Spis treści

Karta redakcyjna

Dedykacja
Wstęp
CZĘŚĆ 1. CZYM JEST FOREX?
1. Narodziny rynku Forex
Skąd się wzięły kursy walut?
Po co ci pieniądz?
Żagle na maszt, kurs na walutę
Forex w Polsce
Dolarowy zawrót głowy
Okres rozwoju
2. Jak działa forex?
Forex, czyli wymieniamy waluty
Wielkość obrotu przedmiotem sporu
Over-the-Counter
Rynek czy nie rynek?
Bez nadzoru, bez centrum
Czynne 24/5
Waluty nie są samotne
Czym są pary walutowe?
Podstawowe pojęcia związane z rynkiem walutowym
Dźwignia finansowa, czyli lewar
Depozyt, czyli jest ryzyko – jest zabawa
Czym jest pips?
Lot na forexie
Oblicz zysk, licz się ze stratą
Mark-to-market, czyli zysk na bieżąco
Rola depozytu w zysku lub stracie
CZĘŚĆ 2. KIM SĄ FOREXOW I GRACZE?
3. Rola banków na rynku walu towym
Rynek Spot
 Rynek terminowy
10 zasad inwestora
4. Fu ndu sze hedgingowe
5. Handlu jesz, więc speku lu jesz
Czym jest spekulacja?
Spekulant polski to nie zachodni
Badylarz i cinkciarz, czyli spekulacja po polsku
Współczesny spekulant kocha pieniądze
Czy ty też spekulujesz na rynku Forex?
Spekulacja to nie przestępstwo
Czy spekulacja jest niebezpieczna?
Krach łączy inwestorów
Bańka spekulacyjna
Efekt spekulacyjny
Popyt spekulacyjny
6. 9 grzechów głównych speku lanta
Grzechy spekulanta
CZĘŚĆ 3. JAK ZARABIAĆ NA FOREXIE?
7. Analiza techniczna
Czym jest analiza techniczna?
Filary analizy technicznej
Popularność analizy technicznej
Wyznaczanie linii trendu
Jak narysować linię trendu?
Spójrzmy na trend, czyli jak go zidentyfikować
Porozmawiajmy o oscylatorach
Impet
Analiza wykresu
Przykładowe świece japońskie
Formacje analizy technicznej
Klasyczne formacje
Formacje kontynuacji trendu
Formacje odwrócenia trendu
Cudowny środek, który nie istnieje
Przeciwnicy analizy technicznej
Analiza techniczna od kuchni
8. Analiza fu ndamentalna
 Forex nie próżnuje
Analiza fundamentalna czy techniczna?
9. Informacje a forex
Do czego są potrzebne informacje na forexie?
Kryteria oceny informacji
Aktualność informacji
Wiarygodność informacji
Rzetelność
Powszechna znajomość informacji
Czym jest manipulacja informacją na rynku Forex?
Zmanipulowana informacja źródłem straty, a nie zysku
8 sposobów na oszukanie tradera
1. „Jestem bank” – autorytet na pierwszy plan
2. Słuchaj większości
3. Wróżenie z fusów to też prawda
4. „Ta e-mail dostała tylko 200 traders na cały world”
5. Celowe podawanie nieprawdziwej informacji publicznie
6. Atak na fora dyskusyjne traderów
7. Spam na poczcie inwestora
8. Tniemy i wsadzamy w ramkę
Jak to robią na rynku nadzorowanym?
Grupa G8
Bank Światowy
Międzynarodowy Fundusz Walutowy
Światowa Organizacja Handlu
10. Zarządzanie ryzykiem
Bądź ostrożny, nie trać czujności
Bucket shop
Boiler room
Churning
High-Yield Investment Program
Jak poznać oszusta?
1. Dane organów nadzorujących
2. Informacje od innych traderów
3. Pary walutowe o niskiej płynności zawierania transakcji
4. Porównanie cen par walutowych u różnych brokerów
CZĘŚĆ 4. DZIEŃ Z ŻYCIA TRADERA
11. W łaściwy broker
Jak wybrać właściwego brokera?
Podstawowe reguły przy wyborze brokera
Ile kosztuje gra na FX?
Spread
Dźwignia
Koszty pośrednie
Jak zasilić konto środkami?
12. Demo
Demo – co to jest?
Wybór rachunku demo
Czy konto demo opłaca się brokerom?
Do czego służy demo?
Sprawdź strategię i margin trading
Jak długo uczysz się rynku?
Demo inne niż real
13. Plan, realizacja i analiza wyników
ZZ, czyli zleć i zapomnij
Plan gry
Scalping, czyli skalpowanie
Plan, SL i ryzyko
Transakcja na FX krok po kroku
Uruchom machinę
Operacja w toku
Czy inwestor może być niedźwiedziem lub bykiem?
Wejście jako niedźwiedź, czyli gramy na spadek
Wejście jako byk, czyli gramy na zysk
Obliczamy zysk
14. Jak wygospodarować czas na FX i kontrolować sytu ację?
Grunt to dobra organizacja czasu
Telefon/smartfon a forex
Forex zamiast pracy na etacie
Czy forex jest odpowiedni dla przedsiębiorcy?
Jak kontrolować zysk i stratę na forexie?
ZN, czyli zapas nienaruszalny
Gra zyskiem, czyli nie tracę nic
Kwota na straty
 Ile jesteś gotów stracić?
Prognozy i alternatywne scenariusze
O ogłaszaniu danych
Planowanie
15. Ju rysdykcja i podatki a FX
Jurysdykcja
Opis stanu faktycznego, czyli co się wydarzyło?
Podatki
Trader i jego kapitał
Podatek podąża za inwestorem
Słownik
Przypisy
Redaktor prowadzący: RENATA KICKA
Redakcja: ALEKSANDRA KALINOWSKA
Korekta: ŁUKASZ MACKIEWICZ, eKorekta 24.pl
Opracowanie graficzne: ELIZA GOSZCZYŃSKA, GRAŻYNA FALTYN
Rysunki: KAMILA STANKIEWICZ
Skład i łamanie: JOANNA KRÓLAK
Opracowanie okładki: KRZYSZTOF ZIĘBA, Tonikstudio.pl
Zdjęcie na okładce: www.istockphoto © Lev Mel

© 2012 Edgard

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całości lub fragmentu

niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metodą
kserograficzną, fotograficzną oraz kopiowanie na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym
skutkuje naruszeniem praw autorskich niniejszej publikacji.

ISBN 978-83-7788-368-6

Samo Sedno
Edgard
ul. Belgijska 11, 02-511 Warszawa
tel./fax: (22) 847 51 23
e-mail: samosedno@samosedno.com.pl

Konwersja: eLitera s.c.

Magdalenie
Wstęp

Cytat

„Rynek walutowy jest dziwny. Za każdym razem, gdy jeden inwestor sprzedaje,
drugi kupuje – i obaj myślą, że są sprytni”.
anegdota o sensie inwestowania na rynku Forex

Rosnąca popularność rynku OTC (Over-the-Counter), na którym wymieniane są hurtowe

ilości waluty oraz instrumentów finansowych powoduje, że chce z niego korzystać coraz
więcej Polaków. Tę obco brzmiącą nazwę coraz częściej słychać w korytarzach, windach,
kawiarniach i parkach. Pojawia się w różnych znaczeniach i ujęciach, zarówno negatywnych,
jak i pozytywnych.

Forex jest szansą na dobry zarobek, rewolucyjnym sposobem na oszczędzanie, jednak niesie
ze sobą także ryzyko poważnych strat finansowych, a nawet bankructwa. Przez jednych rynek
jest oceniany jako niebezpieczny i wiążący się z wysokim ryzykiem, przez innych bywa
utożsamiany z pewnym sukcesem finansowym i zapewnieniem sobie drogi do dostatniego
i wolnego od zmartwień życia. Jedna strona medalu dostarcza przykładów zwycięstw
inwestycyjnych, druga pokazuje, jak druzgocącej porażki można doświadczyć w krótkim
czasie. Którym informacjom wierzyć? Jakie opinie, wypowiedzi czy poglądy są zgodne z tym,
co dzieje się na międzynarodowym rynku wymiany walut?

Forex wkrada się do życia przyszłego inwestora na wiele sposobów. Z uwagi na rozwijające
się zainteresowanie tym rynkiem w Polsce warto wyodrębnić kilka podstawowych kanałów
informacyjnych skierowanych do przyszłych traderów. U podstaw każdego z nich leży reklama.

Uczelnie ekonomiczne zapraszają rzesze studentów do uczestnictwa w darmowych wykładach

przekazujących wiedzę teoretyczną o tym, jak inwestować na nieznanym powszechnie rynku.
Szkoleniowcy inwestorzy prześcigają się w informowaniu o nowych systemach
wykorzystywanych do pomnażania gotówki. W reklamie radiowej i telewizyjnej, nie mówiąc
o prasie codziennej i kolorowych magazynach, a nawet niedużych rozmiarów telewizorach
zamontowanych w autobusach i metrze, można często usłyszeć, zobaczyć lub przeczytać
o nowej szansie na miliony. I to nie byle jakie! Bo chodzi o miliony euro, dolarów czy funtów.
Wszystko banalnie proste. Wystarczy ok. 1000 zł, by wkrótce zamiast marzyć o luksusowym
domu, sportowym samochodzie i niekończących się wczasach na rajskich wyspach, przekonać
się, jak to jest korzystać z tych wszystkich dobrodziejstw.

W strumieniach informacji brakuje jednak podstawowych wiadomości dotyczących

reklamowanego rynku, a co gorsze, wypchane są one po brzegi anglojęzyczną, fachową
terminologią, która zamiast zachęcić masowego odbiorcę, skutecznie go odstrasza.
Szczególnie łatwo zrazić osoby, które niechętnie podejmują ryzyko. Zupełnie inaczej reagują
ludzie mający w sobie zakorzeniony pierwiastek przenikliwości i ciekawości. Zwroty
namawiające do uzyskania statusu inwestora indywidualnego, a w rezultacie tradera, brzmią
dla nich zachęcająco. A traderem może zostać praktycznie każdy, kto tylko ma na to chęć
i dysponuje niewielką ilością pieniędzy przeznaczoną na ten cel. W tym przypadku reklamy
nawet przesadzają, mówiąc o 1000 zł. Wystarczającą kwotą jest kilkaset złotych.

W tej sytuacji konieczne staje się udzielenie odpowiedzi na podstawowe, rodzące się
w analitycznych umysłach pytania: skąd wziął się forex, czym jest i dla kogo? Jakiego rodzaju
ryzyko wiąże się z korzystaniem z niego? I najważniejsze – ile naprawdę można na nim
zarobić? Odpowiedzi na te pytania przynosi niniejsza książka.
Więcej na: www.ebook4all.pl
Skąd się wzięły kursy walut?

W ciągu dnia, nawet gdy nie do końca zdajesz sobie z tego sprawę, masz co chwila do
czynienia z rynkiem. Wstajesz z łóżka nabytego kilka lat temu, myjesz ręce w wodzie, jesz
śniadanie złożone z wybranych w sklepie produktów. Wszystkie te przedmioty mają swoją
cenę, która wyrażona jest w pieniądzu. Łatwo się o tym przekonać, wybierając w galerii
handlowej meble do sypialni, płacąc comiesięczne rachunki za media czy też wkładając do
koszyka składniki na kolejny posiłek. Jeżeli za kupowane dobra płacisz np. kartą, to pieniądz
przybiera postać elektroniczną. Natomiast sięgając do portfela po banknoty lub monety, masz
do czynienia z pieniądzem fizycznym.

Po co ci pieniądz?

Jeżeli chcesz kupić telewizor do mieszkania, w którym spędzasz wolny czas, a nie
dysponujesz pieniądzem, będziesz zmuszony do zaoferowania sprzedawcy czegoś w zamian.
Wyobrażasz sobie zakup nowoczesnej plazmy za używaną lodówkę, narty i opony zimowe do
samochodu? Gospodarka naturalna i problemy z nią związane opuściły większość państw
wraz z rozwojem ekonomicznym. Pieniądz na stałe zagościł w naszym życiu i prędko się
z niego nie wyprowadzi. Dzięki jego zastosowaniu można w jednoznaczny sposób ocenić, ile
dana rzecz „kosztuje”. Dlaczego? Bo najważniejszą funkcją pieniądza jest to, że stanowi
miernik wartości towarów. Pieniądz jest potrzebny, ponieważ stanowi środek płatniczy. Jest
fizycznie oderwany od towaru. Odrębny ruch pieniądza od ruchu dóbr i usług powoduje, że on
sam może stać się przedmiotem obrotu.

Jakie są najważniejsze funkcje pieniądza?

› Jest miernikiem wartości – służy do wyrażenia wartości towarów lub usług.

› Jest środkiem płatniczym – pieniądz podąża ruchem odrębnym od towarów i usług. Nie
musi być z nimi fizycznie powiązany.
› Jest środkiem wymiany – pozwala na nabywanie dóbr i usług w drodze kupna i sprzedaży.
Będąc zbywcą, przyjmujesz pieniądz i możesz go wykorzystać na zaspokojenie potrzeb
o określonej wartości.
› Pieniądz ma jeszcze jedną ważną funkcję, tym razem o charakterze społecznym. Dzięki
jego istnieniu mogą powstawać instytucje takie jak banki i, co ważne, giełdy.
Czym jest waluta? Wycenić można praktycznie wszystko to, co materialne, a nierzadko
i duchowe. Wartość nie ma górnej granicy, więc także ilość pieniądza na świecie jej nie ma.
Każdy przecież chce spełnić marzenia, niezależnie od ich ceny. Z tego powodu popyt na
pieniądz jest nieograniczony.

Jeżeli na pieniądz jest popyt, to jest również i podaż. Biorąc pod uwagę, że jedno i drugie
dotyczy środka płatniczego, to logiczne jest istnienie rynku. Konkretnie rzecz ujmując – rynku
pieniężnego. Handlować pieniądzem? Dlaczego nie! Jeżeli znajdzie się chętny, który kupi
50 PLN za 150 PLN, to będziesz miał 100 PLN czystego zysku. Możliwe? Raczej nie.
W dużym stopniu wątpliwe, abyś znalazł osobę chętną do zawarcia takiej transakcji.
W opisanym przypadku problemem jest „PLN”, czyli w uproszczeniu „waluta”.

Waluta to nazwa pieniądza, który występuje w obrocie w danym kraju. Zauważ, że gdy
podstawimy w powyższym przykładzie zamiast „50 PLN” walutę brytyjską „50 GBP”, transakcja
nabiera zupełnie innego znaczenia, pomimo tożsamości liczb. Wszystko dlatego, że waluta
jest środkiem rozliczeniowym w transakcjach międzynarodowych (międzypaństwowych lub
szerszych).

Waluta oznaczana jest trzyliterowym skrótem przyjętym przez Międzynarodową Organizację

Normalizacyjną (ISO). Przykładowo USD to amerykański dolar (United States dollar).

Do najważniejszych z punktu widzenia rynku Forex należą:

› AUD (Australian dollar) – dolar australijski;

› CAD/CAN (Canadian dollar/Dollar canadien) – dolar kanadyjski;
› CHF (z łac. Confoederatio Helvetica Franc) – frank szwajcarski;
› EUR – euro;
› GBP (Great Britain pound) – funt szterling;
› JPY (Jen) – jen japoński;
› USD (United States dollar) – dolar amerykański.

Żagle na maszt, kurs na walutę

Różnice wartości walut nieustannie się zmieniają. Zawirowania polityczne, społeczne

i ekonomiczne, nieuważna wypowiedź ministra finansów, upadek banku, powódź, susza –
wszystkie te zdarzenia wpływają na popyt i podaż pieniędzy o konkretnej nazwie. Wzrost liczby
amerykańskich turystów chętnych na zakup GBP spowoduje wzrost wartości GBP w stosunku
do USD. Za 1 GBP kupisz wówczas więcej USD. Niezależnie od swojej woli wczasowicze
biorą udział w kreowaniu kursu obu walut. Kursy z kolei tworzą rynek walutowy – Forex.
 Zapamiętaj

Rynek walutowy to w uproszczeniu złożony rynek, na którym handluje się

walutami, czyli pieniędzmi o określonej nazwie. Pieniądz jest natomiast
nośnikiem wartości towaru.

Forex (Foreign Exchange) jest rynkiem walutowym o największej na świecie skali, na którym
przedmiotem międzynarodowego obrotu są pieniądze. Dzienne obroty osiągają poziom ponad
3 bln USD. Forex nie ma siedziby, w której dokonywane są wszystkie transakcje, dlatego też
określany jest rynkiem OTC (Over-the-Counter). Dotychczas zarezerwowany był jedynie dla
największych instytucji finansowych, w tym banków. Dopiero od niedawna jest dostępny dla
indywidualnych inwestorów, takich jak ty.

Schemat 1. Kolejne etapy narodzin rynku Forex

Historia forexu sięga korzeniami aż do czasów gospodarki naturalnej. Jej podstawą była
wymiana posiadanych towarów, czyli dostępnych dóbr, na przedmioty, które będąc potrzebnymi,
jednocześnie pozostawały nieosiągalne ze względu na brak umiejętności pozyskania ich
z wykorzystaniem własnej pracy lub nieznajomość zasad ich wytwarzania.

Barter towaru miał wiele wad. Podstawową z nich był brak jednolitej, uniwersalnej lub choćby
umownej wartości poszczególnych przedmiotów. Dodatkowo wymiana sprawiała trudności
spowodowane koniecznością fizycznego przenoszenia, wydawania i przyjmowania dóbr.

Utrzymujący się stan rzeczy zmieniono wraz z upływem czasu dzięki zastosowaniu mierników
wartości, takich jak sól, zboże i skóry zwierzęce. Nie tylko łatwiej było transportować te
produkty, lecz także cechowała je większa stabilność wartości. Decydowały o tym 4
właściwości:

1. podzielność;
2. jednorodność;
3. trwałość;
4. rzadkość występowania (stale utrzymujący się wysoki popyt).

Dzięki tym czynnikom wskazane towary szybko uzyskały status środków pośredniczących
w wymianie. Celem zawieranych transakcji kupna i sprzedaży było zaspokajanie potrzeb
naturalnych.

Miejsce produktów o charakterze konsumpcyjnym zaczął z czasem zajmować metal. Zarówno

w swojej szlachetnej, jak i nieszlachetnej formie. Złoto, srebro, miedź, żelazo, a niekiedy
platyna na stałe zagościły na prymitywnych targowiskach. Proces doskonalenia środków
pośredniczących w wymianie postępował. Mające wysoką wartość metale nie tylko pojawiły się
w formie mniejszej od zastępowanych dóbr konsumpcyjnych, lecz także były lżejsze
i łatwiejsze do przechowywania i transportu. Duże znaczenie w popularyzacji na skalę
światową miała ponownie jednolitość oraz trwałość. To właśnie głównie metale szlachetne
przyczyniły się do stworzenia pieniądza w jego bardziej złożonej od pierwotnej postaci.

Wraz z rozwojem ogólnoświatowej gospodarki i coraz częściej pojawiającą się wymianą

międzynarodową zaczęto odczuwać również problemy związane z wykorzystywaniem metali.
Sztaby złota czy srebra nie były na tyle łatwe do podzielenia i przetransportowania, by mogła
się rozwijać dostępność towarów. Skutecznym rozwiązaniem okazało się odlewanie gotowych
kul z wykorzystywanych metali (mniej lub bardziej spłaszczonych) o określonej wadze, a przez
to także wartości. Doprowadziło to do minimalizacji rozmiaru, wagi i postępującego
ujednolicania środków płatniczych.

Nie uniknięto prób fałszerstw i zmian ilości szlachetnego metalu w wydzielonych częściach
sztabek. Kolejnym etapem stało się przez to sygnowanie brył podobiznami władców, a także
nazw z wykorzystaniem stempli. Rozpoczął się proces bicia monet. Praktyka wyeliminowała
z obrotu metale inne niż złoto i srebro, np. miedź. Najstarsze odnalezione monety pochodzą
z VII w. p.n.e. i były bite w Efezie.

Mierzący się z postępującym rozwojem handlu system monetarny stanął wkrótce przed
kolejnym wyzywaniem: jak uniknąć niebezpieczeństwa kradzieży podczas przemieszczania się
wraz ze znacznymi ilościami kruszcu oraz jak przezwyciężyć brak komfortu spowodowany
ciężarem pieniądza? Obrót znalazł lekarstwo i na tę przypadłość środków płatniczych. Kupcy
zaczęli zostawiać posiadane przez nich zasoby monet u złotników. Ci w zamian wydawali
swoiste zaświadczenia potwierdzające ilość posiadanego przez handlarza kapitału.
Dokumenty te przybrały postać kwitów. Kwity ograniczyły konieczność zmagania się z wagą
monet, a także eliminowały w dużym stopniu ryzyko utraty majątku podczas podróży w wyniku
napadu, rabunku, kradzieży.

Forex w Polsce

Historia rynku Forex w Polsce wiąże się nierozerwalnie z przemianami gospodarczymi lat 90.
oraz kształtowaniem się rynku walutowego po roku 1989. Co było przed ekonomicznym
przełomem? Cinkciarze[1].

Dolarowy zawrót głowy

Początek ostatniej dekady XX w. przyniósł walutowy raj. Wydane w 1989 r. przez Narodowy
Bank Polski zarządzenie zezwalające na handel walutami otworzyło wielu zainteresowanym
biznesmenom drogę do prowadzenia znanej od dawna, lecz niepraktykowanej od dłuższego
czasu przez prywatnych przedsiębiorców działalności. Tempo rozwoju było zaskakujące.
W ciągu kilku miesięcy NBP wydał ponad 2000 zezwoleń umożliwiających otwieranie
kantorów. Do 1992 r. działało ich już prawie 5000. W ten sposób zrodził się rynek kantorowy
dla klienta indywidualnego.

Ciekawostka

Pierwszy otwarty w Polsce kantor mieścił się w Świecku. Rozpoczął działalność

16 marca 1989 r. kilka minut po północy. Pierwsza przeprowadzona transakcja
dotyczyła wymiany banknotu o nominale 100 marek przez oficera straży granicznej
NRD.

Rynek kantorowy w Polsce wszedł w etap rozwoju. Rekordowo w 1991 r. obroty sięgnęły
poziomu kilkunastu miliardów dolarów. Wzrost stopniowo zaczął przekładać się na rynek
walutowy.

Kolejnym przełomowym momentem był rok 1992 – utworzenie międzybankowego rynku

walutowego. Początkowo jedynie kilka banków dokonywało wymian między sobą, w dodatku
głównie na potrzeby importerów oraz eksporterów. Waluta wymieniana była natychmiast
i bezpośrednio. Transakcje terminowe nie należały do częstych, a o opcjach nikt jeszcze nie
myślał.

Rynek kantorowy swoimi rozmiarami przestał imponować. W połowie lat 90. dzienne obroty na
międzybankowym rynku walutowym przekroczyły poziom 260 mln euro. Pomimo zwiększania
ilości zaangażowanych środków i przełamywania kolejnych etapów tempo rozwoju nie było
dynamiczne na tyle, na ile powinno.

Przeszkodami, które nie pozwalały nabrać tempa, były:

› brak odpowiednich instrumentów dających możliwość zawierania transakcji walutowych

spekulacyjnych;
› brak instrumentów pozwalających na dokonywanie transakcji hedgingowych;
› niska wśród przedsiębiorców świadomość o możliwościach zabezpieczania się przed
ryzykiem walutowym.

Do tego wszystkiego doszły wymogi o charakterze ustawowym, czyli obowiązek odsprzedaży

przez niefinansowe podmioty gospodarcze walut obcych do banków oraz zakaz używania
polskich środków płatniczych w transakcjach handlu zagranicznego rezydentów
z nierezydentami. O ile pierwszy wymóg został zniesiony stosunkowo wcześnie, bo już
w grudniu 1995 r., o tyle ten drugi czekał aż do stycznia roku 1999 na wejście w życie prawa
dewizowego.

Dla rynku walutowego znaczący był również rok 1996. Większy ruch pojawił się wówczas na
rynku podmiotów niebankowych (rynek klientowski, customer market). Przedsiębiorcy
zainteresowali się sięganiem po instrumenty umożliwiające inwestowanie w formie ochrony
przed ryzykiem walutowym. Pojawiły się swapy i opcje walutowe. Transakcje terminowe
w Polsce zaczęły nabierać praktycznego znaczenia. Najbardziej zainteresowani byli nimi
eksporterzy.

Opcje walutowe dawały możliwość zabezpieczenia się przed umacniającym się złotym. Polscy
biznesmeni drugiej połowy lat 90., decydując się na ich zakup, zyskiwali gwarancję stałego
kursu danej waluty. Bank zobowiązany był do nabycia waluty po wskazanej z góry cenie, a sami
eksporterzy nie musieli jej odsprzedawać.
 Przykład

Jeżeli przedsiębiorca prowadzący firmę AJAX bał się utraty wartości przyszłego
przychodu 50 000 USD na skutek wzrostu wartości złotego, to mógł się
zabezpieczyć, korzystając z usług banku. W zamian za określoną kwotę, np.
5000 PLN, uzyskiwał od banku zobowiązanie, że ten odkupi od niego w ciągu 3
miesięcy 50 000 USD po stałym kursie 2,30 PLN za 1 USD (niezależnie od
bieżącego kursu na rynku). Wzrost wartości złotego nie oznaczał dzięki temu dla
firmy AJAX problemów, ponieważ bank musiał odkupić dolary po ustalonej cenie.
W przypadku osłabienia złotego przedsiębiorca nie był natomiast zobowiązany
do sprzedaży 50 000 USD bankowi, a jego jedynym kosztem było wykupienie
opcji za 5000 PLN.

W ofercie banków pojawiła się również wariacja opcji w postaci instrumentu opcji
bezkosztowych. Kupowanie opcji wiązało się w tym przypadku z jednoczesnym wystawieniem
opcji na rzecz banku. Bank, nabywając opcje od przedsiębiorcy, zobowiązywał go do
odsprzedaży w przyszłości waluty po określonej cenie. Mechanizm pozwalał eksporterom
unikać opłacania premii. W jaki sposób? Kupując opcje od banku, ponosili oni dodatkową
opłatę na rzecz banku (premię), ale była ona zwracana im w postaci premii za opcje kupna.

Opcja bezkosztowa zobowiązuje nie tylko bank do odkupienia waluty po określonym kursie, lecz
także przedsiębiorcę – do sprzedaży waluty bankowi po ustalonym kursie, nawet w przypadku
osłabienia złotego, kiedy to przedsiębiorca na rynku mógłby sprzedać walutę drożej.

Do opcji bezkosztowych dołączyły w późniejszym okresie również spekulacje. Niezwykle

przemyślany sposób na pomnożenie majątku, ale obarczony nieporównywalnie wysokim
ryzykiem. Na czym polegał? Mechanizm pozwalał zawierać przedsiębiorcom transakcje na
kwoty wyższe od ich przyszłych przychodów (zabezpieczonych przez wykupienie opcji
walutowych). Wzrost złotówki gwarantował wykorzystanie przychodu do uzyskania
ponadprzeciętnego zysku. Spadek wartości złotówki oznaczał dla firmy spore kłopoty. Firma
musiała sprzedać nie tylko planowany przychód, lecz także dodatkową sumę, po ustalonym
w opcjach kursie, niższym niż bieżący kurs na rynku walutowym.

Przykład

Jeżeli przedsiębiorca prowadzący firmę AJAX bał się utraty wartości przyszłego
przychodu 50 000 USD na skutek wzrostu wartości złotego, to mógł się
zabezpieczyć, korzystając z usług banku. W zamian za określoną kwotę, np.
5000 PLN, uzyskiwał od banku zobowiązanie, że ten odkupi od niego w ciągu 3
miesięcy 50 000 USD po stałym kursie 2,30 PLN za 1 USD. Jednocześnie AJAX
sprzedał bankowi opcję, zgodnie z którą w zamian za 5000 PLN zobowiązuje się
do sprzedaży 50 000 USD po ustalonym z góry kursie 3,50 PLN za 1 USD.
 Przedsiębiorca dzięki temu nie ponosi w rzeczywistości opłaty 5000 PLN. Firma,
sądząc, że złoty będzie się umacniał, i wiedząc, że bank jest zobowiązany do
odkupienia 50 000 USD, zwiększa tę kwotę do 100 000 USD (na skutek dodania
środków pozostających w jej dyspozycji lub takich, które dopiero zdobędzie).

Wzrost wartości złotego umożliwia AJAX-owi nie tylko zysk na przychodzie,

lecz także na dodatkowych 50 000 USD. Bank musi przecież odkupić dolary po
ustalonej cenie. W sytuacji jednak, gdy nastąpi osłabienie złotego, firma znajdzie
się w poważnych tarapatach. Musi sprzedać bankowi 50 000 USD po
niekorzystnym kursie, ale również kolejną kwotę, której może nie mieć z powodu
straty spowodowanej spadkiem wartości złotego.

Rok 1999 przyniósł modyfikację koszyka walutowego stosowanego na potrzeby prowadzenia

pełzającego kursu złotego. Kurs pełzający zastąpił politykę kursu sztywnego. Początkowo
koszyk był pięciowalutowy i zdominowany przez dolara:

› dolar amerykański (45%);

› marka niemiecka (35%);
› funt (10%);
› frank szwajcarski (5%);
› frank francuski (5%).
Podjęcie w 1998 r. decyzji o wprowadzeniu euro zainicjowało zmianę koszyka na dwuwalutowy
(EUR 55%, USD 45%). Upłynnienie kursu złotego od 2000 r. spowodowało zniesienie
koszyka walutowego i uwolnienie waluty.

Okres rozwoj u

Koniec lat 90. XX w. i początek XXI w. przyniósł dla polskiego rynku walutowego liczne zmiany.
W największym stopniu wiązały się one z rozwojem rynku podmiotów niebankowych.

Po pierwsze zaczęło obowiązywać nowe prawo dewizowe. Pozwalało ono na współpracę

między wewnętrznym rynkiem złotego a międzynarodowym rynkiem dewizowym, znosząc zakaz
używania polskich środków płatniczych w transakcjach handlu zagranicznego rezydentów
z nierezydentami.

Po drugie rozwinął się rynek klientowski. Popularne stały się opisane wyżej opcje walutowe
wraz z dodatkowymi strategiami opcyjnymi (bezkosztowe, spekulacje). Rozwinął się rynek
NDF (non-deliverable forward), czyli nierzeczywistych terminowych transakcji walutowych.
Służą one również zabezpieczaniu się przed ryzykiem kursowym przez eksporterów. Ich
podstawą jest brak fizycznej dostawy waluty. Realizacja transakcji następuje w drodze
rozliczenia różnicy cen między stronami.

Po trzecie Narodowy Bank Polski dokonał pełnego uwolnienia kursu złotego (kwiecień
2000 r.). W rezultacie zniesione zostały parytet centralny, limity ograniczające kurs oraz
pełzająca dewaluacja złotego.

Wraz z wejściem w życie prawa dewizowego w październiku 2002 r. rynek walutowy odczuł
znaczną liberalizację. Nowe regulacje dostosowywały dotychczas obowiązujące przepisy do
norm unijnych. Wśród głównych zmian znalazło się uwolnienie osób fizycznych oraz prawnych
od skomplikowanych procedur zakładania kont bankowych za granicą. Wymogi opierały się
odtąd jedynie na realizowaniu faktycznie niezbędnych obowiązków. Znowelizowane prawo
dewizowe ułatwiało także rozliczenia finansowe z wykorzystaniem zagranicznych kont
bankowych.

Wprowadzony został swobodny przepływ kapitału pomiędzy obywatelami polskimi w bankach

polskich i zagranicznych. Pojawiły się jedynie dwa ograniczenia:

1. Na rezydentach i nierezydentach przekraczających granice Polski i przywożących do

kraju złoto dewizowe lub platynę dewizową (oraz krajowe lub zagraniczne środki
płatnicze) spoczął obowiązek zgłoszenia przywozu w formie pisemnej. Właściwymi
w tej sprawie organami były organy celne lub straży granicznej. Dodatkowo,
w przypadku gdy wartość przywozu przekraczała 10 000 EUR, rezydenci
i nierezydenci musieli bez wezwania okazywać dokumenty potwierdzające prawo do
przywozu.

2. Kolejnym ograniczeniem mającym wpływ na rynek walutowy był obowiązek wysyłania za

granicę wartości dewizowych lub krajowych środków płatniczych wyłącznie przez
korzystanie z usług Poczty Polskiej (ewentualnie podmiotów uprawnionych do
dokonywania czynności w tym zakresie). W przypadku, w którym kwota przekazu
przekraczała wartość 10 000 PLN, konieczne było pośredniczenie posiadającego
uprawnienie banku.

Prawo dewizowe dosięgło swoimi zmianami także rynek kantorowy. Wprowadziło

zmodyfikowany obowiązek uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności kantorowej.
Podmiotem uprawnionym do udzielania zezwoleń został Prezes Narodowego Banku
Polskiego. Ubiegać się o nie mogły osoby fizyczne, które nie były karane za przestępstwa
skarbowe lub za przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Dodatkowo
niezbędne było wcześniejsze złożenie wniosku o wydanie zezwolenia oraz ukończenie kursu
obejmującego prawne i praktyczne zagadnienia związane z prowadzeniem kantoru. Zamiast
kursu można było wykazać się rocznym świadectwem pracy w banku na stanowisku związanym
z obsługą transakcji walutowych.

Nowelizacja wprowadziła również ograniczenie wartości dla transakcji kantorowych do

50 000 EUR.

Nastąpiła liberalizacja przepływu kapitału pomiędzy:

› członkami Unii Europejskiej;

› państwami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG);
› państwami Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).
Rynek walutowy rozpoczął nowy etap rozwoju. Przyczyniły się do niego nie tylko wskazane
wyżej zmiany, lecz także popularyzacja wiedzy na temat forexu. O opcjach, swapach oraz
innych formach zabezpieczania się przed ryzykiem kursowym dowiadywało się coraz więcej
osób. Przekładało się to na zainteresowanie rynkiem. Rosły oczekiwania inwestorów
w odniesieniu do usług oferowanych przez banki. Te ostatnie zaczęły więc wprowadzać
bardziej złożone instrumenty skierowane nie tylko do uciekających przed ryzykiem kursowym
eksporterów, lecz także spekulantów. Swoje oferty przedstawiały również podmioty z sektora
pozabankowego. Ze względu na wzrost zainteresowania oraz napływ coraz to większej grupy
klientów inwestorów spadać zaczęły prowizje narzucane przez strony transakcji walutowych.

W dużej skali boom na forex pojawił się w dobie internetyzacji dostępu do rynku, a ściślej – do
pozabankowego handlu walutami. Internetowa rewolucja stworzyła wymarzony grunt dla
błyskawicznie powstających firm oferujących możliwość zawierania transakcji kupna
i sprzedaży bez konieczności wychodzenia z domu, używania telefonu, faxu czy wiadomości e-
mail. Wymiana ukierunkowana na inwestorów weszła zdecydowanym krokiem w erę on-line.
Dla podmiotów zainteresowanych forexem był to milowy krok. Zlecenia kupna i sprzedaży
składane były, i do tej pory są, z wykorzystaniem oferowanych przez wspomniane firmy platform
transakcyjnych.
 Zapamiętaj

Platforma transakcyjna to aplikacja udostępniana traderom przez brokera, która

pozwala na dokonywanie transakcji na rynku wymiany walut.

Wirtualni operatorzy pojawiający się na międzynarodowych rynkach zawitali również do Polski.

Dla inwestorów oznaczało to nowe rodzaje usług i łatwiejszy, a co najważniejsze – na
szerszą skalę, dostęp do forexu. Początkowo platformy transakcyjne nie zdobywały wielu
zwolenników, z czasem, wraz ze wzrostem zaufania, zyskiwały na popularności. Firmy, które
weszły na krajowy rynek, rozpoczynały działalność jako przedstawicielstwa zachodnich
przedsiębiorstw. Powstawały też spółki rodzime, skutecznie konkurujące z bardziej
doświadczonymi firmami zagranicznymi. Te pierwsze wprowadzały spolszczone wersje
platform transakcyjnych wykorzystywanych w obrocie w państwach rozwiniętych, natomiast
drugie, krajowe, postawiły na większą indywidualizację usług i tworzenie nowych,
niewykorzystywanych jeszcze nigdzie indziej platform.

Forex stał się dostępny dla większej liczby osób. Wraz ze stopniową internetyzacją polskiego
społeczeństwa i rosnącym na skutek obniżenia kosztów i poprawy świadczonych usług
zasięgiem sieci nawet mali inwestorzy otrzymali dostęp do rynku walutowego. Dotychczas, ze
względu na stosunkowo rygorystyczne wymagania, pozostawało to poza ich zasięgiem.
Obecnie, dysponując nawet niewielkimi kwotami, mogą składać zlecenia kupna i sprzedaży za
pośrednictwem usług świadczonych przez brokerów (taką funkcję pełnią opisywane wyżej
firmy) z wykorzystaniem platform transakcyjnych.
Podsumowanie

1. Forex (Foreign Exchange) jawi się jako szansa na zarabianie pieniędzy, rewolucyjny
sposób na oszczędzanie, ale może także prowadzić do bankructwa.
2. Rynek przez jednych jest oceniany jako niebezpieczny i wiążący się z wysokim
ryzykiem, a przez drugich utożsamiany z niemal pewną drogą do odniesienia
finansowego sukcesu i zapewnienia sobie drogi do dostatniego życia.
3. Forex sięga swoimi korzeniami do czasów gospodarki naturalnej. Jej podstawą była
wymiana posiadanych towarów, czyli dóbr, na przedmioty, które pozostawały
nieosiągalne ze względu na brak umiejętności ich pozyskiwania z wykorzystaniem
własnej pracy lub nieznajomość zasad ich wytwarzania.
4. Forex jest rynkiem walutowym o największej na świecie skali, na którym przedmiotem
międzynarodowego obrotu są pieniądze.
5. Historia rynku Forex w Polsce wiąże się nierozerwalnie z przemianami
gospodarczymi lat 90. oraz kształtowaniem się rynku walutowego po roku 1989.
6. Koniec XX i początek XXI w. przyniósł polskiemu rynkowi walutowemu liczne zmiany.
W największym stopniu wiązały się one z rozwojem rynku podmiotów
niebankowych.
7. Opcje walutowe przyczyniły się do popularyzacji rynku walutowego. Dawały
możliwość zabezpieczenia się przedsiębiorcom przed umacniającym się złotym.
Polscy biznesmeni drugiej połowy lat 90., decydując się na zakup opcji, zyskiwali
gwarancję stałego kursu euro.
8. Boom na forex pojawił się w dobie internetyzacji. Internetowa rewolucja stworzyła
wymarzony grunt dla błyskawicznie powstających firm oferujących możliwość
zawierania transakcji kupna i sprzedaży bez konieczności wychodzenia z domu.
 Cytat

„Niedoświadczony inwestor:
– Dlaczego Słońce nie wzeszło? Jest zupełnie ciemno.
Doświadczony inwestor:
– Słońce wzeszło, ale zasłonił je forex”.
anegdota zawodowych inwestorów rynku walutowego

Forex, czyli wymieniamy waluty

Forex, czyli Foreign Exchange lub po prostu FX, to, mówiąc ogólnie, rynek wymiany walut.
Sprzedajesz – kupujesz. Wydaje się proste, niestety jest inaczej.

Jest to bowiem nie byle jaki rynek, bo pod wieloma względami największy na świecie. To do
niego należą wszystkie rekordy. Największy obrót, największa liczba uczestników, największa
liczba transakcji itp. No i czas otwarcia! Ale o nim za chwilę.

Wielkość obrotu przedmiotem sporu

W wielu publikacjach znajdziesz zupełnie rozbieżne informacje dotyczące obrotu na rynku

Forex. 700 miliardów, 1 bilion dolarów, a może 3 biliony? Liczby skaczą w Internecie,
książkach i poradnikach jak szalone. Zgodnie z danymi z raportu Bank for International
Settlements średni dzienny obrót osiągnął poziom 4 bilionów dolarów już w kwietniu
2010 r. Raport sporządzany jest przez pracowników banku na podstawie przeprowadzanych
raz na trzy lata badań danych pochodzących od banków centralnych poszczególnych państw
uczestniczących w projekcie (Triennial Central Bank Survey).

Over-the-Counter

Rozpoczynając inwestowanie na rynku Forex, wielokrotnie usłyszysz termin, który brzmi nie do
końca zwyczajnie, a już na pewno niecodziennie. Mowa o zwrocie over-the-counter. Co to
takiego? O tym niżej. Warto jednak już na początku zdać sobie sprawę z tego, że nie tylko
początkujący, lecz także wprawieni gracze czasem pomijają znaczenie tego terminu (zarówno
językowe, jak i praktyczne) i zapominają o wiążących się z tym konsekwencjach. Niestety, nie
wychodzi im to na dobre, w szczególności podczas inwestowania na parach walutowych
o obniżonej płynności.
Najprościej ujmując, Over-the-Counter to po prostu rynek pozagiełdowy. W pozycjach
poświęconych jego analizie określany jest często także oznaczeniami: OTC oraz off-
exchange. W odniesieniu do terminu over-the-counter może być używane słowo „rynek” (rynek
Over-the-Counter, rynek OTC). Mimo że nie jest to błędem, należy sobie uzmysłowić, że
rynku jako takiego nie ma. Brak jest jednego fizycznego miejsca realizowania transakcji,
o czym więcej przeczytasz w dalszej części książki.

Na rynku Over-the-Counter procesy wymiany instrumentów finansowych, obligacji oraz walut

następują na drodze bezpośrednich transakcji zawieranych pomiędzy stronami
z wykluczeniem zinstytucjonalizowanych pośredników. W związku z tym, że sprzedaż i kupno
nie są dokonywane z wykorzystaniem technologii i regulaminów dostarczanych przez jeden,
centralny podmiot, OTC przeciwstawiany jest rynkom regulowanym, np. giełdom papierów
wartościowych podlegającym stworzonym w tym celu organom (np. obrót na Giełdzie
Papierów Wartościowych w Warszawie podlega nadzorowi ze strony Komisji Nadzoru
Finansowego).

Rynek czy nie rynek?

Należy pamiętać, że rynek Over-the-Counter nie powstał na skutek zamierzonych działań,

a transakcje na nim zawierane od początku nie były realizowane w ramach ściśle określonych
zasad. OTC nie zrodził się z dnia na dzień i nie miał pierwszego dnia otwarcia. Rynek
kreowany był w drodze ewolucji i nawet współcześnie nie nadano mu konkretnych ram
organizacyjnych. Zawieranie umów w ramach OTC odbywa się spontanicznie na całym
świecie, niezależnie od pory dnia i nocy. Transakcje dokonywane przez uczestników nie
podlegają żadnej rejestracji, a ich zdecydowana część nie jest nawet znana pozostałym
kupującym i sprzedającym. Platformy transakcyjne dostarczane przez wyspecjalizowane
podmioty (przeczytasz o tym w dalszej części poradnika) przygotowywane są przede
wszystkim na potrzeby inwestorów indywidualnych.

Rynek Over-the-Counter posiada dwie zasadnicze cechy pozwalające na odróżnienie go od

pozostałych rynków:
1. Jedną z głównych cech OTC jest pozostawanie poza centralną regulacją i jednolitym
nadzorem.
2. Charakterystyczny dla OTC jest także wysoki stopień płynności.

Bez nadzoru, bez centrum

Rynek Over-the-Counter można zaliczyć do największych niescentralizowanych platform

wymiany na świecie. Jednak mimo że codziennie właściciele wymieniają imponujące ilości
waluty, OTC nie podlega centralnemu nadzorowi. Brak jednolitej kontroli stanowi jedną
z przyczyn pojawiania się zróżnicowanych form oszustw lub praktyk finansowych
balansujących na granicy prawa. Uczestnicy rynku OTC narażeni są na takie zjawiska, jak
m.in. churning, boiler room, bucket shop czy popularne HYIP, czyli ryzyka związane
z oszustwami finansowymi.

Warto też podkreślić, że w przypadku rynku OTC mamy możliwość zawierania transakcji
niemal non stop. Wynika to pośrednio z dwóch wcześniej wskazanych cech
charakterystycznych rynku Over-the-Counter. W przypadku forexu wymiana walut odbywa się
przez całą dobę, 5 dni w tygodniu.

Czynne 24/5

Czasy otwarcia na rynku Forex układają się w niepowtarzalną w skali światowej mozaikę
ciągłego handlu parami walutowymi. O FX żartuje się, że jest to rynek, który śpi na stojąco
i w ten sam stan wprowadza traderów. Jest w tym trochę prawdy, zważywszy na to, że obrót
odbywa się od poniedziałku do piątku. Nie istnieje jedna, konkretna data otwarcia. Szukając
jednak pewnego punktu odniesienia, można przyjąć, że w pierwszy poranek tygodnia rynek
walutowy budzi się w Azji, a na weekendową przerwę udaje się dopiero wraz z piątkowym
zamknięciem w Nowym Jorku.

Niezależnie od dnia waluta wymieniana jest zarówno przez inwestorów indywidualnych, jak
i przez instytucje finansowe przeprowadzające operacje na bardzo wysokie kwoty nieraz
sięgające setek milionów dolarów.

Poniżej przedstawione jest zestawienie czasów otwarcia na rynku wymiany walut (strefa GMT
+01:00):

› Otwarcie w Tokio następuje o godzinie 01:00, zamknięcie o 10:00;

› Otwarcie w Londynie następuje o godzinie 9:00, zamknięcie o 18:00;
› Otwarcie w Nowym Jorku następuje o godzinie 14:00, zamknięcie o 23:00;
› Otwarcie w Sydney następuje o godzinie 23:00, zamknięcie o 8:00.
Powyższe dane można wykorzystać do usprawnienia handlu poszczególnymi parami walut.
Dla przykładu najlepszym okresem dla obrotu parą EUR/USD i GPB/USD będą godziny
wspólnej aktywności Londynu i Nowego Jorku, czyli okres pomiędzy 14:00 a 18:00. Z łatwością
zaobserwujesz w tym przedziale czasowym zwiększony obrót.

Godzina (GMT +01:00) Miejsce otwarcia

 07:00 Sydney/Tokio
08:00 Tokio
09:00 Londyn/Tokio
10:00 Londyn
11:00 Londyn
12:00 Londyn
13:00 Londyn
14:00 Londyn/Nowy Jork
15:00 Londyn/Nowy Jork
16:00 Londyn/Nowy Jork
17:00 Londyn/Nowy Jork
18:00 Nowy Jork
19:00 Nowy Jork
20:00 Nowy Jork
21:00 Nowy Jork
22:00 Nowy Jork
23:00 Sydney
24:00 Sydney
01:00 Sydney/Tokio
02:00 Sydney/Tokio
03:00 Sydney/Tokio
04:00 Sydney/Tokio
05:00 Sydney/Tokio
06:00 Sydney/Tokio

Natomiast czasy otwarcia wymiany walut, które się pokrywają (strefa GMT +01:00), to:

› Londyn i Nowy Jork – od 14:00 do 18:00;

› Londyn i Tokio – od 9:00 do 10:00;
› Sydney i Tokio – od 1:00 do 8:00.
Dostępność wymiany walutowej na forexie ograniczona jest jedynie weekendową przerwą.
Czas ten jest wykorzystywany przez wielu inwestorów na skrupulatne przygotowanie się do
rozpoczęcia handlu w kolejnym tygodniu.
Inwestując na rynku wymiany walutowej, gracz nie odczuwa także większości świąt. Wolne dni
w jednym państwie nie zniechęcają do podejmowania finansowych działań instytucji
i inwestorów z innych krajów. Wyjątkiem jest jedynie Nowy Rok (choć też zależy to od dnia, na
który przypada święto).

Waluty nie są samotne

Czy zadawałeś sobie pytanie, dlaczego dolar amerykański jest oznaczany skrótem USD, euro
– EUR, frank szwajcarski – CHF, a polski złoty – PLN? Odpowiedź przynoszą tzw. kody
walutowe (standaryzacja ISO 4217). Kody walutowe zbudowane są według standardu
trzyliterowego, np. GBP oznacza funta szterlinga, a CAD – dolara kanadyjskiego. Powstały
one w oparciu o zapożyczenie kodu państwa, np. US dla Stanów Zjednoczonych czy GB dla
Wielkiej Brytanii, i połączenie go z pierwszą literą nazwy waluty – D dla dolara (USD), P dla
funta (GBP). Podobnie z polskim nowym złotym (PLN). Oznaczenia te pojawiły się po to, by
ułatwić i usprawnić handel międzynarodowy, w tym również by ułatwić i uprościć pod
względem formalnym wymianę walutową.

Wyobrażasz sobie, jak wyglądałyby tablice w kantorach, gdyby nie funkcjonowały skróty
przygotowane na międzypaństwowe potrzeby? Z całą pewnością byłyby mało czytelne. Kody
walutowe stosowane są powszechnie podczas podawania wartości kursów walut. Naturalnie
więc zjawisko potęguje się na FX, gdzie waluta jest osią, wokół której obraca się cały rynek.

Dla amatora rynku walutowego, który po raz pierwszy spotyka się z podawaniem kursów
walutowych w zestawieniach wyglądających w ten sposób: EUR/USD, EUR/PLN albo
CHF/PLN, wydają się one zjawiskiem niecodziennym. Takiego sposobu prezentowania
informacji wymaga jednak sam forex. Wszystko przez pary walutowe.

Czym są pary walutowe?

Para walutowa stanowi oznaczenie procesu określającego, na jakiej zasadzie dokonujesz

zakupu konkretnej waluty. Pary walutowe, z którymi spotkasz się na FX, są przedstawione
w postaci zestawień dwóch kodów oddzielonych znakiem „/”, przykładowo EUR/USD (tzw.
eurodolar), GBP/JPY (funt szterling/jen japoński). Jeżeli więc złożysz zlecenie kupna na
jednej z najpopularniejszych par walutowych, czyli EUR/USD, nabędziesz euro, finansując
zakup dolarem amerykańskim. Kod EUR będzie w tym przypadku oznaczał walutę bazową,
a kod USD walutę kwotowaną.
 Zapamiętaj

W alu ta bazowa to waluta nabywana podczas składania zlecenia zakupu

w zamian za walutę kwotowaną.
W alu ta kwotowana to waluta służąca do nabycia waluty bazowej podczas
składania zlecenia zakupu.

Zwróć uwagę, że waluta bazowa może być zarówno walutą kupowaną (w przypadku transakcji
kupna), jak również walutą sprzedawaną (w przypadku składania zlecenia sprzedaży).
W przypadku zakupu waluta kwotowana służy finansowaniu transakcji, natomiast przy
sprzedaży dowolnej pary waluta kwotowana jest przez ciebie nabywana.

Przykład

Z informacji gospodarczych, które do ciebie spłynęły, wynika, że euro zyska na

wartości względem funta szterlinga. Decydujesz się wówczas zająć pozycję na
parze EUR/GBP (waluta bazowa – euro, waluta kwotowana – funt szterling).
Składając zlecenie kupna na 1 lot (o tym, czym jest lot i jakie są jego rodzaje,
dowiesz się w kolejnej części poradnika), dokonujesz zakupu 100 000 euro,
sprzedając ich ekwiwalent w funtach szterlingach. W przypadku składania
zlecenia sprzedaży pary walutowej EUR/GBP na rynek wprowadzasz 100 000
euro (sprzedaż), kupując ekwiwalent funtów szterlingów.

Rachunki brokerskie pozwalają inwestorom na dokonywanie transakcji na parach złożonych

z tych walut, które pojawiają się na rynku Over-the-Counter. Mimo że z przyczyn
ekonomicznych w obrocie obecne są waluty niemalże wszystkich państw, brokerzy rzadko dają
graczom możliwość dowolnego parowania. Dlaczego dla traderów niektóre zestawienia są
niedostępne? Wynika to z prawa popytu i podaży. Taki stan rzeczy spowodowany jest
ograniczoną wśród klientów popularnością danych kombinacji. Firmy pośredniczące
w obrocie działają dla zysku. Jeżeli koszty obsługi transakcji przewyższają przewidywane
przychody, brokerzy nie mają w takim działaniu interesu ekonomicznego.

Inwestorzy otrzymują więc szansę handlowania grupami par walutowych, z góry określonymi
przez dostawcę platformy. Na to, do której z grupy trafi dana para, ma wpływ przede wszystkim
jej popularność. Kwalifikacja do konkretnego zbioru najczęściej wiąże się z ustaleniem
wysokości spreadu. Transakcje dokonywane na cieszących się największym zainteresowaniem
 parach są obciążane najniższymi kosztami. Te, które dotyczą rzadko kupowanych
i sprzedawanych par, najczęściej wiążą się z większymi wydatkami.

Analizując rachunki brokerskie, udostępniane przez niezależne od siebie firmy, zarówno

polskie, jak i zagraniczne, dostrzeżesz trzy grupy par walutowych. Należą do nich:

1. Grupa głównych par walutowych, nazywanych także podstawowymi, w języku angielskim

występującymi jako majors (np. EUR/USD, GBP/USD);
2. Grupa drugorzędnych (drugoplanowych) par walutowych (CAD/CHF, AUD/CHF),
w ramach której wskazuje się podgrupę głównych par drugorzędnych (np. CHF/JPY,
GBP/JPY);
3. Grupa par walutowych określanych mianem egzotycznych (np. pary walutowe tworzone
z udziałem polskiego nowego złotego USD/PLN, EUR/PLN).

Pary podstawowe
Do tej grupy należą pary walutowe najczęściej wykorzystywane przez inwestorów
zawierających transakcje. Wpływa to bezpośrednio na wysokość ustalanego przez brokerów
spreadu, który kształtuje się na najniższym poziomie w zestawieniu z pozostałymi grupami
(nawet poniżej 1 pipsa). Podstawowe pary walutowe, z uwagi na płynność i niskie koszty
realizacji zleceń, są polecane przede wszystkim inwestorom rozpoczynającym przygodę
z rynkiem Forex oraz traderom wykorzystującym do codziennej gry skalpowanie (w tym
przypadku duże znaczenie ma nie tylko niski spread, lecz także natychmiastowa egzekucja
zleceń).

Zestawienie głównych par walu towych

Oznaczenie pary Pełna nazwa pary Skrócona nazwa Kraj walu ty

walu towej (kody walu towej pary walu towej
ISO)
EUR/USD Euro/Dolar Eurodolar Strefa euro[2]/Stany
amerykański Zjednoczone
USD/CAD Dolar Brak nazwy Stany
amerykański/Dolar skróconej Zjednoczone/Kanada
kanadyjski
USD/CHF Dolar Swissy Stany
amerykański/Frank Zjednoczone/Szwajcaria
szwajcarski
USD/JPY Dolar amerykański/Jen Brak nazwy Stany
japoński skróconej Zjednoczone/Japonia
 GBP/USD Funt szterling/Dolar Kabel (Cable), Wielka Brytania/Stany
amerykański również Sterling Zjednoczone
NZD/USD Dolar Kiwi Nowa Zelandia/ Stany
nowozelandzki/Dolar Zjednoczone
amerykański
AUD/USD Dolar Aussie Australia/Stany
australijski/Dolar Zjednoczone
amerykański

Pary drugoplanowe
Są wybierane rzadziej przez inwestorów niż pary podstawowe, choć również cieszą się
niemałym zainteresowaniem. Wadą dokonywania bazujących na nich transakcji jest wyższy
spread. Z grupy par drugoplanowych warto zwrócić uwagę na te, których szczególną
charakterystyką są stosunkowo duże dzienne wahania wartości, osiągające poziom wyrażany
trzycyfrową liczbą pipsów (np. GBP/JPY).

W ramach grupy par drugorzędnych wyróżnia się podgrupę najważniejszych par

drugoplanowych.

