinde yeni bir anlam E) I. cümlede sözü edilen kitabın içerik özellikleriyle ilgili
kazanır. ön yargıda bulunulmaktadır.
C) Birinci dörtlükte teşbih, ikinci dörtlükte abartma sanatın- A) Mübalağa B) İrsalimesel C) Tecahülüarif
dan yararlanılmıştır. D) Hüsnütalil E) Tariz
D) II. dörtlükte tam kafiye kullanılmıştır.
E) Ayrılık hüznü dile getirilmiştir.
B
İ
L
G
6. Bir dem ol dilber cemâlinden ırağ olmak ne güç İ 8. Miskin Yunus biçâreyim
Bir nefes cânânesiz âlemde sağ olmak ne güç Baştan ayağa yâreyim
S
Dost ilinden avâreyim
Gülistânda goncanın yanında hâr olmak ne hoş A
R Gel gör beni aşk neyledi
Lâle gibi bülbülün bağrında dağ olmak ne güç
M
Yunus Emre’den alınan bu dörtlük için aşağıdakilerden
Bu dizelerle ilgili olarak A
hangisi söylenemez?
I. Divan edebiyatı geleneğine göre oluşturulmuştur. L
A) Bir ilahinin son dörtlüğüdür.
II. Sözcük hâlinde redif ve tam kafiye ile ahenk oluştu-
B) Sade bir Türkçeyle söylenmiştir.
rulmuştur.
C) Didaktik şiir örneğidir.
III. Mesnevi tarzında uyaklanmıştır.
D) İçten ve coşkun duyguların yarattığı bir lirizm görülür.
IV. Matla beytine yer verilmiştir.
E) Biçim ve içerik olarak halk şiiri özelliklerini taşımaktadır.
V. Doğa betimlemeleri gerçekçi bir şekilde yapılmıştır.
hangileri söylenemez?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) III ve V E) IV ve V
9. Bu eserler, Hz. Peygamber’in nurunun yaratılması ve bu 11. Akça Kale Sürmeli’ye gelip Kazan kırk otağ diktirdi. Yedi
nurun diğer peygamberlere intikaliyle başlar. Daha sonra gün yedi gece yeme içme oldu. Kırk evli kul ile kırk cariye-
Hz. Peygamber’in nesebi, babası ve annesi anlatılır; yi oğlunun başına çevirdi, azat eyledi. Kahraman yiğitlere
sırasıyla Hz. Peygamber’in mevlidi (doğumu), doğum kale ülke verdi, cübbe çuha verdi. Dedem Korkut gelerek
gecesinde meydana gelen harikulade hadiseler, çocukluğu, neşeli havalar çaldı, bu Oğuznâme’ yi düzdü, böyle dedi:
gençliği, Mekke hayatı ve peygamberlik alametleri anlatılır.
Şimdi hani dediğim bey erenler
Hz. Hatice ile evlenmesi, peygamberliğin gelişi, İslamiyet’e
davete başlaması, müşriklerin karşı çıkması ve eziyetleri, Dünya benim diyenler
bazı sahabelerin Habeşistan’a hicreti, Medine’ye hicret,
Ecel aldı yer gizledi
Medine’deki faaliyetler, gazalar, Mekke’nin fethi ve Hz.
Peygamber’in vefatına kadar vuku bulan diğer hadiseler Fani dünya kime kaldı
sıralanır. Bunlara ilave olarak onun sıfatları, ahlakı övgüler-
Gelimli gidimli dünya
le anlatılır.
Ahır son ucu ölümlü dünya
Bu parçada tanıtılan öğretici metin türü aşağıdakiler-
den hangisidir? Dua edeyim hanım: Yerli kara dağın yıkılmasın. Gölgeli
kaba ağacın kesilmesin. Taşkın akan güzel suyun kuru-
A) Gazavatname
masın. Kanatlarının ucu kırılmasın. Kadir seni nâmerde
B) Fütüvvetname
muhtaç etmesin. Koşarken ak boz atın sendelemesin.
C) Siyer Vuruşunca kara çelik öz kılıcın çentilmesin. Allah’ın verdiği
D) Surname ümidin kesilmesin. Âhir sonu arı imandan ayırmasın. Ak
E) Sefaretname alnında beş kelime dua kıldık, kabul olsun. Derlesin topla-
sın, günahınızı adı güzel Muhammed’e bağışlasın hanım
hey!..
12. I. Seci 14. I. Edebî Hatıralar ve Siyasi Hatıralar adlı anılarıyla dev-
II. Naat rine ışık tutmuştur. (Hüseyin Cahit Yalçın)
A) I B) II C) III D) IV E) V
16. Uyumsuz bir evliliğin yarattığı aile dramının idealist bir 18. Damla Damla gibi bir mensur şiir kitabı var ise de
öğretmenin yaşadıkları üzerinden anlatıldığı bu romanda Çanakkale Savaşı’ndan Dönenler Dediler ki ve dönemin
psikolojik tahliller oldukça başarılıdır. Romanda Zehra’nın önemli edebiyatçılarıyla yaptığı mülakatlarıyla tanıdığımız
annesi alafranga yaşayışa özenmekte ve çok masraflı Ruşen Eşref, Geçmiş Günler, Atatürk’ü Özleyiş, Ayrılıklar
yaşamaktadır. Babası Mürşit Efendi ise onun masraflarını gibi anı kitaplarını da yazmıştır. Destursuz Bağa Girenler
karşılayamaz. Bir süre sonra Zehra’nın annesiyle babası adlı eleştirilerinde ise dönemin eserlerini eleştirirken çok
ayrılır. Zehra annesi ve anneannesinin etkisiyle babasına ince ve ironik bir üslup kullanmıştır.
düşman olur. Hâlbuki babası onun okuması için ona gizli
Bu parçadaki bilgi yanlışı aşağıdakilerden hangisinin
gizli yardım etmektedir. Zehra, öğretmen olur. Babasından
bilinmesiyle giderilebilir?
kendisine miras kalan paketten babasının hatıra defteri de
çıkar. Babasının çektiği sıkıntıları bu defterden öğrenir. A) Ruşen Eşref mensur şiir yazmamıştır.
B) Geçmiş Günler Ruşen Eşref’in değil, İskender Pala’nın
Bu parçada söz edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden
eseridir.
hangisidir?
C) Destursuz Bağa Girenler Orhan Şaik Gökyay’a ait bir
A) Acımak – Reşat Nuri Güntekin
eserdir.
B) Sodom Gomore – Yakup Kadri Karaosmanoğlu
D) Ayrılıklar, anı değil şiir kitabıdır.
C) Ateşten Gömlek – Halide Edip Adıvar
E) Destursuz Bağa Girenler eleştiri değil masal türünde bir
D) Fatih-Harbiye – Peyami Safa eserdir.
E) Üç İstanbul – Mithat Cemal Kuntay
B
İ
L
G
İ
17. Millî Edebiyat Dönemi’nde başlayan Anadolu’ya, kır ve 19. Şiirlerinde Nedim’den sonra İstanbul’u en çok dile getiren
köy kesimine açılma eğilimi, Cumhuriyet Dönemi roman şairdir. Onun şiirlerinde İstanbul’u semt semt izlemek, tat-
S
ve öyküsünde tam anlamıyla amacına ulaşmıştır. Anadolu, mak mümkündür. Kullandığı nazım şekilleri ve dil, ele aldığı
A
değişik bölgeleriyle roman ve öyküde yansıtılmıştır. Güney temaya göre değişiklikler gösterir. Tarihî temaları işleyen
R
Anadolu, Toroslar ve Çukurova, ---- “Bereketli Topraklar şiirlerinde divan edebiyatı nazım şekilleri göze çarpar.
M
Üzerinde”; Orta Anadolu Bölgesi ---- “Ortakçının Oğlu”; Ege Bunun dışında da birçok gazel, şarkı, rubai yazmıştır. Ok
A
Bölgesi ---- “Acı Tütün” romanlarına konu olmuştur. şiiri dışında tüm şiirlerini aruz ölçüsü ile yazmıştır. Aruzu
L
başarı ile Türkçeye uyarlamış isimlerden biridir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangi-
sinde verilenler sırasıyla getirilmelidir? Bu parçada tanıtılan şairin ünlü şiirleri arasında aşağı-
A) Orhan Kemal’in – Talip Apaydın’ın – Necati Cumalı’nın dakilerden hangisi yoktur?
20. I. Gençlik dönemlerinde Mavi hareketi içinde yer almış- 21. Külhanbeyi tam bir hafta evinden dışarı çıkmadı. Gelgelim
tır. 1960’larda toplumcu şiire yöneldi, Yol Üstündeki bu süre içinde yiyeceği bitmişti. Bir kaçamak yapıp bakkala
Semender ile Behçet Necatigil Şiir Ödülü’nü aldı. gittiğinde onun soğuk nefesini ensesinde yine hissetti.
Gölgeleri Kullanmak, Her Yüz Bir Öykü Yazar, Dönüp baktığında Ölüm’le karşı karşıya olduğunu anladı.
Sürgün diğer önemli yapıtlarıdır. Bu kara cübbeli ve uzun boylu şahıs, başına, üstelik sim-
II. Yarenlik, Sınıf, Yaşadıkça gibi şiir kitaplarının Radarın siyah bir namaz takkesi ya da ona benzer bir şey giymişti.
Anahtarı, Don Kişot İstanbul’da, Saksağanın Kuyruğu Elli yaşlarında görünüyordu. Uzun bir siyah sakalı, soğuk
gibi öykü kitaplarının, Karartma Geceleri ve Hababam içe işleyen mavi gözleri vardı. Kısacası Ölüm, kara giy-
Sınıfı gibi romanların yazarı olan toplumcu sanatçı sileri ve ifadesiz bakışlarıyla masallarda anlatıldığı kadar
yoksulların yaşamını mizah ve sınıf çatışmalarıyla korkunçtu. Onun kim olduğunu fark eden kabadayı, yüreği
verir. hop etmesine rağmen, yılların vermiş olduğu bir alışkanlıkla
bakkalın önünde küçük düşmek istemedi. Vakur bir edâ ve
III. Sezgici, mistik ve egzotiktir. Modern-gelenekçi bir çiz-
külhani bir üslupla “Neden benim peşimde dolaşıyorsun?
gide yazdığı şiirleriyle soyut şiire kapı aralamış, Doğu
Benimle alıp veremediğin ne?” diye sordu. Ölüm kendisi
mistisizmini ana tema yapmış Om Mani Padme Hum,
kadar soğuk ama davudi bir sesle, “Tahmin ettiğin gibi ben
He ve Lamelif şairidir.
Ölüm’üm. Vaden dolduğu için seni almaya geldim. Hazır
IV. Lavinia, Yalnızlık Paylaşılmaz, Sen Sen Sen gibi mısın?” diye karşılık verdi.
efsane şiirlerin şairi olan şair, Batı şiiri ile geleneksel
Türk şiirini sentezlemiş, düşünceye dayalı kısa ve İhsan Oktay Anar’ın Efrâsiyâb’ın Hikâyeleri eserinden
çarpıcı şiirleriyle tanınmış bağımsız bir sanatçıdır. alınan bu parçayla ilgili olarak
V. Medarı Maişet Motoru ve Kayıp Aranıyor romanla- I. Duha Koca oğlu Deli Dumrul ile ilişki kurularak metin-
rının yazarı olan sanatçı, doğa-deniz-insan sevgisi ler arasılık yapılmıştır.
temelli kesit öyküleriyle tanınmıştır. II. Eserin yazılma süreci konu edilerek üst kurmaca
tekniğinden yararlanılmıştır.
Aşağıdaki sanatçılardan hangisiyle ilgili yukarıdaki
numaralanmış cümlelerde bilgi verilmemiştir? III. Anlatma tekniğinden ve betimleyici anlatımdan yarar-
lanılmıştır.
A) Ahmet Arif B) Rıfat Ilgaz
IV. Geriye dönüş tekniği uygulanarak anlatımın kurmaca
C) Asaf Halet Çelebi D) Özdemir Asaf olduğu anımsatılmıştır.
E) Sait Faik Abasıyanık B yargılarından hangileri söylenebilir?
İ A) I ve II B) I ve III C) II ve III
L
G D) II ve IV E) III ve IV
İ
S
A
R
M
A
L
22. Mehmet Akif ve Yahya Kemal’in şiir anlayışlarına dair 23. Bu akımda gözlem ve tasvir çok önemlidir. Evren, bir illüz-
çalışma yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir yon değil; gerçekten ve somut olarak var olan bir şeydir.
karşılaşma tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine Tepeler, ağaçlar, şehirler ve yıldızlar; gözleyen bireylerin
hayalî bir tartışmaya girişir. zihinlerindeki fikirler değildir. Bu varlıklar, kendi başlarına
akıldan bağımsız olarak vardır. Bu akımın sanatçıları, eser-
Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir
lerini inandıkları gerçek anlayışına uygun bir biçimde kale-
diyalogdan alınmıştır?
me alabilmek için lüzumlu olan malzeme, bilgi ve belgeyi
A) M. Akif: Mirim, şiiri düzyazı gibi kaleme almalı ve bunu toplayabilmek düşüncesiyle gözlemde bulunur. Nitekim
yaparken de aruzun ahenginden yararlanmalıdır. pozitivizm düşünce sistemindeki deneyin yerini bu akımda
“bilgi ve belge” almıştır. Tolstoy, Savaş ve Barış isimli ünlü
Y. Kemal: Azizim, haklısın! Şiiri aruzla yazmak lazım
romanını kaleme almadan önce aylarca yanında haritalarla
lakin şiir, şiirdir; onu düzyazıdan ayırmak gerekir.
savaş meydanlarını gezmiştir. Ancak bu gözlem ve tasvir-
B) Y. Kemal: Şiir belli fikirleri halka empoze etmek için leri sadece bakmak, öylesine tabiatı kopya etmek şeklinde
kullanılabilecek en doğru araçtır. düşünmek yanlıştır. Çünkü bu akımda gerçeğin anlatılması
için kişilerin psikolojileri, onların kişiliklerini etkileyen çevre-
M. Akif: Yapmayın efendim! Şiir, düşünceleri aktarmak
nin tanıtımı, içinde bulundukları ortam ayrıntılarıyla verilir.
için araç olmamalı; bizatihi amacınız şiir yazmak olmalı.
Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden han-
C) Y. Kemal: Divan nazım şekillerini bu çağda sürdürme-
gisidir?
ye çalışmamalısınız, benim yaptığım gibi serbest şiire
yönelmelisiniz. A) Klasisizm
B) Realizm
M. Akif: Ben divan edebiyatını çağımızın normlarıyla
sentezliyorum, sizin gibi kafama göre yazmıyorum. C) Sembolizm
D) Sürrealizm
D) Y. Kemal: Şiirlerimdeki empresyonist tavrı iyi inceleme-
nizi tavsiye ederim. E) Ekspresyonizm
S
A 24. (I) Taklitler yapıp, hoş öyküler anlatarak halkı eğlendiren
R sanatçıya meddah denir. (II) Yüksekçe bir yerde oturup,
M canlandırdığı kişileri ağız özelliklerine göre konuşturarak bir
A öyküyü başından sonuna kadar anlatır. (III) Perdesi, sah-
L nesi, elbiseleri, dekoru, kişileri bulunmayan bu tiyatronun
her şeyi meddah denilen o tek adamın zekâsına, bilgisine,
söz söylemedeki başarısına bağlıdır. (IV) Meddahın iki
aracı vardır; biri boynuna doladığı mendili, öteki de elinde
tuttuğu sopasıdır. (V) Türk toplumundaki hikâye anlatma
geleneğinin önemli bir yansıması olan meddahlık geleneği
meddahın var olan metni aktarmasındaki hüneriyle nesil-
den nesile aktarılagelmiştir.
A) I B) II C) III D) IV E) V
1. Kitap tutkunu için önemli olan, okumak değil kitabı edinmek 3. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen
ve kendinin kılmaktır. Bir bakıma - - - - . anlam yoktur?
Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre A) Gittikçe uzaklaşan bu sesi duya duya
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? Yavaşça dalacağım o kalkılmaz uykuya (ölümü bekleme)
A) okumayı çok seven, okumaktan bıkmayandır o B) İnce dallar tutuyor saçının her telini
B) okuduğu kitaba başkalarını da ortak edendir o Dikenler yalvararak öpüyor ellerini (düşsellik)
C) yazarını yönlendiren, daha nitelikli yapıtlar oluşturmaya C) Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın
özendirendir o Sesini duyan olur, sana göz koyan olur (gerekçeli yargı)
D) kitabı tutsak eden, kitaplığına zincirleyendir o D) Şimdi öksüz kaldım kırık saz ile
E) okumayı sevmeyen, kitabın biçimsel özelliklerine önem Ah ettikçe tüter dumanım benim (üzüntü)
verendir o
E) Eğer sevdiceğim benim olmazsa
Bakın şu gözümün yaşına benim (kararlılık)
4. Fuzuli’nin,
“Hayret ey büt sûretün gördükde lâl eyler beni
Sûret-i hâlüm gören sûret hayâl eyler beni” beytine Nedîm
asırlar sonra,
“Bûs-i la’lün şöyle sîr-âb-ı zülâl eyler beni
Kim gören âb-ı hayât içmiş hayâl eyler beni” beytini yazmıştır.
Divan edebiyatında bu şiir geleneğine ne denmektedir?
A) Tezkirecilik B) Mevlid yazma
B C) Sehlimümteni D) Nazirecilik
İ E) Lugaz
2. Gidiyoruz Batı’ya doğru. Bir kez çıkmışız yola, kimse durdu-
L
ramaz artık. Peki, hangi Batı’ya? Bugünkü Batı’ya gitmekle
G
iş bitmez. Şöyle içinden anlayıp benimseyemeyiz bugünkü
İ 5. Hayır hayal ile yoktur benim alışverişim
Batı uygarlığını; bütün geçmişini incelemek, öğrenmek,
kavramak gerekir. Kolay değilmiş bu, çabuk olamazmış. İnan ki her ne demişsem görüp de söylemişim
Olur dedik mi? Bir uygarlığı öğrenmek, benimsemek acele- S Şudur cihanda benim en beğendiğim meslek
ye gelir işlerden midir? Batı’ya gidiyoruz, gideceğiz. Ancak A Sözüm odun gibi olsun, hakikat olsun tek
bilelim ki bütün o güçlükleri göze almazsak yapamayız bu R
Aşağıdaki ikili dizelerden hangisi Mehmet Akif’ten
işi, varamayız Batı’ya; vardık diye, Batılı olduk diye kendi- M
yapılan bu alıntıda sözü edilen şiir anlayışıyla oluştu-
mizi aldatırız. A
rulmuştur?
L
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- A) Ölüm asude bahar ülkesidir bir rinde
lenemez? Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
A) Yazar, düşüncesini sorgulayıcı bir bakış açısıyla ver- B) Elinin arkasında güneş duruyordu
miştir. Aylardan kasımdı üşüyorduk
B) Bir makale örneğidir, nesnel bir anlatım kullanılmıştır. C) Hülya tepeler, hayal ağaçlar
C) Batılı olmanın yanlış anlaşıldığı ortaya konulmuştur. Durgun suda dinlenen yamaçlar
D) Batı uygarlığının derinlemesine incelenmesi, anlaşıl- D) Yeşil pencerenden bir gül at bana
ması gerektiği vurgulanmıştır. Işıklarla dolsun kalbimin içi
E) Yalın, anlaşılır bir dil kullanılmış; tartışmacı bir yol izlen- E) Kim kazanmazsa bu dünyada bir ekmek parası
miştir. Dostunun yüz karası düşmanımın maskarası
6. I. Anoreksiya hastalığında abartılı diyet sonrası, önce- 7. Seyrani ve Dadaloğlu’nun şiir anlayışlarına dair çalışma
leri kontrol edilebilen iştah, bir süre sonra yok olur ve yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir karşılaşma
kilo kaybı, normal ölçüleri aşarak kontrol edilemez bir tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine hayalî bir
hâle gelir. konuşmaya girişir.
II. İnsanlar, anoreksiyaya yakalanan bireyleri ilk gör- Aşağıdakilerden hangisi bu konuşmada geçebilecek
düğünde bu kişilerin bilinçli bir şekilde zayıfladığını bir diyalogdan alınmıştır?
düşünmektedir.
A) Dadaloğlu: Toplumsal konulardaki titizliğinizi vezin
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçim- konusunda da gösterseydiniz iyi olurdu!
de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangisidir?
Seyrani: Halkın çektiği sıkıntıları mısra mısra dökerken
A) İnsanların anoreksiyaya yakalanan bireyleri ilk gördü- hece veznini kullansaydın ya!
ğünde bu kişilerin bilinçli zayıfladığını düşünmesine
rağmen anoreksiya, abartılı diyet uygulamasıyla kontrol B) Seyrani: Tasavvufi konuları işlerken kullandığınız maz-
edilebilen iştahı kontrolden çıkarıp, yok ederek kilo ver- munlar pek yerinde olmamış!
dirmeyi amaçlar. Dadaloğlu: Üstadım, tenkitlerini hiç çekinmeden dile
B) İnsanlar, abartılı diyet sonrası başlangıçta kontrol edile- getiriyorsun amma halk bunları anlamıyor!
bilen iştahın bir süre sonra yok olması ve kilo kaybının C) Dadaloğlu: Efendim, sizin taşlamalarınızdaki taşlar;
kontrol edilemez hâle gelmesi olarak adlandırılan ano- haksızlık yapanların, rüşvet alanların, zalimlerin kafası-
reksiyaya yakalanan bireyleri hasta olarak görmezler. na düşmüş, diye duyduk.
C) Anoreksiya hastalığında önceleri kontrol altında olan Seyrani: Biz de bu ellerde duyduk “Ferman padişahın-
iştah, bir süre sonra yok olup, kilo kaybı kontrolden sa dağlar bizimdir” sözünü!
çıkarken insanlar, anoreksiyaya yakalanan kişileri ilk
gördüğünde bu kilo kaybının düzenli bir şekilde meyda- D) Seyrani: Özellikle Avşarların yaşamını ilham dolu dize-
na geldiğini söylemektedir. lerle söylemen bizi mest etti!
D) Önceleri kontrol edilebilen iştahın abartılı diyetle bir Dadaloğlu: Şiirlerinizde farklı vezinleri kullansaydınız
süre sonra yok olması ve normal ölçüleri aşarak kont- taşlamalarınız daha anlaşılır olurdu!
rol dışı bir hâle gelmesi anlamına gelen anoreksiya E) Dadaloğlu: Bu diyarlarda nice âşık bilirim de senin gibi
hastalığına yakalanan kişilerin bu durumları, insanlar B çok fazla yazanı görmedim!
tarafından ilk görüldüğünde bilinçli bir zayıflama olarak
İ Seyrani: Köroğlu’nun 16. asırda, Bolu diyarındaki sesi
düşünülmektedir. L gibi oldun Toroslar’da!
E) Abartılı diyetin ardından önceleri kontrol altında olan G
iştahın kontrolden çıkmasının ve kilo kaybının normal İ
ölçüleri aşmasının temeli olarak görülen anoreksiya
hastalığına yakalanan kişilerin durumu, insanlar tara- S
fından istekli bir zayıflama süreci olarak yorumlanmak- A
tadır. R
M
A
L
12. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen 14. • Edebiyatımızdaki ilk poetika olarak kabul edilir.
edebî sanat yoktur? • İçerik olarak saf şiirin edebiyatımızdaki bildirisidir.
A) Sakın bir söz söyleme... Yüzüme bakma sakın • Şiirin nesirden başka bir şey olduğu, şiirde önemli
Sesini duyan olur, sana göz koyan olur olanın kelimenin anlamının değil cümledeki telaffuz
(Leff ü neşr) kıymetinin olduğu dile getirilmiştir bu makalede.
B) Aramazdık gece mehtâbı yüzün parlarken Hakkında bilgi verilen bu makale aşağıdakilerden han-
Bir uzak yıldıza benzerdi güneş sen varken gisidir?
D) Bu gece çılgınlığı üstünde denizin de E) Lisan-ı Osmaninin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazâtı
Şâmildir
Kayalar dalgalarla pençeleşiyor sandık
(Tevriye)
E) Aynı sâhilde durup daldığımız aynı gurup
Sana bir saksı çiçektir bana bir kan çanağı
(Teşbih)
16. I. Başkahraman Ömer Behiç etrafında, aile arasında 17. Aşağıdakilerden hangisi toplumcu-gerçekçi sanat anla-
yaşanan geçimsizlikler, ihanetler ve ailelerin parça- yışını yansıtmamaktadır?
lanmaları anlatılmıştır. A) Kasnağından fırlayan kayışa
II. Suat, Sürreyya ve Necip ekseninde geçen yasak Kaptırdın mı kolunu Aliş’im!
aşkın sonu ele alınmıştır.
Daha dün öğle paydosundan önce
III. Bu romanda köy gerçekleri yansıtılmıştır. Tarlasını
Zilelinin gitti ayakları.
sürmek için, iki öküz edinmeye çalışan bir köy-
lünün başından geçenler anlatılmıştır. Kızı Huri, Yazıldı onun da raporu:
Yosturoğlu’nun yiğeni Hüseyin ile evlenince muradı- “İhmalden!”
na erer. Ancak bir süre sonra ağır hastalanır. Gidenler gitti Alişim,
Yukarıda hakkında bilgi verilen eserler sırasıyla aşağı- boş kaldı ceketin sağ kolu
dakilerden hangileridir? B) Çok olun, çocuklar, çok olun,
A) Hayal İçinde – Aşk-ı Memnu – Karabibik el ele verin, çocuklar, el ele,
B) Nemide – Eylül – Gönül Hanım yaşayın dünyayı doya doya,
C) Kırık Hayatlar – Kan Damlası – Nimetşinas açın kapıları, camları güneşe,
D) Hayal İçinde – Mai ve Siyah – Sergüzeşt ne yeise kapılın, ne korkuya,
E) Kırık Hayatlar – Eylül – Karabibik C) Terk etmedi sevdan beni,
Aç kaldım, susuz kaldım,
Hayın, karanlıktı gece,
Can garip, can suskun,
Can paramparça...
Ve ellerim, kelepçede,
D) Bu çocukları, bu habersiz çocukları,
Görmediniz, anlatamam, ürperiyorum.
Bir şey demek için açılmıştı dudakları.
B
Ah, ben bir gün tepelerden, tepelerden
İ
L Varıp önünüze, önünüze dikilip duracağım,
G Aydınlardan, hekimlerden, öğretmenlerden,
İ Bir gün soracağım, bu çocukları soracağım
E) Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar
S Unutuşun o tunç kapısını zorlar
A
Ve ruh, atılan oklarla delik deşik;
R
M İşte, doğduğun eski evdesin birden
A Yolunu gözlüyor lamba ve merdiven,
L Susmuş ninnilerle gıcırdıyor beşik
Ve cümle yitikler, mağlûplar, mahzunlar
18. Maria Puder’in Raif’ten bir kızı olduğunu haber verir. Maria 19. I. Ev - aile - yakın çevre şairi olup divan ve halk şiirlerin-
Puder ise doğumdan kısa bir süre sonra ölmüştür. Bütün den beslenmiş; önce konuşma dilinden sonra cinas-
bu konuşmalar olurken onları tren penceresinden izleyen lı, terviyeli söyleyişlerden yararlanmış; Yıldızlara
sekiz dokuz yaşlarındaki kız Maria Puder’e inanılmaz Bakmak, Gece Aşevi, Üç Turunçlar, Pencere gibi
ölçüde benzemektedir. Raif Efendi bundan sonraki ömrünü radyo oyunlarını yazmıştır. (Behçet Necatigil)
pişmanlıklar ve aşkına sahip çıkamamanın verdiği utançla II. Önce Garip tarzı sonra düşünce ağırlıklı bir şiire
geçirir. Hayatının bu en ilginç ve acıklı devresini anlattığı yönelmiştir. Şarkılı Kahve, Gün Işığı, Duru Gök şiir;
hatıralarını da bir defter hâline getirir. Okuması için arkada- Gazoz Ağacı ve Yaralı Hayvan öykü; Kral Üşümesi,
şı Rasim’e verdiği bu defter romanın temelini oluşturur. Kahvede Şenlik Var oyun türünde kitaplarıdır. (Salah
Bu parçada bahsedilen roman ve yazarı aşağıdakilerin Birsel)
hangisinde doğru verilmiştir? III. Düzyazılarında Osman Mazlum imzasını kullanan,
A) Yalnızız – Peyami Safa Papirüs dergisini çıkaran II. Yeni şairinin; Folklor
Şiire Düşman yazı dizisi, Şapkam Dolu Çiçekle adlı
B) Zenciler Birbirine Benzemez – Attilâ İlhan
denemesi ve Güz Bitiği adlı şiir kitabı eserlerinden
C) Kürk Mantolu Madonna – Sabahattin Ali bazılarıdır. (Cemal Süreya)
D) Aganta Burina Burinata – Halikarnas Balıkçısı IV. 1960 sonrası toplumcu şiirin isyancı sesi olan şair,
E) Huzur – Ahmet Hamdi Tanpınar bu döneme ait şiirlerini Evet İsyan adlı şiir kitabında
toplamış, 1970’lerde sosyalist çizgiden İslami çizgiye
geçmiş bir şairdir. (İsmet Özel)
V. Üç Anadolu Efsanesi, Ağrı Dağı Efsanesi ve Binboğalar
Efsanesi romanlarıyla “Homerosoğlu” yakıştırması
yapılan sanatçı, romanlarını genellikle üçlemeler şek-
linde nehir romanlar olarak yazmıştır. (Yaşar Kemal)
A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
20. 19. yüzyılın ikinci yarısında Fransa’da romantizme tepki 22. Edebiyatımızda “tiyatro yazarı” olarak tanınan sanatçı,
olarak ortaya çıkmıştır. Bu akımı benimseyen sanatçılar; tiyatrolarında özellikle trajedi türünde yoğunlaşmıştır.
“sanat için sanat” görüşünü savunmuş, toplumsal konulara Osmanlı Dönemi’ndeki önemli tarihî olaylar ve şahsiyetle-
sırt çevirmişlerdir. Biçim ustalığına yönelen şairler, şiirde rine yoğunlaştığı oyunlarıyla dikkat çekmiştir. Bu oyunların
kişisel duygulardan ziyade Yunan ve Latin kültürüyle mito- yanı sıra sembolik ve köy konusunu ele aldığı oyunları da
lojik ögelere önem vermiştir. Eserlerinde kişiliklerini gizle- vardır. Genç Osman, Kösem Sultan, Deli İbrahim, Cem
yen şairler, dış dünyayı ve doğal görünümleri nesnel bir Sultan; Gardiyan, Güzellik ile Aşk; Keziban, Elif Ana,
üslupla eserlerinde yansıtmışlardır. Theodore de Banville, Allah’ın Dediği Olur önemli eserlerindendir.
François Coppee, Jose Maria de Heredia bu akımın temsil-
Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi-
cileridir.
sidir?
Bu parçada sözü edilen edebî akım aşağıdakilerden A) Turan Oflazoğlu
hangisidir?
B) Orhan Asena
A) Realizm B) Romantizm C) Refik Erduran
C) Sembolizm D) Parnasizm D) Turgut Özakman
E) Natüralizm E) Muhsin Ertuğrul
C) Geriye dönüş tekniğinden yararlanılmıştır. Bu parçada “panel”le ilgili cümlelerin hangisinde bir
D) Tanrısal anlatıcı söz konusudur. bilgi yanlışı vardır?
1. Kitapların da kaderleri tıpkı yazarlar gibidir. Yazar, kimi 2. Makale yazma yarışmasına katılan bir öğrenciden “göç
zaman kendini canından bezdiren o doğum sancılarını olgusu”nu konu alan bir yazı yazması istenince öğrenci şu
I cümleleri yazar:
(bir eser üretirken çekilen sıkıntılar, zorluklar) atlatıp
“Göç ve göçmenlik, insanlık tarihi kadar eskidir ve insanlık
bir kitap dünyaya getirince o varlığın yazardan bağım-
tarihinin asıl motivasyonudur. İnsanoğlunun kimi zaman av
sız yaşam serüveni de başlamış olur. Bu bağlamda
peşinde koşarak, kimi zaman vahşi hayvanlardan ya da
II
başka insanlardan kaçarak yaptığı uzun yürüyüşler göste-
(başka bir şeyin istemine, gücüne veya yardımına bağlı
riyor ki göç, insanın yazgısıdır.”
olan) kimi kitap lanetlenir (önemsiz görülen, değer veril-
III Öğrenciye verilen tavsiye: “----”
meyen) kimi ünlenir, kimi de eşe dosta dağıtılan bir Edebiyat öğretmeninin tavsiyesinden sonra öğrenci, aynı
gençlik hevesi (etkisi az olan, gelip geçici) olarak cümleleri aşağıdaki gibi değiştirir.
IV
“Göç ve göçmenlik, insanlık tarihi kadar eskidir ve insanlık
kalır. Bazı kitaplar soyağaçlarında tek koldan aşağı iner-
tarihinin asıl motivasyonudur. İnsanoğlu, bazen av peşinde
ken bazıları da çevrildikleri dillerde yeniden oluşturu-
koşarak, bazen yırtıcı hayvanlardan veya diğer insanlardan
lur, bereketlenir (farklı anlamlar ve değerler kazanmak).
kaçarak göç etmiş ve göçmen olmuştur.”
V
Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşağı-
Numaralanmış sözcüklerden hangisinin parçadaki
dakilerden hangisi olabilir?
anlamı ayraç içinde yanlış verilmiştir?
A) Makale yazarken ortaya koyduğun saptamaların bilim-
A) I B) II C) III D) IV E) V
sel gerçekliğe dayanması gerekir.
3. Hayattayken ün yapmış yazarlar ölünce her nedense daha 5. Vatan senden hayat umar
çabuk unutuluyorlar. Belki de yıllar boyu ünleriyle birçok Sen yaşarsan o canlanır
yazarı baskıları altında bıraktıkları için. Bu unutuluşun uzun
Vatan için ölmek de var
sürdüğü de olur. Mavrice Barrés gibi büyük bir yazarın,
ölünce edebiyat ufuklarından silindiğini, ancak İkinci Dünya Fakat borcun yaşamaktır
Savaşı’ndan sonra okuyucuya doğru yaklaşmaya başladı-
ğını edebiyatla uğraşanlar pek iyi bilirler. Andre Gide’in bile Küçük asker, küçük asker
daha şimdiden edebiyat dünyasından uzaklaştığını fark
Vatan senden kuvvet ister
etmemek mümkün değildir. Ama onun, sağlığındaki ilginçli-
ğiyle aramıza yine katılacağından şüphe etmeyelim. Neden Tevfik Fikret’in Şermin adlı şiir kitabından alınan Küçük
mi? Gerçek edebiyat eserlerini yeni kuşaklara tanıtmayı Asker adlı bu şiir için aşağıdakilerden hangisi söyle-
dert edinen yazarlar, eleştirmenler eksik olmaz da ondan. nemez?
B
İ
L
4. I. Trafik sorunu, çevre kirliliği ve hareketsizlikten kay- G 6. Şiirde imge, söz sanatlarıyla sağlanır. Söz sanatlarına baş-
naklanan sağlık sorunları gibi nedenlerle insanların İ vurulan şiirin çağrışım gücü yüksektir.
bisiklete olan ilgisi artıyor.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinin çağrışım yönün-
II. Bu ilgi ticari olarak da karşılık buluyor olsa gerek ki den zengin olduğu söylenemez?
S
dünya genelinde bisiklet paylaşımı ile ilgili yeni giri-
A A) Kahramanlık ne yalnız bir yükseliş demektir
şimler ortaya çıkıyor.
R Ne de yıldızlar gibi parlayıp sönmektir
Yukarıda verilen II numaralı cümleyle ilgili olarak aşağı- M
B) Dalga dalga hücum edip pişmanlıklar
dakilerden hangisi söylenebilir? A
Unutuşun o tunç kapısını zorlar
A) I. cümlede ifade edilen konuyla çelişen farklı bir durum- L
dan söz edilmektedir. C) Ne güzel şey hatırlamak seni
B) I. cümledeki olgunun, şirketleri neden daha fazla etkile- Sana tahtadan bir şeyler oymalıyım yine
diği açıklanmaktadır. D) Gün bitti, ağaçta neşe söndü
C) I. cümlede belirtilen olgunun her toplumda gerçekleş- Yaprak âteş oldu, kuş da yâkut
mediği örneklenmektedir. E) Ateş gibi bir nehir akıyordu
D) I. cümlede anlatılan durumun yeni gelişmeler doğurdu- Ruhumla o ruhun arasından
ğundan bahsedilmektedir.
E) I. cümlede değinilen düşüncenin bilimsel olarak kanıt-
landığı gösterilmektedir.
I. II.
______ ______
A) Türkü Koşma
B) Ninni Semai
C) Türkü Varsağı
D) Mâni Semai
E) Mâni Koşma
B
İ 10.
8. Meni candan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı I.
L
Felekler yandı ahımdan muradım şemi yanmaz mı Güzeller mihribân olmaz demek yanlışdur ey Baki
G
İ Olur vallahi billahi hemân yalvarı görsünler
Kamu bîmârına cânân deva-yı dert eder ihsan
II.
Niçün kılmaz bana derman meni bîmâr sanmaz mı S
A Bir senü bir benü bir mutrib-ı pâkize-edâ
Şeb-i hicran yanar canum töker kan çeşm-i giryanum R İznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ
Uyarır halkı efganum kara bahtım uyanmaz mı M
A Gayrı yârânı bu günlük edip ey şûh feda
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış bir L
Gidelim serv-i revanım yürü Sadâbâd’a
yargı içermektedir?
A) Kasidenin kafiye düzenine göre kafiyelenmiştir. Numaralanmış şiir birimleriyle ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez?
B) Halk edebiyatındaki koşmaya içerik olarak benzemek-
tedir. A) Her ikisi de ait olduğu şiirin son birimidir.
C) Sevgiliye sitem söz konusudur. B) Birincisi, ikinci şiirden daha önceki bir yüzyıla aittir.
D) Örnek dizelerde matla ve makta beyti yer almıştır. C) Aynı şiir geleneğine uygun olarak oluşturulmuşlardır.
E) Biçimce musammat gazel, içerik ve dil bakımından D) Ait oldukları dönemin sosyal yaşantısını yansıtmakta-
âşıkâne gazel örneğidir. dırlar.
E) Birincisi gazel, ikincisi şarkıdan alınmıştır.
11. “Bahçeler bozuldu, yuvalar dağıldı, yollar silindi, cihan 13. I. Kavgalarım – polemikçilik – Servetifünun’a yapılan
viran oldu.” Yaşlı gönül şimdi böyle diyor, her şeyi kendine saldırılara yanıt verme (Hüseyin Cahit Yalçın)
eş görüyor. Bu da yanlış duygulardan biri... Cihan ne vakit II. Popüler yazarlık – halkçılık – Servetifünun’a aşırı
bayındır idi? Bahçelerde ne vakit güller açtı? Ne vakit yabancılaşma suçlaması (Ahmet Mithat)
yuvalarda bülbüller öttü? Yollardan ne vakit yârlar geldi?
III. Servetifünuncu kuşağa hocalık yapma – yenilikçilerin
Umduk, bekledik, düşündük. Hangi şey umduğumuza
önderi ve kuramcısı olma (Abdülhak Hamit Tarhan)
uygun düştü? Gördüğümüz düşündüğümüze benzedi mi?
Gelenler beklediğimize değdi mi? IV. Romancılığın gerçek anlamda kurucusu – ilk tek-
nik romanlar – süslü ve artistik anlatım (Halit Ziya
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Erenlerin Bağından Uşaklıgil)
adlı eserinden alınan bu metinle ilgili aşağıdakilerden
V. Servetifünun’un en büyük şairi – şiiri düzyazıya yak-
hangisi söylenemez?
laştırma – anjambman (Tevfik Fikret)
A) Duygular düzyazı biçimiyle şiirsel bir üslupla anlatılmış-
tır. Yukarıdaki numaralanmış yerlerden hangisinde verilen
özellikler ile ayraç içindeki sanatçı uyumlu değildir?
B) Secilerle ahenkli bir söyleyiş benimsenmiştir.
C) İmgesel ve kapalı bir anlatım tercih edilmiştir. A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
12. Üçüncüde yâ Hû ismini oku G 14. Tanzimat edebiyatı ile Servetifünun edebiyatının kar-
İ şılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi
Garip bülbül gibi durmayıp şakı
yanlıştır?
Kendi vücudunda bulagör Hakk’ı
S A) Tanzimat’ta gazel, kaside, murabba, terkibibent gibi
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın
A divan şiiri nazım biçimleri kullanılırken Servetifünun’da
R bu eski nazım biçimleri terk edilmiştir.
Dördüncüde esmâya nâil olasın M B) Tanzimat’ta da Servetifünun’da da ağırlıklı olarak aruz
Enel-Hak sırrına vâkıf bulasın A ölçüsü kullanılmış, çok nadir hece ölçüsü denenmiştir.
Dahi ölmezden sen evvel ölesin
L C) Tam bir sadeleşmenin sağlanamadığı Tanzimat
Erişir cânına fazlı Hudâ’nın Dönemi’ne göre Servetifünuncular dilde sadeleşmeyi
büyük oranda başarmışlardır.
Bu dizelerin, şekil ve içerik bakımından aşağıdaki şiir
D) Tanzimat şiirinde hak, hürriyet, kanun, medeniyet, vatan,
türlerinin hangisinden alındığı söylenebilir?
millet, adalet gibi toplumsal konular; Servetifünun’da
A) Nutuk B) Nefes C) Şathiye ise aşk, doğa, umutsuzluk, kaçış, düş-gerçek çatışması
D) İlahi E) Devriye gibi bireysel konular vardır.
E) Tanzimat şiirinde romantizm egemen akım iken
Servetifünun’da romantik duyarlılık bulunsa da sembo-
lizm ve parnasizm akımları egemendir.
15. Türk edebiyatı tarihi konusunda verimli çalışmalar Millî 17. Çözülen bir demetten indiler birer birer,
Edebiyat Dönemi’nde başlamıştır. - - - - , Türk edebiyatını, Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun.
şuara tezkireleri anlayışından kurtararak destanlar çağın-
Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun,
dan bugüne kadar olan dönemi bir bütün olarak ele almıştır.
Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler...
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki verilen sanat-
çılardan hangisi getirilmelidir? Bu dizeler yapı ve zihniyet unsurları dikkate alındığında
aşağıdaki hangi anlayışa göre hangi sanatçı tarafından
A) Rıza Tevfik Bölükbaşı
yazıldığı söylenebilir?
B) Mehmet Fuat Köprülü
A) I. Yeni – Orhan Veli Kanık
C) Ali Canip Yöntem
B) Hisarcılar – Yavuz Bülent Bakiler
D) Refik Halit Karay
C) Yedi Meşaleciler – Ziya Osman Saba
E) Musahipzade Celal
D) Millî Edebiyat – Mehmet Emin Yurdakul
E) Toplumcu Şiir – Ercüment Behzat Lav
B
İ
16. Yusuf Has L 18. Avrupa’da 19. yüzyılın ilk yarısında klasisizme tepki ola-
Kutadgu Bilig ---- G rak doğan, duygu ve hayali ön planda tutan, doğadaki ve
Hacib
---- 13. yy. Yunus Emre
İ toplumdaki karşıtlıkları, çelişkileri yansıtırken kişileri de
toplumsal çevreleriyle vermeyi amaç edinen bir edebiyat
Vesiletü'n-Necât 15. yy. ----
S akımıdır. Toplumsal sıkıntılar, siyasi baskılar ve klasisizmin
A sanatçıyı zor durumda bırakan kuralcılığı, bu akımın ortaya
Yukarıda bazı ünlü mesnevilerle ilgili bilgi tablosu oluştu-
R çıkmasının sebepleri arasındadır. Dolayısıyla ilk kez bir
rulmuştur.
M edebî akım, başka bir edebî akıma tepki olarak doğmuştur.
Tabloda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangi-
A Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden
sinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
L hangisidir?
A) 12. yy. – Risâletü’n-Nushiyye – Şeyh Galip
A) Realizm B) Klasisizm
B) 16. yy. – Yunus Divanı – Süleyman Çelebi C) Sembolizm D) Romantizm
C) 11. yy. – Risâletü’n-Nushiyye – Süleyman Çelebi E) Natüralizm
19. Acıcığım 21. I. Sanat adlı şiiriyle Anadolu’yu yazılmamış bir des-
– Sali Meryem yok, az önce var idi, te be şuracıkta oturur tana benzeten - - - - , memleketçi şairlere Anadolu
idi. Öğlen namazına gideyim istediğim, te be istemez olay- coğrafyasını, Anadolu insanını ve Anadolu folklorunu
dım. Ne bileyim Meryem’in canının daraldığını, gezmek
istediği. Bilsem yalnız kor muydum onu. sanatın merkezine koymaları gerektiğini söylemiştir.
II. “- - - - , Sahnenin Dışındakiler ve Huzur romanlarıyla
– Baba! Annem...
Osmanlının çöküşüne, Kurtuluş Savaşı’na ve II.
– Sus be Necla’m. Yimek ko insancıklara. Bak hepsi de Dünya Savaşı sürecine ışık tutarken bu önemli olay-
Meryem’i aramaya gelmişler. Yukarı mahalledeki ahretliğini
ların bireylerin iç dünyasındaki etkilerine ve Doğu-
görmeye gitmiştir o, ben bilirim. Gönlünü nazlar, alır gelirim
birazdan. Batı bocalamalarına eğilen Tanpınar, “zaman” ve
“rüya” estetiği denince akla gelen sanatçıdır.
Saffet amca, konuştu, konuştu, konuştu. Acı demini aldı,
gözyaşları boşaldı. III. Kaldırımlar şiiriyle genç yaşta ün kazanan Necip
Fazıl, ilk şiirlerinde “şehir bohemi” olarak tanınmış,
Necla bu sele kapılmamıştı. Öfkeliydi. Anacığı ne zaman
vardı ki şimdi yok olsun. sonraki şiirlerinde öz şiir ile metafizik şiiri birleştirmiş
ve - - - - şairi olarak tanınmıştır.
Yok olan Saffet’in beyliğiydi.
IV. Dil ve Kültür adlı eleştirel deneme kitabıyla tanı-
Küçürek hikâye örneği olan bu metinden hareketle nan - - - - ; Nesillerin Ruhu, Büyük Türkiye Rüyası,
küçürek hikâyeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söy- Edebiyatımızın İçinden gibi deneme kitapları yaz-
lenemez? mış; Şiir Tahlilleri, Hikâye Tahlilleri, Tip Tahlilleri,
A) Anlam bakımından yoğun, çok katmanlı bir anlatım söz Tanpınar’ın Şiir Dünyası, Tevfik Fikret, Namık Kemal
konusudur. gibi incelemeleriyle edebiyatın bilimsel cephesinde
boy göstermiştir.
B) Vurucu bir etki yakalamak için metin kısa tutulur.
C) Kişiler, zaman ve mekân ayrıntıları fazla önemsenmez. Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki boşluklardan her-
hangi birine getirilemez?
D) İçeriği çağrıştıracak bir başlık kullanılır ve vurucu bir
sonla bitirilir. A) Faruk Nafiz Çamlıbel
E) Sıra dışı olaylar kurmaca bir şekilde dile getirilir. B) Mahur Beste
C) Çile
D) Suut Kemal Yetkin
20. Türk edebiyatında gerçek anlamda ilk mizah ürünleri B E) Mehmet Kaplan
masallar, fıkralar ve geleneksel oyunlardır. Divan edebi- İ
yatında pek rastlanmamakla birlikte mizah yer almıştır. L
Tanzimat Dönemi’yle Türk mizahı değişti, gelişti. Teodor G
Kasap “- - - - ” adlı ilk mizah dergisini bu dönemde çıkar- İ
dı. Direktör Ali Bey’in tiyatro eserlerini dönemin diğer
sanatçılarının yergi, fıkra ve tiyatro eserleri izledi. İkinci S
Meşrutiyet’le edebiyatımızdaki mizah anlayışı iyice gelişti. A
- - - - ; Gulyabani, Metres, Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç R
gibi romanlarında toplumun durumunu mizahi bir yaklaşım- M
la ele alır. Kirpi mahlasıyla Kalem ve Cem dergilerinde siya- A
si mizah yazıları yazan - - - - da mizahımızın gelişmesine L
katkı sağlamıştır.
22. Bir kimsenin, ailenin ya da topluluğun belli bir zaman dilimi 24. 19. yüzyılda Fransa’da ortaya çıkan bu akıma göre toplum
içerisindeki yaşam ve yaşayışını birbirinin devamı olarak “büyük bir laboratuvar”, insan “deney konusu”, sanatçı
ele alan eserlere “nehir roman” denir. ise “bilim insanı”dır. Bu akıma göre davranış ve kişiliğin
şekillenmesinde insanın kendi iradesinin değil, toplumsal
Buna göre aşağıda yazarıyla birlikte verilen eserlerden
çevrenin etkisi ve soya çekim özellikleri etkilidir. Bu akımın
hangisi nehir roman özelliği göstermez?
temsilcileri gerçeklikten kopmamak için toplumu her yönüy-
A) Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır – Adalet le yansıtmaya çalışmışlardır. Eserlerinde kendi kişiliğini
Ağaoğlu gizleyen sanatçılar, genellikle kötümserdirler.
B) Kiralık Konak, Yaban, Nur Baba – Yakup Kadri Kara-
Bu parçada tanıtılan akımın edebiyatımızdaki temsilci-
osmanoğlu
leri aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
C) Köylüler, Toz Duman İçinde, Vatan Dediler –Talip
A) Nabizade Nazım – Hüseyin Rahmi Gürpınar
Apaydın
B) Recaizade Mahmut Ekrem – Yaşar Kemal
D) Esir Şehrin İnsanları, Esir Şehrin Mahpusu, Yol Ayrımı
– Kemal Tahir C) Sait Faik Abasıyanık – Memduh Şevket Esendal
E) Kilit, Anahtar, Kapı, Konak – Mustafa Necati Sepetçioğlu D) Oğuz Atay – İhsan Oktay Anar
E) Rasim Özdenören – Sevinç Çokum
1. Suyun - - - - olduğunu düşünsek de dünyanın en kurak çölü 3. Birbirimizle iletişime geçtiğimiz her an, insan ilişkileri-
olarak bilinen Şili’nin kuzeyindeki Atamaca Çölü için durum mizde uyuşmazlık ya da anlaşmazlıklar doğabilmektedir.
biraz farklı. On bin yıllık bir tarihi olduğu düşünülen çöle Anlaşmazlıkların artışı, bizi farklılıklarımızı yönetebilece-
son 500 yıldır yağmur yağdığına dair herhangi bir kayıt ğimiz, birlikte daha dostane bir yaşam geliştirebileceğimiz,
bulunmuyordu ama buraya özgü birçok mikroorganizma etkin ve etkili yöntemler aramaya itmiştir. Bunlardan biri
yaşamına devam ediyordu. Ancak birkaç yıl önce, 2015 de ara buluculuktur. Ara buluculuk, çatışmaları uzlaşıya
yılının Mart ve Ağustos ayları ile 2017 yılının Haziran dönüştürürken bir yandan çatışmaların nedenlerini ortadan
ayındaki şiddetli yağışlar bu durumu değiştirdi. Bu yağışlar kaldırmak, ilişkilerimizi daha sürdürülebilir hâle getirmek,
- - - - etkiledi. birbirimize anlayış ve hoşgörü gösterebilmek ve daha yet-
kin ve yapıcı ilişkiler kurabilmek gibi pek çok fayda sağla-
Bu parçada boş bırakılan yerlere düşüncenin akışına
yan sürecin adıdır. Bu süreçte yer alan ara bulucu da tıpkı
göre aşağıdakilerin hangileri sırasıyla getirilmelidir?
kadim geleneklerde olduğu gibi etik kodların ışığında uyuş-
A) canlılar için önemli – çölün toprak yapısını tamamen mazlığın çözümü için taraflara çözüm önerileri sunabilen,
B) vazgeçilmez – yüzyıllardır uykuda olan tabiatı beklen- tarafların problemlerinin neden-sonuç bağlarını görmelerini
medik bir şekilde sağlayan, tarafsız, sabırlı, esnek, empati kurabilen, sevgi
C) hayat kaynağı – aşırı kurak iklime uyum sağlamış duyan ve süreç içerisinde bu değerleri taraflara da yan-
yaşam formlarını hayli olumsuz sıtarak aslında toplumsal bir dönüşüme, sosyal barışa, iş
birliğine katkı sağlamayı amaç edinen kişi olarak karşımıza
D) döngüsünün son zamanlar bozulmuş – burada tekrar
çıkar.
yaşam olmayacağı fikrini doğal olarak
I. İşçilerin iş yerinde yaşadığı sorunları azaltmak için
E) daima yenilenebilir – küresel ısınma sorununu farklı
işverence görevlendirilen kişiler
açıdan
II. Davacı ve davalı anlaşmazlıklarında mahkeme tara-
fından görevli olarak atananlar
III. Sosyal ya da ekonomik alandaki bir uyuşmazlıkta
2. Şiirsellik boyutu olan öykülerde az sözcük kullanılarak çok
B
seçici kurul tarafından belirlenen görevliler
yoğun duygular anlatılır. Bu şiirlerde kişisel ses tonu, şiirsel
İ Yukarıdakilerden hangileri ara bulucu olma niteliğine
söyleyiş, sıra dışı söz dizimi, söz sanatları, ses yinelemeleri
L uygundur?
vardır. Alt yapılarının içinde, okuyucuların çözmesi gereken
G
ve zihinlerinde bir dizi sorular oluşturan kimi gizler saklıdır. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
İ
Yazarlar bu gizleri okuyucularına aktarırken öykülerini şiir- D) II ve III E) I, II ve III
sellik boyutuna ulaştırabilmek için kimi yöntemler kullanır-
lar. Kimi zaman öykülerinin tümünde ya da bir bölümünde S
şiire özgü dil kullanımlarına ve söz sanatlarına başvururlar. A
Kimi zaman da alışılmamış, sıra dışı görünen ancak aslın- R
da uyumlu olan sözcük ve tümceleri birlikte kullanarak M
okuyucularını şaşırtırlar ve seçtikleri sözcüklerin büyük bir A
bölümüne geniş anlamlar yüklerler. L
4. Bir sanat öğrencisi olarak ünlü sanat eserlerini yakından 6. Melengicin dalında çifte sığırcık diley çifte sığırcık
görmek ve değerli sanat öğretmenleri ile yüz yüze çalışma ciğerime ateş değdi öley diley öley gencecik
fırsatı bulmak, kişisel gelişimi ilerletebilmek açısından çok
zehir pamuk ırgatlığı gâvur gündelikçilik
önemlidir. Geniş bir sanat yelpazesine sahip olan birçok
rinna – rinnan – nay
öğrenci, ustaların eserlerini veya belirli sanat uzmanlığıyla
yüreğim bölündü ley
doğrudan ilgili eserleri görme fırsatı buluyor.
damarlarım delindi
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı-
dakilerden hangisidir? kan gider kan gider
A) Sanatın farklı dallarına ulaşan “Sisler Bulvarı” şiir kitabının içerisinde yer alan “rinna –
rinnan – nay” başlıklı şiirinde Attilâ İlhan özgün bir söyleyiş
B) Sanatçının yaratımına şahitlik eden
gerçekleştirmiştir.
C) Sanatın farklı alanlarında uzman olan
Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
D) Sanattaki aşırılıkların farkına varan A) Şair, halk ağzını şiirinde yansıtmıştır.
E) Sanat yapıtındaki ayrıntıları bilen B) Şairin divan şiiri etkisindeki şiirlerinden biridir.
C) Şair, şirinde halk türküsü ritmini yakalamıştır.
D) Altı çizili bölüm toplumcu gerçekçi bir anlayış yansıt-
maktadır.
E) Şair, şiire doğaya ait unsurlarla giriş yapmıştır.
8. Aşağıdaki cümlelerden hangisinin Orhun Yazıtları ’nda 10. Arapça, Farsça, Ermenice ve İbraniceyi çok iyi bilen, buna
geçtiği söylenemez? rağmen Türkçenin gücüne ve güzelliğine inanmış bir tasav-
A) Ben, Tanrı gibi ve Tanrı’dan olmuş Türk Bilge Kağan, bu vuf adamı olan - - - -
devirde tahta oturdum. Türk diline kimesne bakmaz idi,
B) Kanlarınız ırmaklar gibi aktı, kemikleriniz dağlar gibi
Türklere hergiz gönül akmaz idi,
yığıldı; bey olacak oğlunuz köle oldu.
C) Resul aleyhisselam zamanına yakın Bayat boyundan Türk dahi bilmez idi o dilleri,
Korkut Ata derler bir er ortaya çıktı. İnce yolu ol ulu menzilleri.
D) Çin budununun tatlı sözlerine, ipekli kumaşlarına alda-
diyerek Arapça ve Farsça yazanlardan - - - - adlı mesne-
nıp ey Türk halkı, çok sayıda öldün.
visinde şikayetçi olmuştur. Sanatçı, bu eserini 1330’da
E) Kardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile birlikte ölesiye yitesiye tamamlamış, aruzla da heceyle de şiir yazmıştır. Bazı
çalıştım, çabaladım. nüshaları 12 bin beyte ulaşan bu eser, Maarifname olarak
da isimlendirilmiştir.
12. I. Namık Kemal bu eserinde görücü usulüyle evlen- 14. Aşağıdakilerden hangisinin anlatım ve içerikleri dik-
menin yanlışlığını ortaya koymaya çalışır. Eserde kate alındığında öz şiir anlayışını benimseyen bir şair
Şefika, Ata’yı sevmektedir ancak ailesinin ısrarları ve tarafından yazılmış olduğu söylenemez?
babasının borçları nedeniyle bir başkasıyla evlenir. A) Yaşım ilerledikçe daha çok anlıyorum
Daha sonra Şefika’ya âşık olan Ata kendini zehirler-
Ne büyük nimet olduğunu ah güzel gün
ken Şefika veremden hayatını kaybeder.
Boş yere üzülmekte mana yok anlıyorum
II. Recaizade Mahmut Ekrem bu eserinde kıskançlık
ve hırsla davranmanın sonuçlarını ele alır. Binbir Kadrini bilmek lazım artık her açan gülün
Gece Masalları ’ndan etkilenerek yazılan bu tiyatro B) Aşk dediğin nedir ki
eserinde makamını kötüye kullanan Kadı Azmi Efendi Tenden bedenden sıyrık
başkahramandır.
Çocukların içinde
Numaralı metinlerde tanıtılan eserler sırasıyla aşağıda- Yaşadığı bir çığlık
kilerden hangisidir?
C) Habersiz hepsi, kızamıktan ve ölümden
A) İntibah – Araba Sevdası
Kirli yüzlerinde açan ölümden habersiz
B) Kara Bela – Finten
Ve düşmüş bir gül oluyorlar birden
C) Zavallı Çocuk – Çok Bilen Çok Yanılır
Bebekler ölüveriyor, ölümden habersiz
D) Akif Bey – Atala
D) Geçti istemem gelmeni
E) Gülnihal – Nesteren
Yokluğunda buldum seni
Bırak vehmimde gölgeni
Gelme artık neye yarar
13. Yazın bir cuma günü, öğle üzeri, bu evden, koltuğunda
bohçasıyla çıkan adam, kapısını itina ve dikkatle kapadık- E) Hoyrattır bu akşamüstüler daima
tan sonra yoluna devam etmeye başladı. Arkadan bakılınca Gün saltanatıyla gitti mi bir defa
omuzlarıyla belinin genişliği bir derecede bulunacak kadar Yalnızlığımızla doldurup her yeri
şişman olan otuz üç yaşındaki bu adamın enli fakat pek
Bir renk çığlığı içinde bahçemizden
kısa bacakları üzerindeki yükü istediği tarafa götürmekte
pek müşkülat çektiği görülüyordu... Bu uzak mahallelerin
tenha sokaklarında mütefekkir, mahzun bir surette yoluna
B
devam eden bu adam, halkı güldürmek için gidiyordu...
İ
İnce tahtalarla inşa edilmiş ve yıkılmamak için etrafına
L
destekler vurulmuş bir binanın önüne geldi. Bu binanın
G
kapısının üzerine beyaz kâğıda büyük siyah yazıyla şu
İ
levha ta’lik edilmişti:
S
“Meşhur Paskal’ın pandomiması. Burada her cuma ve
A
pazar günleri meşhur Paskal enva-ı türlü hünerler ve
R
gülünçlü icra-yı lu’biyya eder. Rağbetli müşterilerinin teş-
M
vikatlarını kazanan Paskal her hafta yeni oyunlar sahne-i
A
temaşaya vaz’edecektir!”
L
Paskal, kendisiydi.
15. 1956 yılından itibaren Pazar Postası çevresinde toplan- 16. Rahmet demiyoruz ama bir kere
maları, ortak bir poetik savunma alanında buluşmaları ve Milleti yücelten rahmetlilere
harekete başka şairlerin eklenmesi söz konusu şiire bir
Bir soran yok mudur peki, sen nesin?
hareket özelliği kazandırmıştır. Bu anlayışın Türk şiirine
getirdiği yenilikler arasında şiir dilinin alışılmış kalıplarını Söyle, bu millete ne getirmişsin?
değiştirmeleri, söz sanatlarına, alışılmamış bağdaştırma- Sen bühtan attığın bu büyüklerin
lara ve mantık dışı söyleyişlere yer vermeleri, şiir işçiliğine Yüzde biri kadar ne iş görmüşsün?
önem vermeleri, şiirde biçimi öncelemeleri, hayal gücüne
(bühtan: İftira)
ağırlık vermeleri, her türlü ölçüden uzak durmaları, bilin-
çaltını yansıtmaları, çağrışıma dayalı bir dil oluşturmaları, Divan şairleri yaramaz bize
daha önce kullanılmamış sözcükler oluşturmaları, imgeyi Yoktur uyarlığı zamanımıza
ve anlamda kapalılığı öncelemeleri sayılabilir. Fikret’in oğlu da vazgeçti dinden
Bu parçada anlatılanlardan hareketle aşağıdakilerden Gitti öz yurdundan, öz vatanından
hangisi söylenemez? Hamit eserleri Batı taklidi
A) Mistik duyarlılığı ön plana alan şairlerin tekke şiiriyle Akif de, Fazıl da bir dindar idi
modern şiiri birleştirerek oluşturdukları yeni gelenekçi
bir anlayışın Türk şiirindeki yeri anlatılmaktadır.
Doğu’dan Batı’ya ferman gönderen
B) Cemal Süreya, Turgut Uyar, Ece Ayhan gibi sanatçı-
Atalar ne kadar cephe yardılar
ların yer aldığı anlayışın şiirde benimsedikleri tutum
anlatılmaktadır. Batı’nın önünde Fatihlerimiz
C) Kapalılığın, serbest çağrışımın, dilsel sapmaların ve Bugün yeni nesli utandırdılar
yaratıcı imgelere önem veren anlayışın şiirini yazan ve Azerbaycanlı ünlü Türk şair Bahtiyar Vahapzade’nin
II. Yeni adıyla ortaya çıkan şiir anlayışından söz edil- bu dizelerinden hareketle aşağıdakilerden hangisi söy-
mektedir. lenemez?
D) Garip Hareketi’ne karşı bir tutumla 1950’li yıllardan A) Hiçbir şey yapmadan geçmişi karalamanın kolaycılık
sonra Türk şiirini etkileyen yeni şiir anlayışından bah- olduğu dile getirilmiştir.
sedilmektedir.
B) Toplum için sanat anlayışına uygun bir bakış açısıyla
E) Bu anlayışın egemen olduğu şiirlerde biçimsel titizliğin B yazılmıştır.
yer aldığı ve anlamın hemen yakalanmayacağı söylen- İ C) Yeni neslin geçmişteki büyük başarılardan çok uzak
mektedir. L olduğu belirtilmiştir.
G
D) Şair ve yazarların arasındaki anlaşmazlığın sanatın
İ
gelişmesini engellediği savunulmuştur.
E) Şehitlere ve geçmişe gereken değerin verilmemesin-
S den şikâyet edilmiştir.
A
R
M
A
L
17. I. Aruzlu ve heceli şiirleri vardır. Gezgin bir yeniçeridir. 18. Eylül . 3
Adli mahlasıyla divan şiiri, Derviş Nihani mahla-
Babamın annemin mektupları. Hep aynı terane. Onlara
sıyla Mevlevi özlü tasavvuf şiiri, Ömer mahlasıyla yazdığımı bilmiyor. Kimsem yokmuş gibi yaşıyorum. Ya da
güzelleme türünde semailer ve koşmalar söylemiştir. unutmuş gibi. Oysa var onlar biliyorum. Yakında dönecek-
17. yüzyılda “üstat” ve “pir” kabul edilen şairin 105 ler. O zaman ne olacak? Annem beni görmeden durabilir
şairden söz ettiği manzum Şairname’si 38 dörtlüktür mi? C’ye onların varlığını hatırlatmam gerek. Neden çeki-
ayrıca divanı da bulunan Âşık Ömer’in Kırımlı ya da niyorum.
Konyalı olduğu sanılmaktadır.
..............
II. Asıl adı Mehmet Emin olan Bayburtlu Zihni, divan
Eylül . 6
ve halk şiiri söylemiş biridir. Divanı vardır. Başından
geçenleri anlattığı Sergüzeştname mesnevisinin için- Bu yaz hiçbir ressam benim kadar mavi boya harcama-
de şiirler, yergiler, destanlar da yer alır. “Vardım ki mıştır.
yurdundan ayağ göçürmüş / Yavru gitmiş ıssız kalmış ..............
otağı” dizeleriyle başlayan ağıtta 1828’de Rusların
Eylül . 8
Bayburt’u işgal etmelerinin üzüntüsünü dile getirir.
(...)
III. Asıl adı Veli olan Köroğlu, 19. yüzyılda “Ferman padi-
şahın dağlar bizimdir” diyerek Osmanlı-aşiretler kav- Paleti, fırçayı elime alıp baktım. Gözlerim yanıyordu. Bir
gasının sözcülüğünü yapmıştır. Avşar’dır. Anadolu gün beni bırakacak. İlk seferki gibi habersiz, birden kay-
Türkmenlerinin Türçesiyle söylediği şiirlerinde divan bolacak. Arkamda kumsala yatmış, kim bilir neler düşünü-
şiiri etkisi görülmez. Epik şiir ustasıdır ve koçaklama- yordu. Bütün suç onun aylak oluşunda, bari resim yapsa.
larıyla ünlüdür. Aylak Adam romanından alınan bu bölümde yazarın
IV. 17. yüzyılda yaşadığı kabul edilen Karacaoğlan, günlük türünden yararlanma nedenleri arasında
çağdaşı olan Gevheri ve Âşık Ömer’in tersine hiç- I. Okura yeni bakış açılarıyla seslenebilmek
bir zaman divan şiirinden etkilenmemiştir. Güney II. Eserde anlatılanı daha gerçekçi kılmak
Anadolu Toroslarında ve Çukurova’da yaşamış en III. Klasik anlatım tekniklerine bağlılığını göstermek
büyük güzeleme ustasıdır. Saf ve duru bir Türkçeyle
IV. Kahramanın iç dünyasını daha iyi yansıtabilmek
söylediği koşmaları ve semaileri hâlâ türkü olarakB
söylenir. Varsağı nazım biçiminin ise kurucusudur. İ hangileri gösterilebilir?
19. • Mesnevi tarzında ve aruz vezniyle yazılmıştır. 21. Aşağıdakilerden hangisi küçürek öyküler için söylene-
• Eski Türkçe olarak kabul edilen Karahanlı Türkçesi mez?
ile yazılmıştır. A) Küçürek öyküler, şiirselliklerinin yanında derin ve yoğun
• Alegorik ve didaktiktir. anlam katmanlarına sahiptir.
• Siyasetname türünün Türk edebiyatındaki ilk örneği- B) Küçürek öyküler insan yaşamlarından dondurulmuş kısa
dir. anlar, yaşanmış küçük olaylar, anekdotlar, kurulan düşler-
Yukarıda özellikleri verilen eser, aşağıdakilerden han- den birisi, bir monolog, bir içsel konuşma ya da bir epizot
gisidir? olarak okuyucunun karşısına çıkmaktadır.
B
İ
L
G
İ
22. Nazım Hikmet ve Cahit Sıtkı’nın şiir anlayışlarına dair 23. Başlangıçta halk şiirine daha yakın olan şiir anlayışını
çalışma yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir son dönemlerinde modern anlayışla birleştirip kendine
karşılaşma tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine özgü yeni bir tarz ortaya koymayı başarmış sanatçımızdır.
hayalî bir tartışmaya girişir. Memleketçi bir anlayışla Türk kültürünün kaynaklarına
yönelerek Türk insanının ruh iklimini zenginleştirmeye
Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir
çalışmıştır. “Edebiyatımızın Beyaz Kartalı” olarak anılan
diyalogdan alınmamıştır?
sanatçımızın Ihlamurlar Çiçek Açtığı Zaman, Mevsimler ve
A) N. Hikmet: Azizim şiirde uyak, ritim sağlar fakat bunun Ötesi, Bir Çift Beyaz Kartal, Ben Senin Yusuf’un Olmuşum
belli bir hece sayısında dizeyle olması gerekmez. gibi şiir kitapları bulunmaktadır.
C. Sıtkı: Şiirin özünde ölçü ve uyak bir arada olursa Bu parçada tanıtılan sanatçımız aşağıdakilerden han-
ahenk doğru biçimde sağlanır. gisidir?
B) C. Sıtkı: Anlama verdiğiniz önemi müzikaliteye versey- A) Âşık Feymani B) Şeref Taşlıova
diniz şiiriniz daha iyi olurdu!
C) Bahattin Karakoç D) Dilaver Cebeci
N. Hikmet: Ben şiirde müzikaliteden önce kolektif şuur E) Ali Akbaş
peşindeyim.
1. Cahit Sıtkı’yı bugüne kadar bir öykücü olarak anan oldu 2. I. Gardner’a göre görsel sanat eğitimi verenlerin hem
mu? Hayır, o herkes için “Otuz Beş Yaş” şairiydi. Şiiri öykü- görsel hem de içsel olarak düşünebilmesi gerekmek-
lerini gölgede bıraktı. Şimdi görüyoruz ki büyük bir hak- tedir.
sızlık içindeyiz. Kendine özgü bir öykü diline sahip yazar II. Çocukların ortaya koydukları görselleri değerlendire-
var karşımızda. Çoğu kısa, bir anı, bir durumu adamakıllı bilme konusunda eğitimcilerin kendilerini geliştirmesi
yaşatan doyumsuz öyküler bunlar. Elbette şiirlerinin tema- gerektiğine inananlar, bu görüşe destek vermişlerdir.
ları, imgeleri, çağrışımları hatta ortak adlar, mekânlar var
öykülerinde ve anlatıcı kim olursa olsun, hemen hepsinin Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçim-
perde arkasında derinden derine konuşan Cahit Sıtkı’dan de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangisidir?
başkası değil. Ancak öykü yazarken şairliğini başka bir A) Görsel sanat eğitimi verenlerin hem görsel hem de içsel
odada bırakmayı bilmiş bir yazarın kaleminden çıkmış bu olarak düşünebilmesi gerektiğinden Gardner, çocukla-
metinler. rın ortaya koydukları görselleri değerlendirebilme konu-
Bu parçada geçen “şairliğini başka bir odada bırakmayı sunda eğitimcilerin kendilerini geliştirmesi gerektiği
bilmek” sözüyle anlatılmak istenen aşağıdakilerden görüşüne destek vermiştir.
hangisidir? B) Çocukların ürettiği görselleri değerlendirebilme konu-
A) Şiirlerini aynı tema etrafında toplamak sunda eğitimcilerin kendilerini geliştirmesi gerektiğini
B) Öykülerinde farklı konulara yer vermek düşünenler, Gardner’ın görsel sanat eğitimi verenlerin
hem görsel hem de içsel olarak düşünebilmelerinin
C) Öykülerini yalın, içten bir anlatımla yazmak
gerektiği savını desteklemişlerdir.
D) Şiiri bırakıp öykü türünde yoğunlaşmak
C) Kendilerini geliştirmeleri gerektiğine inanan eğitimciler,
E) Öykücülük ile şairliği ayrı tutmak
çocukların ortaya koydukları görselleri değerlendirebil-
me konusunda Gardner’ın görsel sanat eğitimi veren-
lerin hem görsel hem de içsel olarak düşünebilmesi
gerektiği görüşünü sahiplenmişlerdir.
B
D) Görsel sanat eğitimi verenlerin hem görsel hem de içsel
İ
olarak düşünebilmesi gerektiğini düşünen Gardner’ın
L
bu görüşü, kendilerini geliştirmeleri gerektiğine inanan
G
eğitimciler tarafından desteklenmiştir.
İ
E) Gardner, çocukların ortaya koydukları görselleri değer-
lendirebilme konusunda eğitimcilerin kendilerini geliş-
S
tirmesi gerektiği fikrine görsel sanat eğitimi verenlerin
A
hem görsel hem de içsel olarak düşünebilmesi gerektiği
R
tezinden hareketle ulaşmıştır.
M
A
L
3. Şiir bir çırpıda yazılıp tamamlanan bir şey değildir. Bir şiir 5. Ölüm haberi gelmeden
üzerinde aylarca hatta yıllarca çalıştığım oluyor. Her sefe- Ecel yakamız almadan
rinde başlangıçtaki o duygu birikimini yakalamaya çalışı-
Azrail hamle kılmadan
yorum. Yoksa şiir mekanik bir söz yığınından başa bir şey
olamaz, diye düşünüyorum. İçinde insanca bir sıcaklığı, bir Gel dosta gidelim gönül
yüreğin çarpışlarını taşımayan şiirler ne ölçüde biçimsel
yetkinliğe sahip görünseler de dar çevrelerde geçici moda- Gerçek evrene varalım
lar oluşturmaktan öteye geçemeyecektir.
Hakk’ın haberin soralım
Şiirle ilgili düşüncelerini böyle dile getiren bir kişinin Yunus Emre’yi görelim
aşağıdakilerden hangisini söylemesi beklenemez?
Gel dosta gidelim gönül
A) Şair şiirini oluştururken acele etmemeli, düşünerek
nitelikli şiirler yazmak için çabalamalıdır. Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
B) Şiir titiz bir çalışmayı, kılı kırk yarmayı gerektiren bir A) Her iki dörtlük de düz uyak şeması vardır.
türdür. B) Tasavvufi halk edebiyatı geleneğine göre oluşturulmuş-
C) Okuduğum şiirde kendimi bulmalıyım, şiir bana seslen- tur.
meli, beni etkilemelidir. C) Her iki dörtlük arasında ahenk unsuru bulunmaktadır.
D) Samimi bir anlatıma sahip olmayan şiirler, biçimsel yön- D) İlk dörtlükte yarım, ikinci dörtlükte zengin kafiye kullanıl-
den ne kadar olgun olursa olsun yok olmaya mahkûm- mıştır.
dur. E) İkinci dörtlük ait olduğu şiirin son birimidir.
E) Şiir bir esin kaynağıdır, bu yüzden şair hissettiğini sıca-
ğı sıcağına kâğıda dökmelidir.
B
İ
4. Eleştiri dünyamızda şöyle bir dolaşmak, eleştirmenlerimi- L 6. Aşağıdaki dizelerden hangisinde ayraç içinde verilen
zin kendileriyle pek ilgilenmediklerini düşünmeme yol açtı. G sanat yoktur?
Eleştirimiz önemsenmemiş, ele alınmamış. Değil bugünkü İ A) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını
yaygın, çok yönlü görünümü yansıtmak, bir eleştiri tarihçe-
Nergis gibi kıyâmete dek çeksin intizâr
miz bile yok. Türk eleştiri tarihini yazmak, eleştiri antolojileri
S (Teşhis)
düzenlemek, öbür türlere olduğu kadar bu türe de eğilmek
A
gerekir. O zaman Türkiye’de eleştirinin olup olmadığı ya B) Ben gidersem sazım sen kal dünyada
R
da ne kadar olduğu ortaya çıkacak, eleştirinin gelişmesi de Gizli sırlarımı aşikâr etme
M
büyük oranda hızlanacaktır.
A (Hüsnütalil)
Bu parçanın bütününde yazarın yakındığı durum aşağı- L C) Göz gördü gönül sevdi seni ey yüzü mâhım
dakilerden hangisidir?
Kurbanın olam var mı bunda benim günâhım
A) Eleştiri türüne gereken önemin verilmemesi
(Tecahülüarif)
B) Eleştirmenlerle sanatçılar arasında kopukluğun olması
D) Bu yağmur, bu yağmur, bu kıldan ince
C) Eleştiri türünün yazınımıza diğer türlerden geç girmesi
Nefesten yumuşak yağan bu yağmur
D) Ülkemizde eleştiri türünde verilen eserlerin sayısının
(Tekrir)
bilinmemesi
E) Garbın ucunda, son kıyıdan en gürültülü
E) Yazarların, eleştirmenlerin yazdıklarına soğuk bakması
Bir med zamânı, gökyüzü kurşunla örtülü
(İstiare)
7. Aşağıdakilerin hangisinde verilen dizelerin nazım şekli 8. Muallim Naci, Tanzimat Dönemi’nde üslup bakımından
veya türü ayraç içinde yanlış belirtilmiştir? eskiye bağlı bir şair olarak dikkatleri üzerinde toplamıştır.
A) Bahar gördüm yaz gördüm Yer yer yeni bir şey söylemek çabası onun üslubuna hiçbir
renk ve değişiklik katmazken yüzlerce yıllık mazmunları
Güzel gördüm naz gördüm
kullanması şiirini kuruluğa sürüklemiştir. Onun toplumun
Her tarafta dolaştım dertleriyle ilgili olmak gibi bir yönü de olmamıştır.
Senin gibi az gördüm
Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden
(Mâni) hangisinin Muallim Naci’ye ait olduğu söylenemez?
B) Nice meydâna girmiş pehlevanlar A) Gönlüme sâkîyi mi’mâr eyledim meyhânede
Döne döne sınanmış can - feşanlar Allah Allah Kâ’be i’mâr eyledim meyhânede
B) Sâki bize en puhtesini sun mey-i nâbın
Yine söz dürcin açtı ol sipeh - dâr Zîrâ işimiz himmetine kaldı şarâbın
Yine bin lutf ile oldu güneh - bâr C) Şîrîn için âh eyledi bu kûhta Ferhad
(Kaside) Mecnûn dahî Leylî için etti nice feryad
C) Çok seyr ü devr edip geldim ben ey can D) Nefsime zulmeyledim halka adâlet uğruna
Bildim cihan yine evvelki cihan Cism ü cân ettim fedâ bu mülk ü millet uğruna
Bundan ötesini etmezem beyan E) Bülbüller eder âteşe düşmüş gibi nâle
Bu sırrı saklayıp pinhâna geldim Zîr-i şakkadan güller eder hande bu hâle
(Devriye)
D) Eslâf kapıldıkça güzelden güzele
Fer vermiş o neşveyle gazelden gazele
Sönmez seher-i haşre kadar şi’r-i kadîm
Bir meş’aledir devr edilir elden ele
(Rubai)
E) Uşşâkın olsa nola fedâ nakd-i canları
B
Seyr etmedin mi dünki fedâyî civanları
İ
L
Şevk âteşine sen de tutuştun mu ey gönül G
Gördün mü dün güreş tutuşan pehlevanları İ
(Gazel) 9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere
S ayraç içindeki sözcük getirilirse bilgi yanlışı ortaya
A çıkar?
R A) Kadı Burhaneddin, yapıtlarında aşk ve kahramanlık
M temalarının yanında -- -- da yer vermiştir. (tasavvufa)
A
B) - -- - , divan şiirinin soyut dünyasından çıkarak dış dün-
L
yayı ve duyguları gerçek yönleriyle vermeye çalışmıştır.
(Nedim)
C) Divan edebiyatında 17. yüzyılda Naili, Neşati gibi sanat-
çıların etkilendiği - -- - akımı etkili olmuştur. (Türkibasit)
D) Hoca Dehhani, Anadolu’da - -- - konularda Türkçe şiirler
yazan ilk divan şairidir. (din dışı)
E) Divan edebiyatında çoğunlukla tam ve zengin uyaklar
kullanılmış, şiirler konularına göre değil, - -- - göre ad
almıştır. (nazım biçimine)
10. Ünlü kişilerin yaşamlarını ve yapıtlarını tanıtan yazılara 12. Uygurların vatanında, “Hulin” isimli bir dağ vardı. Oradan
biyografi denir. Bu türe divan edebiyatında tezkire denmiş- Tuğla ve Selenga isimli iki ırmak akardı. Bir gece oradaki
tir. bir ağacın üzerine gökyüzünden ilahi bir ışık indi. İki ırmak
arasında yaşayan halk, bunu dikkatle izledi. Ağacın gövde-
Aşağıda verilen divan edebiyatı eserlerinden hangisi
sinde şişkinlik oluştu. İlahi ışık, dokuz ay on gün şişkinlik
açıklamaya örnek gösterilemez?
üzerinde durdu. Ağacın gövdesi yarıldı ve içinden beş
A) Heşt Behişt B) Tezkiretü’ş-Şuara çocuk çıktı. En küçük olan Buğu Han, büyüyünce hüküm-
C) Mecalisü’n-Nefâis D) Gülşen-i Şuara dar oldu. Ülke zengindi, halk mutluydu. Sonra Yulug Tigin
E) Sıhhat ü Maraz isimli prens, hakan oldu. Yulug Tigin, Çinlilerle çok savaştı.
Bu savaşlara son vermek için oğlu Gali Tigin’i Çinli pren-
sesle evlendirdi. Prensese karşılık Tanrı Dağı’nın eteğinde-
ki Kutlu Dağ’daki “yada” kayasını verdi... Bir Çin prensesi
uğruna çekinmeden bağışlanmış olan yurdun bir kayası,
Türk elinin felaketine sebep oldu. Halk; rahat, huzur yüzü
görmedi. Irmaklar, birbiri ardınca kurudu. Göllerin suyu
buhar olup uçtu.
11. Memleketin birinde bir öksüz kız varmış. Anacığının topra- Bu parça için aşağıdaki belirlemelerden hangisi yapı-
ğa düştüğü gün, onun da bağrına bir ateş düşmüş, benzine lamaz?
kül elenmiş; gayrı yüzü güler mi yetimin! Bari babası, baba
A) Bu metin parçası Yaratılış Destanı ’ndan alınmıştır.
olup da üstüne kol kanat gerse... Daha karısının toprağı
kurumadan bir üvey ananın eline bırakmış onu... Üvey B) Vatan toprağının bir karışının bile değerli olduğu vurgu-
ana dersen taş yüreklinin biri imiş. Kendi kızının elini sıcak lanmıştır.
sudan soğuk suya vurdurmazmış ama bu kara yazılıya C) Türk destanlarına özgü motifler ve totemler yer almıştır.
aman, zaman vermez, her yüke onu koşar, her yokuşa onu D) Dönemin tarihî ve sosyal yapısını yansıtmaktadır.
yorarmış; daha olmazsa elekle su taşıtırmış çeşmeden.
E) İslam öncesi döneme ait, olay eksenli, anlatmaya daya-
Öyle iken her yaptığı diken olur, gözlerine batarmış. Çekilir
lı metindir.
kahır değil doğrusu, dağ olsa dayanmaz buna. Başını alıp
gidecekmiş ya sarı inekle küpeli horoz boynunu büküyor-
muş.
B
(...) İ
Günlerden bir gün, yine sarı ineği önüne katıp nerde yem- L
lik, yeşillik bir yer varsa oraya götürmüş. O yayım yayım G
yayılırken kendi de bir ağacın altına serilip yumak yumak İ
yün eğirmeye başlamış. Bir de nerde var nerde yok, bir rüz-
gâr dağdan dağa esip gelmiş; yününü yumağını alıp gitmiş. S
(...) A
R
Yuvarlana yuvarlana varır bir kulübeye düşmüş, öksüz kız M
da ardından... Bir de bakmış ki ne görsün, bir akçe nine! A
Altında bir hasır, karşısında bir ayna, hemen eğilip eline L
varmış. Meğer o ayna devran aynası imiş, neler geldi neler
geçti felekten, hep ayan beyan görünürmüş....
13. Bu memlekette de bir gün sabah olursa Haluk 15. • İslamiyet öncesinde Türk toplumunun dünyaya bakı-
Eğer bu memleketin sislenen şu nasiye-i şını, geleneklerini, varlık anlayışlarını ortaya koyan
özlü sözlerdir.
Mukadderâtı kavi bir elin kavi, muhyî
• Sözlü edebiyat ürünlerinden biri olup aşk, tabiat ve
Bir ihtizaz-ı temasıyla silkinip şu donuk
kahramanlık gibi konularda yazılan şiirlerdir.
Şu paslı çehre-i millet biraz gülerse... O gün
• İslamiyet öncesi edebiyatta, ölen bir kişinin arkasın-
Ben ölmemiş bile olsam hayata pek ölgün dan söylenen ağıt tarzı şiirleridir.
Bir irtibatım olur şüphesiz; o gün benden • Sürek avına gidenler için yapılan törenlere verilen
Ümîdi kes, beni kötrüm ve boş muhitimde addır.
Meraretimle unut;... Bu açıklamalar aşağıdaki kavramlardan hangisiyle
Tevfik Fikret’in Sabah Olursa adlı şiirinin bu dizelerin- eşleştirilemez?
den aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz? A) Sığır B) Sav C) Sagu
A) Toplumcu, yol gösterici bir havası vardır.
D) Yuğ E) Koşuk
B) Yer yer söylev üslubundan yararlanır.
C) Yabancı sözcük ve tamlamalara yer verir.
D) Anlam bir dizede bitmeyip diğer dizelere taşmıştır.
E) Servetifünun şiir anlayışını hem içerik hem biçim bakı-
mından yansıtmaktadır.
B
İ
L
G
İ
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı var- 16. Ahmet Cemil; iyi yetişmiş, edebî hayalleri olan bir gençtir.
dır? S Büyük ümitlerle yazdığı eserini bitirince büyük bir ün kazan-
A) Şiirde birçok yenilik yapan Abdülhak Hamit Tarhan, A mayı ve arkadaşı Hüseyin Nazmi’nin kız kardeşi Lamia ile
romanlarının konusunu uzak ülkelerden ve tarihten R evlenmeyi hayal etmektedir. Ancak içe kapanık, öz güven-
almıştır. M siz yapısı nedeniyle önce kız kardeşi İkbal’i kaybeder;
A daha sonra Lamia bir başkasıyla evlenir. Büyük hayallerinin
B) Tiyatroya özel önem veren Ahmet Vefik Paşa, Bursa’da
L yerini acılar ve ümitsizlik alır.
tiyatro açarak tiyatroyu Anadolu’ya yaymaya çalışmış-
tır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan eserin
C) Tiyatroda “eğlence” ile “sosyal faydayı” birleştiren sanatçısına aittir?
Namık Kemal, romantizmin etkisinde eserler vermiştir. A) Kırık Hayatlar B) Genç Kız Kalbi
D) Her konuda yazdığı eserleriyle halkta okuma isteği uyan-
C) Hayal İçinde D) Mürebbiye
dırmayı amaçlayan Ahmet Mithat Efendi, edebiyatımızda
ilk öykü örneklerini yazmıştır. E) Tecrübesiz Aşk
17. • “Sanat, toplum içindir.” anlayışıyla kasabaya, köye ve 19. (I) 19. yüzyılın sonlarında realizmin aşırı bir uygulaması
köylüye yönelmişlerdir. olarak ortaya çıkmıştır. (II) Realizmin bilim, deney ve soya
• Ağa-köylü, patron-işçi, zengin-fakir gibi çatışmalarla çekim ile yoğrulmuş hâlidir. (III) Pozitivist kurallara dayana-
toplumsal sorunları işlemişlerdir. rak doğayı taklit etme çabası içindedirler. (IV) Gerçeklerden
kaçma, hayale sığınma, çirkinlikleri hayal yardımıyla güzel-
• Realizm akımının etkisiyle yazmış ve hikâyede daha
leştirme, bunlara bağlı olarak ortaya çıkan karamsarlık
çok olay hikâyesini tercih etmişlerdir.
en belirgin özelliğidir. (V) İnsan psikolojisiyle fizyolojisini
• Eserlerde içeriği ve düşünceyi ön planda tutmuşlar- birbirine bağlı kabul eden natüralistler, eserlerinde kahra-
dır. manların fiziksel özelliklerini çok ayrıntılı olarak verirler.
Aşağıdaki yazarlardan hangisi bu anlayışla eser ver- Yukarıda natüralizm (doğalcılık) ile ilgili verilmiş bilgi-
memiştir? lerden hangisi yanlıştır?
A) Sadri Ertem B) Talip Apaydın A) I B) II C) III D) IV E) V
C) Peyami Safa D) Dursun Akçam
E) Samim Kocagöz
M. Emin Yurdakul’un Benim Şiirlerim adlı bu şiiriyle ilgili Oğuz Atay’ın Korkuyu Beklerken adlı hikâyesinden
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? alınan bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söy-
A) Şair, milletinin dertleriyle dertlendiğini belirtmiştir. lenemez?
B) Şairin “sizler” dediği toplumsal konulardan uzak durup A) Kahramanın iç dünyasını yansıtmak amaçlanmıştır.
kendi zevkleriyle uğraşan kişilerdir. B) Düşüncelerde gelgitler, fikir sıçrayışları görülmektedir.
C) Hece ölçüsünün klasik kalıplarının dışına çıkılmıştır. C) Postmodern anlatım teknikleri söz konusudur.
D) Serbest müstezat türünde kaleme alınmıştır. D) Bilinç akışı (şuur akımı) söz konusudur.
E) Yeni Lisan makalesindeki dil anlayışına uygun yazılmıştır. E) Olay anlatımında merak ögesine önem verilmiştir.
21. Hisar, İlke ve Küçük Dergi gibi dergilerde yayımladığı şiir- 22. Yıkılma sakın geçerken günler
lerinde imgeyi ölçülü biçimde kullanan şairin şiirinde sine- Yaralayarak gençliğini
macılığının yansıması olarak ayrıntıları iyi gözlemleyen,
Onurlu güzel geleceklerin
duyarlı bir şair gözüyle karşılaşırız. Toplumsal mesajları
ihmal etmeyen ama estetiği yok etmeden ve serbest şiir Biziz habercileri düşünki
formunda anlatan Onat Kutlar’ın Peralı Bir Aşk İçin Divan Ve halkın bağrına birinci gibi
ve Unutulmuş Kent adlı şiir kitapları üzerinde durulması Büyüyüp gelişmektedir zafer
gereken eserlerdir. 1959’da yazdığı İshak adlı öykü kitabı
Yıkılma Sakın (Ataol Behramoğlu)
ise “büyülü gerçekçilik”in modernizmle kesiştiği bir noktada
durur ve 1960 yılında verilen TDK ödülünü hak etmiş bir dört duvarın, tel örgünün meşhur yasakların sahipleri
öyküdür. yılgı yanımıza yanaşmazken
Yukarıdaki parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden bizi kıvıl kıvıl bekliyorken hayat
alınmıştır? yıkılmak elinde mi?
.
A) Röportaj B) Fıkra C) Makale .
.
D) Sohbet E) Eleştiri Yıkılma Sakın (İsmet Özel)
S
A
R
M
A
L
23. Toplumun aksak ve gülünç yönlerini göstermeyi amaçlayan 24. Kısa hikâyeleriyle edebiyat dünyasına giren Amerikan
“Nalınlar” adlı oyun bir kız kaçırma olayı çevresinde gelişir. yazar, yazdığı romanlarla dünya çapında bir üne kavuş-
Oyun Osman’ın Seherlerin evlerinin önünde dolaşarak muştur. Eserlerinde savaşların yol açtığı durumları, yaşam
eve ayna tutmasıyla başlar. Seher’in ağabeyi Ömer, baba- mücadelesi veren insanları gerçekçi bir yaklaşımla ele
sından kalan mirası kız kardeşiyle bölüşmemek ve çeyiz almıştır. Yaşlı Adam ve Deniz adlı eseriyle 1954’te Nobel
masrafından kurtulmak için bu ilişkiye karşı çıkmaktadır. Edebiyat Ödülü’nü alan sanatçının Silahlara Veda, Çanlar
Osman ile Seher komşuları Döndü Bacı’nın yardımıyla Kimin İçin Çalıyor, Irmağın Ötesi gibi başarılı romanları
kaçarlar. Seher evden kendi isteğiyle gittiğinin işareti olarak vardır.
da nalınları düz biçimde koyar.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han-
Ömer: O Osman olacak züğürt oğlu züğürt gene bizim gisidir?
kapının önünde dolaşıp duruyormuş. A) John Steinbeck
Esma: Dolansın varsın! Seher’in gönlü artık ondan geçti. B) Ernest Hemingway
S
A
R
M
A
L
1. Aşağıdaki dizelerin hangisinde sözcüklerin çağrışım 2. (I) ABD’nin Kaliforniya eyaletinin güneyinde yer alan ve
değerinden daha çok yararlanılmıştır? Kuzey Amerika’nın en kuru, en sıcak ve en derin bölgesi
A) Süzülüp mavi göklerden yere doğru olan Ölüm Vadisi’nde yer alan Millî Park’ta hareket eden
taşların bıraktığı izler 1940’lı yıllardan beri bilim insanların-
Omzuma bir beyaz güvercin kondu
ca çözülmesi beklenen bir gizemdi. (II) Ölüm Vadisi’ndeki
B) Ne bir dürüm ekmek var heybemde Racetrack Gölü’nün kurumuş yüzeyinde, sürüklenme sonu-
Ne içecek suyum kana kana cu oluşmuş gibi görünen ve uzunluğu yüzlerce metreyi bula-
C) Alnımda bir buzdağı çatlıyor, dondu ruhum bilen izler bırakan yüzlerce taş var. (III) Ancak on yıl boyunca
hareket etmeden kalabilen bu taşların hareket ederken
Hâlâ çöl birikiyor yollarımda, ne çare
gözlemlenebileceği düşünülmüyordu. (IV) Sonuçları PLOS
D) Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar ONE dergisinde yayımlanan çalışmada araştırmacılar
Kapanırdı daha gün batmadan kapılar harekete duyarlı GPS cihazları ve zaman atlamalı görüntü-
E) Dinlemek zor, anlatmak zor yâr beni leme yapabilen kameralar kullanarak taşları uzaktan görün-
tülemeyi başardı. (V) Araştırmacılar herhangi bir değişim
Göreceksen dertte, gamda gör beni
görmeksizin yıllarca bekleyebileceklerini düşünürken araş-
tırmaya başladıktan iki yıl sonra ilk kez taşların hareketine
tanık oldular.
S
A
4. Şiirini yaşamın içinden kuran, bireysel yanını toplumsalla R 6. Köroğlu’m der Mirza gele Han gele
çözümleyen, değerlendiren; iç dünyasının acılarını, sıkın- M
A Ben isterim günde yüz tufan gele
tılarını güneşe açılan pencerelerden uçurmayı bilen bir
şairdir o. Şiirindeki sesleri, kendi sesinden damıtarak ilk L Derelerden oluk oluk kan gele
bakışta klasik tarz görünen şiirini imge ve biçim yapı taşla-
Sele düşüp gövde kürelenmeli
rıyla yenileyerek kendi sesine varmıştır.
Bu dörtlükle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yan-
Bu parçada sözü edilen şair için aşağıdakilerden han-
lıştır?
gisi söylenemez?
A) Ait olduğu şiirin son dörtlüğünden alınmıştır.
A) Kendisini toplumdan soyutlamamıştır.
B) Koşmaya ait özellikler taşımaktadır.
B) Şiirin kaynağını gerçek yaşamdan almıştır.
C) Mübalağa sanatına başvurulmuştur.
C) Zamanla özgünlüğünü yakalamıştır.
D) Tam uyak ve rediften yararlanılmıştır.
D) Yaşamın güçlükleri onu umutsuz kılmıştır.
E) Lirik bir anlatım söz konusudur.
E) Şiirde biçime önem vermiştir.
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- Para yüklü katırda bir çalım, bir çalım
lıştır? Başı havalarda,
A) Divan şiirine özgü benzetmelerden yararlanılmıştır. Boynunda çıngırak şıngır mıngır:
B) Halk edebiyatı geleneğine göre oluşturulmuştur. Zenginim zengin der gibi, sağa sola.
C) Ahenk unsurlarına yer verilmiştir. Derken eşkıyalar sökün etmiş;
D) Nazım türü taşlamadır. Doğru vergi katırının üstüne tabi...
E) Hece ölçüsünün 6 + 5 durağıyla kurulmuştur. Yakalamış geminden, durdurmuşlar.
Katır diretmiş, savunmaya kalkmış parayı.
Eşkıyalar da veryansın etmiş sopayı.
İşte o zaman ağlamış katır,
Ve dert yanmış Allah’a,
Ben böyle mi olacaktım demiş, yulaf yüklü katıra
Fiske bile vurulmasın da, ben dayak yiyeyim ölesiye!
Ya kardeş demiş öteki,
Yüksek işler iyilik getirmez her zaman,
Yulaf taşımakla kalsaydın benim gibi,
Başına bir bela gelmezdi.
10. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? 12. Bu ikinci gürüh zahıdlardur. Bunların aslı oddandur ve bun-
A) Âşık edebiyatı şairlerinin şiirleri “cönk” adı verilen def- lar tarikat kavmıdur pes od gibi dün ü gün yansalar gerek,
terlerde meraklılarınca saklanmıştır. kendözlerin göyündürseler gerek. Pes her kim bu dünyede
kendüsini göyündürse yarın ahıratda dürlü azablardan kur-
B) Hayalî sevgilisi “Gülperi”nin peşinden diyar diyar dola-
tılısalardur. Pes imdi şöyle bilün kim bir kez yanan ayruk
şan badeli âşığımız Erzurumlu Sümmâni’dir.
yanmaz.
C) Yeniçeri şairlerimizden olan Kayıkçı Kul Mustafa Genç
Osman Destanı ile ünlenmiştir. Türkçeye çevrilen bir bölümü de verilen ve insanın
yaradılış sırlarının açıklandığı şeriat - tarikat - hakikat
D) Şeytan Bunun Neresinde nakaratlı koşmasıyla ünlenen
- marifet adlarını alan dört kapıyla kırk makamın anlatıl-
Dertli hem heceyi hem aruzu kullanmıştır.
dığı yapıt aşağıdakilerden hangisidir?
E) Güzellemenin en ünlü şairi Karacaoğlan, kalem şairi
A) Mantık’ut-Tayr
olup aruzla şiir yazsa da asıl ününü heceyle yazdığı
koşma ve semailere borçludur. B) Vücutname
C) Divan-ı Kebir
D) Makalat
E) Felekname
B
İ
11. Bu şehr-i İstanbul kî bî-misl ü bahâdır L 13. Eserlerini “halk için roman anlayışıyla” yazan ---- döne-
G minin en çok eser veren yazarıdır. “Yazı makinesi” olarak
Bir sengine yek-pâre Acem mülkü fedâdır
İ nitelenen yazar, roman, hikâye ve tiyatro gibi birçok türde
eser vermiştir. Romanlarında halkı bilgilendirmek için akışı
keserek ansiklopedik bilgiler vermiştir. Felatun Bey ile
Bir gevher-i yek-pâre iki bahr arasında S Rakım Efendi romanında yanlış Batılılaşmayı eleştirmiştir.
Hurşîd-i cihân-tab ile tartılsa sezâdır A
Bir sonraki dönemin bağımsız isimlerinden olan ---- ise
R
Bu beyitlerle ilgili olarak M natüralizm ve mizahı birleştirerek onun halkçı-popüler
I. Bir kasidenin nesib bölümünden alınmıştır. A romancılığını devam ettirmiştir.
II. Olaya dayalı bir metindir. L Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdaki sanatçılar-
III. “Sanat, toplum içindir.” anlayışıyla oluşturulmuştur. dan hangileri getirilmelidir?
14. Sürdü atını, koca Kemalettin Sami Bey 15. Az sonra yatağın üstüne çökmüş oturuyordu bir şey yap-
Peşinden bizler de kanatlandık. maya karar vermeden bir şey yapmaya karar verse ne
yapacağını bilmeden umarsız bir hiçlik duygusuyla yatağa
Ne oldu, nasıl oldu hâlâ anlaşılmaz,
uzandı ellerini başının altında kavuşturup bekledi ne yapı-
O sıra cümlemiz atlandık. yorum diye düşünmedi ne olacak diye de düşünmedi kesin
bir umarsızlıkla karar verememekten doğan bir bocalama
Hücum ak tepeye kara bayırlardan değil kendisini mutlak bir karar yokluğuna bırakmış olmanın
umarsız kıpırtısızlığı hiçbir şey düşünmeye iten korkunç
Devletimize göz dikmiş yedi devlet üzre.
boşluğun umutsuzluğu içinde bekledi beklemek bile değil
Uykusunu yitirmiş analar, kızlar, hayır rızasının isteminin dışında bir bırakılmışlığa koyuver-
Sevgisiz evler mahzun, hücum muhabbet üzre, mişti kendini
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
16. Romantizm etkisiyle yazılmış eserde, kötü kadınların hırs 17. ALİŞ’İM
ve entrikalarla neler yapabilecekleri anlatılmıştır. Eserin
Kasnağından fırlayan kayışa
ana kahramanı Ali Bey zengin bir ailenin çocuğu olup iyi
kaptırdın mı kolunu Aliş’im
eğitim görmüş, hassas ve kibar bir gençtir. Mahpeyker
adındaki kötü bir kadına sevdalanır. Annesi onu bu sev- Daha dün öğle paydosundan önce
dadan kurtarmak için Dilaşup adında bir cariye alır. Ancak Zileli’nin gitti ayakları.
Mahpeyker kıskançlık duygusuna kapılarak Dilaşup’a iftira Yazıldı onun da raporu
atar, Ali Bey’in annesinin ölümüne yol açar. Hırsını alama- “İhmalden!”
yan Mahpeyker, Ali Bey’in canını almak isterse de Dilaşup, Gidenler gitti Alişim
Ali Bey için canını verir. Ali Bey de Mahpeyker’in gerçek boş kaldı ceketin sağ kolu
yüzünü görür ve onun canına kasteder. Hadi köyüne döndün diyelim,
Bu parçada tanıtılan eser ve yazarı aşağıdakilerden tek elle sabanı kavrasan bile
hangisidir? sarı öküz gün görmüştür,
A) İntibah – Namık Kemal anlar işin iç yüzünü!
.
.
B) Hüküm Gecesi – Yakup Kadri Karaosmanoğlu .
C) Sergüzeşt – Sami Paşazade Sezai Sağ yanın yastık ister Alişim,
D) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat – Şemsettin Sami sol yanın sevdiğini
Ama kızlar da emektar sazın gibi
E) Ferda-yı Garam – Mehmet Rauf
çifte kol ister saracak!
S
A
R
M
A
L
18. Aylardan ağustos, günlerden cuma 20. Yaban, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye, Yorgun Savaşçı,
Gün doğmadan evvel iklîm-i Rum’a Küçük Ağa adlı eserlerin ortak yanı, aşağıdakilerden
hangisidir?