Zestawienie głównych par dru goplanowych

Oznaczenie pary walu towej Pełna nazwa pary walu towej Kraj walu ty
(kody ISO)
AUD/JPY Dolar australijski/Jen japoński Australia/Japonia
CHF/JPY Frank szwajcarski/Jen japoński Szwajcaria/Japonia
CAD/JPY Dolar kanadyjski/Jen japoński Kanada/Japonia
NZD/JPY Dolar nowozelandzki/Jen Nowa
japoński Zelandia/Japonia
EUR/JPY Euro/Jen japoński Strefa euro/Japonia
GBP/JPY Funt szterling/Jen japoński Wielka
Brytania/Japonia
EUR/GBP Euro/Funt szterling Strefa euro/Wielka
Brytania
EUR/CHF Euro/Frank szwajcarski Strefa
euro/Szwajcaria
EUR/CAD Euro/Dolar kanadyjski Strefa euro/Kanada
EUR/AUD Euro/Dolar australijski Strefa euro/Australia
 AUD/CAD Dolar australijski/Dolar Australia/Kanada
kanadyjski
AUD/CHF Dolar australijski/Frank Australia /Szwajcaria
szwajcarski
GBP/CAD Funt szterling/Dolar kanadyjski/ Wielka
Brytania/Kanada
GBP/CHF Funt szterling/Frank Wielka
szwajcarski Brytania/Szwajcaria
NZD/CHF Dolar nowozelandzki/Frank Nowa
szwajcarski Zelandia/Szwajcaria
CAD/CHF Dolar kanadyjski/Frank Kanada/Szwajcaria
szwajcarski

W każdej z par głównych pojawia się dolar amerykański ze względu na pełnioną przez niego
funkcję waluty rezerwowej wielu państw oraz rozmiary amerykańskiej gospodarki. Jeżeli
w parze się nie pojawia, możemy mówić o tzw. crossach (cross currency pair), czyli parach
krzyżowych. Dla bardziej zaawansowanych inwestorów jest to szansa na alternatywne źródła
zysku. Mimo że amatorzy także mają możliwość rozpoczęcia gry na parach drugoplanowych,
nie można zapominać o dużej roli, jaką odgrywa w takiej sytuacji doświadczenie. Szczególnie,
gdy weźmie się pod uwagę dużo większe koszty dokonywania transakcji spowodowane
podwyższonym spreadem.

Zapamiętaj

Jeżeli dana para walutowa nie zawiera dolara amerykańskiego, to jest to para
krzyżowa.

Szansa na zysk na parach krzyżowych pojawia się stosunkowo często jako rodzaj odskoczni
od chwilowych uspokojeń kursów par głównych. Jako inwestor nie zwlekaj z wykorzystywaniem
danych spływających z różnych źródeł, wskazujących na wzrost np. dolara kanadyjskiego
względem dolara australijskiego. Jeżeli dotrą do ciebie wiadomości na temat bardzo dużej
inwestycji kanadyjskiej firmy produkującej meble na terenie Australii i o powstaniu na rynku
pięciu tysięcy nowych miejsc pracy, nie szukaj możliwości zysku na parze CAD/USD, ale
zajmij pozycję ukierunkowaną na wzrost dolara kanadyjskiego kosztem dolara australijskiego,
dokonując transakcji na parze AUD/CAD.
 Szansą na przeprowadzanie zyskownych operacji z wykorzystaniem par krzyżowych jest
monitorowanie bieżącej sytuacji na regionalnych rynkach pracy oraz obserwowanie
międzykrajowych inwestycji, które mają znaczący wpływ na gospodarkę danego państwa.

Zapamiętaj

Do obliczenia kursu pary krzyżowej niezbędne jest użycie kursów dwóch

głównych par walutowych. Przykładowo, aby ustalić kurs GBP/CAD, niezbędne
będzie sięgnięcie po kurs USD/GBP oraz USD/CAD. Na szczęście dla
inwestora obliczeniami zajmują się brokerzy.

Pary egzotyczne
Spośród całej trójki jest to grupa ciesząca się najmniejszym zainteresowaniem ze strony
inwestorów. Pary egzotyczne wiążą się przede wszystkim z niską płynnością, która jest
źródłem problemów z szybkim zajmowaniem i opuszczaniem pozycji. W rezultacie realizacja
zlecenia kupna lub sprzedaży może ulec niespodziewanemu wydłużeniu w oczekiwaniu na
zlecenie przeciwne. Na wykresach par egzotycznych często można zauważyć znaczne
wahania kursów, luki oraz gwałtownie przebiegające spadki lub wzrosty.

Przykładowe pary egzotyczne:

EUR/NOK, USD/NOK, GBP/SEK, NZD/CHF, NZD/CAD, CHF/SEK.

Pary egzotyczne charakteryzują się ograniczoną dostępnością w ofercie brokerów, którzy

z przyczyn finansowych nie są zainteresowani realizacją transakcji opartych na
niepopularnych zestawach. Grupę tą wyróżnia wysoki spread oraz podwyższone ryzyko. Nie są
polecane początkującym inwestorom.
 Zapamiętaj

Zakwalifikowanie pary walutowej do jednej z tych trzech grup będzie oznaczało

różnice w wysokości spreadu. Dla początkującego inwestora najlepsze będą
więc pary walutowe z grup głównych. Nie tylko ze względu na najniższe koszty
transakcji, lecz także wysoką płynność rynku. Natychmiastowa realizacja
zleceń, w porównaniu do nieprzewidywalnych opóźnień, zwiększa szansę na
odniesienie zysku.

Inne podziały par walutowych

Niektórzy brokerzy mają indywidualne spojrzenie na podział par walutowych – wyodrębniają
grupy według kryteriów geograficzno-politycznych. Przykładowy podział został pokazany
poniżej.

Pary walutowe G8:

EUR/GBP, EUR/JPY, EUR/CAD, EUR/CHF, GBP/JPY, GBP/CAD, GBP/CHF, CAD/JPY,
CHF/JPY, USD/CAD, CAD/CHF

Pary walutowe strefy Pacyfiku:

AUD/USD, NZD/USD, AUD/JPY, NZD/JPY, EUR/AUD, EUR/NZD, GBP/AUD, GBP/NZD,
AUD/CAD, AUD/NZD, NZD/CAD, NZD/CHF

Pary walutowe egzotyczne:

USD/MXN, USD/BRL, USD/CNY, USD/SGD, USD/HKD, USD/KRW, USD/INR,
USD/ZAR

Północne pary walutowe:

EUR/SEK, USD/SEK, EUR/NOK, USD/NOK

Wschodnie pary walutowe:

USD/RUB, USD/CZK, USD/PLN

Podstawowe poj ęcia związane z rynkiem walutowym

Handel parami walutowymi nie należy do najprostszych ani tym bardziej intuicyjnych.
Inwestycje, zajmowanie pozycji, analiza techniczna, analiza fundamentalna – wszystkie te
elementy wymagają ciągłego zdobywania wiedzy. Samo rozpoczęcie przygody wymaga
wcześniejszej lektury i praktyki. Nie można rozpocząć gry na FX bez przyswojenia
podstawowych pojęć opisujących mechanizmy, którymi rządzi się rynek Forex. O jakich
terminach mowa? Najważniejszych, czyli dźwigni finansowej, pipsach, lotach oraz depozycie.

Dźwignia finansowa, czyli lewar

Forex charakteryzuje się występowaniem mechanizmów znacznie zwiększających ryzyko

inwestycyjne. Pamiętaj o tym, gdy zdecydujesz się na rozpoczęcie gry rzeczywistymi środkami
zgromadzonymi na rachunku brokerskim. O jakim narzędziu mowa? O dźwigni finansowej.

Dźwignia pojawiła się na rynku walutowym w związku z niewielkimi zmianami procentowymi

wartości walut w ciągu dnia (wzrost lub spadek w ciągu dnia o 1,5–2% to całkiem dobry wynik,
podobnie jak różnica kursowa w ciągu miesiąca o 9–11%). Jedynie obracanie znacznymi
zasobami kapitałowymi pozwoliłoby na wypracowywanie sensownych zysków. Aby zachęcić
indywidualnych inwestorów, którzy nie zawsze dysponują kwotami rzędu 100 lub 200 tysięcy
dolarów, brokerzy wprowadzili tzw. lewar (dźwignię finansową).

Zapamiętaj

Dźwignia finansowa (lewar) to instrument pozwalający obracać środkami dużo

większej wartości niż ta, którą ma kapitał rzeczywiście zgromadzony na
rachunku. Dźwignia finansowa podnosi atrakcyjność inwestycji na rynku OTC
dla przeciętnego gracza oraz zwiększa potencjalne szanse na wysoki zysk,
jaki można wypracować na FX.

Brokerzy nie stronią od udostępniania dźwigni finansowej. Mechanizm lewarowania oferowany

przez różnych usługodawców nie jest jednak identyczny. Różni się skalą. Korzystając z oferty
dużych, znanych firm pośredniczących w obrocie na rynku walutowym, uznawanych za
sprawdzone i bezpieczne, często spotkasz się z dźwignią na poziomie 50:1 lub mniejszą
(odpowiednio 10:1, 20:1, 30:1, 40:1). Przeglądając oferty brokerów, będziesz trafiał także na
propozycje gry z wykorzystaniem lewaru o skali 100:1, 200:1, a nawet 400:1. Musisz zachować
ostrożność. Występowanie dźwigni o zaskakująco wysokim współczynniku (np. 700:1) powinno
 wzbudzić twoją podejrzliwość z uwagi na bardzo wysoki stopień ryzyka. Często takimi
rozwiązaniami zachęcają do nawiązania współpracy podmioty mające na celu jedynie
wyłudzenie pieniędzy od potencjalnych graczy.

Zasada jest prosta – im większa dźwignia, tym większe ryzyko. Unikaj wysokiego lewaru,
ponieważ wiąże się on z prawdopodobieństwem szybkiej utraty całości zainwestowanych
środków.

Zapis skali lewarowania

Zwróć uwagę na zasady zapisu skali dźwigni finansowej. Prawidłowe określenie najpierw
wskazuje mnożnik, jaki osiągasz, inwestując jednostkę. Przykładowo lewar na poziomie 50:1
pozwoli ci obracać 50 dolarami przy depozycie zaledwie jednego dolara.

Prześledź na przykładzie, jak będą wyglądały twoje inwestycje, gdy skorzystasz z dźwigni na
poziomie 50:1, inwestując 1000 dolarów.

Opierając się na zasadach funkcjonowania mechanizmu dźwigni finansowej i dysponując

środkami w wysokości 1000 dolarów, będziesz mógł zająć pozycję stanowiącą
pięćdziesięciokrotność tej kwoty. Oznacza to obracanie środkami o wartości 50 000 dolarów.
Dzięki temu pojawia się szansa na duży zysk pomimo niewielkich wahań kursu waluty.
Zakładając zmianę procentową na poziomie 0,7% w ciągu dnia, uzyskasz wynik rzędu 35%
(0,7 × 50 = 35) spadku lub wzrostu wartości środków zgromadzonych na koncie gracza
w ciągu doby. Pomysłowe, prawda?

Z uwagi jednak na związane z lewarowaniem ryzyko brokerzy wprowadzają obowiązkowy

depozyt.

Depozyt, czyli j est ryzyko – j est zabawa

Musisz być świadomy dwóch spojrzeń na mechanizm dźwigni finansowej pojawiający się na
rynku Forex. Z jednej strony jest to narzędzie stworzone przez geniusza – pozwala grać
środkami, których zgromadzenie może być poza twoim zasięgiem przez całe życie. Z drugiej
strony – jeśli nieprawidłowo użyjesz tego narzędzia, możesz stracić wszystkie oszczędności
w kilka minut.

Depozyt został stworzony po to, aby zabezpieczać transakcje podejmowane na rynku

walutowym. Jego obecność łączy się z dźwignią finansową, a główną funkcją depozytu jest
ochrona zajmowanych przez inwestorów pozycji opiewających na wartości zwiększone na
skutek zastosowania lewaru.
Depozyt to kwota, która jest objęta bezpośrednim ryzykiem. Stanowi dla brokera
zabezpieczenie, że inwestor jest w stanie wypłacić odpowiedniej wielkości sumę na pokrycie
poniesionych strat. W praktyce na rynku wymiany walut depozyt sprowadza się do
obowiązkowej wpłaty na konto brokerskie, zabezpieczającej przyszłe transakcje.

Decydując się na inwestowanie na rynku walutowym, nie zaczynaj gry na rachunku

rzeczywistym od korzystania z mechanizmu dźwigni finansowej na wysokim poziomie. Na
początkowym etapie lewar 50:1, a nawet niższy (10:1, 20:1, 30:1, 40:1) pozwoli ci odnaleźć
złoty środek pomiędzy ryzykiem a szansą na zysk. Im niższy lewar, tym niższy zysk, ale
i niższe straty.

Zapamiętaj

Broker, który dba o klienta, odradza stosowanie wysokiej dźwigni finansowej.

Firma namawiająca do sięgnięcia po duży lewar powinna wzbudzić twoją
nieufność.

Czym j est pips?

Aby praca przynosiła odpowiedni efekt, musi mieć skutek, czyli dający się zmierzyć wynik.
W przypadku klasycznej pracy będzie to wynagrodzenie w zamian za wypełnione obowiązki.
Jeżeli zaś chodzi o inwestowanie i rynek walutowy, będziesz miał do czynienia z jednostką,
której nazwa to pips.

Pips to słowo, które pojawia się za każdym razem, gdy mowa o zysku lub stracie w kontekście
FX. „Zająłem długą pozycję i ugrałem 300 pipsów”; „Ani jednego pipsa zysku” itd. Czym więc
właściwie jest pips?

Pips to najmniejsza możliwa wartość zmiany ceny pary walutowej na rynku wymiany. Jeden
pips to liczba wskazywana jako dziesięciotysięczna część wartości (lub w niektórych
przypadkach dziesiąta część, np. japoński jen), czyli zajmująca czwarte miejsce po przecinku
(w przypadku par walutowych z jenem jest to druga liczba po przecinku).

Przykład
 Jeżeli w przypadku pary walutowej EUR/USD wartość kursu 1,2680 zmieni się
na 1,2690, to oznacza wzrost o 10 pipsów. Jeżeli zaś miałbyś do czynienia z parą
EUR/JPY i kurs zmieniłby się z początkowego 149,30 na 149,20, to straciłbyś 10
pipsów.
Wartość pipsa najlepiej ustalić w oparciu o zastosowanie poniższych wzorów.
Dla pipsa wskazywanego jako czwarta cyfra po przecinku:
1 pips = wartość lota × 0,0001 × ilość lotów
Przykładowo:
1 pips EUR/USD = 100 000 USD × 0,0001 × 1 = 10 USD
Dla pipsa wskazywanego jako druga cyfra po przecinku:
1 pips = wartość lota × 0,01 × ilość lotów

Pips czy pip?

Ilekroć będziesz szukał informacji w Internecie dotyczących rynku walutowego, trafisz na
wypowiedzi, w których pojawiać się będzie zysk X pipów, a czasem X pipsów. Podobnie
w innych przypadkach: pipom/pipsom, pipsy/pipy itd. Która forma jest poprawna?

Słowo „pips” pochodzi bezpośrednio z języka angielskiego i nie doczekało się jeszcze
swojego miejsca w słowniku języka polskiego. Odpowiednika polskojęzycznego też ciągle nie
ma, choć gdzieniegdzie można trafić na próby wprowadzenia terminu „punkt bazowy”. Biorąc
pod uwagę ogólne zasady poprawnego stosowania terminów anglojęzycznych, warto sięgnąć
po rozwiązanie pierwsze – pips i pipsy.

Lot na forexie

Lot to pojęcie, które ciągle przewija się w forexowej nomenklaturze – mówimy o lotach,
minilotach, mikrolotach. Co oznaczają te terminy? Można powiedzieć, że lot jest taką
jednostką towarzyszącą platformom transakcyjnym, która określa ilość waluty. Wszystkie
pojęcia pokrewne określają minimalną ilość waluty, jaką można nabyć za pośrednictwem
danego rachunku brokerskiego:

› lot oznacza 100 000 jednostek waluty;

› minilot oznacza 10 000 jednostek waluty (0,1 lota);
› mikrolot oznacza 1000 jednostek waluty (0,01 lota).
Lot to jednostka, która w praktyce występuje w ścisłej relacji z depozytem i dźwignią
finansową. W celu obliczenia, jakim depozytem musisz dysponować, aby dokonać zakupu
jednego lota, musisz zastosować poniższy wzór:

Ilość jednostek walu ty / współczynnik dźwigni = wymagany depozyt

gdzie:

› ilość jednostek waluty jest zależna od tego, czy mówisz o locie, minilocie czy mikrolocie.
Dla jednego lota – 100 000, dla minilota – 10 000, dla mikrolota – 1000;

› współczynnik dźwigni – liczba, która pojawia się w oznaczeniu skali dźwigni finansowej
na pierwszym miejscu (mnożnik). W przypadku lewaru na poziomie 50:1 będzie to
liczba 50;
› wymagany depozyt – liczba wskazująca, jaką wartość musi mieć depozyt, abyś mógł
dokonać zakupu określonej liczby jednostek waluty (lot, mikrolot, minilot).

Przykład

› Lot
Aby dokonać zakupu jednego lota na koncie typu standard prowadzonym w USD,
przy stosowaniu dźwigni finansowej na poziomie 100:1, będziesz musiał wpłacić
depozyt na poziomie co najmniej 1000 USD:
100 000 / 100 = 1000 USD

› Minilot
Aby dokonać zakupu jednego lota na koncie typu mini (zakładając, że broker
udostępnia taką możliwość) prowadzonym w USD, przy stosowaniu dźwigni
finansowej na poziomie 100:1, będziesz musiał wpłacić depozyt na poziomie co
najmniej 100 USD:
10 000 / 100 = 100 USD

› Mikrolot
Aby dokonać zakupu jednego lota na koncie typu mikro (zakładając, że broker
udostępnia taką możliwość) prowadzonym w USD, przy stosowaniu dźwigni
finansowej na poziomie 100:1, będziesz musiał wpłacić depozyt na poziomie co
najmniej 10 USD:
1000 / 100 = 10 USD

Oblicz zysk, licz się ze stratą

Inwestowanie na rynku walutowym możesz traktować jako dodatkowe zajęcie albo jako jedyne
źródło utrzymania. Za każdym razem, gdy zajmiesz pozycję, grając wielkościami
wymagającymi depozytu kilkuset czy kilku tysięcy dolarów, będziesz się zastanawiał, jaki
będzie jej wynik po zamknięciu. Odniesiesz sukces czy może dostaniesz nauczkę na
przyszłość? Twoim celem jest przecież zysk, a nie strata, więc stres jest czymś naturalnym.

W momencie, gdy emocje opadną, przyjdzie czas na chłodną kalkulację. W jaki sposób
obliczyć zysk lub stratę?

Traderzy patrzą na swoje konto przez pryzmat współczynnika popularnie określanego jako
P&L (ang. profit and loss). Zysk jest wyznacznikiem ekonomicznego sukcesu
i potwierdzeniem umiejętności tradera. Strata traktowana jest na odwrót.

Zapamiętaj

Inwestorzy postrzegają swoje wyniki w kategorii porażki lub sukcesu. Warto

jednak, abyś nie zapominał, że strata to bolesne doświadczenie, które mimo
wszystko prowadzi do wzbogacenia – o doświadczenie. Ono z kolei pozwala
uczyć się na błędach i nie popełniać kolejnych.

Mark-to-market, czyli zysk na bieżąco

XXI w. pozwala na handlowanie walutą bez użycia telefonu (choć nadal jest to możliwe) oraz
z wyłączeniem czasochłonnego, ręcznego sporządzania wykresów. Technika poszła do
przodu, dzięki czemu nie tylko składanie zleceń, lecz także ich realizacja jest dużo łatwiejsza.
Podobnie z zyskiem i stratą. Ich matematyczne obliczanie nie obciąża już głowy tradera.
Wystarczy broker udostępniający w ramach swoich usług również bieżące kalkulowanie
wartości zajętych pozycji i środków znajdujących się na rachunku oraz wyznaczanie poziomu
P&L. Proces ten nazywa się równaniem do rynku (mark-to-market, MTM).

Zasadniczo MTM działa w oparciu o kursy rzeczywiste (w przypadku zajmowania pozycji

krótkich) lub przewidywane (w przypadku zajmowania pozycji długich). W zależności od
brokera standardy stosowania równania do rynku mogą podlegać różnicom.

Główną zaletą MTM jest możliwość bieżącego ustalania wartości rachunku (jego wyceny)
bez konieczności zamykania aktywnych pozycji. Nie zapominaj, że ilekroć na twoim koncie
pozostają aktywne pozycje, tyle razy przygotowana przez MTM wartość podlega nieustannym
zmianom, zależnym od fluktuacji par walutowych, które w danej chwili kupiłeś lub sprzedałeś.

Zapamiętaj

Na wartość rachunku składają się:

› pierwotny depozyt;
› zrealizowane zyski i straty;
› niezrealizowane zyski i straty.

Rola depozytu w zysku lub stracie

Zysk i strata to pojęcia, które kojarzą się przede wszystkim z inwestorem. Okazuje się jednak,
że bezpośrednie powiązanie tradera z niepowodzeniami lub sukcesami nie zawsze jest
słuszne.

Zakładając rachunek brokerski, musisz dokonać pierwszej wpłaty o określonej wysokości

(o tym, ile powinieneś wpłacić, decyduje umowa, jaką podpisujesz z firmą świadczącą usługi
pośrednictwa w handlu walutami). W momencie zajmowania określonych pozycji kwota ta
stanowi depozyt (zabezpieczenie) umożliwiający stosowanie mechanizmu dźwigni finansowej,
tak aby na koncie nie powstało saldo ujemne. Dla brokera jest to gwarancja, że nie będziesz
w stosunku do niego zadłużony.

Forex pod względem rachunków depozytowych różni się od giełd papierów wartościowych.
W przypadku tych ostatnich, gdy depozyt się wyczerpuje, otrzymujesz wezwanie (margin call)
do jego uzupełnienia. Na rynku walutowym broker sam zdecyduje o zamknięciu aktywnych
pozycji, bez twojej zgody oraz konieczności interwencji.
 Zapamiętaj

Strata i zysk nie zawsze zależą jedynie od ciebie. Zdarzają się sytuacje, gdy
o zamknięciu pozycji będzie decydował broker.

Podczas wyboru brokera zapoznaj się ze szczegółowymi zasadami dotyczącymi depozytu

i prawa firmy pośredniczącej do zamknięcia zajętych przez ciebie pozycji w przypadku,
w którym generowane przez nie straty będą prowadziły do utraty znacznej części wpłaconych
środków, przeznaczonych na zabezpieczenie transakcji.
Podsumowanie

1. Na rynku Over-the-Counter procesy wymiany instrumentów finansowych, obligacji

oraz walut następują na drodze bezpośrednich transakcji zawieranych pomiędzy
stronami, z wykluczeniem zinstytucjonalizowanych pośredników.
1. Rynek Over-the-Counter można zaliczyć do największych niescentralizowanych
platform wymiany na świecie. Mimo że codziennie właściciele wymieniają
imponujące ilości waluty, OTC nie podlega centralnemu nadzorowi.
3. Forex umożliwia wymianę walut 24 godziny na dobę przez 5 dni w tygodniu. Można
przyjąć, że w pierwszy poranek tygodnia rynek walutowy budzi się w Azji, a na
weekendową przerwę udaje się dopiero wraz z piątkowym zamknięciem w Nowym
Jorku.
4. Para walutowa wskazuje zasady dokonywania zakupu konkretnej waluty. Pary
walutowe są prezentowane w postaci zestawień dwóch kodów oddzielonych
znakiem „/”, przykładowo EUR/USD (tzw. eurodolar).
5. Pary walutowe dzielą się na trzy grupy: pary podstawowe (majors), pary
drugorzędne oraz pary egzotyczne.
6. Podstawowe pary walutowe, z uwagi na płynność i niskie koszty realizacji zleceń, są
polecane przede wszystkim inwestorom rozpoczynającym przygodę z rynkiem
Forex oraz traderom wykorzystującym do codziennej gry skalpowanie.
7. Dźwignia finansowa pozwala obracać środkami dużo większej wartości niż ta, którą
ma kapitał rzeczywiście zgromadzony na rachunku.
8. Depozyt to kwota, która jest objęta bezpośrednim ryzykiem. Stanowi dla brokera
zabezpieczenie, że inwestor jest w stanie wypłacić odpowiedniej wielkości sumę
na pokrycie poniesionych strat.
9. Pips to najmniejsza możliwa wartość zmiany ceny pary walutowej na rynku wymiany.
10. MTM działa w oparciu o kursy rzeczywiste (w przypadku zajmowania pozycji
krótkich) lub przewidywane (w przypadku zajmowania pozycji długich).
W zależności od brokera standardy stosowania równania do rynku mogą podlegać
różnicom.
 Cytat

Masz to jak w banku

„Dwaj inwestorzy grający na rynku Forex przebywają w banku, gdy nagle
wbiegają uzbrojeni po zęby napastnicy wymachujący pistoletami i krzyczący do
wszystkich, aby pozostali w bezruchu.

Złodzieje zaczynają wyciągać pieniądze z sejfu i wkładać je do torby, podczas

gdy kilku z nich ustawia dwóch inwestorów i pozostałych klientów banku pod
ścianą, domagając się biżuterii, portfeli i zegarków.

Podczas gdy jeden z napastników zbliża się do inwestorów, zdenerwowany

i trzęsący się ze strachu inwestor wciska coś do ręki koledze. Ten ostatni pyta:
– Co to jest, u licha?
– To stówa, którą ci wisiałem – odpowiada drugi”.
anegdota inwestorów

Historia istnienia i funkcjonowania banków ulokowanych na różnych kontynentach,

w poszczególnych państwach, to jednocześnie historia kształtowania się rynku walutowego –
zarówno w wymiarze globalnym, którego dotyczy ta książka, jak i regionalnym. To właśnie
dzięki powstaniu instytucji bankowych, umożliwiających w początkowych fazach swojego
istnienia pożyczanie środków, zrodził się system wymiany pieniądza. Wraz z jego rozwojem
i umiędzynarodowieniem pojawiła się konieczność wymiany waluty, której zróżnicowanie rosło
wraz ze zwiększaniem się liczby państw biorących udział w obrocie.

Zawieranie transakcji na kwoty odpowiadające bardzo dużej skali wymagało profesjonalizacji

obrotu oraz uczestnictwa podmiotów zapewniających bezpieczne ich przeprowadzanie. Dzięki
temu rozwinęła się sieć banków posiadających liczne oddziały na całym świecie. Transfer
pieniędzy pozwalających na zawieranie transakcji kupna i sprzedaży stawał się coraz bardziej
popularny. Stopniowo ukształtował się nieformalny rynek wymiany walut.

W odniesieniu do rynku międzybankowość oznacza występowanie banków po obu stronach

transakcji. Przekładając to na międzybankowy rynek walut, jeden bank sprzedaje walutę innemu
bankowi, kupując jednocześnie od drugiego banku inną walutę w określonym czasie.

Rynek międzybankowy może mieć charakter:

› rynku Spot, inaczej rynku kasowego (spot market, cash market);

› rynku terminowego.
Rynek Spot

Transakcje typu spot dominują na międzybankowym rynku walutowym. Ich podstawą jest system
rozliczeń typu spot.

Termin „spot” został zaczerpnięty od sformułowania spot next, oznaczającego w praktyce

rynkowej „za dwa dni”. Co należy przez to rozumieć?

Wyobraźmy sobie sytuację, w której dwie strony zawierają transakcję. Dokonują tego zgodnie
z ustalonym w danym dniu kursem, jednak fizyczne rozliczenie nastąpi z dwudniowym
opóźnieniem. Dzięki temu dostarczenie waluty odbywa się dwa dni po czasie spotkania się
dwóch ofert (kupna i sprzedaży).

W rzeczywistości dwa dni zamieniają się w 48 godzin, a jeszcze ściślej w dwa dni robocze.
Jest to czas niezbędny do potwierdzenia umowy oraz dokonania obciążenia na
poszczególnych kontach uczestniczących w transakcji stron. Rozłożenie terminów przybierze
więc jedną z postaci, które pokazuje poniższe zestawienie:

› Transakcja zawarta w poniedziałek zostanie zrealizowana w środę.

› Transakcja zawarta we wtorek zostanie zrealizowana w czwartek.
› Transakcja zawarta w środę zostanie zrealizowana w piątek.
› Transakcja zawarta w czwartek zostanie zrealizowana w poniedziałek.
› Transakcja zawarta w piątek zostanie zrealizowana we wtorek.
Należy jednak pamiętać, że bieg terminów umożliwiających rozliczenie będzie zaburzony
w sytuacji wystąpienia dni świątecznych, które należy traktować jako dodatkowe.

Warto zwrócić uwagę, że ustalenie, kiedy masz do czynienia z dniem świątecznym, nie będzie
stanowiło większego problemu, o ile czuwasz nad kalendarzem dotyczącym zarówno waluty
bazowej, jak też kwotowanej. Dla ostatecznego rozliczenia realizowanej transakcji nie ma
bowiem znaczenia, czy święto odnosi się do tej pierwszej kwoty czy drugiej. Dwudniowy okres
zawsze zostaje w takim przypadku odpowiednio przesunięty.
 Zapamiętaj

Data spot pochodzi od angielskiego zwrotu spot next, który oznacza w języku
inwestorów „za dwa dni”. Data podlega przesunięciom związanym
z występowaniem świąt w kalendarzach zarówno waluty bazowej, jak
i kwotowanej.

Korzystanie z dwudniowego terminu na rynku Spot nie oznacza, że traci on swój

natychmiastowy charakter. Dzieje się tak, ponieważ termin odnosi się tylko do faktycznego
rozliczenia transakcji. Jej zawarcie następuje natomiast według kursów walutowych
ustalonych w chwili jej dokonania.

Zawieranie transakcji na rynku natychmiastowym przebiega według zwyczajów i standardów

wypracowanych z jednej strony przez inwestorów, a z drugiej przez biuro maklerskie.
Wykorzystując przytoczone wyżej reguły w praktyce, możesz spotkać się z transakcją
dokonywaną w następujący sposób:

W poniedziałek (20 października) dokonujesz zakupu pary walutowej GBP/USD od banku po

kursie 1.6077/1.6080. Wraz z zawarciem transakcji bank dokonuje wskazania na twoim koncie
kupna waluty kwotowanej po 1.6077. W tym samym czasie wskazuje również sprzedaż waluty
na twoją rzecz według kursu 1.6080. Oznacza to, że zawierasz z bankiem umowę, której
warunki określone są 20 października, a jej realizacja nastąpi po upływie dwóch dni zgodnie
z modelem rynku Spot, tj. w środę, 22 października. Wystąpienie jednodniowego święta w dniu
21 października opóźni rozliczenie o jeden dzień. Ostatecznie transakcja przykładowo
zostanie zrealizowana w czwartek, 23 października.

Warto, abyś pamiętał, że rynek natychmiastowy różni się w zależności od tego, czy mamy na
myśli rynek walutowy, czy pieniężny. W pierwszym przypadku terminy realizacji to przede
wszystkim S/N (spot next, czyli od dnia rozliczenia spot do dnia następnego po nim),
w drugim popularność zyskały O/N (overnight, czyli środki pożyczane na jeden dzień; od dziś
do dnia następnego; dziś) oraz T/N (tomorrow next/tom next, środki pożyczane na jeden
dzień; od jutra do pojutrze; jutro).

Rynek terminowy
Na rynku terminowym – w odróżnieniu od rynku Spot – transakcje mogą być zawierane według
kursu z dnia innego niż dzień bieżący. Dokonywanie transakcji terminowych na rynku Forex to
nic innego jak kupowanie/sprzedawanie pary walutowej w przyszłości (w określonym dniu), po
z góry ustalonym kursie.

Z powodu dużego ryzyka, jakie niesie ze sobą inwestowanie na rynku terminowym, upewnij się,
że na pewno rozumiesz zasady, według których funkcjonuje rynek. Przemyśl, ile możesz
stracić i czy stać cię w związku z tym na podjęcie ryzyka.

10 zasad inwestora

Na co inwestor powinien zwracać uwagę, rozpoczynając przygodę z rynkiem Over-the-

Counter?

Zastanawiałeś się pewnie nie raz, jakim cudem niektórzy potrafią dzięki inwestowaniu kilkuset
złotych zarobić kilkadziesiąt tysięcy. Odpowiedź jest wbrew pozorom banalna i składają się na
nią dwa elementy: szczęście oraz rozsądek (trzeźwość umysłu). W tym pierwszym pomoc
niestety na nic się zda. Jeżeli zaś chodzi o drugi pierwiastek, to zwracanie uwagi na kilka
podstawowych elementów pozwoli na unikanie zbędnego ryzyka.

Poniżej wskazówki, których przestrzeganie pomoże ci osiągać zyski:

1. Pewne źródło dochodu to podstawa

Każdy inwestor musi mieć wolne od ryzyka źródło dochodu. Ważne, aby zarządzanie nim nie
pochłaniało zbyt dużo cennego czasu i pozwalało cieszyć się regularnym zyskiem o stałej lub
rosnącej wysokości. Wystarczy niewielka, stale pozyskiwana kwota (np. 2000 zł). Dlaczego to
takie istotne? Ze względu na potencjalną stratę całości zainwestowanych środków. Jeżeli
kapitał przepadnie, będziesz miał szansę od razu, bez nerwowego szukania, pozyskać nowy.

Niestety, nie uświadamiając sobie tak logicznej i, zdawałoby się, oczywistej rzeczy, wiele osób
dosyć szybko kończy przygodę z rynkiem walutowym na skutek braku pewnego źródła dochodu.
Niekiedy wystarczą pierwsze tygodnie, aby straty zniechęciły do dalszego uczestniczenia
w rynku. Dlatego nie zapominaj, że zainwestowaną kwotę możesz nie tylko szybko pomnożyć,
lecz także stracić.

2. Zabezpieczenie finansowe, czyli zastrzyk gotówki w zanadrzu

Podejmując współpracę finansową z innym podmiotem, pamiętaj o odpowiednim

zabezpieczeniu pieniężnym na wypadek niepowodzenia. Jeżeli broker, u którego inwestujesz,
od dłuższego czasu nie chce wypłacić ci zysku, to dzięki zastrzykowi gotówki będziesz
w stanie sfinansować proces dochodzenia swoich racji. Postępowania sądowe bywają długie
i wyczerpujące (zwłaszcza w przypadku jurysdykcji w egzotycznych państwach). Chodzi nie
tylko o twoją psychikę, lecz także kieszeń. Korzystanie z tej wskazówki pozwala na ochronę
przed całkowitym bankructwem.

3. Trzymaj się sprawdzonych kontrahentów

Rozpoczynając inwestowanie, musisz zachować szczególną czujność i wystrzegać się

niedoświadczonych usługodawców. Tylko współpraca z podmiotami o nieposzlakowanej opinii
pozwoli ci pewnie wykonać pierwsze kroki na rynku walutowym. Korzystaj z doświadczenia
innych, sięgaj po dane zgromadzone w sieci oraz w literaturze, nie bój się pytać, bądź
dociekliwy, do wszystkiego podchodź z dystansem. Mówiąc krótko – bądź chłodnym
profesjonalistą.

4. Nie inwestu j 100% kapitału w jedno przedsięwzięcie

W tym przypadku nieprzemyślane postępowanie (zwłaszcza jeśli złamiesz też inne

wymienione wyżej zasady) może doprowadzić do zaprzepaszczenia szansy na dalsze
inwestycje. Grając wielkim kapitałem, można szybko zyskać, ale jeszcze szybciej stracić.
Pamiętaj, że jednorazowa inwestycja całości kapitału w konkretne przedsięwzięcie może
wyłączyć cię z dalszej gry – może być bardzo trudno ot tak, po prostu, włączyć się do niej
ponownie.

5. Kieru j się rozsądkiem, a nie emocjami

Podejmowanie decyzji bazujących na zdobytej wiedzy i doświadczeniu to sposób, który

w większości przypadków pozwoli ci uniknąć strat. Podobna reguła odnosi się do zysków.
Przeprowadzona analiza i skuteczne poszukiwanie informacji może szybko przynieść
zaskakująco dobre rezultaty finansowe. Kontrolowanie emocji nie jest łatwe w sytuacji
inwestowania znacznych kwot, ale zdobycie tej umiejętności procentuje.

6. Poszu ku j informacji, do których inni nie mają dostępu

Spotkasz się z wieloma teoriami dotyczącymi informacji i ich interpretacji. Pamiętaj jednak, że
zawsze lepiej jest mieć więcej informacji, niż cierpieć z powodu ich niedoboru. Sięgaj po
niekonwencjonalne rozwiązania. Musisz nauczyć się zdobywać wiadomości, zanim trafią do
opinii publicznej.

7. Ufaj tylko sobie

W momencie, w którym będziesz wkraczał na rynek handlu walutami, wpadniesz w potok

szumu informacyjnego, który z czasem tworzy istny wodospad. Musisz w odpowiednim
momencie wydostać się na brzeg i będąc nasiąkniętym odpowiednimi informacjami, zacząć
działać. Nie bój się odrzucania ofert pomocników gwarantujących kilkusetkrotny zysk do
zrealizowania w kilka dni – to bzdura. Skup się na zdobywaniu wiedzy ze sprawdzonych źródeł,
a nowe testuj, zachowując jednak bezpieczny dystans. Zaufanie do własnej wiedzy oraz
rozsądek pozwolą ci odrzucić zbędne dane.

8. Nie u faj reklamie

Forex staje się w Polsce coraz bardziej popularny, więc warto, abyś zachował szczególną
czujność w odniesieniu do komunikatów z Internetu, radia, prasy i telewizji. Reklamy pojawiają
się we wszystkich rodzajach mediów i obiecują mnożenie kapitału. W pierwszych latach
XXI w. domy maklerskie nie kładły aż tak dużego nacisku na budowanie własnego wizerunku.
Weź to pod uwagę. Nie podejmuj decyzji na podstawie zasłyszanych reklam.
W szczególności nie spiesz się z dokonaniem wyboru brokera.
Wyjątkiem są kampanie informacyjne i szkolenia firm, którym zależy na pozyskaniu nowych
inwestorów na danej platformie – takie firmy często dbają o budowanie wizerunku ekspertów.
Czerpanie wiedzy ze szkoleń odbywających się na uniwersytetach czy w hotelach (często za
darmo) może być dla ciebie bardzo przydatne.

9. W ymieniaj doświadczenia i korzystaj z nich dzięki serwisom społecznościowym

dla inwestorów

Rynek Forex nie wybacza błędów. Raz odniesione straty uczą. Wykorzystaj doświadczenia
innych, bardziej zaawansowanych inwestorów. Wielu z nich chętnie dzieli się posiadanymi
wiadomościami i spostrzeżeniami na forach, portalach społecznościowych, w filmach czy tzw.
tutorialach. Zdarza się, że pozostając pod wpływem emocji wywołanych znacznym zyskiem,
napiszą kilka słów więcej, niż zamierzali. Testuj informacje, które wzbudzają twoją ciekawość.

10. Sięgaj po dane makroekonomiczne

Jednym z niewielu pewnych zjawisk mających duży, zauważalny wpływ na rynek Forex są
oddziaływania wskaźników makroekonomicznych na notowania poszczególnych par
walutowych. Śledź te dane, analizuj, staraj się przewidzieć, jakie decyzje będą podejmować
w związku z nimi pozostali inwestorzy.

Przestrzeganie wymienionych wyżej zasad pozwoli na częściowo bezbolesne wejście na

rynek Forex. Dlaczego tylko „częściowo”? Bo nie uzyskasz dzięki nim gwarancji zysku. Ich
zastosowanie pomoże ci natomiast wyznaczyć prostą i bezpieczną ścieżkę, dzięki której
będziesz podążać w stronę ekonomicznego sukcesu i z pewnością unikniesz porażki.

Niezależnie od tego, jakie „złote reguły” będziesz stosował, filtruj sytuację rynkową przez
zdobywaną wraz z doświadczeniem intuicję. Żelazne przestrzeganie nawet najbardziej
zgodnych z rzeczywistością reguł nie zawsze będzie źródłem sukcesu. Ryzyko straty
towarzyszy inwestorowi niezależnie od charakteru i rozmiaru podejmowanych wyzwań (może
jedynie występować w mniejszej lub większej skali).

Zapamiętaj

Forex, tak jak i inne rynki, zachowuje się irracjonalnie i jest uzależniony od
działań milionów inwestorów. Można próbować ujmować go w ramy, wzory czy
schematy, ale nigdy nie zdobędzie się nad nim kontroli. Nie ma stuprocentowej
recepty na sukces. Nie istnieje 10 złotych zasad gwarantujących zysk. Nie
istnieje gwarancja zysku. Istnieje natomiast gwarancja występowania ryzyka
straty.
Podsumowanie

1. Zawieranie transakcji na kwoty odpowiadające bardzo dużej skali wymaga

profesjonalizacji obrotu oraz uczestnictwa podmiotów zapewniających bezpieczne
ich przeprowadzanie. Dzięki temu rozwinęła się sieć banków posiadających liczne
oddziały na całym świecie.
2. Międzybankowość oznacza występowanie banków po obu stronach transakcji.
Przekładając to na międzybankowy rynek walut, jeden bank sprzedaje walutę
innemu bankowi, kupując jednocześnie od drugiego banku inną walutę
w określonym czasie.
3. Rynek międzybankowy może mieć charakter rynku Spot lub rynku terminowego.
4. Na rynku terminowym transakcje mogą być zawierane według kursu z dnia innego
niż dzień bieżący. Dokonywanie transakcji terminowych na rynku Forex to nic
innego jak kupowanie/sprzedawanie pary walutowej w przyszłości (w określonym
dniu), po kursie ustalonym z góry.
5. Forex, tak jak i inne rynki, zachowuje się irracjonalnie i uzależniony jest od działań
milionów inwestorów. Nie można zdobyć nad nim kontroli.
 Cytat

„Trader z Polski wybrał się na samotne wczasy na Hawaje. Spacerując wzdłuż

brzegu morza, spotkał ubogiego rybaka ciągnącego siatkę z trzema rybami.
– Czym się zajmujesz na co dzień? – zapytał trader.
– O poranku łowię ryby, w południe jem obiad z rodziną, bawię się
z dziećmi, a później razem z żoną spotykamy się ze znajomymi. Wtedy
śpiewamy, gramy na gitarze, tańczymy, pijemy wino, a później idziemy
spać – odparł zadowolony rybak.
– Musisz łowić więcej ryb – poradził trader.
– Dlaczego?
– Dzięki temu sprzedasz nadwyżkę złowionych ryb. Kupisz kuter, większą
sieć. Będziesz łowił jeszcze więcej i szybciej. Dokupisz kolejne kutry.
Stworzysz flotę. Zarobisz miliony dolarów.
– I co dalej? – zapytał zdziwiony rybak.
– Pojedziesz na wakacje, o poranku będziesz łowił ryby, w południe zjesz
obiad z rodziną, pobawisz się z dziećmi, a później razem z żoną spotkasz
się ze znajomymi. Wtedy będziecie śpiewać, grać na gitarze, tańczyć, pić
wino, a później pójdziecie spać”.
anegdota o sensie inwestowania na rynku Forex

Dokonując transakcji na forexie, musisz mieć świadomość, że obok takich graczy, jak
indywidualni inwestorzy (zajmujący niewielkich rozmiarów długie i krótkie pozycje) i banki
(wymieniające hurtowe ilości walut) spotkasz się z działaniami podejmowanymi przez
fundusze hedgingowe. Można nawet pokusić się o twierdzenie, że z ich anonimowymi dla
większej części rynku zleceniami kupna i sprzedaży będziesz obcował na co dzień. Wszystko
ze względu na skalę ich działalności. Środki, jakimi dysponują, to nierzadko zauważalna
część obrotu na rynku.

Fundusze hedgingowe często pojawiają się również w mediach w kontekście sporów

z władzami niektórych państw europejskich. Skutkiem jawnych konfrontacji pomiędzy
funduszami a rządami reprezentującymi te kraje są, z punktu widzenia ekonomicznego,
podawane przez media informacje dotyczące gwałtownie spadających lub rosnących cen
walut, a ze strony wizerunkowej – groźby polityków zapowiadających ukrócenie praktyk
spekulacyjnych.

Całość ma źródło w sposobie i metodach gry rynkowej, jaką stosują fundusze. Niezależnie od
tego, czy jest hossa, czy bessa, instytucje finansowe tego typu starają się uzyskać jak
najwyższą stopę zwrotu przy jednoczesnym dużym ryzyku inwestycyjnym. Charakteryzuje je
agresywny styl lokowania środków. Sposób działania może przypominać niektóre oszustwa
finansowe, na jakie narażony jest początkujący (czasem również doświadczony) inwestor na
rynku Over-the-Counter. W praktyce fundusze hedgingowe przyjmują określoną formę prawną
(np. spółki prawa handlowego) i korzystając z ograniczonej odpowiedzialności, podejmują
inwestycje balansujące na granicy ekonomicznego rozsądku (przez co wymagające
wspierania środkami nie zawsze zgodnymi z etyką).

Historia funduszy hedgingowych pokazuje, jak duże mogą mieć znaczenie dla indywidualnych
inwestorów (wystarczy wspomnieć choćby dokonania George’a Sorosa, który złamał Bank
Anglii, czy poczynania Goldman Sachs[3]).

Hedge w języku angielskim oznacza odgradzać się, zabezpieczać. W takim właśnie

charakterze, czyli zabezpieczenia, rozpoczęła się działalność funduszy hedgingowych.

Pierwsze fundusze hedgingowe pojawiły się w latach 50. XX w., choć sama idea tworzenia
tego typu instytucji zrodziła się wcześniej, już w latach 30. Miały one zapewniać
bezpieczeństwo inwestowanego kapitału w sytuacjach, w których rynki papierów wartościowych
ogarnie niepokój i rozpoczną się spadki.

Na początku fundusze hedgingowe w bardzo wyraźny sposób odróżniały się od funduszy

inwestycyjnych, działały bowiem nie tylko na rynkach giełdowych, lecz także w dużej mierze
korzystały z instrumentów pochodnych, a kluczem do ochrony kapitału i odpowiedniego zysku
miały być: zajmowanie pozycji długich, krótkoterminowa sprzedaż oraz gra na spadki,
wspomagana poszukiwaniem i inwestowaniem w cele o zaniżonej wartości. Fundusze miały
więc szansę na pomnożenie kapitału pomimo ogólnego trendu osłabienia i spowolnienia
w gospodarce. Jednak ze względu na szeroki zakres podejmowanych działań ryzyko, wbrew
pierwotnym założeniom, było wysokie.

Współcześnie fundusze hedgingowe to instytucje finansowe, które z pewnością nie są

bankami ani innymi podmiotami trudniącymi się inwestowaniem, podlegającymi kontroli
chociażby w umiarkowanym stopniu. Istotą jest więc balansowanie pomiędzy normami
prawnymi a stosowaniem sposobów inwestycyjnych nie do końca zgodnych z etyką.

Zapamiętaj

Hedging sięga po kontrakty terminowe z uwzględnieniem zróżnicowanych

aktywów, co pozwala zyskiwać na spadkach.
Podstawowe cechy funduszy hedgingowych:

1. Brak ścisłego związku z trendami rynku kapitałowego lub ich częściowe odwrócenie.
2. Brak połączenia z trendem obowiązującym w danym przedziale czasowym na rynku
kapitałowym. Z założenia wzrost na rynku kapitałowym oznaczać ma ponadprzeciętny
zysk generowany przez fundusz hedgingowy, spadek zaś stanowić ma źródło
przeciętnego zysku. Umożliwia to inwestowanie na zróżnicowanych rynkach oraz
w instrumenty pochodne.
3. Ograniczona płynność (wejście i wyjście z inwestycji) względem płynności rynku
kapitałowego.
4. Rynek kapitałowy odznacza się większą płynnością niż ta, jaką charakteryzują się
inwestycje podejmowane przez fundusze hedgingowe.
5. Wiedza z wielu branż, nie tylko z finansowej.
6. Fundusze hedgingowe muszą posiadać wiedzę na temat rynków, na których zamierzają
inwestować, np. rynku nieruchomości.
7. Silne ukierunkowanie na zysk bez względu na warunki gospodarcze.

Fundusze hedgingowe, tworzone początkowo w celu ograniczenia ryzyka straty, z biegiem

czasu przyjęły model inwestycji dla graczy, których nie zniechęca podniesiony poziom
adrenaliny. Celem funduszy jest przyniesienie jak najwyższego zysku, a dodatkowo pomiędzy
nimi panuje atmosfera silnej rywalizacji o prymat w wysokości stopy zwrotu, która zachęca
kolejnych klientów do uczestnictwa oraz, jak pokazuje praktyka, zaspokaja ambicje silnych
osobowości zarządzających funduszami.

Fundusze hedgingowe są częściowo zautomatyzowane, ponieważ to komputerowy algorytm

podejmuje decyzję o wejściu ze środkami w odpowiednim, zapowiadającym zysk momencie.
Nie można jednak zapominać, że nad całością czuwają cały czas ludzie.

Korzystanie z funduszy hedgingowych nie należy do najtańszych. O ile w początkowych latach

istnienia oraz w okresach kryzysu dostęp do nich był otwarty i nie wiązał się z ustalanymi
progami minimalnymi inwestowanych kwot, o tyle współcześnie część funduszy jest zamknięta
dla inwestorów spoza określonej grupy społecznej oraz uzależnia wejście od dysponowania
środkami o wartości np. 1 mln USD. Dodatkowo zarządzający pobierają ok. 1–2% prowizji od
aktywów z tytułu wykonywania czynności kierowniczych oraz 20% od osiągniętych zysków.
Zapamiętaj

Fundusze hedgingowe dostępne są zarówno dla inwestorów indywidualnych,

jak i dla instytucjonalnych.

Współcześnie lokowanie środków w funduszach hedgingowych może stanowić

jeden z elementów składowych konstruowanego przez inwestora rynku
walutowego portfela, w którym oprócz par znajdują się także akcje. Dzięki
różnicowaniu spełniona zostaje w okresie bessy podstawowa funkcja funduszy
– zabezpieczenie przed nadmierną stratą kapitału.
Podsumowanie

1. Dokonując transakcji na forexie, musisz mieć świadomość, że obok takich graczy,

jak indywidualni inwestorzy (zajmujący niewielkich rozmiarów długie i krótkie
pozycje) oraz banki wymieniające hurtowe ilości walut spotkasz się z działaniami
podejmowanymi przez fundusze hedgingowe.
2. Fundusze hedgingowe muszą posiadać wiedzę ze wszystkich dziedzin, w jakich
zamierzają inwestować.
3. Działania funduszy hedgingowych są częściowo zautomatyzowane.
4. Fundusze hedgingowe, korzystając z ograniczonej nad nimi kontroli, podejmują
inwestycje balansujące na granicy ekonomicznego rozsądku, które wymagają
niekiedy wsparcia środkami nie zawsze poprawnymi z etycznego punktu widzenia.
5. Korzystanie z funduszy hedgingowych jest drogie. Współcześnie część funduszy
jest zamknięta dla inwestorów spoza określonej grupy społecznej oraz uzależnia
wejście od dysponowania środkami o określonej wartości.
6. Współcześnie lokowanie środków w funduszach hedgingowych może stanowić
jeden z elementów składowych konstruowanego przez inwestora rynku walutowego
portfela, w którym oprócz par znajdują się akcje.
 Cytat

„Jeden z traderów postanowił odpocząć od ciągłej pogoni za zyskiem na rynku

walutowym i wybrał się na wakacje, aby spędzić kilka tygodni na wsi. Atmosfera
prowincji udzieliła mu się na tyle, że podjął decyzję o zakupie kozy. Trader nabył
zwierzę na targu od jednego z miejscowych gospodarzy, płacąc za nie
1000 złotych. Rolnik zobowiązał się przyprowadzić kozę następnego dnia.

Rankiem tradera zbudził telefon:

– Mam dla ciebie bardzo złą wiadomość. Koza zdechła w nocy – usłyszał
w słuchawce głos pełnego żalu handlarza.
– W obec tego zwróć mi moje pieniądze – odparł trader.
– Nie mogę. Płacąc, przeniosłeś na siebie ryzyko związane ze zdrowiem
zwierzęcia – powiedział handlarz.
– Dobrze, przywieź mi zdechłą kozę – zakończył trader.
Gdy handlarz przywiózł zdechłą kozę, zapytał tradera:
– Co zmierzasz zrobić ze zdechłym zwierzęciem?
– Sprzedam je – powiedział trader, wzruszając ramionami.
– Jak zamierzasz sprzedać zdechłą kozę? – zdziwił się handlarz.
– Po prostu nie powiem nikomu , że jest martwa – odparł trader.
Miesiąc później handlarz spotkał przypadkiem tradera i z drwiącym uśmiechem
na ustach zapytał, czy udało mu się sprzedać zdechłą kozę.
– Bez problemu , nawet jeszcze zarobiłem – odparł trader. Handlarz nie
wierzył własnym uszom. – W ypchałem ją i postawiłem na targu . Sprzedałem
1000 biletów na loterię po 5 złotych wszystkim, którzy chcieli wylosować
kozę.
– I nikt nie miał pretensji? – zapytał handlarz.
– Tylko jeden człowiek, który wygrał, ale jemu zwróciłem pieniądze”.
anegdota z życia tradera walu towego

Czym j est spekulacj a?

Na początku musisz oswoić się z ekonomiczną rzeczywistością. Sięgając do swojej kieszeni

po pieniądze i decydując się zainwestować je na rynku walutowym, stajesz się spekulantem
bez względu na to, czy tego chcesz, czy nie.

Spekulant polski to nie zachodni

Po dziś dzień zachodniemu wizerunkowi spekulanta towarzyszy obraz mężczyzny w średnim
wieku, przyodzianego w czarny, przydługi frak, dumnie sterczący kapelusz i smoliście ciemne
buty. Do tego palącego cygaro oraz noszącego monokl, uzupełniony o otwierany zegarek,
mocowany na złotym łańcuszku w wewnętrznej kieszeni marynarki. Najważniejszy jest jednak
charakter bez skrupułów i hierarchia wartości na czele ze złotym kruszcem.

Współcześnie zachodni spekulant również jest postrzegany jako ekonomiczne zło wcielone.
Tam, gdzie sytuacja rynkowa jest niestabilna, a władze państwowe nie mogą w pełni
zapanować nad sytuacją, winny jest właśnie on. Oskarża się go o szkodliwe dla światowej
gospodarki i sztuczne zawyżanie cen ropy, złota, srebra, ale również cukru, kawy, kakao i...
whisky.

W Polsce jest nieco inaczej (w szczególności dotyczy to pokoleń świadomie uczestniczących

w życiu w okresie komunizmu). Spekulant nie jest ubrany we frak, a zamiast cygara ma...
„Sporty” bez filtra.

Badylarz i cinkciarz, czyli spekulacj a po polsku

W Polsce spekulant od czasów PRL-u jest terminem o negatywnym zabarwieniu. Przyczyny

należy upatrywać w propagandzie PRL-owskiej i wyrażanym za jej pośrednictwem stosunku
państwa do drobnej przedsiębiorczości. Indywidualni, prywatni wytwórcy uprawiający warzywa
i rośliny ogrodowe zostali określeni mianem badylarzy, sprzedawcy amerykańskiej waluty –
cinkciarzami, a uliczni handlarze ogólnie – spekulantami.

Na skutek polityki informacyjnej pozostającej w służbie władz państwowych spekulantami

zostawali także ci, którzy dorabiali poza pracą. Termin ten łączono więc z dodatkowymi
zarobkami. Niedługo trzeba było czekać, aby takie znaczenie na stałe weszło do użycia i po
1989 r. przylgnęło do różnej kategorii inwestorów giełdowych i walutowych zarabiających
„mnóstwo pieniędzy”.

Współczesny spekulant kocha pieniądze

O ile ostatnia dekada XX w. w Polsce nadal łączyła spekulanta z drobną sprzedażą, o tyle
zakres terminu rozszerzył się na rozpoczynających działalność inwestorów korzystających
z dobrodziejstw Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie oraz ludzi, którzy zamiast
pracować na etacie, zakładali własne firmy działające w branży finansowej. Banki, kasy, kantory
stały się stereotypowym domem polskiego spekulanta, który nade wszystko ukochał gotówkę,
najlepiej w twardej walucie. Wraz z pojawieniem się zainteresowania rynkiem wymiany walut
i napływem wiedzy oraz świadomości o zasadach rządzących rynkiem OTC etykieta
„spekulanta” przylgnęła również do handlujących parami walutowymi.
Wraz z popularyzacją Internetu i coraz szerszym dostępem do inwestycji na forexie
uzyskanym przez indywidualnych graczy termin „spekulant” ponownie ewoluował. Od tego
momentu wystarczyło bowiem mieć dostęp do rachunku lub konto założone na platformie
transakcyjnej, aby stać się spekulantem.

Po „spekulanta” sięgali (i robią to nadal) politycy, szukając źródła problemów społecznych (od
biedy, przez przemoc i bezrobocie, po nadmierne zróżnicowanie zarobków). Spekulant
odpowiada także za nieprzewidywalne skoki cen metali szlachetnych (złoto, srebro, platyna),
żywności (cukier, kakao), paliw (ropa naftowa, gaz), a nawet bawełny.