Bozkurtlar ordusu geçti hücuma
A) Aynı sanatçı tarafından yazılmış olmaları
B) Toplumcu gerçekçi roman örnekleri olmaları
Yeni bir şevk ile gürledi gökler
C) Psikolojik romanların tanınmış örnekleri olmaları
Ya Allah...Bismillah... Allahuekber
D) Kurtuluş Savaşı’nı konu olarak işlemeleri
(Niyazi Yıldırım Gençosmanoğlu)
E) Tanzimat Dönemi’nde yazılmış olmaları
Bu parça, içeriği ve söyleyiş özellikleri yönüyle aşa-
ğıdaki sanatçılardan hangisinin şiiriyle benzerlik gös-
termez?
A) Mehmet Emin Yurdakul
B) Hüseyin Nihal Atsız
C) Fazıl Hüsnü Dağlarca
D) Arif Nihat Asya
E) Ahmet Muhip Dıranas
B
İ
19. (I) Meddah; seyircilerin görebileceği yüksek bir yere çıkarak L 21. Eserlerinde ağıtlar, tekerlemeler, halk söyleyişleri, des-
gündelik yaşamdan, tarihten, efsanelerden ve masallardan G tanlar, efsaneler ve türkülerden faydalanmış; içinde yetiş-
konu edindiği olayları güldürü unsurlarıyla beraber anlatır. İ tiği Çukurova’yı, el değmemiş doğayı, karıncadan kartala
(II) Herhangi bir metne dayanmayan bu geleneksel tiyat- kadar tüm canlıları gözlemlemiş ve incelemiştir. Ezilen
ro, doğaçlama olarak sahnelenir. (III) Tiyatroda “dükkân” S halkın sorunları, köylülerin yaşamları, işçilerle toprak ağa-
denilen bir tezgâh ya da birkaç iskemle kullanılır ve oyunun A ları arasındaki ilişkiler, kan davaları onun eserlerinin ana
oynandığı alana “palanga” denir. (IV) Meddah, anlatacağı R teması olmuştur. Köy hayatını ve yarattığı “Abdi Ağa”
hikâyeye başlamadan önce “Hak dostum, Hak!” şeklinde M karakteriyle ağaların insanlar üzerindeki egemenliğini vur-
seslenir ve daha sonra hikâyesine başlar. (V) Meddah, gös- A guladığı ---- romanıyla eşsiz bir yer edinmiştir.
terisinin sonunda ise izleyiciden özür diler ve oyunu sona L
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki eserlerden
erdirir.
hangisi getirilmelidir?
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir
bilgi yanlışı vardır? A) Çakırcalı Efe
C) Tütün Zamanı
D) İnce Memed
E) Kurtlar Sofrası
22. • Doğu-Batı kültürlerini yoğun biçimde araştıran ve 24. I. 19. yy. tiyatrosunu geliştiren yeteneklerden biri olarak
birikimini denemeleriyle araştırmalarında yansıtan bir kabul edilmiştir.
sanatçıdır.
II. Mizah dergisi Diyojen’deki yazılarıyla tanınmıştır.
• Balzac, Hugo, Milton gibi sanatçıları dilimize çevirdi.
III. Moliere’den uyarladığı Ayyar Hamza ve Kokona
• Bu Ülke, Mağaradakiler önemli denemeleridir.
Yatıyor adındaki komedileri sevilmiştir.
Yukarıda bazı özellikleri verilen sanatçı aşağıdakiler-
den hangisidir? Bu parçada tanıtılan yazarımız aşağıdakilerden hangi-
sidir?
A) Cemil Meriç
B) Oktay Akbal A) Musahipzade Celal
E) Müfit Ratib
B
İ
L
G
İ
1. Bu çalışma, yazarlığın anahtarını altın tepside sunmayı 3. I. Yayımladığı hikâyelerden bir kısmını Harap Mabetler
vaat etmese de yazar adayları için oldukça önemli bir eser. (1911) ve Dağa Çıkan Kurt (1922) adlı kitaplarda bir
araya getirmiştir.
Bu cümlede geçen altı çizili söz öbeğiyle vurgulanmak
istenen aşağıdakilerden hangisidir? II. Toplamda yüzü aşan sayısıyla bu metinler, azımsan-
mayacak bir hikâye birikimiyle karşı karşıya olduğu-
A) Yazarlığın ne kadar zor bir uğraş olduğunu sezdirmek
muzu göstermektedir.
B) Yazar olmayı düşünen kişilere nasihatlerde bulunmak
III. Adı daha çok romancılığı ve toplum içindeki rolüyle
C) İyi bir yazar olmanın yollarını kolayca göstermek öne çıkmış olan Halide Edip, yazı hayatının başlan-
D) Yazarlığın yetenek gerektiren bir iş olduğunu anlatmak gıcı sayabileceğimiz 1908’den hayatının son dönem-
E) Okurla sanatçı arasında kopmaz bir bağ oluşturmak lerine kadar hikâyeler de yazmış ve yayımlamıştır.
IV. Bir bu kadar metin de (elli beş) ölümünden sonra
yayımlanan Kubbede Kalan Hoş Sada (1974) adlı
kitabında yer almıştır.
V. Bu iki kitabında topladığı metinlerin sayısı -sonraki
baskılarda eklenenlerle beraber- elli dörttür.
2. Bir gazete editörü, köşe yazarından köşesinde “insan sev- Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluş-
gisi”ni konu alan bir fıkra yazmasını ister. Köşe yazarı şu turulduğunda baştan üçüncü cümle aşağıdakilerden
cümleleri yazar: hangisi olur?
“Yaradan’ın bu uçsuz bucaksız evreni yaratırken öze koy- A) I B) II C) III D) IV E) V
duğu bir tek güç var, o da sevgi. Sevmek, sevilmekten daha
kolaydır. Sevgiyi kabul etmek gerekir çünkü seven sonsuza
kadar beklemeyecektir. Sevgiyi ifade etmekte acele etmeli-
yiz fakat beklemekte sabırlı olmalıyız.”
Köşe yazarına verilen tavsiye: “----” B
Editörün tavsiyesinden sonra köşe yazarı cümlelerini aşa- İ
ğıdaki gibi değiştirir: L
“Yaradan’ın bu uçsuz bucaksız evreni yaratırken öze koy-
G 4. Araştırmacılar, dil ağacının “genetik evrim” esaslarına
duğu bir tek güç var, o da sevgi. Yunus Emre, bütün insan-
İ göre dallanıp budaklandığını öne sürüyor. Bu teze göre
ları din, dil, ırk ayrımı gözetmeden sevmektedir. ‘Yaratılanı kelimeler de tıpkı genler gibi: Uygun olan yaşıyor, olma-
hoş gördük / Yaradan’dan ötürü.’ dizelerinde bu açıkça S yanlar eleniyor. Sözcükler eğer günlük yaşamda bir ihtiyacı
görülmektedir.” A karşılıyorsa bir topluluktan diğerine geçiyor. Kullanım alanı
R dışında kalan kelimeler ise devre dışı kalıyor.
Bu parçadan hareketle köşe yazarına verilen tavsiye
M
aşağıdakilerin hangisi olabilir? Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşıla-
A
bilir?
A) Kendi köklerimizden doğan bir yazı okuyanları etkileme L
noktasında daha başarılı olur. A) Dil, bilimsel yöntemlerle araştırılması gereken canlı bir
varlıktır.
B) Devrik cümlelere sık sık başvurarak yazınızda şiirsel bir
B) Canlıların ve toplumların değişimi gibi, bir dilin değişimi
etkinin oluşmasını sağlamalısınız.
de doğal ve kaçınılmazdır.
C) İleri sürülen düşüncenin etkili olması için yalın bir anla- C) Bir milletin dili, onun sahip olduğu kültürün bir özeti
tımı benimsemelisiniz. gibidir.
D) Tanımlamalardan yararlanmak, yazının inandırıcılığını D) Medeniyet olarak güçlü olan toplumların dilleri de
artırmak için iyi bir seçim olacaktır. oldukça gelişmiştir.
E) Sevgiyi somutlaştırmak için onun kişide sağlayacağı E) Dil, bireyin düşünce yapısı ve anlayışı üzerinde oldukça
davranış değişikliklerini vermelisin. etkilidir.
Kara kara kazanlar E) Görsel ögeler kullanılmış, mâni tipi uyak düzeninde
kafiyelenmiştir.
Kara yazı yazanlar
Cennet yüzü görmesin
Aramızı bozanlar
Anonim
S
A
R 8. Aşağıdaki dizelerden hangisi farklı bir şiir geleneğiyle
6. Yukarıdaki dörtlükler için verilen bilgilerden hangisi M yazılmıştır?
doğru değildir? A A) Ağlayı ağlayı düştüm yollara
A) I. şiir aruz ölçüsü II. şiir ise hece ölçüsü ile yazılmıştır. L
Karışayım boz bulanık sellere
B) I. şiir divan edebiyatı geleneğine, II. şiir ise halk edebi-
B) Değirmenden geldim beygirim yüklü
yatı geleneğine bağlıdır.
Şu kızı görenin del’olur aklı
C) I. şiirde zengin uyak kullanırken II. şiirde tam uyak kul-
C) Aşamazsın Karaman’ın ilini
lanılmıştır.
Köprüsü yok geçemezsin selini
D) I. şiirin şairi belli iken II. şiirin söyleyeni zaman içinde
unutulmuştur. D) Ağlamışsın gözyaşını sileyim
E) Her iki şiir de tek dörtlükten oluşan nazım şekillerine Söyle derdin neyse ben de bileyim
örnektir. E) Ani bir üzüntüyle bu rüyadan uyandım
Tekrar o alev gömleği giymiş gibi yandım
9. Âmine eydür çü vakt oldu tamâm 11. Yanut berdi ögdülmiş aydı elig
Kim vücûd gele ol Hayrü’l-Enâm Bu işke bütün er kerek ked silig
B
İ
L 12. Çoban Dede, Köprüköy’de bulunmaktadır. Çoban Dede
olarak anılan yerde bulunan taşlar bir çobana, koyunlara ve
G
bir de ejderhaya benzetilmektedir. Efsaneye göre çok eski
İ
zamanlarda bir çoban yaşarmış. Bir ejderha bu çobanın
10. 17. yüzyılda yaşayan şair, eserlerinde devrin sosyal ve
sürüsüne musallat olmuş ve her geldiğinde bir koyunu alıp
ahlaki bozukluklarını eleştirmiş; din, ahlak ve töreyle ilgili S götürüyormuş. Günler sonra azalan sürüsüne üzülen çoban
nasihatlar vermiştir. Devrine göre sade bir dil kullanan A Allah’a yalvararak ejderi taş etmesini ve buna mukabil ken-
sanatçı, düşüncenin ağır bastığı bir şiir anlayışı ortaya R disinin bir koçu kurban edeceğini söyler. Allah duasını kabul
koymuştur. Dildeki hâkimiyeti, nazım tekniğindeki ustalığı, M eder fakat çoban, kurbanını kesmez. Bu nedenle de Allah
filozofça fikirler ortaya atmasıyla zamanında şiire yenilikler A çobanı ve koyunları taş eder.
getirmiştir. Divan edebiyatında hikemî ya da hâkimâne şiir L
anlayışı onunla gelişmiştir. Bu parçadan hareketle efsanelerle ilgili aşağıdakiler-
den hangisi söylenemez?
Bu parçada sözü edilen sanatçı ve önemli eseri aşağı-
dakilerden hangisidir? A) İnsanlar sırrını çözemedikleri konuları çeşitli şekillerde
yorumlayarak efsaneleri oluşturur.
A) Nâbî – Hayriyye
B) Hazır kalıplara ver vermeyen, kısa anlatılardır.
B) Nef’i – Siham-ı Kazâ
C) Bir “inanış” yansıtıldığı için masallardan ayrılır, destana
C) Sehi Bey – Heşt Behişt
yaklaşır.
D) Fuzulî – Hadikatü’s Süeda
D) Fantastik ögeler barındıran bir anlatımı vardır.
E) Azmizâde Hâleti – Sakiname
E) Efsaneler, sadece dinsel içerikli öykülerden oluşur.
13. Memduh Şevket Esendal için aşağıdakilerden hangisi 15. I. Geçmişte yaşanan olayların ya da tanık olunan
söylenemez? olayların anlatıldığı edebî türe anı denir ve Tanzimat
A) Ayaşlı ve Kiracıları adlı romanı, Mendil Altında ve Dönemi’nde - - - - adlı eser, bu türe örnek gösterilebi-
Otlakçı gibi öykü kitapları vardır. lir. (Defter-i Amal)
B) Millî Edebiyat’ın ve Cumhuriyet Dönemi’nin önemli II. Bilgi vermek, bir gerçeği ortaya koymak ama-
sanatçılarındandır; telgraf üslubuyla yazanlardandır. cıyla yazılan yazılara makale denir ve Tanzimat
Dönemi’nde - - - - adlı eser, bu türe örnek gösterilebi-
C) Düzenli olarak olay anlatmayı değil, yaşamdan kesitler
lir. (Şiir ve İnşa)
sunmayı önemsemiştir.
III. Gezilip görülen yerlerle ilgili izlenimlerin anlatıldığı
D) Her zaman, herkesin karşılaşabileceği tipleri, onların
yazılara gezi yazısı denir ve Tanzimat Dönemi’nde
sıradan görünüşlerinin altındaki canlı, sevimli, anlamlı
- - - - adlı eser, bu türe örnek gösterilebilir. (Avrupa’da
gerçeklikleri anlatır.
Bir Cevelan)
E) Genellikle İstanbul’u, Adalar’ı, balıkçıları, avare tipleri
IV. Gün içerisinde yaşananlarla ilgili tarih atılarak günü
ele alır; basit sözcüklerle basit durumları dile getirir.
gününe yazılan metinlere günlük denir ve Tanzimat
Döneminde - - - - adlı eser, bu türe örnek gösterilebi-
lir. (Seyahat Jurnali)
V. Kişi ya da kurumların haberleşme amacıyla uzaktaki
kişi ya da kurumlara gönderdiği yazılara mektup
denir, Tanzimat Döneminde - - - - adlı eser, bu türe
örnek gösterilebilir. (Evrak-ı Perişan)
A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
G
İ
14. “Tûr Dağı’nı yaşa / Ki bilesin nerde Kudüs / Ben Kudüs’ü 16. La Fontaine 17. yüzyılda yaşamış Fransız yazardır. O, bir
kol saati gibi taşıyorum” dizelerinin de şairi olan sanatçı S kısmı eskiden de bilinen hayvan öykülerini, fabl türünde
“Kudüs şairi” olarak tanınır. Paris izlenimlerini aktardığı, A yeniden oluşturmuştur. Bununla ilgili kendisi “Taklit ettim
Batı insanını anlattığı Batı Notları büyük ilgi gördü. Bu ese- R ama esir olmadan.” demiştir. Klasisizm etkisinde yazan
rini izleyen Biat, Bir Yazarın Notları gibi eserleriyle deneme M sanatçının fablları, bu türün klasik eserleri arasında yer alır.
türünün ustaları arasında yer aldı. Put Yapımevleri, Umut, A - - - - ve - - - - , onun eserlerini edebiyatımıza kazandıran iki
Korku gibi oyunları, Orta Doğu ve Batı edebiyatından yap- L önemli isimdir.
tığı şiir ve düşünce yazısı çevirileri de oldukça önemlidir.
Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerden hangileri
Bu parçada tanıtılan yazar aşağıdakilerden hangisidir? getirilmelidir?
A) Hüseyin Atlansoy A) Namık Kemal – Cahit Külebi
B) Dilaver Cebeci B) İbrahim Şinasi – Orhan Veli Kanık
C) Nuri Pakdil C) Şemsettin Sami – Mina Urgan
D) Sezai Karakoç D) Ziya Paşa – Tomris Uyar
E) Erdem Bayazıt E) Nabizade Nazım – Melih Cevdet Anday
17. Anadolu insanının yaşantısını, sorunlarını, duygularını, 19. Cumhuriyet Dönemi’nin ilk kuşağı içinde yeni konulara
inançlarını Türkçenin tüm yalınlığı ve içtenliğiyle dile getir- açılım gösteren ilk romancılarından biri Peyami Safa’dır.
miştir. Asıl ününü Anadolu’da yaşamayı seçen idealist ve ---- romanı ile romancılığa başlayan yazar ---- ile önemli bir
aydın Türk kadınını temsil eden Feride’nin başkahraman atılım yaptı. Romanda hasta bir gencin içine düştüğü sıkın-
olduğu eseriyle kazanmıştır. Sanatçı yıllarca Anadolu’nun tıları ve açmazı dile getirirken yazar aslında toplumun sıkıntı
birçok yerini gezmiş, Anadolu’nun sosyal ve kültürel yaşa- ve çıkmazlarına dikkati çekmek istiyordu. ---- ile de Birinci
mını yansıttığı Anadolu Notları adlı gezi yazısı adlı eserini Dünya Savaşı yıllarında aydınların ahlaki çöküşünü ve inanç
kaleme almıştır. bocalamalarını gözler önüne serdi.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanat- Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangi-
çının roman türündeki eseridir? sinde verilenler getirilmelidir?
A) Yeşil Gece A) Canan – Fatih Harbiye – Şimşek
B) Tanrı Misafiri B) Sözde Kızlar – 9. Hariciye Koğuşu – Bir Tereddüdün
C) Hançer Romanı
21. II. Yeni şairlerinin şairliği en uzun süren ve en çok yazan 22. “Ey kör! Aç gözünü de düşlerden uyan. Simurg’u göreme-
sanatçılardandır. Kapalı ve anlaşılması zor şiirler yazmış- sen de bari küçük bir serçeyi gör. Kaf Dağına varamasan
tır. Ancak diğer II. Yenicilerden farklı olarak anlamsızlığı bile hiç olmazsa evinden çıkıp kırlara açıl; böcekleri, kuş-
savunmamıştır. Yer yer varoluşçuluk anlayışıyla toplumsal ları, çiçekleri ve tepeleri seyret. Bırak dünyanın haritasını
sorunlara değinmiştir. Yerçekimli Karanfil, Çağrılmayan yapmayı! Daha hayattayken bir taşı bir taşın üstüne koy.
Yakup, Umutsuzlar Parkı, İkindi Üstü, Şairin Seyir Defteri, Gülleri ve bülbülleri göremeyip gün boyu evinde oturan
Tragedyalar, Oteller Kenti, Ben Ruhi Bey Nasılım gibi şiir adam dünyanın kendisini hiç görebilir mi?
kitapları vardır.
Uyanıklar âlemindeki dayısı ona bunları söylerken uyku
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisi- hâlindeki Uzun İhsan Efendi ise düşünde muhteşem bir
dir? korsanı görüyordu. Düş, yatağanlar, kılınç şakırtıları, Rum
ateşi ve naralarla dolup taştı. Yatağını dişlerinin arasında
A) Sezai Karakoç B) Edip Cansever
olduğu hâlde bu korsan, bir gemiye rampa ediyor, topları
C) Cemal Süreya D) Ziya Osman Saba ateşliyor, fırtınalarda dümene asılıyor ve durup dinlenme-
E) Turgut Uyar den yıldızları sayıyordu. Bu muhteşem korsan, dayısı Arap
İhsan’dı.
hangileri söylenemez?
B A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
İ D) III ve IV E) Yalnız IV
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
23. Romanımın yerini Anadolu köylerinden seçmiş olmamda 24. Hümanist felsefe ve Rönesans hareketlerinin yaşandığı
bir düşüncem vardır ki, bu da köylülük ve çiftçilik dünya- sosyal ve siyasi ortamda doğmuştur. Hümanizmin -birtakım
larının yabancısı iseniz size o dünyalar hakkında bir fikir farklılıklarla birlikte- daha şuurlu ve daha kurallı bir devamı
vermiş olmaktır. Olaylarımın geçiş zemini olan yerlerde olmuş, tam anlamıyla aydınlanma çağının kapılarını arala-
halkın geçim şekli ve uğraşısı hakkında yeterli derecede mıştır. Bu akım, 16. yüzyılın sonlarında özellikle Fransa’da
bilgi bulacaksınız, dillerini de tanıyacaksınız. ortaya çıkmış; eski Grek ve Latin edebiyatlarını örnek
almış, akıl ve sağduyuya önem vermiş, gerçeği ve doğayı
Tanzimat Dönemi’nde yazılmış bir romanın ön sözün-
akıl yoluyla incelemeye çalışmış, doğallığı ve gerçekliği
den alınan bu parçanın yazarı aşağıdakilerden hangisi
temel almıştır.
olabilir?
Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden
A) Namık Kemal
hangisidir?
B) Nabizade Nazım
A) Realizm B) Klasisizm C) Sembolizm
C) Şemsettin Sami D) Sürrealizm E) Natüralizm
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Samipaşazade Sezai
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
1. • Ketojenik diyet ile kastedilen nedir? 2. Konuşmada, özellikle yazıda, Türkçe kelimeleri seçmeye,
• Ketonojek diyet hangi rahatsızlıklarda olumlu sonuç- bunların dildeki yabancı karşılıklarını kullanmamaya çalı-
lar vermektedir. şırız. Bunu biraz da yüzyıllarca yabancı dillerin etkisinde
kalan Türkçenin; Cumhuriyet Dönemi’nde özüne dönüşünü
• Ketojenik diyet ne kadar süre uygulanmalıdır?
desteklemek, ona katkıda bulunmak amacıyla yaparız. Göz
• Ketojenik diyette metabolizma nasıl bir dönüşüm önünde bulundurduğumuz özelliklerden biri de “nüans-
yaşamaktadır? fark”, “ilgi-alaka” örneklerinde olduğu gibi aynı anlamda;
Aşağıdaki araştırma sonuçlarından hangisi bu sorular- kökeni yabancı, karşılığı Türkçe olan kelimeleri bir arada
dan herhangi biriyle ilişkili değildir? kullanmamak, bu titizliği daha sonraki cümlelerde de sür-
dürmektir. İlke edindiğimiz bu tutumla birlikte bazen kurdu-
A) Dışarıdan karbonhidrat alımının minimize edildiği keto- ğumuz cümlede dilimize gelen Türkçe kelime, kastedilen
jenik diyetin, vücudu ketoz adı verilen metabolik bir anlamı yeterince yansıtmaz. Bu durumda ise köken bakı-
duruma soktuğu böylelikle vücudun enerji için yağ mından yabancı olan kelimeyi kullanmak zorunda kalırız.
yakmada daha elverişli bir hâle gelerek enerjisini
karbonhidrat yerine yağlardan karşılamaya başladığı Bu parçada yazarın “bu tutum” sözü ile gönderme yapı-
saptanmıştır. lan durum aşağıdakilerden hangisidir?
A) Türkçe karşılığı olan yabancı kökenli sözcükleri kullan-
B) Birçok yararının olduğu gözlemlenen ketojenik diyetin
mamak
başlama-bitiş zamanlarıyla ilgili bir uzlaşının ve genel-
geçer bir kabulün olmadığı fakat gereğinden fazla sür- B) Aynı anlamdaki Türkçe sözcükle yabancı kökenli söz-
dürülen bu diyetin, metabolizmanın kırılganlığına bağlı cüklere aynı cümlede yer vermemek
olarak ciddi hasarlar oluşturabileceği öngörülmüştür. C) Sözcükleri özenle seçerek anlatılmak isteneni tam ve
doğru anlatmak
C) Ketojenik diyetin karbonhidrat yönünden fakir, protein
yönünden yeterli ve yağ bakımından zengin bir beslen- D) Türkçe sözcüklerle yabancı kökenli sözcükler arasında-
me biçimi olduğu, güncel tıp açısından da kabul gören ki anlamsal farklılıkları gözden kaçırmamak
bir sağlıklı beslenme biçimi olduğu ortaya konmuştur. E) Türkçeyi yabancı dillerin etkisinden kurtarmak için titiz
B
bir çalışma yürütmek
D) Ketojenik diyetin; standart, yüksek proteinli, döngüsel İ
ve hedefe yönelik olmak üzere dört tipinin bulunduğu, L
bunlar arasında hedefe dönük ve döngüsel diyetlerin G
daha ayrıntılı olduğu ve bunların mutlaka bir uzman İ
denetiminde yapılması gerektiği ortaya konmuştur.
3. Soyut sanatın tanımını yapmak, zihne hücum eden bir söz- 4. I. Tokyo 2020, Türkiye’nin en fazla madalya sayısına
lük dolusu kelimeyi tasnif etmeye benzer zorluktadır. Sanat ulaştığı Olimpiyat Oyunları oldu.
şubeleri arasındaki farklılıklardan düşünsel zeminine, soyut II. Türkiye olimpiyatlarda iki altın, iki gümüş ve dokuz
varlık düşüncesinden dinde bulduğu karşılığa kadar açım- bronz ile toplamda 13 madalya kazandı.
lanmayı bekleyen karmaşık bir örgü söz konusudur. Eser
içeriğinin ve dışavurum tekniğinin sıra dışı olmasıyla bilinen Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçim-
soyut sanat, gelenekle bağlarını kopardığı için iletisi alıcıyı de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangisidir?
zorlayan bir yapıdadır. Soyut sanat; telmihi kullanarak A) Türkiye iki altın, iki gümüş ve dokuz bronz olmak
anlam ilişkisini tarihle kurmaya pek yanaşmaz, genellikle üzere toplamda 13 madalya ile Tokyo 2020 Olimpiyat
anlamını ontolojik kargaşada ve bireysel çıkışlarda bulur. Oyunları’nda en fazla madalya kazanan ülke oldu.
Soyut sanat, kavram ve olguların benzerini koymamakta-
dır. Eş değeri ve çağrışımı belirgin olmayan bu ürünlerin B) Tokyo 2020 Olimpiyat Oyunları’nda Türkiye iki altın, iki
anlamsal karşılığı her sanatseverde farklıdır. Üslup ve tema gümüş ve dokuz bronz ile toplamda 13 madalya kaza-
var mı diyerek soyut eserlerin bizde şüphe uyandırması da narak en çok madalya kazanan gruplar arasında yer
bu yüzdendir. Misal soyut resimlerden oluşan uluslararası aldı.
karma bir sergi açılsa eserlerden yola çıkarak milliyet çıkar- C) İki altın, iki gümüş ve dokuz bronz madalya olmak
samak herhâlde imkânsız olur. üzere toplamda 13 madalya kazanan Türkiye’nin en
Bu metinden hareketle “soyut sanat” ile ilgili aşağıdaki- fazla madalya kazandığı Olimpiyat Oyunları, Tokyo
lerden hangisi çıkarılamaz? 2020 oldu.
A) Özgün bir yapısının bulunduğu D) Türkiye, olimpiyatlarda iki altın, iki gümüş ve dokuz
B) Millî değerleri yansıtmaktan uzak durduğu bronz ile toplamda 13 madalya kazanarak Tokyo 2020
Olimpiyat Oyunları’nda adından söz ettirdi.
C) Kolay çözümlenemeyen bir yapısının olduğu
D) Estetik bir kaygıyla oluşturulduğu E) Tokyo 2020; iki altın, iki gümüş ve dokuz bronzdan
oluşan toplam 13 madalya ile Türkiye’nin katıldığı orga-
E) Kişilere göre farklı yorumlanabilir bir özelliğe sahip
nizasyonların en önemlilerinden biri oldu.
olduğu
B
İ
L
G
İ
S
A
R 5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde yay ayraç içindeki söz
M sanatı yoktur?
A A) Yaprak yaprak açmış bahçede gülleri
L Hoş kokuları mest eder gönülleri (Tenasüp)
B) Dinlemek mi suskun anıların feryadını,
İzlemek mi durgun karanlığın çıkmazını... (Tezat)
C) Yankılanır sağır gecenin dehlizlerinde
Tutsak bir kırlangıcın çığlığı olur sesim (Teşhis)
D) Baharı bekleyen kumrular gibi
Sen de beni bekle sakın unutma (Hüsnütalil)
E) Ömrüm perdeleri çekili bir ev,
Güneş görmemiş yıllarda çürüdüm. (Teşbih)
6. Sen bir aşksın ben bir mecnun 8. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin ilk veya son beyti
olamaz?
Sen olmasan ben olmazdım
A) Bir kadehle bizi sâkî gamdam âzâd eyledi
Sen bir gülsün ben bir bülbül
Şâd olsun gönlü onun gönlümü şâd eyledi
Sen olmasan ben olmazdım B) Ey Hayreti devletten tâc-ı ser-i izzetten
Vallâhi saâdetten ayırdı beni devrân
Kalbimde yaşarsın her an C) Bülbülün bâd-ı hazân dağıtdı berg-i ayşını
Neylesin bî-ihtiyâr etdi çemenden ictinâb
Varım yoğum sensin inan
D) Perîşânî-i hâtır nükte-i ser-beste-veş kaldı
Kalbimdeki aziz mihman
Ne kimse hikmetin anlar ne Râgıb illetin söyler
Sen olmasan ben olmazdım E) Bâkî nihâl-i marifetin meyve-i teri
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- Ârif katında bir gazel-i âb-dârdır
lenemez?
A) İmgesel ve kapalı bir anlatım söz konusudur.
B) Divan şiirine ait mazmunlar kullanılmıştır.
C) Ait olduğu şiirin ilk birimini içermektedir.
D) Ahenk unsurlarına yer verilmiştir.
E) Millî nazım birimi ve ölçümüzle oluşturulmuştur.
B
İ
L
G
İ
S
7. Gölgeler içinde ağaçlar yorgun, A 9. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
Her tarafta yetim bir tevekkül var. R A) İslamiyet öncesine ait sözlü edebiyat ürünlerine Divanü
M Lügati’t Türk adlı eserde yer verilmiştir.
Sanki fısıldıyor Anadolu’nun A B) İslamiyetten önce “yuğ” törenlerinde “sagu” adı verilen
Uyuyan ruhuna ninniler rüzgâr. L şiirler söylenirdi.
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? C) İslamiyetten önce aşk, yiğitlik, tabiat gibi temaların
işlendiği koşukların divan edebiyatındaki karşılığı kasi-
A) Kişileştirmeden yararlanılmıştır.
dedir.
B) Epik bir anlatım tercih edilmiştir.
D) İlk doğal Türk destanlarında demir, rüya, ok, ışık, ağaç,
C) Çapraz kafiye düzeniyle oluşturulmuştur. kurt gibi mitolojik ögeler yer almıştır.
D) Tam kafiye kullanılmıştır. E) 12. yüzyılda tarihçi Cüveyni, Tarih-i Cihan-Gûşa adlı
E) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. eserinde ilk kez Orhun Abideleri ’nin varlığından söz
etmiştir.
10. Divan edebiyatında düzyazı, şiire göre geri planda kalmış- 12. Servetifünun Dönemi’nde Ahmet Mithat’ın geleneğini
tır. Söyleyiş güzelliğinin son derece önemli olduğu divan sürdürerek toplumu aydınlatmayı amaçlamış ve “halkçı
edebiyatında olay metinleri için de nazım biçimi kullanıl- muharrir” adıyla anılmıştır. Sade dille yazan sanatçı özellik-
mıştır. İran edebiyatından edebiyatımıza giren bu nazım le fıkra, sohbet, deneme ve anı türündeki eserleriyle tanın-
biçimi sayesinde divan sanatçıları olaya dayalı kurgularını mıştır. II. Abdülhamit Dönemi’nin İstanbul’unu başarılı bir
şiir şeklinde ifade etmiştir. şekilde anlattığı Şehir Mektupları adlı eseri en çok bilinen
yapıtlarındandır.
Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada sözü edilen
nazım biçimine örnek gösterilemez? Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdakiler-
A) İskendername den hangisidir?
B
İ
L
G
İ
11. Divan şiirinde sembolizm akımının özelliklerine benzer S 13. Eserde realist bir yaklaşımla Bihruz Bey’in Periveş Hanım’a
özellikler taşıyan “ - - - - ” akımında aşırı hayalcilik ve müba- A duyduğu sıradan bir aşk hikâyesi anlatılıyor görünse de
lağalı bir anlatım söz konusudur. Bu akımda istiare ve teş- R daha çok dönemin gerçekleri yansıtılmıştır. Eserde Bihruz
bihlerle anlam derin ve girift bir hâle getirilir. Söz ahengine M Bey karakteriyle kendi değerlerinden uzaklaşarak bilinçsiz
ve iç musikiye önem veren bu anlayış özellikle Şeyh Galip, A bir şekilde Batılılaşma içinde olan insanların trajikomik
Naili, Nefî ve Neşati tarafından benimsenmiştir. L durumları yansıtılmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi Bu parçada tanıtılan eserin yazarı aşağıdakilerden
getirilmelidir? hangisidir?
A) Hikemî Tarz A) Namık Kemal
B) Sebkihindi B) İbrahim Şinasi
C) Türki-i Basit C) Nabizade Nazım
D) Mahallileşme D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Tasavvufi E) Halit Ziya Uşaklıgil
14. • Sanatçılığından çok, düşünür kimliğiyle tanınır. 16. Toplumsal hafızayı canlı tutmak, geçmişle içinde bulun-
• Lirizmden uzak, didaktik şiirler yazmıştır. duğumuz zaman arasında bağlantı kurup geleceğe ışık
tutmak için tarihe önem vermek gerektiği İlhan Geçer’in
• Şiirlerinde Türk mitolojisi masal ve efsanelerinden
bazı şiirlerinde dile getirilir. Tarihin; şiir, hikâye, roman gibi
yararlanmıştır.
edebiyat ürünlerini zenginleştirdiğini vurgular sanatçı. Bu
• Birçok şiirinde Türkçülüğe dayalı bir devlet anlayışını yüzden onun temel temalarından biri tarihtir.
ortaya koyar.
İlhan Geçer’in aşağıdaki dizelerinden hangisi bu parça-
Aşağıdakilerden hangisi, yukarıda özellikleri verilen ya örnek olarak gösterilebilir?
sanatçıya ait eserlerden biridir?
A) Gümüşlü fecirle tutuşan kümbet
A) Yeni Hayat B) Türk Sazı Fani zamanla akar Nilüfer
C) Göl Saatleri D) Gizli Figanlar Türbelerde hâlâ mukaddes nöbet
E) Tarih-i Kadim Ova fethin nal seslerini dinler
B) Şimdi Altındağ’da akşam olmaktadır.
Koyu gölgeler düşmüş sokaklardan.
İşçiler odacılar ellerinde ekmek soğan
Gecekondularına yollanmaktadır.
C) Düşün bu şehrin garip gecelerini
Düşün yalnızlıklar içinde beni
Hani bir resmim kalmıştı sende
Onu olsun yalnız bırakma emi
D) Çocuk türkülerimin içinden çıkıp gelsen
Bana kederlerin en güzelini getirsen
Sonra İstanbul’u bırakıp gitsem
Kızkulesi sırılsıklam ağlasa
E) Bu şehir, bu yollar aşinam değil
15. Roman, bir aile bireyleri üzerinden geleneksel değer B Gördüğüm her yüz de yabancı bana
yargılarına bağlı yaşlı kuşak ile Batıcı anlamda modern
İ
değerlere bağlı genç kuşak arasında bir çatışma üzerine
L Cebimde buruşan ipekli mendil
kurgulanmıştır. Çatışma, değerler üzerinden ahlak ve
G Hayal gecelerinden kalan hatıra
namus ile para ve eğlence arasındaki karşıtlığa dayalıdır.
İ
Bir tarafta ahlak ve namusu öne alan Ali Rıza Bey ve büyük
kızı Fikret, öbür tarafta ise para ve eğlenceyi önceleyen S
ortanca kızlar Leyla, Necla ve gelin Ferhunde ile bunlara A
edilgen anlamda destek veren, en azından karşı koymayan R
anne Hayriye ve oğul Şevket vardır. Roman esas itibarıyla M
bir aile romanıdır ama ele aldığı konu bakımından toplum- A
sal bir soruna değinmektedir. L
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada eseri tanıtılan
sanatçıya aittir?
A) Yeşil Gece
B) Ateşten Gömlek
C) Kiralık Konak
D) Mai ve Siyah
E) İstanbul’un İç Yüzü
17. Halide Edip’in Kurtuluş Savaşı üzerine yazdığı roman- 19. Konularını genellikle Ege Bölgesi’ndeki insanların yaşamla-
lardan biridir. Hatıra şeklinde yazılan bu eserde bir aşk rından alan sanatçı, eserlerini toplumcu gerçekçi bir anla-
hikâyesi ekseninde Anadolu’daki isyanlar, durum ve Büyük yışla kaleme almıştır. Roman, günlük, deneme türünde de
Taarruz’a kadar geçen dönem anlatılır. Eserin büyük bir eser veren sanatçının Sam Amca, Telli Kavak, Yağmurdaki
bölümü Kurtuluş Savaşı’nda yaralanıp hastanede yatan bir Kız, Yolun Üstündeki Kaya gibi hikâyeleri de vardır.
kahramanın hatıra defterine dayandırılmıştır. Toplumcu gerçekçilik anlayışına bağlı sanatçının belge ve
tanıklardan hareketle Millî Mücadele’yi anlattığı romanları
Bu parçada sözü edilen eserin kahramanları aşağıdaki-
da edebiyat tarihimiz açısından önemlidir.
lerden hangileridir?
A) Rabia, Emine, Tevfik Bu parçada sözü edilen yazar ve bir eseri aşağıdakiler-
den hangisinde verilmiştir?
B) Peyami, Ayşe, İhsan
A) Sabahattin Ali – Kürk Mantolu Madonna
C) Şinasi, Neriman, Macit
B) Fakir Bayburt – Kaplumbağalar
D) Handan, Hüsnü Paşa, Refik
C) Attilâ İlhan – Dersaadette Sabah Ezanları
E) Mümtaz, Nuran, Suat
D) Samim Kocagöz – Kalpaklılar
E) Samiha Ayverdi – İbrahim Efendi Konağı
B
İ
L
18. SUSUZLUK G 20. Çayın rengi ne kadar güzel,
Bir kaynağın başında durmuş, İ Sabah sabah,
Buralarda içecek bir şey yok mu, diye bağırıp duruyordu. Açık havada!
S
Ona kaynağı gösterdim. A Hava ne kadar güzel!
21. I. Grup II. Grup 23. Genç Kalemler dergisinde yayımlanan Yeni Lisan maka-
lesinden başlayarak tüm öykülerinde aydınlanma ve millî
• Sahneye çıkma sırası gelen kişileri
bilinci satırlara ve satır aralarına yerleştirir. Yeni Lisan
uyarmakla görevli kimse
makalesindeki “uyanınız” sözcüğü, bu bağlamda çok
I. Jest • Konuşmalı bölümlerle müzikli bölüm- önemli ve dikkate değerdir. Uyanmak-uyumak ikilemindeki
lerin iç içe veya art arda yer aldığı hafif bireylere dönük olan bu “uyarı” kipinin emir nitelikli olması,
II. Kondüvit
zorunluluğu ve kaçınılmazlığı anlatır. O dönemde “intibah”
konulu eğlendirici ve müzikli oyun.
III. Operet sözcüğünün kullanımı yaygınken yazarın Türkçe “uyan-
• Tiyatro sahnesinde, sanatçıların mak” fiilini tercihi, benimsediği ve benimsetmeye çalıştığı
IV. Mizansen bütün el, kol, ayak ve benzeri beden değerlere dönük mesajları içerir.
22. Yirmi beş dakika sonra otogara ulaşan otobüsten inerken B 24. Kargalar sakın anneme söylemeyin
çok tuhaf hissetti kendini. Bu topraklar atalarının yaşadığı; İ
Bugün toplar atılırken evden kaçıp
anneannesinin, annesinin doğup büyüdüğü topraklardı. L
Annesi evlenip İstanbul’a geldikten birkaç sene sonra G Harbiye nezaretine gideceğim
dedesi vefat etmiş, Ahmet daha doğmadan annesi de vefat İ
Söylemezseniz size macun alırım
etmişti. Kayseri’de yakın akrabaları kalmadığından buraya
bu yaşına kadar hiç gelmemişti. Annesi birkaç kez düğün, S
vefat gibi sebeplerden memlekete gelmiş ancak bunların A Sizi kayık salıncağıma bindiririm kargalar
hiçbirinde ne Ahmet’i ne de Fatma’yı getirmişti. Bu toprak- R
lar uzun zamandır arayıp sormayı ihmal ettiği bir dost gibi M Bütün zıpzıplarımı size veririm.
göründü. Küçük bir el çantasıyla gelmişti. Bagajdan çanta- A Kargalar ne olur anneme söylemeyin
sını aldı, etrafa bakınmaya başladı. L
Bu dizelerde aşağıdaki akımlardan hangisinin özellikle-
Bu parçanın anlatımında
ri ağır basmaktadır?
I. Geriye dönüş
A) Sürrealizm
II. Özetleme
B) Klasisizm
III. Üst kurmaca
C) Fütürizm
IV. Metinler arasılık
D) Sembolizm
tekniklerinden hangileri kullanılmıştır? E) Parnasizm
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
D) I, II ve III E) I ve IV
4. Dil işçiliği her yazar için aynı yoğunlukta çabaları gerektir- 6. SABAH KARANLIĞINDA
mez. Kimi yazarlar bir yazıyı bitirirken arkalarında bol çer
Sabah karanlığında yakılan elektrikler,
çöplü bir görünüm bırakırlar. Bu, tekrar geri dönüp ada-
makıllı bir temizlik çalışması gerektirir. Hatta çoğu zaman Duvarlarda, tavanda hazin ışığı.
kabası alındıktan sonra cilalama, parlatma gibi ince işler
Tanrı’nın günü bir kırık aynada:
için üçüncü, dördüncü dönüşler de gerekebilir. Bu dönüşler
olmazsa yazının okuyucuyu yüreğinden kavraması bek- Saç beyazı, alın kırışığı...
lenmemeli. Ziya Osman Saba’nın bu şiiriyle ilgili olarak aşağıdaki-
Bu parçada geçen “bol çer çöplü bir görünüm” sözüyle lerden hangisi söylenemez?
anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir? A) Ömrün hüzünler ile geçtiği dile getirilmiştir.
A) Anlam yoğunluğu taşıyan pek çok cümlenin kullanılma- B) Zaman geçtikçe ömrün kısaldığı şiirin biçimine yansıtıl-
sı mıştır.
B) Anlatımın akıcılığını sağlayan unsurların göz ardı edil- C) Koşmanın ilk dörtlüğü gibi, abcb şeklinde kafiyelenmiş-
mesi tir.
C) Cümleler arasında anlam bütünlüğünün olmaması D) Görsel ögelere yer verilerek duygular somut şekilde dile
D) Gereksiz bir sürü söz yığınının bulunması getirilmiştir.
E) Süslü, sanatlı ifadelere yer verilmesi E) Hece ölçüsüyle yalın bir dille oluşturulmuştur.
C) Masalların çoğu bir tekerleme ile başlar. A) Halk şiiri geleneğine yaslanılmıştır.
D) Masallarda kahramanlar iyi olanlar ve kötü olanlar diye B) İki dörtlük, farklı uyak düzenleriyle oluşturulmuştur.
keskin bir şekilde ikiye ayrılır. C) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.
E) Masallarda asıl konu döşeme bölümünde yer alır. D) 11’li hece ölçüsünün 6+5 durağı bütün dizelerde geçer-
lidir.
E) Koşma nazım biçiminin taşlama türüne uygun, satirik
bir şiirdir.
8. Zaman geçti, çağlar aktı; Kayı ile Tokuz Oğuz’un birçok 9. Hacivat: Gel benim gönlümün hasılı!
çocuğu oldu. Kayı’nın çok çocuğu oldu, Tokuz Oğuz’un
Karagöz: (pencereden) Gelemem burnumun mayasılı!
daha az oldu. Kayı’dan olma çocuklara Kayat dediler.
Tokuz’dan olma çocukların bir bölümüne Tokuzlar dediler, Hacivat: Gel benim serv-i bülendim!
bir bölümüne de Türülken. Yıllar yılı bu iki yiğidin çocukları
Karagöz: Gelemem sümüklü efendim!
Ergenekon’da kaldılar; çoğaldılar, çoğaldılar, çoğaldılar.
Aradan dört yüz yıl geçti. Hacivat: Gel benim gönlümün eğlencesi!
Dört yüz yıl sonra kendileri ve sürüleri o denli çoğaldı ki Karagöz: Gelemem kokmuş çarşı işkembesi!
Ergenekon’a sığamaz oldu. Çare bulmak için kurultay top-
Hacivat: Gel benim avare gezenim!
ladılar. Dediler ki: “Atalarımızdan işittik; Ergenekon dışında
geniş ülkeler, güzel yurtlar varmış. Bizim yurdumuz da Karagöz: Atlarsam beynini ezerim!
eskiden o yerlerde imiş. Dağların arasını araştırıp yol bula- Hacivat: Gel benim canımın canı!
lım. Göçüp Ergenekon’dan çıkalım. Ergenekon dışında kim
bize dost olursa biz de onunla dost olalım, kim bize düşman Karagöz: Hoş geldin sefa geldin fındık sıçanı!
olursa biz de onunla düşman olalım.” Hacivat: Merhaba lapa tenceresi!
Türkler, kurultayın bu kararı üzerine, Ergenekon’dan çık- Karagöz: Hoş geldin hela penceresi!
mak için yol aradılar; bulamadılar. O zaman bir demirci
dedi ki: “Bu dağda bir demir madeni var. Yalın kat demire Bir bölümü verilen bu oyunla ilgili olarak
benzer. Demirini eritsek belki dağ bize geçit verir.” Gidip I. “Küşteri Meydanı” adı verilen bir perdede kukla
demir madenini gördüler. Dağın geniş yerine bir kat odun, oyunu olarak sergilenir.
bir kat kömür dizdiler. Dağın altını, üstünü, yanını, yönünü II. Metin, asıl olaydan önce yer alan muhavere bölü-
odun-kömürle doldurdular. Yetmiş deriden yetmiş büyük münden alınmıştır.
körük yapıp yetmiş yere koydular. Odun kömürü ateşleyip
III. Karagöz bir tip olarak orta oyunundaki Kavuklu’yu
körüklediler. Tanrı’nın yardımıyla demir dağ kızdı, eridi,
andırır.
akıverdi. Bir yüklü deve çıkacak denli yol oldu.
IV. Toplumsal mesajların ağırlıklı olduğu geleneksel bir
Sonra gök yeleli bir Bozkurt çıktı ortaya; nereden geldiği oyundur.
bilinmeyen. Bozkurt geldi, Türk’ün önünde dikildi, durdu.
V. Dükkân ve yeni dünya denilen paravanlar birçok
Herkes anladı ki yolu o gösterecek. Bozkurt yürüdü; ardın-
B amaçla oyunda kullanılır.
dan da Türk milleti. Ve Türkler, Bozkurt’un önderliğinde, o
İ hangileri söylenebilir?
kutsal yılın, kutsal ayının, kutsal gününde Ergenekon’dan
L
çıktılar.
G A) I ve II B) I, III ve V C) I, II ve III
Ergenekon Destanı ’nın günümüz Türkçesiyle düzyazıya İ D) II, IV ve V E) III ve V
çevrilmiş bu bölümüyle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
S
A) Türk destanlarında görülen motiflere yer verilmiştir. A
B) Anlatı coşkunluktan durağanlığa doğru bir seyir izlemiş- R
tir. M
C) Türklerin eski yaşantısına, sosyal yapısına ait ayrıntılar A
yer almıştır. L
D) Zaman atlatma tekniğine başvurulmuştur.
E) Tüm milleti etkileyen olaylar, olağanüstü bir şekilde dile
getirilmiştir.
10. Ben bülbül-i bağ-ı firkatim zâr 12. • Divan edebiyatının kimi özelliklerini değiştirme
Ammâ kafes içreyim giriptâr • Çağdaş Türk edebiyatına alan açma, Fransız edebi-
yatının başlıca türlerini getirme
Bilmen bu kafesde n’ola hâlim
• Fransız edebiyatının klasik ve romantik okullarının
Sındırdı belâ per ile bâlim
başlıca şair ve yazarlarını tanıtma
Bir vahşi ile ger etmişim hû • Eski nazım ve nesir dillerinin dışında yeni bir edebiyat
Mestevcib-i ser-zeniş değil bu ve şiir dili yaratma
• Toplum için sanat anlayışını benimseme
Vahşiler imiş seninle hem-dem
Bu özellikler aşağıdaki hangi edebî döneme aittir?
Hem-reng olubam seninle ben hem
(...) A) Servetifünun Dönemi Edebiyatı
B) Tanzimat I. Dönemi Edebiyatı
Fuzulî’nin Leylâ ve Mecnun mesnevisinden alınan bu
bölümden hareketle mesneviyle ilgili aşağıdakilerden C) Millî Mücadele Dönemi Edebiyatı
hangisi söylenemez? D) Tanzimat II. Dönem Edebiyatı
A) Aşk konusunu da ele alan olaya dayalı bir metindir. E) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı
B) Her beyit kendi arasında kafiyelidir.
C) Divan edebiyatındaki diğer türlerin aksine beyitler ara-
sında konu bütünlüğü vardır.
D) Aruzun kısa kalıplarıyla yazılan bu türde beyit sınırla-
ması yoktur.
E) Gerçeğe uygun, olağanüstülüklerden uzak bir anlatım
söz konusudur.
B
İ
L
G
İ
S
11. Selçuklu ve Osmanlı Dönemi’nde ortaya çıkan - - - - , ahilik A 13. Sanata Dair adlı deneme ve söyleşi kitabında - - - - , döne-
adı verilen esnaf teşkilatlarının örgütlenmesine ilişkin dikkat
R mindeki edebiyat hareketlerini çok iyi takip ettiğini göster-
edilmesi gereken noktaların belirtildiği yazılı belgelerdir.
M miş. Ama onun - - - - ve - - - - alanındaki büyük başarısının
Esnafların yanı sıra halka da seslenen bu ürünler mistik bir
A gölgesinde kalan bu yönü çok dikkat çekmemiştir.
hava taşır. Nesir biçimindedir.
L
Bu parçadaki boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
getirilmelidir?
A) Hüseyin Cahit Yalçın – eleştiri – makale
A) pendnameler
B) Cenap Şahabettin – roman – gezi
B) menakıpnameler
C) Halit Ziya Uşaklıgil – roman – hikâye
C) gazavatnameler
D) Mehmet Rauf – roman – hikâye
D) fütüvvetnameler
E) Tevfik Fikret – şiir – manzum hikâye
E) surnameler
14. - - - - akımının kurucusu olan - - - - “Garip” ve “İkinci Yeni” 16. Hem heceyi hem de aruzu ustaca kullanan şair, nükteli
şiirine karşı çıkmış, kendine özgü bir toplumsal gerçekçi vecizeler de yazmıştır. Şiirlerinde tarih, kahramanlık ve din
şiir akımı başlatmıştır. Şiire imge zenginliği, yeni bir ses duyguları ön plandadır. Rubai ve mensur şiir dalında da
düzeni, coşkulu bir anlatım ve kendine özgü bir duyarlık usta olan sanatçının Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Kökler ve
getiren sanatçının - - - - ve - - - - önemli şiir kitapları arasında Dallar, Dualar ve Âminler önemli bazı eserleridir.
yer alır.