Czy ty też spekuluj esz na rynku Forex?

Bez względu na to, na jakim rynku grasz i jak dużymi środkami obracasz, decydując się na
inwestowanie, stajesz się współczesnym spekulantem. Jeżeli zdecydowałeś się na korzystanie
z konta transakcyjnego na forexie, to stereotypowo (i w minimalnym rozmiarze ekonomicznie)
jesteś współodpowiedzialny za kondycję poszczególnych walut, które weszły w skład
wybranych przez ciebie par. Nie zdziw się, gdy twój znajomy, który wie, że inwestujesz,
oskarży cię o rosnącą ratę kredytową na skutek galopującej do góry waluty.

Zarabiając na handlu walutami z wykorzystaniem kwot odpowiadających twoim preferencjom

i możliwościom, musisz być świadomy rozmiaru rynku i miejsca, jakie w nim zajmujesz.
Niezależnie od tego, jak duże środki zainwestujesz, wstrząśnięcie kursem na skutek
indywidualnych działań należy do wyjątkowo rzadkich sytuacji i dotyczy co najwyżej walut
o wyjątkowo niskiej płynności. Nawet znaczne poruszenie pary walutowej EUR/PLN
niejednokrotnie okazało się w praktyce ciężkie do zrealizowania. Wszystko to spowodowane
jest ogromem środków, jakie codziennie wędrują z rąk do rąk na rynku walutowym. Obrót
szacowany na 3 biliony dolarów dziennie oraz niepoliczalna liczba zawieranych transakcji
pokazują, jak niewrażliwe mogą być kursy na nawet milionowe zlecenia. Dopiero zmasowany
ruch ze strony graczy jest w stanie spowodować zdecydowanie widoczną różnicę
w notowaniu. Takie działania wśród wymieniających walutę mogą być np. skutkiem
zaskakujących danych na temat stóp procentowych pochodzących z konkretnego państwa.
 Zapamiętaj

Wstrząśnięcie lub wzruszenie kursem waluty wymaga pokaźnej ilości środków

(w zależności od waluty mogą to być miliony, setki milionów lub miliardy). Nie
oznacza to jednak, że wywołanie zmian na rynku jest niemożliwe. Praktyka
wielokrotnie dowodziła, że takie działania pozostają w zasięgu nawet
indywidualnych podmiotów. Dochodzi bowiem wiele czynników zewnętrznych
(np. działania inwestorów indywidualnych).

Spekulacj a to nie przestępstwo

Osoby rozpoczynające przygodę z finansami, które zdecydowały się zainwestować na rynku

walutowym, ze „spekulacją” i „spekulantem” spotykają się już w pierwszych tygodniach niemal
bez przerwy. Najbardziej dotkliwe może być pierwsze zderzenie z tą nasączoną negatywnymi
skojarzeniami terminologią, szczególnie w świecie finansów, w którym „spekulacja”
stosowana jest w sposób neutralny, a nierzadko również w odniesieniu do osób odnoszących
sukcesy w pomnażaniu swoich oszczędności.

W rzeczywistości słowo „spekulacja” oznacza w najprostszym ujęciu „kupować taniej

i jednocześnie sprzedawać drożej”. Pierwotnie wywodzi się z łacińskiego speculare
(spoglądać w przyszłość, wypatrywać) i na stałe zakorzeniło się w wielu językach (angielskie
speculation, włoskie speculazione, niemieckie Spekulation).

Czy spekulacj a j est niebezpieczna?

Przed udzieleniem odpowiedzi na pytanie, czy ze spekulacją rzeczywiście wiąże się duże
ryzyko, trzeba odwołać się do obowiązującego w forexie podziału. Rynek walutowy to
nieformalny zbiór graczy, którzy bardzo różnią się zakresem i rodzajem działalności.
Spekulacja przyjmuje więc postać zależną od podmiotu, którego dotyczy. Dlatego można na
nią patrzeć:

1. w skali 1:1 (z perspektywy dużego gracza zainteresowanego zyskami na poziomie setek

milionów),
 2. w skali 1:1000 (z perspektywy inwestora indywidualnego zainteresowanego zyskami
w setkach, tysiącach).

W obu przypadkach istota procesu spekulacji nie jest analogiczna. W skali mniejszej (tj.
1:1000) inwestor zainteresowany jest zajęciem pozycji, odczytaniem trendu, przewidywaniem
jego następstw oraz wyjściem z pozycji. W skali większej (1:1) proces został opisany wyżej.
Po zajęciu pozycji inwestor zajmuje się kreowaniem trendu.

Z powodu zróżnicowania jako inwestor indywidualny będziesz miał do czynienia z innym

ryzykiem niż np. fundusz hedgingowy. Chodzi o sumy, jakimi grasz, oraz o aspekt dodatkowy.
Różnice w istocie spekulacji (poszukiwanie trendu lub jego kreowanie) warunkują rodzaj
niebezpieczeństw inwestycyjnych, z jakimi się spotkasz.

W przypadku gdy mowa o graczach rozmiarów funduszy hedgingowych, spekulacja jest

niebezpieczna przede wszystkim w zakresie przeprowadzenia skutecznych działań mających
na celu osłabienie waluty, następujących w trzecim etapie (pożyczka, zakup, manipulacja,
sprzedaż i zwrot). Niepowodzenie będzie prowadziło bezpośrednio do finansowej klapy
przedsięwzięcia, najprawdopodobniej liczonej w milionach. To, jak duże jest takie ryzyko,
potwierdzają metody i częstotliwość działania ze strony spekulantów.

W sytuacji inwestora indywidualnego ryzyko spekulacji łączy się ze zdolnością (lub jej
brakiem) do przewidywania wystąpienia odpowiedniego trendu spadkowego lub rosnącego.
Z punktu widzenia niebezpieczeństwa ciężko określić, czy jest ono porównywalne do ryzyka
związanego z manipulacją kursem. Jako inwestor na rynku OTC bierz pod uwagę, że ilekroć
podejmujesz decyzje odnoszące się do rozpoczęcia gry, dołączasz do już płynącej fali.
W zależności od wysokości złożonego zlecenia masz na finał tej gry mniejszy lub większy
wpływ, który, pomijając końcowy efekt finansowy, pomnożony przez liczbę takich jak ty
inwestorów realnie decyduje o wzrostach i spadkach.

Zapamiętaj

Ze spekulacją nierozerwalnie związane jest ryzyko, którego poziom zależy

m.in. od wielkości kapitału wykorzystywanego do gry na rynku walutowym.
Obowiązuje tu zasada: „Im większą sumą obracasz, tym większe ryzyko
ponosisz”.
Krach łączy inwestorów

Niezależnie od skali, w jakiej działasz, rynek co pewien czas dostarcza dodatkowych emocji.
Zjawisko takie widoczne jest szczególnie w przypadku trzech zdarzeń ekonomicznych: bańki
spekulacyjnej oraz związanych z nią efektem spekulacyjnym oraz popytem spekulacyjnym.

Bańka spekulacyj na

Dosyć często widoczna w ciągu ostatnich lat. Po bańce w Japonii i bańce dot-comów przyszła
pora na toksyczne papiery amerykańskich banków. Spekulanci po raz kolejny udowodnili, że
teoretycznie niekończący się spadek i wzrost przyciągają kolejnych inwestorów jak magnes.
Istotą bańki spekulacyjnej jest utrzymywanie się stanu przewartościowania dobra względem
rzeczywistej jego wartości. Proces dochodzenia do takiego poziomu cen (tj. oderwanego od
realnej wyceny rynkowej) wiąże się z perspektywą zysku. Nadmuchana bańka pęka jednak
w momencie przekroczenia progu, w którym rynek dokonuje korekty ceny. Wówczas rozpoczyna
się paniczna wyprzedaż.

Efekt spekulacyj ny

Jest to, najprościej mówiąc, otoczenie bańki spekulacyjnej. Efekt, o którym mowa, to proces
gromadzenia środków przez inwestorów w aktywach, które są przedmiotem wzrostu cen.
Rosnący popyt nasila się, gdy kupujący spodziewają się podwyżki cen. W odwrotną stronę
popyt maleje, aby gwałtownie wzrosnąć po obniżce (inwestorzy czekają na zapowiedzianą
obniżkę).

Popyt spekulacyj ny

Jest to popyt towarzyszący zjawisku spekulacji. Inwestorzy, spodziewając się wzrostu wartości
danego dobra, dokonują jego zakupu (popyt rośnie). Podobnie jak w przypadku efektu
spekulacyjnego, popyt spekulacyjny może działać w drugą stronę (popyt spada w związku
z wyczekiwaniem na obniżkę).

Bańka spekulacyjna, efekt spekulacyjny i popyt spekulacyjny mogą mieć swoje przełożenie na
rynek walutowy.
Podsumowanie

1. Niezależnie od tego, na jakim rynku grasz i jak dużymi środkami obracasz,

decydując się na inwestowanie, stajesz się współczesnym spekulantem.
2. Spekulacja znaczy w najprostszym ujęciu tyle, co kupować taniej i jednocześnie
sprzedawać drożej.
3. Zarabiając na handlu walutami z wykorzystaniem kwot odpowiadających twoim
preferencjom i możliwościom, musisz być świadomy rozmiaru rynku i miejsca,
jakie w nim zajmujesz.
4. Jako inwestor na rynku OTC bierz pod uwagę, że za każdym razem, gdy
podejmujesz decyzje odnoszące się do rozpoczęcia gry, dołączasz i zanurzasz
się w już płynącej fali trendu.
5. Ze spekulacją nierozerwalnie związane jest ryzyko, którego poziom zależy m.in. od
wielkości kapitału wykorzystywanego do gry na rynku walutowym, zgodnie
z zasadą: „Im większą sumą obracasz, tym większe ryzyko ponosisz”.
6. W sytuacji inwestora indywidualnego ryzyko spekulacji łączy się ze zdolnością (lub
jej brakiem) do przewidywania wystąpienia odpowiedniego trendu spadkowego lub
rosnącego.
7. Spekulacji na skalę silnego wstrząśnięcia kursem waluty dokonują najczęściej
fundusze hedgingowe. Nie zapominaj, że dokonywany przez nie wybór waluty nie
jest przypadkowy i wiąże się m.in. z kondycją gospodarki państwa waluty.
8. Spekulanci niejednokrotnie udowadniali, że teoretycznie niekończący się spadek
i wzrost przyciąga kolejnych inwestorów jak magnes.
9. Bańka spekulacyjna, efekt spekulacyjny i popyt spekulacyjny mogą mieć swoje
przełożenie na rynek walutowy.
10. Istotą bańki spekulacyjnej jest utrzymywanie się stanu przewartościowania dobra
względem rzeczywistej jego wartości.
 Cytat

Z powiedzonek spekulantów...
„Optymista widzi szklankę do połowy pełną.
Pesymista widzi szklankę do połowy pustą.
Spekulant po prostu dodaje dobrej whisky”.

Grzechy spekulanta

Rynek walutowy wymaga wiedzy. Rozpoczynanie przygody na rynku Forex od

nieprzemyślanego zajmowania pozycji długich lub krótkich czy tzw. skalpowania (otwieranie
chwilowych zleceń wpisujących się w trend z wykorzystaniem dźwigni, połączone z szybkim
wyjściem z pozycji) to najczęstszy schemat wykorzystywany przez początkujących.

Zapamiętaj

Trzeba czytać, słuchać, obserwować oraz korzystać z udostępnianych przez

platformy brokerskie systemów demo (mając w pamięci, że istnieją różnice
między rzeczywistością a światem wirtualnym). Doświadczenie i samokontrola
to istotne składniki szansy na zysk.

Brak zdobywanej dzięki nauce świadomości tego, co dzieje się dookoła rynku walutowego,
mimo pozornego braku znaczenia, szybko okazuje się dla początkującego bolesną nauczką.
Powinieneś nie tylko uważać na pułapki zastawiane przez oszustów finansowych, lecz także
unikać błędnych decyzji, prowadzących wprost do utraty całości lub większej części
zgromadzonego kapitału. Oprócz szczęścia, jakie przyda się każdemu, kto decyduje się na
inwestowanie, ważne jest ukształtowanie intuicji pozwalającej na podejmowanie rozsądnych
decyzji, które przyniosą realne korzyści w postaci zwiększającej się liczby zer na koncie.

Musisz być świadomy, że błędy najczęściej popełniane przez spekulanta grającego na rynku
Forex wiążą się nie tylko z jego indywidualnym charakterem i usposobieniem, lecz także
z jego profilem psychologicznym. Można śmiało powiedzieć, że to, co znajduje się w głowie
inwestora, ma decydujący wpływ na rezultaty jego gry i przekłada się bezpośrednio na wyniki
finansowe. Dlatego też ważne jest, abyś dążąc do osiągnięcia zysków, nie zszedł z drogi,
choć potencjalnych pokus nie brakuje. Jeżeli chcesz zarabiać, a nie bawić się na rynku
walutowym, pamiętaj o tym, aby nie popełniać grzechów spekulanta. Oto one:

1. hurraoptymizm lub skrajny pesymizm;

2. podążanie za stadem jako podstawowy sposób gry;
3. ignorowanie kosztów związanych z prowizją;
4. opieranie się na jednym źródle informacji;
5. chciwość;
6. generalizowanie;
7. niekontrolowane przekazywanie informacji otoczeniu;
8. rzucanie słów na wiatr, czyli brak samokontroli;
9. bycie trendy, czyli porzucenie celu.

Przyjrzyjmy się im bliżej.

1. Hu rraoptymizm lu b skrajny pesymizm

W przypadku rynku walutowego nie jest wskazane kierowanie się emocjami. Chłodna
kalkulacja danych pochodzących z analizy technicznej i fundamentalnej oraz poleganie na
własnej intuicji, bazującej na wiedzy, jest najlepszym sposobem na odniesienie sukcesu.
Zdobycie kilku pipsów nie czyni z inwestora najlepszego finansisty. Należy o tym zawsze
pamiętać, ilekroć zamknięcie pozycji przyniesie zysk. Popadanie w zbyt optymistyczne
myślenie może przynieść bolesne doświadczenia graczowi, który nie spodziewa się straty.
Założenie zysku poprzez otwarcie pozycji o bardzo wysokim stopniu ryzyka, a bez perspektywy
na duży zysk może silnie nadszarpnąć kondycję posiadanych środków.

Nie jest wskazany także nadmierny pesymizm. W sytuacji, gdy z góry założona zostaje
porażka, choć racjonalne przesłanki na to nie wskazują, de facto pojawia się strata w postaci
utraconego zysku.

Podsumowując, nie jest dobrze ani tak (optymizm), ani tak (pesymizm). Trzeba w pełni
zachować zdrowy rozsądek.

2. Podążanie za stadem jako podstawowy sposób gry

Spekulant, który jest zainteresowany zyskiem, powinien pamiętać o przestrzeganiu bardzo

ważnej zasady: „Nie jest dobrze znaleźć się w stadzie baranów prowadzonym przez lwa ani
w stadzie lwów prowadzonym przez barana”. Tym bardziej, że w przypadku rynku walutowego
na aktualności zyskuje częściej ten drugi model. Zachęceni krótką informacją inwestorzy
rzucają się na walutę, generując nagły wzrost. Jeszcze szybciej przychodzi korekta i nagły
powrót do realnego poziomu. Kiedy dokładnie nastąpi? Tego nikt nie może przewidzieć,
dlatego też podążanie za trendem jest skuteczną metodą działania, ale nie w 100%
przypadków. Ponownie przezorność i gruntowna analiza sytuacji, w jakiej się gracz znajduje,
to sposób na uniknięcie niepotrzebnych strat i dotkliwych doświadczeń.

3. Ignorowanie kosztów związanych z prowizją

Kiedy rozpoczyna się przygodę z forexem, pierwsza decyzja dotyczy wyboru platformy
transakcyjnej dostarczanej przez brokera. Jednym z elementów, do którego wówczas
przywiązuje się dużą wagę, jest tabela prowizyjna. Wtedy też ze skupieniem analizuje się,
kiedy, ile i w jakich przypadkach należy zapłacić oraz w jaki sposób można uniknąć naliczania
dodatkowych kosztów. W momencie wejścia na rynek nie wolno zapomnieć o tym, co wiąże się
z realizowaniem częstych i szybkich zleceń. Ignorowanie opłat prowizyjnych skrupulatnie
sumowanych przez brokera może cię po pewnym czasie niemile zaskoczyć.

4. Opieranie się na jednym źródle informacji

Ślepa wiara w wiadomości pochodzące z tego samego źródła nie jest dobrą metodą. Grając
na rynku walutowym, trzeba liczyć się z dużą ilością informacji, które można zakwalifikować do
kategorii „śmieciowych”. Należą do nich:

› wiadomości, które nie niosą za sobą żadnych następstw w odniesieniu do kursów

pozostających w obszarze naszego zainteresowania;

› wiadomości, których treść została przygotowana w celu wywołania określonego trendu na

rynku;
› wiadomości opóźnione (najczęściej komunikaty dużych instytucji), których treść znana
jest z wyprzedzeniem, czyli jeszcze przed datą oficjalnej publikacji.

Ich obecność nie oznacza jednak, że spekulant powinien skupić się tylko na jednym źródle
i czerpać z niego niezbędne dane służące analizie rynku. Ograniczenie do jednego kanału
(np. ulubionego serwisu internetowego dla inwestorów) nie będzie niczym innym, jak
zamknięciem się w ciemnym pokoju z latarką.

5. Chciwość

Jednym z błędów, które popełniają początkujący gracze poruszający się wśród par walutowych
na rynku Forex, jest zbyt wczesne lub opóźnione względem szczytowego notowania zamykanie
zajętej pozycji. Niezależnie od tego, czy trader złożył zlecenie z zamiarem szybkiej realizacji
zysku, czy w celu wyczekiwania na zysk w dłuższej perspektywie, to w obu przypadkach jego
zdrowy rozsądek i instynkt mogą zostać przytłoczone przez chęć ponadprzeciętnego zarobku.
Wszystko to pomimo braku realnych przesłanek jego wystąpienia. Ponieważ rynki nie zawsze
zachowują się racjonalnie, pokusa bywa silna.

Niezależnie od tego, czy zajęta pozycja jest krótka, czy długa, zawsze istnieje ryzyko
związane z popełnieniem jednego z grzechów spekulanta, polegającego na niepohamowanej
chciwości. Wynika ona z przekonania o sytuacji, w jakiej znajduje się rynek. Dodatkowym
czynnikiem, którego obecność odczuć może spekulant, jest pozorne uzasadnienie z gatunku
„a może się uda”. Niestety, dotyczy to nie tylko rynku walutowego, lecz także każdego innego
rynku połączonego z przypływem adrenaliny i szansą na znaczne zarobki.

Praktycznie wszystkie przypadki kroków określanych w praktyce mianem „przeinwestowania”

swoje źródło znajdowały w psychice inwestorów. Warto zatem pamiętać, aby dbać nie tylko
o własne finanse, w tym kapitał przeznaczony do gry, lecz także o kondycję psychiczną. Jest
ona bowiem nieodłącznym elementem w rywalizacji z wykresami o sukces finansowy.

Zapamiętaj

Nie można zapomnieć, że pazerność nie popłaca. Chciwość jest szczególnie

niebezpieczna na forexie, gdzie dzienne zmiany w notowaniach par potrafią
wyczyścić konto niejednego gracza.

6. Generalizowanie

Kolejnym z grzechów, na których popełnianie podatni są spekulanci, jest generalizowanie,

czyli myślenie ogólnikowe oraz związane z tym traktowanie docierających z zewnątrz ważnych
informacji w sposób zbywający.

Jeżeli spekulant grający na forexie wpada w pułapkę ogólnikowego rozumowania, traci

zdolność do rozsądnego wykorzystywania posiadanej wiedzy, nawet mimo dużego
doświadczenia. W dużej części problem dotyczy stosowania analizy fundamentalnej oraz,
w mniejszym stopniu, analizy technicznej.

W przypadku stosowania analizy fundamentalnej generalizowanie prowadzi do ignorowania

informacji pochodzących ze źródeł uznawanych przez odbiorcę za niemające znaczenia dla
obrotu na rynku. W rezultacie dochodzi do odrzucania jako nieistotnych wiadomości, które
realnie oddziałują na pozostałych uczestników obrotu.
 Przykład

Przykładem ogólnego myślenia i jego następstw jest sytuacja, w której trader

oczekuje na ważne informacje, które mają spłynąć po silnym trzęsieniu ziemi
w Japonii, i uznaje komunikat za na tyle ważny, że wyłącza wpływ na kurs jena
innych wiadomości (np. pochodzących ze szczytu G8). Inwestor pomimo zajęcia
pozycji na parze walutowej, do której zaliczał się japoński jen, ignoruje
dotyczące go oświadczenie przywódców najbogatszych państw. Para walutowa
reaguje nie tylko na dane dotyczące skutków kataklizmu, lecz także na te
spływające ze szczytu G8. Spekulant jest zaskoczony reakcjami rynku.

Ucieczka przed generalizowaniem nie może przybrać jednak skrajnej formy przeciwnej, czyli
szczegółowego analizowania każdej informacji, do której dotrze spekulant. Jest to nie tylko
czasochłonne, lecz także niewłaściwe z punktu widzenia logiki. Dlatego warto poszukać kilku
wiarygodnych i niezależnych od siebie źródeł dokonujących filtrowania szumu informacyjnego
za spekulanta.

7. Niekontrolowane przekazywanie informacji otoczeniu

Początkujący handlarz forexowy z reguły nie ma szansy na uzyskanie informacji innych niż te,
które są publikowane na co dzień w Internecie. Wraz ze stopniowym wzrostem doświadczenia
i coraz głębszym wnikaniem w środowisko innych uczestników rynku OTC (w szczególności
mowa tu o pozostałych spekulantach) uzyska dostęp również do informacji z obiegu
zamkniętego (np. do analiz lub przewidywań, które nie podlegają oficjalnej publikacji,
pochodzących bezpośrednio z instytucji finansowych).

Aby korzystanie z takich informacji przynosiło zamierzony skutek (pomijając kwestię ich
wiarygodności oraz źródła, z którego pochodzą), niezbędne jest zachowanie poufności.
Dotyczy to w szczególności danych przeznaczonych dla ograniczonego kręgu odbiorców.
Poufność ma zastosowanie zwłaszcza w przypadkach, gdy przedmiotem zainteresowania
spekulanta są waluty o stosunkowo niskiej płynności (np. EUR/PLN), oraz tam, gdzie
niewielkie sumy (proporcjonalnie do wielkości całego rynku OTC) potrafią dosyć mocno
zachwiać kursem. W przypadku otrzymania w takiej sytuacji pewnej informacji
o przewidywanych ruchach tylko dochowanie poufności zagwarantuje zysk. Wyciek wiadomości
poza pierwotny krąg spowoduje brak działań ze strony podmiotu mającego mieć wpływ na
rynek. Nawet poinformowanie przez spekulanta najbliższych osób może mieć fatalne skutki
w końcowym rozrachunku. Następuje bowiem utrata kontroli nad informacją pochodzącą
często bezpośrednio od dużego podmiotu, który potrzebuje niewielkiego wsparcia ze strony
indywidualnych graczy.

Niekontrolowane przekazywanie informacji otoczeniu polega więc na niezależnej od woli

utracie pieczy nad posiadaną wiedzą, która została z góry przeznaczona dla zamkniętego
grona odbiorców.

Błąd ten, tj. utrata kontroli i w następstwie wyciek, może mieć poważne konsekwencje i na stałe
skutecznie zablokować możliwość wypracowania dużego zysku pochodzącego z transakcji
kupna i sprzedaży walut, do tego wszystkiego stając się również przyczyną zerwania relacji
z dotychczasowym informatorem. Dlatego jednym z grzechów spekulanta jest nieprawidłowe
i niekontrolowane przekazywanie informacji otoczeniu.

8. Rzu canie słów na wiatr, czyli brak samokontroli

Samokontrola to jedna z podstawowych zasad rządzących światem wschodnich sztuk walki.

Nie inaczej jest w przypadku gry na forexie. Psychiczna równowaga to jeden z kluczowych
elementów pozwalających na systematyczne zyski z handlu na rynku walutowym. Wszystko ze
względu na poziom adrenaliny i emocji, które decydują o wahaniu kursów.

Spekulanci, decydując się na obracanie środkami, często nie skupiają się na przedmiocie
inwestycji, w którym lokują kapitał. Forex charakteryzuje się bardzo dużą dynamiką
i wielokrotną zmianą trendów (co w szczególności widać na wykresach o niskich interwałach
czasowych, np. piętnastominutowych). Tempo wahań kursów, szybkie zajmowanie
i wychodzenie z pozycji wymaga w niektórych przypadkach niemal mechanizacji pracy.
Spekulanci, którzy osiągają wysokie zyski, mają zazwyczaj wyjątkowo silną wolę oraz zdolność
do panowania nad emocjami (model tzw. chłodnego profesjonalisty). Brak umiejętności
kontrolowania uczuć towarzyszących nerwowej grze i obracaniu wysokimi kwotami wywołuje
w niedługim czasie efekt zajmowania nieprzemyślanych pozycji, najczęściej krótkich,
z nadzieją na nieoparty na żadnych przesłankach zysk. Bez zamierzonej i solidnie
zaplanowanej techniki skalpowania spekulant przy odrobinie szczęścia odniesie kilka
sukcesów, ale zostaną one zniwelowane przez pojawiające się następnie straty.

Zasiadając przed platformą transakcyjną, powinieneś mieć świadomość, że w dużej mierze

o twoich zyskach decyduje to, w jaki sposób się zachowujesz względem własnej osoby.
Zdolność do panowania nad sobą, w połączeniu z silną wolą, to cecha, która bez wątpliwości
jest jednym ze składowych elementów drogi do zdobycia satysfakcjonującej ilości środków
finansowych. Wypchany banknotami portfel to marzenie każdego gracza zasiadającego za
sterami konta na platformie transakcyjnej, jednak sięgnięcie po niego jest równoznaczne
z koniecznością nie tylko pracy nad wiedzą, wiadomościami, umiejętnościami szybkiego
i skutecznego analizowania wykresów oraz umiejętnością przewidywania trendów, lecz także
pracy nad własną psychiką.

Spekulanta, który nie jest świadomy tego, co dzieje się w jego głowie, czeka nieprzyjemna
niespodzianka. Forex działa niemal bez przerwy i potrafi wciągnąć w stopniu porównywalnym
do takich używek, jak papierosy i alkohol. Zestawienie może wydać ci się szokujące, ale nie
zdziw się, gdy po kilku tygodniach gry nie będziesz chciał wstać od komputera, aby spokojnie
przespacerować się słoneczną ulicą. W momencie, w którym priorytetem stanie się szansa na
zysk (niezależnie od jego potencjalnej wielkości), a nie życie codzienne, łatwo popaść
w izolację.

Zapamiętaj

Forex może uzależnić, dlatego zawsze traktuj priorytetowo codzienne

obowiązki i nie poświęcaj całego wolnego czasu na inwestowanie. Utrata
równowagi związanej z funkcjonowaniem przyniesie negatywne skutki dla
podejmowanych przez ciebie decyzji inwestycyjnych. Właściwe zajęcie pozycji
krótkiej czy długiej jest dużo łatwiejsze, jeżeli jest przemyślane i oparte na
racjonalnych przesłankach.

9. Bycie trendy, czyli porzu cenie celu

Spekulant ma jeden cel – kupić, sprzedać i dzięki temu zyskać. Nie dla wszystkich i nie
w każdym przypadku jest to jednak takie proste. Wszystko przez to, że forex dla spekulanta to
nie zawsze rynek służący do kupowania i sprzedawania waluty.

Z Over-the-Counter korzysta coraz więcej inwestorów indywidualnych, a coraz liczniejsze

kampanie marketingowe wśród potencjalnych klientów brokerów reklamują i opisują forex jako
szansę na dostatnie życie bez potrzeby podążania żmudną ścieżką kariery. Prawda jest jednak
inna. Zachęceni studenci, zapraszani na darmowe szkolenia, najczęściej tracą swoje
oszczędności podczas przygody z rynkiem walutowym lub popadają w grę o wizerunek
zamiast o pieniądze. Do takiego stylu inwestowania skutecznie zachęcają plakaty
(uśmiechnięte modelki i modele, obok zaparkowane luksusowe auta).

Niestety, jeżeli nabierzesz się na wizerunek dwudziestoletniego milionera, popełnisz jeden

z podstawowych błędów, jakie czyhają na spekulanta – zatracisz właściwy cel w grze. Dopóki
twoimi działaniami będzie kierowała chęć zysku, nie musisz martwić się o zejście ze ścieżki
prowadzącej do osiągnięcia poziomu profesjonalnego inwestora na rynku walutowym. Musisz
jednak pamiętać, że droga na skróty nie wiedzie przez podążanie za hasłami reklamowymi
tworzonymi przez wyspecjalizowane agencje. Jeżeli skupisz się na gonitwie za wizerunkiem,
prędzej czy później zgubisz cel, do którego chciałeś dojść, rozpoczynając przygodę na rynku
Forex.
W związku z tym, że gra na rynku walutowym, tak jak każda inna wykonywana praca, może
w pewnym momencie przestać przynosić początkową satysfakcję, zachowaj czujność. Za
każdym razem, gdy będziesz zastanawiał się nad kolejnymi krokami lub analizował
prawdopodobieństwo wystąpienia trendów lub liczył zyski, będą na ciebie czekały zastawione
dookoła pułapki. Uważaj, abyś jako spekulant nie popełnił jednego z grzechów.
Podsumowanie

1. Gra na rynku walutowym wymaga wiedzy. Rozpoczynanie przygody na forexie od

nieprzemyślanego zajmowania pozycji oraz skalpowania to najczęstszy błąd
początkujących.
2. Trzeba czytać, słuchać, obserwować oraz korzystać z udostępnianych przez
platformy brokerskie systemów demo (mając w pamięci, że istnieją różnice między
rzeczywistością a światem wirtualnym). Doświadczenie i samokontrola to istotne
składniki szansy na zysk.
3. Nie jest wskazane kierowanie się emocjami. Chłodna kalkulacja danych
pochodzących z analizy technicznej i fundamentalnej oraz słuchanie własnej
intuicji to najlepsze sposoby na odniesienie sukcesu.
4. Ignorowanie opłat prowizyjnych skrupulatnie sumowanych przez brokera może nas
po pewnym czasie niemile zaskoczyć.
5. Jednym z błędów, które popełniają początkujący gracze poruszający się wśród par
walutowych na rynku Forex, jest zbyt wczesne lub opóźnione względem
najkorzystniejszego notowania zamykanie zajętej pozycji.
6. Nie należy bezwzględnie wierzyć informacjom pochodzącym z tego samego źródła.
Grając na rynku walutowym, trzeba liczyć się z dużą ilością informacji, które
można zakwalifikować do kategorii „śmieciowych”.
7. Jeżeli spekulant grający na forexie wpada w pułapkę ogólnikowego rozumowania,
traci zdolność do rozsądnego wykorzystywania posiadanej wiedzy. Następuje to
pomimo długotrwałego zdobywania doświadczenia.
8. Forex może uzależnić, dlatego zawsze traktuj priorytetowo codzienne obowiązki
i nie poświęcaj całego wolnego czasu na inwestowanie. Utrata równowagi
przyniesie negatywne skutki. Zajęcie pozycji jest dużo łatwiejsze, jeżeli jest
przemyślane i oparte na racjonalnych przesłankach.
9. Nie daj się nabrać na wizerunek dwudziestoletniego milionera. Dopóki twoimi
działaniami będzie kierowała chęć zysku, nie musisz martwić się o zejście ze
ścieżki prowadzącej do osiągnięcia poziomu profesjonalnego inwestora na rynku
walutowym.
10. Za każdym razem, gdy będziesz zastanawiał się nad kolejnymi krokami lub
analizował prawdopodobieństwo wystąpienia trendów lub liczył zyski, będą na
ciebie czekały zastawione dookoła pułapki.
 Cytat

„Forex nie zastanawia się, jak ci minął dzień, ale ma wpływ na to, jak będzie
wyglądał kolejny”.
powiedzenie traderów

Forex i cały rynek OTC pozostają dla początkującego tradera wielką niewiadomą. Rzucające
się w oczy, pochodzące od brokerów reklamy, zapowiadające kilkusetprocentowe zyski,
przemieszane z ogólnymi statystykami mówiącymi o generowanych przez forex stratach aż
w 95% przypadków, mogą wprowadzić zamęt w głowie osoby rozpoczynającej przygodę
z handlem walutami. Jednym ze sposobów przebicia się przez teorie bez pokrycia i statystyki
bez wiarygodnego źródła jest sięgnięcie po sztywne reguły potwierdzane jedynie nielicznymi
wyjątkami.

Doświadczeni traderzy szybko zdają sobie sprawę z tego, że znalezienie w pełni skutecznej
i niezawodnej strategii nie jest możliwe. Na działającym irracjonalnie rynku możliwe jest
jednak odnalezienie elementów logiki pozwalających przywrócić nawet najbardziej
zniechęconym wiarę w odniesienie sukcesu finansowego. Sposobem na ów ogrom informacji
i danych bez pokrycia jest analiza techniczna. To ona stanowi element strategii umożliwiający
spojrzenie na forex z dystansem, uczy pokory i rysuje granice, w ramach których poruszanie
się jest o wiele łatwiejsze i intuicyjne, zarówno dla początkującego, jak i zaawansowanego
gracza.

Czym j est analiza techniczna?

Analiza techniczna, czyli potocznie mówiąc: analizowanie dostarczanych przez platformę

transakcyjną wykresów, to zbiór narzędzi pozwalających przewidzieć przyszłe ceny par
walutowych oraz odnaleźć trendy na rynku (nie tylko walutowym, lecz także np. giełdy papierów
wartościowych oraz surowców). Założenia pozwalające wysnuwać wnioski na przyszłość mają
charakter stały i opierają się na wydarzeniach historycznych zgodnie z zasadą: „Jeżeli
wystąpił x, a jego następstwem był y, to jeżeli ponownie wystąpi x, to jego następstwem
ponownie będzie y. Jeżeli zaś wystąpił y, a jego następstwem był z, to jeżeli ponownie wystąpi
y, to jego następstwem ponownie będzie z itd.”.

Analiza techniczna wbrew swojej nazwie nie jest perfekcyjnym środkiem do wyznaczania
przyszłych zachowań rynku. Różni się jednak od innych metod poszukiwania przyszłych cen
kursów tym, że nie uwzględnia danych makroekonomicznych oraz formalnych i nieformalnych
informacji z zewnątrz rynku. Podstawą jest wykres i historyczne notowania cen.
Filary analizy technicznej

Analiza techniczna to zagadnienie bardzo szerokie. Jej szczegółowe opisanie wymagałoby

poświęcenia całości treści czytanego przez ciebie poradnika. Jednak nawet to nie dałoby
gwarancji wyczerpującego wyjaśnienia ogółu prostszych i bardziej skomplikowanych
problemów. Wszystko z uwagi na jej charakter. Setki publikacji, które zostały poświęcone
analizie fundamentalnej, wydane w większości państw świata, nadal pozostawiają specjalistom
oraz inwestorom pole do odkrywania nowych trudności i wieloznaczności w jej stosowaniu.
Analiza techniczna zdecydowanie wykracza swoim zastosowaniem poza obszar rynku
walutowego. Będziesz mógł trafić na nią w wielu miejscach poza forexem, chociażby
w przypadku notowań na rynkach akcji.

Zdobywając wiedzę na temat podstaw, na których opiera się analiza techniczna, musisz więc
być świadomy, że jest to tematyka szeroka, w odniesieniu do której pojawiają się wciąż nowe
doświadczenia inwestorów, pomysły, problemy i propozycje metod ich rozwiązywania.

Analiza techniczna opiera się jednak na trzech niezmiennych założeniach, określanych

mianem filarów analizy technicznej. Należą do nich:

1. Założenie, że historia jest powtarzalna – analiza techniczna opiera się na

dotychczasowej historii notowań. Na podstawie tego, co już się pojawiło, można
przewidywać, jak będą kształtować się notowania w przyszłości. Rysowanie wykresów
w oparciu o uzyskane w przeszłości dane pozwala odkryć schematyczne formacje
graficzne (np. linie kursów tworzące literę „V”). Powtarzalność gwarantuje możliwość
zauważenia z wyprzedzeniem powstającej formacji i zajęcie pozycji odpowiednio
krótkiej lub długiej, zgodnie z przewidywanym dalszym kierunkiem kursu pary
walutowej.
2. Założenie, że rynek kształtu je ku rs w oparciu o całość dostępnej wiedzy –
rynek jest inteligentny: wszystko, co może wpłynąć na kurs, rzeczywiście na niego
oddziałuje. Rynek nie pomija danych, nie dokonuje ich selekcji w sposób sztuczny lub
nienaturalny. Na cenę wpływ mają: gospodarka, polityka, instytucje finansowe, gracze
indywidualni, materiały i wiadomości pochodzące od rządów poszczególnych państw
i te publikowane przez prywatne przedsiębiorstwa. Jednym zdaniem, cena kształtuje
się na skutek podaży i popytu warunkowanych przez otaczające je środowisko.
3. Założenie, że wartość ku rsu podąża zgodnie z tworzonym przez rynek
trendem – inaczej mówiąc, chodzi o podatność kursów na trendy. W przypadku rynku
walutowego zmiany wartości par walutowych odnajdują swoją drogę w ciągłej
fluktuacji, podlegając nieustannym zmianom. Tworzone przez nie ceny zmierzają
w jednym z trzech kierunków: wzrostowym, spadkowym lub bocznym.

Analiza techniczna (dzięki funkcjonowaniu w oparciu o wyżej przedstawione trzy filary) jest
ściśle związana z działaniem rynków, na które wpływa czynnik ludzki. Wyeliminowanie tego
ostatniego elementu pozbawiłoby istnienie analizy technicznej sensu. Ludzka psychologia
i irracjonalność rynku paradoksalnie są niezbędnym środowiskiem dla prawidłowego
funkcjonowania analizy, choć jednocześnie powodują, że nie jest to metoda stuprocentowo
pewna.

Popularność analizy technicznej

Pomimo teoretycznej rozległości i pozornie wysokiego stopnia skomplikowania analiza

techniczna jest powszechnie stosowanym narzędziem przez inwestorów z różnych krajów
świata. Publikowane w odniesieniu do niej statystyki wskazują, że nawet 80% ogółu graczy
próbuje z jej wykorzystaniem przewidywać przyszłe notowania. Jeżeli uda ci się zrozumieć,
dlaczego cieszy się ona powszechnym zainteresowaniem, będziesz mógł lepiej poznać
mechanizmy, według których funkcjonuje.

Skąd bierze się tak duża popularność analizy technicznej? Przyczyn jest kilka:

1. Ze złudzenia, że jest to analiza w ścisłym tego słowa znaczeniu, któremu ulegają

inwestorzy na całym świecie.
Analiza techniczna plasowana jest przez środowiska akademickie bliżej nauk
humanistycznych niż ścisłych. Wynika to z metod, które nie opierają się na
jednoznacznych przesłankach.
2. Z prostoty zastosowania, choć sprawia wrażenie wysoce skomplikowanej.
Trader, który opanuje teorię z zakresu analizy technicznej, nie powinien mieć problemów
z jej praktycznym zastosowaniem. Analiza techniczna pozostawia bowiem dużą dowolność
w korzystaniu z elementów, jakie się na nią składają. Płynne kryteria wyznaczające ramy,
w których powinien poruszać się inwestor, przewidując przyszłe zachowania rynku,
wyłączają możliwość dokładnego wskazania popełnionego błędu.
3. Z elastyczności, która pozwala stosować analizę techniczną na różnych rynkach.

Analiza techniczna ma uniwersalny charakter. Jeżeli inwestorowi uda się poznać jej tajniki,
będzie mógł przełożyć zdobyte umiejętności na przewidywania zachowań kursów na innych
rynkach. Dzięki temu stosowanie analizy podczas gry na giełdzie papierów wartościowych
niemalże nie będzie różniło się od stosowania jej na rynku walutowym.

Możesz badać pozostające w twoim zasięgu dane na trzy sposoby. Są to odrębne spojrzenia:

1 Oscylatory (obserwowanie impetu, trendu oraz sygnalizacja nadejścia przełamania lub

odwrócenia trendu).
2. Badanie wykresu (poszukiwanie trendów, wyznaczanie poziomów wsparcia i oporu).
 3. Sku pianie się na wzorcach (w głównej mierze badanie kształtowania się formacji).

Zanim zapoznasz się z nimi szczegółowo, powinieneś dowiedzieć się także o dwóch
podstawowych zagadnieniach, których musi być świadomy każdy inwestor. Mowa o oporze
i wsparciu.

Linia oporu (resistance line, RL) jest linią, którą możesz przyrównać do sufitu w dowolnym
pomieszczeniu. Kursy, podążając w jej stronę, dochodzą do punktu, w którym napotykają opór
i „odbijają się”, zmieniając kierunek. Z punktu widzenia rynku walutowego następuje
zahamowanie przewagi popytu nad podażą, po czym dochodzi do krótkotrwałego stanu
równowagi, a następnie podaż przewyższa popyt. Inaczej mówiąc, sprzedający „pokonują”
kupujących, a trend zwyżkowy zamienia się w spadkowy.

Linia wsparcia (support line, SL) jest linią, którą możesz przyrównać do podłogi w dowolnym
pomieszczeniu. Kursy, podążając w jej stronę, dochodzą do punktu, w którym uderzają o dno
i „odbijają się”, zmieniając kierunek. Z punktu widzenia rynku walutowego następuje
zahamowanie przewagi podaży nad popytem, po czym dochodzi do krótkotrwałego stanu
równowagi, a następnie popyt przewyższa podaż. Inaczej mówiąc, kupujący „pokonują”
sprzedających, a trend spadkowy zamienia się w zwyżkowy.

Zapamiętaj

Jeżeli spojrzysz na wykres dzienny dowolnej pary walutowej i narysujesz linię

wzdłuż tzw. szczytów (najwyższych wartości, jakie osiągnął kurs w ciągu
danego interwału), uzyskasz linię oporu.

Jeżeli spojrzysz na wykres dzienny dowolnej pary walutowej i narysujesz linię

wzdłuż tzw. dołków (najniższych wartości, jakie osiągnął kurs w ciągu danego
interwału), uzyskasz linię wsparcia.

Wyznaczenie linii oporu i wsparcia pozwala na stworzenie kanału zwyżkowego, spadkowego

lub horyzontalnego:

› Kanał zwyżkowy tworzy się wtedy, gdy linie oporu i wsparcia wskazują na przewagę
popytu nad podażą.
 › Kanał horyzontalny jest wyznacznikiem neutralnych nastrojów na rynku.
› Kanał spadkowy oznacza większe zainteresowanie parą walutową przez sprzedających
niż kupujących.

Wyznaczenie kanałów może okazać się przydatnym narzędziem do opracowania własnej

strategii inwestycyjnej. Linie oporu i wsparcia oraz ewentualne przełamania/przebicia
poziomów stanowią szczególną pomoc podczas zajmowania pozycji z wykorzystaniem
skalpowania.

Zapamiętaj

Wyznaczone linie oporu i wsparcia oraz utworzone przez nie kanały zwyżkowe,
spadkowe lub horyzontalne nie mogą być wyznacznikami twojej gry
w oderwaniu od otoczenia rynku walutowego, ponieważ linie mogą zostać
przełamane. Przygotuj się na taką ewentualność dzięki korzystaniu ze zlecenia
stop loss.

Jak wykorzystać linie oporu i wsparcia najskuteczniej? Najlepiej zająć pozycje w miejscach
odbicia. Otwieraj pozycję długą wówczas, gdy widzisz, że kurs dochodzi do linii wsparcia,
a krótką – w momencie osiągania linii oporu.

Wyznaczanie linii trendu

Stosując analizę techniczną, będziesz niemal za każdym razem poszukiwał trendów. Po kilku
dniach ćwiczeń samo spojrzenie na wykres pozwoli ci na zaobserwowanie potencjalnych
kierunków, w których podążają ceny.
 Rysunek ADX, czyli Average Directional Movement, uwidacznia siłę trendu. Wyższa
wartość ADX wskazuje na mocniejszy trend i na odwrót – niższa wartość to słabszy trend.
Celem przygotowanej grafiki jest zobrazowanie roli, jaką odgrywa trend na rynku FX.

Dostrzeżony trend jest efektem subiektywnego spojrzenia na rynek. Linię trendu będziesz
wyznaczał w zależności od danych docierających do ciebie ze wszystkich otaczających cię
kanałów oraz w ścisłym związku z dotychczasowymi doświadczeniami. Każdego dnia na całym
świecie tysiące inwestorów wyznaczają linie w oparciu o te same kursy, jednak często ich
wyniki znacznie się różnią. To jednak jest specyfiką analizy technicznej, że wiele sposobów
przewidywania potencjalnych zachowań rynku może być zgodnych z rzeczywistością.

Jak narysować linię trendu?

Linię trendu nakreśl w o oparciu o maksymalne (dla trendu spadkowego) lub minimalne (dla
trendu wzrostowego) wartości dostępne w danym interwale. Linia może przebiegać zarówno
po szczytach wykresów słupkowych, jak i liniowych. Nie bój się także sięgnąć po punkty
otwarcia i zamknięcia lub szczyty i dołki (brzegi) cieni na świecach.

Dzięki aplikacjom dostarczanym przez brokera nie będziesz musiał martwić się, że popełnisz
błędy. W razie wątpliwości poproś o automatyczne wyznaczenie linii trendu. Platformy
transakcyjne pozwalają również na kasowanie oraz przesuwanie raz narysowanej linii. Nie
obawiaj się więc pomyłek. W razie potrzeby będziesz mógł każdorazowo dokonać ich korekty.
Linia trendu nie musi być samotna. Posługując się większą ich ilością, możesz próbować
budować własne systemy strategiczne gry na forexie. Nie miej oporów przed testowaniem
swoich pomysłów na rachunku demonstracyjnym nawet wtedy, gdy będziesz już korzystał
z rzeczywistego konta brokerskiego. Dzięki temu będziesz w stanie zapobiec potencjalnym
stratom wynikającym z błędnych założeń w kształtowaniu nowego modelu inwestowania.

Spój rzmy na trend, czyli j ak go zidentyfikować

Do narzędzi analizy technicznej należą wskaźniki trendu. O tym ostatnim podczas gry na
rynku walutowym będziesz słyszał niemal codziennie. Co więcej, będąc wskazówką, jak
wypracować zysk, bardzo szybko stanie się twoim świętym Graalem, którego będziesz
poszukiwał, ilekroć pomyślisz o forexie.

Do wskaźników trendu zalicza się m.in. średnie kroczące:

› SMA, czyli Simple Moving Averages (proste średnie kroczące);

› EMA, czyli Exponential Moving Averages (wykładnicze średnie kroczące).
Średnie kroczące to wskaźniki umożliwiające skuteczniejszą identyfikację trendu
z wykorzystaniem średnich wartości cen. Proste średnie kroczące analizują jednostki cenowe
na przestrzeni czasu, przypisując im tę samą wagę. Wykładnicze średnie kroczące skupiają
się na bliższych jednostkach czasu, nadając im większe znaczenie.

Możesz stosować średnie kroczące, łącząc je lub opierając się na jednej z nich. Korzystanie
z MA (Moving Averages) opiera się przede wszystkim na ustalaniu trendu na podstawie tego,
czy znajduje się powyżej, czy poniżej średniej. Jeżeli trend ulokował się ponad linią, to jest on
trendem wzrostowym, poniżej niej – spadkowym.

Średnie kroczące wyznaczane są dla określonej liczby jednostek czasowych.

Najpopularniejsze z nich są przedziały 9 i 14 jednostek (traderzy grający krótkoterminowo)
oraz 21, 55, 100 i 200 (dla długich terminów).

Porozmawiaj my o oscylatorach
Oscylatory to narzędzia stanowiące jeden z nieodłącznych elementów towarzyszących
analizie technicznej. Znawcy rynku walutowego prześcigają się w tworzeniu kolejnych ich
wersji, dzięki czemu masz okazję do wybrania tych, które najbardziej odpowiadają twojemu
stylowi gry. Dokonując wyboru brokera, zorientuj się, czy na danej platformie transakcyjnej
będzie dostępny interesujący cię oscylator, ponieważ większość firm pośredniczących
w obrocie udostępnia jedynie te najbardziej popularne.

Oscylatory poruszają się w ramach obszaru ograniczonego najwyższymi i najniższymi

poziomami, czyli tzw. poziomami wykupienia i wyprzedania. Wejście w górną część oznacza
poziom wykupienia, w dolną – wyprzedania.

Zapamiętaj

Oscylatory to narzędzia o znaczeniu krótkoterminowym. Wejście oscylatora

w poziom wykupienia lub wyprzedania nie oznacza automatycznego
odwrócenia się trendu.

Impet
Impet jest oznaczany skrótem MOM (ang. Momentum), a jego podstawową rolą jest
wyznaczanie tempa, w jakim porusza się trend:

› wysoki impet oznacza przyspieszający trend;

› impet neu tralny oznacza, że tempo trendu jest stałe;
› impet spadający oznacza hamujący trend.
Na podstawie tempa trendu można przewidzieć nadchodzącą zmianę rynkową. Zarówno
rosnący, jak i spadający impet może zapowiadać odwrócenie trendu. Przykładowo większy
impet spadku zapowiada rosnące zainteresowanie ze strony sprzedających, mniejszy –
odwrotnie. Dzięki informacjom o postawie inwestorów będziesz w stanie ocenić szansę na
zmiany poruszającego się trendu. Impet wyraża się w różnicy ceny zamknięcia z bieżącego
dnia i ceny zamknięcia sprzed oznaczonej ilości dni. Poniżej wybrane wskaźniki impetu[4]:

1. RSI, czyli Relative Strength Index

Wskaźnik Siły Względnej (niekiedy określany mianem Wskaźnika Siły Relatywnej) to oscylator,
którego podstawą są ceny zamknięcia z określonego przedziału czasowego. RSI porusza się
w ramach przedziału charakterystycznych dla siebie jednostek, umieszczonych na pionowej
osi o skali od 0 do 100. Wskaźnik prezentuje inwestorowi skalę siły rynku. Skrajne wartości
wyznaczane są poziomami 20 i 80.

2. Oscylator stochastyczny
To jeden z bardziej popularnych oscylatorów stosowanych przez inwestorów. Oscylator
stochastyczny również porusza się w skali od 0 do 100 jednostek. Składa się z dwóch linii: tzw.
szybkiej, oznaczanej symbolem %K, oraz wolnej, oznaczanej symbolem %D. Skrajne wartości
wyznaczane są poziomami 20 i 80 (podobnie jak w przypadku RSI).

3. Oscylator W illiamsa

Jest nieco rzadziej stosowany, choć podobny do oscylatora stochastycznego. Opiera się także
na bieżących i minionych cenach zamknięcia.
Uważaj – jako oscylator powiązany z impetem niekiedy wskazywana jest analiza zbieżności
i rozbieżności średnich kroczących (MACD, czyli Moving Average
Convergence/Divergence). W rzeczywistości nie jest to oscylator, a jedynie zestawienie
średnich kroczących.

Analiza wykresu
Inwestor dopiero rozpoczynający przygodę z rynkiem walutowym powinien mieć świadomość,
że na platformie transakcyjnej będzie miał do czynienia z co najmniej dwoma rodzajami
wykresów (w zależności od dostawcy usług może ich być nawet więcej).

Do podstawowych grup wykresów należą wykresy liniowe oraz świecowe. O ile wykresy liniowe
są czytelne i intuicyjne, o tyle na pierwszy rzut oka nie dostarczają takiej ilości informacji, jak
zestawienia świec.

Wykresy świecowe wywodzą się z kultury japońskiej. Przeciętna świeca składa się z cienia
dolnego i górnego (które wskazują minimalną i maksymalną osiągniętą wartość) oraz korpusu
(wskazującego cenę otwarcia i zamknięcia).

Niezależnie od tego, czy jesteś amatorem, czy zaawansowanym inwestorem, sięgnij po

świece. Umożliwiają one szybsze i skuteczniejsze administrowanie danymi niż pozostałe
formy wykresów.
Przykładowe świece j apońskie

Szpu lka

Formacja określana mianem szpulki (krótki korpus, krótki cień górny i dolny) często występuje
w parze z innymi przedstawicielkami tego samego wzorca. Szpulki są traktowane przez
inwestorów jako sygnał odwrócenia trendu. Uważaj jednak: szpulki pojawiają się czasem jako
elementy wchodzące w skład większych formacji!

Młot

Formacja, która wyglądem przypomina klasyczny młotek (rysunek powyżej). Korpus krótki,
umiejscowiony na długim dolnym cieniu niczym na trzonku. Brak górnego cienia (lub
minimalny jego rozmiar). Młot występuje w czasie spadku. Jest zapowiedzią zmiany
w trendzie. Oznacza nadejście hossy.

W isielec

Formacja jednoświecowa podobna do młota, ale występująca w czasie wzrostu. Jest

zapowiedzią zmiany w trendzie. Oznacza nadejście bessy.

Doji

Najbardziej rozpoznawalna spośród wszystkich formacji świecowych. Doji przybiera kształt

niemalże bez korpusu, z długim cieniem dolnym i górnym. Jest oznaką braku różnicy między
kursem otwarcia i zamknięcia. Świeca doji to przede wszystkim symbol niezdecydowania
kupujących i sprzedających oraz niepewności panującej na rynku. Stanowi jedną
z podstawowych formacji wyjściowych dla innych wzorców.
Formacj e analizy technicznej

Analiza techniczna opiera się w dużej mierze na analizowaniu dostępnych, historycznych

wykresów, które pozwalają na podejmowanie prób przewidywania przyszłych zachowań rynku.
O tym, czy zakończymy przeprowadzanie analizy z sukcesem, czy nie, dowiemy się dopiero po
tym, gdy zajmiemy przemyślaną pozycję. Decyzję o wejściu ułatwiają nie tylko wyznaczone
linie wsparcia i oporu czy zauważone trendy, lecz także formacje stosowane w ramach analizy
technicznej.

Wyjaśniając, czym są i skąd się wzięły formacje stosowane w analizie technicznej, trzeba
zacząć tego, że AT nie jest narzędziem ani zarezerwowanym, ani stworzonym dla graczy
rynków walutowych. Traderzy zapożyczyli ją na swoje potrzeby od graczy na innych rynkach.
Lata rysowanych na kartkach papieru notowań giełdowych dostarczyły wiadomości
pozwalających na zauważenie wzorców geometrycznych powtarzających się wśród kształtów
tworzonych przez kursy akcji. Zwrócono uwagę na trójkąty, kwadraty i inne figury
charakteryzujące się swego rodzaju częstotliwością występowania.

Odkrycie to pozwoliło na bardziej efektywne przewidywanie przyszłych ruchów rynkowych oraz

umożliwiło odważniejsze wchodzenie w nowe pozycje z wykorzystaniem wiedzy
o kształtujących się na wykresach formacjach.

Czym tak naprawdę są formacje? Próbując zdefiniować formacje analizy technicznej, najlepiej
odwołać się do przyczyn ich powstania i funkcji, jakie pełnią.

Formacje analizy technicznej to powtarzalne, występujące na rynku z bliżej nieokreśloną

częstotliwością formacje geometryczne, powstające w wyniku zachowań analogicznych do
tych, które wystąpiły już w historii rynków. Mogą przyjmować zróżnicowaną postać graficzną
w zależności od tego, z jaką formacją mamy do czynienia (np. kwadrat, trójkąt).

Formacje analizy technicznej są nierozerwalnie związane z wykresami tworzonymi przez

kursy kształtowane prawami rynku i opierają się na następujących czynnikach:

1. wielkość obrotu;
2. czas;
3. przebieg kursu.

Po pierwsze, na kształtowanie się formacji analizy technicznej wpływ ma wielkość obrotu .

Jest to jeden z nieodłącznych elementów przyczyniających się do ułożenia przebiegu kursu.
Obrót jest dla inwestora wskazówką, jakie jest zainteresowanie daną parą walutową ze strony
pozostałych traderów. Jego gwałtowne zmiany i brak równowagi między aktywnością
sprzedających i kupujących ma wpływ na kształtowanie się ceny kursu, a w rezultacie na
powstawanie formacji.

Po drugie, poruszając tematykę formacji, należy wziąć pod uwagę czynnik, jakim jest czas.
Upływ czasu nie tylko umożliwia powstawanie samych kursów, lecz także wprowadza element
historyczny, pozwalając tym samym na dotarcie do zakończonych już ruchów rynkowych oraz
nakreślonych przez nie formacji. Czas daje więc szansę analizy przeszłych zachowań
inwestorów.

Po trzecie, na kształtowanie się formacji w bardzo dużym zakresie ma wpływ przebieg

ku rsu . W zależności od obrotu, jaki wygenerują kupujący i sprzedający, oraz czasu
poświęcanego przez traderów na zawieranie transakcji, kursy będą mniej lub bardziej
zróżnicowane. Na podstawie wiedzy o formacjach, jakie pojawiały się w przeszłości, będziesz
miał możliwość zajęcia odpowiedniej pozycji i obserwowania, jak na rynku walutowym rodzi się
kolejna formacja powielająca wzór powtarzający się od lat (a nawet dziesięcioleci).

Odkrycie w odpowiednim momencie formacji, zajęcie długiej lub krótkiej pozycji

wyprzedzającej kształtowanie się kursów w pożądanym kierunku i cierpliwość to składniki,
których połączenie zapewni pożądany efekt.

Pojawia się pytanie: jaki moment wejścia jest najlepszy, gdy odkryjesz powstającą formację?
Chcąc najprecyzyjniej odpowiedzieć, trzeba podkreślić, że zależy to od formacji, z jaką
będziesz miał do czynienia. Najważniejsze jednak, abyś z odpowiednim wyprzedzeniem
dostrzegł sam proces jej kształtowania.

Zapamiętaj

Skuteczne, przynoszące zysk momenty wejścia (zajęcia pozycji) będą

zróżnicowane. Musisz nie tylko uwzględnić samą formację, lecz także wziąć
pod uwagę własny styl gry i wykorzystywane strategie.

W przypadku skalperów (inwestorów uprawiających skalping) moment wejścia w trakcie

kształtowania się formacji nie ma dużego znaczenia praktycznego. Dla tej strategii gry
najważniejsze jest bowiem dynamiczne działanie. Możesz jednak połączyć skalpowanie
z analizą techniczną i przewidując wzrost lub spadek, wejść w wygodnym dla ciebie
momencie w formację, po czym przetrzymywać pozycję do czasu pojawienia się trendu
przeciwnego niż zakładany.
Pora przyjrzeć się wykresom i spojrzeć na formacje analizy technicznej od strony praktycznej.
To, jakie wzorce będziesz mógł zaobserwować, zależy w dużej mierze od twojej wiedzy o ich
dostępności, a także od rodzaju wykresu, który stosujesz.

Klasyczne formacj e
Poza formacjami pojawiającymi się na wykresach świecowych inwestorzy często sięgają po
wzorce z wykresów liniowych lub słupkowych (choć formacje klasyczne mogą też znaleźć się
na wykresach świecowych). Formacje klasyczne dzielimy na formacje kontynuacji trendu oraz
formacje odwrócenia trendu.

Formacj e kontynuacj i trendu

Stanowią one o ponownym poruszaniu się trendu we wcześniej obranym kierunku, ale po
okresie konsolidacji.

Przykładowe formacje kontynuacji trendu:

› Trójkąty równoramienne przybierają postać dwóch zbiegających się linii ułożonych

względem siebie symetrycznie. Cały trójkąt jest „przewrócony”. Dolne ramię ku górze,
górne – ku dołowi. Mają raczej neutralne znaczenie.
 › Trójkąty prostokątne dzielą się na zniżkujące i zwyżkujące. Zwyżkujące są sygnałem
zbliżania się kursu do przełamania linii oporu. Górna krawędź trójkąta to linia
horyzontalna. Dolna linia zaś biegnie ku górze. Trójkąty zniżkujące są odwrotnością
trójkątów zwyżkujących.

Inne formacje kontynuacji trendu to m.in. prostokąty i flagi. O ile prostokąty pokazują
wahania na rynku i rywalizację między kupującymi i sprzedającymi oraz mają charakter
neutralny, o tyle flagi bywają mylące. Wizualnie wskazują nastrój rynku odwrotny niż
rzeczywisty, odwracając się liniami od bieżącego trendu.

Formacj e odwrócenia trendu

Oznaczają zahamowanie i zmianę kierunku trendu (jego odwrócenie).

Przykładowe formacje odwrócenia trendu:

› Głowa i ramiona to formacja, której ukształtowanie się wymaga wyraźnej rywalizacji
między kupnem a sprzedażą. Jej powstawanie składa się z trójetapowego procesu.
Najpierw wzrost i spadek kształtuje lewe ramię (pierwszy etap – pierwszy szczyt).
 Następnie ponowny wzrost i spadek tworzy głowę (drugi etap – drugi szczyt).
Analogicznie powstaje prawe ramię (trzeci etap – trzeci szczyt). W rezultacie na
wykresie zobaczysz trzy kształtujące się szczyty, wyznaczone wybijającymi się pośród
dołków wartościami. Formacja głowy i ramion oznacza z reguły odwrócenie trendu
i pojawia się w przypadku trendu wzrostowego. Jeżeli zaś na wykresie dominują spadki,
powinieneś poszukiwać odwróconej głowy i ramion.

› Formacja V to łatwo zauważalna formacja na różnych rodzajach wykresu, tworząca

literę V. Pojawia się stosunkowo często. Zapowiada odwrócenie trendu.
› Podwójny i potrójny szczyt (oraz podwójne i potrójne dno) to jedna
z podstawowych formacji zapowiadających odwrócenie trendu. Zakłada osiągnięcie
minimum lub maksimum przez kurs danej pary. Rynek testuje możliwe do osiągnięcia
poziomy, po czym następuje chwilowe odwrócenie i ponowny test (dwa szczyty/dwa
dna). Niekiedy pojawia się także trzecia próba (trzy szczyty/trzy dna). Ostra rywalizacja
prowadzi z reguły do poważnego odwrócenia trendu.
Cudowny środek, który nie istniej e

Nie traktuj analizy technicznej jako środka, który zagwarantuje ci sukces. Obiektywnie na nią
patrząc, pomimo swojej nazwy niewiele ma wspólnego z naukami ścisłymi. Ani nie daje
pewności, w którą stronę podążą kursy, ani nie jest sposobem na to, aby przewidzieć przyszłe
zachowania uczestników rynku.

Analiza techniczna opiera się na indywidualnym podejściu do danych i ich subiektywnej

interpretacji. Jeżeli zamknąłbyś w dwóch oddzielnych pokojach dwóch analityków rynku
walutowego i dostarczyłbyś im te same dane, możesz być niemal pewien, że przeprowadzona
przez nich analiza techniczna różniłaby się od siebie, nierzadko w bardzo dużym stopniu.
Wszystko przez założenia, na jakich się opiera, oraz konieczność filtrowania wiedzy przez
niepowtarzalne ludzkie umysły.
 Zapamiętaj

Jeżeli ktoś zaoferuje ci stuprocentową nieomylność prowadzonej przez siebie

analizy technicznej lub opracowanej na jej podstawie strategii, możesz śmiało
uznać jego propozycję za co najmniej oderwaną od rzeczywistości.

Nie istnieją cudowne rozwiązania i nieomylni inwestorzy. Nie ma pewnej odpowiedzi na

pytanie: jak zainwestować, żeby zarobić? Gdyby taka istniała, świat pełen byłby ludzi, którzy nie
muszą myśleć o tym, jakie działania podjąć, aby osiągnąć finansowy sukces. Podobnie jest
z analizą techniczną, która jest tylko jedną z wielu metod, choć cieszy się ogromną
popularnością wśród inwestorów i zbliża do celu, jakim jest niewątpliwie zysk.

Tak jak zostało już napisane, analiza techniczna cechuje się dużym indywidualizmem.
Oznacza to, że dokonując analizy wykresu nakreślonego przez kurs pary walutowej, możesz
dojść do różnych wniosków na temat zajęcia pozycji długiej czy odpowiedniego momentu do
wejścia w pozycję krótką. Inaczej przeanalizujesz wykres eurodolara, inaczej potocznego
kabla (kolokwialne określenie pary walutowej GBP/USD). Dostrzeżesz różnice w przypadku
niewielkich interwałów i zestawień chociażby z całego dnia. Mało tego! Patrząc na ten sam
wykres kilkakrotnie, możesz za każdym razem dostrzegać nowe elementy prowadzące do
odmiennych wniosków. Nie przejmuj się, jeżeli będą sprzeczne. Dlaczego? Ponieważ analiza
techniczna to narzędzie, którego zadaniem jest wskazanie potencjalnych szans na zysk.
W zależności od tego, jak surowe, subiektywne kryteria obierzesz, wnioski mogą być
niejednolite. Twoim zadaniem jest wówczas wybór rozwiązania, które w zestawieniu z wiedzą
o otoczeniu rynkowym będzie najlepsze.
 Zapamiętaj

Nawet zawodowi analitycy rynku walutowego nie są w stanie przewidzieć ze

stuprocentową skutecznością, jak trend zachowa się w przyszłości. Wszystko
dlatego, że kursy par walutowych nie kształtują się według logicznego
schematu. Analiza techniczna pozwala jednak odnaleźć te momenty, które
cechują się pewną systematyką.

Analiza techniczna nie jest narzędziem, które sprowadza się do stosowania jednej formacji
nakładanej na wykresy. Jest ich wiele (np. trójkąt) – niektóre mogą się łączyć, występować
wspólnie, inne wzajemnie się wykluczają. Błąd polegający na odnalezieniu i nagminnym
stosowaniu jednej formacji szybko doprowadzi cię do frustracji. Zauważysz, że niezależnie od
tego, czy ją stosujesz, czy nie, osiągasz analogiczne wyniki. Sięgnij po zróżnicowane
formacje, staraj się je odnaleźć na wykresie, a zwiększysz tym samym szansę na odnalezienie
rzeczywistych trendów. Analiza techniczna wymaga stałego pogłębiania wiedzy i uczenia się
na własnych błędach, a przede wszystkim uzupełnienia strategii gry o dodatkowe elementy,
takie jak analiza fundamentalna.

Zapamiętaj

Stosowanie analizy technicznej powinno być uzupełnione środkami

pozwalającymi na ocenę sytuacji rynkowej, które opierają się na innych
przesłankach niż wykresy kursów par walutowych. Dzięki stosowaniu takiego
rozwiązania zwiększysz swoje szanse skutecznego przewidywania kolejnych
trendów na rynku walutowym.

Przeciwnicy analizy technicznej

Bazowanie na notowaniach historycznych, założenia uzupełniające w postaci podążania ceny

za trendami i uwzględnianie ogółu okoliczności jako elementów wpływających na kursy
z logicznego punktu widzenia nie ma mocnych podstaw. Analiza techniczna bywa niekiedy
przyrównywana do alchemii, a przez miłośników ironii – do zabawy w szalonego szamana
prognozującego pogodę na podstawie aury z ubiegłego roku. I nic w tym dziwnego,
zważywszy na brak możliwości skutecznego (w znaczeniu „pewnego”, „stuprocentowego”)
przewidywania wartości, jakie osiągną w przyszłości kursy par walutowych.

Analizie technicznej z naukowego punktu widzenia można wiele zarzucić. Wytoczenie

najcięższych dział (brak stuprocentowej skuteczności w prognozowaniu) w doktrynie jest
uzupełniane mniejszymi, wskazującymi, że analizie technicznej bliżej jest do nauk
humanistycznych niż ścisłych. Zarzut dotyczy przede wszystkim roli, jaką analiza techniczna
odgrywa w procesie inwestowania. Dla tradera jest narzędziem, które może w dowolny sposób
wykorzystywać. Ramy, jakie wyznacza, sprowadzają się do opierania się na danych
historycznych, jednak w odniesieniu do przewidywania przyszłych cen zainteresowany jest
pozostawiany sam sobie oraz własnej intuicji. Analiza techniczna, będąc narzędziem,
pozostawia więc swobodę w jej zastosowaniu, a swoboda nie idzie w parze z naukami
ścisłymi.

Przykład

Zauważyłeś, że po przeprowadzeniu analizy technicznej bieżące kursy

zmierzają w stronę utworzenia formacji, która w ubiegłym miesiącu pozwalała
przynieść krociowe zyski. Planujesz ją zastosować do zajęcia przyszłych
pozycji. Pomimo pojawienia się formacji zyski są znikome z uwagi na załamanie
kursu w trakcie jej wystąpienia.

Przeciwnicy analizy technicznej wskazują też na poważny problem, z jakim zmierzyć musi się
każdy inwestor opierający swoje działania na jej podstawie. Poszukiwanie trendu oraz
wyznaczanie wsparcia i oporu mają bowiem – z uwagi na swobodę, jaką pozostawia AT
traderowi – silnie zindywidualizowany charakter, nierozłącznie powiązany z osobą samego
gracza. Przeprowadzane doświadczenia pokazują, że dwie różne osoby, korzystając z tych
samych danych, w analogicznych warunkach wskażą inne punkty (wsparcie/opór) i linie trendu.

Spróbuj wykonać proste doświadczenie. Przygotuj wydruki dwóch wykresów dla pary walutowej
EUR/USD. Dowolny interwał. Na jednym przeprowadź analizę techniczną. Podejmij się
wyznaczenia linii trendu, punktów wsparcia i oporu. Poszukaj formacji. Odłóż wykres, tak abyś
nie widział jego rezultatów. Te same działania podejmij za kilka dni na drugim wydruku.
Porównaj rezultaty. Doświadczenie powtórz z zaprzyjaźnionym traderem. Jeden wydruk
wypełnij sam, drugi niech wypełni inny trader (może to uczynić w tym samym czasie, co ty).
Również porównajcie wyniki.

Czy tak ma działać metoda pozwalająca na systematyczne zarabianie pieniędzy? Przeciwnicy

odpowiadają, że nie. Zwolennicy podkreślają, iż regularność wpływów uzależniona jest od
stopnia poznania samej analizy technicznej i jej tajników. Czym sumienniej zgłębiona, tym
zyski są bliżej, w zasięgu ręki tradera.

W skazówka

Zapoznając się z teorią, czytając o różnych formacjach, zasadach wyznaczania poziomów

wsparcia i oporu, regułach kreślenia linii trendu i obserwowaniu wykresów, możesz
odnieść wrażenie, że analiza techniczna jest zarezerwowana dla nielicznych i stanowi
niezwykle skomplikowaną materię. Na szczęście jest inaczej. Jeżeli nie zgadzasz się
z założeniami analizy technicznej, nie omijaj jej szerokim łukiem. Poświęć chwilę na
zapoznanie się z podstawowymi regułami funkcjonowania tego narzędzia.

Niezależnie od tego, jakie zdanie wyrobisz sobie na temat analizy technicznej, podejmij
próbę zastosowania jej w praktyce. Nie uprzedzaj się do niej z góry. Dopiero skorzystanie
z elementów, które się na nią składają, da ci pełny obraz schematu, według którego działa.

Analiza techniczna od kuchni

Analiza techniczna od strony zewnętrznej może przypominać skrupulatnie opracowaną
strategię inwestycyjną, dającą rozwiązanie w niemal każdej sytuacji, w jakiej możesz się
znaleźć, grając na rynku walutowym. Rzeczywistość wcale nie odbiega od tego założenia.
Analiza techniczna to tak naprawdę zbiór elementów tworzących nierozerwalną całość.
Niektóre z nich można stosować w oderwaniu od pozostałych, inne są ściśle powiązane z jej
rdzeniem (odseparowanie powoduje bezużyteczność tych ostatnich).
Zapamiętaj

Analiza techniczna a demo

Najlepszym sposobem na przetestowanie swojej znajomości analizy
technicznej jest rachunek demonstracyjny. Zarówno analiza wykresu
(poszukiwanie trendów, wyznaczanie poziomów wsparcia i oporu), jak
i skupianie się na wzorcach (badanie kształtowania się formacji) oraz
czuwanie nad trendem i impetem mogą być stosowane w warunkach
stworzonych przez konto demo. Grając na koncie demonstracyjnym, grasz na
prawdziwym rynku, jedynie pieniądze inwestowane przez ciebie w ten sposób
nie są realne – nie odnosisz więc żadnych zysków, ale również nie ponosisz
ryzyka strat.
Podsumowanie

1. Analiza techniczna to czytanie dostarczanych przez platformę transakcyjną

wykresów, a więc zbiór sposobów pozwalających teoretycznie przewidzieć
przyszłe ceny par walutowych oraz odnaleźć trendy na rynku.
2. Analiza techniczna opiera się na trzech założeniach (założenie, że kurs podąża
zgodnie z wyznaczonym przez rynek trendem; założenie, że rynek kształtuje kurs
w oparciu o całość dostępnej wiedzy; założenie, że historia jest powtarzalna).
3. Analiza techniczna plasowana jest przez środowiska akademickie bliżej nauk
humanistycznych niż ścisłych, ponieważ metody, jakimi posługuje się AT, nie
opierają się na jednoznacznych przesłankach.
4. Możesz badać pozostające w twoim zasięgu dane na trzy sposoby – za pomocą
oscylatorów, wykresu, skupiania się na wzorcach i formacjach.
5. Wyznaczenie kanałów może okazać się przydatnym narzędziem do opracowania
własnej strategii inwestycyjnej. Linie oporu i wsparcia oraz ewentualne
przełamania/przebicia poziomów stanowią szczególną pomoc podczas
zajmowania pozycji z wykorzystaniem skalpowania.
6. Oscylatory to narzędzia stanowiące jeden z nieodłącznych elementów
towarzyszących analizie technicznej. Znawcy rynku walutowego prześcigają się
w tworzeniu kolejnych ich wersji, więc możesz wybrać te, które będą najbardziej
odpowiadały twojemu stylowi gry.
7. Średnie kroczące to wskaźniki umożliwiające skuteczniejszą identyfikację trendu
z wykorzystaniem średnich wartości cen. Proste średnie kroczące analizują
jednostki cenowe na przestrzeni czasu, przypisując im tę samą wagę.
Wykładnicze średnie kroczące skupiają się na bliższych jednostkach czasu,
nadając im większe znaczenie.
8. Inwestor rozpoczynający swoją przygodę z rynkiem walutowym powinien mieć
świadomość, że na platformie transakcyjnej będzie miał do czynienia z co najmniej
dwoma rodzajami wykresów – liniowymi i świecowymi.
9. Dostrzeżony trend jest efektem subiektywnego poglądu na rynek. Linię trendu
będziesz wyznaczał w zależności od danych docierających do ciebie ze
wszystkich otaczających cię kanałów oraz w ścisłym związku z dotychczasowymi
doświadczeniami.
10. Nawet zawodowi analitycy rynku walutowego nie są w stanie przewidzieć, jak rynek
ten zachowa się w przyszłości. Wszystko dlatego, że kursy par walutowych nie
kształtują się według logicznego schematu. Analiza techniczna pozwala jednak
odnaleźć te momenty, które cechują się pewną systematyką.
 Cytat

„Planując zachowania rynku, przewidujesz swój zysk”.

powiedzenie traderów

Forex nie próżnuj e

Rynek nie lubi próżni. Ciężko sobie wyobrazić, aby wymiana walutowa miała funkcjonować
w oderwaniu od zachodzących na świecie wydarzeń politycznych albo gospodarczych. Z tego
powodu zwolennicy lokowania gotówki w akcjach zdają sobie sprawę z tego, jak dużą rolę
odgrywają informacje spływające na parkiet, a traderzy walutowi nie pomijają zewsząd
docierających wiadomości dotyczących poszczególnych państw i ich problemów z finansami.
Kształtujący się dookoła przepływającego kapitału (niezależnie od tego, o jakim rynku
mówimy) szum informacyjny stanowi od zawsze naturalne środowisko dla obrotu akcjami,
walutami oraz surowcami. Na rynku Over-the-Counter jednym z największych problemów jest
problem selekcji informacji oraz określenia ogólnego ich zakresu (rangi). Ponieważ forex jest
rynkiem o ponadprzeciętnej skali obrotu, bez jednolitego nadzoru i bez centralnej siedziby,
pojedyncza wiadomość nie wpływa na świadomość milionów ludzi z różnych państw
jednocześnie (ale nie zapominaj, że jest to możliwe).

Zapamiętaj

Rynek walutowy charakteryzuje się bardzo wysokim wskaźnikiem dziennego

obrotu. W handlu uczestniczą inwestorzy z całego świata, zajmujący pozycje
o różnych porach dnia i nocy. Wszystkie te cechy powodują, że pojedyncze
informacje rzadko mają znaczący, indywidualny wpływ na kursy generowane
przez pary walutowe.

Jako trader prędzej czy później spotkasz się z przykładami informacji, które potrafią
wstrząsnąć daną parą walutową, zupełnie ignorując rozmiary rynku. Jednocześnie będziesz
miał do czynienia z ogromem informacji, które choć pozornie istotne, nie odgrywają roli
w kształtowaniu trendu interesującej cię pary walutowej. Patrząc na rynek walutowy
i wiadomości, jakie mogą do ciebie w związku z nim dotrzeć, można wyróżnić trzy grupy.
 › Grupa I – informacje bardzo ważne, o szerokim zakresie;
› Grupa II – informacje istotne dla danej pary walutowej, ograniczony zakres;
› Grupa III – informacje nieistotne.
W pierwszym zbiorze będziesz miał do czynienia z wiadomościami takimi jak klęski żywiołowe,
kataklizmy lub gospodarcze rewolucje. Podobną rolę odegrają utrzymujące się, długotrwałe
konflikty zbrojne bądź nagle pojawiające się działania wojenne. Z praktycznego
i historycznego punktu widzenia do wiadomości, które były w stanie mocno zachwiać kursem
konkretnej pary, można zaliczyć japońskie tsunami z 2011 r. i podejmowane wówczas działania
tamtejszego banku centralnego.

Do grupy drugiej będą przede wszystkim zaliczane te informacje, które swoim zakresem
i rangą obejmą jedynie wybraną parę walutową, np. GBP/PLN. Wystarczy, aby duży brytyjski
holding podjął decyzję o poważnej inwestycji na terenie Polski i zadeklarował utworzenie kilku
tysięcy nowych miejsc pracy, a istnieje duża szansa, że złoty znacznie ją odczuje. Umocnienie
waluty będzie wówczas widoczne na parze z udziałem GBP i PLN.

Praktyka pokazuje, że do tej grupy informacji zaliczają się także dane o stopie procentowej
i decyzjach w tym przedmiocie podjętych przez Radę Polityki Pieniężnej. Podobnie z danymi
dotyczącymi inflacji publikowanymi co miesiąc przez GUS, a także wiadomościami o stopie
bezrobocia, sprzedaży detalicznej, bilansie handlowym oraz komunikatami dotyczącymi
budżetu.

Trzecia grupa informacji to wiadomości, którymi nie powinieneś jako inwestor zaprzątać sobie
głowy. Do tej kategorii możesz z pewnością zaliczyć przeterminowane zestawienia dotyczące
danych finansowych pracowników sfery publicznej, opóźnione dane o inflacji, a także
niesprawdzone informacje dotyczące potencjalnych inwestycji multimilionerów z Indii (do dziś
inwestorzy rynku walutowego wspominają np. bajeczne zapowiedzi utworzenia toru
wyścigowego dla Formuły 1 przez zagranicznego biznesmena). Tego typu informacje nie
mają przełożenia na sytuację na rynku.

Wiesz już, że nie będziesz podczas inwestowania sięgał do wszystkich trzech grup
informacji. Wynika to z prostego rachunku opłacalności. Wykorzystywanie czasu na analizę
wiadomości, z których i tak nie skorzystasz, jest pozbawione sensu. Dwie pierwsze grupy,
czyli informacje bardzo ważne i istotne, to zupełnie inne kategorie. To z nimi będziesz
obcował najczęściej podczas przygotowywania się do zajęcia pozycji, która ma przynieść
oczekiwane zyski. Korzystanie z nich na podstawie odpowiednich, sprawdzonych źródeł oraz
podejmowanie ryzyka inwestycyjnego związanego z ich zastosowaniem to nic innego, jak
stosowanie analizy fundamentalnej.
Analiza fundamentalna to kolejne po analizie technicznej narzędzie, po które może sięgnąć
inwestor rynku walutowego. Różnice pomiędzy tymi narzędziami wcale nie wykluczają
stosowania ich jednocześnie.

Zapamiętaj

Analiza fundamentalna to narzędzie pozwalające przewidywać występujące

w przyszłości zmiany cen walut lub innych instrumentów finansowych na
podstawie zaistniałych bądź mających się wydarzyć sytuacji lub czynników
o charakterze gospodarczym, politycznym, środowiskowym, a nawet
społecznym. W przypadku rynku walutowego analizę fundamentalną stosuje się
do prognozowania przyszłych wahań kursów na rynku walutowym w oparciu
o dane w skali makro.

Analiza fundamentalna czy techniczna?

Analiza techniczna, dzięki wykorzystaniu historycznych notowań i zestawień, pozwala

podejmować próby przewidywania zachowań rynku oraz umożliwia odkrywanie panujących
w danym okresie trendów. Analiza techniczna skupia się przede wszystkim na efektach
wcześniejszych zachowań rynkowych (w szczególności gdy bierzemy pod uwagę formacje
i ich wykorzystanie).

Analiza fundamentalna to narzędzie, którego zastosowanie skupia się wokół samej fluktuacji
kursów, pozostawiając w tle badanie efektów działalności rynku w przeszłości. Największe
znaczenie odgrywają wydarzenia bieżące i przyszłe, podczas gdy czynnikom historycznym nie
przypisuje się decydującego wpływu na kształtowanie się kursów.
 Zapamiętaj

Analiza techniczna jest narzędziem służącym inwestorom do prognozowania

kierunków, w których podąża rynek, na podstawie wcześniejszych jego
zachowań, skupia się więc na efekcie. Analiza fundamentalna pozwala
natomiast na prognozowanie fluktuacji kursów w oparciu o bieżące i przyszłe
wydarzenia gospodarcze, ekonomiczne itp. w skali makro.

Analiza techniczna dzięki swoim charakterystycznym cechom i bazowaniu na powtarzalnych,

historycznych notowaniach pozwala na swobodne badanie zróżnicowanych rynków
jednocześnie, bez konieczności ponownego zdobywania wiedzy w sytuacji przeniesienia
zainteresowania inwestora na rynek inny niż walutowy. Niemal identyczne zasady stosowania
analizy technicznej będą aktualne w przypadku gry na giełdzie papierów wartościowych oraz
inwestowania w surowce.

Analiza fundamentalna, opierając się na specyfice konkretnego rynku, wyklucza możliwość

swobodnego przenoszenia na inny grunt doświadczeń zdobytych przez inwestora na rynku
Forex. Niezbędne w takim przypadku okazuje się pozyskiwanie wiedzy od nowa. Wszystko ze
względu na oparcie badań przez analityka fundamentalnego na wydarzeniach, które dopiero
mają się pojawić. Przejście do innego środowiska inwestycyjnego i zmiana otoczenia pociąga
więc za sobą konieczność pozyskania nowych źródeł wiadomości i określenia
niepowtarzalnego kalendarza wydarzeń, które mogą wywrzeć wpływ na to, co dzieje się na
danym rynku.
 Zapamiętaj

Analizę techniczną możesz swobodnie stosować na różnych rynkach, nie tylko

walutowym. Zasady, jakimi się ona rządzi, są właściwie niezmienne, bez
względu na przedmiot, którego dotyczą. Analiza fundamentalna wymaga
zdobycia dodatkowej wiedzy i doświadczenia w przypadku przesunięcia
twojego zainteresowania poza forex.

Część inwestorów obracających środkami na rynku walutowym decyduje się na łączne

wykorzystywanie analizy technicznej i analizy fundamentalnej. Rozwiązanie takie z jednej
strony sprzyja dystansowaniu się do zdarzeń zachodzących w otoczeniu rynkowym (dzięki
spojrzeniu AT), jednocześnie umożliwiając pozostawanie w gotowości na wydarzenia
zewnętrzne, niezależne od dotychczasowych trendów, w których poruszają się kursy (dzięki
spojrzeniu AF).

Stosowanie obu analiz pozwala na lepsze dostosowanie własnych oczekiwań i prognoz do

tego, co rzeczywiście przyniesie rynek. Jak się okazuje, nie jest niemożliwe połączenie obu
narzędzi, nie oznacza to jednak, że ich stosowanie nie przysparza trudności.

Jeżeli sięgając zarówno po analizę fundamentalną, jak i techniczną, spróbujesz zastanowić

się nad potencjalnymi pozycjami, jakie będziesz mógł zająć w ciągu najbliższych dni, nie
zdziw się, gdy uzyskasz sprzeczne rezultaty. Analiza techniczna, w oparciu o wyznaczone
linie, poziomy i zauważone formacje, może podpowiadać zajęcie pozycji krótkiej, podczas gdy
AF w tym samym czasie zasugeruje ci pozycję długą. Co w takim przypadku? Niestety, nie
zajmiesz dwóch pozycji jednocześnie. Będziesz musiał dokonać wyboru.
Podsumowanie

1. Rynek walutowy charakteryzuje się bardzo wysokim wskaźnikiem dziennego obrotu.

W handlu uczestniczą inwestorzy z całego świata, zajmujący pozycje o różnych
porach dnia i nocy. Wszystko to powoduje, że pojedyncze informacje rzadko mają
znaczący wpływ na kursy par walutowych.
2. Analiza fundamentalna to narzędzie pozwalające przewidywać występujące
w przyszłości zmiany cen walut lub innych instrumentów finansowych na podstawie
zaistniałych lub mających się wydarzyć sytuacji bądź czynników o charakterze
gospodarczym, politycznym, środowiskowym, a nawet społecznym.
3. Analiza techniczna jest narzędziem służącym inwestorom do prognozowania
kierunków, w których podąża rynek, na podstawie wcześniejszych jego zachowań.
Analiza fundamentalna pozwala natomiast na prognozowanie fluktuacji kursów
w oparciu o bieżące i przyszłe wydarzenia gospodarczo-ekonomiczne itp. w skali
makro.
4. Analizę techniczną możesz swobodnie stosować na różnych rynkach, nie tylko
walutowym. Zasady, jakimi się ona rządzi, są właściwie niezmienne, bez względu
na przedmiot, którego dotyczą. Z powodu opierania się na bieżących wydarzeniach
analiza fundamentalna będzie od ciebie wymagać zdobycia dodatkowej wiedzy
i doświadczenia w przypadku przesunięcia twojego zainteresowania poza forex.
5. Część inwestorów obracających środkami na rynku walutowym decyduje się na
łączne wykorzystywanie analizy technicznej i analizy fundamentalnej. Stosowanie
obu analiz jednocześnie pozwala na lepsze dostosowanie własnych oczekiwań
i prognoz do tego, co rzeczywiście przyniesie rynek. Nie oznacza to jednak, że ich
łączne stosowanie nie przysparza trudności.
6. Analiza fundamentalna, opierając się na specyfice konkretnego rynku, wyklucza
możliwość swobodnego przenoszenia na inny grunt doświadczeń zdobytych przez
inwestora na forexie.
 Cytat

„W słoneczny, ciepły dzień pewien mężczyzna wybrał się na wycieczkę balonem

na gorące powietrze. Podczas lotu, sam nie wiedząc jak, zgubił drogę. Znacznie
obniżając lot w celu zorientowania się, gdzie się znajduje, zauważył człowieka.
– Przepraszam, czy może mi pan pomóc? Obiecałem przyjacielowi, że
spotkam się z nim, ale zgubiłem drogę i błądzę – krzyknął lecący balonem.
Człowiek z dołu odpowiedział:
– Jest pan w balonie napędzanym ciepłym powietrzem dryfującym na
wysokości ok. 10 m powyżej poziomu ziemi. Jest pan także pomiędzy 40
a 41 stopniem długości geograficznej na półkuli północnej oraz pomiędzy
56 a 57 stopniem szerokości na wschód.
– Pan musi być brokerem – odpowiedział lecący balonem.
– Skąd pan wie? – zapytał człowiek na ziemi.
– Wszystko, co mi pan powiedział, jest poprawne od strony technicznej,
ale wcale mi to nie pomogło, bo nie wiem, jak skorzystać z pańskich
informacji. W rezultacie nadal jestem zagubiony, a wiadomość okazała się
niepotrzebna – odpowiedział unoszący się w powietrzu.
– Pan natomiast musi być traderem – dodał broker.
– To prawda. Jak pan zgadł? – odparł rozmówca.
– Nie wie pan, dokąd leci ani gdzie się w tej chwili znajduje. Do miejsca,
w którym jest pan teraz, dotarł pan dzięki dużej ilości gorącego powietrza.
Złożył pan obietnicę swojemu przyjacielowi, której nie potrafi pan
dotrzymać, i oczekuje ode mnie, że rozwiążę problem. W rzeczywistości
jest pan w tej samej sytuacji, w której był pan, gdy się spotkaliśmy, ale
teraz jest to jakimś cudem moja wina”.
anegdota traderów dotycząca zdobywania informacji

Do czego są potrzebne informacj e na forexie?

Wielokrotnie czytałeś już o tym, że rozmiary rynku Forex są imponujące. Rynek walutowy nie
działa jednak w próżni. Wszystkie zawierane przez jego uczestników transakcje mają swoją
przyczynę i cel. Eksporterzy i importerzy dzięki wyminie walut zabezpieczają swoje interesy,
banki realizują zlecenia podyktowane przez klientów, a spekulant kupuje i sprzedaje, żeby
zarobić. Na działania przez nich podejmowane ma wpływ szereg wydarzeń – od uwarunkowań
gospodarczych dla przedsiębiorców i banków, poprzez dane niezbędne do analiz dla
spekulantów, aż po pogodę, interesującą turystów chcących kupić lub sprzedać walutę.
Momenty, w których wszystkie te osoby decydują się na składanie zleceń (w rezultacie
zawieranie dwustronnych transakcji), są różne, niezależne od siebie. Zadaniem tradera, który
zamierza odnieść finansowy sukces, jest jak najbardziej precyzyjne i szybkie ustalenie, na
podstawie docierających do niego informacji, kiedy nastąpią podejmowane przez różne
podmioty działania i w jakim kierunku będą zmierzały. Kluczową sprawą pozostaje dotarcie do
wiadomości z odpowiednim wyprzedzeniem lub zdolność do przewidywania trendów w oparciu
o szczątkowe dane. Czy przeważą zlecenia sprzedaży i spadnie wartość określonej waluty,
czy może wręcz przeciwnie – wzrośnie? Jak duże to będą wahania? Ile będzie można dzięki
nim zarobić? Takie pytania zadaje sobie codziennie niejeden uczestnik gry na forexie. Udziela
też na własne ryzyko odpowiedzi, bazując na dostarczonych mu lub pozyskanych w inny
sposób informacjach. Na które ze zgromadzonych danych powinien zwracać uwagę, a które
odrzucać?

Źródła informacji, z których powinien korzystać początkujący inwestor:

1. wiadomości regionalne instytucji nadzorujących m.in. rynek kapitałowy;

2. wiadomości wypływające od innych inwestorów;
3. serwisy informacyjne;
4. komunikaty pochodzące od banków i innych instytucji finansowych.

Poza informacjami od instytucji nadzorujących poszczególne rynki oraz wiadomościami

spływającymi od pozostałych traderów szczególnej uwagi wymagają źródła wiadomości,
jakimi są serwisy informacyjne oraz banki inwestycyjne i inne pokrewne instytucje.

Wybór serwisu informacyjnego nie jest wbrew pozorom rzeczą prostą. Na rynku ich nie
brakuje. Już po kilku dniach spędzonych z forexem wyrwany ze snu w środku nocy z łatwością
będziesz w stanie wymienić chociaż niektóre z nich. Wybór właściwych – bo najlepiej
korzystać z wiedzy maksymalnie zobiektywizowanej, pochodzącej z niezależnych od siebie
źródeł – następuje z czasem intuicyjnie. W zależności od stylu gry (agresywna, stopniowa)
zauważysz, że niektóre strony odwiedzasz częściej niż pozostałe. Zwróć jednak szczególną
uwagę, aby nie paść ofiarą danych ukierunkowanych na konkretne zachowanie traderów.

Podczas dokonywania wyboru najlepszych serwisów warto zwracać uwagę nie tylko na treść
wiadomości, lecz także sposób jej opracowania. Jeżeli podczas lektury trafisz na literówki
w liczbie przekraczającej dopuszczalne intuicyjnie normy bądź urwane, niekompletne zdania,
to uważaj. Może to oznaczać, że serwis, z którego korzystasz, nie jest odpowiednio
zarządzany, a publikowane w nim komentarze nie przechodzą korekty językowej
i merytorycznej. Z drugiej strony jednak za każdą wiadomością stoją ludzie, nie piszą ich
przecież maszyny. W związku z tym miej świadomość dopuszczalności błędu ze strony
pracownika. W końcu ten się nie myli, kto nic nie robi.

Nie pokładaj zbyt dużej wiary i nadziei w wizerunkach ekspertów i patronatach platform
transakcyjnych oraz brokerów nad wydarzeniami powiązanymi tematycznie z rynkiem. Profil
specjalisty może zostać przypisany osobie, która tak naprawdę nie miała z finansami wiele
wspólnego i brak jej niezbędnego do wykonywania swojej pracy doświadczenia. Dlatego też,
decydując się na wybór serwisu, poddawaj pierwsze czytane teksty krytycznej ocenie.
Zastanów się, czy w innych źródłach dane przedstawiane w analizowanym serwisie nie są
w sposób niestosowny opatrzone zbędnymi, jednokierunkowymi wskazówkami dla inwestorów
(np. „Dziś kup parę walutową X/Y”). Jeżeli tak jest, to nie powinieneś mieć żadnych
wątpliwości co do tego, jaką decyzję podjąć w odniesieniu do takiego serwisu.

Dodatkowo istotna jest także szybkość, z jaką informacje się pojawiają. Zapoznanie się
z danymi przed konkurencją może stać się przyczyną zajęcia pozycji jeszcze przed
rozpoczęciem przyszłego rosnącego trendu.

Zapamiętaj

Złotą zasadą jest nieograniczanie się do jednego serwisu informacyjnego.

Ważne z praktycznego punktu widzenia jest korzystanie z co najmniej dwóch.

Kryteria oceny informacj i

Aktualność informacj i

Kiedy informacja jest aktualna dla inwestora na rynku walutowym? Dla oceny tej cechy
spływających wiadomości najlepiej zastosować dwa zależne od siebie kryteria czasu oraz
kontekstu, wyróżniając w ten sposób aktualność pierwszo- i drugoplanową:

1. Aktu alność pierwszoplanowa – w jej przypadku kryterium to upływ czasu. Mówimy o niej,
gdy odnosimy się do chwili nadania, przesyłu i odbioru informacji. Istota pierwszego planu
polega na tym, że procesy te muszą nastąpić przed zdarzeniem powodującym przewidywane
wahania kursów. Dzięki temu inwestor z odpowiednim wyprzedzeniem może przeprowadzić
potrzebną analizę, zestawiając posiadane dane, oraz przygotować się do zajęcia pozycji
długiej lub krótkiej.

2. Aktu alność dru goplanowa – jest ściśle powiązana z kontekstem informacji, w jakim
dociera do inwestora. Brak aktualności drugoplanowej oznacza brak możliwości połączenia
ważnego komunikatu z nadchodzącymi zdarzeniami. Inaczej mówiąc, skutkiem jest
niewłaściwie przekazana treść, która dla tradera mogła mieć duże znaczenie praktyczne.

Przykład

Inwestor otrzymuje od swojego przyjaciela informację o zbliżającej się

wyprzedaży dolara amerykańskiego przez jeden z większych banków.
Wiadomość dociera do odbiorcy w formie jednoznacznego e-maila na dwa dni
przed planowaną transakcją, zleconą przez wspomnianą instytucję finansową:

„Piotr,
za dwa dni wyprzedaż USD. Sprzedawca – [nazwa banku].
Przygotuj się na zakup – EUR w górę.
Pozdrawiam,
Michał”

Podana wyżej informacja jest aktualna pod względem pierwszoplanowym oraz

drugoplanowym. Pierwszy plan zachowany jest dzięki dotarciu wiadomości
z wyprzedzeniem (2 dni przed planowanymi działaniami). Komunikat jest aktualny
także drugoplanowo, ponieważ treść informacji jest ściśle powiązana
z kontekstem inwestowania.

Wiarygodność informacj i

Żeby móc skorzystać z informacji, którą odebrałeś jako gracz na rynku Forex, musisz mieć
pewność co do jej wiarygodności. W jej ustaleniu pomagają źródło, z którego wiadomość
pochodzi, budowa treści oraz środek przekazu.

Pierwszy element to źródło. Zakładając, że wiarygodność informacji przydatnej do

inwestowania budowana jest przez trzy przytoczone wyżej czynniki podstawowe, źródło można
wskazać jako najważniejszy z nich. Wynika to z kilku powodów:

› ze źródłem, z którego pochodzi informacja, łączą cię określone relacje (pozytywne,

neutralne, negatywne – w tym nieufność);
› źródło niezależnie od tego, co o nim subiektywnie sądzisz, warunkuje twój obraz
informacji, zanim jeszcze zapoznasz się z jej treścią;
› źródło informacji również ma swój interes (tak jak twoim celem jest zarabianie na rynku,
tak źródło może czerpać korzyści z publikowania wiadomości o określonej treści,
niekoniecznie zgodnej z prawdą).
Dlatego też, mając przed sobą informację, warto, abyś przed zapoznaniem się z jej treścią
dokonał gruntownej analizy samego źródła. Jeżeli było ci ono do tej pory nieznane, to spróbuj
dowiedzieć się o nim jak najwięcej. Poszukiwania rozpocznij od pozostających pod ręką
środków. Dzięki współczesnej technologii masz ich wiele do dyspozycji (telefon, gazety,
książki, Internet). Jeżeli dotrzesz do instytucji, od której wywodzi się pierwotny komunikat,
zwracaj uwagę na powiązania pomiędzy podmiotami. W przypadku rynku OTC wiadomości
pochodzą najczęściej od instytucji finansowych i są publikowane na ich oficjalnych stronach.
Te informacje, które nie mają charakteru oficjalnego, ciężko zweryfikować ze względu na
niejasne źródło i zacieranie śladów przez nadawcę. W takim przypadku wiarygodność będzie
stała pod znakiem zapytania, podobnie jak celowość skorzystania z takiego komunikatu.

Podobnie w przypadku, gdy źródło jest ci doskonale znane. Jeżeli jest to związany z tobą
podmiot, to niezależnie od treści wizerunek samego nadawcy będzie miał decydujący wpływ na
odbiór komunikatu. Kluczowe są w takiej sytuacji relacje, jakie cię łączą z nadawcą.

Przykład

Informacja o możliwości wzrostu kursu jena japońskiego, którą otrzymałeś od

zaufanego tradera, wywrze na tobie zupełnie inne wrażenie niż komunikat
przeczytany w prasie codziennej. O ile o tym drugim możesz nawet nie pamiętać,
o tyle o pierwszym będziesz rozmyślał przez dłuższy czas.

Drugi element składowy wiarygodności to bu dowa treści. Z trzech podstawowych czynników

jest on najtrudniejszą wskazówką, która pozwala odkryć niezgodny z prawdą komunikat.
Przyczyna leży w braku jasnych kryteriów umożliwiających odróżnić budowę treści
niewiarygodnej wiadomości od tej niosącej informację zbieżną z zaistniałym stanem rzeczy.

Pomimo tego, że kryteria nie są w pełni niezawodne, sprawdzają się w większości przypadków
(wyjątkiem są celowo przygotowane i odpowiednio zmanipulowane komunikaty, skierowane do
dziennikarzy prasowych).

Do kryteriów tych należą:

› Jakość treści – w zależności od tego, czy wiadomość została napisana językiem łatwym
do zrozumienia, bez błędów stylistycznych, logicznych oraz językowych, możemy
przewidywać, jaka była intencja nadawcy. Komunikat zawierający liczne powtórzenia,
sporządzony niedbale, bez przywiązywania wagi do zasad ortografii i gramatyki
z pewnością powinien wzbudzić twoją czujność.
› Układ graficzny – brak akapitów, odstępów między poszczególnymi zagadnieniami oraz
dużych i małych liter to kolejny sygnał, który powinien cię skłonić do ograniczenia
zaufania w stosunku do informacji. Warto pamiętać, żeby wzbogacania treści
 o podkreślenia, wyróżnienia i hiperłącza nie traktować jako wyjątkowej dbałości
o odbiorcę. Celem takich działań jest przyciągnięcie uwagi. Dodatkowo mogą mieć one
podłoże reklamowe.

Ostatnim, trzecim elementem składającym się na wiarygodność informacji cennych dla

gracza na forexie jest zastosowany środek ich przekazu . Dzięki rozwojowi multimediów
i technologii coraz łatwiejsze stało się podrabianie komunikatów służące celowemu
wprowadzaniu odbiorców w błąd. Aby informacja pozostawała wiarygodna, powinna być
w odpowiedni sposób zabezpieczona przed ingerencją ze strony osób trzecich.

W przypadku serwisów internetowych i publikowanych przez nie wiadomości nie jesteś

w stanie zweryfikować wiarygodności na podstawie środka przekazu wykorzystanego do jej
zamieszczenia. Pamiętaj jednak, że cały Internet jest podatny na nieuczciwe działania.

Obecnie otrzymywanie wiadomości drogą telefoniczną również nie daje gwarancji

wiarygodności. Istniejące punkty typu call center nie tylko działają w oparciu o sprzedaż, lecz
także mogą świadczyć usługi polegające na podawaniu niezgodnej z prawdą informacji
o możliwościach inwestycyjnych.

Zapamiętaj

Na wiarygodność informacji służącej inwestorowi składają się trzy

podstawowe elementy, których analiza pozwoli ci odrzucić zbędne i niezgodne
z prawdą wiadomości:

1. źródło;
2. budowa treści;
3. środek przekazu.

Inwestor powinien się wykazać wzmożoną czujnością, ponieważ przedmiotem jego działania
są środki pieniężne, a na nie zawsze jest popyt ze strony osób trzecich. Warto podjąć
działania, aby uchronić się przed oszustami, dlatego z zasady trzeba być podejrzliwym wobec
komunikatu.

Rzetelność
W przypadku gry na rynku walutowym trzeba twardo stąpać po ziemi i opierać się na
racjonalnych przesłankach. Dlatego bardzo ważna jest rzetelność informacji, na których
opieramy swoje decyzje dotyczące inwestowania. Czym jest w tym przypadku rzetelność? Jest
nią zgodność między faktycznym zdarzeniem lub sytuacją (prawdą) a tym, w jaki sposób
zostało ono lub ona opisane/a.

Zapamiętaj

Trader walutowy powinien rozumieć różnicę, jaka zachodzi między tym, co

obiektywnie prawdziwe, a tym, co czyta w codziennej prasie, serwisach
dostarczających bieżących informacji o kursach i wiadomości niezbędnych do
stosowania analizy technicznej i fundamentalnej. Mówiąc w uproszczeniu,
powinien dostrzegać rozbieżność między prawdą a kłamstwem.

W przypadku rzetelności również istotne jest źródło, z którego pochodzi informacja.

Dlaczego? Z uwagi na to, że to od niego zależy pojawienie się treści komunikatu –
prawdziwej lub zawierającej wiadomości niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy.

Zapamiętaj

W ocenie wiarygodności i rzetelności pomaga znajomość źródła informacji,

z którego ona pochodzi.

Rzetelność jako jedna z cech informacji pozwalająca na jej ocenę polega na przekazywaniu
przez wiadomość komunikatu, który nie jest ani kłamstwem, ani jedynie częściową prawdą.
Dodatkowo, komplikując całą sprawę, nie może być również prawdą wprowadzającą w błąd.

Kłamstwo

Jest to jeden z trzech sposobów odnoszących się do działań połączonych z informacją, po

które sięgają więksi gracze rynku walutowego, aby wywołać interesujący ich trend spadkowy
lub wzrostowy. Kłamstwo najczęściej pojawia się w lakonicznych komunikatach pochodzących
bezpośrednio od samych instytucji finansowych grających na określonej parze walutowej.
Nierzadko wystarczy fałszywa deklaracja o sprzedaży dużych pakietów waluty, aby wywołać
reakcję na rynku. Uważaj i dokładnie analizuj informacje zawierające podobne zapowiedzi.
Może się okazać, że zajęcie pozycji przeciwnej do tej wskazywanej w komunikacie przyniesie
zysk zamiast strat.

Na szczęście łatwo jest wykryć tego rodzaju kłamstwo. Zazwyczaj wystarczy korzystać z co
najmniej dwóch niezależnych od siebie źródeł. Proste porównanie komunikatów pochodzących
np. z innych serwisów finansowych, ale dotyczących tego samego tematu, przynosi niekiedy
zabawne rezultaty.

Częściowa prawda

Pojawia się często i jest jednym z najgorszych rodzajów manipulacji, jaki może dotknąć
inwestora rynku walutowego. Jej cel jest analogiczny do tego stosowanego w przypadku
komunikatów opartych na kłamstwie – nakierować graczy na określone zachowanie.

Częściowa prawda jest zdecydowanie trudniejsza do wykrycia w wiadomości niż klasyczne

kłamstwo. Wszystko przez to, że częściowo prawdziwe informacje formułuje się tak, aby
wyglądały na prawdziwe. Drogą do zabezpieczenia się przed oszustwem będzie w tym
przypadku podwyższona czujność i analiza powiązania między treścią informacji a jej
źródłem.

Prawda wprowadzająca w błąd

Prawdę, która wprowadza w błąd, można porównać do doradcy uchodzącego za eksperta,

który w rzeczywistości ma duże doświadczenie w sprawach, w których się wypowiada, ale tak
naprawdę pracuje dla twojej konkurencji. Ufasz mu, wierzysz w jego podpowiedzi, niestety nie
wiesz, że celowo wprowadza cię w błąd i zachęca do podejmowania irracjonalnych w danej
sytuacji działań. Podobnie z informacją podaną jako prawda, mającą na celu zmylenie twojej
intuicji. Weryfikacja takiej wiadomości w drodze porównania nie przyniesie jednak wyniku
budzącego niepokój (bo przecież informacja jest prawdziwa). W takiej sytuacji pozostaje
jedynie doświadczenie życiowe i subiektywne wyczucie rynku.

Sama rzetelność nie daje zysku

Pamiętaj, że sprawdzenie informacji pod względem rzetelności i uzyskanie pozytywnego

wyniku nie oznacza automatycznej perspektywy zysku. Dobre ulokowanie środków i zajęcie
odpowiedniej pozycji zależy od następstw zdarzeń opisywanych w wiadomości. Sama treść
musi zostać odpowiednio zinterpretowana i zastosowana w realiach rynkowych.
Powszechna znaj omość informacj i

Szukając informacji, która nie jest jeszcze powszechnie znana, można weryfikować
poszczególne wiadomości poprzez wprowadzanie kluczowych z punktu widzenia treści
fragmentów do wyszukiwarki internetowej. Przeanalizuj, przez ile serwisów została powielona
dana informacja, oraz spróbuj przewidzieć, jaką miała siłę dotarcia do traderów. Nie
zapominaj, że rozmiar dziennego obrotu na forexie jest zaskakująco duży, więc powszechność
będzie oznaczała rozpoznawalność na poziomie 70–80% wśród odbiorców w Polsce.

Zapamiętaj

Jako forexowy gracz często będziesz wystawiany na próbę. Jest to

spowodowane tym, że nie wszystkie informacje, które będą do ciebie docierały,
spełniają wskazane wyżej kryteria (aktualność, wiarygodność, rzetelność,
powszechność, ważność, odpowiednia forma).

Sprawdzona i szybko pozyskana informacja to klucz do sukcesu dla osób, które poświęcają
swój czas na inwestowanie na forexie. Zdobycie informacji pochodzącej od międzynarodowych
instytucji obracających milionami, a czasem nawet miliardami dolarów dziennie to nie jest
chleb powszedni dla każdego. Dlatego też warto pamiętać, że bazowanie na własnej intuicji,
wiedzy i wiadomościach publikowanych w ogólnodostępnej prasie może stać się źródłem
skutecznych, sprawdzających się w praktyce przewidywań zachowań kursów par walutowych.
Oprócz informacji, do których szybkie dotarcie może być utrudnione, a czasem nawet
niemożliwe, dużą rolę odgrywają również komentarze i oświadczenia towarzyszące
systematycznym wydarzeniom w świecie gospodarki.

Czym j est manipulacj a informacj ą na rynku Forex?

Abyś mógł cieszyć się zyskiem wypracowanym na forexie, będziesz musiał przedzierać się
przez trudności związane zarówno z ekonomiczną stroną rynku, jak i jego drugim, etycznie
niepoprawnym obliczem – manipulacją.
 Zapamiętaj

Manipulacja to świadome zniekształcanie poglądów, postaw, informacji.

Manipulacji doświadczasz na co dzień. Za każdym razem, gdy czytasz prasę, oglądasz

telewizję lub przeglądasz strony internetowe serwisów informacyjnych o tematyce finansowej.
Nadawanie wiadomościom odpowiedniego kształtu stało się standardem, w którym obiektywne
komentarze zyskały miano wyjątków.

Zanim rozpoczniesz inwestować na forexie, musisz zdać sobie sprawę z zasad rządzących
światem mediów, z którego codziennie będziesz otrzymywał zastrzyk informacji, mających
bezpośredni wpływ na podejmowane przez ciebie decyzje o zajęciu pozycji. Za każdym razem,
gdy będziesz się zastanawiać nad stopniem ryzyka związanego z krótkim lub długim wejściem
w trend oraz grą na spadek lub wzrost, powrócisz do informacji płynących z rynku kilkoma
różnymi kanałami. Niestety, nie możesz się pomylić. W przeciwnym wypadku stracisz środki,
które inwestujesz. Jak sobie poradzić?

Odpowiedź jest prosta. Dokonaj wyboru rzetelnych informacji. Jest to proste w teorii, jednak
trudne w praktyce.

Zmanipulowana informacj a źródłem straty, a nie zysku

O tym, jak działa mechanizm spekulacji, miałeś okazję już przeczytać w rozdziale temu
poświęconym. Proces budowania trendu przez fundusz hedgingowy (lub inny zainteresowany
tym podmiot, który może zainwestować odpowiednio dużą sumę) jest jednym z głównych
źródeł pojawiania się zmanipulowanej informacji w otoczeniu rynku Forex. Ponieważ rynek
OTC nie opiera się na scentralizowanej strukturze, to ważniejsze informacje przenoszone są
często z ust do ust lub za pośrednictwem Internetu i nie podlegają kontroli ze strony instytucji
sprawującej nadzór. Dodatkowo nie mają też co do zasady statusu wiadomości
potwierdzonych. Z tego powodu życie w świecie rynku walutowego pogrążonego
w niekontrolowanym szumie informacyjnym wymaga wypracowania w sobie pewnego rodzaju
specjalizacji. I nie mowa tutaj o skupieniu się na konkretnej parze walutowej – chodzi
o czerpanie wiadomości z odpowiednich, sprawdzonych źródeł.

Rynki walutowe są zagrożone przede wszystkim dwoma postaciami manipulacji:

 › rozpowszechnianie informacji niezgodnej z prawdą;
› rozpowszechnianie informacji wprowadzającej w błąd.
Pozornie kategorie są do siebie podobne. W rzeczywistości jednak różne, choć często
nawzajem przeplatają się w wątpliwego pochodzenia komunikatach.

Przypadek informacji niezgodnej z prawdą to inaczej zwykłe kłamstwo. Sytuacja

rozpowszechniania informacji, która wprowadza w błąd, ma natomiast innego rodzaju podłoże
i charakter. Może być sama w sobie prawdą, jednak jej celem jest wywołanie u tradera
mylnego przeświadczenia na temat zdarzeń lub działań, które może podjąć.

Zarówno w przypadku informacji niezgodnej z prawdą, jak i tej wprowadzającej w błąd

problem pojawia się wtedy, gdy traderowi ciężko jest dostrzec, że informacja jest nierzetelna.
Wątpliwości takie wykorzystują podmioty stosujące manipulację. W niektórych przypadkach
manipulacja może przybrać formę bardziej skomplikowaną i być trudna do rozszyfrowania
nawet przez najbardziej zaawansowanych graczy na rynku Forex.

Manipulacja uprawiana przez podmioty grające na osłabienie kursu waluty nie może być
zignorowana. Niewykrycie jej może doprowadzić cię do straty za każdym razem, gdy będziesz
miał otwartą pozycję na parze, która jest przedmiotem procesu osłabiania. Natomiast
nieuwzględnienie wiadomości w większości przypadków będzie oznaczało konieczność
przyglądania się wyświetlanym na monitorze czerwonym wykresom. Jak sobie z taką sytuacją
poradzić?