Bu parçada tanıtılan sanatçı ve unvanı aşağıdakilerden
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakiler- hangisinde verilmiştir?
den hangisi getirilmelidir? A) Mehmet Âkif Ersoy – Millî Şair
A) Maviciler – Attilâ İlhan – Bela Çiçeği – Yağmur Kaçağı B) Yahya Kemal Beyatlı – Kelime Sihirbazı
B) Hisarcılar – Mehmet Çınarlı – Ben Sana Mecburum – C) Cahit Sıtkı Tarancı – Ölüm Şairi
Elde Var Hüzün
D) Necip Fazıl Kısakürek – Çile Şairi
C) Yedi Meşale – Ziya Osman Saba – Sebil ve Güvercinler
E) Arif Nihat Asya – Bayrak Şairi
– Geçen Zaman
D) Maviciler – Attilâ İlhan – Doğu Şiirleri – Ayna Şiirleri
E) Hisarcılar – Ahmet Oktay – Gölgeleri Kullanmak – Söz
Acıda Sınandı
18. Şiirde mutlaka tarihî bir boyut olması gerektiğini savunan 20. Cumhuriyet Dönemi’nde hiçbir edebî topluluğa katılmayan
sanatçının şiirlerinde fizik ötesi bir açılım ve günlük hayatın sanatçı; roman, hikâye, gezi, tiyatro, deneme gibi türlerde
yansımaları görülür. Şiirlerinde mesaj ön plandadır. Poetik eserler verdi. Eserlerinde genellikle yakın tarihe eleştirel
anlayışı öncelikle Büyük Doğu ve Sezai Karakoç’la şekil- bir gözle bakan sanatçı, dönemin siyasi olayları nedeniy-
lendi. Şiirlerinde toplumun beylik kanılarına, hayatımıza le karşı karşıya gelen insanların çatışmalarını yansıttı.
yayılan standart düşüncelere karşı çıktı. Sebep Ey’le baş- Sanatçının asıl başarısı ise eserlerinde olaylardan ziyade
layan, büyük şehrin içtenliksiz ortamından doğaya karşı kişilerin ruh yapısını somutlaştırarak vermesidir. Sanatçının
özlemini konu alan şiirlerini Risaleler eseriyle sürdürdü. Sönmeyen Ateş, Muharrirler, Para Uğrunda, Alınyazısı adlı
Tok sesli bir söyleme, İslami bir içeriğe yaslanan şiirlerinde tiyatroları; Sanatkârlar, Kırmızı ve Siyah, Eski Resimler,
modernleşmeyle birlikte yok olan değerlerin hüzünlü duy- Eve Düşen Yıldırım adlı hikâyeleri; Kıskanmak, Sultan
gulanımlarını yansıtır. Abdülhamit Düşerken, Tersine Giden Yol adlı romanları;
Anadolu’da Yol Notları, Bir Edirne Seyahatnamesi adlı gezi
Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi-
yazıları vardır.
sidir?
A) Necip Fazıl Kısakürek Bu parçada hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdakiler-
den hangisidir?
B) Cahit Zarifoğlu
A) Nahid Sırrı Örik
C) Erdem Bayazıt
B) Refik Erduran
D) Hilmi Yavuz
C) Muzaffer İzgü
E) Rasim Özdenören
D) Recep Bilginer
E) Güngör Dilmen
22. I. Doğu ve Batı kültürünün çatışması 24. Otelciler her gün insan görürler, tümen tümen insan. Bu
II. Hasta bir gencin yaşadıkları yatak da öyle. Yepyeni bir odadayım. İlk olarak odamdan
başka yerde yatacağım. Burası benim için yepyeni ama
III. Köydeki ağalık sisteminin doğurduğu eşkıya hayatı
aşağıdaki kâtip için, bir başkalık olsun, olabildim mi?
IV. Deniz tutkusunun dayanılmazlığı Boğuldum gittim o kayıtların altında. Benden sonra bir baş-
V. Osmanlı’nın kuruluşu kası yazılır o deftere. Yeşil gözleri vardı kâtibin. Geceleri
dışarıya çıkamayan gözler. Balığı getirseymişim, özlem
Numaralanmış cümlelerde konusu verilmeyen eser aşa-
içinde kıvranırdı belki. Gündüzün uyur herhâlde. Denize
ğıdakilerden hangisidir?
çıkmaz; girip yüzse de. Sandalı ışıktan uzağa çekemez.
A) Fatih-Harbiye İster de çekmeği. Belki ister, belki değil, ister. Kapanmış
B) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu kalmışa benziyor gözleri. Bu pencerenin dibine kadar
uzanan suyu bile görmez belki. Denize bakan bir odada ilk
C) Kurt Kanunu
yatışım bu. Sıra sıra gelen çarpma sesinde, alışamadığım
D) Osmancık bir sertlik var. Alışmadığım.
E) İnce Memed Bilge Karasu’nun Troya’da Ölüm Vardı adlı eserindeki
Odalardan Biri hikâyesinden alınan bu parçayla ilgili
olarak
I. Modern hikâyenin özellikleri görülmektedir.
II. Geriye dönüş ve özetleme tekniğinden yararlanılmış-
tır.
III. Bireyin iç dünyası ve çatışmaları dile getirilmiştir.
IV. Bilinç akışı yöntemine bağlı olarak göstermeye dayalı
anlatımla oluşturulmuştur.
hangileri söylenemez?
1. Yazı perisinin ne zaman insanın yolunun üstüne çıkacağı 2. I. 2021 yılının önemli gök olaylarından biri olan Güneş
belli olmaz. Yedisinde onun büyüsüne kapılıp bir daha tutulması 4 Aralık’ta yaşanacak.
ondan yakasını kurtaramayanlar olduğu gibi yetmişinde II. Güney Amerika, Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın
giderayak yazının atına binenler de yok değildir. O elmayı güney ucunda gözlemlenebilecek Güneş tutulması,
bir kere dişlemeye görsün insan, bir daha kendini alamaz Türkiye’den izlenemeyecek.
ondan. Yazı insana yaşamın bütün tecrübesini öğretirken
yazarının gençliğini, yüreğinin ateşini ve beyninin ışığını Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru biçim-
de birleştirilmiş hâli aşağıdakilerin hangisidir?
kendine mecbur eder.
A) 4 Aralık 2021’de gerçekleşecek ve yılın önemli gök
Bu parçadaki altı çizili cümleyle anlatılmak istenen
olaylarından biri olan Güneş tutulması; Güney Amerika,
aşağıdakilerden hangisidir?
Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın güney ucunda
A) Yazma eyleminin tadını alan kişinin kendini onun çar-
gözlemlenebilecekken Türkiye’den izlenemeyecek.
kından kurtaramaması
B) 2021 yılının en önemli gök olaylarından biri olan Güneş
B) Yaşamın ileriki yıllarında yazının insana daha alımlı
tutulması; 4 Aralık’ta Güney Amerika, Afrika ve Yeni
gelmesi
Zelanda’nın güney ucunda gözlemlenebilecek fakat
C) Okuma alışkanlığı kazanmış bir kişiyi kitaptan ayırma-
Türkiye’den izlenemeyecek.
nın mümkün olmaması
C) Güney Amerika, Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın
D) Genç yaşta yazmaya başlayan yazarların yazmayı bir
güney ucunda gözlemlenebilecek Güneş tutulması; 4
tutku derecesinde benimsemesi
Aralık 2021 tarihinde gerçekleşecek ve Türkiye’den
E) İnsanın yaşam deneyimi kazanmasında yazının önemli
izlenemeyecek.
bir rol üstlenmesi
D) 4 Aralık 2021 tarihinde yaşanacak önemli gök olayla-
rından biri olan Güneş tutulması; Türkiye dâhil Güney
Amerika, Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın güney
ucunda izlenebilecek.
B
İ E) 2021 yılının önemli gök olaylarından biri olan Güneş
L tutulması, 4 Aralık’ta yaşanacak ve bu olayı sadece
G Güney Amerika, Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda’nın
İ güney ucunda oturanlar gözlemleyebilecek.
S
A
R
M
A
L
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç içindeki anlam 5. Ramazan dolayısıyla şairlerin yazdığı şiirlere “ramazaniye”
yoktur? denir. Ramazaniyeler gerek divan gerekse halk edebiyatı
A) Baş ağrısı, mide bulanması, kusma gibi durumlarla şairlerinin yazdıkları beyit ve dörtlüklerle kendini gös-
karşılaşırsanız hiç vakit kaybetmeden doktora başvuru- termiştir. Çeşitli unsurların yanında oruç, Kadir Gecesi,
nuz. (İvedilik) bayram anlatılır. Ramazan dolayısıyla toplumda meydana
gelen değişiklikler, merasimler, âdetler dile getirilerek
B) Kent ortamında yapılan uzun yürüyüşlerin kalabalık
çeşitli nükteler yapılır. İlk örneklerine XV. yüzyıldan itibaren
ve trafik nedeniyle çekilmez olduğu düşünülse de bu
rastlanan ramazaniyeler, XVIII. yüzyılda daha da yaygın-
yürüyüşlerin sağlık açısından yararları göz ardı edilme-
laşmış dinî-manzum bir tür oluşturacak seviyeye gelmiştir.
melidir. (Koşul)
C) Kapalı avlulu medrese örneklerinden biri olan Yakutiye Aşağıdaki dizelerin hangisi bu parçada bahsedilen
Medresesi, 1995’te yöre kültürünü yansıtan eserlerin türle ilgili değildir?
sergilenebilmesi için restore edildi. (Amaç) A) Geldigince kutlulugla her oruc
D) Kendinden önceki kuşakları okumayan birçok genç Her Müselman şen olub tutar oruc
yazar, yazdığı yapıtlarla bir ilki gerçekleştirdiğini sanır- B) Günahların hep silinir
ken aslında bakıyorsunuz iki yüz yıl önce bir sanatçı
Anadan togma olursun
öyle bir eser kaleme almış. (Yanılgı)
Seni dost iline verir
E) Ülkemizde son yıllarda bilim kurgu türünde yazı-
lan romanların sayısında önemli bir artış gözlendi. Eriştik oruç ayına
(Saptama) C) Geldin geru gider misin
Elveda ya şehr-i ramazan
Bizi garib ider misin
Elveda ya şehr-i ramazan
D) Ramazan erdi yine her gece yanar kandil
Ehl-i İslama salar şu’le ser-a-ser kandil
E) Gül devri ayş eyyâmıdır zevk u safâ hengâmıdır
4. - - - - ? Bu soruyla ilk kez 1956 yılında ilk kitabım İnsan
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde-dem
Tükenmez dolayısıyla basın savcısının odasında karşılaş-
mıştım. Savcı bizim yazarlarımızın adlarıyla yetinmiyor, ille
B
de “yabancı” adlar istiyordu. Ben de hep Sainte Beuve’ün
İ
iki ciltlik Pazartesi Konuşmaları ’nı, Anatole France’ın o
L
yıl yayımlanmış olan Edebiyat Hayatı ’nı ileri sürüyordum
G
ama savcı inanmıyordu. Kimlerden yararlanmıştım İnsan
İ
Tükenmez’deki yazıları yazarken? Plehanou’dan yarar-
lanmış olmalıyım. Çünkü onun kitaplarını daha üniversite S
öğrencisiyken edinmiştim. Editions Sociales’in yayımladığı A
kitaplar çok ucuzdu, bunları öğrenci harçlığıyla alabiliyor- R
duk. Fakülteyi bitirdikten sonra o yayınevinin birçok kitabı- M
nı getirtmiştim. Bu kitapların bana çok katkısı oldu. A
L
Bu parçanın başına düşüncenin akışına göre aşağıda-
kilerden hangisi getirilmelidir?
A) Yabancı yazarları çok okumanızın sebebi nedir
B) Yazarların birbirlerinden etkilenmelerini nasıl karşılıyor-
sunuz
C) Kitabınızı yazarken ne tür güçlüklerle karşılaştınız
D) Bizim yazarların, yabancıları taklit etmelerini neye bağ-
lıyorsunuz
E) Kitabınızı hazırlarken hangi yazarlardan yararlandınız
10. Divan edebiyatına özgü aşağıda verilen terimlere ilişkin 12. Üç sene evvel bizim ağa, dere boyundaki ufak tarlamıza
tanımların hangisi yanlıştır? sahip çıkar oldu. Bağırdık, çağırdık fayda etmedi. Oğlan
A) “Fahriye”, şairlerin kasidelerde kendi özelliklerinden sakat, bende de derman yok, hakkımızı kendimiz araya-
övünerek söz ettikleri bölümdür. madık. Mecbur olduk hükûmet kapısına düşmeye. İki sene
mahkememiz sürdü. Bizim tapumuz falan yoktu ama bütün
B) “Hamse”, beş mesnevinin bir araya toplanmasıyla olu-
köylü o tarlanın bize dededen kaldığını bilirdi. Bunu soran
şan eserdir.
olmadı, ağa yalancı şahit dinletti, mahkemeyi kazandı.
C) “Seci”, şairlerin eserlerinde kullandıkları ve onunla
ünlendikleri takma addır. Kafa Kâğıdı adlı hikâyeden alınan bu parçayla ilgili
olarak
D) “Tezkire”, şairlerin yaşamlarından söz eden, biyografi
benzeri eserdir. I. Toplumcu gerçekçi bir anlayışla oluşturulmuştur.
E) “Nazire”, başka şairin şiirinin benzerini yazmaktır, alay- II. Olay hikâyesinin özelliklerini taşımaktadır.
cı nazirelere ise “tehzil” denir. III. Geriye dönüşle birlikte özetleme tekniği kullanılmıştır.
IV. Anadolu’da görülen sorunlar romantik bir yaklaşımla
ele alınmıştır.
hangileri söylenebilir?
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) I, II ve III E) II, III ve IV
11. I.
Devrinde kimse çarh-ı sitem-gerden inlemez
Bî-şer eder ederse eğer çeng ü ney fidân B
İ
Adlin katında cevr ü sitem dâd-ı Keykubâd L
G
Hışmın yanında lutf u kerem kahr-ı Kahramân
İ
II.
S
Dilberün işi itâb u nâz olur A
Çeşmi cadû, gamsezi gammâz olur R 13. Aşağıda verilen bilgilerin hangisinde bir yanlış yapıl-
mıştır?
Ey gönül sabret, tahammül kıl ana M
A A) Servetifünun şiirinde sembolizm ve parnasizm akımları
Yâre erişmek işi az az olur etkilidir.
L
Numaralı dizeler içerik ve biçim olarak incelendiğinde B) Fecriati şiirinde parnasizmden ziyade sembolizm ve
sırasıyla aşağıdaki nazım şekillerinden hangilerine empresyonizm etkili olmuştur.
örnek gösterilebilir? C) Servetifünun roman ve hikâyesinde realizm ve natüra-
A) Gazel – Mâni lizm akımlarına bağlı sanatçılar örnek alınmıştır.
B) Kaside – Tuyuğ D) Fecriati’nin roman ve hikâye yazarları, olgun eserlerini
C) Mesnevi – Rubai Millî Edebiyat Dönemi’nde verebilmişlerdir.
D) Müstezat – Şarkı E) Fecriaticiler, Servetifünuncuların aşırı bireyci olmalarını
eleştirerek toplumcu sanata yönelmişlerdir.
E) Gazel – Tahmis
14. Tanzimat’tan Cumhuriyet öncesi döneme kadar üç kuşağın 16. Aşağıdakilerin hangisinde Millî Edebiyat hareketini
çatışmasını işler. Dede Naim Efendi’den torun Seniha’ya yaygınlaştıran yayın organları bir arada verilmiştir?
kadar geçen zamanın yarattığı kültürel dönüşümler ve A) Servetifünun – Genç Kalemler – Türk Yurdu
bunalımlar dile getirilir. Hakkı Celis, Servet Bey, Faik Bey,
B) Halka Doğru – Genç Kalemler – Türk Yurdu
Cemil gibi tipler üzerinden Batılılaşma sorununu irdeleyen
bu roman, yazarın ırmak romanlarının bir parçasıdır. Tek C) Dergâh – Varlık – Genç Kalemler
vatansever, şair Hakkı Celis ise yazarın sesidir. D) Malumat – Büyük Doğu – Türk Yurdu
Bu parçada tanıtılan roman ve yazarı aşağıdakilerden E) Kadro – Genç Kalemler – Büyük Doğu
hangisinde verilmiştir?
B
15. Doğu ve Batı edebiyatlarından yararlanarak bir orta yol 17. İstanbul’un zengin insanlarının yaşamını odak noktası
İ
bulmak istemiş ancak hem aldığı medrese eğitimi hem de yapar. İstanbul’u bütün doğasıyla, kültürüyle, yalıları ve
L
dönemin edebiyat ortamı ve çevresinde toplanan eski ede- köşkleriyle onda buluruz. Bir “mazi cenneti”dir onun anıları
G
biyat taraftarlarının etkisiyle eski edebiyatı savunmuştur. O, ve romanları. Üslupçudur; akıcı, titiz bir anlatım sergiler.
İ
her ne kadar eski edebiyat taraftarı olarak bilinse de şiirde Boğaziçi’ni, Çamlıca’yı, Adalar’ı bunların güzelliğine yakı-
birçok yenilik denemiş bir sanatçıdır. O, eskinin birdenbire şan cümlelerle gözler önüne sererken insanların iç dünya-
atılmasına, binlerce yıllık birikim ve değerin, yenileşme S sını da ihmal etmez.
adına silinip yok olmasına karşıdır. Bu sebeple “eski” ve A
Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisi-
“yeni”yi belirli ölçülerde şiirlerinde kullanmış, yetişme tar- R
dir?
zının bir sonucu olarak eskiye biraz daha bağlı kalmıştır. M
Nitekim Şerâre, Füruzân, Sünbüle adlı şiir kitaplarındaki A A) Memduh Şevket Esendal
şiirler incelendiğinde eski şiirden farklı anlayışla oluşturul- L B) Sait Faik Abasıyanık
muş şiirler olduğu görülecektir. C) Haldun Taner
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi- D) Cevat Şakir Kabaağaçlı
sinde ünlü bir şiiriyle birlikte verilmiştir? E) Abdülhak Şinasi Hisar
A) Recaizade Mahmut Ekrem – Şevki Yok
B) Cenap Şahabettin – Elhan-ı Şita
C) Muallim Naci – Köylü Kızların Şarkısı
D) Namık Kemal – Hürriyet Kasidesi
E) Abdülhak Hamit Tarhan – Makber
18. Servetifünun romanında yasak aşk, düş-gerçek çatışması, 20. Aşağıdakilerden hangisi Orhan Veli için yanlıştır?
hayal kırıklıkları, psikolojik buhranlar ve iç çatışmalar gibi A) Garip Akımı ya da I. Yeni adı verilen şiir anlayışının en
bireysel konular işlenmiştir. Kahramanlar; eğitimli, zengin, büyük sanatçısıdır.
yalılarda yaşayan yüksek zümreden kişilerdir. Mekân ola-
B) Edebî sanatlara, imgeye, şairane söyleyişlere karşıdır.
rak İstanbul dışına pek çıkmamışlardır. Halas adlı roma-
nıyla bu duruma bir istisna oluşturan ----, bu romanında C) İçten, yalın, gerçekçi, esprili ve yergili bir söyleşi vardır.
İzmir’in kurtuluşunu ve Millî Mücadele’yi konu almıştır. D) Şiir dışında öykü ve roman da yazmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan E) Çocukluk, özgürlük, deniz, İstanbul ve toplum sorunları
hangisi getirilmelidir? konularında yoğunlaşmıştır.
B) Ömer Seyfettin
C) Mehmet Rauf
D) Tevfik Fikret
Enver Gökçe’nin Köylülerime adlı bu şiirinden yola çıkı- Bu röportajda boş bırakılan yere gelmesi gereken
larak 1940 kuşağı toplumcu şiiri için aşağıdakilerden yazar, aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmiştir?
hangisi söylenemez? A) Ziya Gökalp’ın
A) Manzumeye yakın bir üslubu vardır.
B) Halide Edip Adıvar’ın
B) Folklor değerlerine önem verir.
C) Refik Halit Karay’ın
C) Yoksulların sözcülüğü yapılır.
D) Serbest şiir ve doğal söyleyiş görülür. D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun
22. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? 23. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “nesip (teş-
A) Natüralizm akımının izlerinin görüldüğü Zehra adlı bib)” bölümünden alınmış olamaz?
eserde kıskançlık konusu ele alınır. Nabizade Nazım A) Nev-bahâr irdi yine nâfe-güşâ oldı sabâ
tarafından yazılan bu eser, Servet-i Fünûn dergisinde Bezrn-i gülzârı n’ola itse mu’anber sünbül
yayımlanmıştır.
B) Tâze cân buldı cihân irdi nebâtâta hayât
B) Şık adlı romanda başkahraman Meftun Bey etrafında
Ellerinde harekât eyleseler serv ü çenâr
yaşanan olaylarla alafranga yaşama özenen insanlar
eleştirilmiştir. Hüseyin Rahmi Gürpınar tarafından yazı- C) Esdi nesîm-i nev-bahâr açıldı güller subh dem
lan bu eser teknik açıdan oldukça başarılıdır. Açsın bizim de gönlümüz sâkî meded sun câm-i cem
C) Mai ve Siyah romanının Ahmet Cemil’i hayallerine ulaş- D) Döşedi mihr-i felek yolları dîbâlar ile
mak için yeterli gayreti göstermeyen ve sonunda hayal Etdi teşrif çemen mülkini sultân-ı bahâr
kırıklığı yaşayan bir kahramandır. Bu bakımdan Ahmet
E) Ben şâ‘ir-i mu’ciz-dem-i ilhâm-tırâzum
Cemil, Servetifünun sanatçılarını yansıtmaktadır.
Bilmezse n’ola kadrüm mollâ-yı zamane
D) Realist bir yaklaşımla kaleme alınan Araba Sevdası
romanında Bihruz Bey adlı mirasyedi bir gencin yaşamı
etrafında yanlış Batılılaşma konusu ele alınmıştır.
E) Görücü usulüyle evlenmenin yanlışlığını ortaya koymak
üzere, Talat ve Fitnat’ın acıklı aşk hikâyesini dile getiren
Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat, Şemsettin Sami tarafından
yazılmış ilk yerli romanımızdır.
B
İ
L 24. Bu edebî akıma bağlı eserlerde mutluluğunu yitiren insan-
G ların arayışları anlatılmıştır. İnsanın umutsuzluğu, bunalımı,
İ karamsarlığı, başkaldırıları ele alınırken özgürlük, dayanış-
ma, sorumluluk sahibi olma gibi kavramlar edebiyat aracı-
lığıyla okuyuculara ulaştırılmaya çalışılır. Bu akıma göre
S insan özgür olmalı, seçimlerine göre hayatını sürdürmelidir.
A Roman ve hikâyelerde olay, olayda merak unsurunu öne
R çıkaran entrika önemsizleştirilmiştir. Üslup kaygısı taşıma-
M mak gerektiği savunulmuştur.
A
L Bu parçada hakkında bilgi verilen edebî akım aşağıda-
kilerden hangisidir?
A) Egzistansiyalizm (Varoluşçuluk)
B) Fütürizm (Gelecekçilik)
C) Empresyonizm (İzlenimcilik)
D) Sürrealizm (Gerçeküstücülük)
E) Realizm (Gerçekçilik)
1. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden 4. (I) Öykü kitaplarının isimlerinde genel bir tavır mı ya da bir
hangisi söylenemez?
B geleneğin sonucu mu bilinmez, kitaptan bir öykünün adı
İ konur kapağa çoğunlukla. (II) Yekta Kopan, kitabın genel
A) Mecazlı söyleyişe yer verilmiştir. L atmosferini yansıtan ve dahası önemli mesajlar da veren
B) Örneklerden yararlanılmıştır. G bir isim bulmuş kitabına: Sakın Oraya Gitme. (III) Bu isim
C) Karşılaştırmaya yer verilmiştir. İ imgesel düzlemde pek çok anlamı sırtladığı gibi aslında tut-
D) Estetik haz oluşturma amacıyla yazılmış metinlere özgü kunu olduğu özgürlük ve hapsedildiği duvarlarla ilintili daha
bir kurgusu vardır. S çok. (IV) Kitaptaki hemen her öyküde göreceğiz bunu. (V)
E) Benzetmeye başvurulmuştur. A Kopan’ın öykülerinde ele aldığı özgürlük kavramı sadece
R akla ilk gelen bağlamlarıyla değil; yan anlamları, dahası
M imge düzlemine ve geniş hayal coğrafyasına yayılan kat-
A manlarıyla ele alınıyor.
2. Borges’in yazın alanında gerçekleştirdiği yeniliklerle L Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
I. Bütünsellik
A) I. cümlede benimsenen bir tutumun kriterleriyle ilgili
II. Evrensellik emin olunmayan durumlar dile getirilmiştir.
III. Toplumsallık
B) II. cümlede yorum söz konusudur.
IV. Yurtseverlik
C) III. cümlede öznel bir karşılaştırma söz konusudur.
hangileri söylenebilir?
D) IV. cümlede genelleme yapılmıştır.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
E) V. cümlede aşamalı durum söz konusudur.
D) II ve III E) III ve IV
5. Yazarlık atölyesinde öykü yazma pratiği yapan Elif’ten kah- 6. Sevdaya gidersen yolun ben olam
ramanın yaşadığı bir ayrılığın yarattığı travmayı anlatması Tatlı söz söyleyen dilin ben olam
istenir ve Elif, öyküye şu cümlelerle başlar: Yedi ziyarete dilek diledim
“Önay, günlerdir yataktan çıkmak istemiyordu; yemeden Koynunda kuruyan gülün ben olam
içmeden kesilmişti. O sevimli yüzü, yerini insanı korkutan
kemiklere bırakmıştı. Bu zavallı insan, şimdi bu zulüm dolu Saçların elime değdiği zaman
dünyada yapayalnızdı.” Sevdalar başıma yağdığı zaman
Elif’e verilen tavsiye: “----” Sevdiğim yüzünü eğdiği zaman
Usta öykücünün tavsiyesinden sonra Elif, aynı cümleleri Gözünden dökülen dolun ben olam
aşağıdaki gibi değiştirir: Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
“Önay, ayrılığı kesinleştiren son konuşmadan sonra hep lenemez?
uyumak istiyor; yataktan çıkmak istemiyordu. Yemeden A) I. dörtlükte benzetme, II. dörtlükte istiare vardır.
içmeden kesilmişti. Yüzündeki kırmızılık yok olmuş, yüzü
B) Halk şiiri geleneğiyle oluşturulmuştur.
iyice solmuştu. Kemikleri sayılacak kadar zayıflamıştı.
‘Yaşamın zorluklarına karşı tek başıma kaldım, bu müca- C) Sözcük ve ek hâlinde redife yer verilmiştir.
deleyi kaybettim.’ diyordu kendi kendine.” D) Her iki dörtlük de mâni tarzı uyak düzeniyle oluşturul-
muştur.
Bu parçadan hareketle Elif’e verilen tavsiye aşağıdaki-
lerden hangisi olabilir? E) İçerik bakımından lirik şiir özelliği göstermektedir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V
8. Bir kadehle bizi sâki gamdan âzâd eyledi 11. Aşağıdakilerden hangisinde verilen sanatçı ile karşı-
sındaki açıklama arasında uyum yoktur?
Şad olsun gönlü ânın gönlümü şâd eyledi
A) Baki: 16. yüzyılda yaşamış, din ve tasavvuftan uzak
Bu iki dizeden yola çıkılacak olursa divan şiirine ait durmuş, rindane gazel ustası olup mesnevi yazmamış-
olan bir şiirin bütünüyle ilgili aşağıdakilerden hangisi tır.
kesin olarak belirlenebilir?
B) Fuzuli: 16. yüzyılda yaşamış, Azeri Türkçesiyle yazmış,
A) Nazım biçimi âşıkane gazellerinde aşkın verdiği acıdan hoşnutluk
B) Dönemi duyan, beşeri aşktan ilahi aşka yönelen lirik şiir ustası-
C) Konusu dır.
D) Uyak düzeni C) Nabi: 17. yüzyılda yaşamış beşeri aşkı ve ten zevkini,
zarif bir söyleyişle dile getirdiği şuhane gazelleriyle
E) Ölçüsü
tanınmış büyük şairdir.
D) Nef’i: 17. yüzyılda yaşamış, ilk şiirlerinde Zarrî mahlası-
nı kullanmış, hicivlerini Siham-ı Kaza’da toplamış, kasi-
deciliğiyle tanınmış, tasavvuftan uzak durmuş, mesnevi
9. I. N’eylersin ölüm herkesin başında yazmamıştır.
II. Uyudun uyanamadın olacak E) Şeyh Galip: 18. yüzyılda yaşamıştır, son büyük divan
III. Kim bilir, nerde, nasıl, kaç yaşında şairidir; sebkihindi üslubunun ustası, Hüsn ü Aşk mes-
IV. Bir namazlık saltanatın olacak nevisinin yazarı, mutasavvıf bir sanatçıdır.
A) I ve II B) II ve III C) II ve IV
D) III ve IV E) III ve V
12. Düşman düşmanlığını yapmış yine. Gene Karadiken varıp 13. Sevdiğim cânım yolunda hâke yek-san olduğum
fitlemiş bunu. Padişah dönüp kapıkullarına el etmiş, onlar
lyddır çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum
da gidip bağlamışlar Tahir’i kollarından ve sürüye sürü-
ye götürmüşler saray katına. Karısının şerrine uğradığı Ey benim aşkında bülbül gibi nâlân olduğum
günden beri Tahir’e diş bileyen padişah, köpürüp küplere
lyddır çık naz ile seyrâna kurbân olduğum
binmiş: “A tuz ekmek haini! Şimdi senin boynunu celladıma
verirdim ama o yeşil başlı derviş gözümün önüne geldi; Bu dizelerin nazım biçimi ve sanatçısı aşağıdakilerden
ona bağışlıyorum seni, girmesine kanına girmeyeceğim hangisinde verilmiştir?
ama ömrünü, gününü zindanlarda çürüteceğim. Bundan A) Şarkı – Nedim
geri Zühre’m yıldız olsa başına doğmayacak senin!” deyip
B) Rubai – Azmizâde Haleti
demir kuşaklı pehlivanların önüne katarak Mardin Kalesi’ne
C) Tuyuğ – Kadı Burhanettin
yollamış onu ama bu yol Zühre’nin köşkünün önünden
geçiyormuş. Bir firkat gelip Tahir bakalım ne demiş: D) Mesnevi – Fuzuli
E) Kıt’a – Nef’i
Ne darağacı ne zindan
15. - - - - , Nadide adlı ilk eserinde divan edebiyatına yönelik 17. Harp yıllarında ölümün, gözlerimin içine gözlerini diktiği
eleştirilerini romanın dokusuna yedirmiştir. Yazar, bu ese- günler bile ben daha mesuttum. Şimdi bana ne oluyor?
rin başkahramanı Nadide’ye “Kâtil, zalim, dünya güzeli” Niçin sokaklardaki insanların arasına karışıp ben de onlar
derken aslında onu özdeşleştirdiği divan şiiriyle de alay gibi olamıyorum? Niçin kendimi onlardan başka hissediyo-
etmektedir. Eserdeki bu yaklaşım Ahmet Mithat’ın takdirini rum? İçimde birbiriyle çarpışan iki kuvvet var. Biri hayat,
kazanmış, eserin ön sözünü bizzat Ahmet Mithat yazmış- daha doğrusu beni hayata döndürmek isteyen kuvvet. Bu
tır. Sanatçı, - - - - adlı ikinci romanında ise realizme ve iki kuvvet içinde durmadan boğuşuyor. Onların boğuşması,
Servetifünun anlayışına yönelmiştir. Bu durum sanatçının bütün varlığımı temelinden sarsıyor. Beni yavaş yavaş
gençliğinde çok sayıp sevdiği Ahmet Mithat’la arasını yıkıyor. Korkuyorum. Ben artık, sokaklara çıkıp sevdiğim
açmıştır. Hatta ilerleyen zamanlarda sanatçı, Ahmet Mithat insanlarla bir arada yaşayamayacağım. Elimden tutup
Efendi ile büyük bir edebî kavgaya girmiştir. beni dünyada gezdirecek birini arıyorum. Öyle biri var mı
acaba? Belki var. Ya yoksa? Kalbim ve düşüncelerimle
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
gene de yeryüzünde her şeyi, canlıyı, cansızı yaratmış olan
gileri sırasıyla getirilmelidir?
Allah’ıma uzanıyorum. Allah’ım sen beni bırakma!
A) Hüseyin Cahit Yalçın – Hayal İçinde
Cengiz Dağcı’nın Korkunç Yıllar adlı eserinden alınan
B) Ahmet Hikmet – Gönül Hanım
bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
C) Saffet Nezihi – Zavallı Necdet
A) İç monolog tekniğiyle kahramanın iç dünyası aktarıl-
D) Mehmet Rauf – Böğürtlen mıştır.
E) Saffeti Ziya – Salon Köşelerinde B) Gösterme tekniği kullanılmış, yazar kişiliğini gizlemiştir.
C) Savaşa katılan bir kişinin savaş sonrası psikolojisi dile
getirilmiştir.
D) Okuru kurgusal dünya içine çekmek amaçlanmıştır.
E) Kahraman fon karakter özelliklerini yansıtmıştır.
B
İ
L
16. Kesin kuralları olan bir akımdan ziyade serbest bir şekilde G 18. Romanda karşımıza çıkan İsmail Molla, Ata Molla ve
kurulmuş bir topluluğun estetiğine işaret ettiğinden tanım- İ Sabri Hoca her biri Tanzimat sonrası Osmanlı ilmiye sını-
lanması zor olsa da genel bir tanım yapılacak olursa bu fının farklı zihniyet tarzlarını temsil eden karakterlerdir.
akım; başlangıcı Baudelaire’in Kötülük Çiçekleri ’ne uza- S Bu üç figürle Osmanlı ilmiye sınıfının çöküşü anlatılır.
nan, 1880’li yıllarda önce edebiyatta sonra resimde ortaya A Modernleşme karşısında ilmiye sınıfı toplumdaki eski gücü-
çıkan, gerçekçiliğe karşı çıkan, görünenin ötesindeki ger- R nü koruyamamış; bunun sonucunda ortaya çıkan kamu
çekliği anlatmayı esas alan; serbest çağrışımı, özgürlüğü M hayatındaki geleneksel değerler boşluğu bütün Osmanlı
öne çıkaran ve geleneksel kalıpları yıkmayı amaçlayan; A dünyasında derin bir bunalıma yol açmıştır.
getirdikleriyle 20. yüzyıl modernizmini şekillendirmiş bir L Yukarıda tanıtılan eser ve başkişisi aşağıdakilerden
edebiyat ve sanat akımıdır. Türk edebiyatındaki en önemli
hangisidir?
temsilcisi Ahmet Haşim olmuştur.
A) Huzur – Mümtaz
Bu parçada söz edilen edebî akım aşağıdakilerden
B) Sahnenin Dışındakiler – Cemal
hangisidir?
C) Saatleri Ayarlama Enstitüsü – Hayri İrdal
A) Realizm B) Klasisizm C) Sembolizm
D) Mahur Beste – Behçet Bey
D) Sürrealizm E) Natüralizm
E) Aydaki Kadın – Leyla
19. Sanatın her alanında, “ne olduğundan çok, nasıl olması 20. Aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
gerektiği sorusuna” yanıt arayan bu akım, serbest nazım A) Sosyal gerçekçi olan Rıfat Ilgaz Hababam Sınıfı,
özellikleri taşır. Şairler, toplumun bir parçası olduğu için Karartma Geceleri romanlarıyla tanındı.
şiirlerini toplumsal bir kaygıyla yazmış ve sanat toplum
B) Ankara ve İstanbul’da tiyatrolar kurup yöneten Muhsin
içindir anlayışını benimsemiştir. Geniş kitlelere hitap etmek
Ertuğrul, Leblebici Horhor, Bir Kavuk Devrildi gibi film-
ve onları harekete geçirmek için şiir yazılmıştır. Toplumdaki
leriyle tanınmıştır.
aksaklıkların yansıtılması ve bunlara çözüm yolları aran-
ması amaçlanmıştır. Fütürist, Marksist, sosyalist ve başkal- C) Necati Cumalı, Tütünler Islak adlı şiir kitabıyla tanınmış,
dırıcıdırlar. sosyal gerçekçiliğin temsilcisidir.
D) Osmanoflar adlı romanıyla ve Bir Otelde Yedi Kişi
Bu düşüncelerle serbest nazım ve toplumcu şiiri tanım-
adlı öykü kitabıyla tanınan Kenan Hulusi Koray, Yedi
layan yazara göre aşağıdakilerden hangisi serbest
Meşalecilerin hikâyecisidir.
nazım ve toplumcu anlayışla yazılmış olamaz?
E) Yusuf Atılgan Aylak Adam ve Anayurt Oteli romanlarıyla
A) Tuna’nın üstünde güneş batarken
tanındı, psikolojik yabancılaşma temasını işledi.
Sevgili yurdumu andırır bana
Bir hayal isterim Boğaziçi’nden
Bakarım İstanbul diye her yana
22. Gitsem de her yerde biraz vardır. 23. Üniversitenin konferans salonuna gittik. Sınıfımız o büyük
edebiyatçıları çok merak ediyordu. Konu da ilginçti: Yunus
Hatırda zamansız bir plak
Emre. Ahmet Kabaklı Hoca, Yunus Emre’nin kişiliği üze-
Bir otel kapısı, biraz istasyon rinde on beş dakikalık bir konuşma yaptı. Orhan Okay
Hoca, nefis diksiyonuyla Yunus’un şiirlerindeki musikiyi
Vardır o seninle birlikte olmak
yorumladı. O gün konuşmacılara, konularıyla ilgili sorular
Buluşur çok uzakta ellerimiz da sorulunca ve toplantı uzayınca oturumu yöneten hoca,
iki katılımcının konuşmasını bir sonraki güne aldı.
Ve nasıl göz gözeyiz ansız bir infilak
Bu parçada sözü edilen etkinlik aşağıdakilerden hangi-
Edip Cansever’in İnfilak şiirinden alınan bu dizelerde
siyle adlandırılabilir?
II. Yeni şiirinin aşağıdaki hangi özelliğine örnek yoktur?
A) Geleneksel şiirden ayrı bir yol tutma A) Sempozyum B) Sunum
B) Ses ve ritmi önemseme C) Panel D) Forum
C) Özgün üslup kullanma E) Açık oturum
D) Kelimelere çağrışımlar yükleme
E) Duyulmadık sözcükler kullanma
B
İ
L
G
İ 24. Haldun Taner, büyük kentlerden seçtiği kişilere alaycı ve
yergili bir biçimde yaklaşmış; Oktay Akbal kendi kendine
S yönelik irdeleyici, izlenimci bakışla yazmıştır. Halikarnas
A Balıkçısı ise hayatları denize bağlı insanların dünyasını,
R deniz tutkusunu, savruk ama coşkulu, şiirsel bir dille sergi-
M ler. Ahmet Hamdi Tanpınar, rüya, zaman kavramları çerçe-
A vesinde kimi zaman bilinçaltına yönelerek içsel çatışmaları
L vermeyi amaçlar.
1. Sevgi Soysal’ın Tante Rosa’sını okuyunca onun normatif 3. (I) Aile, en büyüğüne millet dediğimiz topluluğun ilk yapı-
ve ataerkil düzene karşı naif ve isyancı ruhunu dinleriz. sıdır. (II) Aile; sevgi, saygı, bağlılık durumları ile bezendiği
Bütün bu hikâyeleri bir yandan okuruz, diğer yandan din- takdirde özel bir mutluluk yoludur. (III) Aile içinde olmak,
leriz. Yazarın kulağında konuşulan onca ses ve hikâye, aileyle ilişkiyi devam ettirmek hatta ondan ayrılıp yeni bir
kulağımıza sıçrayıverir. Hikâye anlatıcısından bize uzanan aile olmak da güzeldir ama bu güzelliklere katkı sağlayan
bu yolda biz de hikâyeleri alıp saklarız, onların gönüllü birer başka unsurlar da vardır. (IV) İnanç, örf-âdet, ahlak kural-
taşıyıcısı ve elçisi oluruz. ları, bütün bunlardan aileye ve çevreye yayılan kültürel
yansımalar her şeyi biraz da güzelleştirir. (V) Aile bağlarının
Bu parçadaki altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağı-
güçlü olduğu köy hayatında kendisini bir topluluğun, bir kül-
dakilerden hangisidir?
türün parçası hissettiği için insanlar genelde mutludur hatta
A) Geçmişe götürüp oraya yoğunlaştırmak hiçbir insan mutsuz değildir zira yalnız değildir.
B) Okuduklarının içinde yaşıyor gibi olmak
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin değerlendiril-
C) Uzun süre etkisi altında kalmak mesine ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
D) Sevgiyle, karşılık beklemeksizin yaygınlaştırmak A) I. cümlede bir tanım yapılmıştır.
E) Duygusal yönden bütünüyle kuşatılmak B) II. cümlede koşula bağlı bir yargı vardır.
C) III. cümle ile kurumunun toplumun yapı taşı olmasından
söz edilmiştir.
D) IV. cümlede bir önceki cümleyle ilgili açıklama yapılmış-
tır.
E) V. cümlede pekiştirmeye ve gerekçeye yer verilmiştir.
2. • B
İnsanların hayat tarzlarının farklı olması, geçimlerini
İ
sağlamak için tuttukları yolların farklı olmasındandır.
L
• İnsanların bir araya gelmeleri, temel ve zaruri ihtiyaç-
G
larını karşılamak içindir.
İ
Bu iki cümlede ifade edilenlerin doğru bir biçimde bir-
leştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir? S
A) İnsanlar, temel ve zaruri ihtiyaçlarını karşılamak için bir
A
araya gelirler ve bu ihtiyaçların temin yolları da onların
R
hayat tarzlarını belirler. M
B) Hayat tarzları farklı olan insanlar bir arada yaşamak A
isterler, geçimlerini sağlamak ve dayanışma içerisinde L
olmak onlar için önemlidir.
C) İnsanların hayat tarzlarının farklı olması, bir araya gel-
meleri, temel ve zaruri ihtiyaçlarını karşılamak içindir.
D) Temel ve zaruri ihtiyaçların farklı olması insanların
geçimlerini sağlamak için tuttukları yolların farklı olma-
sındandır.
E) İnsanların geçinmek için farklı yollar denemesi onların
hayat tarzını farklılaştırarak toplum olma bilinci kazan-
malarında etkili olur.
4. 1963-1964 yıllarında Resimli Posta, Havadis, Milliyet gaze- 5. Zühre anlıyor ki Hoca gelmiş her şeyi söylemiş. Velhasıl
teleriyle Orhun, Hisar, Ufuklar ve Varlık dergilerinde peş gidemiyor. Tahir de gözlüyordu ki Zühre gele. Grup grup
peşe hikâyeler yayımlayan Necati Tosuner, oldukça üret- öğrenciler geliyordu, lakin Zühre içlerinde yok. Zühre’yi
ken bir hikâyecidir. (I) Yazar, 1965 yılında Özgürlük Masalı göremeyince içi doluyor. Yalnız Zühre’nin Melek Suna diye
ile bazı hikâyelerini bir araya getirip okuyucusuyla buluş- bir arkadaşı vardı. Bu, annesinin Zühre’nin saçından tutup
tu. (II) 1969’da çıkardığı Çıkmazda adlı hikâye kitabıyla içeri ittiğini görüyor. Zühre orada bir name yazıp aşağıya
toplumsal eleştiriye değer veren bir yazar olarak okuyucu- Melek Suna’ya attı. Melek Suna nameyi alıyor. Diyor ki
sunu iyice kendine bağladı. (III) Necati Tosuner, çoğunlukla Zühre:
çevresindeki küçük insanlarla ilgileniyor; onların acı tatlı
Zühre yazdı gözyaşıyla nameyi
serüvenlerini dile getiriyor. (IV) Beyaz Sevgili, Onunkiler
Maviydi gibi romantik denemeler bir yana bırakılırsa göz- Hak kaldırsın ara yerde uğruyu
lemlediği gerçekleri anlatan gözlemci gerçekçi bir yazar Kıyamette ya o beni ben onu
tavrı sergiliyor. (V) Çevresinde gördüğü hamalların, ser- Söylen Han Tahir’e helâl eylesin
serilerin, memurların, hırsızların, vatmanların, işsizlerin
Yani “Bizim işimiz kıyamete kaldı, görüşmemize imkân
ve sakatların yaşantılarını basit bir halk diliyle anlatıyor.
yok.” diyor. Kız aldı nameyi, cebine koyuyor. Öbür arka-
(VI) Yazar, bu anlatımını yeri geldikçe dozu iyi ayarlanmış
daşlarına bildirmiyor. Tahir de mektebin kapısı önünde
bir mizah ile süslüyor ve okuyucusunu güldürmeyi ve
gözlüyordu ki Zühre gele. Melek Suna’yı görüyor. Orada
şaşırtmayı başarıyor.
efkârlanıp içi coşuyor. Atıyor eli kulağa bakalım:
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse numaralan-
mış cümlelerden hangisi ikinci paragrafın ilk cümlesi Toplanıp toplanıp gelen yavrular
olmaya uygundur? Neden benim Zühre yârim gelmedi
Zalim Hoca gidip Şah’a söyledi
A) I B) II C) III D) IV E) V
Deli gönlüm gamın alan gelmedi
6. Ziya Gökalp’e ait şiir parçaları ve ayraç içerisinde veri- 8. Artık susmalıyız, konuşsak bile
len ideallerin hangisinde bir uyumsuzluk söz konusu- bizim acımızı kim anlayabilir
dur?
sen sudaki rengine külünü savuran anka
A) Aruz sizin olsun, hece bizimdir
ırmak akıp gitti çoktan
Halkın söylediği Türkçe bizimdir
küllerimiz küllerimizi arıyor hâlâ
(ölçüde millîlik ve yaşayan Türkçe ideali)
B) Kadın yükselmezse alçalır vatan, 1980 kuşağı şiirimizin temsilcilerinden Tuğrul Tanyol’un
Samimi olamaz onsuz bir irfan. Sudaki Anka şiirinden alınan bu dizelerden hareketle
Nice sultanları tahttan indirdi B 9. Bitir bu işi gayre sonra tut yüz
İ Ki bir koltukta sığmaz iki karpuz
Nicesinin gül benzini soldurdu
L
Nicelerin, gelmez yola gönderdi
G
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm Sonun sanan işinin önün anlar
İ
Önün anlamayan sonunu tanlar
Karac’oğlan der, kondum, göçülmez S
Acıdır ecel şerbeti, içilmez A Döner şerre sakın uzatma hayrı
Üç derdim var, birbirinden seçilmez R Uzat şerri ki hayra döne seyri
Bir ayrılık, bir yoksulluk, bir ölüm M
Bu beyitlerin şekil ve içerik özellikleri dikkate alındı-
A
Karacaoğlan’a ait bu şiir ile ilgili aşağıdakilerden han- ğında
L
gisi yanlıştır? I. Pendnâme özellikleri taşımaktadır.
A) Koşma nazım biçimine uygun olarak 11’li hece ölçüsüy- II. “Sanat, sanat içindir” anlayışına uygun olarak oluştu-
le yazılmıştır. rulmuştur.
B) aaab, cccb, dddb şeklinde bir uyak örgüsü olup tam ve III. “Hikemî şiir” adı verilen tarzın özelliklerini yansıtmak-
yarım uyak örneği vardır. tadır.
C) Birimlerin son dizesi tekrar edilerek birimler arasında IV. Bir kasidenin methiye bölümünden alınmıştır.
anlamsal bütünlük sağlanmıştır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
D) Seslenmelere bağlı olarak epik bir söylem oluşturul-
muştur. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
E) Âşık tarzı halk şiir geleneğine ait bir üründür. D) II ve IV E) III ve IV
10. İlk şiirlerinde Es’ad mahlasını kullanan Şeyh Galip, divan 13. Servetifünuncular için aşağıdaki değerlendirmelerden
edebiyatının son büyük şairi sayılır. ---- etkisinde yeni tarz hangisi yanlıştır?
şiirler yazmış; divan edebiyatına yeni bir ruh, taze bir nefes A) Abdülhak Hamit’e hayrandırlar, onun biçimde ve içerik-
getirmiştir. Çocukluğundan itibaren Mevlana’ya sevgi ve te yaptığı yenilikleri geliştirmişlerdir.
hürmet duyulan bir ortamda büyümüştür. Hüsn ü Aşk mes-
B) Görülmemiş tamlamalar ve imgeler kullanmışlar, çok
nevisinde tasavvufi konuları işleyen sanatçı hece ölçüsünü
süslü ve bol sanatlı bir dile yönelmişlerdir.
de denemiştir.
C) Kişisel acılar, aşk, doğa, düş-gerçek çatışması, karam-
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi sarlık en çok göze çarpan temalardır.
getirilmelidir?
D) Roman ve hikâyede şiirin aksine şairanelikten uzak,
A) Sebkihindi doğal bir dil kullanmaya çabalamışlardır.
B) Mahallileşme akımı E) Kafiyenin kulak için olduğunu savunmuşlar, şiiri düz-
C) Türkibasit yazıya yaklaştırmışlar, aruz ölçüsünün farklı kalıplarını
D) Hikemi şiir serbest müstezatlarda kullanmışlardır.
E) Halk edebiyatı
12. Edebiyattaki yerini, nesir alanında özellikle makale, piyes, S 14. Bu tenha yerleri gördün mü sen zannetme hâlîdir,
roman eleştiri, tarih türünde yazdığı eserlerle belirleyen A Hayâlâtımla meskûndur, bu yerler pür meâlidir,
I R Muhât-ı aczdir hem lâ-tenâhî birle mâlîdir;
Namık Kemal, yazıda konuşma dilinin kullanılmasından M
II Bu mevkidir yerim sahilde bir kürsî-i âlîdir.
A
yana olmuş ve özellikle tiyatrolarını oldukça sade bir Bulutlar, dalgalar, yıldızlar etrafımda hep mahrem;
L
III
Ağaçlar, cûylar, kuşlar, çiçekler daima hurrem...
dille yazmıştır. Eski edebiyata karşı olduğu hâlde yeni
düşünce ve kavramları yaymak amacıyla yazdığı şiirleri- Bu dizeler aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisi-
nin çoğunda biçim ve dil bakımından eskiye bağlı kalmış ne aittir ve ait olduğu şiirin adı nedir?
IV A) Namık Kemal – Vaveyla
ayrıca Fransız şairlerden manzum çeviriler yapmıştır. B) Abdülhak Hamit Tarhan – Kürsi-i İstiğrak
V
C) Muallim Naci – Köylü Kızların Şarkısı
Bu parçada numaralanmış bölümlerin hangisinde bir
D) Sadullah Paşa – 19. Yüzyıl
bilgi yanlışı vardır?
E) Şinasi – Mustafa Reşit Paşa Kasidesi
A) I B) II C) III D) IV E) V
15. (I) Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Batılılaşmayı eleştirme amaç- 17. Bir kuş, en içli bir kuş, kısmış kanatlarını
lı yazdığı Şık romanı, yazarın şöhretini kazandığı ilk eseridir.
İnce parmaklarınla örülmüş bir kafeste
(II) Yazar sonraki yıllarda bu romanıyla oluşturduğu tematik
ve yapısal özellikleri mizah ögesini yoğun biçimde kullana- Dizeleriyle
rak sürdürmüştür. (III) Aynı zamanda Gürpınar, natüralist bir I. karlı dağlar başından
anlayışla yazmış ve Türk edebiyatında deneysel romanın
II. bulutlar ondan önce
örneklerini bolca vermiştir. (IV) Yazar, Türkçülük hareketini
benimseyen bir yaklaşım içinde olmadığı hâlde halk tarafın- III. aşıyor deste deste
dan rahatlıkla anlaşılır bir dil kullandığı, yerli hayatın man- IV. görmek için yarını
zaralarını eserlerine yerleştirdiği için bu dönem edebiyatının
sözlerinin çapraz uyak düzeninde anlamlı bir dörtlük
sevilen isimlerinden olmuştur. (V) Tanzimat Dönemi’nde
oluşturabilmesi için son iki dizenin hangi sıralamayla
yazı hayatına başlayıp Cumhuriyet Dönemi’nde de kalemi
bir araya getirilmesi gerekir?
elden bırakmayan yazar, roman ve öykü türleri dışında eser
vermemiştir. A) IV – I B) III – IV C) II – IV
III – II II – I I – III
Bu parçada Hüseyin Rahmi Gürpınar ile ilgili numara-
lanmış bilgilerden hangisi yanlıştır? D) I – II E) IV – I
A) I B) II C) III D) IV E) V III – IV II – III
B
İ
16. I. Bayram’ın verdiği toprak kavgası aracılığıyla ağa-muh-
L 18. Başlangıçta Garip anlayışına bağlı olan sanatçı, daha
tar-köylü ilişkisi anlatılır. sonra ki şiirlerinde duygudan çok akla dayanan, güzel
G
II. Deniz yaşamını bütün yönleriyle anlatan eserde Ege İ günlerin geleceğine olan inancını dile getirdiği şiirler yaz-
ve Akdeniz’in doğasını, geçmişini her tür güzelliğini mıştır. 1954’ten itibaren toplumcu gerçekçiliğe ve kavgacı
buluruz. şiire yönelmiş, bu anlayışla Telgrafhane, Yan Yana adlı
S şiir kitaplarını yazmıştır. 1960’tan sonra, Kolları Bağlı
III. Aliye’nin şahsında Kurtuluş Savaşı sırasındaki Ana- A
dolu’nun durumu dile getirilir. Odysseus şiir kitabıyla, Eski Yunan ve Doğu kültürüne
R ait mitolojik unsurlara yönelmiştir. Şiirin yanı sıra roman,
IV. Şahin Hoca’nın kişiliği etrafında dinî eğitim sistemiyle M
tiyatro, deneme, gezi gibi türlerde eser veren sanatçının
laik eğitim sistemi arasındaki çatışma anlatılır. A özellikle Gizli Emir adlı romanı ve Mikado’nun Çöpleri adlı
V. Bir otelde yaşayan çeşitli tabakadan insanların ilişki- L tiyatrosu beğenilmiştir.
leri etrafında yeni başkent Ankara’nın sosyal yapısına
ışık tutulur. Bu parçada söz edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi-
sidir?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle aşağıdaki eserler-
A) Oktay Rifat Horozcu
den hangisi arasında bir ilişki kurulamaz?