Odpowiedź jest prosta: rozpoczynając grę na spadek, czyli przeskoczyć z pozycji

manipulowanego na miejsce manipulującego. Forex umożliwia szybkie zmiany dotyczące gry.
Największym wyzwaniem jest w tym przypadku zamknięcie dotychczasowej pozycji bez strat
i odnalezienie odpowiednio szybko dobrego momentu na pożyczkę waluty.

W praktyce bywa to trudne, w szczególności podczas gry na rzeczywistym rynku. Pamiętaj, że

algorytmy rachunków demonstracyjnych często pomijają niektóre uwarunkowania (łatwo to
sprawdzić, weryfikując, co dzieje się z kursem u brokera ECN), ułatwiając dynamiczne
zamykanie i otwieranie pozycji.

Musisz też pamiętać, że skuteczność manipulacji uwarunkowana jest liczbą odbiorców oraz
realnym wpływem sfingowanej informacji na decyzje inwestorów. Im więcej odbiorców, tym
lepiej. Wymiana wiadomości odbywa się szybciej i ma większe szanse na rozpowszechnienie,
co z kolei przekłada się na praktyczne wykorzystanie danych. To ostatnie jest celem samym
w sobie dla manipulującego. To od tego, czy inwestorzy zdecydują się na zakup atakowanej
waluty, zależy powodzenie ekonomiczne przedsięwzięcia, którego jednym z etapów jest
rozprzestrzenianie zmanipulowanych treści.
 8 sposobów na oszukanie tradera

1. „Jestem bank” – autorytet na pierwszy plan

Wyobraź sobie, że tę samą informację dostajesz jako:

› wiadomość od kolegi;
› wiadomość od agencji marketingowej;
› wiadomość od banku.
Każdą z nich traktujesz inaczej ze względu na nadawcę, pomimo że mają tę samą treść.
O manipulacji za pomocą autorytetu słyszy się ciągle. W radiu, prasie, telewizji i tysiącach
witryn internetowych. Niestety nadal, pomimo popularyzacji wiedzy na ten temat, jest to
technika, po którą nałogowo wręcz sięgają autorzy wiadomości skierowanych do traderów. Na
czym polega? Na wykorzystaniu odwołania do instytucji lub osoby cieszącej się wizerunkiem
wiarygodnego znawcy o opiniotwórczej mocy. Ocena lub twierdzenie, w jakie zazwyczaj byś
nie uwierzył, w ustach eksperta nabierają zupełnie innego znaczenia. Manipulujący, stosując
metodę autorytetu, dąży do tego, aby podświadomie wpływać na twoje decyzje, podciągając
swoje opinie pod zupełnie inne podmioty obdarzone zaufaniem (z uwagi na pozycje, status
społeczny, wiedzę).

Do autorytetów wykorzystywanych w manipulowaniu na rynku OTC należą:

1. eksperci;
2. banki;
3. dziennikarze.

Ekspert
Najczęściej przedstawiany jako analityk, czyli specjalista mający na co dzień kontakt z rynkiem
walutowym. Dużą szansą na manipulację jest brak rozpoznawalności poszczególnych twarzy
ekspertów w środowisku traderów oraz samych analityków (jest to środowisko liczne
i rozproszone, co uniemożliwia skupienie się na jednostkach).

Wykorzystywanie autorytetu ekspertów może więc polegać na:

1. Przypisywaniu prawdziwemu ekspertowi autorstwa zmanipulowanego komunikatu.

W tym przypadku cały komunikat podpisywany jest imieniem i nazwiskiem autora oraz
towarzyszącym mu tytułem eksperta, np.: „Jan Kowalski, starszy analityk Domu
 Maklerskiego XYZ” lub „Piotr Nowak, specjalista ds. analizy FX”.
2. Cytowaniu rzeczywistych ekspertów bez przytoczenia całości i kontekstu wypowiedzi.
W treści komunikatu następuje wtrącenie, np.: „Biorąc pod uwagę obecną i przewidywaną
sytuację gospodarczą w kraju X, prognozujemy spadek wartości jena japońskiego do
poziomu Y – mówi Jan Kowalski, starszy analityk Domu Maklerskiego XYZ”. Komentarz
wstawiany jest w części tekstu odpowiadającej potrzebom manipulacji informacją, z reguły
jako podsumowanie wcześniejszych zapewnień o osłabieniu sytuacji gospodarczej
państwa, którego waluta ma być atakowana przez spekulanta.
3. Wykorzystaniu jednej z powyższych metod, ale z zastosowaniem wirtualnie
stworzonego eksperta (przypisanie autorstwa treści lub przytoczenie fragmentu
eksperta, który nie istnieje).
Szczególnie bezczelny przypadek, ale jednocześnie będący oszustwem łatwym do
zdemaskowania. Wystarczy sprawdzić, czy ekspert istnieje w mediach. Z reguły osoba,
która udziela komentarzy, figuruje w wyszukiwarkach internetowych.

Oczywiście nie każdy ekspert (nawet występujący jako analityk) jest fałszywy. Wiesz już, że
uogólnianie (rozdział poświęcony grzechom spekulanta) może mieć nieprzyjemne dla gracza
skutki. Tak jest w tym przypadku. Obok analiz pochodzących od grona fachowców pojawiają się
wypowiedzi złożone z fragmentów oficjalnych komunikatów instytucji finansowych,
wzbogaconych o pozbawione sensu oceny i opinie. Miej się więc na baczności. Lepiej
przegapić okazję, niż stracić przeznaczone na inwestowanie oszczędności.

Zapoznając się z komunikatem, filtruj wiadomość i dystansuj się do statusu komentatora. Jest
to najprostszy sposób na ominięcie ryzyka związanego z nadużyciem pozycji lub wizerunku
eksperta.

Ekspert może również podjąć próbę manipulowania we własnym interesie. Zdarza się to
jednak zdecydowanie rzadziej z uwagi na skalę obrotu na rynku Forex. Trzeba pamiętać, że
wywołanie wahań kursu waluty wymaga dużej ilości środków.

Bank
Jeszcze kilka lat temu to, co powiedział (napisał) bank, było dla inwestorów święte. Dziś jest
już zupełnie inaczej. Po głośnych bankructwach i oszustwach z wykorzystaniem technik takich
jak np. boiler room czy bucket shop traderzy patrzą na komunikaty pochodzące od tego typu
instytucji inaczej – z dystansem i umiarkowanym zaufaniem.

Słowo „bank” wykorzystywane jest bardzo często w celu przywołania autorytetu. Z uwagi na
prawo bankowe (ustawa Prawo bankowe z dnia 29 sierpnia 1997 r.) wskazujące na warunki,
jakie należy spełnić w celu utworzenia banku, podmioty te należą do zdecydowanie nielicznych.
Zgodnie z prawem bankowym bank może zostać utworzony, jeżeli:
 › założyciele banku zapewnią jego wyposażenie w fundusze własne o odpowiedniej
wartości oraz specjalnie przygotowane pomieszczenia gwarantujące bezpieczne
przechowywanie środków;

› założyciele banku oraz przyszła kadra zarządu dadzą rękojmię ostrożnego i stabilnego
zarządzania bankiem;
› plan założenia wskazuje, że działalność banku będzie bezpieczna dla zgromadzonych
w nim środków.

Przytaczanie opinii banków odbywa się na podobnych zasadach jak wykorzystywanie ekspertów
w celu manipulowania. Komunikaty mogą zawierać wypowiedzi pracowników instytucji lub
powtarzać słowo „bank” bez podawania konkretnego przykładu.

Manipulacja z zastosowaniem techniki powołania się na eksperta w przypadku banków nabiera

dodatkowego znaczenia. Wykorzystując własny wizerunek, banki dysponujące odpowiednimi
środkami finansowymi zachęcają do podejmowania działań rynkowych korzystnych dla siebie.
Wówczas bank, zamiast być tym, którego autorytet jest wykorzystywany, zajmuje bezpośrednio
pozycję manipulującego.

Dziennikarz/redaktor
Jest to szczególnie niebezpieczny typ manipulującego podmiotu z uwagi na narzędzia, jakimi
dysponuje, oraz współdziałanie z ekspertem. Czasem dziennikarz lub redaktor jest objęty
zakazem grania na rynku, o którym pisze (np. dziennikarz finansowy specjalizujący się w rynku
kapitałowym, opisujący kondycję spółek, ma zakaz inwestowania na warszawskiej Giełdzie
Papierów Wartościowych). Ze względu na brak centralnego nadzoru nad forexem zakaz
dotyczący rynku walutowego niestety nie pojawia się często w praktyce. Przyczyną tego
zjawiska jest brak instytucji, która zajmowałaby się egzekwowaniem kar w stosunku do
dziennikarza lub redaktora naruszającego spoczywające na nim ograniczenia.

Autorytet na rynku OTC

W przypadku rynku OTC właściwie nie ma autorytetów rozpoznawalnych na międzynarodową
skalę, więc do nadużyć dochodzi również na polu kreowania wizerunku podmiotu jako
specjalisty. Nadawcy nieprawdziwych informacji sięgają po rozwiązania co najmniej
nieetyczne. Należą do nich m.in. zabiegi marketingowe wykorzystujące zdjęcia anonimowych
osób z przypisanymi danymi fachowca (specjalisty). W rzeczywistości, pozostając jedynie
zdjęciami zestawionymi z fikcyjnymi danymi, w praktyce spełniają swoją funkcję i podkreślają
profesjonalizm komunikatu.
 Jak poradzić sobie z manipulacją takiego kalibru? Najprościej poczekać na zajęcie
stanowiska przez niezależne od siebie media i porównać ich opinie. Banki, publikując
wiadomość, szybko stają się przedmiotem zainteresowania. Jako trader możesz to
wykorzystać do ustalenia, czy bank, mówiąc o osłabieniu lub wzmocnieniu waluty, podawał
rzetelny komunikat czy spreparowaną informację.

Manipulacj a przez manipulacj ę

Najgorszy z punktu widzenia tradera rodzaj manipulacji opierający się na zastosowaniu
autorytetu to współpraca między manipulującym a zaufaną osobą inwestora. Dodać trzeba –
nieświadoma współpraca.

Sytuacja, w której kolega tradera przekazuje mu niezgodną z rzeczywistością informację, bo

sam został zmanipulowany, może utrudnić działanie samemu inwestorowi. Nawet bardzo
doświadczony trader może sobie nie poradzić z odkryciem takiej manipulacji, a zaufana
osoba, która pośredniczyła w przekazaniu informacji, nie ma świadomości, że uczestniczyła
w nieetycznym procesie.

2. Słuchaj większości

Nakłanianie tradera za pomocą różnych mediów do podążania za większością to zjawisko

często pojawiające się w praktyce. Manipulacja polega w tym przypadku na odstraszaniu lub
zachęcaniu do sprzedaży lub kupna za pośrednictwem wielu dostępnych kanałów
jednocześnie. Środkiem prowadzącym do celu jest bowiem stworzenie atmosfery poczucia
bezpieczeństwa w grupie – od lat stosowane i od lat skuteczne. Przed tą techniką można się
obronić, korzystając ze zróżnicowanych źródeł informacji (w szczególności niszowych).

3. Wróżenie z fusów to też prawda

Jest to manipulacja polegająca na podaniu informacji w formie twierdzącej w jednostronnym

oświadczeniu, w przypadku którego nie można polemizować na forum publicznym z jego
twórcą. Bardzo dobre pole do nadużycia. Co gorsze, jedno ze skuteczniejszych.

Mimo że codziennie oglądasz lub dopiero będziesz oglądał setki wykresów o różnych
interwałach czasowych, to nie możesz zapomnieć o tym, że żaden rynek nie działa według
z góry przyjętej logiki. Dotyczy to zarówno rynku walutowego, jak i innych rynków. Zasadą jest
irracjonalność. Gdyby wszystko dało się przewidzieć, notowania nie kryły za sobą tajemnic,
a OTC nie przynosił niespodzianek – nie czytałbyś teraz tego poradnika. Rzeczywistość jest
inna. Trzeba się z nią oswoić. Z założenia niepodważalne, stuprocentowe informacje
zapewniające o spadkach lub wzrostach to czerwona kartka dla komunikatu. W świecie
inwestycji walutowych i zmieniającego się kierunku podążania kursów zapewnienia połączone
z pewnością są absurdem.

W sytuacji napotkania tego typu manipulacji pojawia się problem sprawdzenia, czy
przewidywania zawarte w informacji opierają się na realnych przesłankach. Jest to zadanie
ciężkie do zrealizowania, tym bardziej że z reguły nie tylko nie jest podane źródło, z którego
zostały zaczerpnięte dane, lecz także brakuje kontaktu z osobą sporządzającą i redagującą
treść komunikatu.

4. „Ta e-mail dostała tylko 200 traders na cały world”

Bezczelna forma spamu pojawiającego się w skrzynkach traderów. Należy uważać na niego
nie ze względu na treść, ale z uwagi na szkodliwe oprogramowanie ukryte w wiadomościach.
Manipulacja prosta do dostrzeżenia.

5. Celowe podawanie nieprawdziwej informacj i publicznie

Rynek walutowy nie tylko może służyć jako narzędzie pozwalające na zabezpieczenie pozycji
lub na zarabianie pieniędzy inwestorom oczekującym na zysk, lecz także być wykorzystany jako
sprawne narzędzie w rywalizacji pomiędzy konkurującymi państwami. Historia pokazuje, że
przypadki zaciągania kredytów w walucie państwa udzielającego finansowania powodowały, iż
pożyczkobiorca przed zwrotem określonej sumy dążył do obniżenia kursu waluty, w której
zaciągnął pożyczkę. Z czasem w umowach pomiędzy dużymi instytucjami zaczęły się
pojawiać odpowiednie klauzule zabezpieczające przed podejmowaniem tego typu działań
przez każdą ze stron.

Klauzule ochronne wykluczają możliwość stosowania podejrzanych działań, w tym

wykorzystywania manipulacji informacjami w celu zachwiania kursem walutowym.

6. Atak na fora dyskusyj ne traderów

Atak na media społecznościowe, a w szczególności fora dyskusyjne traderów to kolejny dowód

szerokiego spektrum działań ze strony prężnych instytucji finansowych spekulujących na
poszczególnych parach walutowych.

Atak przebiega w formie marketingu szeptanego. Sztucznie tworzone wirtualne konta

nieistniejących w rzeczywistości traderów są stosowane do zamieszczania wypowiedzi
popierających zajęcie pożądanej przez manipulującego pozycji. Społeczności traderów są
jednak wyczulone na tego typu ataki, które w praktyce są szybko demaskowane przez
moderatorów lub administratorów.

7. Spam na poczcie inwestora

Klasyczny spam może przybierać formę rekomendacji. Jest łatwy do odrzucenia na podstawie
samej treści wiadomości oraz nadawcy.

8. Tniemy i wsadzamy w ramkę

Framing to dopasowywanie przez redaktorów i dziennikarzy zebranych informacji do potrzeb

kanału, za pośrednictwem którego informacje trafiają do odbiorcy.

Przykład

Jeżeli dziennikarz pracuje w wydawanym na papierze tytule, to zgromadzone

informacje musi przekazać w formie krótkiego artykułu. W związku z tym
rezygnuje z części materiału i ostatecznie do odbiorcy trafiają tylko wybrane
przez dziennikarza fragmenty całości pierwotnej informacji.

Jak to robią na rynku nadzorowanym?

Problemy, z którymi na co dzień boryka się rynek walutowy, od lat trapią również rynek
kapitałowy. Manipulacja w szczególności jest dotkliwa w skutkach dla GPW. Walczy z nią
Komisja Nadzoru Finansowego.

Wykryte manipulacje informacją kończą się nakładaniem kar na podmioty odpowiedzialne za

ich stosowanie. KNF zwraca uwagę na rozpowszechnianie niezgodnych z prawdą
wiadomości, szczególnie gdy wykorzystywane są w tym celu środki masowego przekazu.

Przykładowo KNF w 2007 r. nałożyła na osobę manipulującą informacją karę pieniężną

w wysokości 100 tys. zł. Sprawca wykorzystywał m.in. Internet do publikowania fałszywych
wiadomości o spółce publicznej.

Rynek regulowany radzi sobie z takimi przewinieniami, opierając się na przepisach ustawy
o obrocie instrumentami finansowymi z 29 lipca 2005 r. Przepisy zawierają definicję
manipulacji, utożsamiając ją m.in. z uzyskiwaniem korzyści majątkowych z wpływu opinii na
cenę instrumentów finansowych, jeżeli nie został ujawniony zaistniały konflikt interesów,
a także łącząc manipulację z rozpowszechnianiem nierzetelnych lub fałszywych informacji
wprowadzających inwestorów w błąd.

Rynek regulowany zwalcza manipulację również przez nałożenie na podmioty przygotowujące

rekomendacje obowiązku dochowania należytej staranności.

Rynek Forex charakteryzuje się mniej lub bardziej przewidywalnym cyklem życia. Pewne
informacje pojawiają się na nim systematycznie od lat. Warto o nich pamiętać. Poniżej znane
ich źródła.

Grupa G8

Jednym z takich powtarzających się zdarzeń są spotkania polityków stojących na czele

najbardziej wpływowych państw świata, czyli grupy G8.

Grupa G8 pełni funkcję platformy wymiany poglądów ekonomicznych oraz spotkań, na których
zapadają decyzje mające istotny wpływ na gospodarkę wielu krajów, nie tylko tych
uczestniczących w obradach. Do grupy początkowo należało jedynie 6 krajów. Z czasem do
jej grona dołączyły kolejne dwa państwa (Kanada – w 1976 r., Rosja – w 1997 r.). Obecnie
grupę G8 tworzy osiem państw: Japonia, Kanada, Francja, Niemcy, Włochy, Rosja, Stany
Zjednoczone oraz Wielka Brytania. Poza wymienionymi państwami w spotkaniach uczestniczy
także Przewodniczący Komisji Europejskiej. Grupa G8 nie posiada statusu organizacji
międzynarodowej, nie ma organów oraz struktury. Nie ponosi również odpowiedzialności
przed żadną instytucją kontrolną i nie podlega nadzorowi.

Najważniejsi politycy poszczególnych państw spotykają się na szczytach organizowanych

jeden raz w roku, odwiedzając kolejne państwa spośród tych, które wchodzą w skład grupy.
Z punktu widzenia graczy rynku walutowego najważniejsze są ustalenia podjęte na forum
gospodarczo-politycznym dotyczące polityki walutowej.

Spotkania grupy G8, trwające z reguły kilka tygodni, dotyczą m.in. problemów związanych
z aktualnymi kursami walut. Zakończenie dnia spotkań owocuje z reguły oficjalnym
komunikatem dotyczącym omawianych zagadnień. Dla rynku wymiany walut zgodne
oświadczenia ośmiu najbogatszych państw są niczym dyrektywa do wdrożenia
w natychmiastowym trybie. O ile lakoniczne oświadczenia o konieczności utrzymania
obecnego odzwierciedlenia wartości gospodarki w dotychczasowych kursach są odbierane
przez inwestorów ze spokojem i dystansem, o tyle niejednoznaczne wypowiedzi
poszczególnych polityków mogą stać się źródłem gwałtownych ruchów na rynku wymiany
walut.

Co roku rynek z niepokojem oczekuje na zakończenie szczytu oraz na towarzyszący mu

dokument końcowy. Kilkunastostronicowy raport podsumowujący ustalenia podjęte na forum
jest bodźcem najsilniej oddziałującym (spośród wydarzeń w trakcie trwania całego spotkania)
na zachowania graczy wykorzystujących forex do pomnażania kapitału. Jeżeli oświadczenie
zawiera informacje, których wcześniej się spodziewano, nie wywołuje gwałtownych zachowań
i zmian kursów. Inaczej jest jednak, gdy w ostatecznym komunikacie znajdą się komentarze
nieprzewidziane. Wówczas masowa wyprzedaż lub zakup danej pary walutowej nie powinny
być zaskoczeniem.

Zapamiętaj

Grupa G8 jako forum najbogatszych państw świata (członkowie wchodzący

w jej skład skupiają ok. 60% światowych finansów) poprzez swoje uzgodnienia
ma istotny wpływ na to, co dzieje się na rynku Over-the-Counter. Kluczowe
znaczenie mają oświadczenia grupy, na które żywo reaguje rynek.

Znaczenie grupy G8 dla inwestora przejawia się także w tym, jak duży wpływ wywierają jej
decyzje na takie instytucje, jak:

› Bank Światowy;
› Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF);
› Światowa Organizacja Handlu (WTO).

Bank Światowy

Bank Światowy został utworzony i rozpoczął swoją działalność w 1944 r. Wówczas do jego
głównych celów należała odbudowa zniszczeń dokonanych w okresie drugiej wojny światowej.
Z czasem wyrósł na silną instytucję ekonomiczną o realnym wpływie na kondycję finansów
państw należących do grupy jego członków. Obecnie są to w rzeczywistości dwie
wyspecjalizowane agencje ONZ:

› Międzynarodowy Bank Odbu dowy i Rozwoju (The International Bank for

Reconstruction and Development)
› Międzynarodowe Stowarzyszenie Rozwoju (The International Development
 Association).

Dla inwestorów aktywnie działających na forexie istotne znaczenie mają raporty przedstawiane
przez bank oraz wypowiedzi jego pracowników dotyczące kondycji gospodarek
poszczególnych państw oraz ich walut. Bank Światowy we współpracy z różnymi instytucjami
publikuje także raporty dotyczące globalnej sytuacji ekonomicznej, a przez swoje działania
(udzielanie preferencyjnie oprocentowanych pożyczek państwom, które należą do grona jego
członków) realnie wpływa na kształtowanie się popytu i podaży pieniądza.

Nie należą do rzadkości wypowiedzi pracownika Banku Światowego, które wywierają realny
wpływ na zachowania polskich inwestorów handlujących walutą na rynku Forex. Oto przykład
jednej z nich: „Polska nie jest w kryzysowej sytuacji. Podczas gdy część
wschodnioeuropejskich członków Unii popadła w recesję, polska gospodarka prawdopodobnie
wzrośnie w tym roku w granicach 1-2%. Jej fundamenty są bardzo zdrowe, a rząd działa
zgodnie z podręcznikowymi zasadami” (cytat z wypowiedzi przedstawiciela Banku
Światowego T. Laursena).

Międzynarodowy Fundusz Walutowy

Międzynarodowy Fundusz Walutowy (ang. International Monetary Fund) powstał tuż po

zakończeniu drugiej wojny światowej. Impulsem do jego powstania była skupiająca 44 państwa
Konferencja Monetarna i Finansowa w Bretton Woods w Stanach Zjednoczonych (lipiec
1944 r.). Faktycznie rozpoczął działalność w 1945 r. MFW współpracuje z Bankiem
Światowym, regionalnymi bankami rozwoju, a także ze Światową Organizacją Handlu,
agencjami ONZ i innymi instytucjami międzynarodowymi.

Dla inwestorów, którzy walczą o zyski na forexie, Międzynarodowy Fundusz Walutowy odgrywa
rolę drugoplanową. Traderzy nie mogą o nim zapomnieć z powodu publikowanych przez
niego komunikatów i podejmowanych czynności. W praktyce MFW uważany jest za
organizację, której incydentalne działania mogą mieć wpływ na notowania kursów walut.
Z tego powodu nie należy ignorować pojawiających się w serwisach inwestycyjnych
wypowiedzi pracujących w funduszu ekspertów. Przyczyną tego zjawiska są szeroko zakrojone
cele MFW, do których zalicza się m.in.:

› popieranie współpracy walutowej o charakterze międzynarodowym;

› dążenie do uproszczenia rozwoju gospodarczego i międzynarodowej wymiany
handlowej;
› wpływanie na stabilność kursów walut;
› działanie na rzecz stworzenia systemu służącego regulowaniu płatności w odniesieniu
 do transakcji bieżących i usuwaniu ograniczeń dewizowych hamujących wzrost handlu
światowego;

› tymczasowe kredytowanie swoich członków w celu stabilizacji bilansu płatniczego;

› zmniejszanie braku równowagi w bilansie płatniczym krajów będących członkami MFW.
W szczególności chodzi o dbanie o stabilność kursów walut oraz tymczasowe finansowanie
w celu stabilizacji bilansu płatniczego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy obsługuje
bowiem program mający na celu redukcję ubóstwa oraz wsparcie rozwoju poprzez udzielanie
kredytów preferencyjnych o bardzo niskim oprocentowaniu (ok. 0,5%).

Światowa Organizacj a Handlu

Światowa Organizacja Handlu (ang. World Trade Organization) została powołana do życia
w połowie lat 90. (1994 r.) w Maroko. WTO działa jako międzynarodowa organizacja, której
przedmiotem działania jest przede wszystkim liberalizacja ponadpaństwowego obrotu
dobrami i usługami. Jej siedziba znajduje się w Genewie. Środki, z których korzysta do
realizacji głównego zadania, to inwestycje mające na celu wsparcie handlu, a także
ingerowanie w spory dotyczące wymiany handlowej.

Grając na rynku Forex i planując zajmowanie pozycji skupiających się wokół par walutowych
powiązanych z międzypaństwową wymianą handlową, powinieneś zwrócić uwagę na
komunikaty WTO. Mają one pośredni wpływ na notowania kursów: pierwotnie wpływają na
gospodarki poszczególnych państw, przez co dopiero te uruchamiają fale zakupów lub
sprzedaży na rynku OTC.

Zawirowania na rynku walutowym może wywołać przystąpienie do Światowej Organizacji

Handlu nowego państwa. Dzieje się tak ze względu na stawiane przez WTO wymogi
dotyczące dostosowania ustawodawstwa oraz udzielanie koncesji handlowych podmiotom
zagranicznym.
Podsumowanie

1. Wybór serwisu informacyjnego, na którym będziesz mógł oprzeć planowanie

zajęcia pozycji, nie jest wbrew pozorom rzeczą prostą.
2. Złotą zasadą jest nieograniczanie się do jednego serwisu informacyjnego.
Z praktycznego punktu widzenia najlepiej korzystać z co najmniej dwóch
niepowiązanych ze sobą źródeł informacji.
3. Nie pokładaj zbyt dużej wiary w wizerunekach ekspertów i patronatach brokerów nad
wydarzeniami ze świata rynku walutowego. Profil specjalisty może zostać
przypisany osobie, która tak naprawdę nie miała z finansami wiele wspólnego
i brak jej niezbędnego do wykonywania swojej pracy świadczenia. Dlatego też,
decydując się na wybór serwisu, poddawaj pierwsze czytane teksty krytycznej
ocenie.
4. Pamiętaj, że sprawdzenie informacji pod względem rzetelności i uzyskanie
pozytywnego wyniku nie oznacza automatycznej perspektywy zysku. Dobre
ulokowanie środków i zajęcie odpowiedniej pozycji zależy od następstw zdarzeń
opisywanych w wiadomości. Sama treść musi zostać odpowiednio zinterpretowana
i zastosowana w realiach rynkowych.
5. Przed rozpoczęciem inwestowania musisz zdać sobie sprawę z zasad rządzących
światem mediów, z którego codziennie będziesz otrzymywał informacje mające
bezpośredni wpływ na podejmowane przez ciebie decyzje o zajęciu pozycji.
6. Rynki walutowe są zagrożone przede wszystkim dwoma rodzajami manipulacji.
Pierwszy z nich to rozpowszechnianie informacji niezgodnej z prawdą. Drugi to
rozpowszechnianie informacji wprowadzającej w błąd.
7. Rynek Forex charakteryzuje się mniej lub bardziej przewidywalnym cyklem życia.
Pewne informacje pojawiają się na nim systematycznie od lat.Przykładem mogą tu
być np. wiadomości pochodzące ze spotkań najbogatszych państw świata, czyli
z tzw. Grupy G8.
 Cytat

„Prawdziwą miarą twojego bogactwa jest to, ile będziesz wart, gdy stracisz
wszystkie pieniądze”.
powiedzenie traderów

Bądź ostrożny, nie trać czuj ności

Zastanawiając się nad rozpoczęciem inwestowania na rynku Forex, zwróć uwagę na to, w jaki
sposób się o nim dowiedziałeś. Czy była to reklama polsko- czy może anglojęzyczna?
Zdziwiła cię fraza: „Zarobisz 500%, nie wychodząc z domu”, a może: „5000 PLN w tydzień.
Potrafisz tak?” lub: „Pierwszego miliona nie trzeba kraść. Zarób go w rok”? Jeżeli tak, to
przed postawieniem pierwszych kroków koniecznie pamiętaj o tym, że rynek walutowy to nie
jest zabawka. Można zarówno zarobić ogromne pieniądze, jak też stracić całość
zainwestowanego kapitału.

Niezależnie od tego, czy inwestujesz 1000 zł czy 10 000 zł, ryzyko jest to samo. Zarówno
ryzyko zysku, jak i straty. W praktyce forex bywa niekiedy porównywany do kasyna, które zawsze
wygrywa. Natrafisz też na podawane w reklamach i publikacjach najróżniejsze liczby
symbolizujące duży lub mały (w zależności od interesu reklamodawcy) odsetek inwestorów,
który zyskuje. Całość, osadzona w towarzystwie zdjęcia uśmiechniętego „młodego zdolnego”
(w wersji dla kobiet – „młodej zdolnej”), stojącego obok sportowego samochodu oraz
imponującego rozmiarami domu, nie powinna uśpić twojego rozsądku.

Stare, ale dobrze oddające charakter opisywanej sytuacji polskie przysłowie mówi: „Łatwiej
obiecać, niż dotrzymać”. Forex w Polsce jest na etapie, na którym firmy obsługujące platformy
transakcyjne nie muszą rywalizować o klienta, ponieważ chętnych do rozpoczęcia
inwestowania na rynku walut i tak ciągle przybywa. Brokerzy sięgają po różne środki, aby
zachęcić przyszłych inwestorów (czyli swoich klientów) do pomnażania pieniędzy
z wykorzystaniem świadczonych przez brokerów usług. Firmy te skupiają się przy tym nie na
rywalizacji z innymi usługodawcami, ale na pozyskiwaniu nowych zainteresowanych poprzez
rozszerzanie wiedzy o samym rynku. Wątpliwości budzą metody wykorzystywane przez
brokerów do informowania o rynku walutowym. Jak długo taki trend będzie trwał? Ciężko to
przewidzieć. Warto jednak, abyś pamiętał, że całość działań brokerów odbywa się
w atmosferze braku skonkretyzowanego nadzoru. Wszakże forex pozostaje jedną z nóg
należących do Over-the-Counter.

Zanim zaczniesz używać platformy transakcyjnej i grać na forexie, musisz go poznać

i zrozumieć, przeanalizować jego wady i zalety. Dowiedzieć się o rzeczach oczywistych i tych,
które nie są wiadomościami ogólnie dostępnymi. Tylko pełna świadomość czyhających na
inwestora niebezpieczeństw pozwala ich uniknąć.

Z inwestycjami na rynku Forex wiążą się rozmaite ryzyka, o których nie dowiesz się ze spotów.
Oto one:

› ryzyko ekonomiczne;
› ryzyko prawne;
› ryzyko polityczne;
› ryzyko psychologiczne;
› ryzyko inwestowania w konkretne branże;
› ryzyko inwestowania w konkretnych lokalizacjach geograficznych;
› grupa ryzyk dotycząca twojego życia prywatnego.
Najważniejsze z nich, stanowiące bezpośrednie zagrożenie dla wykorzystywania forexu do
inwestowania i pomnażania zgromadzonych oszczędności, szczegółowo omówione zostaną
w kolejnych rozdziałach.

Myśląc o inwestowaniu na rynku Forex, nie można zapominać o tym, w jaki sposób
skonstruowana jest zasada działania samego rdzenia rynku oraz różnego rodzaju podmiotów,
których codzienna praca i zarobki wiążą się z jego obsługą. Oprócz grona specjalistów,
których celem jest praca ukierunkowana na uczciwy zysk, pojawia się zawsze grupa
podmiotów zainteresowanych zdobyciem jak największej sumy przy nakładzie środków
własnych zbliżonym do zera. Mowa oczywiście o grupach przestępców i cyberprzestępców
działających w branży finansowej. Nie mogą sobie z nimi poradzić zarówno rynki regulowane,
takie jak np. FWB (Frankfurcka Giełda Papierów Wartościowych), jak i nieregulowane Over-
the-Counter, pozostające bez nadzoru ze strony centralnej instytucji. W Polsce nie jest
inaczej. Problemy dotykają GPW oraz polskich firm związanych z forexem (więcej informacji
o przypadkach WGI, Netforex i InterBrok znajdziesz w dalszej części poradnika).

Rodzaje oszustw najczęściej pojawiających się wśród inwestujących (zarówno

doświadczonych, jak i początkujących):

Bucket shop – nieuczciwy broker, który nie tylko nie kwapi się do rzeczywistego
inwestowania na rynku walutowym, lecz także potrafi informować o nieprawdziwych zmianach
kursów. Najprościej mówiąc, jest to oszust, który dzięki subtelnym krokom próbuje
doprowadzić do tego, abyś stracił zainwestowane przez siebie pieniądze.
Boiler room (kotłownia) – bardzo dynamiczna i działająca w wolny od skrupułów sposób
metoda pozyskiwania środków pieniężnych od niezdecydowanych inwestorów. Telemarketing
i agresywne kampanie mailingowe to główna broń tego typu ekspertów od okradania.

Churning – najcięższy do zdemaskowania rodzaj oszustwa, który polega na wykorzystywaniu

przez brokera możliwości generowania wysokich kosztów obsługi konta inwestycyjnego.
Dzieje się tak z uwagi na zbyt częste składanie przez niego zleceń sprzedaży i kupna w celu
generowania wysokich kwot opłat prowizyjnych. Działający w rzeczywistości na twoją szkodę
broker musi w przypadku churningu pośredniczyć w obrocie zgromadzonymi na koncie
środkami.

HYIP (High-Yield Investment Program) – najbardziej bezczelna forma oszustwa

powiązanego z rynkiem Forex (choć często nie tylko z nim), polegająca na schemacie
Ponziego[5] bądź na zasadzie jednorazowego wyłudzenia środków od oczekujących
wysokiego zysku nieświadomych inwestorów. Wzorowe kreowanie niezgodnego z prawdą
wizerunku ekspertów dbających o twoje pieniądze i brak dokonywania rzeczywistych inwestycji
to specjalność cyberprzestępców organizujących HYIP.

Bucket shop

Jednym z rodzajów oszustw pojawiających się na rynku walutowym jest tzw. bucket shop (od
ang. słowa bucket – wiaderko).

Zapamiętaj

Bucket shop – termin ten pochodzi z lat 20. XIX w. Po raz pierwszy
zastosowano go w Anglii. Początkowo nie był związany z rynkiem walutowym
ani giełdowym i odnosił się do pomieszczeń, w których drobni uliczni złodzieje
suszyli beczki po piwie wyrzucane z domostw oraz okolicznych restauracji
i pubów. Z uwagi na znajdujące się w beczkach resztki alkoholu oraz
zbierającą się na dnie zawiesinę (nierzadko w dużych ilościach) stały się one
źródłem darmowego trunku dla miejscowych rozbójników. Obecnie bucket
shop ma znaczenie negatywne. Jest symbolem obietnic budowania fortuny bez
realnych podstaw oraz gromadzenia majątku za pomocą nieetycznych działań.
Bucket shop szybko znalazł zastosowanie w realiach inwestycyjnych. Podczas rozwoju rynków
giełdowych w Stanach Zjednoczonych, w szczególności na przełomie XIX i XX w., odnoszono
go do punktów, w których indywidualni klienci mogli składać zlecenia kupna i sprzedaży.

Drobni inwestorzy, jeżeli chcieli nabyć lub zbyć akcje, musieli korzystać z usług maklera
giełdowego. Było to znacznie utrudnione z uwagi na nierozwiniętą wówczas technologię
i infrastrukturę. Niezbędne było wykorzystywanie telefonu, który ze względu na znaczne
obciążenie linii i długi czas oczekiwania, a przede wszystkim brak gwarancji nawiązania
kontaktu, nierzadko zawodził. Potrzeba zawierania transakcji w szybkim tempie doprowadziła
do powstania rozrzuconych na przedmieściach punktów – bucket shopów, w których
dysponujący niewielkimi środkami mogli składać zlecenia w oparciu o notowania z Wall Street.

Punkty rozlokowane mogły być wszędzie. Nie dziwił więc bucket shop w hotelu, restauracji czy
niedaleko szpitala. Przyjmowanie zleceń odbywało się na podstawie cen uwidocznionych na
centralnie umieszczonej tablicy, a same stawki, za pośrednictwem telefonu lub taśmy
telegraficznej, pochodziły bezpośrednio z Wall Street. Przynajmniej teoretycznie.

Co powodowało, że bucket shop był atrakcyjny? Po pierwsze możliwość handlu bez

opóźnienia czasowego, które towarzyszyło współpracy z profesjonalnym maklerem giełdowym.
Po drugie możliwość uczestniczenia w rynku bez konieczności posiadania znacznych sum
pieniężnych. Handel akcjami opiewający na niewielkie kwoty był nie tylko postrzegany
w negatywnym świetle, lecz także utrudniony z powodu niższej opłacalności dla maklerów (nie
byli zainteresowani obsługą zleceń o niskich kwotach).

Z obu wymienionych zalet wynika cecha stanowiąca najważniejszy element punktów

określanych mianem bucket shopów i stwarzająca największe możliwości do nadużyć –
realizowanie zleceń w placówce bez przenoszenia ich na rynek rzeczywisty.

Samozwańczy „makler”, który w wielu przypadkach nie miał nawet ekonomicznego

wykształcenia, stwarzał sobie dogodne warunki do drobnych oszustw na poszczególnych
transakcjach. Oprócz pobieranej prowizji mógł bowiem sztucznie ingerować w kursy akcji bez
wiedzy inwestorów. Prowadziło to do prostych nadużyć w postaci niewielkiego zaniżania lub
zawyżania cen akcji, w zależności od szacunkowej straty lub zysku „maklera”. W sytuacji, gdy
bucket shop prowadzony był bez stosowania nieuczciwych zagrań w stosunku do kursów akcji,
sięgano po inne techniki, np. przetrzymywanie zlecenia klienta przez określony czas, aby ten
uzyskał w rezultacie gorszą cenę.

Warto zaznaczyć, że placówki specjalizowały się w subtelnym naciąganiu klientów.

Wprowadzanie w błąd polegające na podawaniu kursów spadkowych w sytuacji, gdy te rosły,
nie należało do rzadkości. Podobnie z wypłatą zysków – te trafiały do portfela mniej lub
bardziej doświadczonego inwestora. Jak to możliwe? W opisywany trading od zawsze
zaangażowani byli najdrobniejsi inwestorzy, którzy nie do końca orientowali się
w możliwościach oszustwa, jakie miał bucket shop. Perspektywa łatwego, znacznego zysku
była niezwykle kusząca. Problem w tym, że stosowane zasady składania zleceń powodowały, iż
w przypadku nawet niewielkich wahań kursów na niekorzyść inwestorów tracili oni praktycznie
wszystkie inwestowane pieniądze. W większości przypadków dzienne inwestowanie
z wykorzystaniem drobnych kwot kończyło się bankructwem. Prowadzący bucket shop wiedział,
jak się zachować, aby zarobić, sięgając do portfeli klientów bez wzbudzania ich podejrzeń.

Nie można zapomnieć o tym, że mali inwestorzy nie mieli też zbyt dużych możliwości do
przeciwstawienia się praktykom stosowanym przez maklera z bucket shopu. Pozostawało im
albo zaakceptować proponowane przez niego warunki, albo podjąć próbę zebrania kapitału
i rozpoczęcia handlu na nowojorskiej, bostońskiej lub chicagowskiej giełdzie.

W pierwszych tygodniach poruszania się po rynku Forex spotkasz się ze zróżnicowanymi

opiniami, jakie poszczególnym brokerom będą wystawiać ich klienci. Część podmiotów
obsługujących platformę, z której korzystasz, może być określana właśnie mianem bucket
shopów. Jak działały tego typu punkty w Stanach Zjednoczonych w XX w., już wiesz. W jaki
sposób oszuści działają i wykorzystują naiwnych klientów teraz?

Współczesny bucket shop to w przypadku rynku Forex nikt inny jak broker, któremu pochopnie
zaufałeś. Zależy mu na tym, abyś stracił zainwestowane pieniądze – dla niego oznacza to
zysk.

Forexowy bucket shop opiera nieetyczny mechanizm na statystykach, zgodnie z którymi ponad
90% podmiotów inwestujących na rynku walutowym traci swoje pieniądze. Po pobraniu
środków od klientów (dla zachęty o stosunkowo niewielkiej wartości) nie lokuje ich na
właściwym rynku walutowym. Nie dokonuje rzeczywistych transakcji zlecanych przez klientów,
a jedynie mistyfikuje ich przeprowadzenie. Naprawdę dokonuje kompensacji pomiędzy
poszczególnymi ofertami kupna i sprzedaży przedstawionymi przez pozostałe osoby, które
stały się ofiarą nieuczciwego mechanizmu. Zgodność statystyk z tym, co dzieje się
w rzeczywistości, powoduje, że broker zarabia na procederze znaczne sumy. Zysk jest na tyle
wysoki, że ponoszenie ryzyka związanego z ewentualną odpowiedzialnością przed klientami
jest niwelowane perspektywą profitów.
 Zapamiętaj

Bucket shop działający na rynku Forex powinien być omijany przez inwestorów
z daleka. Jeżeli będziesz graczem, któremu uda się odnieść ekonomiczny
sukces, i pomnożysz swój majątek, to nieuczciwy broker po prostu ci go nie
wypłaci, zasłaniając się niejasnymi postanowieniami regulaminu.
W najgorszych przypadkach oskarży cię dodatkowo o oszustwo (pomimo tego,
że pozostajesz bez winy)! Dochodzenie roszczeń jest w takich przypadkach
utrudnione z uwagi na jurysdykcję. Jeżeli broker jest firmą zarejestrowaną za
granicą, to nie zdziw się, że spór będzie rozstrzygał sąd w jego kraju (m.in.
na skutek niekorzystnych dla klientów postanowień zaakceptowanego
regulaminu/podpisanej umowy).

Co bucket shop ma wspólnego z forexem?

Jak się okazuje – dużo, a nawet bardzo dużo. Decydując się na rozpoczęcie inwestowania na
rynku wymiany walut, będziesz musiał, prędzej czy później, podjąć decyzję o wyborze brokera,
z usług którego będziesz korzystał. Spotkasz się z opiniami doświadczonych graczy
odradzających ci poszczególne firmy. Nierzadko będą odnosić się do nich jako „oszustów”
i określać mianem bucket shopów. Dla porównania zapoznasz się również z listami
podmiotów prowadzących działalność w sposób przejrzysty i przyjazny dla klienta.

Pamiętaj, że udostępniana przez brokera platforma transakcyjna to narzędzie pozwalające ci

na wypracowanie zysków, lecz także poniesienie strat. Aby te ostatnie nie przeważały nad
pierwszymi, musisz zachować stan podwyższonej gotowości. Nie wszystko bowiem zależy
tylko od twoich umiejętności, kondycji finansowej lub szczęścia. Nie jesteś jedyną stroną
w handlu na rynku walutowym. Mało tego, jesteś co najmniej jedną z trzech, które mają wpływ
na twój potencjalny zysk. Obok inwestora liczy się jeszcze składający ofertę przeciwną oraz
łączący ich pośrednik, mogący mieć znaczny wpływ na ilość środków zgromadzonych na
założonym koncie.

Część współczesnych brokerów działa na przedstawionej wyżej zasadzie dawniej

funkcjonujących bucket shopów. Jeżeli zaczniesz współpracować z brokerem, który sięga po
takie metody, to nawet uzyskanie niewielkich sukcesów inwestycyjnych może okazać się twoim
przekleństwem.
 Bucket shop działający obok rynku Forex (zgadza się – „obok”, a jedynie w niewielkim zakresie
„na”) stawia sobie za cel wyciąganie z twojej kieszeni jak największej ilości środków
finansowych. W idealnej dla współczesnego bucket shopu sytuacji systematycznie zasilasz
posiadane konto kolejnymi zasobami pieniężnymi po to, aby przez inwestowanie obarczone
dużym ryzykiem stracić je w ciągu najbliższych, następujących po sobie tygodni. Warto przy
tym, abyś dokonywał jak najwięcej transakcji. Im częściej, tym lepiej dla twojego
współpracownika, ponieważ dodatkowo zarabia nie tylko na spreadzie, lecz także na
ewentualnych dodatkowych opłatach prowizyjnych.

Działanie obok rynku przejawia się w zbieraniu zleceń od klientów i ich wzajemnym
kompensowaniu z pominięciem przenoszenia ich na rzeczywisty rynek Forex, w ścisłym jego
rozumieniu. Broker zapewnia dzięki temu natychmiastową realizację zlecenia, nawet
w przypadku transakcji na parach walutowych o ograniczonej płynności.

Generując na koncie zysk, wpadasz w sidła zastawione przez brokera. Jego celem jest
doprowadzenie do sytuacji, w której to on zarabia. Broker nie działa bowiem pro publico bono,
a twój zysk jest jego stratą. Powstaje konflikt interesów, w którym to ty (działając według zasad
przedstawionych i zaakceptowanych podczas podpisywania umowy pozwalającej na
rozpoczęcie współpracy) znajdujesz się na straconej pozycji – zarówno ekonomicznie
(prawie zawsze), jak i od strony prawnej (rzadziej, lecz także stosunkowo często).

Przykład

Polski trader postanowił rozpocząć przygodę z rynkiem walutowym, korzystając

z dostępnych na rynku usług brokerskich. Gdy uznał, że polskie standardy nie
spełniają jego oczekiwań pod względem cenowym (zbyt drogie) oraz
technologicznym (brak możliwości korzystania z wybranych opcji służących
analizie technicznej), postanowił sięgnąć po tańszego brokera z Irlandii. Nie
doświadczył żadnych problemów podczas podpisywania umowy oraz transferu
środków. Podobnie w zakresie rozwiązań technologicznych i opłat. Odnosząc
sukcesy inwestycyjne i mnożąc kapitał zgromadzony na koncie, podjął decyzję
o wypłacie środków. Zanim jednak zdążył wypłacić środki, na jego konto włamała
się osoba trzecia i zajmując krótkie pozycje o dużej wartości, przynoszące
znaczne straty, doprowadziła inwestora do bankructwa. Kontakt z brokerem był
najbardziej pouczającym doświadczeniem. Broker odmówił wypłaty
odszkodowania, pomimo iż potwierdził włamanie na konto. Z uwagi na
jurysdykcję w jednej z republik bananowych inwestor nie podjął walki o utracone
środki.

Czy bucket shop j est nielegalny?

 Odpowiedź może wydać się szokująca, ale według prawa bucket shopping nie jest w sposób
jednoznaczny zakazany. Uderza w interes klienta, jest praktyką nieetyczną, ale przepisy nie
zakazują tego typu działalności. Kolejnym problemem jest wysoki stopień trudności
w udowodnieniu, że dany podmiot to w rzeczywistości bucket shop.

Jak rozpoznać, że broker to bucket shop?

Decydując się na korzystanie z usług konkretnego brokera, możesz zarówno przeanalizować
jego opinię wśród doświadczonych inwestorów, jak i sprawdzić inne możliwe źródła.

Podstawowe cechy, które pozwalają zdemaskować bucket shop, to:

› bardzo niska kwota środków wymaganych do rozpoczęcia inwestowania (brak ograniczeń

to dodatkowy sygnał, który powinien wzbudzić twoją czujność);

› prezent w postaci środków na start inwestowania, np. wyposażenie twojego rachunku

w 50 zł w zamian za rejestrację i złożenie co najmniej jednego zlecenia;
› stosowanie bardzo wysokiej dźwigni, np. trzysto- lub czterystokrotnej (300:1; 400:1);
› jedyna możliwość wyposażenia konta w środki to płatność kartą kredytową.
Czy można walczyć z brokerem działającym jak bucket shop? Można. Najlepszym sposobem
jest jednak zapobiegawczość i przeciwdziałanie, a nie dochodzenie roszczeń po fakcie.

Jak nie dać się oszukać?

Ponieważ forex nie jest rynkiem regulowanym i nie posiada w związku z tym jednego,
centralnego ciała sprawującego nadzór nad jego funkcjonowaniem i przebiegiem operacji,
najskuteczniejszym sposobem, aby nie paść ofiarą oszustwa, jest bieżące monitorowanie
tego, co dzieje się na platformie dostarczanej przez brokera oraz na twoim koncie.

Współcześnie działający jako bucket shop broker to podmiot, który specjalizuje się
w subtelnym, stopniowym i ciężkim do namierzenia okradaniu cię z kapitału. Dlatego pamiętaj,
że wszelkie ślady niezgodnych z twoim interesem zagrań będą miały niewielki rozmiar,
a podejrzanym transakcjom i tabelom będziesz musiał przyjrzeć się bardzo dokładnie.

Będąc inwestorem, możesz skorzystać z dwóch sposobów kontrolowania brokera:

1. monitoringu wykresów kursów par walutowych dostarczonych za pośrednictwem

platformy służącej wymianie walut;
2. monitoringu informacji płynących od traderów, instytucji finansowych lub innych źródeł
 zewnętrznych.

W pierwszym przypadku wystarczy, że zaopatrzysz się w dwa niezależne od siebie źródła

dostarczające informacji na temat bieżących notowań par walutowych. Jednym z nich powinien
być broker ECN, czyli Electronic Communications Network.

W drugim przypadku wystarczy sięgnąć do wiedzy i doświadczeń innych inwestorów, a także

publikacji i ostrzeżeń ze strony instytucji finansowych.

Boiler room

Oszustwa związane z rynkiem Forex mogą przybierać różną postać. Od churningu, przez
bucket shopy i High-Yield Investment Program, po jedno z najbardziej bezczelnych w formie
kłamstw – boiler roomy (w języku angielskim boiler room oznacza kotłownię).

„Halo? Słyszy mnie pan?”

Boiler room to oszustwo wykorzystujące techniki sprzedażowe wypracowywane przez
telemarketerów w celu pozyskania od potencjalnych klientów środków pieniężnych na
inwestycje, które w rzeczywistości nie zostaną poczynione. Najczęściej oferta składana jest
telefonicznie, a tylko okazjonalnie z wykorzystaniem Internetu.

Cechami szczególnymi boiler roomów są: stosowanie zachęcających do inwestowania metod

o silnym zabarwieniu emocjonalnym, wykorzystywanie technik perswazyjnych oraz sztuczek
opartych na różnych mechanizmach psychologicznych. Presja, czynnik upływającego czasu
i bardzo korzystnej, unikalnej oferty inwestycyjnej to podstawa.

Kluczowym czynnikiem dla odniesienia sukcesu przez oszustów wykorzystujących mechanizm

boiler roomów jest brak bezpośredniej relacji z klientem. Jej pojawienie się zaburzyłoby
schemat, na jakim oparty jest ten sposób wyłudzania środków.

„Podobno szuka pan sposobu na szybki zysk...”

Boiler room nie działa w próżni. Na świecie mechanizm ten stał się w znacznej mierze
profesją osób specjalizujących się w wykorzystywaniu naiwności i braku zdecydowania
inwestujących.

Organizacje o charakterze boiler roomów wywodzą się z państw anglosaskich. Pierwsze

zrealizowane oszustwa były związane z rynkami kapitałowymi. Z czasem jednak oszuści
rozszerzyli zainteresowanie również na rynek walutowy, w tym forex.
Pierwszym etapem jest odnalezienie potencjalnych ofiar. Proces wyszukiwania nie opiera się
na przypadku. Zbierane są dane (imię, nazwisko, telefon) publikowane przez nieopatrznych
użytkowników Internetu, a także informacje pochodzące od instytucji finansowych, portali
społecznościowych oraz innych formalnych lub nieformalnych baz danych (wykradzione przez
opłaconych w tym celu cyberprzestępców). Najważniejszym czynnikiem w doborze osób, które
znajdą się na celowniku nielegalnych praktyk, jest zainteresowanie inwestycjami. Nie ma
znaczenia jakimi. Mogą to być zarówno długofalowe plany pomnożenia skromnej kwoty, jak
i oczekiwania zarobienia znacznych sum w bardzo krótkim czasie.

W praktyce raz stworzona lista jest przekazywana z rąk do rąk przez przestępców finansowych
działających na rynkach walutowych oraz kapitałowych. Oczywiście za odpowiednią opłatą.

Cytat

„Brytyjski urząd nadzorujący rynki finansowe (FSA) wraz ze swoim

amerykańskim odpowiednikiem oraz brytyjskim urzędem skarbowym (Inland
Revenue) prowadzi dochodzenie w sprawie oszustw. Tylko w tym roku FSA
odkrył trzy listy potencjalnych ofiar i skontaktował się z 95 tys. osób.

Najnowsza lista, czwarta z kolei, jest największą, na jaką dotychczas natrafiono.

Zawiera ona nazwiska, adresy i numery telefonów 49 387 osób w Wielkiej
Brytanii. Urząd zamierza skontaktować się z każdą potencjalną ofiarą, by
doradzić, jak uniknąć strat”.
50 tys. Brytyjczyków na liście frajerów; www.gazeta.biz z 8 grudnia 2010 r.

Zapamiętaj

Wystarczy nieprzemyślana wypowiedź na portalu społecznościowym, abyś

znalazł się w kręgu potencjalnych ofiar oszustów wykorzystujących mechanizm
boiler roomów. Jeżeli nie ma takiej konieczności, lepiej nie publikuj swoich
przemyśleń na temat planowanych w przyszłości kroków inwestycyjnych.
W szczególności wystrzegaj się podawania takich informacji w sąsiedztwie
własnych danych osobistych oraz numeru telefonu.

Churning
 Ryzykiem związanym z inwestowaniem na rynku walutowym jest także churning. Stanowi on
jeden z bardziej skomplikowanych pod względem technicznym i psychologicznym
mechanizmów, służący nieuczciwemu wykorzystywaniu środków powierzonych brokerowi
przez jego klienta. Churning jest określany także jako twisting lub overtrading.

Ufaj sobie, a nie obcym

Churning to w uproszczeniu proces polegający na takim zachowaniu inwestycyjnym osoby
zarządzającej twoim kontem (np. brokera), które zmierza do generowania na nim jak
największej liczby transakcji. W ten sposób mnoży się prowizję (z reguły w takich przypadkach
wygórowaną), którą w związku z powtarzającym się, częstym składaniem zleceń kupna
i sprzedaży będziesz zobowiązany zapłacić. Korzyści finansowe odnosi zarówno
zarządzający kontem, jak i podmiot pobierający opłaty za wykonywanie transakcji. Niestety, nie
ty.

Oszuści finansowi trudniący się churningiem są świadomi, że stanowi on w wielu państwach

naruszenie praw gwarantujących bezpieczeństwo zawierania transakcji. W rezultacie, jeżeli
tego typu praktyki zostaną udowodnione, to często podmiot, który wzbogacił się kosztem
poszkodowanego, musi zwrócić nie tylko należności wynikające z generowanych w szybkim
tempie prowizji, lecz także te powstałe ze strat pojawiających się na skutek nietrafionych
i zrealizowanych przez brokera zleceń (dokonanych w oparciu o jego, a nie twój wybór).

W j aki sposób udowodnić churning?

W przypadku zgłoszenia przez klienta podejrzenia, że zarządzający jego majątkiem może się
zajmować nielegalnymi praktykami, podmioty kontrolujące:

1. analizują obrót generowany na koncie;

2. badają wielokrotność zainwestowania całego kapitału w ciągu roku, czyli to, ile razy
środki zgromadzone na koncie były ponownie wykorzystane w określonym przedziale
czasu. Ważne jest, czy liczba operacji przekracza przyjętą standardowo normę.

Przykład

Broker, który intensywnie wykorzystuje środki zgromadzone na koncie swojego

klienta, będzie w stanie zainwestować ich całość nawet jeden raz na 2–3
tygodnie. W bardziej rozciągniętych w czasie przypadkach okres ten wydłuża
się do miesiąca lub nawet 6 tygodni. Rzadko przekracza 7–8 tygodni. Dla
porównania przeciętny inwestor tę samą ilość środków wykorzysta średnio
w ciągu półtora roku (do dwóch lat). Rzadziej będzie to krótszy okres (np. 9
miesięcy).
 W przypadkach, gdy klient powierzy zarządzanie swoimi finansami pośrednikowi, który nie jest
dostawcą konta, znaczne prowizje wynikające z liczby dokonywanych transakcji doprowadzą
w krótkim czasie do strat równych początkowo zainwestowanemu kapitałowi. Szybkie
„wyczyszczenie” konta stanowi dużą groźbę dla osób chcących grać na rynku Forex przez
niesprawdzonych pośredników.