B) Melih Cevdet Anday
A) Yeşil Gece B) Fatih - Harbiye
C) Cevdet Kudret Solok
C) Yılanların Öcü D) Aganta Burina Burinata D) Bedri Rahmi Eyüboğlu
E) Ayaşlı ve Kiracıları E) Sabahattin Kudret Aksal
21. Türk edebiyatında aruz veznini Türkçeye uygulayıp divan 23. Güzel gözler tül ardında görünsün
şiirinin ortaya çıkması sürecine öncülük eden büyük bir
Gün ışığı titremeli şiirinde
Anadolu şairi olarak anılır. İran şiirine ait mazmunları geniş
ölçüde Türk şiirine getirmiş ve sık sık cinas ve tevriye Ak yıldızlar maviliğe bürünsün
sanatları yaparak Türkçenin dil ve ifade imkânlarından
Ilgıt ılgıt sonbahar göklerinde
yararlanmıştır. Tuyuğ nazım şeklini divan edebiyatına
kazandıran ve en çok kullanan kişidir. Paul Varleine’in Şiir Sanatı adlı şiirinden alınan bu dize-
ler aşağıdaki edebî akımlardan hangisinin özelliklerini
Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden han-
taşımaktadır?
gisidir?
A) Şeyh Galip A) Fütürizm B) Parnasizm C) Romantizm
C) Kadı Burhaneddin
D) Şeyyad Hamza
E) Baki
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangi- V. Oğuz Atay ölümünden sonra sahnelenen tek oyunu
sinde ünlü bir şiiriyle birlikte verilmiştir? Oyunlarla Yaşayanlar ’da insanın mutluluğu oyun-
larda aramaya çalışırken yaşamın en kaçınılmaz
A) Necip Fazıl Kısakürek – Kaldırımlar
gerçeği olan ölümle karşı karşıya gelmesindeki ironiyi
B) Yahya Kemal Beyatlı – Sessiz Gemi Coşkun Ermiş karakteriyle yansıtır.
C) Cahit Sıtkı Tarancı – Otuz Beş Yaş
Numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı
D) Nâzım Hikmet Ran – Kerem Gibi yapılmıştır?
E) Ahmet Muhip Dıranas – Olvido
A) I B) II C) III D) IV E) V
1. Antonioni, tüketim toplumuna karşı eleştirel bir tutum - - - - 2. I. Geçmişte Dünya’nın ortalama sıcaklığının bilinenin
Zabriski Noktası filminde de diğer filmlerinde kullanmış çok üzerine çıktığı ya da çok altında kaldığı dönemler
olduğu mekân ile anlam yaratma tutumunu çöl ve şehir de oldu.
- - - - devam ettirir. II. Dünya’da ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derece olarak
Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki- ölçülür.
lerden hangisi getirilmelidir? Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir
A) gördüğü – gibi biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?
B) sergilediği – ikileminde A) Geçmişte Dünya’nın ortalama sıcaklığının bilinenin çok
C) karşısında – arasında üzerine çıktığı ya da çok altında kaldığı dönemler de
olmasından dolayı ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derece
D) aldığı – güzelliğinde
olarak ölçülür.
E) bildiği – birlikteliğinde
B) Dünya’da ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derece olarak
ölçülürken geçmişte bilinenin çok üzerine çıktığı ya da
çok altında kaldığı dönemler de çok oldu.
C) Dünya’da ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derecedir ancak
geçmişte ortalama sıcaklığın bunun çok üzerine çıktığı
ya da çok altında kaldığı dönemler de oldu.
D) Dünya’da ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derecedir
çünkü geçmişte Dünya’nın ortalama sıcaklığının çok
üzerine çıktığı ya da çok altında kaldığı dönemler de
gözlenmiştir.
E) Geçmişte Dünya’nın ortalama sıcaklığının bilinenin çok
üzerine çıktığı ya da çok altında kaldığı dönemlerine
B rağmen ortalama sıcaklık yaklaşık 15 derecede sabit-
İ lenmiştir.
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
3. Sanayi Devrimi sonrasında seri üretim ve kitle iletişim 5. Kitap yazmak başlı başına zor bir iştir. Şöyle ifade edeyim:
araçlarının yaygınlaşması sonucu ihtiyaç fazlası üretim baş Issız bir adada yaşıyorsun, yazdığını şişenin içine koyarak
göstermiş, bu da toplumu tüketim çılgınlığına sürüklemiştir. denize atıyorsun ve sonra o mektubun sahibine varmasını
bekliyorsun. Özellikle roman yazmak en karmaşık şekilde
Aşağıdakilerden hangisi bu cümleden kesin olarak
“Beni anla!” demektir. Kendini saklamanın karmaşık yolu...
çıkarılabilir?
Karmaşık olmasının sebebi de ne kadar anlaşılmak iste-
A) Sanayi Devrimi’nden önce toplumda tüketim çılgınlığı diğinle ilgili. Bence sır olan da orada anlatılmayan şeyi
yoktur. anlayan okuyucuyla kurduğun ilişki. Geçen gün biri bana
B) Sanayi Devrimi bütün insanların refah seviyesinin art- “Kalabalıklar içinde insanın kendisini yalnız hissetmesini
masını sağlamıştır. engelleyen birisiniz.” dedi. Bunu beni hiç tanımayan ve
C) İhtiyaç fazlası ürünlerin üretilmesi Sanayi Devrimi’ne benim tanımadığım sadece kitaplarımı okuyan birisi söy-
neden olmuştur. ledi. Böyle hissettiğine göre o sırrı onunla paylaşmışım
demektir.
D) Kitle iletişim araçlarının yaygınlaşmasıyla birlikte tüke-
tim miktarı da artmıştır. Bu parçada görüşlerini dile getiren yazara göre roman
E) Sanayi Devrimi ilk olarak büyük Avrupa devletlerinde yazmanın karmaşık olmasının nedeni aşağıdakilerden
ortaya çıkmıştır. hangisidir?
Ak elleri kalem tutar B) Sığır (av törenleri), şölen (kurban törenleri), yuğ (ölen
kişinin ardından yapılan törenler) adı verilen törenlerde
Yazar Elif Elif diye
oluşmuştur.
II.
C) Yabancı dillerin etkisi yoktur, saf bir Türkçe kullanılmış-
Okuduğun tutmaz oldu alimler
tır.
Kalktı da adalet arttı zulümler
D) Daha çok dinî - tasavvufi konular işlenmiştir.
Terlemeden mal kazanan zalimler
E) Ahenk unsurlarına önem verilmiş, kopuz adı verilen saz
Can verirken soluması zor imiş eşliğinde söylenmiştir.
Numaralanmış şiir birimleriyle ilgili olarak aşağıdakiler-
den hangisi yanlıştır?
A) I. dörtlük semaiden, II. dörtlük koşmadan alınmıştır.
B) I. dörtlük lirik, II. dörtlük satirik şiire örnektir.
C) Her iki dörtlük de düz uyak şemasıyla oluşturulmuştur.
D) Her iki dörtlükte de divan şiirine ait mazmunlar kullanıl-
mıştır.
E) Her iki dörtlükte de redif ve uyaklarla ahenk sağlanmış-
tır.
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde parantezle verilen söz B 10. Yaz gelince badem açar çiçeği
sanatı yoktur? İ Ağalar takınır hançer bıçağı
A) Ömrüm oldukça gönül tahtına keyfince kurul! L Böyle m’olur bu yerlerin gökçeği
Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer. G Güzel olsa esmer olsa elverir
(Tecahülüarif)
İ
Kadir Mevlâm ihsan eder yel verir
B) Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla Yaz olunca atlar çıkar çayıra
S
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla İşimizi bari Huda kayıra
A
(Mübalağa) R Meğer beni senden ölüm ayıra
C) Neden böyle düşman görünürsünüz. M Güzel olsa esmer olsa elverir
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar. A
Kadir Mevlâm ihsan eder yel verir
L
(Tezat)
Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
D) Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor Tevhidi lenemez?
Bedr’in arslanları ancak bu kadar şanlı idi. A) Bentlerden sonra tekrarlanan iki dizelik bölümlere
(Telmih) kavuştak adı verilir.
E) Dedim inci nedir dedi dişimdir B) Âşık edebiyatının yaygın bir türüdür.
Dedim kalem nedir dedi kaşımdır C) Halk edebiyatı geleneğiyle oluşturulmuştur.
(Tekrir) D) Sevgiliye kavuşma isteği dile getirilmiştir.
E) Üçlük birimler kendi arasında, ikilik birimler de kendi
arasında kafiyelidir.
13. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nesri ile ilgili 14. I. Ali Bey zamanın meşhur kadınlarından Mahpeyker’le
olarak söylenemez? tanışır. Annesi oğlunu korumak için Dilaşup adlı
A) Sâde nesir, halk için yazılan sade anlatımlı nesirlerdir. bir cariye alır. Terk edileceğini anlayan Mahpeyker,
Bu nesirle halka yönelik masal, efsane, öykü, destan, Dilaşup’a iftira atar. (İntibah)
dinî ve tasavvufi konular anlatılır. Mercimek Ahmet’in II. Suphi’nin annesi, yardımcı olsun diye Sırrıcemal
Kabusnâme, Kul Mesud’un Kelile ve Dimne çevirisi adında cariyeyi eve getirir. Hanımın kıskançlıkları
sade nesirdir. başlar, bu kıskançlıklardan bıkan Suphi eşini boşar
B) Süslü ve sanatlı nesir, seciler, söz ve anlam sanat- ve Sırrıcemal’le evlenir. Hanım, Suphi’den intikam
ları, bağlaçlarla uzayıp giden cümleler şeklindedir. almak için Ürani adlı çok güzel bir Rum kızını Suphi’
Ele alınan konular nedeniyle bu tutumdaki nesrin dili, yi ayartmak için görevlendirir. Suphi bu tuzağa düşer.
tamlamalarla bezenmiştir. Süslü nesir, ahlak ve felsefe (Zehra)
konularını işler ve bazı mektuplarda görülür. III. Olay Antalya ili Kaş ilçesinin Beymelik köyünde geçer.
C) Nesir türleri içinde tezkireler önemli yer tutar. Bunlardan Babasından kalan tarlanın dört dönümünü komşusu-
Ali Şir Nevâî’nin Çağatayca Heşt Behişt isimli eseri, na satmış olan kahramanımız kalan sekiz dönümlük
Türk edebiyatının ilk şairler tezkiresi olup daha sonraki- kısmı Yosturoğlu’na kaptırmamak için direnmektedir.
ler için örneklik teşkil etmiştir. (Cezmi)
D) Tazarru-nâme ve Tazarru’ât, Sinân Paşa’nın 1481’den IV. Üstünkörü bir eğitim görmüş Bihruz Bey bir vezir
sonra Türkçe olarak kaleme aldığı ilk eseridir. Eserde oğludur. Babası ölünce çok büyük bir servete kavu-
tasavvufi konular işlenmektedir. Sinân Paşa, bu eserde şur. Kendini eğlenceye kaptıran Bihruz, gönlünü
çok geniş kapsamda ele alınan aşk konusunu dile geti- Periveş adlı bir kıza kaptırır. Yalancı ve dalkavuk
rir. arkadaşı ona Periveş’in öldüğünü söyler, bu üzüntü
içinde Şehzade başında yürürken Periveş’e çok
E) Osmanlı elçilerinin, bulundukları ülkelere ait izlenim ve
benzeyen birini görür ve onu Periveş’ in ablası sanır.
bilgilerini aktardığı nesirlere “sefaretname” adı verilir.
(Araba Sevdası)
Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Paris Sefaretnamesi adlı
eseri bu türün başarılı örneklerindendir. V. Esircilerin Kafkasya’dan getirdikleri Dilber, dokuz
yaşında İstanbul’da bir eve 40 liraya satılır. Evin
reisi memuriyet için Anadolu’ ya gideceğinden evin
fazla eşyalarıyla birlikte Dilber’i de 65 liraya esirciye
B satar. Dilber, bir süre sonra 150 liraya Asaf Paşa’nın
İ konağına satılır. Konağın oğlu Celal, Dilber’e âşık
L olur. Bunu öğrenen annesi Dilber’i evden uzaklaştır.
G (Sergüzeşt)
İ
Numaralanmış eser tanıtımlarından hangisi yanında
ayraç içinde verilen eserle uyumlu değildir?
S
A) I B) II C) III D) IV E) V
A
R
M
A
L
15. Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş, 16. Servetifünun devrinde, İkdam ve Servet-i Fünun dergilerin-
Eşini gaib eyleyen bir kuş de yazdığı hikâye ve nesirlerini 1901 yılında Haristan ve
Gülistan adlı eserlerde topladı. İkinci Meşrutiyet’ten sonra,
gibi kar
zamanın modasına uyarak o da Millî Edebiyat akımına
Geçen eyyâm-ı nev-bahârı arar. uymuştur. Bu akıma bağlı olarak yazdığı yazıların büyük
kısmını 1922 yılında Çağlayanlar adlı eserinde toplamıştır.
Ey kulûbun sürûd-ı şeydâsı, Bu eserinde yazar arı Türkçeciliğe yönelmiş fakat bu defa
da kelime uydurma ve Servetifünun’dan kalma hayalcilik-
Ey kebûterlerin neşîdeleri,
ten kendini kurtaramamıştır. Gönül Hanım’ adlı romanı ise
O bahârın bu işte ferdâsı: Tasvir-i Efkar gazetesinde tefrika edilmiş ve 1970’te kitap
Kapladı bir derin sükûta yeri olarak bastırılmıştır. Bu romanda Türkçü ve Turancı anla-
karlar yışta bir idealizm göze çarpar. Gönül Hanım, Mehmet Tolun
ise romanın kahramanlarıdır. Mekânın eski Türk yurtları,
Ki hamûşâne dem-be-dem ağlar.
Orhun Anıtları’nın bulunduğu yerler olması ise ilginç ayrın-
tılardır.
Ey uçarken düşüp ölen kelebek,
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han-
Bir beyaz rîşe-i cenâh-ı melek
gisidir?
gibi kar
A) Halit Ziya Uşaklıgil
Seni solgun hadîkalarda arar.
B) Ali Canip Yöntem
Bu dizelerden hareketle Servetifünun Dönemi şiiri ile C) Ahmet Hikmet Müftüoğlu
ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) Aka Gündüz
A) Bireysel konular işlenmiştir.
E) Süleyman Nazif
B) Ağır bir dil kullanılmıştır.
C) Dize hâkimiyeti kırılmıştır.
D) Sembolizm akımından etkilenilmiştir.
E) Söz sanatlarından uzak durulmuştur.
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
— Ne gibi? Ne gibi?
(…)
B
Emine, dediğim gibi yaptı. Fakat ben kalkacak hâlde İ
miyim? Koynumdan defterimi ve cebimden kalemimi çıkar- L
dım. Sabahın alaca karanlığında şu son sayfaları bin G
zahmetle ve yalnız sıtma ateşinin verdiği insan gücünden İ
üstün bir kudrete dayanarak yazıyorum: Şu yazıyorum
kelimesine geldikten sonra artık en son sözümü bitirmiş
olduğuma hükmetmiştim. S
A
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- R
lenemez? M
A) Kahraman anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır. A
B) Diyalog tekniğinden yararlanılmıştır. L
C) Kurtuluş Savaşı’nı konu edinen Yaban romanından alın-
mıştır.
D) Başkişisinin bazı özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulunu-
labilir.
E) Kahramanın kendi iç hesaplaşmasına yer verilmiştir.
19. Türk edebiyatında “Saf Şiir” (Öz Şiir) eğilimi Ahmet Haşim’in 20. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “methiye”
“Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı makalesiyle başlar. bölümünden alınmış olabilir?
Sanatın bir form sorunu olduğuna inanan bu şairler için A) Şeb-i yeldâyı müneccimle muvakkit ne bilür
önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktır. Bu anlayışla ken-
Mübtelâ-yı gama sor kim geceler kaç saat
dilerine özgü özel bir imge düzeni oluştururlar. Şiirde her
türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda B) Bildirirdim derdimi bir âh ile cânâne hep
estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi, bu şairleri her türlü Korkarım sûz-ı derûnumdan felekler yana hep
mektepleşme eğiliminin dışında kalıp müstakil şahsiyetler C) Şeb-çırâğ-ı düdmân-i saltanat Sultân Murâd
olarak şiir yazmaya yöneltmiştir. Şiiri soylu bir sanat olarak
Şem-i cem-i bezm-i âlem âfitâb-i rüzgâr
kabul eden bu şairlerde düşsel (hayalî) ve bireysel yön ağır
basar. Bu anlayıştaki şairler didaktik bilgiden uzak durup bir D) Âyîne gibi oldı musaffâ kamu zemîn
şey öğretmeyi değil, musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı, Dünyâ yüzinde komadı aslâ gubâr berf
uyandırdığı imgelerle insanın estetik duyarlılığını doyurma- E) Şîrler pençe-i kahrımda olurken lerzân
yı amaç edinirler.
Beni bir gözleri âhûya zebûn itdi felek
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen anla-
yışla yazılmıştır?
A) Uydurma söz yapmayız,
Yapma yola sapmayız,
Türkçeleşmiş, Türkçedir;
Eski köke tapmayız.
B) Her gün bu kadar güzel mi bu deniz?
Böyle mi görünür gökyüzü her zaman?
Her zaman güzel mi bu kadar,
Bu eşya, bu pencere?
Vallahi değil;
C) Yeni bir ay ördün al bayrağına,
Girdin en sonunda irfan bağına, B
Medeni hayatın nur ırmağına
İ
L
Ezelden susamış ceylan gibisin.
G
D) Bir kuş sesi gelir dudaklarından, İ
Gözlerin gönlümde açar nergisler.
Düşen bin öpüştür yanaklarından S
Mor akasyalarla ürperen seher. A
R
E) Aylardan Ağustos, günlerden Cuma
M
Gün doğmadan evvel iklîm-i Rum’a A
Bozkurtlar ordusu geçti hücuma L
21. Bunun ufacık elleriyle... İşimiz var. Bekle ki küfe dolsun. 22. İsmet Özel, ilk şiirlerinde İkinci Yeni anlayışının etkisin-
Karnım da acıktı. Kışın bu derdi var işte. Bereket bu akşam de kalmıştır. Sonraları ise bu şiir anlayışını eleştirerek
konserdeyiz. İş yok Hamiyet’te... Nerede o eski ses. Tabii yazın hayatımız açısından yeni sayılabilecek bir söyleyişle
zamanla... Dün midemi bozdum. Karıştırıyorum... Bir gazoz toplumcu şiire yönelmiştir. Sosyalist dünya görüşünden
çekmeli... Omzum ağrıyor. Uff! Rüzgâr çıktı be... Şu palto- İslamcı görüşe geçmiş olsa bile mizacına uygun olarak
nun taksidi de ödenirse bir radyo kalır, eh o da... bütün şiirlerinde bir isyan, öfke, başkaldırı görülebilmekte-
dir.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
lenemez? Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen sanat-
A) Bilinç akışı tekniği kullanılmıştır. çıya ait olabilir?
23. I. Âşık Mahzuni Şerif, halkın sıkıntılarını toplumcu bir 24. • 1940-1950 yıllarında toplumcu şiirin önde gelen tem-
bakış açısıyla anlatmış, güncel siyaseti konu alan silcilerinden olmuştur.
politik şiirler ve taşlamalar yazmıştır. Şiirlerini saz eşli- • Toplumcu gerçekçiliği köy ve kent sorunsalında bir-
ğinde söylemiştir. “İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım, Bu leştirir.
Mezarda Bir Garip Var, Dom Dom Kurşunu, Yuh Yuh,
• Karartma Geceleri, Yıldız Karayel romanları oldukça
Abur Cubur Adam’’ önemli eserleridir.
beğenilmiştir.
II. Şeref Taşlıova, âşıklık geleneği temsilcisi olarak • Yapıtlarında yoksulların yaşamını, mizahi ögelerle
“UNESCO Yaşayan İnsan Hazinesi” seçildi. Aşk, yansıtmıştır.
özlem, tabiat ve sosyal temalı şiirler yazan âşığımız
• Türk edebiyatının gülmece (mizah) ustalarındandır.
bazı şiirlerini Gönül Bahçesi adlı kitapta toplanmıştır.
Bazı özellikleri verilen sanatçı ve bir eseri aşağıdakiler-
III. Âşık Veysel, şair ve Yazar Ahmet Kutsi Tecer’in ilgisi
den hangisinde verilmiştir?
ve gayretleri ile tüm Türkiye’ye tanıtıldı. Anadolu’yu
kent kent dolaşıp şiirlerini sazıyla seslendirdi. A) Sabahattin Ali – Kağnı
Türkçesi yalındır. Dili ustalıkla kullanır. Tekniği gös- B) Rıfat Ilgaz – Sınıf
terişsiz ve nerdeyse kusursuzdur. Yaşama sevinciyle C) Yaşar Kemal – Teneke
hüzün, iyimserlikle umutsuzluk şiirlerinde iç içedir.
D) Necati Cumalı – Tütün Zamanı
IV. Âşık Reyhani, Konya Aşıklar Bayramı’na aralıksız
E) Samim Kocagöz – Doludizgin
katılan 7 âşıktan biridir. İran’dan Avrupa’ya birçok
ülkede türkü söyleyen âşık, katıldığı yarışmalarda
da birçoğu birincilik olmak üzere çeşitli ödüller aldı.
1980’li yılların başında Erzurum’da bulunan Doğu
Ozanları Derneğinin başkanlığına getirildi. Birçok
ülkeye konser ve konferanslara katılmak üzere çağ-
rıldı. Ayrıca ABD’nin Michigan Üniversitesinde katıldı-
ğı bir konferanstan sonra kendisine fahri öğretmenlik
unvanı verildi. Böyle Bağlar ve Kervan adlı şiir kitap-
ları vardır.
V. Neşet Ertaş, ilk şiiri Elbistan’da basılan Engizek gaze- B
tesinde 1955’te çıkan bir taşlamaydı. Sonraki şiirlerini İ
de hep halk şairleri gelenek ve doğrultusunda yazdı, L
taşlamalarıyla tanındı. “Mihriban” en ünlü şiirlerinden- G
dir. İ
Numaralanmış açıklamaların hangisinde bilgi yanlışı
yapılmıştır?
S
A) I B) II C) III D) IV E) V A
R
M
A
L
1. Gerçek bir bilim adamının sahip olması gereken birçok nite- 3. İstanbul, yeryüzünün en güzel şehirlerinden biridir. Birçok
lik vardır. Bunların en önemlisi noktaya değil, üç noktaya şair, İstanbul’a olan aşklarını şiirlerinde dile getirmiştir. Bu
yakın olmayı bilmesidir. aşkı en güzel ifade eden şair, kuşkusuz Yahya Kemal’dir.
Yaşasaydı bugünün İstanbul’u için neler söylerdi acaba?
Bu cümlede geçen altı çizili sözle anlatılmak istenen
Bir ömre bedel gördüğü İstanbul’un talan edilmiş hâlini
aşağıdakilerden hangisidir?
görseydi, eminim sadece susardı. Günümüz insanının,
A) Araştırmalar sonucunda karar vermek İstanbul’un tarihî ve doğal dokusuna verdiği zararı bu şekil-
B) Diğer bilim dallarından yararlanmak de protesto ederdi büyük şair.
C) Araştırmalarında kesin sonuçlara varmamak Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
D) İyi bir araştırma becerisine sahip olmak A) Günümüzde insanlarının İstanbul’a zarar verdiği
E) Kanıtlarını açıkça ortaya koymak B) İstanbul’un tarihî ve doğal yapısını korumanın bir vatan
borcu olduğu
C) İstanbul aşkını en güzel anlatan şairin Yahya Kemal
olduğu
D) Kimi şairlerin İstanbul ile ilgili şiirler yazdığı
E) İstanbul’un eski güzelliğinden eser kalmadığı
B
İ
L
G
İ
S
2. A 4.
Bir şiiri okuyan herkes, onda kendini görüyorsa bu şiir iyi Yazarın son romanı Sıradışı Bir Kadının Otobiyografisi’ni
şiirdir. R birçok yönden ilginç buldum. (I) Roman, ülkemizde son
M yıllarda yaşanan kimlik arayışlarını konu ediniyor. (II) Özel-
Aşağıdaki cümlelerin hangisi anlamca bu cümleye en
A likle kadın - erkek ilişkileri romanda belirgin bir hâl alıyor.
yakın olanıdır?
L (III) Roman insanı anlatır, insanı diğer insanlardan ayıran
A) Bir şiirin farklı şekillerde yorumlanması şiirin iyi olduğu- en temel özellikse onun bir özel kişilik yapısına sahip
nun belgesidir. olmasıdır. (IV) Kişisel bir öykü anlatmasına karşın romanın
B) Biçim ile içeriği aynı güzellikte olan şiir iyi şiirdir. toplumsal bir dayanağı var. (V) Romanın sonunda her ne
C) Anlamı belli olmayan şiir daha değerlidir. kadar bir umut ışığı görünse de toplumsal açıdan bir umut-
suzluk taşıdığını söyleyebiliriz.
D) İyi şiir, okunduğunda hemen anlaşılan şiirdir.
E) İyi şiiri, ancak şiirden anlayan kişiler değerlendirebilir. Yukarıdaki parçada geçen numaralanmış cümlelerden
hangisi parçanın anlam bütünlüğünü bozmaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
5. (I) Genellikle Türk dili ve edebiyatı dersinde bir konu, bir 6. Muhabir:
atasözü, bir özdeyiş veya bir dize, beyit, dörtlük, paragraf (I) ----
gibi edebî örnekler üzerine yazılan metinler olarak biliriz Sporcu:
kompozisyonu. (II) Kompozisyon, daha çok derslerde bir – Yetenekli olmak tabii ki avantaj ama bir yere kadar.
yazı uygulaması olarak kullanıldığından diğer alanlardaki Olmazsa olmaz olan, çalışmak. Yeteneğinle o hareketler-
anlamı ve yaşamdaki önemi üzerinde pek fazla durulmaz. deki tekniği düzgün uygulayabilirsin ama devamını getire-
(III) Kompozisyon; resim, müzik, heykel gibi sanat dalları bilmek için kuvvetli olman gerek. Bunun için de çalışman
ile çeşitli bilim dallarında parçaların bütünü oluşturacak gerekiyor. O yüzden bir jimnastikçi az yetenekli bile olsa
bir düzende bir araya getirilmesi anlamına da gelmektedir. çok çalışarak bu açığı kapatabilir.
(IV) Kompozisyon hayatın her anında ve alanında kullandı- Muhabir:
ğımız araçların, aygıtların, taşıtların; paylaştığımız mekân- (II) ----
ların, üzerinden geçtiğimiz yolların, köprülerin; hatta yediği- Sporcu:
miz yemeklerin, içtiğimiz içeceklerin yapılışında uygulanan – Asla! Ben madalya alamasaydım takım arkadaşlarım
ana yöntemdir. (V) Bir cep telefonu yüzlerce parçadan olu- alsaydı, onlardan daha çok sevinirdim. Bireysel spor yapı-
şur ve birbirinden farklı yapıda, işlevde yüzlerce parçanın yoruz gibi görünebilir ama aynı zamanda bir takımız. Aynı
bir araya getirilerek, birbiriyle uyum içerisinde, verimli ve ülkenin sporcularıyız. Onların aldığı her madalya, beni de
yararlı bir biçimde çalışması sağlanarak bütünleştirilmesi çok mutlu ediyor.
ve bir iletişim aygıtına dönüştürülmesi ne ise bir kompozis- Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
yon örneğidir. hangisi sırasıyla getirilmelidir?
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin anlatımıyla ilgi- A) (I) Seni başarıya götüren yetenekli oluşun mu?
li olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
(II) Takım arkadaşların senin gibi başarılar elde etti mi?
A) I. cümlede genelgeçer bir algı söz konusu edilmiştir.
B) (I) Yetenek mi çalışmak mı başarıya ulaştırır?
B) II. cümlede neden-sonuç ilişkisi vardır.
C) III. cümlede tanım yapılmıştır. (II) Takım arkadaşlarının başarısı karşısında ne hisse-
diyorsun?
D) IV. cümlede karşılaştırma yapılmıştır.
C) (I) Senin başarında çalışmanın etkisi nedir?
E) V. cümlede somutlaştırmaya gidilmiştir.
(II) Madalya alamasaydın ne hissederdin?
B
İ D) (I) Sence yetenek, çalışmayı döver mi, yoksa tam tersi
L mi?
G (II) Takım arkadaşlarınızla aranızda kıskançlık oluyor
İ mu?
7. Ağılda oğlak toğsa arıkta oti öner 9. Aşağıdaki dizelerden hangisi ayraç içinde verilen kav-
Ağılda oğlak doğsa ırmak kıyısında otu yeşerir rama örnek gösterilemez?
A) Havada yalın bir kılıç parıltısı
Tay atatsa at tınur, oğul eredse ata tınur
Korur düzenini geçmiş zamanların.
Tay büyüyünce at dinlenir, oğul büyüyünce baba
(Epik şiir)
dinlenir.
B) Dönülmez akşamın ufkundayız. Vakit çok geç;
Öküz adağı bolgınca buzağı başı bolsa yiğ Bu son fasıldır ey ömrüm nasıl geçersen geç!
Öküz ayağı olmaktan, buzağı başı olmak (Cinas)
üstündür.
C) Mecliste arif o kelamı dinle
Bu sözler, ilk olarak aşağıdaki hangi eserde yer almış- El iki söylerse sen birin söyle
tır? (Didaktik şiir)
A) Yusuf u Züleyha D) İçlenme tabiattaki yekpare kederden,
B) Divan-ı Hikmet Yas tutma dağılmış diye kuşlarla çiçekler.
C) Atabetü’l - Hakayık (Hüsnütalil)
D) Divanü Lügati’t - Türk E) Tutsa câm-ı bâde-i gül-gûnu verd-i ter gibi
E) Kutadgu Bilig Sâid-i sâkî olur şah-ı gül-i ahmer gibi
(Tam kafiye)
8. Bir neş’eli hengâmede çepçevre yamaçlar 10. Uygur bilgini Beşbalıklı Şingko Şeli Tutung tarafından X.
B yüzyılda, Çinceden Eski Uygurcaya çevrilen Mahayana
Hep aynı tehassüsle meyillenmiş ağaçlar;
İ Budizm’ine ait bir sutra kitabıdır. Eserin aslı Sanskritçedir.
Dalgın duyuyor rüzgârın âhengini dal dal, L Sanskritçeden VIII. yüzyılda Çinceye, sonra X. yüzyılda
G da Çinceden Uygurcaya çevrilmiştir. Eski Uygurca ile
Baktım süzülüp geçti açıktan iki sandal;
İ yazılmış en eksiksiz Budist belgesi niteliğindeki eser, 10
Bir lâhzada bir pancur açılmış gibi yazdan kitap ve 31 bölümden oluşmaktadır. Her kitapta Budizm’le
Bir bestenin engin sesi yükseldi Boğaz’dan. ilgili bir konu işlenir. Eser, Budizm’in temellerini, felsefesini,
S
Buda’nın menkıbe ve vaazlarını içermektedir. Eserde yer
Coşmuş gene bir aşkın uzak hâtırasıyle,
A
alan Şehzade ile Aç Pars Hikâyesi oldukça meşhurdur.
R
Aksetti uyanmış tepelerden sırasıyle, M Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangi-
Dağ dağ o güzel ses bütün etrâfı gezindi; A sidir?
L A) Irk Bitig
Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi.
B) Altun Yaruk
Yahya Kemal’in Ses şiirinden alınan bu dizelerle ilgili
C) Kalyanamkara Papamkara
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) Sekiz Yükmek
A) Mesnevi biçiminde kafiyelenmiştir.
E) Kutadgu Bilig
B) Öz şiir anlayışıyla yazılmıştır.
C) Görsel ögelere yer verilmiştir.
D) Söz sanatlarından yararlanılmıştır.
E) Anlam, biçime göre daha çok önemsenmiştir.
11. 1. Yılda bir kerre menâr-ı şâhdan dîdâr gül 12. Aşağıda yazarıyla birlikte verilen eserlerden hangisi
Gösterür nite ki nûr-ı Ahmed-i Muhtâr gül mektup tarzında yazılmamıştır?
A) Genç Werther’in Acıları – Goethe
2. Oldı mânend-i Medîne hoş münevver gülsitân B) Vadideki Zambak – Balzac
Devha-i güldür menâre pertev-i envâr gül C) Handan – Halide Edip Adıvar
D) Bir Kadın Düşmanı – Reşat Nuri Güntekin
3. Cem‘ idüb evrâk-ı âl üstine itmiş zer-fişân
E) Kiralık Konak – Yakup Kadri Karaosmanoğlu
Yazmış ol mecmû‘aya vasf-ı ruhuñ ey yâr gül
14. (…) 15. • Servet-i Fünûn dergisinde 1910’da bir bildiri yayım-
layarak kendilerini kamuoyuna duyuran bir edebiyat
MÜŞTAK BEY: Efendim müsaade ediniz bendeniz de bildi-
topluluğudur.
ğim kadar hakikati size anlatayım.
• Edebiyatımızda bildiri (beyanname, manifesto) yayım-
EBÜL-LAKLAKA: Sen sus sefil! Zavallı hatun yalan mı söy- layan ilk topluluktur.
leyecek?
• “Sanat, şahsi ve muhteremdir.” görüşünü savunmuş-
ZİBA DUDU: Efendim bu kızı mutlaka almalıdır. lardır.
EBÜL-LAKLAKA: Almalı ya! Almazsa ırzına leke sürmüş • Fransız edebiyatını örnek aldılar.
olur. (Mahalleliye) Öyle değil mi komşular? • Servetifünun’a tepki olarak ortaya çıkmışlar, onları
yeteri kadar Batı yanlısı olamamakla suçlamışlardır
MAHALLELİ: Hay hay!
fakat eleştirdikleri Servetifünun’dan öteye gideme-
MÜŞTAK BEY: Alamam efendim! Bunda bir yanlışlık var. mişlerdir.
Zira bana nikah ettiğiniz kız bu değildir. Bunun küçüğüdür.
Bazı özellikleri verilen edebî dönem ve önemli bir
Ben onu isterim.
sanatçısı aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
EBÜL-LAKLAKA: Hayır, sana nikah ettiğim büyük kızdır. A) Tanzimat – Abdülhak Hamit Tarhan
MÜŞTAK BEY: Değildir. B) Millî Edebiyat – Mehmet Emin Yurdakul
EBÜL-LAKLAKA: Vay! Sen beni de yalancı çıkarıyorsun C) Fecriati – Ahmet Haşim
ha? Bu ne yüzsüzlük! D) Garip Hareketi – Orhan Veli Kanık
MÜŞTAK BEY: Vay ferasetli adam vay! E) Yedi Meşaleciler – Ziya Osman Saba
(…) B
HİKMET EFENDİ: Efendim sinirlenmeyiniz. (Gizlice bir tomar İ
para gösterir.)Küçük kızı senden isteriz. L
G
BATAK ESE: Efendi nedir o? Rüşvet mi alıyonuz?
İ
EBÜL-LAKLAKA: Ben öyle şey kabul eder miyim? İstemem.
(Gizlice Hikmet Efendi’ye) Yan cebime koy. (Hikmet Efendi
S
parayı yan cebine koyar.) A
(…) R
M
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- A
lenemez? L
A) Şair Evlenmesi ’nden alınmıştır.
B) Geleneksel Türk halk tiyatrosundan gelen yanlış anla-
malara yer verilmiştir.
C) İsimlerle karakterler arasında uyum vardır.
D) Görücü usulüyle evlilik eleştirilmiştir.
E) Batı tiyatrosundan trajedinin etkisindedir.
16. FERDA 17. Burada, ben, vatan delisi millet divanesi; burada, ben harp
-Bugünün gençlerine - malulü Ahmet Celal yapayalnızım. Bunun nedeni, Türk
aydını, gene sensin! Bu viran ülke ve yoksul insan kitlesi
Ferda senin; senin bu teceddüd, bu inkılâb...
için ne yaptın? Yıllarca, yüzyıllarca onun kanını emdikten
Her şey senin değil mi ki zâten?.. Sen, ey şebâb, ve onu bir posa hâlinde katı toprak üstüne attıktan sonra,
Ey çehre-i behîc-i ümîd, işte ma’kesin şimdi de gelip ondan tiksinmek hakkını kendinde buluyor-
Karşında: Bir semâ-yi seher, sâf ü bî-sehâb, sun. Anadolu halkının bir ruhu vardı, nüfuz edemedin. Bir
kafası vardı; aydınlatamadın. Bir vücudu vardı; besleyeme-
Âğuş-i lerzedârı açık, bekliyor, şitâb!
din. Üstünde yaşadığı bir toprak vardı! İşletemedin. Onu,
Ey fecr-i hande-zâd-ı hayât, işte herkesin hayvani duyguların, cehaletin, yoksulluğun ve kıtlığın elin-
Enzârı sende; sen ki hayâtın ümidisin, de bıraktın. O, katı toprakla kuru göğün arasında bir yabani
Alnında bir sitâre-i nev, yok, bir âftâb, ot gibi bitti. Şimdi, elinde orak, buraya hasada gelmişsin.
Ne ektin ki, ne biçeceksin? Bu ısırganları, bu kuru dikenleri
Sönsün mûebbeden.
mi? (…)
Sönsün mûebbeden o cehennem; senin bugün
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy-
Cennet kadar güzel vatanın var, şu gördüğün
lenemez?
Zümrüt bakışlı, inci şetaretli kızcağız
A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu tarafından kaleme alın-
Kimdir bilir misin? Vatanın... Şimdi saygısız
mıştır.
Bir göz bu nazlı çehreye - Allah esirgesin-
B) Kahramanın iç konuşmasına yer verilmiştir.
Kem bir nazarla baksa tahammül eder misin?
C) Anadolu halkının geri kalmışlığının nedeni olarak Türk
İster misin, şu ak sakalın pâk ü muhteşem aydının kendi halkına ilgisizliği gösterilmiştir.
Pîşâni-i vakaarına, bir kirli el demem, D) Kahraman anlatıcının bakış açısı ile yazılmıştır.
Hattâ yabancı bir el uzansın? Şu makberi, E) Üst kurmaca tekniğine başvurulmuştur.
Razı olur musun, taşa tutsun şu serseri?
Elbet hayır; o makber, o pîşâni-i vakur
(…)
II. Metin
Saçma ey Terkos gölünden tozlanan yollara su
Kim bu denlü tozlanan yollara kılmaz çâre su.
22. 1. OYUNCU: Televizyonda bir açık oturum. Acıklı bir şarkı 23. Aslında Edirnelidir. Fikirde ve anlayışta inceden inceye
ile neşeli bir türkü arasında… Motor… Klepe! Buyrun. tetkik etmesi dolayısıyla halk arasında “sipahi müftüsü” ola-
YÖNETİCİ: İyi akşamlar sayın ve sevgili izleyiciler. Sabır- rak meşhur olmuştu. Yüksek zümredendir. Kendisi pozitif
sızlıkla beklediğiniz açık oturum programını açıyorum. bilimleri çalışmış, fen sahibi, faziletli gönül ehlidir. Mürettep
Konumuz malum, konuklarımız bir baba, bir anne, bir divanı vardır. İnsanlar arasında şiirleri meşhur olmuştur ve
uzman ve gençlik adına bir genç. İlk sözü babaya veriyo- hatırlanmıştır.
rum, buyurun efendim. Bu parça aşağıdaki edebî türlerin hangisinden alınmış
BABA: Beni bu programa niye çağırdınız hâlâ anlamış olabilir?
değilim. Çünkü benim, bir oğlum var, oğlumla gayet iyi geçi- A) Surname
nirim. Aramızda hiçbir sorun yoktur. Niye olsun zaten? Ben B) Pendname
onu severim, o beni sayar. Her konuda uzlaşırız. Bir gün
C) Tezkire
bile olsun, bir anlaşmazlığa düşmedik. Evet, çünkü gençleri
anlarım, severim, bayılırım gençlere… Geçenlerde… D) Şehrengiz
1. Bir yazınsal ürünün içerik dışında kalan ögelerine biçem 2. (I) 7.500 yıllık bilinen tarihi ile Amasya; yapıları, kültür biri-
I kimi ile Anadolu’da örnek bir Türk şehridir. (II) Yeşilırmak’ın
(üslup) denir. Bir şiirde dizelerin (mısraların) kümeleni- cömert suları Amasya’nın bereketli ovalarını daha da
II verimli kılarken aynı zamanda bir kültür ortamı da oluştu-
şinden, uyakların sıralanış düzeninden ve ölçü özelliklerin- rur. (III) Amasya’da musikiden, mimariye, sanat ve bilimden,
den doğan örgü “nazım biçimi” olarak adlandırılır. Nazım yemek ve yaşam kültürüne değin hayatın her alanında biri-
biçimlerini belirlemede temel ölçüt (ilke) nazım kimin izlerini görmek mümkündür. (IV) Asırlarca tarihin en
III büyük sultanlarına okul olmuş bu şehzadeler diyarı, Türk
birimidir. Türk edebiyatında kullanılan nazım (düzyazı) tarihinin her döneminde önemli bir sığınak ve durak olma
IV özelliğini de muhafaza etmiştir. (V) Son yıllarda artan turizm
birimleri, dönemden döneme değişiklik gösterir. Söz gelimi kapasitesi, müzeler ve tanıtım çalışmaları ile bir adım daha
halk edebiyatında klişeleşen (kalıplaşan) dörtlük, öne çıkan ilimiz, gelecek yıllarda tüm sektörlerde örnek
V gelişmeler kaydetmeye devam edecektir.
yerini divan edebiyatında beyite bırakır. Günümüz şiirinde
Bu parçanın numaralanmış cümleleriyle ilgili olarak
ise nazım birimi olarak dize özgün bir biçimde kullanılmak-
aşağıdaki açıklamaların hangisi yanlıştır?
tadır.
A) I. cümlede nesnel bir anlatıma beğeni duygusu katıl-
Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisinin anlamı
mıştır.
parantez ( ) içinde verilen açıklamayla uyuşmamakta-
dır? B) II. cümlede yörenin coğrafi yapısıyla ilgili bilgi verilmiş-
tir.
A) I B) II C) III D) IV E) V
C) III. cümlede yörenin siyasi ve sosyal yapısıyla ilgili bilgi
verilmiştir.
S
A
R
M
A
L
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ayraç içindeki kavra- 5. Gazete ve televizyonla birlikte son yıllarda bu ikisini de
mı örnekleyen bir söz yoktur? geçeceğe benzeyen internet, tüketim toplumunu yönlendir-
A) Valizini alelacele toplayıp yola çıktı. (deyim) mede ve manipüle etmede kullanılan başlıca kaynaklardır.
Baudrillard’ın belirttiği gibi artık ihtiyaçlar medya tarafından
B) Şiir, öyle güzel akıyordu ki alıp götürüyordu beni. (kapalı
belirlenmekte, neyin ihtiyaç olduğunu düşünecek zamanı
istiare)
bulamayan tüketici, önüne sunulan alternatiflere “evet-
C) Kalbimizin matarasına sevginin suyunu doldurmalıyız. hayır” cevabından birisini verebilecek kadar bir zamanı
(somutlaştırma) ancak bularak bilinçsiz bir şekilde cevaplar üretmektedir.
D) Acılar da sevinçler gibidir, olgunlaştırır insanı. (tenasüp) Baudrillard, günümüz toplumlarını tüketim toplumu olarak
E) Yaşlı kadının yüzünde acı bir gülümseme gezindi. (duyu betimlerken toplumda gerçek ihtiyaçlar ile sahte ihtiyaçlar
aktarımı) arasındaki ayrımın ortadan kalktığını, tüketim mallarını
satın almanın ve bunları sergilemenin toplumsal bir ayrı-
calık ve prestij getirdiğine bireyin inandırıldığını vurgular.
Böylesi bir ortamda tüketmek, birey için bir zorunluluğa
dönüşür.
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV
D) I ve V E) III ve V
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M 8. Dadaloğlu’m yarın kavga kurulur
A Öter tüfek davlumbazlar vurulur
L Nice koç yiğitler yere serilir
Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir
9. Çözülen bir demetten indiler birer birer, 11. Erzurum’da on dört gün sürdü Kongre:
Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun. orda, mazlum milletlerden bahsedildi
Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun, bütün mazlum milletlerden
Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler... ve emperyalizme karşı dövüşlerinden onların.
Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- Orda, bir Şûrayı Millî’den bahsedildi,
lenemez? İradei Milliye’ye müstenit bir Şûrayı Millî’den.
A) Somutlamaya yer verilmiştir. Buna rağmen,
B) Sarma uyaklıdır. “Âsi gelmiyelim” diyenler vardı,
C) Redif vardır. makamı hilafet ve salnata.
D) İstiare yapılmıştır. Hatta casuslar vardı içerde.
E) Tunç uyağa yer verilmiştir. Buna rağmen,
“Bütün aksamı vatan bir küldür” denildi.
“Kabul olunmaz” denildi,
“Manda ve Himaye”
12. Ey dostlar, kulak verin söylediğime, 14. Osmanlı Devleti’nin özellikle 19. yüzyıl başından itibaren
Ne sebepten altmış üçte girdim yere? Avrupa ile artan ticari ilişkileri ya da daha doğru bir tabirle
“Avrupa ekonomisinin Osmanlı dünyasını istila etmesi” kent-
Mirâc sırasında Hakk Mustafâ rûhumu gördü,
lerdeki yabancı nüfusu hatırı sayılır bir seviyeye getirmiştir
O nedenle altmış üçte girdim yere. (Quataert, 2006: 446). Daha önemlisi, 18 Haziran 1867 tari-
hinde Osmanlı Devleti ile Avrupalı devletler arasında imzala-
Hakk Mustafâ Cebrâil’den eyledi suâl nan bir protokol ile yabancılara Osmanlı topraklarında mülk
edinme hakkının tanınması ve bunun sonucu olarak özellikle
“Bu nasıl rûh, bedene girmeden buldu kemâl?”
Osmanlı limanlarında veya üretim ve dağıtım merkezi olan
Gözü yaşlı, önderi halkın, bedeni hilâl; kentlerde, önemli kent arazilerinin yabancıların eline geçmiş
O nedenle altmış üçte girdim yere. olmasıdır (F.O., 195/1161, No. 8).
Anadolu Türkçesine dönüştürülerek verilen bu dizeler- Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, bu parçanın türünde
le ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? eser vermemiştir?
A) Dinî - tasavvufi bir metindir. A) İbrahim Şinasi
B) Ahmet Yesevi’ye aittir. B) Ahmet Haşim
C) Telmih sanatına yer verilmiştir. C) Hüseyin Cahit Yalçın
D) Kutadgu Bilig’ den alınmıştır. D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Halk edebiyatı geleneğinden izler taşımaktadır. E) Süleyman Nazif
B
13. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır? İ 15. • Genellikle okuma yazma bilmeyen usta-çırak ilişkisiy-
L le yetişmiş kişilerce icra edilmiştir.
A) Fecriati sanatçılarından olan Emin Bülent Serda-
G
roğlu’nun “Al bayrağınla çık, yürü sağken zafer nüma, / • Aşk, toplumsal olaylar, doğa güzellikleri işlenen baş-
İ
Bir gün şehit olunca sen, olsun kefen sana!” dizelerinin lıca konulardır.
yer aldığı Kin şiiri oldukça meşhurdur.
• Şiirler dörtlüklerle, hece ölçüsüyle ve daha çok yarım
B) Mizahi ve alaycı yaklaşımlarıyla tanınan Hüseyin Suat S
uyaklı olarak söylenmiştir.
A
Yalçın’ın Çürük Temel, Kirli Çamaşırlar, Ahrette Bir Gün
R • Koşma, varsağı, semai, destan nazım şekilleri kulla-
adlı tiyatro eserleri vardır.
M nılmıştır.
C) Servetifünun sanatçılarından en çok tepki alan Tevfik
A • Saz eşliğinde söylenen şiirlere içten bir söyleyiş
Fikret, anlamdan çok ahenge ve müzikaliteye önem
L hâkimdir.
vermiş, şiirlerini Tamat adlı eserde toplanmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bazı özellikleri verilen edebi-
D) Modern anlamda ilk hikâye kitabımız olarak kabul edi-
yat geleneğinin temsilcilerinden biri değildir?
len Küçük Şeyler eserinin yazarı olan Samipaşazade
Sezai’nin romantizmden realizme geçiş eseri olan A) Köroğlu
Sergüzeşt adlı romanı kölelik-özgürlük çatışmasına B) Karacaoğlan
dayanır. C) Baki
E) Sadullah Paşa On Dokuzuncu Asır adlı kasidesinde D) Dadaloğlu
Doğu-Batı ilişkisini ele almış, Türklerin de bilim, sanayi
E) Seyrani
ve teknikte ilerlemesi gerektiğini dile getirmiştir.
16. (I) Orta oyunu; halkın etrafını çevrelediği bir meydanda 18. Bırak beni haykırayım, susarsam sen mâtem et;
ezbersiz, suflörsüz oynanan bir oyundur. (II) Orta oyununa Unutma ki şairleri haykırmayan bir millet,
“kol oyunu, meydan oyunu, zuhuri” gibi adlar da verilmiştir.
Sevenleri toprak olmuş öksüz çocuk gibidir;
(III) Usta-çırak geleneği içinde sürdürülen bu oyunlarda
dekor, yok denecek kadar azdır. (IV) Komediye dayalı olan
bu oyunda güldürüler, daha çok yanlış anlamalara dayanır. Zaman ona kan damlayan dişlerini gösterir.
(V) Oyuncuların iki aracı vardır: mendil ve sopa. Bu zavallı sürü için ne merhamet ne hukuk;
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir Yalnız bir sert bakışlı göz, yalnız ağır bir yumruk!...
bilgi yanlışı vardır?
Mehmet Emin Yurdakul’un Bırak Beni Haykırayım şii-
A) I B) II C) III D) IV E) V rinden alınan bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Şiirin toplum için çok değerli olduğu savunulmuştur.
B) Millî Edebiyat zevk ve anlayışını yansıtmaktadır.
C) Türkü nazım şekline uygun olarak yazılmıştır.
D) Hece vezninin klasik kalıplarının dışına çıkılmıştır.
E) Epik bir üslup söz konusudur.
19. İlk şiirlerinde daha çok romantik aşkları, ölüm, yalnız- 21. Turgut biraz içi burkularak girdi odaya. Bu oda benim için,
lık, hüzün gibi bireysel temaları işledi; daha sonra halk göründüğü kadar sıkıcı değildi. Belki de sıkıcıydı; benim
kültürünün zengin kaynaklarıyla tanışmasıyla biraz da tanıdığım gibi değildi. Selim de onu bütün canlılığıyla tanı-
dönemin havasına uygun olarak ülke ve toplum sorunla- dığım bir sırada kendini öldürdü. Bu odayı tanımıyorum
rına yöneldi. Ağız Tadı, Baş Başa, Besbelli, Bir Toprak herhâlde; içinde ölen Selim’i bilmiyorum. Odaya ve eşyaya
İşçisine, Çıngırak, Ilgaz Dağlarından, Keremin İlhamiyle, ilk defa bakıyormuş gibi incelemeye başladı. Pencereyi tam
Kır Uykusu, Nerdesin, Orda Bir Köy Var Uzakta, Seni kapatmayan ve güneşi biraz geçiren basma perdeler sıkı
Seviyorum Demek İsterdim şiirlerinden bazılarıdır. Orta sıkı kapalıydı. Basmanın bazı yerleri solmuş bazı yerlerine
oyunu tekniklerini kullanarak yazdığı ve Batı’ya özenenleri de pencereden sızan yağmur suları, koyu çerçeveli büyük
eleştirdiği Köşebaşı ve Köroğlu Destanı ’ndan esinlenerek damgalar vurmuş. Pencerenin üstüne çıplak bir rayla tut-
1949 yılında yazdığı Koçyiğit Köroğlu adlı manzum piyesi turulan bir perde, hazin bir belge. Efendim? Bütün kötülük
Türk edebiyatı için oldukça kıymetlidir. bu perdeden, bu raylardan geliyor. Yerde, asıl rengi anla-
şılmayan bir halı ve bir kilim parçası. Yazık oldu. Müzeyyen
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden han-
Hanım oğlunun mürüvvetini göremedi. Odasını, gönlünce
gisidir?
süsleyemedi. Ya da bir kadın... kim bilir? Kitaplığının rafları
A) Arif Nihat Asya toz içinde... masanın üstü de... Buraya hiç dokunulmamış.
B) Kemalettin Kamu Demek beş yılda bitiremem, diyorsun. Sürekli okusam da.
C) Ahmet Kutsi Tecer Bitireceğim Selim.
D) Faruk Nafiz Çamlıbel Oğuz Atay’ın Tutunamayanlar adlı eserinden alınan bu
E) Behçet Kemal Çağlar parçayla ilgili olarak
I. Bilinç akışı tekniğinden yararlanılmıştır.
II. Gösterme ve anlatma tekniği iç içe geçmiştir.
III. Betimleme ve öyküleme teknikleri kullanılmıştır.
IV. Montaj tekniğiyle metinler arasılık oluşturulmuştur.
hangileri söylenemez?
20. Her yıl olduğu gibi o yıl da Orta Anadolu’daki Ç. köyünün A) Yalnız I B) I ve IV C) II ve III
erkekleri çevredeki iş bölgelerine giderler. Topraksız ve
B D) II ve IV E) Yalnız IV
araçsız oldukları için geçimleri bulacakları işe bağlıdır.
İflahsızın Yusuf, Köse Hasan ve Pehlivan Ali birlikte yola İ
çıkarlar. Yusuf daha önce Sivas cer atölyesinde çalışmış- L
tır, arkadaşlarından daha bilgilidir. Arkadaşları ise ilk kez G
şehre gideceklerdir. Trene binerek sanayi ve iş bölgesi olan İ
Çukurova’ya giderler. Bir fabrikanın sahibi olan hemşehri-
lerini ararlar. Onun yardımıyla işe alınırlar. Açık ve temiz
S
havaya alışkın olduğundan Köse Hasan ağır ve pis havalı
A
fabrikaya dayanamaz, hastalanır. Bir handa, parasız, pul-
R
suz ölür. M
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen eserin
A
yazarıdır?
L
A) Kemal Tahir
B) Orhan Kemal
C) Yaşar Kemal
D) Sabahattin Ali
E) Fakir Baykurt
22. Ece Ayhan ve Faruk Nafiz’in şiir anlayışlarına dair çalışma 23. - - - - , Osmanlı tarihinden seçtiği önemli karakterlerin kişi-
yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir karşılaşma liklerini ve iç dünyalarını yansıtmakta oldukça başarılıdır.
tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine hayalî bir Anlaşılır Türkçeden yana olan yazarın dili oldukça sade
tartışmaya girişir. ve açıktır. Yabancı asıllı sözcükleri kullanmamaya özen
göstermiş, halkın anlayabileceği duru bir dili tercih etmiştir.
Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir
Oyunlarında şiirsel bir dil kullanan şair özellikle tragedya-
diyalogdan alınmıştır?
larında nazımla nesir arasında bir dil kullanmaya gayret
A) E. Ayhan: Dostum, şiirlerinizde aruz ölçüsünü terk edip etmiştir. İsmail Dede Efendi‘nin yaşamını anlattığı “Yine Bir
benim yazdığımı gibi hece ölçüsünü tercih etmeniz isa- Gülnihal” ve henüz tahta çıkmaya hazır olmayan bir şeh-
betli oldu. zadenin içinde bulunduğu durumu anlattığı “Deli İbrahim”
adlı oyunları bunun başarılı örnekleridir. Tarihi oyunlarında
F. Nafiz: Evet, hece ölçüsü aracılığıyla millî kültürümü-
tragedyaların özelliklerini kullanmıştır. Deli İbrahim, Genç
zü daha doğru ifade edebileceğimi gördüm.
Osman, Kösem Sultan, IV. Murat gibi oyunlarını tragedya
B) F. Nafiz: Şiirinizde alışılmış dize yapısına bu kadar tekniği ile yazmıştır. Tragedyalarında insanların, tutkuları
direnmenizi anlayamıyorum; iyice belirsiz ve anlaşıl- üzerinde durmuş klasik tragedyaların konularına sadık
maz oldu şiirleriniz. temaları ele almıştır.
E. Ayhan: Efendim, söz dizimini değiştirirken şiiri yeni- Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
den icat ettik! getirilmelidir?
C) F. Nafiz: Egzistansiyalist yaklaşımınızı çok beğeniyo- A) Turan Oflazoğlu
rum ve bunu hakkıyla yaptığınızı görüyorum. B) Orhan Asena
E. Ayhan: Ben de sizdeki sembolist tavır hakkında aynı C) Recep Bilginer
şeyleri düşünüyorum. D) Refik Erduran
D) F. Nafiz: Ben şiirlerimde Anadolu’yu ve Anadolu insa- E) Güngör Dilmen
nını serbest şiirin imkânlarından yararlanarak ortaya
koydum.
S
A
R
M
A
L
— Nereye?
(İlk metin “Reis Bey”, ikinci metin “Küçük Ağa” adlı eserden
alınmıştır.)
A) I ve III B) II ve III C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V
4. Çoruh Nehri, 3225 metre yüksekliğindeki Mescit 5. Roman ve öykü eleştirmeni bir baba, lise öğrencisi oğluna
Dağları’ndan doğarak toplam 466 kilometre katettikten bir köy düğünü üzerinden sosyal gerçekçi anlayışa uygun
sonra Gürcistan sınırları içinde Karadeniz’e dökülüyor. bir hikâye yazma görevi verir. Öğrenci, hikâyesinin düğüm
En hızlı akan nehirlerimizden biri olduğundan sporcuların bölümünde şunları yazar:
ilgisini çekiyor. Her yıl dünyanın pek çok yerinden gelen “Ertesi gün arabalara doluşuldu. Gelin getirmeye gidenler,
rafting, kano ve nehir kayağı gibi sporları yapan yerli ve diğer düğünlere göre bir hayli çoktu. On beş araba, köyün
yabancı sporcular, burada buluşuyor. Artvin’e kadar uzanan alt başındaki çeşmenin yanında toplandı.”
ve yaklaşık 260 kilometre uzunluğundaki bölümde 4 farklı
Öğrenciye verilen tavsiye: “----”
etapta rafting yapılıyor. Özellikle profesyonel sporcuların
tercih ettiği nehirde, raftingin zorluk derecesi birden altıya Babasının verdiği tavsiyeden sonra öğrenci, yazdığı metni
kadar çıkıyor. aşağıdaki gibi düzenler:
“Ertesi gün atlı arabalara doluşuldu. Atların her hareke-
Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
tinde toprak yoldan toz kalkıyordu. Bu mevsimde tarla işi
hangisi söylenemez?
olmadığından gelin getirmeye gidenler, diğer zamanlarda
A) Dil, göndergesel işleviyle kullanılmıştır. yapılan düğünlere göre çok fazlaydı. On beş araba, bütün
köylülerin su aldığı tek çeşmenin başında toplanmıştı.”
B) Açıklama yapılmıştır.
Bu parçadan hareketle roman ve öykü eleştirmeni
C) Nicel verilerden yararlanılmıştır.
babanın, oğluna verdiği tavsiye aşağıdakilerden han-
D) Öznel ifadeler kullanılmıştır. gisidir?
E) Örneklerden yararlanılmıştır. A) Ortamın gerçeklerini çağrıştıran ayrıntılar ve nedensel-
lik ögelerinin kullanımı, kurguyu inandırıcı kılar.
S
A
R 6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen
M sanat yoktur?
A A) İnliyor ney, keman, mırıldanıyor tambur
L
Şarkılar, hoş nağmeler, güzel sesler sevdalı (Tenasüp)
B) Ellerim takılırken rüzgârların saçına
Asıldı arabamız bir dağın yamacına (Kapalı istiare)
C) Bir noktada birleşmiş vatanın dört bucağı
Gurbet çeken gönüller kuşatmıştı ocağı (Mecazımürsel)
D) Hakkın önünde eğil, zulmün önünde değil!
Taçlar bile cihanda eğilen başlarındır (Tecahülüarif)
E) Ey düştüğü yerden kalkmaya hazırlanan ülke!
Her damlası bir zafer müjdecisi millet (Nida)
Bu dünya fanidir konar göçerler (Öfkeden) kaynayıp köpürelim, sonra da (düşman af diler-
se) yumuşayalım
Veysel der ki gel barışak küslerim
(Öyle ki) sert düşman yatışsın ve yola gelsin
Âşık Veysel’in Aslıma Karışıp Toprak Olunca adlı şiirin-
den alınan bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez? Düşmanı çepeçevre kuşatalım
A) Şair, ilk birimde şiirlerinin kalıcı olacağına inandığını Atlardan inip koşarak saldıralım
ifade etmiştir.
Aslanlar gibi kükreyelim
B) Ölçü, uyak ve redif ile ahenkli bir söyleyiş oluşturulmuş-
tur. (Düşmanın moral) gücü azalsın, gevşesin
C) Dünyanın gelip geçici olduğu, barış içinde yaşamak B Sözlü edebiyat dönemine ait bu dizelerle ilgili aşağıda-
gerektiği dile getirilmiştir. İ kilerden hangisi söylenemez?
D) Doğadaki varlıklar didaktik bir şekilde betimlenmiştir. L A) Epik özellikler ağır basmaktadır.
E) Halk şiiri geleneğine bağlı olarak koşma biçimine göre
G
B) Dil, dönemin etkisiyle yabancı etkilerden uzaktır.
yazılmıştır.
İ
C) Hece ölçüsü ve dörtlüklerden oluşmuş, halk edebiyatı-
nın ilk ürünlerindendir.
S
A D) Söz sanatlarının da bulunduğu, edebî bir dil kullanıldığı
R görülmektedir.
M E) Yuğ adı verilen törenlerde söylenen şiirlere örnektir.
A
L
9. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı vardır? 11. Nasrettin Hoca’ya karısı bir akşam:
A) Döne döne redifli gazeli ve Gül Kasidesi adlı naatıyla – Sen benim yüzüme bakarak sadece besmele çekiyor-
tanınan Necati, atasözlerini, deyimleri bol bol kullanan sun, demiş.
yöresel söyleyiş ustasıdır. Hoca:
B) Hiciv ustası Nef’i’nin Siham-ı Kaza adlı eseri kadar ünlü – Eee ne olmuş ki?
olmasa da Fuzuli’nin Enisü’l-Kalp adlı kasidesine nazire
Karısı:
olarak yazdığı Tuhfet’ül-Uşşak adlı kasidesi de vardır.
– Hâlbuki imam efendi karısının yüzüne bakınca Yasin-i
C) Kerem redifli kasidesi ile ölümden kurtulan Ahmet Paşa
Şerif okuyormuş.
15. yüzyılın sultanüşşuarasıdır.
Hoca gülmüş:
D) Divan şiirinin son büyük şairi Şeyh Galip, Hüsn ü Aşk
adlı sembolik, tasavvufi mesnevisiyle tanınır. – Senin yüzün o kadar güzel olsa ben hatim bile indiririm.
E) Izdırap şairi olarak da tanınan Fuzulî Şikâyetname adlı Nasrettin Hoca’ya ait bu fıkrayla ile ilgili aşağıdakiler-
mesnevisiyle ünlü bir hiciv örneği vermiştir. den hangisi söylenemez?
A) Olayların anlatımında olağanüstülüklere sıkça rastlan-
maktadır.
B) Zekice verilen yanıtlarla karşı tarafa yanıt hakkı bırak-
mamaktadır.
C) Fıkralarda amaç, insanları güldürmek ve düşündürmek-
tir.
D) Sözlü ürünler oldukları için halkın yaşam biçimi ve ina-
nışları da fıkralara yansımıştır.
E) Kısa diyaloglarla kurulu yoğun bir anlatım benimsen-
miştir.
B
İ
L
G
İ
10. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Kaşgarlı Mahmut tarafından 11. yüzyılda Bağdat’ta yazı-
S
lan Divanü Lügati’t Türk, Araplara Türkçeyi öğretmek ve
A 12. Türk ve dünya edebiyatının önde gelen sanatçılarındandır.
Türkçenin yaygınlığını göstermek için yazılmış bir sözlük (I) Tasavvuf düşüncesinin Anadolu’da yaygınlaşmasında
R
ve antolojidir. oldukça etkili olmuştur. (II) Arapça, Farsça ve Rumca da
M
B) Tasavvuf edebiyatının başlangıcı kabul edilen Divan-ı A bilen sanatçı, şiirlerini Farsça yazmıştır. (III) Tasavvuf
Hikmet’ te biçim olarak koşma, ölçü olarak hece kulla- L düşüncesini ilahi aşkla birleştirip şiir sanatıyla ölümsüz
nılmıştır. hâle getirmiştir, şiiri musiki ve sema sanatıyla birleştirmiştir.
(IV) Din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün
C) Muhakemetü’l Lugateyn adlı eserde Ali Şîr Nevaî
insanlığa engin bir hoşgörüyle seslenmiş, insanı insan
Türkçenin Arapçadan üstün bir dil olduğunu kanıtlamaya
olduğu için sevmiştir. (V) İlahi aşk eksenindeki dinî konu-
çalışmıştır.
ları kendine özgü bir anlayışla Leyla ile Mecnun, Yusuf u
D) “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelen Atabet’ül Hakayık, Züleyha, Mesnevi, Fihi Mafih gibi eserlerinde işlemiştir.
Edip Ahmet Yüknekî tarafından yazılmıştır.
Mevlana ile ilgili bu parçada numaralanmış cümlelerin
E) Kutadgu Bilig, Türk edebiyatının ilk mesnevisidir ve hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
6645 beyit ile 173 dörtlükten oluşmuş, didaktik ve ale-
gorik bir siyasetnamedir. A) I B) II C) III D) IV E) V
13. Dil-berin haddi gül-i handân durur 15. Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatını karşılaştıran
Şol mutarra’ sünbüli reyhân durur aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
Cân eğer tenden revân olsa ne gam A) Divan sanatçıları Arap ve Fars edebiyatlarının etkisinde
ürün vermişken Tanzimat şairleri sanat anlayışları bakı-
Ehl-i aşkın cânı çün cânân durur
mından Batı’dan etkilenmişlerdir.
İvaz Paşazâde Atâî
B) Divan edebiyatında şiirde parça güzelliği önemsenmiş-
Bu dizelerin nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir? ken Tanzimat edebiyatında beyit hâkimiyeti kırılarak şiir
düzyazıya yaklaştırılmış, şiirde olay anlatmaya ağırlık
A) Tuyuğ B) Murabba C) Şarkı
verilmiştir.
D) Terkibibent E) Gazel
C) Divan edebiyatında seyahatname, tezkire, siyasetna-
me gibi düzyazı türünde eserler yazılmışken Tanzimat
edebiyatında makale, eleştiri, hikâye, anı gibi düzyazı
türlerinde eserler yazılmıştır.
D) Divan edebiyatında uzun soluklu konular ve olaylar
14. I. Metin mesnevilerde kaleme alınmışken Tanzimat Dönemi’nde
Ağustos cuma günü. Sicil Müdürü Cavit Bey, yemekten uzun soluklu konular ve olaylar roman ve hikâyelerde
sonra minderin üstüne uzanmış, uyumak istiyor ama kara- işlenmiştir.
sinekler rahat bırakmıyor. Köylülerin duvar diplerine uzanıp E) Divan edebiyatında Türki-i basit, sebkihindi gibi akım-
yüzlerine birer mendil örterek mışıl mışıl uyudukları gözü- lardan etkilenilmişken Tanzimat edebiyatında klasisizm,
nün önüne geldi. İmrendi. Uzandı, sandalye üzerinde duran romantizm, realizm gibi akımlardan etkilenilmiştir.
ceketinin cebinden beyaz keten mendilini alıp yüzüne örttü,
sıkıntılı olmasına rağmen uyku gelecek diye bekledi. Bu
arada da ilkin çocuklarının mektep taksitleri için gönderdiği
paranın makbuzunu nereye koyduğunu düşündü. Sonra
karısının, para yetiştiremiyorum, diye sızlandığını hatırladı.
II. Metin
Yunanlıların İzmir’e çıkarma yapacakları gündü. Evin sabah
alışverişini yapmış; elimde zembil, çarşıdan dönüyordum.
B
Dükkânının önünden geçerken terzi Arsenios camını tık-
İ
lattı. Durdum. Ayak ayak üstüne atmış, dikişi dizindeydi.
L
Eliyle beni içeri çağırıyordu. Kolumu biraz kaldırıp zembili
G
gösterdim. Olsun, aldırma, gel anlamında bir daha el sal-
İ
ladı. Güldüm, yürüyüp geçmek istedim. Dikişi sandalyesine
bırakıp dışarı fırladı. Elimdekileri eve bırakayım gelirim, diye
direnmeme aldırmadan “Geç bre Mustafacığım bir iki dakika. S
Konuşacaklarım var seninle.” dedi. Kolunu omzuma atarak A
beni içeri aldı. R
M
İki farklı hikâyeden alınmış numaralı bu parçalarla ilgili A 16. • Şair Evlenmesi
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? L • Zavallı Çocuk
A) I. metin, durum (kesit); II. metin olay (vak’a) hikâyesinin • Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
özelliklerini göstermektedir.
Aşağıdakilerden hangisi bu üç eser için de ortaktır?
B) I. metin, hâkim; II. metin kahraman anlatıcıyla oluşturul-
muştur. A) Aynı temada yazılmış oyunlar olmaları
C) Her iki metinde de kişi, yer, zaman unsurlarına yer veril- B) Aynı Tanzimat sanatçısının eserleri olmaları
miştir. C) Yanlış Batılılaşma temalı eserler olmaları
D) II. metin, geriye dönüş tekniğiyle oluşturulmuş bir hikâ- D) Görücü usulüyle evlenmenin sakıncalarını anlatan Tan-
yedir. zimat eserleri olmaları
E) I. metinde, kahraman, tip özelliği gösterir. E) Tanzimat Dönemi’nin ünlü tenkit eserleri olmaları
17. I. Öğretici metinler, kişisel konulara veya edebiyat tar- 19. Maddi-manevi, Doğu-Batı, mistik-matematik, toplumsal-bi-
tışmalarına ilişkindir. yolojik karşıtlıklara yer veren bunlar arasında bir sentez
II. Bu dönemde Halit Ziya Uşaklıgil gezi yazılarıyla tanın- kuran ve roman kahramanlarını bu kavramlarla ilgili yaşan-
mıştır. tılar içindeki bocalamalarıyla çıkmazlarıyla veren sanatçı;
roman, öykü, deneme makale, fıkra türlerinde yazdı. Klasik
III. Edebiyat ve Hukuk Fransız Devrimi’nden ve özgür-
kuruluşlu romandan çağdaş romana geçişi sağlayan yeni
lüklerden bahseden bir anıdır.
teknikler kullandı. Kahramanların psikolojik tahliline büyük
IV. Bütün edebiyat çalışmalarını bilimsel eleştiri alanında önem veren sanatçı, iç monolog ve bilinç akışı tekniklerini
toplayan ve bunları Hayat ve Kitaplar adıyla yayımla- çok iyi kullandı. Yalnızız adlı ütopik romanında Meral, hay-
yan kişi Ahmet Şuayb’dir. vani ve insani varlığı arasında bocalamaktadır. Samim ise
V. Cenap Şahabettin gezilerini, süslü anlatımla ve mek- maddi değerleri öne çıkaran çirkin çevreden “Simeranya”
tuplar biçiminde kaleme almıştır. adını verdiği hayalî ülkeye sığınmaktadır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangilerinde Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisi-
Edebiyatıcedide ile ilgili bilgi yanlışı yapılmıştır? dir?
A) I ve II B) II ve III C) III ve IV A) Ahmet Hamdi Tanpınar B) Yaşar Kemal
D) III ve V E) IV ve V
C) Peyami Safa D) Tarık Buğra
E) Orhan Kemal
B
İ
L
G
İ
21. • Felatun Bey – Felatun Bey’le Rakım Efendi 23. Üstelik Mümin’in dış görünüşü saygıdeğer bir aksakala
• Bihruz Bey – Araba Sevdası da hiç benzemiyordu. Ne saygınlığı ne ağırbaşlılığı ne de
sertliği vardı. İyi yürekli bir insandı ve böyle olduğunu ama
• Şöhret Bey – Şık
değerinin bilinmediğini yüzüne bakar bakmaz anlardınız. Ta
• Meftun Bey – Şıpsevdi eskiden beri böylelerine şu öğüdü verirler: “İyi olma, kötü
Yukarıda verilen roman kahramanlarının ortak özelliği ol! Dişlerini göster! Bak sana bu da azdır! Kötü ol, kötü!”
nedir? Ama onun talihsizliğiydi bu. Hep iyi olarak kalırdı. Buruşuk
yüzünde gülümseme hiç eksik olmaz ve bakışı ile sanki “Ne
A) Aynı edebî akım içerisinde oluşturulmaları
istiyorsun? Ne istiyorsan söyle, senin için her şeyi yaparım,
B) Yanlış Batılılaşmayı temsil eden tipler olmaları canın ne istiyorsa söyle bana...” derdi.
C) İdealist öğretmenlerden oluşmaları
Beyaz Gemi adlı eserden alınan bu metinle ilgili aşağı-
D) Toplumdan kaçış psikolojisi içinde olmaları dakilerden hangisi yanlıştır?
E) Bilinç akışı ve iç çözümleme tekniğiyle yaratılmaları A) Mümin, karakter değil; tip olma özelliği gösteren bir
kahramandır.
B) Yazar, okuyucuyla doğrudan veya dolaylı olarak iletişi-
me geçmiştir.
C) İç çözümleme tekniğiyle oluşturulmuş bir metindir.
D) Eser Kırgız yazar Cengiz Aytmatov’a aittir.
E) Eski metinlere gönderme yapılarak metinler arasılık
oluşturulmuştur.
A) Sürrealizm
B) Romantizm
C) Sembolizm
D) Parnasizm
E) Natüralizm
1. Şiirin yatağında boz bulanık bir sel akıyor şu günlerde. 3. Asfaltı eritecek denli sıcak bir temmuz gününün akşamı
Bir patırtıdır gürültüdür gidiyor. Bir yanda kendi köşelerine etraf sakin, yazla örtülmüş, bütün şehir yazla uyumuştu.
çekilmiş emekli şairler, bir yanda şiiri mendil ceplerinde Yaz en sıcak günlerini yaşattığı o günlerde bile perde perde
fiyaka olsun diye taşıyanlar... Ama şiirin közleri üzerinde kapanmaya başlamıştı aslında. Köpekler neye uğradığını
ayakları yana yana yürüyen sessiz dervişler var. Her anlamamıştı; dilleri dışarıda, kaymış gözlerle etrafta dolanı-
zaman olduğu gibi şiiri onlar götürüyor. Geleceğe de onlar yor, başıboş bir hâlde köşelere birikmiş sulardan içiyorlardı.
kalacak. Bu boz bulanık sel gittiği zaman geriye sadece Yaşlılarda da bir huzursuzluk vardı. Bir hışımla perdeleri
altın kumlar kalacak. açıp gözlerini tepelere çeviriyor, ellerindeki yelpazelerle
salonlarında küçük bir esinti yaratmaya çalışıyorlardı.
Bu parçadaki altı çizili cümleyle anlatılmak istenen
Karanlık çöktükten sonra sokaklar şenlenecekti ama vakit
aşağıdakilerden hangisidir?
erkendi daha. Bu masmavi akşamda tenha, sakindi cadde.
A) Kıyıda köşede kalmış, nitelikli şiirlerin okuyucusuyla
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
buluşması
A) Pekiştirilmiş sözcük ve ikileme kullanılmıştır.
B) Şair geçinenlerin zamanla unutulması, gerçek şairlerin
değerinin anlaşılması B) Farklı duyularla ilgili ayrıntılar bulunmaktadır.
C) Şiirin önemini kavrayacak okurların ortaya çıkması C) Bir sözcük başka bir sözcük yerine kullanılarak ad aktar-
ması yapılmıştır.
D) Şiir üzerine yapılan tartışmaların belli bir süre sonra son
bulması D) Betimleyici anlatım ağır basmaktadır.
E) Şiirden anlayacak, şiiri sevecek kuşakların yetişmesi E) Dilin göndergesel işlevi kullanılarak bilgi vermek amaç-
lanmıştır.
B
İ
2. Okuma alışkanlığı kişinin okumayı bir gereksinim olarak
L
algılamasıyla bu eylemini, yaşam boyu sürekli ve düzenli
G
biçimde gerçekleştirmesidir. Kişilerin okumayı öğrendikten
İ
sonra bu eylemi zevkle yapmalarını sağlamak için kazan-
S
maları gereken önemli bir beceridir. Okuma alışkanlığının,
A
temelinin aile içinde atıldığı ve devamının eğitim sistemin-
de öğretmenler tarafından öğrenciye kazandırıldığı düşü- R
nülürse bu alışkanlığın kazanımında aile ve öğretmenlerinM
rolü büyüktür. A
Bu parçadan okuma alışkanlığı ile ilgili olarak aşağıda- L
kilerden hangisi çıkarılabilir?
A) Okuma alışkanlığının en doğru şekilde okulda öğrenile-
ceği
B) Okuma eyleminin her yaşta artarak yapılması gerektiği
C) Okuma alışkanlığı kazandırmada ailenin ve okulun bir-
likte düşünülmesi gerektiği
D) Çocukların kazandığı en önemli alışkanlığın okuma
alışkanlığı olduğu
E) Çocuklara okuma alışkanlığı kazandırmada en büyük
görevin ailelere düştüğü
4. Bir döneme, üstelik insan dramlarıyla dolu, çalkantılı bir 6. Türk diline kimse bakmaz idi,
döneme tanıklık edebilecek yapıtlar vermeyi hangi romancı
Türklere hergiz gönül akmaz idi.
istemez? Ama bu dönem çok yakın bir dönemse, yaşanan
olayların daha dumanı üzerindeyse epey güçtür yazarın işi. Türk dahi bilmez idi ol dilleri,
-- - -
İnce yolu ol ulu menzilleri.
Bu parça aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülürse son
Garipnâme adlı eserinden alınan bu dizelerde Türkçeye
cümlenin gerekçesi belirtilmiş olur?
ilgisi ve sevdasını belli eden sanatçı hangisinde doğru
A) Bir yapıtı oluşturmak yoğun bir çaba gerektirir. verilmiştir?
B) Sanatçı, yaşanan olayları, aradan belli bir zaman geç-
A) Necati B) Nedim
tikten sonra yazmalıdır.
C) Gerçekçi yorumların yerini duygusal yaklaşımların alma C) Nefi D) Âşık Paşa
tehlikesi vardır. E) Gülşehri
D) Bireyin iç dünyasını yansıtan romanları yazmak da
psikoloji bilgisi gerektirir.
E) Yazar işlediği konuya kendi yorumunu da katmak zorun-
dadır.
B) Aynı konuyu farklı yönlerden farklı üsluplarla işlemekte- I. Teşbihten yararlanılmış, hecenin 7+7 kalıbıyla yazıl-
dirler. mıştır.
II. Didaktik bir üslup söz konusudur.
C) Aynı düşünceyi somutlamaya yönelik örnekler içermek-
tedirler. III. Mesnevi biçiminde uyaklanmıştır.
IV. Görsel ögelere yer verilmiştir.
D) Aynı düşünceyi farklı alanlarda olsa da ortak bir düşü-
nüş içinde ele almaktadırlar. V. Kurallı ve eksiltili cümleler kullanılmıştır.
E) Aynı konunun farklı yönlerini aynı yazı türüyle anlat- yargılarından hangisi yanlıştır?
maktadırlar. A) I B) II C) III D) IV E) V
8. Bursalıdır. Vezirlerin bilginlerinden, şairlerin bilgililerinden- 10. Bu şiir için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
dir. Sultan Mehmet’in hocası iken iyi bir seçimin sonucunda A) Altı çizili bölümlerde doğa izlenimsel biçimde yansıtıldı-
eşsiz bir şanla vezir olup onun yüksek iltifatlarına mazhar ğı için empresyonizm söz konusudur.
olmuştur. Söz nazmı cevherinde mahir bir usta, bilimde ve
B) Şiir duraksız hece vezniyle kaleme alınmıştır.
şiire ait konularda hâkim bir kimse idi. Şiir üslubu bilgince
ve ululara yakışır nitelikteydi. Nükte dolu beyitleri ifade ve C) Dörtlük kısmında hem 1 ve 3. hem de 2 ve 4. dizelerde
mana bakımından son derece sağlam, kaside alanında tam uyak vardır.
herkesin oy birliği ile hakkını teslim ettiği biri idi. D) Saf (öz) şiir anlayışına özgü sanatlı ve şairane bir üs-
lup kullanılmıştır.
Yukarıdaki parça aşağıdaki öğretici metinlerin hangi-
sinden alınmış olabilir? E) Şiirde alttan alta sezilen bir karamsarlık göze çarpmak-
tadır.
A) Tezkire B) Tarih C) Siyer
D) Sefaretname E) Seyahatname
12. Eski Uygurlardan günümüze ulaşan, ancak Uygur yazı- 14. Sultan Murat eydür gelsin göreyim
sıyla değil de runik harfli eski Türk yazısıyla yani Göktürk
Nice kahramandır ben de bileyim
yazısıyla yazılan bir kitap olan - - - - , A. Stein tarafından
İpek Yolu bölgesinde bulunmuş ve İngiltere’ye getirilmiştir. Vezirlik isterse üç tuğ vereyim
Esas olarak bir tür öğüt ve fal kitabı olan yapıtın Çin kültürü Kılıcından alkan saçtı Genç Osman
tesirinde ve Mani dini etkisinde yazıldığı çeşitli araştırmacı-
Bu dizeler aşağıdaki halk âşıklarından hangisine aittir?
larca ortaya konmuştur. Kitabı ilk kez V. Thomsen yayımla-
A) Karacaoğlan
mıştır.
B) Kayıkçı Kul Mustafa
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan
C) Köroğlu
hangisi getirilmelidir?
D) Erzurumlu Emrah
A) Bilge Kağan Anıtı
E) Âşık Ömer
B) Altun Yaruk
C) Kutadgu Bilig
D) Divan-ı Hikmet
E) Irk Bitig
B
İ
L
G
İ
13. I. Dâm-gâh-ı aşktan tut bir kenar ey mürg-ı dil 16. 1873’te Güllü Agop Tiyatrosu’nda sahnelendiği zaman
izleyiciler tarafından coşkuyla izlenmiş ve büyük takdir top-
Sınmadan sen-i melâmetten per ü bâlin senin
S lamıştır. Piyesin ikinci temsilinde çıkan olay ve İbret gaze-
II. Sâye-veş çoktan Fuzûlî hâk-i kûyun yasdanır A tesinde piyesle ilgili yayımlanan bir iki makale nedeniyle
R hem tiyatro kapatılmış hem de Namık Kemal Magosa’ya
Ol ümîd ile ki bir gün ola pâ-mâlin senin
M sürgüne gönderilmiştir. Teknik yönden romantik dramın tüm
III. Kıldı zülfün tek perîşan hâlimi hâlin senin
A özelliklerine sahip olan bu tiyatro yapıtını klasik tiyatrodan
L ayıran en belirgin yönü zaman ve mekân birliğinin olmayı-
Bir gün ey bî-derd sormazsın nedir hâlin senin
şıdır. İslam Bey ve Zekiye ise oyunun önemli kişileridir.
Gazel türündeki bir şiirden alınarak sıralaması karışık
Bu parçada özellikleri verilen yapıt aşağıdakilerden
olarak verilen bu beyitlerle ilgili aşağıdaki tespitlerden
hangisidir?
hangisi yanlıştır?
A) Gülnihal
A) Matla beyti üçüncü beyittir.
B) Akif Bey
B) Makta beyti ikinci beyittir.
C) Zavallı Çocuk
C) Âşıkane bir gazel örneğidir.
D) Vatan yahut Silistre
D) 16. yüzyılda kaleme alınmıştır.
E) Kara Bela
E) Musammat gazelden alınmış beyitlerdir.
17. • Dilber adlı küçük bir cariyenin hayatı etrafında köle- 19. I. Çocuk ve Allah adlı yapıtından sonra sürekli kendini
lik-hürriyet çatışması aşmaya çalışarak bireyselden toplumsala, ulusaldan
• Bihruz Bey adlı kahraman etrafında yanlış Batılaşma evrensele uzanan bir çizgide öz ve söyleyiş sağlam-
lığıyla özgün bir şiir geliştirdi.
• Süreyya-Suat-Necip arasındaki yasak aşk
II. Sanatçının şiirleri, Türk halk şiiriyle Fransız şiirinin
• Meftun adlı kahramanın alafranga yaşama düşkünlü-
biçim özelliklerinin, kendine özgülük taşıyan sağlam
ğü
bir bileşimidir. Şiirlerinde insanın iç dünyasını, var
• Ahmet Cemil’in düş-gerçek çatışmaları ve dönemin oluş sorunlarını araştırdı. Tasavvufi bir mistisizmle
edebiyatçı neslinin anlatımı “his ve fikir” bileşimini amaçlayarak Nazım Hikmet’in
Aşağıdaki eserlerden hangisi bu içeriklerden herhangi tam karşıtı bir şiir geliştirdi.
biriyle ilişkilendirilemez? III. Mavi hareketini başlatan şairin şiiri; barış, özgürlük,
insan sevgisi, yarın inancı gibi toplumsal temalardan;
A) Eylül B) Aşk-ı Memnu
bunaltı, yalnızlık, umutsuzluk, aşk, ölüm gibi bireysel
C) Şıpsevdi D) Sergüzeşt temalara, destansı deyişlerden kimi zaman gerçe-
E) Araba Sevdası küstücülüğe yönelmiş; zengin bir imge örgüsüne
dayalı, lirik bir söyleyişle halk şiirinin ses ve biçim
özelliklerinden, divan geleneğinin yeni şiirin estetiğiy-
le yoğrulmasına uzanan bir bileşimdir.
IV. Serbest, hece ve aruzla yazdığı şiirlerinde kahraman-
lık ve din duygusu egemendir. Ülke duyarlıklarından
esinlenmek ister. Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Kökler
ve Dallar, Dualar ve Aminler, Avrupa’dan Rubailer
adlı yapıtları vardır.
20. I. Romanlarında Anadolu insanının yaşamını, sorun- 22. Orman önümde. Gökyüzü karanlık. Dolunay tepem-
larını, duygularını, gelenek ve göreneklerini ele alan de. Çam kokusu. Çıt yok. Yürü. Sadece yürü. Gör.
sanatçının Anadolu Notları adlı bir de gezi yazısı Duy. Dokun. Tat. Hepsi önemsiz. Hiçbiri vazgeçilmez.
vardır. Kendinden kork. Kendini bul. Babam evden dönmediği
II. “Aydede” adlı mizah dergisini çıkaran sanatçı “Kalem” gün, tüm yaşantımın ters yüz olduğunu düşünmüştüm.
ve “Cem” mizah dergilerinde Kirpi mahlasıyla siyasi Büyütülecek bir şey yok. Babalar eve döner ve bazen
yazılar yazmıştır. eve dönemezler. Kutsalet getirmek için ormana gitmişti.
Bu kadar. Ormana gitti. Sözün sonrasını biz ekliyorduk.
III. Çehov tarzı hikâyeleriyle tanınan sanatçının Ayaşlı
Gittiği gün dönmesi gerekiyordu. Hava karardı. Anladık.
ve Kiracıları adlı romanı da oldukça ünlüdür.
Artık ormanın başladığı yerdeyim. Orman tek bir nokta.
IV. Polisiye romanlarıyla tanınan sanatçı, edebiyatımıza Başladığı ve bittiği ve devam ettiği ve azaldığı ve yok
Komiser Nevzat adlı bir karakter kazandırmıştır. olduğu ve büyüdüğü. Tüm anlardayım. Düşün. Düşün.
Aşağıdaki eserlerden hangisi numaralanmış cümleler- Orman sessizliği duymamak için düşün. Akşam uyu-
de sözü edilen yazarlardan herhangi birine ait değildir? yamayacağımı düşünmüştüm. Belki babam döner diye.
Ateşin başında kaldım. Kimse karışmadı. Bekledim. Babam
A) Sis ve Gece B) Yeşil Gece Kutsalet avcısı. Köyde tek. Adı yok. Yılda bir kere ormana
C) Ölmez Otu D) Otlakçı gider. Şifaeti getirir. Kutsalet. Kaç zamandır bu işi yapıyor
E) İstanbul’un İç Yüzü bilmiyorum. Kimsem yok. Tüm kış çadırından çıkmaz.
Yazın başında orman için hazırlanır. Yazın sonu gider.
Avlar. Getirir. Töreni yönetir. Tüm kış çadırından çık-
maz. Ormandayım artık. Dolunay tepemde biliyorum
ama karanlık. Çevremde hayvanlar var ama sessiz.
Kıpırdamıyorum ama ilerliyorum. Akşam ateşin başında
bekledim. Babam gelecek. Göz kapaklarım kapandı. Köze
bastım elimi. Ruhum uçtu. Suya daldım. Bekledim. Ses
geldi. Babam geldi. Ses.
23. Eserleriyle günümüz Türk mizahının, değeri dünyaca da 24. I. 1948’de Türkçülük düşüncesini benimseyenlerin der-
kabul edilen ustalarındandır. En sıradan olaylardan bile gisi olarak bilinen Çınaraltı dergisinde O Kadın
hikâye çıkarabilen gözlem gücüyle toplumsal düzenin şiiri ile yazın dünyasına adım atmış; Hisar, Türk
çarpıklığının, kurumların işleyişindeki aksaklıkların günlük Dili ve Türk Yurdu’nda şiirleri yayımlanmış, şiirlerini
yaşayışa yansımalarını ve gerçekte bir dram boyutuna Alacakaranlık ve Uzun Vuran Gölge’de toplamıştır.
ulaşan gülünç yanlarını anımsatmasının yanı sıra insanları (Gültekin Samanoğlu)
belli alışkınlıkları, duyuş, düşünüş ve davranış biçimleri II. “Fezai” mahlasıyla Yedigün ve Çınaraltı dergilerin-
çevresinde tipleştirerek abartmaya yakın bir anlatımla yan- de halk şiiri tarzında şiirleri yayımlanmış Konya’da
sıtmıştır. Kara mizahı sever. İnsanları kandıran, sömüren Çağrı adlı dergiyi çıkarmış, Konya Âşıklar Bayramı’nı
siyasetçi tipini eleştirdiği Zübük romanı, film yapılmıştır. düzenlemiştir. Bir Aşkın Şiirleri, Masmavi, İstanbul
Bu parçada tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerin hangisidir? Caddesi, Günaydın, Dinle Neyden, Selçukya’da Aşk,
Gecenin Bir Yerinde İki Ceylan yapıtları vardır.
A) Aziz Nesin B) Rıfat Ilgaz
(Erdem Bayazıt)
C) Muzaffer İzgü D) Hüseyin Rahmi Gürpınar
III. Dolunay dergisi ve Dolunay Şiir Şölenleri’yle
E) Cevat Fehmi Başkut Kahramanmaraş bölgesinde şairlere öncülük eden
sanatçı 1991’de Beyaz Dilekçe ile Diyanet Vakfı’nın
Münacat Yarışması’nı kazandı. Mevsimler ve Ötesi,
Seyran, Zaman Bir Beyaz Türküdür, Sevgi Turnaları,
Bir Çift Beyaz Kartal, Uzaklara Türkü, Ihlamurlar
Çiçek Açtığı Zaman onun önemli şiir kitaplarıdır.
(Bahattin Karakoç)
IV. A Sokağı, Güneş ve Adam adlı şiir kitaplarının; Daha
Yeni Daha Yakın, En Eski Uzak adlı anı kitaplarının
yazarıdır. Hisar dergisinin yazı işleri müdürlüğünü
yapan sanatçı, millî bir edebiyatın kültürün güvencesi
olduğu görüşündedir. (Nevzat Yalçın)
V. Aşkın ve ulusal duyguların şairi olup otuz yıl Hisar’ın
yazı işleri müdürlüğünü yapmıştır. İlk şiiri 1934’te
B Vakit gazetesinde çıkan Kahverengi Gözlerin’dir.
İ Melankoli, Büyüyen Eller, Belki, Bir Bulut Geçti ve
L Hüzzam Beste onun şiir kitaplarıdır. (İlhan Geçer)
G Yukarıdaki numaralanmış yerlerden hangisinde veri-
İ len bilgi, ayraç içindeki sanatçı ile ilgili değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
S
A
R
M
A
L
1. Bir eleştirmenimiz, Yaşar Kemal’i eleştirirken şöyle demişti: 3. (I) Likyalılar, MÖ 2000 yılı ortalarında bugünün Teke
Siz, yazdıklarınızı değerlendiremiyor, neyi nerede kesece- Yarımadası’nı, yani Fethiye ile Antalya arasını yurt edin-
ğinizi bilmiyorsunuz. Sadece kalem kullanıyor, makasınızı diler ve MS 800’e kadar varlıklarını sürdürdüler. (II) Kendi
kullanmıyorsunuz. Bu gidişle birçok eleştirmenin hışmına diline ve alfabesine sahip çıkan bu medeniyet, mimaride
uğramanız kaçınılmaz görünüyor. de bir hayli ilerlemişti. (III) Likyalılar, Pers işgalini de yaşa-
dılar Büyük İskender eliyle özgürlüğü de… (IV) Başkent
Bu parçadaki altı çizili sözle Yaşar Kemal’in anlatılmak Ksanthos olmak üzere 23 şehirli bir Likya Birliği kurdular,
istenen özelliği aşağıdakilerden hangisidir? bu birlik adına para bastılar, yazıtları ve mezarlarıyla böl-
A) Anlatımda pek çok zaman abartmalara başvurduğu geye yayıldılar. (V) Likyalılar kentlerini birbirine bağlayan ve
uzaklıklarını ortaya koyan Likya Yol Kılavuz Anıtı’nı yaptılar,
B) Başka sanatçıların izinden yürümeye çalıştığı böylece dünyanın bilinen en eski kara yolları haritasına
C) Sözcük seçiminde titizlik göstermediği imza attılar.
S
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim açıklamasıyla A 4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde beğenme, takdir etme
birlikte verilmiştir? R anlamı yoktur?
A) Aldığı işi, bir türlü bitirmez, sürüncemede bırakırdı. M A) Yazar, bölüm adlarının gelişigüzel seçilmediğini, başlık-
A ların mutlaka okunması gerektiğini belirtiyor.
B) Ali Bey, araya girdi de işi tatlıya bağladılar.
L B) Yazar, her birimizin kendi içinde savaştığı o sıradan
C) Çok ukala biriydi, her zaman burnunun dikine giderdi.
çıkmazları alaycı dille yeriyor; yaşamın anlamını özgün
D) Çocuğumun sınavı kazandığını duyunca yüreğim serin-
üslubuyla ortaya koyuyor.
ledi.
C) Yazarın bu kısacık öykülerini gülümseyerek, düşünsel
E) Babam, hukukta okuyan ağabeyimi çok seviyor ve dilin-
tatlar alarak, geçmişimi sorgulayarak okuyorum.
den düşürmüyordu.
D) Yazar, mizahın en karasına başvurduğu bu öykülerinde
en şaşırtıcı durumları bile zekice ve içten bir masumluk-
la anlatmayı başarıyor.
E) Yazar; kıvrak zekâsı, ironik dili, gözlemlerindeki ustalığı
ve ayrıntıları yakalamadaki titizliğiyle edebiyatımıza
damgasını vuruyor.
9. Aşağıdaki dizelerden hangisi ayraç içerisinde verilen 11. Elim değse akan sular tutuşur
şiir türüyle ilişkilendirilemez? I.
İçim dışım yanar oldu gel gayri
A) Gün olur sürüyüp beni derbeder • İrsalimesel
Doymadım sesine fidan boyuna
Bu ses rüzgârlara karışır gider II.
(Pastoral şiir) Kalın ip taktılar ince boynuna
• Teşbihibeliğ
Çağır Karac’oğlan çağır
B) Bizim mahalle de İstanbul’un kenarı demek III.
Taş düştüğü yerde ağır
Sokaklarında yürünmez ki yüzme bilmeyerek • Telmih
Ey şair, balığın bizi terk ettiği yeri göster
(Satirik şiir) IV.
Hızır, tut elimden hazırım Musa olmaya
• Mübalağa
C) Dünya seninle aydınlık ve güzeldi Senin yiyeceğin kalaylı kapta
V.
Şimdi bin güneş doğsa götürmez karanlığımı Benimki aslan ağzında
(Lirik şiir)
Yukarıdaki örneklerle edebî sanatlar eşleştirilirse numa-
D) Adım at ileri, geriye bakma ralanmış örneklerden hangisi dışta kalır?
Bir sağlam iş tut, elden bırakma A) I B) II C) III D) IV E) V
(Didaktik şiir)
B
İ
L
G
10. Göklerle kucaklaşan dallarında çınarın İ 12. Tengri teg tengride bolmış Türk Bilge Kağan bu ödke olur-
dum. Sabımın tükedi eşidgil. Ulayu ini yigünüm oğlanım
Yeşil bir sonsuzluk ve sevinçleri kuşların...
S biriki oguşum budunum biriye şadpit begler yırıya tarkat
Nedir bu yaslı özlem, durup dururken sende? A buyruk begler otuz Tatar...
Gel, vatan tutalım bu çınarın gölgesinde. R (Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağan bu zamanda tah-
M ta oturdum. Sözümü tamamıyla işit. Bilhassa küçük kardeş
Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A
yeğenim, oğlum bütün soyum, milletim, güneydeki Şadpıt
A) Toplumsal amaç, şiirsel söylemin önünde tutulmuştur. L
beyleri, Otuz Tatar...)
B) Mesnevi tarzında kafiyelenmiştir.
C) Redif, tam ve yarım uyakla ahenk sağlanmıştır. Kül Tigin Yazıtı’ ndan alınan bu parçadan hareketle, aşa-
ğıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
D) Hecenin klasik kalıpları kırılmış, 14’lü hece ölçüsüyle
oluşturulmuştur. A) Öğretici bir içeriğe sahip olduğu
E) Tabiatın güzelliği ve ululuğu çınar ile sembolize edilmiş- B) Bir hitabet (söylev) üslubu taşıdığı
tir. C) Yönetim anlayışıyla ilgili bilgiler içerdiği
D) İslam öncesi motiflerle İslami motiflerin birleştiği
E) Türk milletinin isminin geçtiği bir metin olduğu
13. Türkçe şiirler yazan Şeyyat Hamza, şiirlerinde hem hece 15. I. Güverte parmaklığının kenarına kollarını çaprazla-
hem aruz ölçüsünü kullanmıştır. Hece ile yazdığı şiirlerinde yarak dayamış, kaputunu omzuna almış bir binbaşı
aruz zorlamalarından uzak kaldığı için daha pürüzsüz, sırtını büyüterek iki kolunu da İstanbul’a uzattı ve
daha doğal bir dil kullanmıştır. Elli beyittik bir kasidesi var- bağırdı:
dır. Bu kasidesinin konusu veba salgınıdır. Ayrıca sanatçı- – Ah! Kavuşuyoruz!
nın dinî içeriğe sahip olan bin beş yüz yirmi dokuz beyittik
II. Ve demirlere sürtünerek Nihad’ın yanına geldi, kendi-
- - - - mesnevisi vardır.
sinden üç rütbe aşağı ihtiyat mülazımının ellerinden
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi yakaladı:
getirilmelidir? – Biliyor musun Nihad Bey, kaç senedir İstanbul’da
A) Leyla ile Mecnun değilim? Tam sekiz sene! Dile kolay sekiz sene...
B) Yusuf u Züleyha Tam sekiz senedir karımı da çocuklarımı da gör-
medim. Trablus Harbi’nden Balkan’a, oradan Irak’a
C) Cemşid ü Hurşit
nihayet Çanakkale’ye...
D) Hadikatü’s Süeda
III. Düdüğün uzun ve keskin bir akisle havada çatlayan
E) Hüsn ü Aşk sesi, güvertede üst üste, tıklım tıklım yatan binlerce
asker başını kımıldatarak boşlukta salladı ve bir câmi
halkını secdeden kaldırır gibi çoğunu bir anda yer-
lerinden oynattı. Kimi bitik, ezgin; kimi yaralı, hasta;
kimi üstünde bir iğne ucu beyaz yer kalmamış kanlı
sargılar içinde birbirlerine kenetlenen bu insanlardan,
biraz kımıldayabilmek için elini, dirseğini, dizini, yere
dayayarak vücutlarını yukarı almağa çalışanlar oldu-
ğu gibi, içlerinde hiç mi hiç kalkamayacaklar da vardı!
16. Şaire göre şiir, düzyazıya eklenmiş musikidir. Şiirin resim 18. Gül verir yonca alırız
ve musiki ile birleşmesi gerektiğini ve bunların da doğada
Bülbül verir serçe alırız
bulunduğunu söyleyen şair, doğanın ruhunu hisseden şai-
rin ondaki musikiyi duyabileceğini düşünür ve canlı tablolar Edebiyat verir yalın söz alırız
çizmeye çalışır. Elhan-ı Hazan, Yakazat-ı Leyliye, Terane-i
Şarkı verir türkü alırız
Mehtap, Elhan-ı Şita onun doğayı en geniş işleyen şairler-
den sayılmasını sağlayan şiirlerdendir. Lisan verir dil alırız
Bu parçada tanıtılan şair ve bir eseri aşağıdakilerden Bu dizeler I. Yeni şiiri ile ilgili aşağıda verilen özellikler-
hangisinde verilmiştir? den hangisine örnek oluşturmaz?
A) Abdülhak Hamit Tarhan – Sahra A) Serbest ölçü kullanma
B) Cenap Şahabettin – Tamat B) Sade bir dil kullanma
C) Tevfik Fikret – Rübab-ı Şikeste C) Söz sanatlarından uzak durma
D) Hüseyin Siret Özsever – Kıvılcımlı Kül D) Yaşama sevincini dile getirme
E) Süleyman Nazif – Gizli Figanlar E) Geleneğe karşı çıkma
B
İ
L
G
20. Eserde dinsel ögelerden ve mitoslardan yer yer de mizah- İ 22. Aşağıdaki yargılardan hangisi Yaşar Kemal için söyle-
tan yararlanılarak topluma yabancılaşmış insanlar anlatılır. nemez?