Problemów szukaj u źródła

W przypadku churningu problemem jest system zarobkowania pośredniczących w obrocie
brokerów. Jeżeli ich wynagrodzenie (stosunkowo niskie w tej sytuacji) składa się m.in. ze
środków uzyskanych z tytułu zarządzania danym kontem i procentowo ograniczoną prowizją od
zysku, to niewielkie wahania kursów walutowych nie pozwalają brokerowi na oszustwo. Dopiero
znacząca fluktuacja przyniesie spełnienie oczekiwań (pod warunkiem osiągnięcia zysków).
W przypadku rynku walutowego jest to i tak mniejszy problem niż na rynkach regulowanych, np.
na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, gdzie płynność nie jest na tak wysokim
poziomie, a wywarcie wpływu na sam rynek jest dla dużych podmiotów o wiele prostsze. Na
forexie łatwo o szybkie pomnożenie majątku, w szczególności ze względu na lewarowanie
rynku. Wysoka dźwignia jest jednak bronią obosieczną. Szybki zysk może brównież
w zawrotnym tempie zostać zniwelowany przez stratę.

Jeżeli zastanawiasz się, czy masz do czynienia z churningiem, to pamiętaj, że im bardziej

stałą wartość ma prawdopodobny zysk z inwestycji, a wahania kursów są mniejsze, tym wyższe
prawdopodobieństwo pojawienia się tego typu oszustwa. Pośrednicy nie będą bowiem
zainteresowani oczekiwaniem na zysk z obligacji, gdy mogą osiągnąć jego kilkukrotność
w krótszym czasie dzięki uczynieniu obrotu bardziej intensywnym.

Kto komu płaci, czyli j ak zarabia broker?

Churning nie jest więc niczym innym, jak nadmiernym korzystaniem przez brokera ze zleceń
sprzedaży i kupna w celu generowania wysokich kosztów obsługi twojego konta
inwestycyjnego z powodu rosnącej wartości koniecznych do uiszczenia prowizji. W przypadku
churningu broker pośredniczący w obrocie środkami zgromadzonymi na koncie nie działa na
twoją korzyść (tj. na korzyść swojego klienta), ignorując twoje interesy i skupiając się jedynie
na własnych korzyściach.

Wydawałoby się, że broker, będąc jedynie pośrednikiem zarządzającym twoim kontem, nie ma
możliwości czerpania korzyści finansowych z mnożenia prowizji. W rzeczywistości jednak
zdarza się, że ma. Wystarczy, że porozumie się w tym celu z dostawcą twojego konta
i w zamian za stałą stawkę lub wynagrodzenie uzależnione od liczby przeprowadzonych
transakcji zrezygnuje ze zgodnego z prawem i etyką prowadzenia twoich inwestycji. Churning
nie oznacza jednak, i o tym musisz pamiętać, że twój kapitał będzie tylko i wyłącznie malał.
 Koszty wywoływane coraz wyższymi opłatami oszust chętnie „przykrywa” drobnymi zyskami.
Pozwala mu to na tymczasowe uśpienie twojej czujności i kontynuowanie nieuczciwych
działań.

Klucz do oszustwa
Kluczowym elementem pozwalającym pośrednikowi na przeprowadzenie oszustwa
z wykorzystaniem twojego konta jest przejęcie nad nim kontroli. Mnożenie transakcji nie
będzie możliwe do zrealizowania, jeżeli będziesz czuwał nad tym, co dzieje się z twoimi
środkami. Nie pozostawisz przecież gwałtownego ruchu na własnym koncie bez reakcji.
Nieuczciwy pośrednik doskonale zdaje sobie z tego sprawę. Dlatego też jego pierwszym
celem po porozumieniu się z dostawcą konta jest odwrócenie twojej uwagi. Czy chcesz tego,
czy nie, czy się spodziewasz, czy nie, broker dąży do przejęcia kontroli nad zarządzanym
przez ciebie rachunkiem inwestycyjnym.

Kto jest na tyle naiwny, żeby swoje środki powierzyć osobie trzeciej? Okazuje się, że wcale nie
trzeba być tak bardzo łatwowiernym, jak może się wydawać. Wystarczy, że masz bardzo mało
czasu, musisz zająć się życiem prywatnym, odrywając się od czynnego, bieżącego
inwestowania. Wtedy sięgasz po oferty pośredników. Pochłaniające twój czas obowiązki,
wynikające z ciągłej konieczności zarządzania innymi sprawami niż forex, mogą zachęcić
maklera do nadużyć.

Jak pośrednik przej muj e kontrolę?

Broker działający niezgodnie z prawem i zasadami etycznymi nie będzie miał skrupułów, aby
wciągnąć cię w pozory finansowej walki, której celem jest twój zysk. Żeby oszustwo się udało,
pośrednik może wykorzystać dwa sposoby na zdobycie praw do zarządzania kontem:

1. współpraca nawiązana w drodze zawarcia umowy;

2. przejęcie z wykorzystaniem sprytnych i przemyślanych technik marketingowych, nie
stroniących od kłamstwa.

Po pierwsze może być to więc umowa, w której przekażesz na rzecz pośrednika prawo do
zarządzania kontem. Umowy o zarządzanie rachunkiem są z reguły zawierane na piśmie.
Podstawowymi elementami są postanowienia określające strony oraz liczne punkty odnoszące
się do odpowiedzialności pośrednika.

Jeżeli uda ci się odnieść sukces na wielu płaszczyznach ekonomicznych albo inne sytuacje
doprowadzą cię do konieczności podpisania umowy, uważaj, na co się zgadzasz. Nie jest
trudno wpaść w pułapkę już na tym etapie. Chwila nieuwagi może być bardzo kosztowna. Tym
bardziej, że w świecie finansów spotkanie nieuczciwego kontrahenta nie należy do rzadkości.
 Musisz być na to przygotowany finansowo (odpowiednie zabezpieczenie przed utratą całości
posiadanych środków) i psychicznie.

Po drugie przejęcie kontroli może odbyć się na zasadzie manipulacji. Przypomnij sobie, jak
działa boiler room.

Przykład

Podczas podróży służbowej z twoim przełożonym w celu przeprowadzenia

rozmowy z kluczowym klientem dzwoni do ciebie broker zarządzający twoim
kontem z informacją o szansie na przeprowadzenie bardzo zyskownej transakcji.

Podekscytowany perspektywą znacznego zysku wyrażasz zgodę na podjęcie

działań przez pośrednika. W tym momencie faktycznie przekazujesz mu kontrolę
nad kontem.

Brak możliwości zweryfikowania rekomendacji przedstawionych przez brokera

(m.in. w sytuacjach takich, jak przedstawiona w przykładzie) jest jedną
z najwygodniejszych dróg dla nieuczciwego pośrednika do rozpoczęcia
niezgodnych z regułami współpracy praktyk.

Pośrednictwo pod j urysdykcj ą USA

Jeżeli korzystasz z usług pośrednika objętego jurysdykcją wymiaru sprawiedliwości Stanów
Zjednoczonych (możesz to sprawdzić w umowie), warto, abyś pamiętał, że churning jest
naruszeniem SEC Rule 15c1-7 oraz innych praw związanych m.in. z papierami
wartościowymi.

Nieuczciwym działaniem opartym w dużej mierze na tych samych zasadach co churning jest
excessive trading. Od opisywanego oszustwa różni go jedynie celowość. Broker dokonuje
licznych transakcji, jednak nie w celu spowodowania wzrostu wartości rachunku za opłaty
prowizyjne, ale upozorowania dużego zainteresowania wśród inwestorów przedmiotem
transakcji.

Zarówno exccesive trading, jak i churning oprócz SEC Rule 15c1-7 naruszają
również FINRA Rule 2310, FINRA Rule 2310-2(b)(2), NYSE Rule 408(c) oraz NYSE Rule
476(a)(6). Jeśli podejrzewasz swojego brokera o nieuczciwe działania, możesz zawiadomić
o tym NYSE, korzystając z dostępnego na jej stronie formularza online.

Kopię reguł Nowojorskiej Giełdy Papierów Wartościowych możesz uzyskać, dzwoniąc pod
numer NYSE (212) 656 27 44.
 High-Yield Investment Program

HYIP, czyli High-Yield Investment Program, to w rzeczywistości:

1. Struktury finansowe budowane na wzór piramid. W zasadach działania są podobne do

funkcjonowania marketingu wielopoziomowego, nie są jednak z nim tożsame.
W skrócie i dużym uproszczeniu: wpłaty pochodzące od kolejnych osób są źródłem
wypłat dla poprzednich uczestników do momentu, aż kierujący oszustwem podejmą
decyzję o ucieczce ze zgromadzonymi środkami. Cechą charakterystyczną HYIP
opartego na modelu piramidy finansowej jest uzyskiwanie zysku przez uczestników
programu, którzy działając od początkowych faz „inwestycji”, w porę się wycofają.
2. Oszustwa finansowe polegające na zachęcaniu niedoświadczonych inwestorów do
przekazywania środków w celu osiągnięcia zysku opartego na stałym oprocentowaniu
podanym przez organizatora całego przedsięwzięcia. Zarówno idea inwestowania, jak
też wysokie oprocentowanie pozostają jednak w sferze czysto teoretycznej.

Piramida finansowa
HYIP, który zaprasza do inwestowania na rynku walutowym, działa według prostego
mechanizmu. Drobny inwestor, zachęcony zapowiedzią dużego zysku przy jednoczesnym
zerowym lub minimalnym ryzyku, wpłaca pieniądze z wykorzystaniem jednego z podanych
sposobów płatności. Nie dysponuje żadnymi konkretnymi danymi pozwalającymi namierzyć
osobę, której przekazał środki (chyba że HYIP korzysta ze słupów, czyli osób, które nie są
świadome, w jakich celach wykorzystywane są ich dane). Czekając na obiecane zyski, wciąga
do programu swoich znajomych. Nowi uczestnicy (nie tylko zaproszeni przez pierwszą ofiarę
oszustwa, lecz także zupełnie obcy) finansują wypłatę dla początkowych zainteresowanych.
Każde następne wpłaty osób wciągniętych w nieuczciwe praktyki są wyższe. Łatwiej też
pozyskiwani są uczestnicy, z uwagi na zadowolonych z osiągniętego zysku pierwszych
wpłacających. W momencie, w którym oszuści uznają, że piramida uzbierała wystarczającą
liczbę środków lub robi się wokół niej zbyt duże zamieszanie, znikają razem z pieniędzmi.
HYIP nie inwestuje w rzeczywistości na rynku Forex. FX służy jedynie jako generująca
wirtualne zyski przykrywka do gromadzenia i wypłacania środków.

Zbieramy i zwiewamy
Drugi model HYIP działa na identycznych zasadach jak pierwszy, z takim wyjątkiem, że
w ogóle nie wypłaca środków w celu zgromadzenia większej liczby osób na podstawie
rekomendacji. Po prostu po uzyskaniu określonego poziomu środków oszuści znikają, a ślad
po nich ginie.

Chociaż inwestor (zarówno początkujący, jak i ten doświadczony, który ma za sobą kilka
 transakcji) nie powinien mieć problemów ze zdemaskowaniem bezczelnego oszustwa, nadal
wiele osób pada ofiarą obiecujących gruszki na wierzbie „ekspertów ds. inwestowania” lub
„specjalistów rynku Forex”, a czasem nawet „doświadczonych, wieloletnich inwestorów”.

Do kogo są skierowane programy HYIP? Na to pytanie nie jest wbrew pozorom łatwo
odpowiedzieć. Jak pokazała praktyka, na nieświadome poświęcenie swoich pieniędzy decydują
się osoby z różnych przedziałów wiekowych, pochodzące z odmiennych środowisk
i znajdujące się zarówno w stabilnej, jak i niestabilnej sytuacji ekonomicznej. Dlaczego
ulegają pokusie niewiarygodnego zarobku w bajecznie prosty sposób? Cóż, jest to kwestia
zaufania.

Grunt to zdobyć zaufanie

Programy HYIP są skonstruowane w sposób na tyle przebiegły, że rozpoczęcie
„inwestowania” jest bardzo proste. W praktyce HYIP wymaga jedynie kilku kliknięć myszką, aby
trzymane w skarpecie złotówki znalazły nowego właściciela. Pomimo że ofiara rejestrująca
się jako uczestnik akcji szybkiego pomnażania pieniędzy ma świadomość, że przekazuje
środki w nie wiadomo czyje ręce, dusi w sobie głos rozsądku nieuzasadnioną i nadmierną
ufnością.

To wspomniane zaufanie nie bierze się znikąd. Trafiając na reklamę lub rekomendację
„pewnego wyjątkowego i niedostępnego dla wszystkich programu”, można przecież stracić
głowę. Zamiast miejskiego lub wiejskiego (w zależności od upodobań) znanego od lat klubu
i fiata w garażu – wakacje na Karaibach i nowe porsche. Przyszły milioner marzy. Co
natomiast widzi? Skomplikowaną pod względem budowy stronę WWW, szatę graficzną bogatą
w detale podkreślające wysoki status majątkowy organizatora, studyjne zdjęcia „eksperta”
w klimacie chłodnego profesjonalizmu. Wszystko wskazuje na sukces na wyciągnięcie ręki
i (prawie) za darmo.

Po bardzo rozsądnym, lecz obarczonym niewielkim ryzykiem (rzecz jasna w rozumieniu

nowicjusza poszukującego fortuny) zainwestowaniu środków pozostaje oczekiwanie na zysk.
Początkowo nic nie wskazuje na to, że cały proces doprowadzi do rezultatów odwrotnych niż
spodziewane i wyczyści kieszeń do dna. Wręcz przeciwnie. Pierwsze fazy oszustwa
zachęcają do dalszego przekazywania pieniędzy i namawiania kolejnych osób na
„kilkumiesięczne zarobki w tydzień”.

Poniżej przykładowa wiadomość od organizatorów jednego z polskich programów HYIP

(w tym przypadku w postaci piramidy finansowej; zachowana oryginalna pisownia):

„Szanowny Panie,
Najszczersze gratulacje sukcesów w mnożeniu pieniędzy, na które czekałeś całe
życie. Już niedługo inni będą zazdrościli Tobie fortuny.
 Żebyś zyskał szybciej i żeby Twoich pieniędzy było jeszcze więcej proponuj
Twoim znajomym, aby przystąpili do programu. Dla każdego z nich na
międzynarodowych rynkach zarobimy 60% w jeden miesiąc. Czy to nie jest dużo?
To bardzo dużo. Tego nie da im żaden bank. A Tobie za każdego nowego
uczestnika wypracujemy dodatkowe 30% miesięcznie! To razem 90%
miesięcznie! Masz to jak w banku. Szwajcarskim banku. (...) Powiedz znajomym,
żeby zarejestrowali swój udział już dziś. Zamykamy przyjmowanie środków już
niedługo”.

Pierwsze zwątpienie przychodzi wraz z upływem zapowiadanych terminów wypłaty zysku.

Kontakt się nie urywa, ale jest oparty na jednostronnym monologu „eksperta ds. inwestowania”,
który czasem jest również „członkiem elitarnego międzynarodowego stowarzyszenia
inwestorów giełd światowych”.

Konstrukcja HYIP została stworzona po pierwsze z nastawieniem na pozyskanie jak

największej liczby osób, które zdecydują się na przekazanie środków, a po drugie – na
zdobycie możliwie wysokiego wkładu pieniężnego od każdego z nich. Nie jest więc niczym
zaskakującym ciągnąca się w nieskończoność korespondencja, głucha na prośby i żale
„inwestora”. Momentem krytycznym dla zainteresowanej strony jest zerwanie kontaktu.
Okazuje się, że procedura HYIP jest niebezpieczna przede wszystkim dla niedoświadczonych
inwestorów, którzy nie mają jeszcze ugruntowanej wiedzy. Można pokusić się o sformułowanie
zasady, że im większa świadomość zasad funkcjonowania rynków, tym mniejsze ryzyko
skorzystania z oferty oszustów.

Początkujący inwestor, skuszony obietnicami nierealnie dynamicznego pomnożenia

posiadanego majątku, zostaje w rezultacie z pustym portfelem. Klasyczny model zasady „płać,
a potem płacz”. Zainwestowane środki po raz ostatni widzi w momencie realizowania
płatności za pośrednictwem wymyślnego systemu przesyłania środków za granicę. Na jego
prośby i groźby poczta elektroniczna zaufanych specjalistów nie odpowiada lub przesyła
automatyczną wiadomość o niedostępności adresata. Perspektywa zysku z prowadzonego
przez „eksperta” programu na stałe zniknęła z horyzontu planów inwestycyjnych.

Podobna sytuacja dotyczy każdego ze znajomych, którzy zostali zachęceni i zdecydowali się
na wykorzystanie unikalnej szansy na pomnożenie majątku i zdobycie fortuny.

Struktury HYIP tak naprawdę mają niewiele wspólnego z rynkami finansowymi. Wykorzystując
niewiedzę i brak doświadczenia osób, które nie poruszają się na co dzień w świecie
inwestycji, od lat doprowadzały do utraty znacznych sum z portfeli mieszkańców różnych
kontynentów. O tym, że najpierw był forex, a potem Internet, wiedzą wszyscy. Podobnie ze
strukturami HYIP. Zanim zaczęły rozprzestrzeniać się z wykorzystaniem sieci, na długo
pozostawały domeną regionalnych, mniejszych lub większych oszustów finansowych. Wraz
z rozwojem mediów gwałtownie się rozwinęły – cyberprzestępcy stali się bardziej nieuchwytni
 i bezkarni. HYIP często, choć jedynie przez wykorzystanie nazwy, dotyczy rynku Foreign
Exchange. W Polsce na większą skalę pojawił się w XXI w.

Cały problem w prostocie HYIP

Ze względu na to, że adresatem HYIP są osoby, które cechują się nadmierną ufnością,
a prowadzenie tych struktur finansowych nie jest skomplikowane od strony organizacyjnej,
można się na nie natknąć niemalże wszędzie. Dlaczego?

Po pierwsze, z ich funkcjonowaniem nie wiążą się praktycznie żadne koszty (jedynie
wykupienie serwera i przygotowanie strony WWW). Ponieważ w sieci obie te rzeczy można
otrzymać za darmo, także HYIP może łączyć się z zerowymi wydatkami dla przyszłego
oszusta.

Po drugie, z prowadzeniem HYIP nie wiąże się praktycznie żadna odpowiedzialność.

Organizatorzy programów HYIP są niemal nieuchwytni dla władz. Internetyzacja i minimalne
środki ostrożności wyłączają możliwość skutecznego podążania śladami finansowych
naciągaczy.

Przeciętny program HYIP kończy działalność, gdy uzyska od pochłoniętych chęcią zysku
inwestorów od kilku do kilkunastu tysięcy dolarów. Rekordziści zbierają jednak znacznie
więcej. Dla pokazania, jak naiwni mogą być ludzie, warto przypomnieć o takich fenomenach,
jak www.12dailypro.com, obiecujące 44% zysku w 12 dni w zamian za oglądanie reklam
internetowych. Działająca w oparciu o schemat Ponziego (ściślej rzecz biorąc, płatny auto-
surf[6]) firma wyłudziła 50 mln dolarów od ponad 300 tys. uczestników.

Jak rozpoznać HYIP?

1. Zwracaj u wagę na wysokość obiecanego zysku
We współczesnym świecie nie otrzymasz nic za darmo. Organizatorzy HYIP wiedzą to
i dlatego proponują minimalne kwoty, które należy zainwestować. Nie są zainteresowani
wpłatami o nieregularnych wysokościach nieprzekraczających ustalonego poziomu
(progu opłacalności dla oszustów). W zamian za niewielki wkład oferują za to
kilkudziesięcioprocentowy zysk w ciągu miesiąca. Nierealne? Słusznie. Uważaj na
ogłoszenia w rodzaju: „58,96% w cztery tygodnie!”. Zachowaj czujność już w przypadku
obietnicy ponad 10%. Jest to bezpieczna granica dla rzetelnie prowadzonych inwestycji
o dużym poziomie ryzyka. Uważnie analizuj zapowiedź wysokości zysku.

2. Dane osobowe
Wyobraź sobie, że na ulicy spotykasz obcą osobę, która mówi ci, że jeżeli dasz jej 100 zł,
to za tydzień spotkacie się w tym samym miejscu i przekaże ci nie 100, ale 250 zł. Zaufasz
jej? Niekoniecznie.

Podobnie, choć najczęściej za pośrednictwem Internetu, działają struktury HYIP. Strony

WWW tych programów nie zawierają żadnych informacji na temat danych osobowych
„eksperta”, któremu masz przekazać swoje pieniądze.

Sposobem na poznanie adresu i tożsamości nie jest również wpłata. Następuje ona
z wykorzystaniem niepewnych systemów transferu gotówki, często wykorzystywanych przez
oszustów, które pozwalają odebrać pieniądze za okazaniem dowodu osobistego.
Organizatorzy HYIP mają tego świadomość. Nie jest dla nich problemem zdobycie
fałszywych dokumentów.

Bardziej wyrafinowane formy omawianych „programów inwestycyjnych” opierają się na

fałszywych danych osobowych, które w rzeczywistości nie istnieją lub są zwyczajnie
skradzione. W dzisiejszych czasach (dostępność danych za pośrednictwem portali
społecznościowych) nie jest niczym trudnym pozyskanie danych na potrzeby kradzieży.

3. Bu dowanie fałszywego wizeru nku

Wykorzystujące brak doświadczenia początkujących inwestorów programy HYIP nie
cieszyłyby się taką popularnością, gdyby korzystały z profesjonalnych metod budowania
wizerunku. Strona WWW będzie zawierała informacje o współpracy z dużymi firmami,
a czasem nawet oddzielny cennik usług dla największych instytucji. Całość urozmaicą
zdjęcia luksusowych wnętrz wypełnionych profesjonalistami z telefonami, teczkami
i wykresami na monitorach laptopów. Problem z reguły występuje jednak z językiem, który
w rezultacie psuje cały efekt. Gramatyka i ortografia nie są mocnymi stronami
podążających za sukcesem „ekspertów ds. inwestowania”.

4. Zwróć u wagę, gdzie trafiłeś

Niektóre programy działają na zasadzie chwalenia się tym, czym są. Często emanują
swoimi nierealnymi osiągnięciami, nie stroniąc od używania nazwy HYIP. Treści
opisujące mechanizm jako oszustwo wykorzystują do kreowania atmosfery dostępności dla
wybranych i ogólnoświatowej zmowy. W takich przypadkach są bardzo dobrze oznakowane
(„HYIP! TUTAJ! KLIKNIJ!”), a niekiedy korzystają z agresywnych reklam („Jesteś
milionowym internautą odwiedzającym tę stronę. Możesz wziąć udział w unikalnym
programie i zarobić 77% w miesiąc”).

5. Polecenia
Inaczej tzw. referale (ang. referals), czyli odesłania z innych stron do strony bazowej
oszustwa wraz z wystawionymi pozytywnymi ocenami – to przebiegła forma reklamy.

6. Sprawdź, czy inni nie zostali oszu kani

 Warto przeszukać w sieci opinie krążące o danym inwestorze (ekspercie) i jego
propozycji. Często jest tak, że nie ciebie pierwszego próbował nabić w butelkę. Opinie
internautów pozwolą uzyskać dodatkową wiedzę na temat tego, kto może stać za daną
ofertą.

Jak uniknąć HYIP?

1. Jeżeli nawet najbardziej zaufany inwestor poprosi cię o przekaz pieniężny
z wykorzystaniem nieznanych ci systemów płatności – odmów.
2. Jeżeli ktoś oferuje ci miesięczny zysk w skali miesiąca na poziomie co najmniej 10%
przy braku lub minimalnym poziomie ryzyka – odmów.
3. Nie wierz w pośredników inwestujących na rynku Forex, którzy nie podają swoich danych
osobowych oraz kontaktowych.

Jak poznać oszusta?

Jak sprawdzić, czy masz zamiar zawrzeć umowę ze sprawdzonym, godnym zaufania
brokerem? Gdzie możesz skontrolować, czy nie masz do czynienia z bucket shopem, HYIP,
boiler roomem lub churningiem?

Wbrew pozorom nie jest to trudne. Do weryfikacji, z jakim podmiotem masz do czynienia,
mogą posłużyć ci cztery podstawowe działania, najlepiej przeprowadzone razem, dla
uzyskania pewności osiągniętych rezultatów. Oto one:

1. dane pochodzące od instytucji nadzorujących rynek;

2. informacje praktyczne pochodzące od innych traderów;
3. wykorzystywanie par walutowych o niskiej płynności do oceny wiarygodności brokera;
4. bieżące porównanie cen generowanych przez pary walutowe u różnych brokerów.

1. Dane organów nadzoruj ących

Chodzi o analizę powszechnie udostępnianych danych, publikowanych w formie informacji lub

ostrzeżeń przez podmioty sprawujące nadzór nad rynkiem giełdowym w poszczególnych
państwach. Pamiętaj, że nie warto tracić czasu na przeglądanie stron internetowych lub
dziesiątek stron papierowych raportów wszystkich możliwych komisji nadzoru (lub podobnie
nazywanych podmiotów). Wystarczy, abyś dotarł do wiadomości pochodzących od organu
nadzoru z państwa, w którym zarejestrowany jest broker, lub kraju, z którego pochodzisz.
W przypadku Polski będzie to Komisja Nadzoru Finansowego. Publikuje ona m.in. dane
dotyczące uzyskania zezwolenia przez poszczególne podmioty działające w obrocie w roli
maklerów. Na jej stronie internetowej publikowane są tzw. ostrzeżenia publiczne. Jeżeli
istnieje podejrzenie, że podmiot prowadzi działalność bez wymaganego przepisami prawa
zezwolenia na:

› wykonywanie czynności bankowych;

› prowadzenie działalności maklerskiej;
› używanie nazwy „fundusz inwestycyjny” w sposób nieuprawniony;
› dystrybucję jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych;
› oferowanie papierów wartościowych;
› oferowanie akcji oraz opcji towarowych;
› prowadzenie giełd opcji towarowych;
› prowadzenie giełd towarowych;
› prowadzenie działalności ubezpieczeniowej;
› sprzedaż produktów finansowych
lub wprowadza w błąd bądź dotyczą go ostrzeżenia zagranicznych organów nadzoru –
możesz zwrócić się z pytaniem bezpośrednio do KNF drogą elektroniczną, telefoniczną lub
pisemną. Dane, o których mowa wyżej, publikowane są w formie listy na stronie KNF.

Jeżeli broker zarejestrowany jest w innym państwie i nie prowadzi usług skierowanych do
klientów z rynku polskiego, warto sięgnąć do instytucji nadzorujących z poszczególnych
państw. Często są to lokalizacje dosyć egzotyczne z uwagi na opodatkowanie. Oto lista
podmiotów, które najczęściej mają nadzór nad brokerami z uwagi na państwo rejestracji:

› Brytyjskie Wyspy Dziewicze: British Virgin Islands Financial Services Commission;

› Irlandia: Irish Financial Services Regulatory Authority;
› Wielka Brytania: Financial Services Authority (FSA);
› Wyspa Man: Financial Supervision Commission (FSC, for banking, investment and
fiduciary businesses), Insurance and Pensions Authority (IPA, for insurance and
pensions businesses);
› Stany Zjednoczone: United States Securities and Exchange Commission (SEC), System
Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych (FED), Federal Deposit Insurance
 Corporation (FDIC), Office of the Comptroller of the Currency (OCC).

2. Informacj e od innych traderów

Wiedza pochodząca z doświadczenia innych to wiedza, która pozwala zaoszczędzić ci nie

tylko czas, lecz także pieniądze. Jeżeli twój przyjaciel został oszukany przez jednego
z brokerów, to dzięki przekazanej ci informacji unikniesz nieprzyjemności, stresu
i nieuczciwych kontrahentów. Problem w tym, że możesz nie znać osoby, która jest specjalistą
w dziedzinie znajdującej się w sferze twoich bieżących potrzeb – w tym przypadku rynku
Forex.

Podstawowym środkiem komunikowania, z którego obecnie korzysta większość drobnych

inwestorów, jest Internet: portale finansowe, które dostarczają codziennie kilkadziesiąt,
a nawet kilkaset nowych wiadomości na temat kondycji rynku i wydarzeń mających wpływ na
notowania par walutowych, blogi pełne mniej lub bardziej profesjonalnych komentarzy i analiz
oraz fora poświęcone rynkowi walut. W każdym z tych źródeł znajdziesz dziesiątki wypowiedzi
poświęconych ofercie brokerów (opinie określające poziom zadowolenia z usług, problemy
związane z korzystaniem z platform, oceny obsługi klienta, procedury reklamacyjne i wiele
innych tematów). Od najbardziej pochlebnych, po najbardziej krytyczne – opinie inwestorów
mają, wbrew pozorom, ogromne znaczenie. Dlatego korzystając z informacji pochodzących
od innych traderów, musisz liczyć się z niebezpieczeństwami wynikającymi z praw rynku,
zasad funkcjonowania portali społecznościowych oraz anonimowości w sieci.

Szukając informacji na temat oferty brokera i tego, jak traktuje swoich klientów, przygotuj się
do tego, że otrzymasz ciężką do przetworzenia dawkę wiadomości, które nie są w żaden
sposób poukładane i tworzą jeden ogromny szum informacyjny. Jak sobie z nim możesz
poradzić i wybrać jedynie rzetelne wiadomości? Dokonaj podziału źródeł na niepewne i prawie
pewne oraz zwróć uwagę na zagrożenia związane z każdym z nich.

Wiem mało, piszę dużo (źródło niepewne)

Jeżeli zapoznajesz się z wypowiedzią osoby, która nie jest doświadczona w inwestowaniu lub
której wiedzy nie jesteś w stanie zweryfikować, uważaj na następujące działania:

› czarny PR – konkurencyjni brokerzy mogą zlecić agencji reklamowej stosowanie

marketingu szeptanego przeciwko firmie, której usługami jesteś potencjalnie
zainteresowany; w takiej sytuacji opinie, z jakimi się zapoznasz, nie będą obiektywne,
a ich celem będzie wprowadzanie potencjalnych klientów w błąd;
› marketing szeptany u kieru nkowany na promocję – sprawdzany przez ciebie broker
sięga po promowanie własnych usług z wykorzystaniem popularnych wśród inwestorów
 portali internetowych; w takim przypadku wynajęcie kilku „naganiaczy” polecających
usługi spowoduje sztuczne tworzenie niezgodnych z prawdą wiadomości na temat
działania brokera.

Czarny PR oraz marketing szeptany mogą występować łącznie. Zamieszczane przez

agencję reklamową wiadomości mogą spotkać się z kontrofensywą działań konkurencji. W tak
powstałym szumie informacyjnym ciężko jest odnaleźć interesujące nas rzetelne opinie. Nie
ma jednak rzeczy niemożliwych. Odwołując się do własnej intuicji i szybko sprawdzając, czy
podobne treści pojawiały się już w innych miejscach, możemy wyciągnąć konkretne wnioski,
przydatne dla nas w procesie poszukiwania uczciwego brokera.

1. Przeprowadzona w sposób niekonsekwentny kampania reklamowa, oparta m.in. na

marketingu szeptanym, powinna wzbudzić twój niepokój. Dlaczego firma, która
w zamian za określone wynagrodzenie zleca pracę innemu przedsiębiorstwu, nie
potrafi wyegzekwować skutecznego działania? Co z monitorowaniem efektów, jakie
przyniosły przedstawione wyżej wypowiedzi? Informacje pochodzące od konkurencji
nie doczekały się reakcji ze strony osób odpowiedzialnych za budowanie wizerunku
reklamowanego brokera.
2. Broker (w tym przypadku zagraniczny makler rozpoczynający oferowanie swoich usług
na polskim rynku) mierzy się z problemem obaw przed brakiem wypłat zysków
wypracowanych przez inwestorów. Mimo iż są to jedynie zarzuty stawiane przez
konkurencję, nie zaszkodzi, jeżeli wyślesz pytanie do brokera w tej sprawie. Zobacz,
jak zareaguje i jak szybko dotrze do ciebie odpowiedź. Brak reakcji, ociąganie się lub
zbywające podejście to kolejny sygnał, który powinien wzbudzić twoją większą
czujność.

Wiem dużo i piszę dużo (źródło prawie pewne)

Jeżeli zapoznajesz się z wypowiedzią osoby, która jest doświadczona w inwestowaniu, i jej
wiedzę uznajesz za zweryfikowaną, również zachowaj ostrożność. Tajemnicą poliszynela jest
to, że brokerzy wynagradzają w formie pieniężnej lub za pomocą innych profitów osoby znane
ze środowiska inwestorów rynku Forex, które cieszą się dużym autorytetem wśród mniej
doświadczonych oraz mają duże możliwości opiniotwórcze (np. autorzy znanych blogów czy
aktywni użytkownicy forów internetowych).

Od kogo pochodzi informacj a?

W jaki sposób odróżnić informacje, które zawierają treści reklamowe, od tych pochodzących
od prawdziwych inwestorów? Na co zwracać uwagę?

W pierwszym przypadku, gdy nie dysponujesz wiedzą na temat osoby publikującej opinię
(przekazującej informację), skup się na śladach, jakie pozostawia za sobą w Internecie.

Ten sam nick (login) czy adres IP, pojawiające się na różnych portalach, przy powtarzających
się co do litery treściach, powinny być dla ciebie jednoznacznym sygnałem, że opinia nie jest
pewna. Podobnie traktuj publikowanie takich samych, zabarwionych pozytywnie lub negatywnie,
informacji przez różne osoby.

W drugim przypadku, gdy wiesz, że masz do czynienia z ekspertem posiadającym bogaty

zasób wiedzy o rynku Forex, również nie jesteś bezbronny.

Jak wychwycić tak ukrytego oszusta? Takie osoby są zwykle bardzo aktywne, więc pozostawiają
po sobie w mediach dużo wypowiedzi. Wystarczy chwila, aby przy użyciu wyszukiwarki
sprawdzić, jak kształtowały się poglądy eksperta od rynku Forex na przestrzeni tygodni,
miesięcy, a czasem nawet lat.

Szukając informacji pochodzących od innych traderów, musisz pamiętać, że każdy z nich

wykorzystuje środki pieniężne do handlu na rynku Forex. Celem tradera jest zysk. Jeżeli nie
może go wypracować, to zadaje pytania, szuka wiadomości, a czasem goni za cudownym
sposobem na pomnożenie złotówki w ciągu kilku dni. Musisz zachować ostrożność
i pamiętać, że dążenie do finansowego sukcesu może zmienić rozsądek w chaotycznie
wirujące w głowie setki pomysłów i być źródłem uzależnienia od emocji towarzyszących
obracaniem pieniędzmi. Z tego powodu będą do ciebie docierały informacje oparte zarówno
na stabilnych przesłankach, które znajdują uzasadnienie w ekonomii i doświadczeniu
życiowym, jak i (niestety w większości) mnóstwo nieprawdziwych, nielogicznych, nierzadko
wewnętrznie sprzecznych, „unikalnych strategii inwestycyjnych”.

Pamiętaj, że chcąc zdobyć informacje od innych uczestników rynku Forex, będziesz

otrzymywał oferty przedstawienia wiedzy w zamian za kilkanaście złotych. Sięgaj po nie
z dużym dystansem, wybieraj tylko sprawdzone pozycje, cieszące się dobrą opinią.

Przy okazji wymiany wiadomości pomiędzy osobami korzystającymi z dobrodziejstw rynku

walutowego warto wspomnieć o szkoleniach traktujących o tym, jak inwestować na rynku Forex.
Są trzy rodzaje szkoleń:

1. Klient jest najważniejszy (dla brokera)

Jeżeli szkolenie jest darmowe, to znaczy, że organizuje je jeden z brokerów. Program
kursów będzie zawierał moduł przyswajania wiedzy z zakresu obsługi platformy
transakcyjnej, którą poleca broker. Dzieje się tak prawie zawsze. Stoliki są obłożone
monotematycznymi ulotkami, w których nie ma cienia informacji o istnieniu konkurencji, za
to zawierającymi rankingi („My jesteśmy najlepsi!”) i obietnice („Zyskaj 500% w dwa
dni!”).
 2. Jestem specjalistą i zapłać mi za to
Jeżeli szkolenie jest płatne, to raczej nie jest organizowane przez brokera, tylko przez
autorów poradników takich jak ten. Wówczas brakuje modułu uczącego stosowania
konkretnej platformy, za to pojawiają się autorskie techniki inwestycyjne. Na stołach nie ma
ulotek.

3. Można także trafić na szkolenie stanowiące połączenie obu przywołanych wyżej

rodzajów. Mowa o kursach organizowanych przez eksperta, ale opłacanych przez
brokera. Często trwają one kilka dni i odbywają się poza dużymi miastami, w średniej
wielkości hotelach. Nieprzypadkowo znajdziesz w ich programie moduł poświęcony
platformie oraz złotej strategii inwestowania autorstwa prowadzącego szkolenie
specjalisty.

3. Pary walutowe o niskiej płynności zawierania transakcj i

Jest to sposób dla inwestorów dysponujących dużym bagażem doświadczeń i nieprzeciętną

wiedzą na temat funkcjonowania rynku Forex. Pary walutowe o niskiej płynności cechują się
występowaniem tzw. luki (również luk weekendowych) na wykresach prezentujących wahania
kursu. Wystarczy porównać ich występowanie na wykresach dostarczanych przez różnych
brokerów, a dosyć szybko wyjdzie na jaw, który z nich jest uczciwy. Najlepsze efekty uzyskuje
się, porównując dane od co najmniej trzech podmiotów.

4. Porównanie cen par walutowych u różnych brokerów

Bardzo prosta i pewna technika eliminująca nieuczciwych brokerów. Porównywanie cen par
walutowych bywa jednak kosztowne, chyba że poprosisz o pomoc zaprzyjaźnionych
inwestorów. Na czym polega?

Potrzebujesz:
› najlepiej dwóch monitorów;
› dwóch kont założonych u brokerów, których usługi chcesz poddać porównaniu;
› spostrzegawczości;
› chwili cierpliwości.
Wszystko, co musisz zrobić, to zalogować się jednocześnie na kontach dwóch brokerów.
Wyświetl kurs tej samej pary walutowej w obu przypadkach. Może nią być zarówno para
o dużej, jak i niskiej płynności. Na jednym z monitorów wyświetl bieżące ceny ask (sprzedaży)
i bid (kupna) oferowane przez pierwszego brokera. Drugi ekran niech służy do monitorowania
konta drugiego brokera (to samo będziesz w stanie wykonać z zastosowaniem jednego
monitora). Po przygotowaniu zestawienia możesz przystąpić do porównania. Obserwuj
zmiany cen ask i bid, przeanalizuj dzienną (lub dłuższą) historię kilku różnych par walutowych
o niskiej oraz wysokiej płynności. Zwróć uwagę na EUR/USD. Jeżeli nie dostrzeżesz różnic
pomiędzy brokerami, możesz im zaufać. W przypadku pojawienia się małych lub dużych
rozbieżności dodaj do analizy kolejnego brokera. Oczywiście tymi, którzy powinni wzbudzić
twoje podejrzenia, są ci zawyżający ceny kupna i sprzedaży.
Podsumowanie

1. Forex to rynek, który jest zagrożony wystąpieniem różnego rodzaju ryzyka dla
inwestora.
2. Najpopularniejszymi oszustwami związanymi z rynkiem walutowym są: bucket shop,
boiler room, churning i High-Yield Investment Program.
3. W celu uniknięcia kontaktu z oszustem należy weryfikować wiedzę, korzystając
z czterech źródeł informacji:
› danych pochodzących od instytucji nadzorujących rynek;
› informacji praktycznych pochodzących od innych traderów;
› oceny wiarygodności brokera na podstawie wykorzystywania par walutowych
o niskiej płynności;

› bieżących porównań cen generowanych przez pary walutowe u różnych

brokerów.
4. Pamiętaj, że chcąc zdobyć informacje od innych uczestników rynku Forex, będziesz
otrzymywał oferty przedstawienia ci wiedzy w zamian za wynagrodzenie pieniężne.
Sięgaj po nie z dużym dystansem i wybieraj tylko sprawdzone pozycje, cieszące
się dobrą opinią.
5. Jeżeli zapoznajesz się z wypowiedzią osoby, która nie jest doświadczona
w inwestowaniu lub której wiedzy nie jesteś w stanie zweryfikować, uważaj na takie
działania, jak czarny PR oraz marketing szeptany ukierunkowany na promocję.
6. Jeżeli broker zarejestrowany jest w innym państwie i nie prowadzi usług
skierowanych do klientów z rynku polskiego, warto sięgnąć do instytucji
nadzorujących z poszczególnych państw. Często są to lokalizacje dosyć
egzotyczne z uwagi na opodatkowanie.
7. Pamiętaj o trzech prostych zasadach, które pozwolą ci uniknąć nieprzyjemności
związanych ze skutkami oszustwa. Odmów, jeżeli nawet najbardziej zaufany
inwestor poprosi cię o przekaz pieniężny z wykorzystaniem nieznanych ci
systemów płatności. Odmów, jeżeli ktoś oferuje ci miesięczny zysk na poziomie co
najmniej 10% przy braku lub minimalnym poziomie ryzyka. Nie wierz
w pośredników inwestujących na rynku Forex, którzy nie podają swoich danych
osobowych oraz kontaktowych.
8. Początkujący inwestor, skuszony obietnicami nierealnie dynamicznego pomnożenia
posiadanego majątku, może szybko zostać z pustym portfelem. Unikaj innowacji
w zakresie obsługi traderów. Jest duże ryzyko, że zainwestowane środki po raz
ostatni zobaczysz w momencie realizowania płatności za pośrednictwem
skomplikowanego systemu przesyłania środków za granicę.
 Cytat

„Dwie kobiety spacerowały w pobliżu jeziora, gdy zawołała je mała zielona żaba:
– Pomóżcie mi, panie! Jestem uwięzionym w ciele żaby brokerem rynku
walutowego. Wszystko przez klątwę złej czarownicy. Wystarczy, że jedna
z was pocałuje mnie, a wrócę do swojego poprzedniego wcielenia.
Jedna z kobiet nerwowo rozejrzała się dookoła, bez chwili zastanowienia
wyciągnęła torebkę i włożyła do niej pochwyconą żabę. Koleżanka zaczęła
krzyczeć:
– Nie słyszałaś go? Jeśli pocałujesz żabę, ona zamieni się w inwestora
rynku walutowego.
Kobieta ze spokojem i pewnością w głosie odpowiedziała:
– Pewnie, że słyszłam, ale w dzisiejszych czasach gadająca żaba warta jest
więcej niż gadający broker!”.
anegdota traderów

Jak wybrać właściwego brokera?

Pieniądze można zarabiać na wiele sposobów: począwszy od pracy na etacie, przez pomysły
na własną działalność gospodarczą, po utrzymywanie się z oprocentowania środków
zgromadzonych na koncie w banku. Za każdym razem zdobywaniu i mnożeniu kapitału
nieodłącznie towarzyszy jeden element – konieczność zarządzania.

Zarządzanie w przypadku administrowania kapitałem nie tylko dotyczy kwestii organizacyjnych,

lecz także obejmuje ryzyko związane z podejmowaniem kroków inwestycyjnych. Od ciebie
zależy, czy zdecydujesz się na odważne decyzje pozwalające zarobić tysiące, czy spokojne,
lecz przynoszące o wiele niższe zyski inwestycje.

W odniesieniu do inwestycji na rynku walutowym zarządzanie ryzykiem przekłada się także na

prawidłowy wybór brokera. O wpadnięcie w pułapkę zastawioną przez podmioty zajmujące się
niemal zawodowo oszustwami finansowymi nie jest trudno.

Przed rozpoczęciem przeszukiwania rynku z zamiarem wyselekcjonowania najbardziej

korzystnej oferty ustal, czego dokładnie oczekujesz. Czy ma to być broker ECN czy MM
(o typach podmiotów przeczytasz w dalszej części poradnika)? Jaką wysokość spreadów
dopuszczasz na handlu poszczególnymi parami walutowymi? Jakie zasady wpłaty środków na
konto spotykają się z twoim zainteresowaniem? Czego oczekujesz od pomocy technicznej?
Zanim zdecydujesz się na wybór brokera, prześledź reguły, którymi powinieneś kierować się
przed skorzystaniem z usług konkretnej firmy. Ich znajomość i przestrzeganie w prosty
sposób pomogą ci nie tylko uniknąć niebezpieczeństwa, lecz także odnaleźć podmiot, którego
standardy bezpieczeństwa i obsługi klienta będą dla ciebie odpowiednie.

Podstawowe reguły przy wyborze brokera

1. Sprawdź, jaki jest stosu nek instytu cji nadzoru jących rynek finansowy do
brokera. Odwiedź stronę internetową lub siedzibę instytucji sprawującej nadzór w państwie
rejestracji brokera podlegającego twojej ocenie. Praktycznie każda z takich instytucji
sprawujących bieżący nadzór nad rynkami finansowymi w danym kraju prowadzi swoją stronę
internetową, na której zamieszczane są nie tylko zasady, jakich muszą przestrzegać
profesjonalni uczestnicy rynku, lecz także zestawienia podmiotów dopuszczonych do obrotu
w zakresie świadczenia usług brokerskich (maklerskich) na podstawie wydanego zezwolenia.
Dodatkowo poszukaj komunikatów zawierających ostrzeżenia o firmach działających poza
prawem lub wykorzystujących niejednoznaczne przepisy. Instytucje nadzorujące co do zasady
publikują także listy zawierające dane podmiotów, które wpisały się na niechlubną listę
naciągaczy.

W przypadku polskich brokerów podmiotem nadzorującym jest KFN, czyli Komisja Nadzoru
Finansowego (KNF) z siedzibą w Warszawie. Została powołana na podstawie ustawy z dnia
21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym, przejmując jednocześnie zakres praw
i obowiązków działających wcześniej Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Komisji
Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Nadzoru Bankowego (tej
ostatniej od 1 stycznia 2008 r.). Komisja Nadzoru Finansowego podlega nadzorowi ze strony
Prezesa Rady Ministrów.

Jeżeli broker, którego wyborem jesteś zainteresowany, nie podlega nadzorowi ze strony
właściwej instytucji, zastanów się dwa razy, zanim podejmiesz decyzję. Najlepiej skreśl go
z listy potencjalnych kandydatów. Ryzykujesz nie tylko trudności związane z wypłatą
późniejszego zysku, lecz także problemy powstające na skutek nagłego zniknięcia podmiotu,
za pośrednictwem którego chcesz zainwestować.

Jeżeli nie jesteś pewien, czy dany broker podlega nadzorowi ze strony właściwych instytucji
państwowych, a na ich stronach internetowych lub w siedzibie nie odnalazłeś potrzebnych
informacji, poproś samego brokera o wypowiedź i złożenie pożądanego z twojego punktu
widzenia oświadczenia. W takiej sytuacji podmioty działające na granicy prawa lub niezgodnie
z nim z reguły milczą lub wypowiadają się niejednoznacznie. Uzyskane oświadczenie
potwierdzające nadzór konkretnego organu będziesz mógł zweryfikować, kontaktując się
z instytucją nadzorującą.
 Zapamiętaj

Kraj rejestracji brokera to państwo, w którym działalność gospodarczą

zarejestrowała firma świadcząca usługi pośrednictwa w obrocie na rynku
walutowym. Przykładowo przyjmowanie do grona klientów inwestorów z Polski
przez brokera zarejestrowanego w Szwajcarii nie oznacza, że broker podlega
nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, ale odpowiedniemu
szwajcarskiemu organowi.

Zasada ta działa również w drugą stronę – jeśli inwestor, który nie jest
obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, zdecyduje się na korzystanie z brokera
zarejestrowanego w Polsce, w razie problemów będzie musiał się odwoływać
do polskiego organu nadzorującego.

2. Sprawdź szczegółowe waru nki oferty brokera. Podejmując decyzję o wyborze brokera,
powinieneś wiedzieć, że rynek usług pośrednictwa w handlu parami walutowymi jest bardzo
niejednolity. Różnice w jakości świadczeń potrafią przyprawić klienta, który co najmniej raz
przepłacił, o zawrót głowy.

Wśród brokerów nie brakuje firm, które ignorują klientów, stwarzają problemy z wypłatami
zysku, blokują konta, udostępniają zawieszającą się platformę transakcyjną, oferują
niefunkcjonującą w praktyce pomoc techniczną wspierającą inwestora, a co więcej – za cały
ten „standard” jednocześnie pobierają sowite opłaty i prowizje. Na rynku działają również
podmioty świadczące usługi wysokiej jakości – korzystanie z nich wiąże się ze zdecydowanie
niższymi opłatami.

Żeby uniknąć jedynie pozornie dobrego wyboru, musisz szczegółowo przeanalizować umowę,
którą proponuje ci broker. Z racji tego, że umowy z brokerami często są zawierane za
pośrednictwem Internetu, nie będziesz miał kłopotów z możliwością przeczytania i solidnego
przemyślenia treści.

3. Porównaj platformy transakcyjne – wybierz najlepszą. Przebierając na rynku wśród

ofert przedstawianych przez brokerów, zwróć uwagę na to, jaką oferują platformę
transakcyjną. Od tego bowiem, z jaką aplikacją będziesz miał do czynienia, zależy w dużej
mierze to, jak szybko uda ci się dostosować do reguł rządzących rynkiem walutowym.
Platforma transakcyjna to oprogramowanie, które dla inwestora jest podstawowym narzędziem
codziennej pracy. Niektórzy brokerzy dysponują autorskimi platformami, inni korzystają
z zewnętrznych, standardowych aplikacji, tyle że dopasowanych do własnych potrzeb.
Niezależnie od tego, jaką platformę broker stosuje, pamiętaj, że będziesz musiał z niej
korzystać przez cały okres trwania umowy. Jeżeli zdecydujesz się na podpisanie umowy
z brokerem, nie będziesz miał możliwości sięgnięcia po inną platformę transakcyjną niż ta,
którą broker dostarczy ci w oparciu o zawarty kontrakt.

Zapamiętaj

Każdy broker w ramach swojej oferty udostępnia platformę transakcyjną do

użytku przez inwestorów. Dla traderów jest to narzędzie umożliwiające handel
walutami (składanie zleceń). W praktyce funkcjonowanie platformy
transakcyjnej nie miałoby sensu bez brokera i odwrotnie – broker nie byłby
w stanie świadczyć usług bez odpowiedniego oprogramowania.

4. Sprawdź, czy platforma oferowana przez firmę, z której u słu g masz zamiar
skorzystać, spełnia twoje oczekiwania. Najważniejsze kryteria to funkcjonalność oraz
intuicyjna nawigacja. Pamiętaj, że aplikacje tego typu nie należą do najprostszych w obsłudze.
Z uwagi na dużą ilość informacji, które muszą być ci non stop przekazywane, nie spodziewaj
się graficznych fajerwerków.

Platforma transakcyjna będzie przyjazna inwestorowi, gdy będzie umożliwiała traderowi

swobodne składanie zleceń i zapewniała ich jak najszybszą realizację (najlepiej
natychmiastową). Ważne, aby platforma transakcyjna nie była obarczona błędami technicznymi
oraz nie zawieszała się. Na rynku walutowym nawet kilkanaście sekund może mieć duże
znaczenie. Jest to szczególnie ważne dla inwestorów decydujących się na skalpowanie.

5. Sprawdź, jakie rodzaje kont mogą zostać założone w ramach oferty

przygotowanej przez danego brokera. Na rynku walutowym liczą się nie tylko kwoty, jakimi
dysponujesz, lecz także doświadczenie. Warto więc sprawdzić swoje umiejętności na koncie
demo. Przesiadając się z rachunku demonstracyjnego na realny, można skorzystać z konta
mini, pozwalającego na wystartowanie z inwestycjami nawet z bardzo małym kapitałem.
Następnym etapem może być konto standardowe. Dla szczególnie wymagających na rynku
dostępne są konta typu VIP (nazywane także rozszerzonymi).
Brokerzy mogą więc oferować następujące rodzaje kont:

Konto demo – jego założenie jest z reguły darmowe i nie pociąga za sobą żadnych
zobowiązań. Przeznaczone dla początkujących inwestorów pozwala na zapoznanie się
z zasadami panującymi na rynku oraz umożliwia testowanie niesprawdzonych strategii
inwestycyjnych. Wadą rachunków demonstracyjnych jest brak odwzorowania rzeczywistych
zachowań wśród graczy z uwagi na eliminację elementu stresu i niezachowanie
rzeczywistego poziomu spreadu. Więcej o grze z wykorzystaniem konta demo przeczytasz
w dalszej części poradnika, poświęconej rachunkom demonstracyjnym.

Konto mini – konto to jest dobrym rozwiązaniem dla osób rozpoczynających przygodę
z rynkiem walutowym, które jednak nie posiadają odpowiedniego kapitału, aby swobodnie
handlować na rachunkach typu standard. Uważaj – konta mini pozwalają na zajmowanie
pozycji z zastosowaniem bardzo wysokiego lewarowania, co wiąże się z wysokim ryzykiem
oraz wyższymi niż zwykle spreadami. Dźwignia finansowa może osiągnąć poziom nawet
400:1 (niekiedy więcej, np. 500:1). Szansa na wysokie zyski jest jednocześnie równoważona
możliwością straty niewielkiej wpłaconej kwoty. Konta mini umożliwiają z reguły grę
mikrolotami stanowiącymi setną część klasycznego lota.

Konto standard (klasyczne) – jest to najpopularniejszy rodzaj kont (poza kontami demo)
zakładanych u brokerów. Wiążą się one z koniecznością uiszczenia wpłaty początkowej
wyższej niż w przypadku kont mini, ale umożliwiają grę lotami. Są dostępne w ofercie niemal
wszystkich firm pośredniczących w obrocie na rynku Forex.

Konto VIP (premiu m) – rzadziej spotykany typ rachunku brokerskiego. W świecie

bankowości można go porównać do usług typu concierge. W przypadku rynku Forex konto VIP
oznacza niższe spready i wyższy depozyt, a także osobistego menedżera, który czuwa nad
rachunkiem inwestora oraz towarzyszy mu we współpracy z firmą. Niektórzy brokerzy
uruchamiają też dodatkowe usługi, np. dostęp do czatu VIP, bezpośredni kontakt z każdym
działem firmy, specjalne oferty, zaproszenia na różne wydarzenia (np. mecze drużyn
piłkarskich, wyścigi F1, rajdy WRC). Z założeniem konta VIP wiąże się konieczność
utrzymywania depozytu na poziomie zbliżonym do 100 tys. zł (25 tys. – 35 tys. USD).

6. Zastanów się, z u słu g jakiego brokera chcesz korzystać (MM lu b ECN). Pośród
działających na rynku firm brokerskich możesz znaleźć oferty o różnych cenach i jakości.
Brokerzy dzielą się jednak na dwie grupy, których oferty są zdecydowanie odmienne od siebie.
O jakim podziale mowa? Na brokerów MM i ECN, czyli firmy występujące w obrocie jako
Market Makers oraz brokerów Electronic Communication Network.

Market Makers (z ang. twórcy rynku ) – są to podmioty występujące w obrocie w roli firm
tworzących rynek, czyli będących jedną ze stron transakcji zawieranych przez inwestorów.
Brokerzy MM traktowani są jako podmioty działające w sposób mniej przejrzysty niż brokerzy
ECN ze względu na pojawiające się w praktyce takie oszustwa finansowe, jak churning,
technika boiler room czy bucket shop. Chociaż zdarzają się tego typu oszustwa, nie można
przyjąć ich za typowe dla całej grupy MM. Problemem jest występowanie MM w roli strony
transakcji, ponieważ powoduje to sprzeczność interesów pomiędzy traderem a samym
brokerem w odniesieniu do ceny. Sztuczne zawyżanie kwot przez MM może stanowić dla obu
tych podmiotów dodatkowy zysk.

MM to najczęściej występujący rodzaj brokera na rynku. Jego oferta skierowana jest przede
wszystkim do indywidualnych odbiorców, którzy nie dysponują kapitałem przekraczającym
ustalony próg (choć nie przewiduje się także górnych limitów ilości wpłaconego kapitału
przez inwestora – klienta). W tym przypadku nie są wymagane opłaty za zajęcie pozycji.
W przeciwieństwie do brokerów ECN spread na parach walutowych jest oceniany jako wyższy.
MM to również grupa firm, wśród których zdarzają się brokerzy niespodziewanie
zwiększający spread.