Başkahraman Selim üzerinden toplumdan kopan insanların
S A) Fırat Suyu Kan Akıyor Baksana, Karıncanın Su İçtiği,
ruh hâli, toplumdaki yozlaşma Turgut ve hayalî bir kahra-
A Tanyeri Horozları, Çıplak Deniz Çıplak Ada isimli
man olan Olric aracılığıyla yansıtılır. Postmodern özellikler
R romanlar Bir Ada Hikâyesi Serisi ’ ni oluşturur.
gösteren eserde çoklu bakış açısı, bilinç akışı, kolaj ve
M B) Asıl adı, Kemal Sadık Göğceli olan yazarın Demirciler
montaj gibi teknikler kullanılmıştır. A Çarşısı Cinayeti, Yusufçuk Yusuf romanları Akça Sazın
Bu parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangi- L Ağaları Serisi ’ ni oluşturur.
sidir? C) Çukurova Yana Yana, Peribacaları, Bu Diyar Baştan
A) Aylak Adam Başa sanatçının ünlü öyküleridir.
B) Huzur D) Sarı Sıcak sanatçının ünlü öyküsüdür.
C) Tutunamayanlar E) Sanatçının efsane temelli eserleri de vardır. Üç Anadolu
D) Eylül Efsanesi, Ağrı Dağı Efsanesi, Binboğalar Efsanesi adlı
yapıtlar buna örnektir.
E) Mai ve Siyah
23. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır? 24. I. - - - - , oyun yazma ve yönetme kurallarını bilen ve
A) Abdullah Efendi’nin Rüyaları ve Yaz Yağmuru adlı bunları uygulayan yahut uygulayanların yardım aldığı
hikâyelerini rüya estetiği ile birleştiren Ahmet Hamdi kişidir. (Dramaturg)
Tanpınar saf şiir anlayışı ile şiirler de yazmıştır. II. - - - - ; isimleri, yerleri ve kişileri yerel motiflerle süsle-
B) Tekke şiiriyle Fransız sembolist şiirini özellikle yerek çeviri yapma işidir. (Adaptasyon)
Baudelaire şiirini sentezleyen Necip Fazıl Tohum, Reis III. ----, bir tiyatro yapıtında oyuncuların sahnedeki hare-
Bey, Bir Adam Yaratmak oyunları ile Cumhuriyet tiyat- ketlerini ya da oyunun konusunu geliştiren ana olay ya
rosuna farklı bir tarz getirmiştir. da öyküdür. (Kondüvit)
C) Türk şiirinin en iyimser şairlerinden olan Ziya Osman IV. - - - - ; masalların muhteşem dekorlar içerisinde sah-
Saba Sebil ve Güvercinler adlı şiiri ile ünlenmiştir. nelendiği, kahramanları cin, peri gibi olağanüstü
D) Halk bilimi ve halk edebiyatı konusunda ciddi araş- varlıklar olan dramdır. (Feeri)
tırmalar yapan Ahmet Muhip Dıranas, Âşık Veysel’i V. - - - - ; yönetmenin belli bir oyun içinde, oyuncuları
edebiyat dünyasına tanıtmıştır. düzene alması, tiyatro eserini sahneye göre düzenle-
E) Hamasi şiirleriyle tanınan Arif Nihat Asya, Bir Bayrak yip yorumlamasıdır. (Mizansen)
Rüzgâr Bekliyor adlı şiir kitabı ile tanınır. Yukarıda numaralanmış yerlerden hangisinde ayraç
içindeki tiyatro terimi cümlenin başına getirilirse tanım
yanlış yapılmış olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
1. Bazen çocuklar, anne-babayla uyumak isterler, bunu engel- 2. Dünya edebiyatının en önemli isimlerinden biri olan Paulo
lemek isteyen anne-babalar, dirençle karşılaşıp çocuğun Coelho, size bir deniz feneri gibi yol gösterecek çok sayıda
ısrarlarına maruz kalırlarsa ---- söze imza atmış:
Bu cümlenin sonuna aşağıdakilerden hangisi getiri- • Gitmeye değer yerlerin kestirme yolu yoktur.
lirse “yapılmak istenen eylemin gerçekleştirilmek istenen • Ok, ancak geri çekilerek atılır. Hayat seni zorluklarla
bir eylem olmaktan çok bir sorun yansıtma aracı olduğu” geri çekiyorsa seni daha büyük fırlatacağı içindir.
sonucuna ulaşılır? Nişan almaya devam et.
A) isterse tabii ki bizimle uyuyabilir, ne var bunda, deyip • Bir gün kalkacaksınız ve hayal ettiğiniz şeyleri yap-
geçmemeliyiz. maya vakit kalmamış olacak. Şimdi tam zamanı
B) buna izin vermek, onun bu davranışının pekişmesine harekete geçin.
ve bir sorun hâline gelmesine yol açar. • İnsan, fırsatların gelmesini bekler; fırsatlar da insan-
C) onlara karşı sakince kuralları ve kırmızı çizgileri koru- larını gelmesini.
mak gerekir. • Sadece güneşli günde yürürseniz hedefinize ulaşa-
D) çoğu anne-babalar, korumacı bir tavır sergileyerek öz mazsınız.
güven yitimine yol açmaktadır. Yukarıda verilen Coelho’nun sözleri arasında aşağıdaki
E) asıl gerçek ihtiyacın ne olduğunu anlama yoluna gitme- öğütlerden hangisi yoktur?
liler. A) Kendi şansını yaratma
B) Amaç için güçlüklere katlanma
C) Sürekli çabalama
D) Güzel şeyleri ötelememe
E) Hayatı hayallerle zenginleştirme
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
3. 1956 yılında Eskişehir’de doğan Haydar Ergülen imgeci 5. I. Bilim, sanat, hukuk ve insan hakları alanında kayde-
şiirin önde gelen isimlerindendir. Müzikaliteyi, imajları geniş dilen gelişmelerin şiddet ve saldırganlığı azalttığını
dizeli şiirlerinde ustaca şekillendirir. Her şiirini bir imge düşünürüz.
etrafında şekillendirmiştir. Yazdığı şiirlerde gerçekçilik ve II. Saldırgan davranışın özellikle çocuk ve ergenler ara-
ironizm özellikleri bir arada görülür. Klasik ve çağdaş şiirin sında yaygın olarak görülmesi endişe vericidir.
birikimini ustaca birleştirir ve kendine özgü bir şiire ulaşır.
Bu iki cümlede ifade edilenlerin anlamca doğru bir
Şiirlerinin yanı sıra yazdığı denemeleri ve eleştirileri de
biçimde birleştirilmiş hâli aşağıdakilerden hangisidir?
sanatı için önemlidir. Yazdığı şiir ve denemeleri “güzel söz
kardeşliği” olarak ifade eden sanatçının beslendiği konular A) Saldırgan davranışın yetişkinler arasında ve yaygın
olarak görülmesine rağmen bilim, sanat, hukuk ve
hüzün, yalnızlık, ölüm ve yabancılaşma duygusudur.
insan hakları alanında kaydedilen gelişmelerin şiddet
Bu parçada anlatılan sanatçı ile ilgili aşağıdakilerden ve saldırganlığı azalttığını düşünüyoruz.
hangisine ulaşılamaz? B) Saldırgan davranışın özellikle çocuk ve ergenler ara-
A) Şiirlerinde çağrışım zenginliği vardır. sında endişe verici boyutta ve yaygın olarak görül-
B) Şiir dışında başka edebî türlerde de eser vermiştir. mesine rağmen bilim, sanat, hukuk ve insan hakları
alanında kaydedilen gelişmelerin şiddet ve saldırganlığı
C) Şiirlerinde ince alaylarla gerçekliği harmanlamıştır.
azalttığını sanıyoruz.
D) Eski şiir geleneği ile modern şiiri sentezlemiştir. C) Saldırgan davranış özellikle çocuk ve ergenler arasında
E) Eleştiri ve denemeleri şiirden daha çok önemsemiştir. yaygın olarak görülse de bilim, sanat, hukuk ve insan
hakları alanında kaydedilen gelişmeler şiddet ve saldır-
ganlığı normal oranlara geriletmiştir.
D) Saldırgan davranışın özellikle çocuk ve ergenler ara-
sında görülmesi yüzünden bilim, sanat, hukuk ve insan
hakları alanında kaydedilen gelişmelerin şiddet ve sal-
dırganlığı azalttığının farkındayız.
E) Saldırgan davranışın özellikle çocuk ve yetişkinler ara-
sında yüzeysel boyutta ve yaygın olarak görülmesine
karşın bilim, sanat, hukuk ve insan hakları alanında
kaydedilen gelişmelerin şiddet ve saldırganlığı azalttı-
B ğına inanıyoruz.
İ
L
G
İ
4. (I) Bir toplumun edebiyatı bir bütündür. (II) Belli bir türde
oluşan değişmeler, doğal olarak öbür türleri de etkiler, onla- S
ra da yansır. (III) Romancı ve öykücülerimiz nasıl sürekli A
bir arayış içinde olmuşlarsa şairlerimiz de aynı arayışı şiir R
alanında sürdürmüşlerdir. (IV) Bunun için de Cumhuriyet M
Dönemi şiiri, birbirini izleyen, birbirine tepki olarak doğan, A
boyutlanan değişik aşamalar göstermiştir. (V) Bu aşamalar L
içinde öz yönünden olsun biçim yönünden olsun şiirimiz
köklü bir doku, yapı değişikliği geçirmiştir.
A) I B) II C) III D) IV E) V
6. (I) Günümüzde masal, birçok eğitimci tarafından yararlı 8. Dokumada çalışan kızların
olarak görülmesine karşın, bazı ana-baba ve öğretmenler
Günleri naylon iplik, ucuz kefen
tarafından gerçekçi olmadığı gerekçesiyle dışlanan bir
tür olarak da karşımıza çıkmaktadır. (II) Ancak, masalın Emeğin, alın terinin ve aşkın
çocuğu aşırı düş dünyasına sürüklemesinden ve gerçek
Kanı damlar kirpiklerinden
dünyaya uyum sağlayamamasından korkmak masal türü-
nü bütünüyle dışlamayı gerektirmemektedir. (III) Çocuğa 1980 sonrası toplumcu şairlerden Refik Durbaş’ın bir
verilecek masalın bilinçli bir şekilde seçilmesi, olası sakın- şiirinden alınan bu dörtlükten,
caları ortadan kaldıracaktır. (IV) Eğitim değeri olan kaliteli I. Sosyal yaşamdan izler taşımaktadır.
masallar; çocuğun ruhunu, iyi örneklere göre inşa ederek
II. Gerçekliği değiştiren sözlere yer verilmiştir.
onları inandıkları yolda güçlükleri yenecek kişilikli birer
III. Zengin uyak kullanılmıştır.
insan olmaya yöneltir. (V) Dünya ulusları bunun önemini
bildikleri için çocuklarının ruhunu masallarla beslemekte- IV. Tam uyak vardır.
dirler. V. Sanat için sanat anlayışıyla yazılmış bir öz şiir örne-
ğidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak
aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? yargılarından hangilerine varılamaz?
A) I. cümlede farklı yaklaşımlardan söz edilmiştir. A) I ve II B) I ve V C) II ve III
B) II. cümlede soruna nasıl yaklaşılması gerektiği belirtil- D) III ve IV E) III ve V
miştir.
B
İ
L
G
İ
7. gerçi su şakırtısıdır bir uzak şadırvandan gelir 9. Aşağıda Orhun Yazıtları ile ilgili verilen bilgilerden han-
kahveler zindan gibi simsiyah çaylar neredeyse kan gelir gisi yanlıştır?
S
ufaldıkça ufalır aynalarda kötümser lambaların alevi A) Hitabet üslubuyla yazılan metinlerin varlığından ilk
A
duman duman ihtiyarlar çıkar yatsı namazından gelir olarak İlhanlıların tarihçisi Cüveyni, Cihangûşa adlı
R
eserinde söz etmiştir.
korku o kaypak yıllardır ki atlar insanın koynuna M
A B) İlteriş Kutlug Kağan’ın oğlu Bilge Kağan’ın kardeşi
düşman fısıltıları en dost bildiğin ağızlardan gelir
L Kül Tigin adına diktirdiği anıtta, konuşan kişi Bilge
Attilâ İlhan’a ait bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerin Kağan’dır, bu eseri yazıya geçirense Yollug Tigin’dir.
hangisi söylenemez? C) Finli Heikel, Rus Raddlof gibi Türkologlar da bu metin-
A) Benzetme ve kişileştirmeden yararlanıldığı leri okumaya çalışmış ancak 1893’te Danimarkalı
B) Alışılmamış bağdaştırmalar kullanıldığı V. Thomsen okumuştur.
10. Bismillâh dip beyân eyley hikmet ay tıp 12. Dinî–tasavvufi halk edebiyatının en büyük şairlerinden biri
kabul edilir. Tasavvufu bir yaşam biçimi olarak kabul etmiş
Taliplerge dürr ü gühter saçtım muna
ve bu anlayışı şiirlerinde işlemiştir. İlahi türünün en güzel
Riyazetni katığ tartıp kanlar yutup örneklerini vermiş, duygu ve düşüncelerini açık, yalın ama
anlam yoğunluğuyla dile getirmiştir. Anlatması kolay gibi
Min defter-i sâni sözin açtım muna
görünen ancak anlatılmak istenince anlatılmasının hiç
Günümüz Türkçesi: de kolay olmadığı anlaşılan ---- ifadesinin vücuda gelmiş
hâlidir. Hoşgörü ve insan sevgisi şiirlerinin ana temasını
Bismillâh’la başlayarak hikmet diyip
oluşturan sanatçı, şiirlerinde genellikle hece ölçüsü ve dört-
Taliplere inci, cevher saçtım işte. lük kullanmıştır. Bunun yanı sıra ---- adlı mesnevi tarzında
Riyazeti (Nefsin arzularından kurtulma) katı çekip, çok keder- aruzla yazılmış; dinî, didaktik bir eseri de vardır.
lenip Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
Ben defter-i sani (ikinci defter) sözünü açtım işte gileri sırasıyla getirilmelidir?
A) sebkihindi – Hüsn ü Aşk
Bu dizelerle ilgili olarak
B) sehlimümteni – Risaletü’n Nushiyye
I. Ahmet Yesevi tarafından yazılmıştır.
C) nasihatname – Hayrabad
II. Eserin giriş bölümünden alınmış, ön söz niteliğinde
bir birimdir. D) vahdetivücud – Makalat
hangileri söylenemez?
A) Yalnız I B) I ve III C) II ve IV
D) III ve IV E) IV ve V
B
İ
L 13. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç
G içerisindeki söz getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar?
İ
A) Fransız şairlerinden manzum olarak yaptığı ilk çeviri-
11. Lale Devri olarak anılan zevk, eğlence, şiir, imar ve yenilik
leri - - - - adlı kitabında toplayan Şinasi, Durub-u Em-
döneminde Damat İbrahim Paşa’nın dostluk ve himayesini
S sal-i Osmaniye’yi yazarak edebiyatımızda atasözleri ve
kazanan - - - - , bütün ömrünü zevk ve eğlence içinde geçir-
A folklor üzerinde ilk incelemeyi yapmıştır. (Müntehabat-ı
miştir. Şair, divan edebiyatının soyut dünyasından çıkmaya
R Eşar)
çalışmış; dış dünyayı, çevresini, yaşadığı hayatı, aşkla ilgili
M B) Tanzimat Dönemi’nde, heceye biraz ilgi artmışsa da
duygularını şiirlerinde dile getirmiştir. Şiirlerindeki dekor ise
A aruz ölçüsü eski hâkimiyetini devam ettirmiş; şiirlerde
Lale Devri İstanbul’unun köşkleri, eğlence yerleri, kayık-
L hak, adalet, hürriyet gibi konular - - - - işlenmiştir.
ları, çeşmeleri ve özellikle Sadabat’tır. Şiirlerindeki dil ise
İstanbul Türkçesidir. Bu özellikler ise onu - - - - akımın en (divan edebiyatı nazım biçimleriyle)
büyük sanatçısı yapmıştır. C) Tanzimat Dönemi’nde gazeteye önem verilmiş, Tercü-
man-ı Ahval, Tercüman-ı Hakikat, - - - - gibi özel gaze-
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han-
teler çıkarılmıştır. (Tasvir-i Efkâr)
gisi getirilmelidir?
D) Tanzimat Dönemi’nde dil ve tarih gibi konulara eğilmiş,
A) Nedim – Mahallileşme
Tercüman-ı Şark ve Sabah gazetelerini çıkarmış olan
B) Edirneli Nazmi – Türkî-i basit
- - - - , sözlük çalışmaları yapmıştır. (Şemsettin Sami)
C) Nabi – Hikemi
E) Tanzimat Dönemi’nde düzyazı söz hünerlerinden, - - - -
D) Nefi – Mahallileşme arındırılmış; sanat yapmaktan çok içeriğin önemsendi-
E) Şeyh Galip – Sebkihindi ği düşünsel boyutu olan metinler yazılmıştır. (Seciden)
14. Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş, 16. Aşağıdaki parçalardan hangisi yanında ayraç içinde
verilen tekniğe örnek gösterilemez?
Eşini gaip eyleyen bir kuş
A) Öyle olunca işe falan tabi otobüsle gidiyordum. Otobüsle
gibi kar bir yerlere en son öğrenciyken giderdim. O günlerde
Geçen eyyâm-ı nev-bahârı arar. semtimize gelen otobüsler bir elin parmaklarını geçmez-
di. Biz de balıklar gibi dizilirdik otobüsün içine, havaya
doğrulturduk kafamızı. (Geriye dönüş)
Ey kulûbun sürûd-i şeydası, B) Onun öne sürdüğü koşullardan rahatsız olmak anlam-
sızdı. Zaman zaman duysam bile bunu, zaman zaman
Ey kebûterlerin neşideleri,
unutulabilirdim şimdiki gibi. Mutluluğu hazırlamanın
O bahârın bu işte ferdâsı oya gibi işlemeyi gerektiren edimleri mutluluğu yakala-
Kapladı bir derin sükûta yeri madan yitirmemiz durumunda boşa gidiyordu. Ne çok
insan bu hazırlıkları yapmış ama amacı yitirmişti o sıra.
Karlar Bunu unutmayacaktım. (İç monolog)
Ki hamüşâne dem-be-dem ağlar C) Yerdeki kitaplardan birini rastgele aldı. Rilke’nin yer
yer güzel ve sıkıcı bir kitabı: Male Laurdis Brigge’nin
Elhân-ı Şita şiirinden alınan bu dizelerle ilgili olarak
Notları, Millî Eğitim klasik tercümelerinden. Bunlardan
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
birini tekrar okudu: “Düşünüyor, mümkün müdür, henüz
A) Tevfik Fikret tarafından yazılmıştır. hiçbir hakikî ve mühim şey; görülmemiş, bilinmemiş
B) Anjambman örnekleri görülmektedir. söylenmemiş olsun? (Montaj)
C) Karlar, baharın güzelliğini yok ettiği için ağlamaktadır. D) Nefret sinmişti. Onu azdıran korku imiş. Kirlilik hissi de
D) Tabiat ve tabiat varlıkları betimlenmiştir. azalıyordu. Fakat biraz evvel duyduğu kurtuluş sevinci
ilk berraklığını kaybediyordu. İçinde yeni ve meçhul
E) İçerik ve biçim olarak Servetifünun şiir anlayışını yansıt-
korkular vardı. Kalktı, oturdu. İçinde nereden geldiğini
maktadır.
anlamadığı bir huzursuzluk başlamıştı birdenbire. (İç
çözümleme)
E) İyice durdu. Ay, sanki koşuyordu. Şahan şaşırdı. Başını
iki yana salladı. “Hey mübarek” dedi ve ağzından çıkan
B bu kelimeleri kulakları işitti. Böylece yanında biri varmış
İ gibi geldi ona. Ürperdi. O, hiç kimseyi, hiçbir şeyi iste-
L miyordu şimdi. Biricik amacı az ötedeki huduttan geçip
G köyüne girivermekti. (Şuur akışı)
İ
S
A
R
M
15. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır? A
A) Fecriati topluluğu, şiir bakımından Servetifünun Dönemi L
sanatçılarının izinden gitmiştir.
B) Tanzimat Dönemi romanlarında çoğu zaman bir ana
fikir vardır.
C) Tanzimat Dönemi şiirlerinde parça güzelliği ve dize
hâkimiyeti vardır.
D) Millî Edebiyat Dönemi, Yeni Lisan’ın dil anlayışı çerçe-
vesinde oluşmuştur.
E) Millî Edebiyat sanatçıları hece ölçüsünü kullanırken
dönemin bağımsız sanatçıları aruz ölçüsünü tercih
etmiştir.
17. I. Erenlerin Bağından adlı mensur şiiri ünlüdür. 19. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın bu hikâye kitabında kent insanı,
II. Kenan Çobanları adlı tiyatrosu ile de tanınır. çevresinden ve gerçek yaşamından soyutlanmış bir biçim-
de ele alınır; bireysel yalnızlığı içinde yabancılaşması ve
III. Gönül Hanım romanında millî kimliğini arayan insanı
parçalanması gözler önüne serilir.
konu edinir.
IV. Sisli Geceler romanı da vardır. Bu parçada tanıtılan yapıt, aşağıdakilerin hangisidir?
V. Şiirlerini Geçtiğim Yol adlı yapıtında toplamıştır. A) Semaver
21. Tabii ya, kendimi yazmalıyım. Yalnızlığımı yazmalıyım. 23. Osmanlının kuruluş dönemini anlatan Devlet Ana romanın-
Yıllardır içimde büyüttüğüm neredeyse giderek zevk almaya I
başladığım yalnızlığımı. Ne zaman Figen ve arkadaşlarıyla da destansı bir anlatım vardır. Dede Korkut’un dil ve söyle-
mangal partisi versek herkes gülüp eğlenirken mangalın II
başına geçen ben değil miydim? Bunu sadece o kalabalığın
yiş özellikleri göze çarpar. Kahramanları gerçek kişiler-
içinde bile yalnız kalmak için yapmıyor muydum? Saatlerce
dir. Ertuğrul Bey, onun at bakıcısı Demircan, Osman Bey,
mangalın korunda kendi yalnızlığımı pişirmeye çalışmıyor
muydum? Bir anda karar veriyorum ve kartpostalın en III
üstüne aklıma gelen ilk başlığı yazıyorum: Aşk Mutfağında Demircan’ın annesi Bacıbey... gibi gerçek kahramanlar, ro-
Yalnızlık Tarifleri. IV
Günümüzün yazarlarından Yekta Kopan’ın, Sait Faik manın tarihsel gerçeklere bağlılığını artırmıştır. Ayrıca
Abasıyanık Hikâye Armağanı’nı aldığı Aşk Mutfağında Tarık Buğra, Yorgun Savaşçı romanında Kurtuluş
Yalnızlık Tarifleri adlı eserinden, alınan bu parçayla ilgili V
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Eserin yazılış hikâyesi esere dâhil edilerek üst kurmaca Savaşı’na farklı bir bakış açısı sergiler.
yapılmıştır. Bu parçadaki bilgi yanlışını gidermek için numaralanmış
B) Gerçek dünya ile kurmaca dünya iç içe geçmiştir. yerlerden hangisinde bir değişiklik yapılmalıdır?
C) Yazar, eserin bir kahramanı, bir figürü hâline gelmiştir.
A) I B) II C) III D) IV E) V
D) Doğrudan veya dolaylı olarak okuyucuyla iletişime
geçilmiştir.
E) Eserin nasıl devam edeceğini okura hissettiren planlı
bir anlatım söz konusudur.
B
İ
L 24. I. Millî Edebiyatçılar şiirde yurt güzelliklerini dile getiren
G Anadolucu bir edebiyat geliştirdiler.
İ II. Türk edebiyatında hikâye ve roman 1930’lara kadar
Millî Edebiyat’ın etkisinde gelişmiş, 1930’lardan sonra
22. Yurt dışında da tanınan ünlü yazarlarımızdan biri olan S giderek toplumcu gerçekçi bir çizgiye yönelmiştir.
sanatçımız, toplumsal gerçekçi anlayışla yazdığı romanları A III. Yalnız eski şiire değil, toplumcu şiire de tepki olan
ve efsaneleriyle ünlenmiştir. Ayrıca Bu Diyar Baştan Başa R Garip Hareketi, 1940’lı yıllarda ölçüsüz-uyaksız yeni
ve Peri Bacaları adlı önemli röportajlar da yazmıştır. Ölmez M bir şiir akımı başlatır.
Otu, Orta Direk, Yer Demir Gök Bakır adlı romanlarını A IV. Şiirde Yedi Meşaleciler’e tepki olarak doğan II. Yeni
Dağın Öte Yüzü adıyla birleştirip “ırmak roman” örneği de L akımının öncüleri arasında Cemal Süreya, Turgut
veren sanatçımız Çukurova’yı ve yöre insanlarını anlatma- Uyar, Edip Cansever sayılabilir.
da da ustadır.
V. Kemal Bilbaşar, Samim Kocagöz, Talip Apaydın,
Bu parçada tanıtılan sanatçı ve ünlü bir romanı aşağıda- Necati Cumalı, Fakir Baykurt gibi sanatçıların öykü
kilerden hangisinde verilmiştir? ve romanlarıyla köyü konu edinen toplumcu bir
A) Kemal Tahir – Yorgun edebiyat oluşur. Bu eserlerin en tanınmışı Yılanların
Öcü’dür.
B) Orhan Kemal – Hanımın Çiftliği
C) Yaşar Kemal – İnce Memed Numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı ya-
pılmıştır?
D) Yakup Kadri – Yaban
E) Tarık Buğra – Osmancık A) I B) II C) III D) IV E) V
1. Edebiyat; hayatı, insanı ve insanın hayat içindeki mücade- 3. I. Simmel, bu kayıtsızlık ve mesafenin, en çok da
lesini, trajik konumunu anlatan bir sanattır. Sanatçı, esteti- şehrin yoğun kalabalığında fark edilir hâle geldiğini
ğin kuralları ve duyuş tarzı içinde insanı anlatırken farklı bir vurgular: “Çünkü oradaki bedensel yakınlık ve mesa-
perspektif (bakış açısı) yakalamakta ve gördüklerini özel fesizlik, zihinsel mesafeyi ilk kez gerçekten görünür
I kılar.”
bir duyarlılıkla (hassasiyet) yansıtmaktadır. Bu duyarlılığın II. Georg Simmel, kitle ulaşımının gelişmesiyle birlikte
II insanların ilk kez, uzun süre hiç konuşmadan birbir-
oluşumunda yazarın mizacı ve hayat felsefesinin yanı sıra lerine bakmak durumunda kaldıklarından söz eder.
yaşadığı ortamın sosyal, siyasî, ekonomik koşullarının
III. Bu tedirginlik, o âna kadar görülmemiş bir kayıtsızlık-
önemli bir payı vardır. Edebiyat akımlarını tanımlarken sık-
la, insanların baktıkları kişiler ve nesnelerle aralarına
lıkla akımın oluştuğu ortamın siyasî ve sosyal koşullarına
bir mesafe koymalarıyla birlikte gelişmişti.
göndermeler (atıf yapma) yapılması bu durumun en somut
III IV. İnsanın tanımadığı kişilere ve nesnelere bakması ya
kanıtıdır. Toplumsal, siyasî, ekonomik hatta ideolojik yapılar da bakıp da tanımıyor olması, başlangıçta büyük bir
edebî metinde kesişmektedir. (anlam kazanma) Edebiyat, huzursuzluk yaratmış olmalı.
IV V. Bugünkü seyretme alışkanlıklarımızın temeli, bir önce-
kendi kuralları ile bu farklı yapıları potasında eritmekte ki yüzyılda atıldı.
V
Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir paragraf oluş-
(kendi tarz ve üslubunu katma) ve estetik bir biçimde yeni-
turulduğunda aşağıdakilerden hangisi sondan ikinci
den üreterek okuruna sunmaktadır.
cümle olur?
Bu parçada numaralanmış sözlerin hangisi, ayraç için-
A) I B) II C) III D) IV E) V
de verilen açıklamayla anlamca uyuşmamaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
G
İ
4. Araştırmaya göre, insanların IQ puanları 1970’li yıllar- 6. Şehrin iyi aileleri arasında bile bunların istedikleri zaman
dan beri istikrarlı bir şekilde düşüş eğilimi gösteriyor. alamayacakları kız yoktu. Âdeta bütün eşraf aileleri arasın-
Gerilemenin sebebi olarak çevresel faktörlerin altı çiziliyor. da ezelden beri mevcut, değişmez bir mukavele vardı ve
Araştırmacılar aileler arasında tutarlı eğilimler bulamama- buna, harici şeklin değişmesine, vaziyetin tamamen başka
larından dolayı ebeveyn eğitimi, aile boyutu, artan göç ve olmasına rağmen daima riayet ediliyordu.
genetik gibi faktörleri önemli nedenler olarak kabul ediyor.
Kısacası, entelektüel zekâ konusunda sıkıntılar baş gös- Kuyucaklı Yusuf romanından alınan bu parçada aşağı-
teriyor. Günümüzdeki matematik ve dil öğrenimindeki yeni dakilerin hangisinden yararlanılmıştır?
tekniklerin de düşüşün sebebi olabileceği düşünülüyor. Ek A) Psikoloji
olarak insanların kitap okumak yerine teknolojik cihazlar ile B) Tarih
çok fazla vakit geçirmesi de öne çıkartılıyor.
C) Coğrafya
Bu parçaya göre IQ ile ilgili olarak
D) Sosyoloji
I. Puanı yüksek öğrenciler matematik, bilim ve okuma-
E) Felsefe
da en başarılı olanlardır.
II. Düşüş üzerinde kalıtsal ve dış faktörler etkilidir.
III. Okuma ve problem çözme gibi faaliyetler gelişimine
katkı sağlar.
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen 10. Hakk’a şükür koçların devrânıdur
edebî sanat yoktur?
Cümle âlem bu demün hayrânıdur
A) Önünde dün beyazlar giyinirken karakış
Gün batandan gün doğana değün
Bugün sensiz kalan yaz kara bağlar ardında
(Hüsnütalil) Aşk erinin bir nefes seyrânıdur
B) Yaktı yanardağ gibi can yurdunu son bakış, (seyrân: gezme, gezinme)
Ve gönlüm koşmaz oldu maceralar ardında. Kadı Burhanettin’den alınan bu dizelerle ilgili olarak
(Mecazımürsel) aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
C) Bir gün doludizgin boşanan atlarımızla A) Nazım şekli tuyuğdur.
Yerden yedi kat arşa kanatlandık o hızla B) Hiciv yönü ağır basan bir şiirdir.
(Abartma) C) Mâni tipi uyak düzeniyle oluşturulmuştur.
D) Hepsi güzeldi: kar, tipi, fırtına, D) Duygudan ziyade düşünce ön planda tutulmuştur.
Günlerin geçişi, ardı ardına. E) Divan ve halk şiiri geleneğindeki mahlas kullanmaya,
(Teşhis) tapşırmaya yer verilmemiştir.
12. MEZAR 13. Bir eleştirmenin Muallim Naci’nin edebî kişiliğiyle ilgili
Atları severdi. olarak yaptığı aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi
yanlıştır?
Ama yaşamı boyunca yalnızca
A) Türk edebiyatında gelenekçi şiir anlayışının temsilcisi
bir tek atı oldu.
olan sanatçı eski-yeni tartışmalarında eski edebiyat
Öldüğünde, atını ne yapacağımızı taraftarlarının öncüsü olmuştur.
bilemedik. Çayıra saldık. B) Demdeme başlıklı yazılarında Recaizade Mahmut
Atı da ne yapacağını bilemedi. Ekrem’in Zemzeme adlı eserlerindeki fikirlerine karşı
Çok geçmeden öldü. çıkmıştır.
C) Divan geleneğine uygun şiirler yazan, göz için kafiye
anlayışını benimseyen sanatçının asıl başarısı, aruzu
Biz üç beş dostu, bir gece, kimseler görmeden,
ustalıkla kullanması ve sade bir üslupla yazmasıdır.
mezarını açıp atını da gömdük.
D) Köylü Kızların Şarkısı ile köyden söz eden ilk şiiri yazan
Ferit Edgü’ye ait olan bu küçürek hikâyeyle ilgili olarak sanatçının Talim-i Edebiyat adlı ders notlarından olu-
aşağıdakilerden hangisi söylenemez? şan edebiyat bilgileri kitabı da vardır.
A) Okurun zihninde tamamlanmayı hedefleyen bir anlatım E) Şiirlerinde yalnızlık, gurbet, doğa, karamsarlık ve millî
söz konusudur. duyguları işleyen sanatçının anı, tiyatro, mektup, söz-
B) Varoluşçuluğun etkisiyle karamsar bir atmosfer oluştu- lük, edebiyat tarihi alanlarında da eserleri vardır.
rulmuştur.
C) Mesaj, öğüt gibi didaktik amaçlardan uzak durulmuştur.
D) Bireyin iç dünyasına odaklanan bu öyküde yalın, açık
bir anlatım tercih edilmiştir.
E) Yazarın sanatta eski biçimleri yıkıp sürekli yeni biçimler
arama anlayışına örnektir.
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
14. O gün akşama kadar Çamlıca’da gezip dolaştıkları müd- 15. Eylül!.. Henüz renk ve güzel kokular bitmemiş fakat baharın
detçe zahiren herkesle birlikte eğleniyormuş gibi görünüyor bol renkleri, hissedilmez şekilde kaybolmuştu. Bu kaybo-
fakat gerçekte, eski Mısırlıların alfabesiz Hiyeroglif yazısını luşta geri gelmek ister gibi bir eda vardı ama bu boş, acı,
çözmeye çalışan meraklı bilginler gibi gündüzki işaretin her hırçın bir edaydı ve buna karşın baharın rengi soluverdi.
noktasından türlü türlü sonuçlar çıkarmağa uğraşıyordu. Bu Artık uyanmış, doğanın ruhunu görüyordu; yaprakların
konuda kafasını yordukça anlamak istediği işaret, çözümü nasıl sararmış, birçoğunun düşüp çamurlarda çürümüş
imkânsız bir problem şeklini alıyor, zihnindeki yorgunluk olduğunu görüyor ve şimdi, hava ne kadar güzel olsa, ne
artıyor ve hayali bu basit daire içinde şaşkın şaşkın yuvar- kadar geçici, bu renk ve güzel kokuların ne kadar vefasız,
lanıp duruyor, yine de bir sonuca varamıyordu. Bereket ne kadar ele avuca sığmaz, eldeyken değeri bilinmemiş,
versin akşamüzeri dönüşte başka bir arabadan gündüzki öylece harcanmış bir hazine olduğunu acı acı görüyordu.
işaretin aynı bir işaret verildi. Bu gibi işlerde henüz pek toy İşte artık ne bir çiçek kalmıştı ne de güzel bir koku. Artık
olan Ali Bey, bunu fırsat bilerek o işaretin anlamını arka- dayanma gücü de kalmamıştı, hepsi çürümüştü. Önceleri
daşlarından sordu. Verilen işaret meğer “Etrafta başkaları yağmur yağsa umursamazlardı, yağmurdan sonra yeni bir
varken mektuplaşmak doğru değil.” anlamına geliyormuş. hayat, yeni bir tazelik gelirdi; şimdiyse… İşte yağmur, işte
Ali Bey, bilhassa bunu öğrendikten sonra, daha önceki kış, her şeyi çürütüyordu. Her şeyi…
işaret sahibinin her hâlde namuslu bir kadın olduğuna dair
Eylül romanından alınan bu parçayla ilgili olarak aşağı-
inancını bir kat daha kuvvetlendirdi.
dakilerden hangisi söylenemez?
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- A) Servetifünun yazarlarının karamsar ruh hâllerini yansıt-
lenemez? maktadır.
A) Anlatma tekniğiyle oluşturulmuştur. B) Uzun cümleler, süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.
B) Bilinç akışı tekniğiyle kişinin iç çatışmaları dile getiril- C) Kahramanın ruh dünyası doğa betimlemesi ile ortaya
miştir. konulmuştur.
C) Namık Kemal’in İntibah adlı eserinden alınmıştır. D) Realizm akımının etkisiyle çevre ve ruh tahlillerinde
D) Kişi, yer, zaman unsurlarına yer verilmiş; hâkim anlatıcı gerçekçi bir yaklaşım söz konusudur.
tercih edilmiştir. E) Eserin yazılma süreci esere dâhil edilmiştir.
E) İç çözümleme tekniğinden yararlanılmıştır.
B
İ
L
G
İ
S
A
R
M
A
L
16. Anadolu kasabalarının ruhunu yansıtan öyküleri ve destan- 17. Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgilerle ayraç için-
sı romanlarıyla tanınır. Konularını Anadolu halkının inanç, deki sanatçı uyuşmamaktadır?
gelenek, töre ve âdetlerinden alır. Kendisini halk yazarı A) İmgeci şiirin önde gelen isimlerinden biri olan şair,
kabul eder ve ezilenleri, düzenin- sistemin halkı koruması şiirlerinde dünyayı ve insanı kendi benliğine sığdırarak
gerektiğini belirtir. Refik Halit Karay’ın başlattığı memle- insan-dünya ilişkisini, insanın varoluşunu, ölüm-yaşam
ket hikâyeciliğini hicivci ve sert bir gerçekçilik anlayışıyla karmaşasını sorgulamıştır. (Haydar Ergülen)
devam ettirmiştir. Başka Olur Ağaların Düğünü romanında
B) “Irmağının akışına ölürüm” dizesiyle hafızalara kazınan
Batı Anadolu’nun küçük bir kasabasındaki savaş zenginle-
Türkiye’m şiirinin şairi olan sanatçı millî değerleri ön
rini, tarımda makineleşmenin artmasını, köy ve kasabaların
planda tutmuş bir sanatçıdır. (Ahmet Telli)
giderek büyümesiyle yaşama ayak uyduramayanları Murat
ve Menekşe’nin aşkı etrafında dile getirir. C) Metropol hayatını ve ilişkilerdeki hızlı değişimi, konuş-
ma dilinin imkânlarından yararlanarak ironik bir biçimde
Bu parçada sözü edilen yazar ve bir eseri aşağıdakiler- işlemiştir. (Hüseyin Atlansoy)
den hangisinde verilmiştir?
D) Fransız ressam Colette Deblè’nin resimleri üzerine yaz-
A) Kemal Bilbaşar – Cemo dığı şiirler Fransız Enstitüsünden Yağmur Kızı Böyle
B) Orhan Kemal – Cemile Diyor adıyla Fransızca olarak yayımlandı. (Lale Müldür)
C) Kemal Tahir – Sağırdere E) Doğu kültürü ile Batı kültürünü şiirlerinde kesiştiren
D) Yaşar Kemal – Ölmez Otu yazar 20. yüzyıl şiirinin haritasını çizebilecek kadar
zengin bir şiir kültürüne sahiptir. (Enis Batur)
E) Talip Apaydın – Sarı Traktör
19. I. Hikâye ve romancılığımızda “deniz çığırını” açan, 21. Roman, bir bocalama dönemini ele alır. Mondros Müta-
deniz insanlarının yaşantılarını anlatmasıyla ün kaza- rekesi’nin peşinden İstanbul’un işgaliyle Anadolu’da baş-
nan sanatçı aynı zamanda usta bir balıkçı, sünger sız, lidersiz Millî kuvvetlerin birleşip Kurtuluş Savaşı’nı
avcısı, botanik uzmanı ve iyi bir tarihçidir. başlatmalarına kadarki zamanı kapsar. 1908 Meşrutiyeti
II. Eski Yunan kültürünün Ege kıyılarından doğduğunu ile Mütareke Devri arasındaki olaylardan, Balkan ve Birinci
düşünerek oradaki kültürü kendi kültürümüz olarak Dünya Savaşlarının türlü bozgunlarından acılı, yorgun
almamızı isteyen yazar “Mavi Hümanizma” hareketini düşmüş savaşçıların toparlanıp örgütlenmesinin tarihi
başlatmıştır. gözüyle bakabileceğimiz romanının olayları İttihatçılardan
“Cehennem Yüzbaşı Cemil” ekseninde toplanır. İşgal altın-
III. Şiirsel bir anlatımı olan sanatçı, eserlerinde plana
daki İstanbul’da Yüzbaşı Cemil’in teyze kızı Neriman ile
pek önem vermemiş, yeri geldiğinde Ahmet Mithat’ta
aşkına, evlenmesine paralel başlayan hareketli olaylar
olduğu gibi konu ile ilgili bilgiler vererek olayın akışını
Cemil ve arkadaşlarının Anadolu’ ya geçmeleriyle gelişir.
kesmiş, uzun cümlelere çokça yer vermiştir.
Millî Mücadele’nin nasıl ve hangi şartlarda yapıldığına dik-
Aşağıdaki yapıtlardan hangisi, numaralanmış cümleler- kat çeker.
de özellikleri verilen yazara ait değildir?
Bu parçada sözü edilen roman ve yazarı aşağıdakiler-
A) Deniz Küstü den hangisidir?
B) Aganta Burina Burinata A) Üç İstanbul – Mithat Cemal Kuntay
C) Mavi Sürgün B) Dikmen Yıldızı – Aka Gündüz
D) Deniz Gurbetçileri C) Yorgun Savaşçı – Kemal Tahir
E) Gülen Ada D) Onbinlerin Dönüşü – Samim Kocagöz
E) Sahnenin Dışındakiler – Ahmet Hamdi Tanpınar
B
İ
L
20. Gerek şiirleri gerekse denemeleriyle özellikle mizah ede- G
biyatımıza çok şey katmış olan yazar; parlak zekâsı, geniş İ
kültürü ve ironik yaklaşımları ile eserlerinde farklı bir atmos-
fer oluşturmuştur. Şiirlerinde duygudan, lirizmden ziyade S
zekâya ve akla önem vermiştir. Eserlerinde geçmişin A
İstanbul kahvelerini, Beyoğlu ve Boğaziçi’nin sanat çev- R
relerini anlatan - - - - , dil ile oynamış ve sıradan olanı bile M
şiire çevirmiştir. Asıl ününü deneme türündeki eserleriyle A
kazanan sanatçının Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, Keçi Çobanı L
ve Kuzu Çobanı adlı tanınmış denemeleri vardır. Hacivat’ın
Karısı, Kikirikname ise dikkat çeken şiir kitaplarıdır.
22. Bir Kalır uzun resimlerde anısı sakallarımızın 23. Tiyatroyu Türkiye’de çağdaş bir sanat alanına dönüştürme
Urban içinde Üşüyüp Üşüyüp kaldığımızın yolunda ilk büyük katkı ünlü tiyatro ve sinema adamı - - - -
geldi. 1927’de, Darülbedayi’nin başına geçerek yerli yazar-
Bir Kalır yanık dağlar yataklarda o oteller ları yüreklendirmesiyle, izleyiciye sunduğu çağdaş çeviri
oyunlarla, sahneleme, oyunculuk ve dekor kullanımında
Meydanlar heykeller sizin olmadığınız o her yer
güncel anlayışı yerleştirmesiyle, yetişmelerine katkıda
bulunduğu kadın ve erkek oyuncularla bugünkü Türk tiyat-
O çok yalınç gerçekli gelip gitmeler
rosunun temellerini attı. Halıcı Kız filmi (1953) Türkiye’deki
ilk renkli filmdir. Venedik Film Festivali’nde Leblebici Horhor
Bir Kalır uzun duvarlar ve onların dipleri
filmiyle ödül alan sanatçının İnsan ve Tiyatro Üzerine
Bir Kalır Yılgın Adamların hep “Evet” dedikleri
Gördüklerim adlı anı kitabı çok değerli bilgiler içerir. Diğer
Turgut Uyar’ın Çok Üşümek adlı şiirinden alınan bu dize- anı kitabı ise Benden Sonrası Tufan Olmasın adını taşır.
lerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi
A) “Bir Kalır” sözü sık tekrarlanarak leitmotiv özelliği getirilmelidir?
kazanmıştır.
A) Muhsin Ertuğrul’dan
B) Alışılmamış bağdaştırmalara yer verilerek çağrışımsal
B) Haldun Taner’den
bir dil oluşturulmuştur.
C) Turan Oflazoğlu’ndan
C) Gerçeküstücülük anlayışıyla aklın mantıksal işleyişine
D) Ahmet Vefik Paşa’dan
sırt çevrilmiştir.
E) Ahmet Kutsi Tecer’den
D) İmgesel, soyut şiire yaslanılmış, yazımsal sapmalara
yer verilmiştir.
E) Geleneksel anlayışa bağlı kalınarak şiirde biçimsel ve
anlamsal bütünlük sağlanmıştır.
B
İ 24. Bilim, sanayi ve teknoloji alanındaki gelişmeler insanlık
L tarihini ve dolayısıyla geleceğini pek çok açıdan etkilemiştir.
G 20. yüzyıl, teknolojik açıdan oldukça hızlı geçmiş ve deği-
İ şime uğramıştır. Toplumların sosyal ve ekonomik yaşam
biçimlerindeki bu dönüşüm, insanların beğeni düzeylerini
S ve arzularını da farklılaştırmıştır. Sanat, bu değişimden
A kendi payına düşeni almış; çeşitli sanat akımları ortaya çık-
R mıştır. Yıkımı, şiddeti ve kökten değişimi isteyen bu akım;
M ortaya çıktığı dönemde oldukça ses getirmiştir. Akımın
A temsilcileri, geçmişin sanatını ve kültürünü reddetmişlerdir.
L Geleceğin yeni olanda saklı olduğunu ve buna ulaşmak için
de geçmişin tozlu raflarında kalan sanatsal ve kültürel tüm
etkinliklerin ve birikimlerin yok sayılması gerektiğini hatta
bu durumu biraz daha ileriye götürerek bunların tamamının
yok edilmesi ve yıkılması gerektiğini şiddetli bir şekilde
savunmuşlardır.
1. Sennur Sezer deyince onunla çalışmış olanların ---- temel 3. Mozaiklerde işlenen konular; mitoloji, doğa, günlük yaşam,
özelliklerden biri de, onun ---- ayaklı bir ansiklopedi oluşu- dekoratif unsurlar ve soyut kavramlardan seçilmiş. Bu
dur. dönem mozaiklerinde sanatçıların isimlerine rastlanmıyor.
Kullanılan farklı gölgeleme teknikleri ve cam mozaikler-
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- deki çok renklilik Romalı sanatçıların mükemmeli yaratma
gisi sırasıyla getirilmelidir? konusundaki gayretlerinin bir sonucu olarak dikkat çeki-
A) sürekli söylediği – belki yor. Genellikle yapıların tabanlarında kullanılan rengârenk
B) hiç söz etmediği – başarılı mozaikler şehirde yaşayanların maddi açıdan refah seviye-
sinin yüksek olduğunun bir göstergesidir.
C) aklına gelen – âdeta
D) açıkladığı – biraz da Bu parçada sözü edilen mozaiklerle ilgili olarak
B
İ
2. Ercan, okullar tatile girince dedesinin yanına gitmek için L 4. Araştırmacılar, donmuş toprak tabakasındaki, Buz Çağı’na
köy dolmuşlarının kalktığı durağa gitti. Köy dolmuşlarını G ait bitki DNA’larını analiz etti. Dev cüsseli olmaları ve
beklerken cebinden kırık tarağını çıkardı, saçlarını yana İ sürüler hâlinde gezmeleriyle bilinen mamutların neyle
doğru taradı. Aklının bir köşesinde karnesindeki kırık notlar beslendiklerini ortaya çıkaran araştırmaya göre Kuzey
vardı. Dedesine karnesinin kötü olduğunu nasıl söyleyece- Kutbu kasvetli bir yer değildi. Otsu diyebileceğimiz bitkiler
ğini düşünüp durdu çünkü dedesi bu duruma çok kırılacak-
S
vardı yani sanıldığı kadar kırlık bir bölge değildi. Bölgedeki
tı. Dolmuşun korna sesiyle birden irkildi ve elindeki tarağı
A
canlıları doyuran otsuların içerisinde gelincik, düğün çiçeği,
yere düşürdü. Gözlerini parçalanmış taraktan alamadı ve
R
anemon, karahindiba, havuç, ayçiçeği, yosun, su teresi,
kafasını yukarı kaldırdı. Kırık beyaz rengiyle köy dolmuşu
M
maydanoz ve besleyici yeşil bir bitki vardı. Bu bitkilerin
burnunun dibine gelmişti.
A
içerisinde mamut popülasyonunun devamı için besleyici
L
protein ve besin değeri yüksek yiyecekler bulunuyordu.
Bu parçada “kırık“ sözcüğü aşağıdaki anlamlardan han-
gisine karşılık gelecek şekilde kullanılmamıştır? Bu parçada aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Kırılmış olan A) Mamutların fiziksel özelliğine ve yaşam biçimlerine
B) Saf renkten hafif uzaklaşmış olan B) Kutuplarda yaşam şartlarının zaman içinde değiştiğine
5. I. Yapılan bu deneylerin sonucunda 60 °C de kurutulan 7. Yaratıcı yazarlık dersinde öğrenciden bir şehirlinin ücra dağ
dilimlenmiş kırmızıturp deneyi 420 dakika, rendelen- köylerindeki gezisini anlatan bir öykü yazması istenince
miş kırmızıturp deneyi 120 dakika sürmüştür. Toplam öğrenci şu cümleleri yazar:
özgül enerji tüketim değerleri (SEC) göz önünde “Bozuk yollarda bir kamyon kasasında üç saate yakın bir
bulundurulduğunda kırmızıturpu rendeleyerek kurut- zaman sarsıla sarsıla yolculuk yaptıktan sonra kamyondan
mada toplamda hem daha az enerji harcanmış hem indi. Burası gideceği köyün yol çatıydı. Daha 5 km yürüme-
de daha kısa zamanda kurutma işlemi gerçekleştiril- si gerekiyordu. Şansı varsa bir traktör denk gelirdi. Kafası
miştir. uğultulu tepeler gibiydi, beynindeki gürültüler onu rahatsız
II. Yapılan bu çalışmada geleneksel kırmızıturp ağırlık, ediyordu.”
nem içeriği, nem oranı, kuruma oranı gibi kurutma Öğrenciye verilen tavsiye: “----”
parametrelerine ek olarak özgül enerji tüketimi (SEC)
Yaratıcı yazarlık dersini veren hocanın tavsiyesinden sonra
ve özgül nem çekme oranları (SMER) tespit edilmiş-
öğrenci, metnini aşağıdaki gibi değiştirir:
tir. Her iki ön işlemi (dilimleme ve rendeleme) değer-
lendirebilmek amacı ile deneyler 60 °C’de yapılmıştır. “Çukurlu, tümsekli köy yollarında bir kamyon kasasında
saatlerdir sarsılıyorum. Nihayet gideceğim köyün yol çatına
Yukarıda verilen I numaralı parçayla ilgili olarak aşağı- vardık. Bir traktör denk gelmezse şu bitkin hâlimle 5 km
dakilerden hangisi söylenebilir? yürümek zorundayım. Kafamın içindeki uğultuyu dinlemeye
A) II. bölümde yapılan deneyin bilimsel sonucu açıklan- başlamıştım.”
mıştır.
Bu parçadan hareketle öğrenciye verilen tavsiye aşağı-
B) II. bölümde ifade edilen konuyla çelişen farklı bir dakilerden hangisi olabilir?
durumdan söz edilmektedir.
A) Öykülerde anlatma tekniğinin yerine gösterme tekniği
C) II. bölümdeki deneyin, aynı sıcaklıkta yapılmasının
kullanmak ve bunu da kahraman anlatıcı figürüyle yap-
gerekliliğine değinilmiştir.
mak, daha etkili bir yoldur.
D) II. bölümde anlatılan durumun sebep olduğu bir olum-
suzluktan bahsedilmektedir. B) Kısa öykünün can damarı, ortam betimlemelerinin kişi-
nin ruh hâliyle uyumlu biçimde yapılmasıdır.