ECN (Electronic Communication Network) – to elektroniczny system wymiany handlowej,

którego głównym celem jest wyeliminowanie pośrednika w transakcjach pomiędzy inwestorami
i umożliwienie połączenia ofert złożonych przez traderów. ECN umożliwia realizację takich
zleceń w całości lub części. Inaczej mówiąc, ECN łączy zarówno innych brokerów, jak
i inwestorów indywidualnych oraz umożliwia wymianę bezpośrednio między nimi
z wyłączeniem osób trzecich. Z obrotu wykluczony jest w takim przypadku Market Maker.
Brokerzy ECN trudnią się wyszukiwaniem zlecenia przeciwnego do złożonego. Ponadto
charakteryzują się pobieraniem opłat za otwarcie i zamknięcie pozycji. Wadą jest wymagana
przez nich duża wpłata początkowa (od 10 tys. USD). Cieszą się za to dobrą opinią wśród
inwestorów.

Ile kosztuj e gra na FX?

Porównując jakość usług świadczonych przez firmy pośredniczące w obrocie na rynku

walutowym, nie możesz zapominać, że poza zestawianiem poziomu świadczonych usług
w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na finanse. Prawidłowo wybrana pod względem
ekonomicznym oferta powinna charakteryzować się najniższymi kosztami związanymi
z założeniem, prowadzeniem, a niekiedy nawet rozwiązaniem rachunku brokerskiego.

Najprostszym sposobem na odnalezienie najlepszej oferty jest zanalizowanie kosztów

związanych z realizowaniem transakcji w przypadku poszczególnych brokerów.
 Zapamiętaj

Brokerzy potrafią ukrywać koszty związane z obsługą rachunku. Zachowaj

czujność i dokładnie zapoznaj się z tabelami opłat. Poza spreadem warto
przyjrzeć się prowizji, a także innym opłatom, o których pośredniczące
w obrocie firmy nie zawsze chętnie mówią.

Zestawiając oferty firm pośredniczących, nie zapomnij uwzględnić podziału na firmy

działające jako brokerzy MM (Market Makers) oraz brokerzy ECN (Electronic Network
Communication). Ci ostatni pomimo niewielkich spreadów pobierają opłaty związane ze
składaniem zleceń.

Na jakie koszty powinieneś zwracać uwagę? Przede wszystkim na te bezpośrednio wynikające

z informacji dostarczanych przez brokera. Przyjrzyj się, jak wysoki jest spread. Przeanalizuj
potencjalne wydatki związane z zajmowaniem lub utrzymywaniem pozycji nocnych. Warto
także, abyś spojrzał na koszty pośrednie związane z szybką realizacją zleceń, m.in. typu stop
loss.

Spread

Na co zwracać uwagę? Zacznij od spreadów. Spread to różnica, jaka występuje pomiędzy

ceną kupna (bid) i sprzedaży (ask). Jego wysokość zależy od danej pary walutowej i może być
bardzo różna. Spread jest jednym z głównych wyznaczników, jakie opisują koszty związane
z obsługą zleceń u danego brokera. Na początek sprawdź ich wysokość dla poszczególnych
par walutowych, w szczególności dla tych, którymi planujesz handlować. Ustal, czy mają
charakter zmienny (mogą podlegać zmianie niezależnie od woli tradera), czy sztywny (mają tę
samą wartość niezależnie od okoliczności rynkowych i w oderwaniu od woli brokera). Jest to
ważne przede wszystkim z perspektywy osób decydujących się na stosowanie techniki
skalpowania, polegającej na szybkiej realizacji stosunkowo niewielkiego zysku.

Przyglądając się spreadom, zwracaj uwagę na wartości dotyczące par walutowych, które będą
przedmiotem twojego zainteresowania. Poza najpopularniejszymi nie omiń również tych
zaliczanych do grona par cieszących się mniejszym zainteresowaniem oraz par
egzotycznych.
 Zapamiętaj

Brokerzy mają w zwyczaju chwalić się niskimi spreadami dla jednej lub dwóch
par, podnosząc je jednocześnie dla pozostałych.

Dźwignia

Analizując ofertę brokera, zwróć również uwagę na dźwignię (ang. leverage), jaką oferuje.
Dźwignia jest jednym z najbardziej charakterystycznych instrumentów składających się na
usługi świadczone przez pośredników w obrocie walutowym. Mechanizm lewarowania został
wprowadzony na rynek Forex w związku z niskimi procentowymi zmianami dziennymi wartości
walut (wzrost lub spadek w ciągu dnia o 1,5–2% to całkiem dobry wynik, podobnie różnica
kursowa w ciągu miesiąca o 9%–11%). Brokerzy pozwalają więc na stosowanie dźwigni
finansowej w celu uatrakcyjnienia inwestycji na rynku OTC dla przeciętnego gracza oraz
zwiększenia potencjalnych zysków, jakie można wypracować na forexie. Dźwignia finansowa
daje szansę na obracanie środkami dużo większej wartości niż te, które w rzeczywistości
znajdują się na koncie.

Koszty pośrednie

W ramach analizy oferty brokera pod względem finansowym nie zapominaj o sprawdzeniu, jak
realizuje zlecenia stop loss i take profit. Dowiedz się, czy podmiot, którego usługami jesteś
zainteresowany, gwarantuje wskazane zlecenia. Pomimo że nie są one uwidocznione w tabeli
opłat i prowizji, ich obecność i skuteczność to najlepszy sposób na ograniczenie strat lub
zwiększenie zysków. Zamknięcie pozycji w odpowiednim momencie stanowi jeden
z kluczowych momentów, decydujących o powodzeniu przedsięwzięcia tradera. Jeżeli broker
nie jest w stanie zapewnić egzekucji zleceń w terminie, może w praktyce kosztować inwestora
dużo więcej niż ten, którego usługi na pierwszy rzut oka są droższe.
 Zapamiętaj

Porównując oferty brokerów, zwracaj uwagę nie tylko na koszty bezpośrednie

(spread, prowizja), lecz także na wydatki o charakterze pośrednim. Dowiedz
się, jak przedstawia się problem terminowości w egzekucji zleceń. Jeżeli
zamknięcia pozycji (w szczególności z zastosowaniem zleceń typu stop loss)
są realizowane z opóźnieniem, może się to wiązać z dodatkowymi,
nieprzewidywalnymi stratami.

Jak zasilić konto środkami?

Decydując się na skorzystanie z usług brokera, nie zapomnij o sprawdzeniu, chociażby

wstępnym, jakie są zasady wpłacania środków na konto. Możesz być niemile zaskoczony.
Poświęć chwilę na dokładne przyjrzenie się, jak usługodawca podchodzi do wpłacania
środków za pośrednictwem przekazów pieniężnych (np. przez sieć Western Union).
Szczególne premiowanie takiego sposobu powinno wzbudzić twoją czujność, ponieważ jest
on często nadużywany przez oszustów finansowych (do wypłaty środków przestępcy
wykorzystują sfałszowane dokumenty tożsamości).

Jedną z podstawowych różnic między kontem demo a rachunkiem rzeczywistym jest

wykorzystywanie prawdziwych środków do zarabiania pieniędzy zamiast grania kapitałem
wirtualnym. Po przejściu przez proces zakładania konta kolejnym elementem niezbędnym do
rozpoczęcia handlu na rynku walutowym jest wpłata środków na rachunek brokerski.

Solidni brokerzy dokładają wielu starań, aby traderzy mieli możliwość szybkiego zasilania
konta na klarownych dla obu stron zasadach. Możliwości, jakie stoją przed inwestorami, to
przede wszystkim zróżnicowane metody wpłat z wykorzystaniem zarówno popularnych, jak
i rzadziej stosowanych narzędzi.

W katalogu metod dokonywania wpłat znajdują się najczęściej (dostępność zależna od oferty
brokera, z którego usług korzysta trader):

› wpłata za pośrednictwem karty kredytowej;

› wpłata za pośrednictwem przelewu bankowego;
 › wpłata z wykorzystaniem czeków;
› wpłata poprzez przekazy pieniężne;
› wpłata za pośrednictwem systemu PayPal lub podobnych.
Brokerzy często dzielą pod względem formalnym zasady wpłaty środków na dokonywane po
raz pierwszy oraz te, które realizowane są jako kolejne. Zdarza się, że przy pierwszej wpłacie
na konto inwestor jest obciążony dodatkowymi, jednorazowymi obowiązkami o charakterze
organizacyjno-technicznym.
Podsumowanie

1. Zarządzanie w przypadku administrowania kapitałem nie tylko dotyczy kwestii

organizacyjnych, lecz także obejmuje ryzyko związane z podejmowaniem kroków
inwestycyjnych.
2. Jeżeli broker, którego wyborem jesteś zainteresowany, nie podlega nadzorowi ze
strony właściwej instytucji, zastanów się dwa razy, zanim podejmiesz decyzję.
Najlepiej skreśl go z listy potencjalnych kandydatów.
3. Podejmując decyzję o wyborze brokera, powinieneś wiedzieć, że rynek usług
pośrednictwa w handlu parami walutowymi jest bardzo niejednolity.
4. Przebierając na rynku wśród ofert przedstawianych przez brokerów, zwróć uwagę
na to, jaką oferują platformę transakcyjną. Od tego bowiem, z jaką aplikacją
będziesz miał do czynienia, zależy w dużej mierze to, jak szybko uda ci się
dostosować do reguł rządzących rynkiem walutowym.
5. Analizując ofertę brokera, zwróć również uwagę na dźwignię, jaką oferuje.
Dźwignia jest jednym z najbardziej charakterystycznych instrumentów
składających się na usługi świadczone przez pośredników w obrocie walutowym.
6. W ramach analizy oferty brokera pod względem finansowym nie zapominaj
o sprawdzeniu, jak realizuje zlecenia stop loss i take profit.
7. Pobieranie przez brokera dodatkowych opłat prowizyjnych oprócz niskiego spreadu
będzie generowało wyższe koszty niż korzystanie z oferty brokera utrzymującego
wyższy spread.
 Cytat

„Trader walutowy: Możesz mi powiedzieć, czym jest dla ciebie milion lat?
Bóg: Jedną sekundą.
Trader walutowy: A czym jest dla ciebie milion dolarów?
Bóg: Milion jest jak jeden grosz.
Trader walutowy: Mogę dostać jeden grosz?
Bóg: Sekundę”.
dowcip inwestorów walutowych

Demo – co to j est?

Demo, czyli rachunek demonstracyjny, to najprościej mówiąc, udostępniane przez brokera

wolne od opłat konto, na którym do twojej dyspozycji jest określona suma wirtualnych pieniędzy
(w zależności od firmy może to być np. 10 tys. lub 100 tys. USD). Rachunek umożliwia ci
poruszanie się po rynku w czasie rzeczywistym oraz składanie zleceń bez martwienia się
o płynność i ich realizację. Rachunek demonstracyjny nie obciąża cię ryzykiem straty,
ponieważ zgromadzone na koncie środki są jedynie elektronicznymi jednostkami
nieprzedstawiającymi żadnej wartości, które nie podlegają wypłacie.

Rachunek demonstracyjny ma cztery główne zalety:

1. pozwala ci na przetestowanie usług świadczonych przez przyszłego brokera;

2. umożliwia zdobycie wiedzy z zakresu obsługi platformy transakcyjnej;
3. daje ci szansę opanowania podstawowych reguł, jakimi rządzi się rynek walutowy;
4. jest okazją do poznania zasad funkcjonowania działów obsługi klienta i pomocy
technicznej brokera.

Wybór rachunku demo

Decydujące znaczenie przy wyborze rachunku demonstracyjnego ma kryterium platformy
transakcyjnej, jaką zamierzasz wykorzystywać w przyszłości. Sprawdź konta demo
dostarczane przez różnych brokerów i zobacz, który system odpowiada ci najbardziej. Zwróć
również uwagę na brokera, który umożliwia ci założenie konta. Jeżeli jesteś zainteresowany
jego ofertą, masz szansę doświadczyć, jak przebiega współpraca z nim.

Inwestowanie na rynku walutowym wymaga solidnego partnera. Pamiętaj, że sekundy pomiędzy

realizacją kolejnych zleceń mogą mieć duże znaczenie, dlatego zwróć uwagę na to, jak działa
rachunek od strony technicznej. Sprawdź, czy się nie zawiesza, czy nie pojawiają się
nieprzewidywane przerwy w obsłudze. Jeżeli pojawią się niedogodności, dopytuj brokera, co
było ich przyczyną. Jeżeli otrzymasz odpowiedzi zbywające typu: „To nie nasza wina”, „Nic nie
możemy zrobić”, „Prosimy o cierpliwość” – uważaj. Możesz mieć do czynienia ze słabo
przygotowanym do swojej roli brokerem.

Czy konto demo opłaca się brokerom?

Rachunki demonstracyjne to dla brokerów dobry sposób na nawiązanie kontaktu z przyszłym

klientem. Jeżeli interesujesz się inwestowaniem i zamierzasz później korzystać z kont do
obracania prawdziwym kapitałem, to przekazanie danych kontaktowych (chociażby adresu e-
mail) ułatwia firmie dotarcie do ciebie – potencjalnego klienta. Nie bez znaczenia pozostaje
przywiązanie się do specjalnie przygotowanego interfejsu platformy. Brokerzy mają tego
świadomość. Podobnie jak tego, że rynek walutowy wciąga. Wykorzystywanie tych dwóch
elementów podkreśla limitowane udostępnianie rachunków demo (np. ograniczenie czasowe 1
miesiąca). Po upływie tego okresu zostaniesz zaproszony do zarejestrowania się i założenia
konta pozwalającego na grę prawdziwymi środkami, czyli twoimi zaoszczędzonymi
pieniędzmi. Pojawią się pierwsze opłaty i prowizje.

Nic nie stoi na przeszkodzie, żebyś po upływie limitu czasowego zarejestrował się ponownie
i otworzył nowy rachunek demonstracyjny lub skorzystał z demo przygotowanego przez innego
brokera (na początek warto, abyś poznał różniące się standardy prowadzenia kont).

Do czego służy demo?

Spośród czterech wymienionych wcześniej głównych zalet korzystania z rachunków

demonstracyjnych najważniejsza jest nauka zasad funkcjonowania rynku. Można podchodzić
do niej na różne sposoby, ale dwa są spotykane dosyć często – planowanie i ćwiczenie
określonych strategii lub rzucenie się w wir skalpowania.
 Zapamiętaj

Swoboda dysponowania wirtualnymi pieniędzmi pozwala puścić wodze fantazji

i w czasie rzeczywistym odwiedzić rynki par walutowych o wysokiej i niskiej
płynności. Nie zapomnij sprawdzić, jak wygląda przebieg transakcji kupna
i sprzedaży w przypadku pary o bardzo niskiej płynności, gdzie na realizację
zlecenia możesz czekać o wiele dłużej niż w przypadku np. EUR/USD.

Na rachunku demo uczysz się też obsługi platformy. Tutaj nie ma tajemnic. Kilka dni wystarczy
do poznania podstawowych mechanizmów. Po dwóch lub trzech tygodniach nie powinieneś
mieć większych problemów z poruszaniem się po przygotowanych przez brokerów aplikacjach
i swobodnym korzystaniem z zaawansowanych funkcji, pozwalających na stosowanie
złożonych funkcji nakładanych na wykresy z różnych interwałów.

Rachunek demonstracyjny ma duże znaczenie praktyczne również w przypadku testowania

usług brokerów, z których zamierzasz skorzystać w przyszłości po otwarciu rzeczywistego
konta.

Zapamiętaj

Decydując się na usługi brokera, przetestuj jego ofertę z pomocą rachunku

demo. Upewnij się, czy warunki przedstawione w umowie dotyczące
prowadzenia konta są odzwierciedlone również w rachunku demonstracyjnym.

Mówiąc o porównywaniu usług i badaniu poziomu świadczenia usług, nie można zapomnieć
o problemie różnic pomiędzy kontem demo a kontem klasycznym. Z założenia nie powinny
niczym się różnić. W praktyce bywa jednak różnie. Brak spójności pojawia się najczęściej
w zakresie wysokości spreadu oraz w dostępie do opcji nanoszenia własnych notatek i zmian
na wykresy. Wśród inwestorów zdarzają się poglądy o przygotowanych przez brokerów
algorytmach zwiększających szansę na zysk dla graczy używających kont demonstracyjnych.
Sprawdź strategię i margin trading

Rachunek demonstracyjny można wykorzystać do zdobywania doświadczenia na wielu

płaszczyznach gry na rynku walutowym. Nie można zapomnieć, że liczba strategii
wymyślonych dotychczas przez graczy na forexie przekracza najśmielsze oczekiwania.
Autorskie rozwiązania, które dziennie wykorzystują setki tysięcy graczy na całym świecie,
rodzą się dzięki wcześniejszym próbom (udanym i błędnym) oraz ostatecznym testom. Nie
trzeba ryzykować zgromadzonego kapitału, skoro do weryfikacji taktyki mogą posłużyć środki
wirtualne.

Zakładając rachunek demo, warto także wypróbować rozwiązanie, jakim jest margin trading.
Margin trading polega na zajmowaniu pozycji z wykorzystaniem środków pożyczonych od
brokera. Dzięki lewarowaniu, dysponując niewielkim kapitałem, jesteś w stanie obracać
mnożnikiem zgromadzonych środków. Dla niedoświadczonych jest to narzędzie mogące
prowadzić do szybkiego utracenia posiadanych środków, dla profesjonalistów jest to jednak
szansa na nieproporcjonalnie duży zysk, nierzadko w krótkim czasie. Rachunki
demonstracyjne z reguły dają szansę przetestowania tej formy inwestowania, tym bardziej że
wiąże się ona z dużym zagrożeniem dla finansów tradera. W związku ze sporym ryzykiem,
jakie towarzyszy stosowaniu margin trading, warto poświęcić mu chociaż chwilę na wirtualnym
koncie.

Zapamiętaj

Rachunek demonstracyjny możesz wykorzystać do testowania najprostszych

oraz najbardziej złożonych strategii gry na zysk lub sprzedaż.

Jak długo uczysz się rynku?

Korzystając z rachunku demo, będziesz się zastanawiał, ile jeszcze czasu potrzebujesz, aby
wchodząc na forex z prawdziwymi pieniędzmi, mnożyć je, zamiast tracić. Pamiętaj, że czas
działa na twoją korzyść. Jeżeli doświadczysz więcej z użyciem wirtualnych środków, mniej
bolesne będą przyszłe straty ponoszone na prawdziwym kapitale. Poruszanie się w świecie
nierzeczywistych pieniędzy pozwala na podejmowanie ryzyka, na które najprawdopodobniej nie
zdecydujesz się, otwierając docelowy rachunek.
Wiedza zdobyta podczas używania konta demo stale procentuje. Dlatego też wielu inwestorów
oprócz rzeczywistych rachunków prowadzi równolegle konta testowe, na bieżąco korzystając
z możliwości zdobywania doświadczenia z wyłączeniem czynnika ryzyka.

Jeżeli jednak czujesz się na tyle pewnie, aby porzucić demo raz na zawsze, i jednocześnie
szukasz punktu odniesienia, który wskaże ci, kiedy to zrobić, możesz skorzystać z trzech
metod:

1. wybór i test właściwej strategii;

2. stały zysk;
3. 2 × 20 × 2.

Pierwszy punkt odniesienia to odnalezienie z wykorzystaniem wirtualnych środków strategii,

która nie tylko najbardziej będzie ci odpowiadać pod względem stylu gry, lecz także przyniesie
konkretne rezultaty w postaci zysku. Na początek chodzi przede wszystkim o wypracowanie
w miarę systematycznego dochodu, pozwalającego na przejście z inwestowania początkowym
kapitałem na grę kapitałem pochodzącym z zysków. Kolejnym etapem jest dokładne
sprawdzenie strategii obranej jako teoretycznie najwłaściwszej. Jeżeli działa, rezygnuj
z rachunku demo.

Drugim wskaźnikiem tego, że możesz pożegnać się z kontem demonstracyjnym, jest

uzyskiwanie stałego zysku bez odnalezionej jednej, wyjątkowej strategii. Wszystko jest
możliwe dzięki intuicji i uważnemu filtrowaniu informacji spływających z zewnętrznych źródeł.
Zdolność do osiągania dobrych wyników finansowych, w dodatku powtarzalnych, to dobry punkt
wyjścia do rozpoczęcia przygody z rzeczywistym rachunkiem.

Trzeci punkt odniesienia, najmniej związany ze zdolnością do wypracowywania zysku, to

przekroczenie progu 2 × 20 × 2. W tym niejednoznacznym skrócie ukrywa się przedział
czasu, jaki przeciętnie pozwala zdobyć podstawowe doświadczenie na rynku walutowym. Po 2
godziny przez 20 dni, razy 2 miesiące. W sumie daje to 80 godzin spędzonych na rynku Forex.
W praktyce regularne poświęcanie się inwestowaniu z przerwami na weekend pozwala
wynieść bogatą wiedzę z zakresu zarówno zajmowania pozycji krótkich, jak i długich.
Dodatkowo stosowanie podejścia 2 × 20 × 2 to dobry sposób na rozwój zdolności
analitycznego myślenia. Kluczowe w tym wypadku jest jednak stosowanie odstępów czasowych
pomiędzy zajmowaniem miejsca przed platformą transakcyjną a twoimi pozostałymi,
codziennymi obowiązkami. Odstępy zmuszają do dokładnego przemyślenia kolejnych kroków.
Zaletą metody 2 × 20 × 2 jest również szansa sprawdzenia zdolności do pogodzenia
inwestowania z innymi dziedzinami życia.
 Zapamiętaj

Profesjonaliści często nie rezygnują z prowadzenia wirtualnych kont do handlu

na rynku walutowym. Wykorzystują je w celu sprawdzania ryzykownych strategii,
które tworzą wraz z zyskiwaniem doświadczenia. Najlepszym kryterium
odejścia od stosowania rachunku demonstracyjnego jest wypracowywanie
stałego zysku w dość systematycznych odstępach czasu. Metoda 2 × 20 × 2
stanowi jedynie uzupełnienie dwóch wcześniejszych sposobów na pożegnanie
się z kontem demo.

Demo inne niż real

Czy możesz nauczyć się zasad rządzących rynkiem walutowym, grając na rachunku
demonstracyjnym? Tak, ale niestety nie będziesz miał do czynienia z emocjami
towarzyszącymi obracaniu prawdziwym kapitałem.

Oprócz zwolenników rozpoczynania gry na rachunku demonstracyjnym są również jego

przeciwnicy. Jako wady kont demo wskazują oni przede wszystkim odmienną atmosferę
towarzyszącą dysponowaniu wirtualnymi środkami.

Ciekawostka

Zapoznając się z opiniami zgromadzonymi w sieci, będziesz mógł przeczytać

również o teorii innych algorytmów. Jej przewodnia idea opiera się na założeniu,
że inwestując na rachunku demo, łatwiej wypracować zysk. Przyczyną tego
zjawiska mają być zmienione algorytmy kont demonstracyjnych. Modyfikacje,
zgodnie z teorią, zwiększają szansę na udaną inwestycję. Zyskiwać ma na tym
zarówno broker, jak i uczący się trader. Broker ma nowego klienta zachęconego
do otwarcia rachunku rzeczywistego, bo zadowolonego z rezultatów gry
wirtualnymi środkami. Teoria innych algorytmów jest uzupełniana lub zastępowana
przekonaniem o celowym opóźnieniu w notowaniach i sterowaniem pozycjami
zajmowanymi przez traderów w celu poprawy ich rezultatów, a nawet oskarżaniem
brokerów o umyślne nieprzerywanie dostarczania usługi (w przeciwieństwie do
kont realnych, gdzie zdarzają się zawieszenia lub inne problemy techniczne
związane z funkcjonowaniem platformy transakcyjnej).
Ćwiczenie na rachunku demonstracyjnym można porównać do symulatora lotu. Możesz
trenować miesiącami i opanować pilotowanie samolotu do perfekcji. Symulator nigdy jednak
nie dostarczy ci takich emocji jak prawdziwa maszyna. W przypadku rachunku demo jest
podobnie. Inwestowanie pieniędzmi, które nie przedstawiają realnej wartości, jest czymś
zupełnie innym niż obracanie ciężko zarobionymi, gromadzonymi nieraz przez dłuższy okres
oszczędnościami.

Przenosząc się na konto rzeczywiste, rozpocznij przygodę z inwestowaniem od mikrolotów.

Strata będzie wówczas niewielka (proporcjonalnie nieduża suma niezbędna do gry
mikrolotami oraz ewentualny zysk). Jeżeli uda ci się odnosić w miarę systematyczne sukcesy,
a na twoim koncie pojawią się pierwsze zyski, sięgnij po większe kwoty oraz przyjrzyj się
dokładniej zajmowaniu pozycji o innym charakterze niż dotychczas. Jeżeli zaczynałeś od
pozycji krótkoterminowych, spróbuj sięgnąć po długoterminowe i na odwrót. Od pewnego
momentu będziesz w stanie grać samymi zyskami, co w dużej mierze pozwoli odciążyć
psychikę. Podobnie z ryzykiem, podejmuj coraz odważniejsze kroki do momentu, który uznasz
za rozsądną granicę.
Podsumowanie

1. Demo, czyli rachunek demonstracyjny, to udostępniane przez brokera, wolne od

opłat konto, na którym do twojej dyspozycji jest określona suma wirtualnych
pieniędzy.
2. Rachunki demonstracyjne to dla brokerów dobry sposób na nawiązanie kontaktu
z przyszłym klientem. Jeżeli interesujesz się inwestowaniem i zamierzasz później
korzystać z kont do obracania prawdziwym kapitałem, to przekazanie danych
kontaktowych (chociażby adresu e-mail) ułatwia firmie dotarcie do ciebie –
potencjalnego klienta.
3. Decydując się na usługi brokera, przetestuj jego ofertę za pomocą rachunku demo.
Upewnij się, czy warunki przedstawione w umowie dotyczące prowadzenia konta
są odzwierciedlone również w rachunku demonstracyjnym.
4. Jeżeli doświadczysz więcej z użyciem wirtualnych środków, mniej bolesne będą
przyszłe straty ponoszone na prawdziwym kapitale. Poruszanie się w świecie
nierzeczywistych pieniędzy pozwala na podejmowanie ryzyka, na które
najprawdopodobniej nie zdecydujesz się, otwierając docelowy rachunek.
5. Profesjonaliści często nie rezygnują z prowadzenia wirtualnych kont do handlu na
rynku walutowym. Wykorzystują je w celu sprawdzania ryzykownych strategii, które
tworzą wraz z zyskiwaniem doświadczenia. Najlepszym momentem odejścia od
gry na rachunku demonstracyjnym jest wypracowywanie stałego zysku w dość
regularnych odstępach czasu.
6. Oprócz zwolenników rozpoczynania gry na rachunku demonstracyjnym są również
jego przeciwnicy. Jako wady kont demo wskazują przede wszystkim odmienną
atmosferę towarzyszącą dysponowaniu wirtualnymi środkami.
7. Przenosząc się na konto rzeczywiste, rozpocznij przygodę z inwestowaniem od
mikrolotów.
 Cytat

„Podczas przerwy w pracy dwóch traderów spotyka się na korytarzu. Po chwili

rozmowy wywiązuje się między nimi dyskusja na temat inwestowania:
– Ja jestem inwestorem długoterminowym. Potrafię zająć pozycję nawet
na kilkanaście dni. Bez przerwy – mówi pierwszy.
– Ja też gram na długich pozycjach. Najdłuższą pozycję potrafię
przetrzymać nawet kilka tygodni – mówi drugi.
W tym czasie przechodzący korytarzem trzeci kolega wtrąca się:
– Rozmawiacie o inwestycjach? Ja zajmuję tylko długie pozycje. 3-4
godziny to dla mnie optimum”.
popularny żart doświadczonych inwestorów

Otworzyłeś pozycję. Po zgromadzeniu wiedzy teoretycznej i zebraniu wielu podpowiedzi

myślisz pewnie, że wiele cię nie zaskoczy? Nic bardziej błędnego. Wejście z pieniędzmi na
rynek oznacza dopiero prawdziwe (realne) trudności do przezwyciężenia. To, o czym czytałeś
w poprzednich rozdziałach, czyli ryzyko związane z inwestowaniem na rynku OTC,
problematyczny i naszpikowany zagrożeniami wybór brokera, walka z własną psychiką oraz
umiejętność oddzielenia inwestowania od pracy i pozostałych spraw codziennego życia –
wszystko to podlega weryfikacji właśnie od tego momentu – od chwili złożenia prawdziwego
zlecenia.

Dokonałeś selekcji źródeł, z których czerpiesz informacje, wybrałeś bardziej lub mniej
popularną parę walutową i zająłeś pozycję. Nie oznacza to jednak, że możesz teraz wolny od
obaw oczekiwać na pierwszy zysk. Na wzrost na koncie musisz dopiero zapracować,
wykorzystując zgromadzoną wiedzę do dynamicznego filtrowania przez nią zmieniającej się
sytuacji rynkowej.

Zapamiętaj

Forex to nie jest gra w totolotka. W przypadku handlu walutami nie sprawdza
się model wytypowania szczęśliwych liczb i patrzenia w monitor z nadzieją na
wygraną. Sytuacja na rynku ciągle się zmienia i wymaga twojej aktywności
(mniejszej lub większej, w zależności od zajęcia pozycji krótkiej lub długiej).
Zarządzanie pozycją, którą otworzyłeś, ma kluczowe znaczenie dla potencjalnych zysków.
Jeżeli będziesz biernie przyglądał się sytuacji i nie zdecydujesz się na podjęcie działań,
musisz liczyć się z rosnącym ryzykiem straty.

ZZ, czyli zleć i zapomnij

Czy można inwestować na rynku Forex, korzystając ze strategii pieszczotliwie nazwanej ZZ
(zleć i zapomnij) przy pozycjach krótkich? Doświadczeni inwestorzy uważają, że nie.
Amatorzy – wręcz przeciwnie.

Rynek, pomimo swojej nieprzewidywalności i stałej fluktuacji kursów, reaguje na dane

pochodzące z jego wnętrza i z zewnątrz (np. z rynku pracy). Gwałtowny wzrost lub spadek
pary EUR/USD na skutek informacji płynących ze Stanów Zjednoczonych nie będzie
zaskoczeniem. Dlatego też ignorowanie wiadomości, a w rezultacie bierność może
doprowadzić do strat. Złożenie zlecenia i porzucenie go na z góry określony czas zwiększa
prawdopodobieństwo finansowej porażki, które można minimalizować przez obserwowanie
i reagowanie na wydarzenia wywierające wpływ na kursy.

Doświadczenia traderów, w szczególności początkujących, pokazują jednak, że są możliwe

nieprzeciętne zyski przy braku angażowania się w otwartą pozycję. Pamiętaj, że strategię ZZ
stosuje się czasem nieświadomie. Wystarczy chwila nieuwagi, brak skupienia, a wtedy pamięć
może cię zawieść. W takim przypadku niezależnie od tego, czy chcesz, czy nie, zastosujesz
strategię ZZ.

O możliwości korzystania ze strategii ZZ można mówić również w kontekście zajmowania

pozycji długich. Tutaj również nie jest ona polecana przez doświadczonych graczy. Wszystko
z powodu prawdopodobieństwa gwałtownej zmiany wyceny pary walutowej.

Podejmując decyzję o zastosowaniu strategii ZZ, bądź świadomy, że spaliłeś za sobą

wszystkie mosty. Pojawia się pytanie, jakie będą rezultaty takiego działania. Jakie są zalety
i wady ignorowania sytuacji rynkowej po zajęciu pozycji?

Możliwości są dwie: zyskasz lub stracisz.

Jeżeli stracisz, wina będzie leżała po twojej stronie. Brak czuwania nad tym, co dzieje się
aktualnie na rynku, wyłączy możliwość zapobiegawczej reakcji na rozpoczynający się
niekorzystny trend.

Jeżeli zyskasz, to mimo że nie będziesz miał powodów do smutku, pozostanie świadomość
odniesienia sukcesu bez korzystania z wiedzy, którą dysponujesz. Pojawiają się wątpliwości,
czy w ogóle nią dysponujesz. W takich sytuacjach może dać o sobie znać brak silnej woli.
Wbrew pozorom strategia ZZ wcale nie uwolni cię od stresu i innych negatywnych emocji.

Plan gry

Przeciwieństwem modelu ZZ jest w zasadzie przyjęcie jakiejkolwiek, chociażby przypadkowej

strategii. Jeżeli uznasz, że kupujesz i grasz na wzrost ze względu na dobre wieści ze strefy
euro, a sprzedajesz, gdy wiadomości są nasycone niekorzystnymi dla ciebie faktami, to już
możesz mówić, że grasz w oparciu o strategię – opracowaną na podstawie przefiltrowanych
newsów. Jeżeli sięgniesz po analizę techniczną i będziesz wyznaczał trendy – sięgniesz po
jedną ze strategii opartych na badaniu wykresów.

Za każdym razem, gdy ułożysz kolejność czynionych kroków, rodzić się będzie plan gry.
Inwestowanie z jego zastosowaniem pozwala ograniczyć ryzyko straty, ułatwia panowanie nad
emocjami, a co najważniejsze – prowadzi do uzyskiwania w miarę systematycznych zysków.
Nie masz żadnej gwarancji na nieprzerwane i powtarzalne zyski ani na uzyskanie dokładnych
wyliczeń, ile zarobisz (wiele zależy od stopnia ryzyka, na jakie się decydujesz), ale dzięki
przyjęciu planu inwestowania masz większy wpływ na to, co dzieje się z twoimi pieniędzmi.

Zapamiętaj

Po otwarciu pozycji korzystanie z planu gry może nie być już takie proste, jak
w fazie jego układania. Bierz pod uwagę możliwość gwałtownych zmian
w trendach i przełamywania ustalonych reguł w sytuacjach zaskakujących
i krytycznych dla danej pary walutowej.

Scalping, czyli skalpowanie

Technika gry polegająca na skalpowaniu jest możliwa do zastosowania zarówno przez

traderów doświadczonych, jak i niedoświadczonych. Co prawda wśród inwestorów istnieje
stereotyp mówiący, że jedynie profesjonaliści potrafią sobie poradzić ze skalpowaniem, jednak
nie można zapomnieć, że niedoświadczeni często rozpoczynają przygodę z rynkiem
walutowym właśnie od nieświadomego uprawiania skalpowania. Ci ostatni muszą mieć
świadomość, że korzystanie z tego sposobu zarabiania na kontach demo nie zawsze ma
czyste przełożenie na rynek rzeczywisty.

Technika skalpowania jest przeznaczona przede wszystkim dla osób, które mają we krwi
anielską cierpliwość. Kolejne zdobyte pipsy mogą wiązać się z kosztami w postaci wytężanej
w dużym stopniu uwagi i przypisywaniu znaczenia szczegółom, nawet tym najdrobniejszym.

Poznając technikę skalpowania, w praktyce szybko zauważysz, że przynosi ona dosyć ciekawe
rezultaty i jest stosowana przez wiele osób. Z racji tego, iż cechuje ją spora skuteczność,
brokerzy starają się przed nią bronić.

Walka ze skalpowaniem jest wśród dostawców platform tematem tabu. Niestety rzeczywistość
dowodzi, że takie zjawisko występuje. Przeciwdziałanie skalpowaniu zauważysz
niejednokrotnie. Przybiera najczęściej postać opóźnień w realizacji często powtarzających
się zleceń. Nie należą do najrzadszych również zawieszenia platform transakcyjnych
(wyjaśniane jako problemy techniczne).

W historii forexu zdarzały się także przypadki brokerów, którzy w swych regulaminach
zastrzegali wyraźnie, że skalpowanie jest niezgodne z zawartą przez klienta umową. Jego
stosowanie dodatkowo wiązało się z ryzykiem zawieszenia konta. Owo zawieszenie polegało
na zablokowaniu możliwości składania zleceń kupna i sprzedaży.

Na co zwracać uwagę, wybierając brokera do skalpowania?

› Szukaj brokera, który nie wprowadza ograniczeń dotyczących wielkości zajmowanych

pozycji (graj lotami i mikrolotami).
› Zwróć uwagę na system wpłat na konto. Wybierz te usługi, które pozwolą ci korzystać
z najszybszego i najbardziej przyjaznego dla ciebie rozwiązania.
› Sprawdzaj, czy platforma daje możliwość otwierania pozycji bezpośrednio z wykresów.
Dzięki temu będziesz mógł oszczędzić czas, pomijając zbędne, nerwowe klikanie
w poszukiwaniu panelu zleceń.
› Zwróć uwagę, czy broker, z którego usług chcesz korzystać, nie boi się podlegania
nadzorowi ze strony instytucji regionalnych (np. Komisji Nadzoru Finansowego).

Jakie narzędzia są potrzebne do skalpowania?

1. Odpowiednia platforma transakcyjna obsługiwana przez brokera, który nie wprowadza

w regulaminie zapisu o zawieszaniu kont za skalpowanie;
2. usługi brokera ECN, czyli takiego, który z rynkiem powiązany jest w sposób
bezpośredni;
 3. usługi dające dostęp do kursu rzeczywistego;
4. sprawny i niezawodny sprzęt komputerowy (komputer, który się nie zawiesza i jest
wyposażony we własną baterię, najlepiej laptop). W końcu podczas skalpowania
wykorzystuje się często wysoki kapitał inwestycyjny;
5. szybkie łącze internetowe oraz wiarygodny dostawca.

W celu skutecznego stosowania techniki skalpowania powinieneś przestrzegać następujących

zasad:

1. Zawsze używaj zlecenia stop loss. Pozwoli ci uniknąć niespodziewanych strat.

2. Przed zajęciem pozycji oczekuj na zwrot w trendzie, w którym podąża kurs (jest to
najlepszy moment na skalpowanie), lub dołączaj do trwającego już trendu.
3. Szybko wychodź ze stratnej pozycji, ale bierz pod uwagę również naturalną fluktuację
(nie uciekaj w przypadku chwilowych wahań o 1–3 pipsy).

Plan, SL i ryzyko

W fazie planowania, jeszcze przed otwarciem pozycji, musisz przygotować się do oceny
ryzyka, jakie jesteś w stanie ponieść, oraz ustawienia zlecenia stop loss.

Stop loss traktuj jako symbol, którego nie warto zmieniać co chwila. Lepiej przemyśl wysokość
zlecenia z wyprzedzeniem i nie wprowadzaj zbyt wielu korekt. Ciągłe modyfikowanie SL-a to
sygnał, że założenia przygotowanego przez ciebie planu inwestycyjnego są nieprawidłowe.
Warto je wtedy zrewidować (nawet pomimo kontynuowania otwartej pozycji).

Zapamiętaj

Stop loss nie jest wartością stałą. Zlecenie tego typu podlega modyfikacji, jak
każde inne. Zwróć jednak uwagę, aby wprowadzając w nim zmiany, robić to
w sposób przemyślany i odzwierciedlający sytuację rynkową.

Sposobem na znaczne ograniczenie ryzyka, oprócz stosowania zlecenia stop loss, jest
sięgnięcie po całościową lub częściową realizację zysku przez wycofanie zainwestowanego
kapitału w wysokości odpowiadającej jego pierwotnej wartości.
 Całościowa realizacja zysku jest sensowna w szczególności, gdy wartość kapitału zyska
kilkadziesiąt procent. Wówczas środki, które pozostaną w obrocie po wycofaniu całości
kapitału użytego do otwarcia pozycji, stanowią wystarczający zasób do kontynuowania gry.

Częściowa realizacja zysku nie jest już tak znacząca dla naszego portfela, za to będziesz
miał więcej okazji do jej zastosowania. Jeżeli dzięki otwarciu pozycji i towarzyszącemu jej
sprzyjającemu trendowi pomnożysz swój kapitał, to realizacja kilkunastu procent zysku da ci
gwarancję, że nie stracisz wszystkich zaangażowanych środków.

Czuwaj nad otwartą pozycj ą

Podczas czuwania nad otwartą pozycją twoim głównym zadaniem będzie realizacja
przygotowanej strategii i analizowanie sytuacji panującej na rynku walut pod kątem pojawienia
się nieprzewidzianych zdarzeń. Wszystko to, co może cię zaskoczyć, może zarówno
zadziałać na twoją korzyść, jak i przynieść trudne do rozwiązania problemy. Opracuj ogólny
scenariusz na wypadek pojawienia się niestandardowego zdarzenia, które wywoła gwałtowny
spadek lub wzrost. Zastanów się wcześniej, jak mógłbyś zareagować w takich sytuacjach.
Przemyślana procedura pozwoli ci zaoszczędzić cenne sekundy w krytycznym dla zajętej
pozycji momencie.

Sprawowanie kontroli nad zajętą pozycją wymaga analizowania danych spływających

z wcześniej wyselekcjonowanych źródeł. Nie możesz jednak zapomnieć o tym, że forex nie
działa w próżni. Tysiące inwestorów korzystają z informacji pochodzących od zupełnie innych
podmiotów niż te, które znane są tobie. Oznacza to, że odbierane przez ciebie dane nie
muszą wpływać na zachowania traderów składających zlecenia z przeciwległego miejsca na
kuli ziemskiej. Pamiętaj o tym, jakie dane są najważniejsze dla interesującej cię pary
walutowej, ale nie odrzucaj docierających z zewnątrz treści mających wpływ na ogólny rynek
handlu walutami. Dzięki temu nie będziesz dotknięty niespodziewanymi zdarzeniami
o wymiarze globalnym (np. trzęsienie ziemi w Japonii).

Obserwacj a to nie j est pozycj a

Rozpoczynając przygodę z rynkiem walutowym, spotkasz się, prędzej czy później, z zarzutami
ze strony innych traderów, że bierne obserwowanie sytuacji rynkowej to nic innego, jak
ignorowanie sytuacji rynkowej. Obserwacja nie jest pozycją – ani długoterminową, ani
krótkoterminową. Jest to natomiast sposób, który przy odpowiednim zastosowaniu pozwala
zamknąć rozpoczętą grę (inwestycję) z sukcesem.
Obserwacja może być czynna lub bierna:

› Obserwacja czynna – najczęściej przy pozycjach krótkich. Wiąże się z dynamicznymi

 zmianami w otwartej pozycji i jej strategii.

› Obserwacja bierna – najczęściej w pozycjach długich. Polega na ograniczaniu reakcji

na gwałtowne wahania cen par walutowych. Niewłaściwie utożsamiana z ignorowaniem
danych dotyczących sytuacji rynkowej.

Pomocnik do obserwowania
Jeżeli zająłeś pozycję (w szczególności krótką) i przeszedłeś do fazy obserwacji, może się
zdarzyć, że będziesz musiał wykonać istotne zadania, które oderwą cię od bieżącego
monitorowania sytuacji na rynku walutowym. Pracodawca dodzwonił się do ciebie po
godzinach i masz oddać ważny raport na wczoraj? W takiej sytuacji warto, abyś posłużył się
alarmem cenowym.

Alarm cenowy to funkcja udostępniana przez platformy cenowe, która pozwala na

nieprzerwane obserwowanie wahań kursów. Mechanizm alarmu opiera się na wskazywaniu
przez inwestora obsługującego platformę transakcyjną poziomu ceny, który jest dla niego
znaczący. Dotyczy to zarówno wartości ponad, jak i poniżej aktualnego notowania. System po
zarejestrowaniu ceny wcześniej opisanej przez tradera jako istotnej powiadomi go o niej
w formie komunikatu (np. pojawiający się na monitorze komputera sygnał wizualny). Alarmy
cenowe, stanowiące nieodłączny element platformy transakcyjnej, działają niezależnie od
zminimalizowania jej okna lub uruchomienia aplikacji w tle. W niektórych przypadkach alarm
cenowy wysyła również powiadomienia za pośrednictwem wiadomości na telefon komórkowy.

Zapamiętaj

Alarm cenowy informuje cię o zdarzeniu po jego zaistnieniu. Nie jest

narzędziem służącym do przewidywania trendów.

Przed wyborem usług brokerskich sprawdź, jaką platformę zapewnia wybrana przez ciebie
firma. Zapytaj o dostępność alarmu cenowego. Nie powinieneś mieć problemów z jego
obecnością wśród opcji, jakie dają współczesne aplikacje.

Alarm cenowy jest dosyć pomocną funkcją. Na co dzień pozwala zaoszczędzić czas
i pozostaje w stałej gotowości, niezależnie od twojej motywacji i zapału do działania. Alarm
nie zastąpi jednak pełnego monitoringu sytuacji panującej na rynku. Nie dokona filtracji
wiadomości, nie zaplanuje kolejnych kroków ani nie pozwoli ci działać z wyprzedzeniem wobec
niestandardowych zdarzeń.

Zapamiętaj

Alarm cenowy to funkcja platformy transakcyjnej, która stanowi pomocne

narzędzie w procesie inwestowania. Nie zastępuje jednak podstawowych
elementów składających się na monitorowanie sytuacji rynkowej.

Transakcj a na FX krok po kroku

Pieniądze, szansa i ryzyko. Nikogo nie trzeba przekonywać, że te trzy czynniki od samego
początku zaistnienia środków płatniczych występują razem. Zawsze nierozłączne podnoszą
traderom ciśnienie, uruchamiają stan gotowości do działania i przyprawiają o zawrót głowy.
W przypadku zysku pojawia się euforia, w przypadku straty – żal do siebie lub otoczenia,
a nierzadko do obu jednocześnie. Minęły czasy, kiedy inwestorzy z przyspieszonym biciem
serca chwytali za telefon i czekali w kolejce na połączenie, aby złożyć zlecenie. Podobnie
z analizą techniczną dokonywaną odręcznie na sporządzonych chwilę wcześniej wykresach.
Obecnie do zawarcia transakcji potrzebujesz jedynie komputera, sprawnego łącza
internetowego i założonego bez wychodzenia z domu rachunku brokerskiego. Wydaje się, że
dokonanie transakcji na rynku walutowym to w XXI w. przysłowiowa bułka z masłem. Nie do
końca jest to jednak prawda.

Uruchom machinę

Podpisanie umowy z brokerem i uruchomienie platformy transakcyjnej to dopiero pierwsze

kroki w kierunku sprzedawania i kupowania po wyborze odpowiedniej pary walutowej. Przed
dokonaniem transakcji czeka cię gruntowna analiza otoczenia rynku z włączeniem analizy
technicznej lub fundamentalnej (a czasem nawet obu). Całość związana z badaniem
wykresów, wskazywaniem wcześniej poznanych punktów, formacji oraz godziny spędzone na
odpowiednim przefiltrowaniu informacji spływających sekunda po sekundzie. Wszystko
wykonujesz sam jako jeden inwestor. Jednocześnie takich operacji dokonują setki tysięcy
innych traderów (również początkujących) mieszkających w odległych od siebie częściach
świata, na różnych kontynentach i w sąsiadujących lub oddalonych państwach. Tak jak obrót na
forexie jest złożony z trudnej do oszacowania liczby zleceń, tak dokonanie przez ciebie
z pozoru prostej transakcji oznacza konieczność podjęcia i wykonania przez różne osoby
dziesiątek czynności, aby twoje pieniądze szybko i skutecznie trafiły na rynek. Podobnie
z zamknięciem pozycji uwalniającej twój zysk lub generującej stratę. Pociąga to za sobą wiele
mikrooperacji, których nie zawsze będziesz świadomy. Klikając na buy lub sell, uruchamiasz
teoretycznie bezawaryjną machinę, której obracające się tryby przyczyniają się do sprawnego
funkcjonowania rynku wymiany walut.

Operacj a w toku

Mimo że niektóre rzeczy mogą wydać ci się oczywiste, warto, abyś nigdy o nich nie
zapomniał. Przeczytaj, na co powinieneś zwrócić uwagę, o czym nie zapomnieć i na co być
wyczulonym. Dzięki temu, że przyswoisz sobie kilka prostych zasad, nie będziesz miał
w przyszłości problemów, jakie mogą wyniknąć z pozornie błahej czynności składania
zlecenia.

1. Dokonaj z wyprzedzeniem wyboru odpowiedniej pary walutowej. Poprzedź wybór

obserwacją zachowań inwestorów na rynku. Jeżeli dostrzegasz szansę na zysk,
zacznij przygotowywać się do zajęcia pozycji. Sprawdź spread, jaki broker określił dla
transakcji z udziałem wyselekcjonowanej przez ciebie pary. Nie zapomnij o różnicach
między spreadem zmiennym a stałym. Zastanów się, czy planowana przez ciebie
transakcja ma rozpoczynać pozycję long (pozycja długa) czy short (pozycja krótka).
2. Przed przystąpieniem do bezpośredniego działania podeprzyj się posiadaną wiedzą
i doświadczeniem. Przeprowadź analizę techniczną lub fundamentalną. Jeżeli nie
chcesz stosować żadnej z tych metod, sięgnij po wybraną i wstępnie sprawdzoną
strategię inwestycyjną i trzymaj się jej. Nie zakładaj inwestowania ponad posiadane
środki. Nie zapominaj, że broker, który będzie chciał czuwać nad twoją
wypłacalnością, może na podstawie zawartej z tobą umowy zamknąć otwarte pozycje,
które gwałtownie doprowadzą do utraty znacznej części depozytu. Wystrzegaj się
także stosowanego przez niektóre firmy ostrzeżenia o przekroczeniu progu
zagrożenia odpowiedniego poziomu depozytu.
3. Zaplanuj zajęcie pozycji. Przemyśl wartość transakcji i moment wejścia (zakupu lub
sprzedaży). Zwróć uwagę na ceny bid i ask oraz przeanalizuj, na jakim ich poziomie
zamierzasz otworzyć pozycję.
4. Przejdź do bezpośredniego zlecania transakcji na platformie. Wybierz parę walutową
(upewnij się, że dobrze wskazałeś walutę bazową i kwotowaną). Sprawdź, czy na
twoim rachunku brokerskim jest zgromadzona wystarczająca ilość środków do
dokonania transakcji, o której przeprowadzeniu myślisz.
5. Wybierz cenę ask lub bid, kliknij buy bądź sell, po czym wskaż wartość transakcji.
Uważaj na zera! Między 100000 (sto tysięcy) i 1000000 (milion) jest niewielka różnica
 wizualna, ale duża w wartości. Jedno zero za dużo naciśnięte na klawiaturze może cię
słono kosztować. Jeżeli wartość transakcji będzie przekraczała środki na twoim
koncie, platforma transakcyjna przypomni ci o tym. Po kilku sekundach zostaniesz
poinformowany o wyniku transakcji (czy została wykonana, czy też coś stanęło na
przeszkodzie).
6. W razie niepowodzenia w składaniu zlecenia będziesz musiał powtórzyć proces
składania zlecenia od początku. Sprawdź wcześniej, co było przyczyną odrzucenia
żądania otwarcia pozycji, i napraw błąd.

Obecnie brokerzy z reguły udostępniają bieżący podgląd cen podczas składania zlecenia.
Niektóre firmy nadal jednak bazują na ostatniej wartości zapamiętanej przed otwarciem przez
ciebie okna transakcyjnego. Jeżeli wartość będzie niezgodna z aktualną cena rynkową,
zlecenie zostanie odrzucone. Będziesz musiał ponowić operację.

Czy inwestor może być niedźwiedziem lub bykiem?

Poniżej możesz stopniowo prześledzić, w jaki sposób przebiega gra na spadek (niedźwiedź)
lub na zysk (byk). W obu przypadkach zajęcie pozycji poprzedzone jest analizą sytuacji
rynkowej. Jest to najważniejszy krok, od którego zależy powodzenie inwestycji. Z analizy
powinieneś wywnioskować również, czy w danej sytuacji lepiej zajętą pozycję przetrzymać
(długi termin), czy też szybko z niej wyjść (gra na krótki termin).

Wej ście j ako niedźwiedź, czyli gramy na spadek

Jeżeli z informacji, do których dotarłeś, i przeprowadzonej analizy wynika, że możesz

spodziewać się spadku obserwowanej przez ciebie waluty, podejmij decyzję o sprzedaży.

Przyjmijmy, że para walutowa, której się przyglądasz, to EUR/USD. Zakładając, że kurs

wynosi odpowiednio 1.4080(bid), czyli dla kupna, i 1.4078(ask) dla sprzedaży, to zbycie
jednego lota będzie oznaczało sprzedaż 100 000 EUR. Zawrzesz więc umowę na wartość
140 780 USD. Pozostaje kwestia depozytu. Z reguły trafia do niego jeden procent, więc
wyniesie on 1407,8 USD.
 Zapamiętaj

Procentowe oznaczenie depozytu wskazuje, jaka kwota trafi z twojego rachunku

na konto brokera.

Spadek kursu EUR/USD będzie oznaczał, że udało ci się odnieść zysk. Jeżeli kurs
EUR/USD przykładowo osiągnął poziom 1.4060/1.4058, to twój zysk będzie można obliczyć
w następujący sposób:

1.4078 – 1.4060, czyli 0.0018 × 100.000 = 180 USD

Wzrost kursu EUR/USD będzie oznaczał, że poniosłeś stratę. W celu wyjścia z pozycji
składasz zlecenie zakupu. Jeżeli kurs EUR/USD przykładowo osiągnął poziom
1.4095/1.4093, to twoją stratę będzie można obliczyć w następujący sposób:

1.4095 – 1.4078, czyli 0.0017 × 100.000 = 170 USD

Zajęcie pozycji na spadek wymaga w praktyce jedynie skutecznego poruszania się po

platformie transakcyjnej. W praktyce zawierasz umowy kupna i sprzedaży, które w twoim
imieniu realizuje broker.

Wej ście j ako byk, czyli gramy na zysk

Sytuacja odwrotna do poprzedniej. Jeżeli z informacji, jakie zdobyłeś ze sprawdzonych,

niezależnych źródeł, wspartych analizą, wynika, że w najbliższym czasie zauważysz wzrost
kursu obserwowanej przez ciebie waluty, podejmij decyzję o zakupie.

Zgodnie z wcześniejszymi założeniami para walutowa, której się przyglądasz, to EUR/USD.

Przewidując, że kurs wynosi odpowiednio 1.4080(bid), czyli dla kupna, i 1.4078(ask) dla
sprzedaży, to zakup jednego lota będzie oznaczał nabycie 100 000 EUR. Zawrzesz więc
umowę na wartość 140 800 USD. Pozostaje kwestia depozytu. Tak jak w poprzednim wypadku
trafi do niego jeden procent (w analizowanej sytuacji wyniesie on 1408 USD).

Wzrost kursu EUR/USD będzie oznaczał, że udało ci się odnieść zysk. W celu jego
realizacji składasz zlecenie sprzedaży. Jeżeli kurs EUR/USD przykładowo osiągnął poziom
1.4090/1.4088, twój zysk będzie można obliczyć w następujący sposób:

1.4088 – 1.4080, czyli 0.0008 × 100.000 = 80 USD

Spadek kursu eurodolara będzie oznaczał, że poniosłeś stratę. W celu wyjścia z pozycji
składasz zlecenie sprzedaży. Jeżeli kurs EUR/USD przykładowo osiągnął poziom
1.4075/1.4073, to twoją stratę będzie można obliczyć w następujący sposób:

1.4080 – 1.4073, czyli 0.0007 × 100.000 = 70 USD

Obliczamy zysk

Decydując się na inwestowanie na rynku Forex, powinieneś na bieżąco sprawdzać wyniki, jakie
osiągasz. Aby zgłębianie wiedzy, uczenie się na błędach innych oraz zdobywanie
doświadczenia nie były pozbawione sensu, muszą zaprocentować zyskiem. W celu
sprawowania nadzoru nad własnymi przedsięwzięciami możesz skorzystać ze wskaźnika
stopy zwrotu inwestycji.

Stopa zwrotu pozwoli ci ocenić, jak procentowo zmieniła się wartość poczynionych przez
ciebie kroków inwestycyjnych na przestrzeni określonego czasu.

Wskaźnik stopy zwrotu inwestycji nie tylko pozwoli ci na panowanie nad własnymi
przedsięwzięciami, lecz także umożliwi zorientowanie się, jak radzisz sobie na tle innych
traderów. Gorszy lub lepszy wynik może być cennym czynnikiem motywującym do poszukania
sposobów na usprawnienie swoich działań lub uzupełnienie dotychczas niezauważalnych
braków.

Wyobraźmy sobie, że dysponowałeś kwotą 2000 zł. Zdecydowałeś się na zajęcie długiej
pozycji na parze EUR/USD. Z zainwestowanego 1000 zł w ciągu 200 dni udało ci się
odzyskać wkład, a do tego osiągnąłeś zysk, który (pomijając prowizje i opłaty dla brokera)
wyniósł 500 zł. W sumie po transakcji zamieniłeś 1000 zł w 1500 zł w 200 dni. Zarobiłeś 50%
początkowego kapitału (1000 zł).