E) II. bölümde belirtilen deneyin farklı sıcaklıkta oluşan
farklı değerleri örneklenmektedir. C) Kahramanın idealize edilmesi amacıyla koşulların abar-
tılarak verilmesi, öykünün inandırıcılığını zedeler.
B D) Olay kişisinin başından geçenlerin okuyucuyu ilgilendi-
İ ren tarafı, olayın doğru belirlenip öne çıkarılmasıdır.
L
G E) Betimlemelerin çokluğu, tek çizgi üzerinde ilerleyen
İ öykünün asıl vermek istediklerini verememesine neden
olur.
S
A
6. I. Bir orman yangınıyla kızardı karşı dağlar,
R
M
II. Taraf taraf tutuştu meşaleler, çırağlar.
A
III. Bir renge girdi eşya günün altın tasında, L
IV. Bu kızıl kâinatın gezerken ortasında.
8. Bir eşek var idi zaif ü nîzar 10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde verilen bilgilerle ayraç
Yük elinden katı şikeste vü zâr içinde verilen isimler uyuşmamaktadır?
A) İnce bir söyleyiş, derin bir bilgi içeren şiirleri halk ara-
Gâh odunda vü gâh suda idi sında çok sevilen şairin Divan ve Sergüzeşt-name adlı
Dün ü gün kahr ile kısuda idi kitapları vardır. (Gevheri)
B) Kavga konusunu işleyen, “Ferman padişahın, dağlar
Ol kadar çeker idi yükler ağır
bizimdir.” diyen bir koçaklama ustası olan şair, divan
Ki teninde tü komamıştı yağır
şiirinden hiç etkilenmemiştir. (Dadaloğlu)
C) Âşık ve divan tarzı şiirler yazan, sistemin aksayan yön-
Nice tü kalmamıştı et ü deri
lerini eleştiren sanatçının ikiyüzlülük, rüşvet, haksızlık,
Yükler altında kana battı deri
fakirlik, adalet, bilgisizlik gibi sosyal temalar şiirlerinin
Şeyhî’nin Harnâme adlı yapıtından alınan bu dizelerle belirgin özelliğidir. (Seyrani)
ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
D) Ressamlığı, minyatür ustalığı ve hattatlığı ile de dik-
A) Harnâme, sembolik-alegorik anlatımla oluşturulmuş bir kati çeken sanatçının Atalarsözü Destanı ve Selanik-
mesnevidir. İstanbul yolculuğunu konu alan Tekerleme’si, türünde
B) Divan edebiyatında fabl türünün örneğidir. ilk örnekler olması bakımından önemlidir. (Levni)
C) Betimleme ve öyküleme anlatım biçimleri kullanılmıştır. E) Hayatı etrafında oluşan kendi ismiyle anılan Selvihan
D) Divan edebiyatında tasavvufî yönü ön plana çıkan mes- Hikâyesi ile ünlü şairin şiirlerinde aşk, tabiat, sevgili ve
nevilerden biridir. gurbet gibi konular işlenmiştir. (Ercişli Emrah)
B
İ
L
9. Dirse Han, hatununun sözü ile büyük bir ziyafet verdi, dilek
G
diledi. Attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kes-
İ
tirdi. İç Oğuz, Dış Oğuz beylerini başına topladı. Aç görse
doyurdu. Çıplak görse donattı. Borçluyu borcundan kurtar-
S
dı. Tepe gibi et yığdı, göl gibi kımız sağdırdı. El kaldırdılar,
A
dilek dilediler. Bir ağzı dualının hayır duası ile Allah Teala
bir çocuk verdi. Hatunu hamile oldu. Bir nice müddettenR
sonra bir oğlan doğurdu. M
A
Dede Korkut Hikâyeleri ’nden alınan bu parçayla ilgili
L
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dönemin sosyal hayatındaki dayanışmaya ait özellikleri
yansıtmaktadır.
B) Türk toplum hayatında kadının fikirlerine değer verildi-
ğini göstermektedir.
C) İslam inancının etkileri görülmektedir.
D) Türk toplumunun yaşayışını, âdetlerini, törelerini yansı-
tan zihniyet unsurlarına yer verilmiştir.
E) Kahraman, destansı özellikleriyle ön plana çıkmaktadır.
11. Güre köyünde çok güzel bir kız varmış. Adı Sarıkız’mış. Bu 12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere
kızı köyün bütün gençleri sever ve onunla evlenmek ister- ayraç içindeki kavram getirildiğinde bilgi yanlışı ortaya
lermiş. Bu güzel kızın babası ise binbir zahmetle büyüttüğü çıkar?
kızını, talip olan gençlerin hiçbirine vermezmiş. Bunun üze- A) - - - - , bir gazelin beyitlerinin üstüne üçer mısra ilave
rine gençler Sarıkız’a iftira etmişler. Köylüler de Sarıkız’ın edilerek oluşturulan nazım biçimidir. (Tahmis)
babasına giderek “Kızın kötü yola saptı. Ya kızını öldürür-
B) - - - - , gazelin her dizesine, kullanılan ölçüye uymak
sün ya da buralardan çekip gidersin!” demişler. Düşünüp
koşuluyla bir kısa dize eklenerek oluşturulan nazım
taşınan baba, kızını öldürmeye kıyamaz ancak köylülerin
biçimidir. (Müstezat)
yüzüne bakabilmek için Sarıkız’ı gözden uzak tutmak
gerektiğini düşünür. Kızını yanına alan baba, Kazdağı’nın C) Biçim bakımından murabbaya benzeyen - - - - , genel
zirvesine çıkar ve güttükleri kazlarla birlikte kızını bırakıp olarak bestelenmek için yazılır. (şarkı)
geri döner. “Kurt kuş yerse de gözüm görmesin, yaşarsa D) - - - - , genellikle bir gazelin beyitlerinde mısralar arasına
da herkesten gizli yaşasın.” diye kendini avutur. üç dize getirilerek oluşturulan nazım biçimidir. (Taştir)
Bu efsane metninden hareketle efsanelerle ilgili olarak E) Konu sınırlaması olmayan - - - - , halk şiirindeki mâninin,
divan şiirine yansımış biçimi kabul edilir. (kıta)
I. Bir şahıs, mekân ve olay üzerine oluşturulur.
II. Çok eski dönemlere ait bu anlatılar, masalsı bir anla-
tıma sahiptir.
III. Dinî özellikler ve eğitici yön ön planda tutulur.
IV. Toplumun yaşayış biçimi ve anlayışına ait ipuçları
barındırır.
V. Millî değerleri yansıtmak amaçlanır.
B
İ
L 13. Kuş dili anlamına gelen eser, Feridüddîn Attar’ın - - - - adlı
eserinin Türkçeye tercümesidir. - - - - , konunun ana çerçe-
G
vesine sadık kalarak Attar’ın pek çok hikâyesini kullanma-
İ
mış, Kelile ve Dimne ile Kabusnâme’den hikâyeler almıştır.
Eserde çeşitli türlerden kuşların Hüdhüd kuşunun başkan-
S lığında, padişahları olan Simurg’u aramaları anlatılır. Çeşitli
A maceralardan sonra kuşlar Simurg’a ulaşır. Sembolik
R olarak kuşlar insanları, Hüdhüd aklı, Simurg ise Allah’ı
M simgeler. Tasavvufun temel felsefesi olan “vahdetivücut” bu
A eserin ana temasıdır. Bu yönüyle eser, temsilî yani alegorik
L bir özellik gösterir.
Eleştirmen:
— Öne çıkan bu konulardan hareketle sizde iz bırakan (...)
romanlarının hangileri olduğunu öğrenebilir miyim?
Yazar: Akşam guruba karşı tüten bir buhurdanın
— Yıllar yılı hiç aranıp sorulmamış olan Anadolu köylüsü-
Hüznüyle şahit olma nihayet zevaline.
nün davranışlarının savaş sırasında nasıl da vurdumduy-
maz bir hâle büründüğünü ve köylüyü Ahmet Celal üzerin- İran yoluyla Zühre tâcın, nağme kervanın
den bilinçlendirmeye çalıştığı eseri benim favorim olmuştur. Şâhane geldiğin gibi şâhane git yine.
Bir de yazarın Ankara’dan yola çıkarak Türkiye’deki sosyal
Aruza Veda adlı şiirden alınan bu dizelerle ilgili olarak
değişimi yansıtmaya çalıştığı romanının kahramanı Selma
aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Hanım’ın özel hayatında yaşadığı maceralı üç ayrı dönem,
A) Milliyetçi şiir anlayışına yönelişi ifade etmektedir.
Ankara’nın üç ayrı dönemini yansıtması bakımından beni
çok etkilemiştir. B) Faruk Nafiz Çamlıbel tarafından kaleme alınmıştır.
Eleştirmen: C) Aruzun Türk edebiyatına giriş hikâyesinden söz edil-
— Ben de seninle aynı fikirdeyim. Yakup Kadri’yi edebî mektedir.
anlamda tanıyan ciddi okuyucular, onun belli bir dönemden D) Sanat anlayışını ortaya koyan bir bildiri niteliğindedir.
sonra gerçek kimliğini bulması ile oluşturduğu eserlerini E) Teması ve anlatımıyla Beş Hececiler’in şiir özelliklerini
çok sevmiştir. Erenlerin Bağından ve Okun Ucundan yansıtmaktadır.
eserlerinin yanında farklı türlerde de eserler vermiş ancak
romanlarıyla tanınmıştır.
16. Tarık Buğra ile ilgili aşağıdaki cümlelerin hangisinde 18. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “fahriye”
bir bilgi yanlışı vardır? bölümünden alınmış olabilir?
A) Eserlerinde toplumsal çatışmaları psikolojik açılardan A) Devletünde n’ola Örfî gibi meşhur olsam
gören yazar, sanatın gerçekliğini toplum gerçekliğinin
Var mı bir bencileyin şâ‘ir-i pâkize-edâ
karşısına çıkarmıştır.
B) Roman ve hikâyelerinde toplumumuzun tarihini, ortak B) Gözlerüm giryân u biryândur gönül
değer yargılarını, sorunlarını işleyen yazar sanatın Leblerin şekker özün pür-handesin
insanı yüceltmesi gerektiğini düşünmektedir.
C) Yine ferrâş-ı sabâ sahn-ı ribât-ı çemene
C) Yazarın adını duyuran romanı, Kurtuluş Savaşı sırasın-
Geldi bir kafile kondurdı yüki cümle bahâr
da Anadolu halkının yaşamını ve sonrasını ele aldığı
Küçük Ağa – Küçük Ağa Ankara’da – Firavun İmanı D) Başka bir âlemi var bâd-ı bahârın kanda
romanlarından oluşan üçlemedir. Yâsemen rûz-i sefîd oldı benefşe şeb-i târ
D) Osman Bey’in Osman Gazi olarak tarih sahnesine çıkı-
E) Rûh-bahş oldı Mesîhâ-sıfat enfâs-ı bahâr
şını ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşunu Devlet Ana adlı
romanında anlatmıştır. Açdılar dîdelerin hâb-ı ademden ezhâr
19. Aşağıda verilen eser - yazar eşleştirmelerinden hangisi 21. SADIK: Ver parayı dedim!..
yanlıştır? FATMA KADIN: (Korka korka bir çıkış yapar.) He ya...
A) Ahmed Fakih - Çarhname Vereyim de şaraba yatır gine de mi?
B) Ali Şir Nevai - Mecalisü’n Nefais SADIK: Çarparım haa! Kız ben erkek değil miyim?
C) Fuzuli - Hadikatü’s Süeda Nereye istersem oraya veririm... Sana mı danışacağım?
D) Baki - Siham-ı Kaza FATMA KADIN: (İyice siner.) Şuna bak... İşim de galdı
E) Nabi - Hayrabad yüzüstü... Daha bir burayı toplıyamadım.
SADIK: Ver şu beş lirayı!..
FATMA KADIN: İkide bir buraya çıkıp çıkıp geldiğinnen
olur mu? Ne dimez elin insanları? Get hadi çocuklarının
başına...
SADIK: Ben anaları değilim. Kendin git...
FATMA KADIN: Aa, a, lafa bak! Ben de evde oturam da,
ne yiyip içek ha?
SADIK: Bana bak, ikide bir adamın kafasına vurup durma.
Evde oturuyorsam keyfimden oturmuyorum. Hani nerde iş?
A) I B) II C) III D) IV E) V
22. Realizm, 16. yüzyılın sonlarında Fransa’da başlamış ve 24. Biz o şiiri isteriz ki çifte giden babalar
I Ekin biçen genç kızlarla odun kesen analar
zamanla tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Eski Yunan ve Latin
Yanık sesin dinlerlerken gözyaşların silsinler
II
Başlarını açık, beyaz sinesine koysunlar
edebiyatları geleneğine bağlı kalarak anlatımda duruluk ve
Yüreğinin özleriyçin çırpındığın duysunlar
açıklığa ulaşmayı amaçlayan bir akımdır. Bu akımın doğup
gelişmesinde hümanizm ve Rönesans etkilidir. Seçkin Bu çarpıntı, bu ses nedir? Neler diyor? Bilsinler
III Dil, söyleyiş, biçim ve içerik bakımından değerlendiril-
çevrelere hitap eden bu akım, akıl ve sağduyuyu ön plana diğinde bu dizelerin aşağıdaki sanatçılardan hangisine
IV ait olduğu söylenebilir?
çıkarmıştır. Millî diller üzerine kurulan bu akımda sanatçılar; A) Yahya Kemal Beyatlı
eserlerinde kişiliklerini gizlemişler, kahramanlarını halktan B) Necip Fazıl Kısakürek
V C) Mehmet Emin Yurdakul
kişilerden değil, seçkinler arasından seçmişlerdir.
D) Mehmet Âkif Ersoy
Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi E) Ziya Osman Saba
yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
B
İ
L
23. “Şimdi sisin içinde hayalet gibi beliren Türk gemilerinin G
renklerini düşleyip, eski bir masanın üzerinde kitabımı
İ
yazmaya çalışırken öyle bir dönemin, bir hikâyeye başlayıp
onu bitirmek için en uygun zaman olduğunu düşünüyorum.”
S
“Şimdi, geçmişimi inanılır kılmak için, tek bir satırını oku- A
yamadığım bu itiraflardan bir ikisini ayrıntılarıyla kurayım, R
dediğimde hikâyemin ve düşlediğim hayatımın dengesini M
bozmayacak kadar Hoca’ya syakışacak kötülüğü bulamı- A
yorum bir türlü.” L
Orhan Pamuk’un Beyaz Kale adlı romanından alınan
ve yazarın anlatıya müdahalesini gösteren bu parçalar
aşağıdaki postmodern anlatım tekniklerinin hangisini
örneklendirmektedir?
A) Metinler arasılık
B) Üst kurmaca
C) Kolaj
D) Pastiş
E) İroni
1. Yirmi yaşında yazmaya başlayan Cartland, 2000 yılında 99 3. • Üniversite, hangi kişiler tarafından yönetilir?
yaşında ölene kadar 723 kitap yayımladı. Bu eserler, 40 • Üniversitelerin bir ülke için önemi nereden gelir?
dile çevrildi; en az 1 milyar kopya sattı. Sürekli güzel kız ve
• Üniversite mezunlarının sorunları nelerdir?
yakışıklı, zengin erkeğin aşk öyküsünü anlattı. İffetli kızın
saf aşkını kutsadı ve onu sevdiğiyle evlendirip sonsuza • Üniversitelerin ana faaliyet alanları nelerdir?
dek mutlu yaşattı. Kitapları serada büyümüş, okuma zevki Aşağıdaki araştırma sonuçlarından hangisi bu sorun-
ve alışkanlığı tam gelişmemiş genç kız ve kadınlar için lardan herhangi biriyle ilişkili değildir?
ayrılmış raflarda yer aldı.
A) Üniversitelerin bilimsel üretkenliği ile ülkelerin kalkın-
Bu parçada altı çizili bölümle anlatılmak istenen aşağı- mışlığı ve gücü arasında derin bir korelasyon olduğu
dakilerden hangisidir? somut örneklerle saptanmıştır.
A) Elit tabakada yetişen
B) Üniversite öğrencilerimizin 9 milyonu bulduğu, üniversi-
B) Düşünce dünyası gelişmemiş teyi bitirenlerin en büyük problemleminin istihdam dışı
C) Evinden çıkmayı sevmeyen kalmak olduğu, ikinci büyük problemin ise eğitimi aldığı
D) Yaşamın zorluklarından kaçan alanın dışında çalışmak olduğu ortaya konmuştur.
E) Kendi dünyasının dışına çıkmayan C) 1088’de kurulan Bologna Üniversitesinin ilk üniversite
kabul edildiği, bir öğrenci loncası olarak kurulan üni-
versitenin adındaki ünivarsitas kelimesinin Latincede
bir amaç uğruna bir araya gelen insanların oluşturduğu
kurum anlamına geldiği vurgulanmıştır.
4. • zor: Sıkıntı veya güçlükle yapılan, kolay karşıtı. 5. Yazdığı roman taslağını usta romancıya gönderen yazar
• ileri: Benzerlerini geride bırakmış. adayı, kahramanının karşılaştığı bir anlayışsızlıktan son-
raki üzüntülerini dile getirir ve ardından da şu saptamaları
• korumak: Süregelen bir durumun değişikliğe uğra-
yapar:
masını önlemek.
“Kolay değil insanların bu kadar acımasız olduğu, iyilerden
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “zor, ileri, korumak” çok kötülerin sözünün geçtiği, gerçek ilişkilerin değil çıkar
sözcükleri belirtilen anlamlarını karşılayacak şekilde ilişkilerinin moda olduğu, insanların imkân olarak görüldüğü
kullanılmıştır? bir dünyada hassas bir insan olmak.”
A) Özgün bir araştırma ile ileri fikirler ortaya koymaya Usta romancı bu bölümü işaretler ve yazar adayına tavsi-
çalışan akademisyenler, mevcut durumu koruma amacı yede bulunur.
taşıyanlara karşı verilmesi zor bir mücadele ile karşı Yazar adayına verilen tavsiye: “----”
karşıya kalırlar. Yazar kendisine yöneltilen eleştiriler ve verilen tavsiyeden
B) Sevginin insanlarda olduğu gibi hayvanlarda da oldu- sonra bu bölümü şöyle yazar:
ğunu şöyle söyleyeyim: Yavrularını tehlikede gören ve “Kolay olmasa gerek, insanların acımasızlığının yaygınlaş-
ailesini koruma içgüdüsüyle ileri atılan Çomar, sahibinin tığı, iyilerin sözünün değil kötülerin sözünün geçtiği, -mış
zoruyla kontrol altına alınabildi. gibi ilişkilerin arttığı, dostlukların çıkardan ibaret olduğu,
insani ilişkilerin ticari ilişkilere indirgendiği ve çıkarsız sev-
C) Savaş sonrasında zor bir dönemden geçen insanlar,
ginin devrinin kapandığı bir dünyada böyle hassas bir insan
yaşadıkları yerleri korumak ve medeniyetlerini ileri
olmak.”
götürmek için yardımlaşarak bir güç oluşturmuşlardır.
Bu parçadan hareketle yazar adayına verilen tavsiye
D) Zor olan şeylerin yanında hep bir kolaylık vardır, moti-
aşağıdakilerden hangisidir?
vasyonu korumak ve ileri bir tarihe ertelemeden bugü-
nün işini yarına bırakmamak gerek. A) Roman, bir dil sanatıdır; anlatım kusurlarını diyaloglar-
da hoş görebiliriz ama sizin saptamalarınızda buna izin
E) Dolabı ileri götürmek için yerinden kalkıp beline -kendi- veremeyiz.
ni korumak için olsa gerek- bir kuşak bağladı, zorlandı-
B) Çıkarımlarınızın ve saptamalarınızın okuyucuyu ilgilen-
ğı her hâlinden belli oluyordu.
dirmeyen bölümlerini yazıdan atmanız gerekir.
C) Kişisel görüş ve iddialarınızın eğreti durmaması için
B bunları kesinlikli ifadelerden kaçınarak anlatmanız
İ gerekir.
L D) Romanın olay örgüsüne ait olmayan düşüncelerin
G romanın akıcılığını önleyebileceğini bilmeli ve bunları
İ kahramanınızın bilinç akışı üzerinden vermelisiniz.
E) Düşünsel ağırlığı fazla olan cümlelerin kahramanımızın
S iç konuşmaları şeklinde verilmesi, romanı makaleye
A benzemekten kurtarır.
R
M
A
L
6. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yanında ayraç içinde 8. Milletlerin yaşamında derin izler bırakan tarihsel ya da
verilen eserle ilgili değildir? toplumsal bir olayın sözlü gelenekte olgunlaştıktan sonra
A) Eserde eğitmen Rıza’nın gayretiyle çorak kamu arazisi- destan geleneğini bilen biri tarafından derlenmesiyle olu-
ni ıslah eden Ankara yakınlarındaki Tozak köylülerinin,
şan destanlara doğal destan denir. Yunanlıların Odysseia,
topraklarını elinden alan görevlilere kırgınlıkları dile
I
getirilir. (Kaplumbağalar)
İranlıların Şehnâme, Fransızların Chanson de Roland,
B) Küçük yaşta yaşadığı olaylardan dolayı merhamet II III
duygusunu kaybeden ve daha sonra öğretmen olan
İngilizlerin Kaybolmuş Cennet, Japonların Şinto adlı des-
Zehra’nın, babasının ölümünden sonra onun hatıra
IV V
defterini okuyarak geçmişteki gerçekleri öğrenmesine
tanları dünyaca ünlü doğal destanlara örnektir.
dayanan eserdir. (Sözde Kızlar)
Bu parçada numaralanmış örneklerden hangisi bilgi
C) Eserin başkahramanı Cemal ve Sabiha, Süleyman Bey,
yanlışına neden olmuştur?
İlhsan, Nasır Paşa gibi kahramanlarla Kurtuluş Savaşı
yıllarının İstanbul’unun yansıtıldığı eserde Doğu-Batı A) I B) II C) III D) IV E) V
değerler sisteminde sıkışan Türk toplumunun ironik
tablosu ele alınır. (Sahnenin Dışındakiler)
D) Kurtuluş Savaşı’nın sosyal yaşamda meydana getirdiği
yıkımları, işgalcilerle iş birliği yapanları konu edinen
romanda asil bir ruhun, insanın anlaşılmazlığı karşısın-
daki bunalımları, ikiyüzlülüğe ve bayalıklara karşı isyanı
yansıtılmıştır. (Biz İnsanlar) 9. Attila İlhan ve Yahya Kemal’in şiir anlayışlarına dair çalışma
yapan bir öğrenci, iki şair arasında kurgusal bir karşılaşma
E) Eserdeki olaylar 1908’den I. Dünya Savaşı ortalarını
tasarlar. Bu karşılaşmada iki şair, şiir üzerine hayalî bir
kapsayan dönemde geçer. Eserin ana kahramanı Ömer
tartışmaya girişir.
Seyfettin’in Don Kişot’u olarak anılır. Eserde asıl adı
Ahmet olan ana kahraman, kendisi için farklı bir isim Aşağıdakilerden hangisi bu tartışmada geçebilecek bir
kullanarak kendisini asil, zengin, aydın biri olarak gös- diyalogdan alınmıştır?
terir. (Efruz Bey)
A) A. İlhan: Üstadım şiirlerinizi aruz ölçüsüyle yazsaydınız
B daha fazla kişinin gönlüne girerdiniz!
İ Y. Kemal: Benim için ölçü, bir şiirin en önemli parçası-
L dır ve şiiri şiir yapan da budur!
G B) Y. Kemal: Şekle önem verdiğiniz kadar içeriğe de
İ önem verseydiniz şiiriniz daha iyi olurdu!
A. İlhan: Şiirde estetik aradım ben, toplumun sözcüsü
S olmayı değil efendim!
A C) Y. Kemal: Mısra haysiyetimdir, şiirde dizenin bir iç
7. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ayraç içinde verilen söz R uyumla musiki cümlesi hâlinde kusursuzlaştırılması
sanatı yer almamaktadır? M gerekir!
A A. İlhan: Slogancılık şiirimizin en büyük hastalığıdır;
A) kavaklar ışıldardı batıya karşı
L eşitlik, halkçılık, modern insan bunalımı şiirin konusu
küskün dağlar gülkurusu (Teşhis)
olmalıdır!
B) sen hiç vatansamaz mısın varsamaz mısın
D) Y. Kemal: Eski edebiyatı şiirlerinizde kullanarak edebi-
sen hiç onursamaz mısın çoksamaz mısın (Tekrir)
yatı yabancı dillerin boyunduruğu altına sokamazsınız!
C) hep böylesi havalar besler fırtınaları
A. İlhan: Şiirde ve edebiyatta bir sentez oluşturarak
korkarım bu mavi ışık çabuk sönecek (Kinaye) bunları bir bütün olarak değerlendirdim sadece!
D) hava da öyle kirli öyle kalın kirli ki
E) A. İlhan: Yeni bir tarz peşinde koşmak için şiir bir dene-
bakamıyor yıldızlar pencerelerden (Tariz) me-yanılma tahtası gibi kullanılamaz!
E) Ufuk bir tilkidir, kaçak ve kurnaz. Y. Kemal: Hayır üstadım, şiirden estetik haz almak için
Yollar bir yumaktır, uzun, dolaşık. (Teşbih) değil şiiri anlaşılır kılmak için onu yeniden kurguluyoruz!
10. ...bir gün Filibe yolunda padişahın hizmetine vardım. Baktım 12. Fotoğrafları yapıştırma işini bıraktım. Sonra ne yaptım?
ki cihanın sultanı, zamanın galibi, sultan soyundan Sultan Evet, gökyüzüne bakmıştım, yuvarlak ve parlak ve ışıklı
Murad Han, elinde bir kitap tutar. Bu hâkir, hasta gönüllü, bir daireden başka bir şeye benzemeyen aya bakmıştım
o âlicenap padişah “Bu ne kitabıdır?” diye sordu. O tatlı ve ne kadar güzel, tıpkı öğretildiği gibi güzel demiştim;
sözüyle Kâbusname’dir. diye cevap verdi ve dedi ki: “Hoş sonra, başımı aşağı doğru hareket ettirerek denizde ayın
kitaptır. İçinde çok yararlı şeyler ve öğütler vardır. Amma ışıltılı çizgilerini aramıştım. Ne acıklı bir maceraydı bu.
Fars dilincedir. Bir kişi Türkçeye çevirmiş fakat anlaşılır değil, Belki de değildi; belki de bunun acıklı bir macera olduğunu
açık söylememiş. Bundan dolayı hikâyelerden tat bulmayız. da bir yerden öğrenmiştim, bir yerde okumuştum. Hafızam
Amma bir kimse olsa, bu kitabı açık ve anlaşılır bir biçimde zayıfladığı için, neyi nerede okuduğumu unuttuğum için
çevirse ta ki anlamından gönüller haz alsa!” bana ait birtakım duygular olduğunu sanıyordum. Acaba,
içine düştüğüm durum, daha önce nerede acıklı olmuştu?
Bu söyleşiden sonra, padişahın emriyle çeviriye başla-
Mısır da mı? Eski Yunan’da mı? Kendimi romantik dönemin
yan ve sade divan nesrinin önemli örneklerinden birini
Fransızları, İngilizleri ya da Almanlarıyla mı karıştırıyorum?
ortaya koyan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
Ben bir şeyin taklidiyim fakat aslımı bile doğru dürüst öğre-
A) Mercimek Ahmet nememiştim. Belki de bana ne olduğunu sonuna kadar
B) Aşık Paşazade okumamıştım. Yarabbim ne korkunçtu! Belki de birilerinden
C) Sinan Paşa duymuştum, onlar da başka birilerinden,başka birileri de...
D) Kâtip Çelebi Korkuyu Beklerken adlı hikâye kitabından alınan bu par-
E) Evliya Çelebi çayla ilgili olarak
I. Bilinç akışı tekniğinden yararlanılmıştır.
II. Yusuf Atılgan tarafından kaleme alınmıştır.
III. Birinci kişi anlatımıyla oluşturulmuş, klasik hikâye
örneğidir.
IV. Postmodern eserlerde olduğu gibi bireyin çıkmazları,
yalnızlığı üzerine kurgulanmıştır.
V. Anlatma tekniğiyle oluşturulmuştur.
hangileri söylenebilir?
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II
D) II ve IV E) I, III ve IV
13. Sağırdere romanı ve bu romanın devamı olan Körduman 15. Ahmet Rasim, 1927’de yazdığı Kaşağı isimli çocukluk
ile Köyün Kamburu romanlarında İç Anadolu insanının I
yaşantısını, köy sorunlarını dile getiren toplumcu gerçekçi hatırasında okula başlamasından, öğretmen, aile, öğrenci
romancılardan Kemal Tahir, -- - - ilişkilerine kadar en ince ayrıntıları, ustalıkla ve içtenlikle
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülürse
anlatmıştır. Bu yapıtta bugün bir tarihsel belge değeri taşı-
bilgi yanlışı ortaya çıkar?
A) Rahmet Yolları Kesti, Yedi Çınar Yaylası romanlarında yan güçlü sahneler çizilmiştir. Yazarın; Gülüp Ağladıklarım,
ağalık-eşkiyalık konularını ele almıştır. II
Muharrir Bu Ya ve özellikle Şehir Mektupları isimli tanınmış
B) Yorgun Savaşçı romanında Cehennem Yüzbaşı Cemil III IV
kahramanı ekseninde 1918-1920 yılları arasındaki Millî eserlerinde hep aynı güçlü kalemin ve aynı toplumsal
Mücadele yıllarını anlatır.
mizahçılığın güzel sayfaları sıralanmıştır. Sanatkârın bir ara
C) Osmanlının beylikten devlete geçiş sürecini ele aldığı
Devlet Ana romanıyla edebiyatımızda tarihî romanın Romanya’ya yaptığı geziyi anlattığı “Romanya Mektupları”
başarılı örneklerinden birini vermiştir. V
adıyla edebiyatımızın zevkli ve nükteli eserleri arasındadır.
D) Nehir roman dizisinin ilk kitabı olan Esir Şehrin İnsan-
ları’nda Kâmil Bey’in şahsında, Mütareke Dönemi’nde Bu parçada numaralanmış yapıtlardan hangisi bilgi
Osmanlı aydınının mücadelesini dile getirir. yanlışına neden olmuştur?
E) Köy Enstitülerinden mezun olan öğretmenlerin köylerde A) I B) II C) III D) IV E) V
yaptıkları olumlu işleri Otlakçılar adlı romanda işlemiş-
tir.
17. Kaldırımlar, Sakarya Türküsü, Zindandan Mehmet’e Mektup, 19. Anadolu’da Türkçe şiirin öncüsü olan ünlü tasavvuf ve halk
Beklenen gibi efsaneleşmiş şiirlerin şairi olan Necip Fazıl şairidir. Ahmet Yesevî ile başlayan tekke şiiri geleneğini
Kısakürek; ---- özgün bir söyleyişle Anadolu’da yeniden ortaya koymuştur.
İlahi türündeki şiirlerinde halk edebiyatının geleneklerine
Bu cümle aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanırsa
bağlı kalmıştır. Anlatımında yalınlık dikkati çeker. İlahilerini
bilgi yanlışı oluşur?
hece ölçüsüyle söylemiştir. Risaletü’n Nushiyye adlı eserin-
A) metafizik sezişlerini, ruh buhranlarını, varlık-yokluk sor- de ise aruz ölçüsünü ve mesnevi nazım biçimini kullanmış-
gulamalarını trajik bir dille yansıttığı Çile şiirinin şairidir. tır.
B) Ağaç, Büyük Doğu gibi dergileri çıkarmış; millî ve
Bu parçada söz edilen şair aşağıdakilerin hangisidir?
manevi değerlerine sahip çıkmak isteyenlerce “sulta-
A) Karacaoğlan
nüşşuara”, “üstat” ve “çile şairi” olarak takdir edilmiştir.
B) Kayıkçı Kul Mustafa
C) aruz ölçüsünü, klasik edebiyatın nazım biçimlerini
çağdaş şiirle birleştirmiş, bir tek şiirinde hece ölçüsünü C) Âşık Seyrani
kullanmıştır. D) Yunus Emre
D) Bir Adam Yaratmak adlı oyununda Hüsrev adlı bir yaza- E) Erzurumlu Emrah
rın ruh çilesini, Reis Bey oyununda yanlış bir idam kara-
rı veren hâkimin adalet-vicdan çatışmalarını, Tohum’da
ise Ferhat adlı bir Millî Mücadelecinin Maraş’ın kurtuluş
mücadelesi sırasında iç dünyasında yaşadığı madde-
mana çatışmasını işler.
E) Örümcek Ağı, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı adlı şiir
kitaplarının “Kafa Kâğıdı” adlı otobiyografik romanın,
Ruh Burkuntularından Hikâyeler adlı hikâye kitabının
ve Çöle İnen Nur adlı Peygamber anlatısının da yazarı-
dır.
B
İ
L
G
18. - - - - şiirlerinde çevresini, sokağını, ev içini, dış dünyayı İ 20. Aynı gün görülmedik bir törenle kızın adını koydular.
halk kültüründen gelen unsurlarla Batı şiirini birleştirerek Kocaman kara bir kazanda su kaynatıldı. Gelenler -köyün
anlatmıştır. Eşyanın iç dünyasını yansıtan şair - - - - ise tüm kadın ve çocukları gelmişti- beraberinde getirdikleri
Türk şiirine büyük bir yenilik getirmiştir. Cansız nesnelerin
S
çeşit çeşit kuru çiçek ve bitki kökünü kaynar suya attılar.
bilinmeyen dünyalarını okuyucuyla paylaşan şair, bilinçal-
A
Sakatlar, taze gelinken kocası ölenler, döl tutmayanlar
tına attığı acılarını; sevinçlerini eşyanın kimliğinde dışa
R
çiçeklerini suya atar atmaz gittiler. Kalanlar tas tas içip suyu
vurarak mutluluğa ulaşabileceğine inanmış bir sanatçıdır.
M
bitirdikten sonra sırasıyla tek tek bebeğin ağzına tükür-
Meşaleler, Leke, Gittin Taş Atarak Denizlerime, Kara
A
düler. Tüküren, kulağına eğilip “Bana çeksin e mi?” diye
Işıldak şiir kitaplarıdır.
L
dilekte bulunuyordu. O akşam Nuğber bebeğin -Huvat’ın
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- anasının ismi verilmişti kıza- yüzü pancar gibi kızardı.
gileri sırasıyla getirilmelidir? Latife Tekin’in Sevgili Arsız Ölüm adlı romanından alı-
A) Bedri Rahmi Eyüboğlu – Behçet Necatigil nan bu parçada, Dede Korkut Hikâyeleri’ nde isim verme
B) Ümit Yaşar Oğuzcan – Ahmet Muhip Dıranas törenlerine gönderme içeren “ağza tükürme” töreni aşa-
ğıdakilerden hangisine örnek gösterilebilir?
C) Cahit Sıtkı Tarancı – Asaf Halet Çelebi
D) Ziya Osman Saba – Özdemir Asaf A) Bilinç akışı B) Metinler arasılık
21. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin “nesip (teş- 23. (I) Gölge oyunu, geleneksel Türk tiyatrosunun belli başlı
bib)” bölümünden alınmış olabilir? türlerinden olup oyunun ortaya çıkışı ile ilgili çeşitli rivayet-
A) Koma Bâkî kulunı cür’a sıfat ayakta ler bulunmaktadır. (II) Gölge oyununu ilk olarak ülkemizde
Dest-gîr ol ana ey dâver-i âlî-mikdâr Şeyh Muhammet Küşterî başlattığı için oyun perdesine
“Küşterî Meydanı” adı da verilmiştir. (III) Gölge oyununda
B) Bir câm sun Allah içün bir kâse de ol mâh içün
tasvirleri yani karakterleri oynatan kişiye “hayalî” denir.
Tâ medh-i şâhenşâh içün alam ele levh ü kalem
(IV) Gölge oyunu, yazılı bir metne dayanmayıp nesilden
C) Müsteşâr-ı dîn ü devlet iftihâr-ı saltanat nesile aktarılan hikâyeler üzerinde zamanın şartlarına
Zîb-i şevket zîver-i sadr-ı mu’allâdur gelen göre eklemeler ve çıkarmalar yapılarak oynanmaktadır.
D) Tâze cân buldı cihân irdi nebâtâta hayât (V) Gölge oyunu; giriş, muhavere, fasıl, tekerleme ve bitiş
Ellerinde harekât eyleseler serv ü çenâr olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır.
E) Sadr-ı millette vücûdun ulu bir mu’cizedir Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir
Bunu fehm eylemeyen müdrike-i âcizedir bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
22. “Şiirin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, duyulmak
üzere oluşmuş; müzik ile söz arasında, sözden çok müziğe
yakın bir dildir.”
Aşağıdaki şiirlerden hangisi Ahmet Haşim’in bu anlayı-
şına uygun yazılmış örneklerden biri değildir?
A) Yorgun gözümün halkalarında,
Güller gibi fecr oldu nümâyân,
Güller gibi... sonsuz iri güller...
Güller ki kamıştan daha nâlân.
B) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir
Kâğıtlarda yarım bırakılmış şiir;
İnsan, yağmur kokan bir sabaha karşı
B
Hatırlar bir gün bir camı açtığını,
İ
Duran bir bulutu, bir kuş uçtuğunu, L
Çöküp peynir ekmek yediği bir taşı... G
İ
Bütün bunlar aşkın güzelliğiyledir.
C) Bu yağmur... bu yağmur... bu kıldan ince
S
Nefesten yumuşak yağan bu yağmur... A
Bu yağmur... bu yağmur... bir gün dinince R
Aynalar yüzümü tanımaz olur.
M 24. (I) Türk edebiyatında “izlenimcilik” olarak da bilinen emp-
A resyonizm, 19. yüzyılın sonlarında Fransa’da doğmuştur.
D) Çözülen bir demetten indiler birer birer, L (II) Politik istikrarsızlık ve ekonomik çöküntü ortamında
Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun. natüralizme tepki olarak doğmuştur. (III) Önceleri resim
Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun, sanatına özgü bir akım olan empresyonizm, zamanla ede-
biyatta da kendine yer bulmuştur. (IV) İzlenimci sanatçılar;
Bir sebile döküldü bembeyaz güvercinler...
realist ve natüralistlerin insan ve çevreyi yansıtma biçimle-
E) Yollar kesilmiş alanlar sarılmış rini gayet sıradan ve basit bulurlar. (V) Onlara göre sanatın
Tel örgüler çevirmiş yöreni amacı, gözlemleri bire bir aktarmak değil, gözlemlerin kişi-
nin iç dünyasında oluşturduğu izleri yansıtmak olmalıdır.
Fırıl fırıl alıcı kuşlar tepende
Benden geçti mi demek istiyorsun Yukarıda empresyonizm (izlenimcilik) ile ilgili verilmiş
bilgilerden hangisi yanlıştır?
Aç iki kolunu iki yanına
Korkuluk ol A) I B) II C) III D) IV E) V
TEST BİTTİ.
188
CEVAPLARINIZI KONTROL EDİNİZ.
DE NE ME-1 – KONU / KAZ A NIM DE NEM E-2 – K ONU / K AZ AN IM
Bİ L Gİ SA RM AL
01 01
A YT TÜ RK Dİ L İ VE
SÖZCÜKTE ANLAM SÖZCÜKTE ANLAM
EDEB İY AT I B RA NŞ 03
PARAGRAFTA ANLAM- PARAGRAFTA
KONU- TAVSİYE 03
PARAGRAFTA ANLAM / PARAGRAFTA
YARDIMCI DÜŞÜNCELER
DE NEM EL ER İ
PARARAFTA ANLAM- PARAGRAFTA
04 CÜMLEDE ANLAM 04 KONU- TAVSİYE
15
DİVAN EDEBİYATI - NAZIM BİÇİMLERİ
-KASİDE 15 TANZİMAT DÖNEMİ SANATÇILARI
17
GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU TÜRLERİ- 17 CUMHURİYET DÖNEMİ ESER BİLGİSİ
Nİ AYIRT EDER VE ÖZELLİKLERİNİ BİLİR
18 SANATÇI – ESER BOŞLUK DOLDURMA
18 CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİRLERİ
19 DİVAN EDEBİYATI SANATÇLARINI TANIR
19 SERVETİFÜNUN YAZAR VE ESER
20
DİVAN EDEBİYATI - NAZIM BİÇİMLERİ
-KASİDE
20 CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN
21 ESER – KAHRAMAN BİLGİSİ
21 DİVAN EDEBİYATI SANATÇLARINI TANIR
22 EDEBİ AKIMLAR
22 CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİRLERİ
23
ANLATIM TEKNİKLERİ – PARÇA
23 CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİRLERİ YORUMU
B İL G İ S AR MA L
01 01
AYT T ÜR K D İL İ V E
SÖZCÜKTE ANLAM SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
02 02
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI CÜMLEDE ANLAM
DÜŞÜNCELER
17
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI
BİLGİSİ 17 CUMHURİYET DÖNEMİ YAZAR BİLGİSİ
18 18
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI –
ESER İLİŞKİSİ CUMHURİYET DÖNEMİ YAZAR BİLGİSİ
20 20
CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATRO – CUMHURİYET DÖNEMİ KARMA ESER
TERİM BİLGİSİ – YAZAR
21 21
CUMHURİYET DÖNEMİ HİKÂYE CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN
İNCELEME YORUMU
23 23
EDEBİ AKIMLARI VE EDEBİYATA YAN- EDEBİ AKIMLARI VE EDEBİYATA
SIMALARINI BİLİR YANSIMALARINI BİLİR
24 METİN TÜRLERİ 24
TİYATRO-GELENEKSEL TÜRK TİYAT-
ROSU
Bİ L Gİ SA RM AL
01 01
A YT TÜ RK Dİ L İ VE
CÜMLEDE ANLAM SÖZCÜKTE ANLAM
02 02
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI PARAGRAFTA ANLAM- PARAGRAFTA
DÜŞÜNCELER KONU- TAVSİYE
16 ROMAN ÖZETİ 16
DİVAN EDEBİYATI ESER-YÜZYIL-
SANATÇI İLİŞKİSİ
19
CUMHURİYET DÖNEMİ KARMA
SANATÇI BİLGİSİ 19 KÜÇÜREK HİKÂYE YORUMU
20 EDEBÎ AKIMLAR
20 DERGİ – SANATÇI BİLGİSİ
21
CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN
21
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖZELLİK –
BİLGİSİ SANATÇI – ESER BİLGİSİ
22
CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATRO
22
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI –
SANATÇILARI ESER BİLGİSİ
23 ANLATIM TEKNİKLERİ
23
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI –
ESER BİLGİSİ
24 PANEL
24
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI
BİLGİSİ
B İL G İ S AR MA L
01 01
AYT T ÜR K D İL İ V E
SÖZCÜKTE ANLAM SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
E DE Bİ YA T I BR ANŞ 03
PARAGRAFTA ANLAM - PARAGRAFTA
KONU 03
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI
DÜŞÜNCELER
15 15
EDEBİYAT TOPLULUĞU YARDIMCI İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI
DÜŞÜNCELER
17 17
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖZELLİK –
HALK EDEBİYATI ŞAİR – ESER BİLGİSİ YAZAR EŞLEŞTİRME
19 19
GEÇİŞ DÖNEMİ EDEBİYATINI TANIR VE EDEBÎ AKIMLAR
GENEL ÖZELLİKLERİNİ KAVRAR
20 20
CUMHURİYET DÖNEMİ HİKÂYE
CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN ÖZETİ YORUMU
Bİ L Gİ SA RM AL
01 01
A YT TÜ RK Dİ L İ VE
SÖZCÜKTE ANLAM SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
02 02
CÜMLEDE ANLAM PARAGRAFTA ANLAM - PARAGRAFTA
KONU- TAVSİYE
EDEB İY AT I B RA NŞ 03
PARAGRAFTA ANLAM - PARAGRAFTA
KONU 03
PARAGRAFTA ANLAM / PARAGRAF
OLUŞTURMA
DE NEM EL ER İ 04
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI PARAGRAFTA ANLAM / ANA DÜŞÜNCE
04 DÜŞÜNCELER
12
TEKKE – TASAVVUF EDEBİYATI ESER
BİLGİSİ 12 EFSANE
DENEME
13 TANZİMAT DÖNEMİ SANATÇI BİLGİSİ 13 SANATÇI BİLGİSİ
24 24
EDEBİ AKIMLARI VE EDEBİYATA YAN-
TİYATRO YAZARI BİLGİSİ SIMALARINI BİLİR
B İL G İ S AR MA L
01 01
AYT T ÜR K D İL İ V E
CÜMLEDE ANLAM CÜMLEDE ANLAM
02
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI
PARAGRAFTA ANLAM / ANA DÜŞÜNCE 02
E DE Bİ YA T I BR ANŞ
DÜŞÜNCELER
PARAGRAFTA ANLAM / YARDIMCI
03 DÜŞÜNCELER 03 PARAGRAFTA ANLAM / KONU
07 ŞİİR BİLGİSİ
07 ŞİİR BİLGİSİ
08 DESTAN İNCELEME
08 ŞİİR BİLGİSİ
21
CUMHURİYET DÖNEMİ BİLGİ YAN-
21 TİYATRO TERİMLERİ LIŞLIĞI
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖZELLİK –
22 ANLATIM TEKNİKLERİ 22 ESER İLİŞKİSİ
CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATRO BİLGİ
23 MİLLÎ EDEBİYAT DÖNEMİ ZİHNİYET 23 YANLIŞLIĞI
Bİ L Gİ SA RM AL
01 01
A YT TÜ RK Dİ L İ VE
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
DE NEM EL ER İ
PARAGRAFTA ANLAM / BOŞLUK DOL-
04 DURMA 04 CÜMLEDE ANLAM
09 ŞİİR BİLGİSİ
09 ŞİİR YORUMU
10 ŞİİR İNCELEME
10 DİVAN EDEBİYATI TERİM BİLGİSİ
17
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI
BİLGİSİ 17 ROMAN İNCELEME
18
CUMHURİYET DÖNEMİ SANATÇI –
ESER 18 ESER – KAHRAMAN İLİŞKİSİ
21
CUMHURİYET DÖNEMİ TİYATRO
YAZARLARI 21 ROMAN İNCELEME
22
KARMA ÖZELLİK – SANATÇI – ESER
BİLGİSİ
22 II. YENİ ŞİİRİ
23
DİVAN EDEBİYATI NAZIM ŞEKİLLERİNİ
İNCELER
23 SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ
B İL G İ S AR MA L
01 01
AYT T ÜR K D İL İ V E
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM SÖZCÜKTE ANLAM
DENEME 13
SERVETİFÜNUN DÖNEMİ TÜRK EDE-
BİYATI 13 DİVAN EDEBİYATI NESİR BİLGİSİ
20
DİVAN EDEBİYATI NAZIM ŞEKİLLERİNİ
20 SERVETİFÜNÜN DÖNEMİ YAZARLARI İNCELER
22 22
CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİRLERİ CUMHURİYET DÖNEMİ ŞAİR – ŞİİR
İLİŞKİSİ
23 EDEBÎ AKIMLAR 23
CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ
SANATÇILARI
CUMHURİYET DÖNEMİ KARMA ESER
24 – YAZAR 24
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖZELLİK –
SANATÇI İLİŞKİSİ
B İL G İ S AR MA L
01
AYT T ÜR K D İL İ V E
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
02 CÜMLEDE ANLAM
D EN EM EL E Rİ 04 PARAGRAFTA YAPI
05 CÜMLEDE ANLAM
08 ŞİİR İNCELEME
09 ŞİİR TÜRLERİ
17 ROMAN İNCELEME
21 ANLATIM TEKNİKLERİ
24 EDEBÎ AKIMLAR
Bİ L Gİ S AR M AL
01
A YT T Ü RK Dİ L İ VE
SÖZCÜKTE ANLAM
02 CÜMLEDE ANLAM
06 PARAGRAFTA YAPI
07 NAZIM TÜRLERİ
08 ŞİİR BİLGİSİ
09 ŞİİR BİLGİSİ
10 ŞİİR İNCELEME
11 ŞİİR YORUMU
24 METİN KARŞILAŞTIRMA
B İL G İ S AR MA L
01
AYT T ÜR K D İL İ V E
SÖZCÜKTE ANLAM
06 SÖZ SANATLARI
07 ŞİİR İNCELEME
11 FIKRA İNCELEME
14 METİN KARŞILAŞTIRMA
Doğru Sayıları Yanlış Sayıları
15 DİVAN EDEBİYATI – TANZİMAT EDEBİYATI KARŞILAŞTIRMA
16 ESER ÖZELLİĞİ
17 SERVETİFÜNUN EDEBİYATI
23 ROMAN İNCELEMESİ
24 EDEBÎ AKIMLAR
Bİ L Gİ S AR M AL
01
A YT T Ü RK Dİ L İ VE
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
07 ŞİİR İNCELEME
10 ŞİİR İNCELEMESİ
18 SERVETİFÜNUN ŞİİRİ
22 ROMAN İNCELEME
B İL G İ S AR MA L
01
AYT T Ü RK Dİ Lİ VE
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
02 DEYİM
D EN E ME LE Rİ 04 CÜMLEDE ANLAM
07 DESTAN
08 EDEBÎ AKIMLAR
09 ŞİİR TÜRLERİ
10 ŞİİR İNCELEMESİ
11 SÖZ SANATLARI
12 ORHUN YAZITLARI
18 ŞİİR İNCELEME
19 KÜÇÜREK HİKÂYE
20 ROMAN ÖZETİ
24 TİYATRO TERİMLERİ
Bİ L Gİ S AR M AL
01
A YT T Ü RK Dİ L İ VE
PARAGRAFIN ANA FİKRİ (DÜŞÜNCESİ)
02 CÜMLEDE ANLAM
05 CÜMLE BİRLEŞTİRME
06 CÜMLEDE ANLAM
07 ŞİİR İNCELEME
08 ŞİİR BİLGİSİ
09 ORHUN YAZITLARI
10 ŞİİR İNCELEME
14 ŞİİR İNCELEMESİ
Doğru Sayıları Yanlış Sayıları
15 DÖNEM ÖZELLİĞİ
16 ANLATIM TEKNİKLERİ
B İL G İ S AR MA L
01
AYT T Ü RK Dİ Lİ VE
SÖZCÜKTE ANLAM
D EN E ME LE Rİ 04 PARAGRAFTA ANLAM
05 CÜMLE BİRLEŞTİRME
07 ŞİİR İNCELEME
08 SÖZ SANATLARI
09 HALK ŞİİRİ
10 ŞİİR İNCELEME
11 DESTAN İNCELEME
14 ROMAN İNCELEME
Doğru Sayıları Yanlış Sayıları
15 ROMAN İNCELEME
B İL G İ SA RM AL
01
A YT T ÜR K D İL İ V E
SÖZCÜKTE ANLAM
02 SÖZCÜKTE ANLAM
E DE Bİ YA T I BR AN Ş 03 PARAGRAFTA ANLAM
06 ŞİİR BİLGİSİ
11 EFSANE İNCELEME
12 NAZIM ŞEKİLLERİ
17 HİKÂYE İNCELEME
22 EDEBÎ AKIMLAR
23 ANLATIM TEKNİKLERİ
B İL G İ S AR MA L
01
AYT T Ü RK Dİ Lİ VE
SÖZ ÖBEKLERİNDE ANLAM
02 CÜMLEDE BİRLEŞTİRME
D EN E ME LE Rİ 04 SÖZCÜKTE ANLAM
07 SÖZ SANATLARI
08 DESTAN
11 ŞİİR BİLGİSİ
12 HİKÂYE İNCELEME
20 ANLATIM TEKNİKLERİ
24 EDEBÎ AKIMLAR
25 Cevap Anahtarı
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
E B C A C B D D C A B D
13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24.
E C A C C E D B D E E A