Załóżmy także, że wraz z rozpoczęciem inwestowania za pośrednictwem pary walutowej

EUR/USD zdecydowałeś się na zajęcie długiej pozycji na parze GBP/JPY. Ponownie
dysponowałeś kwotą 2000 zł, ale po przeznaczeniu 1000 zł na pozycję na EUR/USD
pozostała ci połowa początkowych środków. Z zainwestowanego 1000 zł w ciągu 290 dni
udało ci się odzyskać wkład oraz osiągnąć zysk, który (pomijając prowizje i opłaty dla brokera)
wyniósł 700 zł. W sumie po transakcji zamieniłeś 1000 zł w 1700 zł w 290 dni. Zarobiłeś 70%
początkowego kapitału (1000 zł).
Pojawia się pytanie: które przedsięwzięcie było bardziej opłacalne? Na pierwszy rzut oka
zdecydowanie lepiej prezentuje się zajęcie pozycji na parze funta szterlinga i japońskiego
jena. Dzięki niemu zarobiłeś 700 zł. Decydując się na grę na eurodolarze, zyskałeś mniej niż
w przypadku równoległego działania na parze GBP/JPY – jedynie 500 zł. Pozostaje jednak
niesmak i niepewność, czy nie przegapiłeś szansy na większy zysk, gdybyś zamiast
przetrzymywania środków przez 90 dni dłużej niż w przypadku pozycji na eurodolarze
zainwestował je w tym czasie w inne przedsięwzięcia. W takiej sytuacji z pomocą przychodzi
właśnie stopa zwrotu inwestycji, pozwalająca ustalić, które z wymienionych wcześniej dwóch
działań przyniosło większe korzyści, biorąc pod uwagę kryterium czasu.

Zysk w ujęciu nominalnym nie zawsze okazuje się decydujący, jeśli chodzi o porównanie
skuteczności inwestycji. W celu obliczenia stopy zwrotu inwestycji w skali roku wartość zysku
i jego procent w stosunku do kapitału początkowego nie wystarczą. Bezbłędne obliczenia będą
opierały się na uwzględnieniu liczby dni poświęconych na osiągnięcie dochodu w ujęciu
rocznym oraz dwóch wartościach (początkowej i końcowej).

Matematycznie wzór na obliczenie stopy zwrotu inwestycji można przedstawić w następujący

sposób:

SZI = (WK – WP) / WP × 365 / ID × 100%

gdzie:

SZI to stopa zwrotu inwestycji;

WK to wartość końcowa;
WP to wartość początkowa;
ID to ilość dni.

Dokonujemy więc obliczeń dla pierwszego i drugiego przypadku.

Dla pary EUR/USD jako wartość końcową przyjmujemy 1500 zł, jako wartość początkową
1000 zł. ID wyniesie w tym przypadku 200.

(1500 – 1000) / 1000 × 365 / 200 × 100 = 91,25 x 100%

Inwestując w parę EUR/USD, osiągnąłeś poziom stopy zwrotu inwestycji w skali roku
wynoszący 91,25%.

Dla pary GBP/JPY jako wartość końcową przyjmujemy 1700 zł, jako wartość początkową
1000 zł. ID wyniesie w tym przypadku 290.

(1700 – 1000) / 1000 × 365 / 290 × 100 = 88,10

Inwestując w parę GBP/JPY, osiągnąłeś poziom stopy zwrotu inwestycji w skali roku
wynoszący 88,10%.

Jak widać, większy zysk okazał się jedynie pozorny. Wskaźnik stopy zwrotu inwestycji pokazał,
że lepiej w krótszym czasie zarobić mniej niż w długim okresie więcej. Rozsądne
dysponowanie środkami i zajmowanie pozycji w sposób jak najbliższy racjonalnemu okazały
się lepszym podejściem do inwestycji niż wydłużone oczekiwanie na zysk.

Spójrz na swoje dotychczasowe inwestycje (jeżeli nie masz jeszcze rachunku rzeczywistego,
zestawienia mogą pochodzić z konta demo) i porównaj je z powyższymi przykładami.
Zastanów się, które działania generowały największy zysk w najkrótszym czasie. Najlepsze
wzorce staraj się powtarzać i stale usprawniać.

Zapamiętaj

Stopa zwrotu inwestycji jest wskaźnikiem, który nie tylko umożliwi ci

sprawowanie kontroli nad twoimi przedsięwzięciami na rynku wymiany walut,
lecz także pozwoli na spojrzenie z dystansem na ich efektywność. Dzięki
obliczonej stopie zwrotu inwestycji dla poszczególnych pozycji i ich efektów
będziesz w stanie dokonać selekcji najskuteczniejszych zachowań.

Jeżeli nie będziesz mógł poradzić sobie z obliczeniem stopy zwrotu inwestycji lub uznasz
proces liczenia za zbyt czasochłonny, nie martw się. Wielu brokerów na swoich stronach
zamieszcza kalkulator stopy zwrotu inwestycji pozwalający uzyskać interesujące cię dane oraz
instruuje, w jaki sposób z niego skorzystać.
Podsumowanie

1. Forex to nie gra w totolotka. W przypadku handlu walutami nie sprawdza się model
wytypowania szczęśliwych liczb i patrzenia w monitor z nadzieją na wygraną.
Sytuacja na rynku ciągle się zmienia i wymaga twojej aktywności (mniejszej lub
większej, w zależności od zajęcia pozycji krótkiej lub długiej).
2. Rynek pomimo swojej nieprzewidywalności i stałej fluktuacji kursów reaguje na dane
pochodzące z jego wnętrza i z zewnątrz (np. z rynku pracy).
3. Technika skalpowania jest przeznaczona przede wszystkim dla osób, które mają we
krwi anielską cierpliwość. Kolejne zdobyte pipsy mogą wiązać się z kosztami
w postaci wytężanej w dużym stopniu uwagi i skupieniu się na szczegółach.
4. Stop loss traktuj jako symbol, którego nie warto zmieniać co chwila. Lepiej przemyśl
wysokość zlecenia z wyprzedzeniem i nie wprowadzaj zbyt wielu korekt. Ciągłe
modyfikowanie SL-a to sygnał, że założenia przygotowanego przez ciebie planu
inwestycyjnego są niewłaściwe.
5. Podczas czuwania nad otwartą pozycją twoim głównym zadaniem będzie realizacja
przygotowanej strategii i analizowanie sytuacji panującej na rynku walut pod kątem
pojawienia się nieprzewidywanych zdarzeń.
6. Alarm cenowy jest dosyć pomocną funkcją (praktycznie każda ze współcześnie
oferowanych platform pozwala na korzystanie z takiej opcji). Na co dzień pozwala
zaoszczędzić czas i pozostaje w stałej gotowości, niezależnie od twojej motywacji
i zapału do działania.
 Cytat

„Kiedy możemy mówić o wystarczającej ilości pieniędzy?

Gdy będzie ich więcej”.
anegdota traderów

Na rynku OTC oprócz instytucji finansowych, rekinów biznesu oraz pośredników nie brak
inwestorów indywidualnych. Często grają oni, wykorzystując oszczędności zgromadzone
w oparciu o wynagrodzenie pochodzące z pracy. Jeżeli środki, którymi dysponujesz, pochodzą
z comiesięcznej wypłaty, to zapewne nie masz z przyczyn ekonomicznych możliwości
rozstania się z pracodawcą.

Jeden z problemów, który bardzo często dotyka osoby wchodzące w świat inwestycji na rynku
walutowym, to zdolność połączenia ról pracownika i tradera. Wystarczy odpowiednia doza
wiedzy, kontroli nad emocjami i wyzbycie się przeświadczenia o nieomylności, aby pogodzić
dwa światy – świat inwestora i świat wydajnego dla pracodawcy pracownika.

Grunt to dobra organizacj a czasu

Będąc etatowym pracownikiem i poświęcając na wykonywanie związanych z tym obowiązków
osiem lub więcej godzin dziennie, warto zaplanować, w jaki sposób rozpocząć proces
inwestowania. Przemyślane podejście do gry na rynku OTC pozwala pogodzić ją z różnymi,
często ważniejszymi sferami życia codziennego (mowa nie tylko o pracy).

Dobre gospodarowanie czasem i skuteczne zarządzanie własnymi zadaniami to największe

wyzwania, jakie przed tobą stoją. Ich realizacja zapewni ci możliwość skupienia się na
podejmowanych działaniach na rynkach walutowych. Kupowanie lub sprzedawanie potrafi
generować stres i utrzymywać twój organizm w trybie gotowości przez długi czas.
Konieczność natychmiastowej reakcji i związane z nią napięcie mogą pojawić się w najmniej
spodziewanym momencie i utrzymywać się (w zależności od osobowości i odporności) nawet
przez cały dzień. W związku z tym konieczne jest wydzielenie w ciągu dnia okresu
pozwalającego skupić się na sytuacji rynkowej. W wyjątkowych przypadkach niezbędna może
okazać się nawet konieczność skorzystania z umiejętności dyskretnego monitorowania
fluktuacji kursów na rynku. Pozwoli ci ona na stałe panowanie nad tym, co się dzieje z twoimi
pieniędzmi.
 Zapamiętaj

Podstawową trudnością do przezwyciężenia dla inwestora, który pracuje na

etacie, jest wygospodarowanie wystarczającej ilości czasu na swobodne
obracanie środkami oraz znalezienie sposobu na monitorowanie sytuacji
rynkowej w czasie pracy.

Najlepszym z punktu widzenia relacji z pracodawcą i możliwych modeli do wypracowania jest

strategia zajmowania pozycji krótkich z wejściem i wyjściem poza czasem, który spędzasz
w pracy. Forex, z uwagi na rozmiary i płynność oraz godziny otwarcia, daje taką możliwość
każdemu zainteresowanemu. Niestety, tylko pozornie. W rzeczywistości ciężko dokonać
zupełnego rozdzielenia inwestowania od życia zawodowego i przenieść je wyłącznie do życia
prywatnego.

Telefon/smartfon a forex

Podbój rynku telekomunikacyjnego przez telefony komórkowe stał się faktem już kilkanaście lat
temu. Polscy brokerzy również dostarczają aplikacje pozwalające uczestniczyć w obrocie
walutowym z wykorzystaniem telefonów komórkowych lub notebooków. Z punktu widzenia
pracownika jest to jednak nieco kłopotliwa sprawa. Ciągłe obserwowanie wykresów oraz
zajętych pozycji nie sprzyja koncentracji na zadaniach zleconych przez przełożonego oraz na
skuteczności w ich realizacji. Problemem może okazać się również telefon, który wbrew
pozorom zamiast ułatwić, potrafi jedynie utrudnić życie inwestora. Korzystanie z aplikacji na
telefon ma zupełnie inne znaczenie w przypadku, gdy chodzi o inwestora, który nie ma
obowiązku dzielenia czasu przeznaczonego na forex z zobowiązaniami w roli pracownika.
Dostęp do rachunku brokerskiego za pośrednictwem telefonu komórkowego może wiązać się
z kilkoma nieprzewidywalnymi zdarzeniami. Należą do nich przede wszystkim problemy
z obsługą aplikacji, kłopoty z siecią oraz (wcale nie rzadkie) wady techniczne urządzenia.

Obsłu ga aplikacji – dostarczanie przez brokerów aplikacji dostosowanych do obsługi

platformy transakcyjnej za pośrednictwem telefonu komórkowego stało się już standardem.
Niezależnie od tego, czy masz nowoczesny aparat z dotykowym wyświetlaczem rozmiaru
rozłożonej książki, czy starszy model, nie będziesz miał trudności ze zdobyciem
odpowiedniego oprogramowania oraz zalogowaniem się na rachunek brokerski. Wbrew
pozorom dosyć duże niebezpieczeństwo związane jest z samą obsługą. Wystarczy, że
naciśniesz na wyświetlacz o raz za dużo i... sprzedałeś to, co miałeś kupić.

Kłopoty z siecią – brak zasięgu nie jest sprzymierzeńcem inwestora. Operatorzy deklarują,
że sieć dostępna jest niemal na całym terytorium kraju, ale nie zapominaj o windach,
garażach, metrze itp.

W ady techniczne – urządzenia potrafią zepsuć się w najmniej odpowiednim momencie.

Tego niestety nie przewidzisz. Pamiętaj jednak, że ładowarka i zapasowa bateria to akcesoria,
bez których nie powinieneś wychodzić z domu.

Forex zamiast pracy na etacie

Jeśli zastanawiasz się nad inwestowaniem na forexie na co dzień i utrzymywaniem się z tego
zajęcia, musisz uzmysłowić sobie, że potrzebne są ci trzy elementy, aby rozpocząć
inwestycje, które będą przynosiły zysk:

1. wiedza;
2. doświadczenie;
3. pozostawanie w stabilnym stanie psychicznym.

Jeżeli bez jednego z tych czynników rzucisz się w wir możliwości, jakie dostarcza ci konto
brokerskie, szybko stracisz wszystko, co udało ci się zgromadzić. Na wszelki wypadek zacznij
więc od zdobywania wiedzy i doświadczenia. Trzeci czynnik – zdolność do skutecznej
adaptacji psychologicznej – jest niezależny od ciebie, albo go masz, albo nie.

W iedza inwestycyjna, którą posiadasz, jest wyznacznikiem twojej zdolności do tego, jak
szybko oraz czy w ogóle uda ci się skutecznie poruszać w ramach rynku, którym jesteś
w danym momencie zainteresowany. Wiedzy nie można z dnia na dzień kupić. Jej uzyskanie
wiąże się z koniecznością poświęcenia znacznej ilości czasu na poszukiwanie, analizowanie
i przyswajanie potrzebnych informacji. Rynek Forex generuje różnego rodzaju ryzyko. Wiedza
umożliwi ci poradzenie sobie z ryzykiem pojawiającym się w kilku postaciach:

1. ryzyko prawne;
2. ryzyko polityczne;
3. ryzyko psychologiczne;
4. ryzyko inwestowania w konkretne branże;
5. ryzyko inwestowania w konkretnych lokalizacjach geograficznych;
6. grupa ryzyk dotycząca twojego życia prywatnego.
Wiedza i orientacja w czynnikach ekonomicznych pozwolą ci podejmować rozsądne decyzje.
Jeżeli będziesz w stanie skorzystać, dzięki wiadomościom, jakie posiadasz, z analizy
technicznej i analizy fundamentalnej, twoje szanse na zysk będą obiektywnie większe niż
w sytuacji otwierania pozycji bez zastanowienia, w oderwaniu od rynkowego otoczenia.

Jak zdobyć wiedzę? Czytać, czytać i jeszcze raz czytać. Zwróć uwagę na działania firm
świadczących usługi powiązane z rynkiem walutowym (organizatorzy szkoleń, właściciele
serwisów internetowych, pośrednicy w obrocie). Ponieważ ich celem jest przede wszystkim
pozyskanie klientów, a forex nie jest rynkiem, na którym można inwestować bez odpowiedniego
przygotowania, kładą oni nacisk na wzbogacenie kampanii reklamowych o elementy
edukacyjne. Ty jako początkujący inwestor będziesz miał dzięki temu możliwość skorzystania
z darmowych materiałów szkoleniowych. Uważaj jednak! Brokerzy prowadzą politykę
kształcenia z nadzieją na przyzwyczajenie cię do oferowanych akurat przez nich usług.
Dodatkowo podejmij próbę znalezienia szkoleń oferowanych przez firmy pośredniczące
w obrocie na rynku walutowym. Najczęściej nie wiążą się z żadnymi kosztami dla uczestników,
a pozwalają nawiązać kontakty nie tylko z innymi inwestorami, lecz także z doświadczonymi
ekspertami.

Wiedzę możesz czerpać również z podręczników, poradników, blogów i serwisów

internetowych. W szczególności uważaj na te dwa ostatnie źródła. Internet to miejsce,
w którym każdy może napisać wszystko, co mu przyjdzie do głowy. Zwróć uwagę, że
zamieszczonych w sieci twierdzeń nikt nie poddaje korekcie merytorycznej, a ewentualne błędy
mogą być trudne do zauważenia.

Sama wiedza nie wystarczy do inwestowania na rynku walutowym. Poza zgromadzonymi

i usystematyzowanymi wiadomościami niezbędna jest też zdolność do ich odpowiedniego
wykorzystania, a za to już odpowiada nabyte doświadczenie.

Doświadczenie można zyskiwać w oparciu o inwestowanie na rynku walutowym już od

pierwszych dni twojego zainteresowania forexem. I to bez ryzyka. Wystarczy w tym celu
założyć demonstracyjny rachunek brokerski i wykorzystać szansę obracania wirtualnymi
środkami.
 Zapamiętaj

Zdobywanie doświadczenia za pośrednictwem rachunku demonstracyjnego

jest pozbawione elementu ryzyka towarzyszącego obracaniu prawdziwym
wkładem pieniężnym. Nie bądź zaskoczony, jeśli podczas gry na rzeczywistym
koncie twoje decyzje będą w analogicznych sytuacjach różne od tych
podejmowanych podczas gry na rachunku demo.

Doświadczenie można czerpać nie tylko z gry indywidualnej, lecz także w oparciu o przeżycia
innych traderów. W jaki sposób do nich dotrzeć? Poszukaj źródła we własnym otoczeniu.
Najlepiej wymieniaj poglądy i spojrzenia na zajęte pozycje w czasie rozmów i spotkań
z pozostałymi aktywnymi uczestnikami rynku walutowego. Sięgnij również po nowoczesne
narzędzia. Nie bój się odwiedzać dostępnych w sieci platform wymiany myśli dla
początkujących i zaawansowanych graczy. Forum internetowe to skarbnica wiedzy, co
najważniejsze – darmowa. Doświadczenia, którymi dzielą się niemalże codziennie tysiące
użytkowników, pomogą ci szybko rozwiązać wiele trudności związanych chociażby
z koniecznością uzyskania doraźnej pomocy i komentowania bieżących wydarzeń
wpływających na fluktuację kursów.

Stabilizacja kondycji psychicznej to trzeci z kluczowych elementów pozwalających na

podjęcie działań na rynku walutowym. Obok wiedzy i doświadczenia gwarantujących
zwiększenie szansy na zysk wystąpienie ostatniego czynnika sprawia, że dwa pozostałe
działają właściwie. Obciążenie psychiki inwestora rynku walutowego nie jest małe. Tym
bardziej, gdy sięga po duże kwoty. Stabilność psychiczna organizmu traktowana jest jako
czynnik wrodzony. Jedni są bardziej odporni na nieprzewidywalne (często nielogiczne)
działania rynku, inni mniej. Twoim głównym zadaniem będzie nie dać się pokonać poniesionym
stratom. Postawa chłodnego profesjonalisty okazuje się kluczowa.

Czy forex j est odpowiedni dla przedsiębiorcy?

Inwestowanie za pośrednictwem rachunku brokerskiego, otwieranie pozycji na danych parach

walutowych, kupowanie i sprzedawanie, analizowanie oraz prognozowanie to nie są zajęcia,
które można skutecznie wykonywać bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia.

Czym innym jest prowadzenie małej firmy, sprzedaż chińskich odtwarzaczy MP4 na portalu
aukcyjnym, czym innym praca na etacie, a jeszcze czym innym gra na forexie. Nic nie stoi na
przeszkodzie, aby móc każde z tych zajęć połączyć z inwestowaniem na rynku walutowym.
Trzeba mieć jednak na uwadze, że forex rządzi się własnymi prawami, innymi niż większość
popularnych rynków, na których poruszają się inwestorzy indywidualni.

Jedną z zalet forexu jest brak konieczności martwienia się o konkurencję. Prowadząc firmę,
z niepewnością obserwujesz codzienne poczynania twoich rynkowych rywali. Na rynku
walutowym jest inaczej. To dzięki rywalizacji każdy zarabia, a nie traci. Ciągła fluktuacja
kursów jest możliwa wyłącznie na skutek pojawiania się nowych zleceń kupna i sprzedaży. Im
większa liczba uczestników oraz im częstsze zlecenia, tym większy obrót i szansa na zajęcie
zyskownej pozycji.

Jak kontrolować zysk i stratę na forexie?

Podejmowanie ryzyka inwestycyjnego to chleb powszedni tradera. Analizie technicznej, która

wprowadza pozory obecności nauk ścisłych wśród kursów walut, bliżej do alchemii niż do
matematyki, a analiza fundamentalna pozostaje analizą jedynie z nazwy. Przed graczem
próbującym zarabiać na rynku walutowym stoi więc ciężkie zadanie odnalezienia pewnego
w niepewnym i sporządzania prognoz, których pokrycie będzie skuteczne w co najmniej 51%
przypadków. Całość jest tym trudniejsza, że forex nie funkcjonuje w próżni. Setki dziesiątek
informacji każdego dnia mogą przyprawić o zawrót głowy nawet najbardziej doświadczonych
i jedynie korzystanie z usług solidnej firmy brokerskiej może przynieść pomoc w postaci
zaktualizowanego kalendarza inwestora ze wskazówkami, na co zwracać uwagę. Dla
potrzebujących wiedzy o tym, z jakich informacji korzystać w ramach analizy fundamentalnej,
filtrujący zbędne wiadomości broker jest bardzo cenny.

Forex nie charakteryzuje się dużą fluktuacją kursów. Wartości w ciągu dnia nie ulegają
z reguły dużym, kilkunastoprocentowym zmianom, ale mechanizm dźwigni finansowej mimo
wszystko nie pozwala traderom się nudzić. W związku z lewarowaniem powstaje problem
kontrolowania zysku i straty podczas gry na rynku walutowym. Masz kupić? Powinieneś
sprzedać? Może trzymać z nadzieją na wzrost? Na te pytania niestety nikt nie udzieli ci
jednoznacznej odpowiedzi. Jedyna szansa w twojej wiedzy, doświadczeniu i wyrobionej na ich
podstawie intuicji tradera.

Rynku Forex nie da się kontrolować. Jest zbyt rozległy geograficznie i ekonomicznie. Wysokie
poziomy dziennego obrotu osiągają nieporównywalną z innymi rynkami skalę. Pojedyncze
informacje pochodzące z gospodarek poszczególnych państw są jak kropla deszczu
w oceanie. Wyjątkiem są pojedyncze pary walutowe. Pomimo że nie da się panować nad całym
rynkiem, to można już kontrolować własne przedsięwzięcia, a w ramach tego procesu czuwać
nad optymalnymi wejściami w pozycję lub wyjściami z pozycji oraz okresem ich
przetrzymywania.
Dzięki możliwości lewarowania forex nabiera innego wyrazu. Niewielkie zmiany cenowe mogą
mieć istotny wpływ na depozyt. Pojawia się ryzyko towarzyszące inwestycjom oraz związany
z nim stres. Nadzór nad otwartymi pozycjami nabiera innego znaczenia. Kilka chwil
i początkowy kapitał wpłacony na rachunek brokerski może ulec dynamicznemu skurczeniu,
pozostawiając po sobie jedynie specyficzny na rynku Forex margin call.

Dlatego też, decydując się na rozpoczęcie przygody z rynkiem walutowym, dwa razy zastanów
się, czy będziesz w stanie udźwignąć ryzyko i związane z nim psychiczne obciążenie
organizmu. Zasiadając przed komputerem i włączając platformę transakcyjną, przemyśl, ile
jesteś w stanie zainwestować w bieżącym dniu. Ustalenie limitów w angażowaniu kapitału to
pierwszy krok w stronę skutecznego kontrolowania kolejnych etapów w ramach gry, w której
stawką jest zysk, a przegrana wiąże się z pustym kontem.

Zapamiętaj

Decydując się na wykorzystywanie swojego czasu na grę na rynku Forex, skup

się na wypracowaniu zysku. Twoim celem jest mnożenie środków, a nie ich
utrata, dlatego sprawuj kontrolę nad swoimi działaniami i odpowiednio
zarządzaj pozycjami. Nie ignoruj ryzyka, nie szukaj nierealnych okazji.

Forex wciąga. Wie to każdy inwestor, który po raz kolejny uzupełniał rachunek brokerski
wyczyszczony przez niespodziewane straty. Stare przysłowie mówi, że grać można na tyle, na
ile pozwala przeciwnik. W twoim przypadku (i każdego początkującego inwestora na forexie)
rynek walutowy wymaga podejścia zachowawczego, postawy odsuwającej na bok szaleńcze,
pozornie odważne pomysły. Spróbuj na rachunku demonstracyjnym kilku nieprzemyślanych
wejść w dowolną parę walutową. Szybko przekonasz się, że wiedza podparta doświadczeniem
daje zupełnie inne rezultaty niż walka z parami walutowymi bez zastanowienia. Żeby
skutecznie inwestować, musisz wyrobić w sobie postawę stratega. Czasem lepiej zyskać
mniej, aby później mieć możliwość zarobienia więcej. Zasada ta działa niezależnie od rodzaju
składanych zleceń długich lub krótkich.

ZN, czyli zapas nienaruszalny

Jednym z bardziej skutecznych sposobów sprawowania kontroli nad własnymi działaniami

inwestycyjnymi na rynku wymiany walut jest ustalenie tzw. zapasu nienaruszalnego. ZN opiera
się tylko na jednym podstawowym założeniu, w dodatku bardzo prostym i łatwym do
zrealizowania. Chodzi o odłożoną kwotę, która ma być traktowana jako nieistniejąca aż do
czasu, gdy na twoim rachunku brokerskim będzie pusto.

Zapas nienaruszalny najlepiej wykorzystywać dopiero wtedy, gdy stan rachunku osiągnie
poziom bliski zera. Jego stosowanie przynosi oczekiwane rezultaty, gdy inwestycje obejmują
całą wartość pozostających do dyspozycji środków. Dzięki temu korzystnie zawarte transakcje
pozwalają na dynamiczne odrabianie poniesionych strat.

Zapas nienaruszalny nie jest obiektywnie określony. Od ciebie zależy, jaki procent
początkowego kapitału przeznaczonego na inwestycje będzie on stanowił. Najlepsza relacja
ilościowa? Nie ma takiej. „Więcej” wcale nie oznacza „lepiej”. Zbyt mała wartość
pozostawionych środków również nie będzie pozwalała na realizację funkcji, jaką powinien
w przypadku strat spełnić ZN. Ważne jest więc, aby odłożona kwota pozwalała na realną grę
na rynku, jednocześnie nie blokując możliwości zarobkowania pierwotnym kapitałem.
Prześledźmy to na przykładzie.

Przykład

Dysponując 4 tys. zł i decydując o ich wpłacie na rachunek depozytowy, odłóż

w formie zapasu nienaruszalnego 700 zł. Kwota ta nie zablokuje możliwości
wypracowywania zysku, pozwalając również na podjęcie próby powrotu do
inwestowania w razie utraty pozostałych środków. W sytuacji, w której stracisz
3300 złotych (pomijając do celów obliczeń opłaty związane z prowadzonym
rachunkiem brokerskim), pozostanie ci nadal 700. Jest to kwota, która przy
rozsądnej i zachowawczej grze pozwoli na odrobienie chociaż części strat. Na
podobnej zasadzie możesz wyznaczać ZN na innych kwotach (np. 5000 – 800,
6000 – 1000 itp.). Tak jak wspomniane zostało wcześniej, to nie są sztywne
relacje kwoty odkładanej do całości środków. Wartości mogą się zmieniać
w zależności od twoich oczekiwań, potrzeb i zdolności.

Gra zyskiem, czyli nie tracę nic

Inną strategią pozwalającą na uwolnienie się od psychicznego obciążenia związanego

z ryzykiem związanym z inwestowaniem na rynku walutowym jest wykorzystanie do zajmowania
pozycji jedynie kwoty pierwotnie wypracowanej jako zysk. Forex pozwala na szybkie
wypracowanie pokaźnych zysków, lecz także na poniesienie druzgocącej finansowej klęski.
Jeżeli zdecydujesz się postawić na początku wejścia na forex wszystko na jedną kartę i nie
uwzględnisz żadnych zabezpieczeń (opierając się jedynie na zleceniach take profit i stop
loss), będziesz miał szansę na doprowadzenie do stanu, w którym twoje zyski przekroczą
początkowy wkład na rachunek brokerski. Jeżeli to ci się uda, będziesz mógł rozpocząć grę
wyłącznie środkami wypracowanymi przez te, które wpłaciłeś jako początkowy wkład.

Taki schemat pozwala na szybkie rozwiązanie problemów związanych z obawą o utratę

oszczędności i jest często stosowany przez początkujących inwestorów. Jego podstawową
zaletą jest komfort psychiczny – uwolnisz się od odpowiedzialności przed samym sobą lub
otoczeniem (żona, mąż, najbliższa rodzina) za ewentualną stratę. Wszystko dzięki
wykorzystaniu do zajmowania kolejnych pozycji środków, które wypracowałeś w formie zysku na
rynku walutowym.

Na grę zyskiem możesz spojrzeć również z perspektywy bocznego obserwatora – zauważysz

wówczas jej dwie zasadnicze wady:

1. gra zyskiem pozwala tylko na jedno przesunięcie środków pochodzących z pierwotnego

kapitału do grupy oszczędności;
2. gra zyskiem wyłącza możliwość szybkiego wypracowania dużego zysku z powodu
odsunięcia od gry części środków, które posłużyły do wypracowania zysku.

Nie zapominaj, że strategię gry zyskiem można zastosować niemal w każdym momencie
trwania przygody z rynkiem walutowym. Jedynym warunkiem jest posiadanie na rachunku
środków, które nie tylko przekraczają pod względem wartości początkową wpłatę na rachunek
brokerski, lecz także po jej odjęciu pozwalają na prowadzenie sensownej polityki inwestycyjnej
(patrz wskazówki dotyczące zapasu nienaruszalnego).

Przykład

Zdecydowałeś się na rozpoczęcie inwestowania na rynku walutowym i założyłeś

konto brokerskie. Na rachunek wpłacasz 2000 zł. W ciągu roku udaje ci się
pomnożyć kapitał i osiągnąć zysk w wysokości 1000 zł. Korzystając ze strategii
gry zyskiem, wycofujesz z rachunku 2000 zł, pozostawiając wkład do wysokości
wypracowanego zysku, czyli 1000 zł. Kolejne inwestycje podejmujesz
z wykorzystaniem jedynie tych środków.
 Zapamiętaj

Gra zyskiem to często wykorzystywana w praktyce przez inwestorów rynku

walutowego strategia, która uwalnia od obciążającego psychicznie ryzyka
poniesienia straty. Grę zyskiem można stosować w każdym momencie procesu
inwestowania, niezależnie od czasu, jaki upłynął od pierwotnej wpłaty na
rachunek brokerski. Warunkiem jest posiadanie na koncie środków o większej
wartości niż wartość kapitału inicjującego działania na forexie.

Kwota na straty

Kolejną strategią, poza wymienionym zapasem nienaruszalnym oraz grą zyskiem, jest
odgórne określenie wartości środków, których strata nie będzie dla ciebie bolesna
(w wymiarze finansowym i psychologicznym).

Strategia kwoty na straty polega na intuicyjnym określeniu, jaką kwotą możesz dysponować,
zakładając ryzyko jej całościowej utraty. Jeżeli planujesz wejść na rynek walutowy
z wykorzystaniem odkładanych przez całe życie oszczędności, to zaniechaj takiego
przedsięwzięcia. Ryzyko straty może okazać się dla ciebie zbyt ciężkie do przełknięcia.

Zapamiętaj

Określenie konkretnej sumy w ramach środków, którymi dysponujesz,

z przeznaczeniem na podjęcie inwestycji uchroni cię przed ryzykiem straty.

Ile j esteś gotów stracić?

Niezależnie od tego, czy postanowisz korzystać z gry zyskiem, zapasu nienaruszalnego, czy
zdecydujesz się wyznaczyć z góry określoną kwotę, której utrata nie wstrząśnie twoimi
finansami, uwolnisz się od ryzyka poniesienia straty. Dlaczego jest to takie ważne?

Zagrożenie jest większe, niż może się wydawać. Z przeprowadzonych przez psychiatrów
badań wynika, że duża dawka stresu może zwiększyć ryzyko zachorowań danej osoby w ciągu
dwóch kolejnych lat nawet o ponad 70%. Wyobraź sobie, jak duże praktyczne znaczenie ma to
w środowisku inwestorów, którzy na co dzień walczą z ryzykiem i działają w ciągłym,
nieprzerwanym stresie. Jeżeli masz szansę na uwolnienie się od obciążenia psychicznego
w postaci widma straty, wykorzystaj tę możliwość.

Odpowiednie zarządzanie własnymi finansami pozwoli ci nie tylko na rozłożenie ryzyka na

wiele drobnych czynników, lecz także na efektywniejsze działanie w sytuacjach wymagających
błyskawicznego podejmowania decyzji.

Zapamiętaj

Ryzyko inwestycyjne wiąże się nierozerwalnie z lękiem tradera przed

osiągnięciem niższej niż pierwotnie zakładana stopy zwrotu z inwestycji.

Prognozy i alternatywne scenariusze

Dzień inwestora rynku walutowego nie ogranicza się tylko do dokonywania bieżących
transakcji. W praktyce proces składania zleceń, dokonywania zakupów i sprzedaży trwa dość
krótko. Lwią część czasu zajmuje planowanie kroków, jakie należy wykonać, aby wypracować
zysk.
 Zapamiętaj

Dobór źródeł informacji, selekcja wiadomości, dokonywanie analizy

fundamentalnej i technicznej pochłania większą część przeciętnego dnia
tradera. Zarezerwuj sobie więcej czasu na planowanie, ponieważ to głównie
od niego zależą wyniki, jakie osiągniesz.

O ogłaszaniu danych

Rozpoczynając grę na forexie, staniesz przed koniecznością zastanowienia się, jaką zająć
pozycję, aby była zgodna z ruchem upatrzonej pary walutowej. Dzięki stosowaniu analizy
technicznej będziesz mógł przewidzieć pojawienie się konkretnych formacji oraz zauważyć
trendy rządzące kursami. Analiza fundamentalna pomoże ci nałożyć całą zgromadzoną
wiedzę na rzeczywistość ekonomiczną, polityczną i społeczną. Całość umożliwi ci
oczekiwanie na zajęcie zaplanowanej pozycji. Wystarczy tylko, aby nadszedł moment, od
którego wszystko (według twojego planu) się zaczyna. Najczęściej takim przełomowym
punktem będą dane spływające od obserwowanej instytucji, dotyczące życia gospodarczego,
lub inne podobne. Najważniejsze jednak jest to, że na te dane czekasz nie tylko ty, lecz także
setki tysięcy inwestorów. Niezależnie od tego, czy oczekujesz podniesienia, czy obniżenia
stóp procentowych lub ogłoszenia niższej niż zwykle inflacji, wiele osób spodziewa się tego
samego.

Proces oczekiwania przez inwestorów może wywołać bardzo duże zamieszanie na rynku.
Rosnące napięcie i pierwsze przecieki dotyczące treści przyszłego komunikatu mogą
rozładować emocje, zanim jeszcze wiadomość zostanie oficjalnie przekazana mediom. Sam
moment publikacji będzie w takim przypadku jedynie sygnałem do realizacji zysków.

Może zdarzyć się również opóźniona reakcja rynku na podanie do wiadomości publicznej
danych istotnych z punktu widzenia rynku walutowego. Takie sytuacje są częste, gdy wiadomo,
że oczekiwany komunikat danej instytucji będzie uzupełniony przez komunikat od innego
odgrywającego ważną rolę podmiotu.

Przewidywanie i oczekiwanie na wynik nie tylko wymaga aktywnej obserwacji rynku, lecz także
przygotowania scenariuszy alternatywnych, podpowiadających, jak zachować się w przypadku
innego ruchu na rynku niż spodziewany.
Planowanie

Planowanie może mieć dwa rodzaje wyników: pozytywny albo negatywny (albo się sprawdza,
albo nie). Ten pierwszy przypadek należy do najprzyjemniejszych. Nie tylko pozwala na
odniesienie finansowego sukcesu, lecz także umożliwia potwierdzenie w praktyce zdobytej
dotychczas wiedzy i doskonalonych umiejętności.

Zapamiętaj

Realizacja planów, a przez to założeń dotyczących zysku to główny cel handlu

na rynku walutowym.

Poza przypadkami, w których zachowania rynkowe podążają w oczekiwanym kierunku,

pozostają sytuacje mniej lubiane przez traderów, czyli porażki. Nie przejmuj się. Planowanie
nie jest tym samym, co pewność. Możesz dokonać błędnych obliczeń, pomylić się podczas
składania zlecenia lub paść ofiarą irracjonalności rynku, ale zawsze zdobywasz
doświadczenie.
Podsumowanie

1. Wystarczy wiedza, kontrola nad emocjami i wyzbycie się przeświadczenia

o nieomylności, aby pogodzić dwa światy – świat inwestora i świat wydajnego dla
pracodawcy pracownika.
2. Wiedza inwestycyjna jest wyznacznikiem twojej zdolności do tego, jak szybko oraz
czy w ogóle uda ci się skutecznie poruszać w ramach rynku, którym jesteś
w danym momencie zainteresowany.
3. Do inwestowania na rynku walutowym sama wiedza nie wystarczy. Poza
zgromadzonymi i usystematyzowanymi wiadomościami niezbędna jest zdolność do
ich odpowiedniego wykorzystania.
4. Jednym z bardziej skutecznych sposobów sprawowania kontroli nad własnymi
poczynaniami inwestycyjnymi na rynku wymiany walut jest ustalenie tzw. zapasu
nienaruszalnego.
5. Forex pozwala na szybkie wypracowanie pokaźnych zysków, lecz także na
poniesienie druzgocącej finansowej klęski.
 Cytat

„Matematyk, księgowy oraz broker rynku walutowego złożyli aplikacje do tej

samej pracy.
Prowadzący rozmowę kwalifikacyjną w sprawie pracy zaprasza najpierw
matematyka i z pewnym wyrazem twarzy pyta:
– Ile to jest dwa plus dwa?
– Cztery – odpowiada matematyk bez chwili zastanowienia.
– Z pewnością cztery? – dopytuje rozmówca.
– Tak, cztery – odpowiada matematyk.
Następnie prowadzący rozmowę kwalifikacyjną wzywa księgowego i zadaje mu
to samo pytanie:
– Ile to jest dwa plus dwa?
– Biorąc pod uwagę różne czynniki rachunkowe, będzie to cztery
plus/minus 5% , ale średnio cztery – odpowiada księgowy.
Prowadzący rozmowę wzywa na koniec brokera i zadaje mu pytanie, które
dwukrotnie padło poprzednio. Broker wstaje z krzesła, podchodzi do drzwi,
zamyka je na klucz, rozgląda się na boki, po czym podchodzi do rozmówcy
i szeptem pyta:
– A ile ma być?”
żart traderów walutowych

Jurysdykcj a
Problemem związanym z obrotem środkami na rynku OTC jest jednoznaczne ustalenie
skomplikowanych zagadnień prawnych, które dotyczą również inwestorów stawiających
pierwsze kroki na forexie. O jakich nieprzyjemnych niespodziankach mowa? O trudnościach
w kwalifikowaniu relacji pomiędzy indywidualnymi graczami a brokerem. Na gruncie prawa
polskiego wiele wątpliwości rozwiązało przełomowe orzeczenie Sądu Najwyższego
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2007 r., IV CSK 200/06). Doniosła rola
orzeczenia przejawia się w poruszeniu podstawowych kwestii dotyczących zawierania umów
przez inwestorów indywidualnych z organizatorami platform elektronicznych. Inaczej mówiąc,
Sąd Najwyższy dokonał pośredniej oceny standardów obowiązujących w umowach i podczas
procesu ich nawiązywania pomiędzy graczami a brokerami. W praktyce w razie powstania
konfliktu traderzy wiedzą już, czego mogą spodziewać się ze strony krajowego sądownictwa,
a także na co szczególnie zwracać uwagę, podpisując umowę z organizatorem platformy.

Opis stanu faktycznego, czyli co się wydarzyło?

Problemy rodzą się zazwyczaj w sytuacji, gdy między stronami relacje nie są zupełnie jasne.
Tak było też w przypadku sprawy, której dotyczy orzeczenie.

Trader wniósł do sądu pozew przeciwko brokerowi, domagając się prawie 53 000 PLN
(równowartości 14 000 USD). Była to suma, którą inwestor wpłacił na konto utworzone przez
organizatora platformy w celu zawarcia umowy. Gracz wypowiedział jednak umowę brokerowi
ze względu na fakt, iż ten nie posiada zezwolenia na prowadzenie tego rodzaju działalności,
wymaganego według wiedzy powoda przez polskie prawo bankowe.

Broker zdecydował się na wystąpienie do sądu o oddalenie powództwa lub odrzucenie pozwu
ze względu na wybór sądu w Chicago w USA, na podstawie zapisu o sądzie polubownym.
Najważniejsze jest jednak to, że umowa została zawarta za pośrednictwem Internetu w drodze
zatwierdzenia tekstu umowy zamieszczonego na stronie internetowej, a także przekazania
brokerowi danych osobowych inwestora oraz zainstalowania przez niego oprogramowania
niezbędnego do przeprowadzania operacji na rynku walutowym i wpłacenia na rachunek
organizatora 14 000 USD (środki na dokonywanie transakcji kupna i sprzedaży).

Najważniejsze wnioski płynące z orzeczenia:

1. Umowa maklerska, która zawiera:

› zapis o sądzie polubownym wkomponowany w treść, uzależniony od wyboru brokera

(profesjonalnego uczestnika obrotu);
› zapis narzucający prawo obce (w tym przypadku amerykańskie)
oraz powodująca dodatkowe problemy, takie jak np. trudności w uzyskaniu wizy w razie
konieczności stawiennictwa przed amerykańskim sądem, może być źródłem uznania
powstałej dysproporcji w prawach inwestora i brokera za stan stworzony przez klauzulę
niedozwoloną.
2. Sąd Najwyższy pokusił się o zdefiniowanie transakcji spekulacyjnych jako transakcji
dewizowych na rynku międzybankowym.
3. Oświadczenie m.in. inwestora złożone za pośrednictwem Internetu, aby było
równoważne z oświadczeniem woli w formie pisemnej, musi być uzupełnione
bezpiecznym podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy kwalifikowanego,
ważnego certyfikatu.
4. Brak zachowania formy pisemnej wyklucza możliwość uwzględnienia zapisu o sądzie
polubownym oraz klauzuli derogacyjnej[7], która wyłączała właściwość polskiego
sądu. Wejście na stronę, na której zamieszczony jest wzór umowy, i potwierdzenie za
pośrednictwem witryny woli zawarcia umowy nie pozwalają na utrwalenie treści
takiego oświadczenia. Warunki te spełnia natomiast oświadczenie przesłane pocztą
elektroniczną.
5. Odrzucenie zarzutu zapisu o sądzie polubownym uzasadnia również posłużenie się
 przez brokera klauzulą niedozwoloną.

Podatki

Jesteś już inwestorem na rynku walutowym i odnosisz pierwsze zyski. Twoje finansowe
poczynania przynoszą mniej lub bardziej satysfakcjonujące rezultaty. W takim przypadku na
horyzoncie, jak zawsze, gdy chodzi o zarabianie pieniędzy, pojawia się urząd skarbowy.

Trader i j ego kapitał

Swobodne dysponowanie własnym kapitałem ograniczane jest przez organy skarbowe

państwa. Co prawda to państwo zapewnia bezpieczeństwo i pośrednio również środki do
przeprowadzania transakcji finansowych, jednak za każdym razem, gdy musisz podzielić się
swoim ciężko wypracowanym zyskiem, będziesz zastanawiał się, w jaki legalny sposób
odsunąć od siebie zobowiązania podatkowe obciążające cię z tytułu odniesienia finansowego
sukcesu. Takimi środkami nie dysponujesz i prędzej czy później będziesz musiał zapłacić
fiskusowi to, co według przepisów prawa jest należne państwu.

Polskie prawo podatkowe[8] nie jest oceniane jako przyjazne ani dla inwestora indywidualnego,
ani instytucjonalnego. I nic w tym dziwnego, biorąc pod uwagę ogrom przepisów, z którymi
musi zapoznać się każdy, kto próbuje rozliczyć zysk wypracowany na różnicach kursowych
i akcjach.

O ile w przypadku inwestycji na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych i podatku od

dochodów kapitałowych sytuacja wydaje się na tyle klarowna, że nie powinieneś mieć
większych problemów z dopełnieniem wszystkich formalności i zachowaniem ustawowego
terminu, o tyle w przypadku inwestycji na rynkach walutowych może pojawić się wiele
wątpliwości dotyczących nie tylko tego, co opodatkować, kiedy i w oparciu o jakie dokumenty,
lecz przede wszystkim tego, na jakiej podstawie podatek należy zapłacić.

Podatek podąża za inwestorem

Radość, jaka spotyka każdego tradera, gdy widzi dodatnie wartości podsumowujące roczne
zestawienie aktywności na rynku walutowym, może zostać przyćmiona tylko przez zeznanie
podatkowe. Najgorszy jest jednak brak świadomości i wiedzy dotyczący zasad opodatkowania
i konieczności rozliczania zysków pochodzących z forexu.

W deklaracji, której żaden inwestor nie uniknie, okazuje się, że będziesz musiał oddać część
zarobionego kapitału. Jaką? Prawie 1/5. Na jakich zasadach? To zależy od miejsca rejestracji
twojego brokera. Prześledźmy najpierw przypadek brokera zagranicznego.

Decydując się na wybór brokera, nie ograniczasz się jedynie do podmiotów działających jako
polskie firmy (z uwagi na niewielką podaż brokerów świadczących swoje usługi). Jeżeli więc
zdecydujesz się na skorzystanie z oferty firmy zarejestrowanej w jednym z rajów podatkowych
(lub innym państwie z wyjątkiem Polski), musisz liczyć się ze specyficznymi zasadami
rozliczania z fiskusem.

Z punktu widzenia prawa, decydując się na podpisanie umowy z brokerem zarejestrowanym za

granicą, zlecasz mu jako firmie dokonywanie transakcji w twoim imieniu. Pamiętaj, że
działanie danego podmiotu w Polsce wcale nie oznacza, że nie jest to podmiot zagraniczny.
Wiążący z perspektywy obowiązujących przepisów jest kraj rejestracji działalności
gospodarczej. Brokerzy zarejestrowani zaś w naszym państwie występują najczęściej jako
spółki akcyjne.

Pierwszym problemem w przypadku korzystania z usług brokera zagranicznego jest kwestia

ustalenia, co podlega opodatkowaniu. Czy chodzi o poszczególne transakcje zakończone
zyskiem lub stratą, czy też dochodzi do kompensacji poniesionych strat z wypracowanymi
zyskami w ustalonym z góry czasie?

Po drugie, kiedy powstaje obowiązek podatkowy ciążący na inwestorze? Czy jest nim moment,
w którym zamknięta zostaje pozycja na platformie transakcyjnej?

Po trzecie, na jakich zasadach rozliczany jest podatek? Czy trader powinien poddać się
regułom rozliczenia opartego na comiesięcznych zaliczkach, czy jednorazowego rozliczenia
rocznego?

Dodatkowo część traderów decyduje się na otwarcie konta w banku zagranicznym w celu
przyspieszenia operacji gotówkowych lub obniżenia ich kosztów. Gromadzone środki są
później przekazywane na rachunek w polskim banku. Czy takie rozwiązanie ma wpływ na
obowiązek rozliczania się z fiskusem?

Odpowiedzi udzieliły organy skarbowe. Kluczowe stanowisko zajęła wspomniana już Izba
Skarbowa w Katowicach. Uznała ona, że przychód z transakcji zawieranych na rynku
walutowym powinien zostać zakwalifikowany do przychodów z kapitałów pieniężnych. Ponadto
Izba zwróciła uwagę, że momentem powstania przychodu jest moment przekazania środków
na polski rachunek bankowy. Za podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób
fizycznych przyjęła z kolei różnicę między przychodami oraz kosztami. Tak ustalony dochód
z kapitałów pieniężnych jest objęty stawką 19%.

Inwestor występujący w roli podatnika ma obowiązek złożyć zeznanie podatkowe (PIT-38) do

końca kwietnia, następującego po zakończeniu roku podatkowego. Ten sam termin obowiązuje
dla zapłaty podatku. Inwestorzy nie mają możliwości korzystania z systemu zaliczkowego.

Polscy gracze na rynku walutowym korzystający z usług zagranicznych brokerów muszą

obliczyć dochód i podatek, opierając się na dokumentach potwierdzających prawdziwość
danych (w sposób niebudzący wątpliwości). Do kosztów związanych z uzyskaniem przychodu
mogą zostać zaliczone:

1. prowizje pobierane przez pośredników udostępniających platformę transakcyjną;

2. koszty związane z prowadzeniem rachunku bankowego stworzonego na potrzeby
inwestycji na rynku walutowym.
Podsumowanie

1. Aby oświadczenie inwestora złożone za pośrednictwem Internetu było równoważne

z oświadczeniem woli w formie pisemnej, musi być uzupełnione bezpiecznym
podpisem elektronicznym, weryfikowanym przy pomocy kwalifikowanego, ważnego
certyfikatu.
2. Brak zachowania formy pisemnej wyklucza możliwość uwzględnienia zapisu
o sądzie polubownym oraz klauzuli derogacyjnej, która wyłącza właściwość
polskiego sądu. Wejście na stronę, na której zamieszczony jest wzór umowy,
i potwierdzenie za pośrednictwem witryny woli zawarcia umowy nie pozwalają na
utrwalenie treści takiego oświadczenia. Warunki te spełnia natomiast
oświadczenie przesłane pocztą elektroniczną.
3. Decydując się na wybór brokera, możesz powierzyć swoje pieniądze firmie mającej
siedzibę w Polsce albo firmie zarejestrowanej za granicą. W drugim przypadku
musisz liczyć się ze specyficznymi zasadami rozliczania z fiskusem.
4. Podstawą opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych dochodu
z rynku Forex jest różnica między sumą przychodów a poniesionymi kosztami
i podlega opodatkowaniu o skali 19%.
5. Trader po zakończeniu roku podatkowego jest zobowiązany rozliczyć dochód z FX
w zeznaniu rocznym do końca kwietnia, następującego po zakończeniu roku
podatkowego, za pośrednictwem formularza PIT-38.
Słownik

Bank Światowy (ang. World Bank) – nazwa odnosząca się do działających wspólnie dwóch
agencji ONZ: Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (The International Bank for
Reconstruction and Development) oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Rozwoju (The
International Development Association).

Bańka dot-comów (dot-com bubble) – zjawisko ekonomiczne polegające na przecenianiu

na giełdach wartości spółek branży internetowej. Dot-com boom przypadł na lata 1995–2001
i spowodował upadek licznych przedsiębiorstw, których działalność opierała się na
funkcjonowaniu w sieci.

Boiler room – proces niezgodnego z prawem wyłudzania środków pieniężnych pod pozorem
świadczenia usług inwestycyjnych w formie instrumentów finansowych o charakterze
unikatowym, z dobrymi perspektywami, o ograniczonej dostępności informacji i z bardzo
wysoką historyczną stopą zwrotu. Techniki stosowane w przypadku boiler roomów to przede
wszystkim telesprzedaż oraz sprzedaż z wykorzystaniem komunikacji internetowej.
Obiecywane inwestycje w rzeczywistości albo przynoszą straty, albo w ogóle nie są
podejmowane. Boiler room wyróżnia się stosowaniem metod o silnym zabarwieniu
emocjonalnym. Używanie technik perswazyjnych oraz marketingowych trików
psychologicznych ma na celu zapewnienie wysokiej skuteczności w namawianiu potencjalnych
klientów do przekazania środków na rzecz organizatorów oszustwa. Kluczowym czynnikiem
niezbędnym do odniesienia sukcesu przez oszustów wykorzystujących mechanizm boiler
roomów jest brak bezpośredniej relacji z klientem.

Bucket shop – termin pochodzi z lat 20. XIX w. Po raz pierwszy zastosowano go
w Anglii. Początkowo nie był związany z rynkiem walu towym ani giełdowym i odnosił
się do pomieszczeń, w których drobni, u liczni złodzieje su szyli beczki po piwie,
wyrzu cane z domostw oraz okolicznych restau racji i pu bów. Obecnie bucket shop
jest symbolem obietnic budowania fortuny bez realnych ku temu podstaw oraz gromadzenia
majątku w drodze nieetycznych działań wykorzystujących notowania z rynku kapitałowego lub
walutowego. Do dziś opiera się na mechanizmie stosowania rozbieżności pomiędzy
rzeczywistymi kursami a kursami prezentowanymi klientom. Różnice są źródłem zysku
nieuczciwego brokera.

Churning – nadmierne korzystanie przez brokera ze zleceń sprzedaży i kupna w celu

generowania wysokich kosztów obsługi konta inwestycyjnego z powodu rosnącej wartości
koniecznych do uiszczenia prowizji. W przypadku churningu broker pośredniczący w obrocie
środkami zgromadzonymi na koncie nie działa na korzyść klienta, ignoruje jego interesy,
skupiając się jedynie na własnych korzyściach.

Cinkciarz – popularne, na stałe zakorzenione w języku polskim określenie osoby, której

głównym źródłem utrzymania za czasów PRL-u była niezgodna z prawem wymiana dolarów
amerykańskich i bonów dolarowych na złotówki (czasem również inne waluty). Nazwa
„cinkciarz” pochodzi od angielskiego zwrotu change money („wymień pieniądze”)
wymawianego „cincz many”. Miejsca najpopularniejsze wśród cinkciarzy to giełdy, rynki,
sklepy „Pewex” i inne miejsca, gdzie towary nabywano za obcą walutę.

FSA (Financial Services Authority) – niezależna brytyjska instytucja pozarządowa

o uprawnieniach quasi-sądowych. Działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Reguluje brytyjski rynek usług finansowych. Powstała w 1985 r., a jej siedziba mieści się
w Canary Wharf w Londynie.

HYIP (High-Yield Investment Program) – oszustwo finansowe, dla którego charakterystyczne

są prosta forma i obietnice wysokiego zysku. Mechanizm działania opiera się na zapraszaniu
do wpłat środków pieniężnych pod pozorem rzekomych inwestycji gwarantujących wygórowany
zysk. W praktyce organizatorzy po zebraniu odpowiedniej, często z góry określonej liczbie
ofiar znikają razem z aktywami.

Interbrok (Interbrok Investment) – spółka działająca na rynku polskim, inwestująca na forexie.

Zbankrutowała w 2007 r., wywołując falę niezadowolenia klientów pełniących ważne funkcje
państwowe. Jedna z najbardziej znanych polskich piramid finansowych.

KNF (Komisja Nadzoru Finansowego) – powstały w 2006 r. państwowy organ nadzoru nad
rynkiem finansowym w Polsce. KNF nadzoruje sektor bankowy, rynek kapitałowy,
ubezpieczeniowy i emerytalny, a także instytucje pieniądza elektronicznego. Wśród
podstawowych zadań KNF można wskazać: podejmowanie działań służących prawidłowemu
funkcjonowaniu rynku finansowego, a także mających na celu jego rozwój oraz podejmowanie
działań edukacyjnych i informacyjnych, a także udział w przygotowywaniu projektów aktów
prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym. KNF odpowiada także za stwarzanie
możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku
finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między
podmiotami podlegającymi nadzorowi Komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te
podmioty.

MFW (Międzynarodowy Fundusz Walutowy, ang. IMF – International Monetary Fund) – jedna
z organizacji funkcjonujących w ramach ONZ. Jej głównym celem jest przyczynianie się do
stabilizacji sytuacji ekonomicznej na świecie oraz dbanie o rozwój i wspieranie współpracy
walutowej na szczeblu międzypaństwowym.

Netforex (Serwis Finansowy Netforex) – jedna z firm inwestycyjnych działających na polskim

rynku bez zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego (wówczas Komisji Papierów
Wartościowych i Giełd). Firma zbankrutowała, inwestując na rynku Forex i narażając swoich
klientów na straty.

SEC (U.S. Securities and Exchange Commission) – amerykańska komisja papierów

wartościowych i giełd, działająca w formie niezależnej agencji. Jej głównym zadaniem jest
wdrażanie i nadzór nad prawem papierów wartościowych (prawo federalne) oraz sprawowanie
kontroli nad rynkiem papierów wartościowych. W jej skład wchodzi pięciu powoływanych przez
prezydenta członków. Została utworzona w 1934 r., a jej siedziba mieści się w Waszyngtonie.

Schemat Ponziego – inaczej piramida finansowa lub sprzedaż lawinowa. Struktura

finansowa, w której wypłaty dla uczestników finansowane są wpłatami kolejnych,
przyłączających się podmiotów. Schemat Ponziego zaczerpnął swą nazwę od nazwiska
Charlesa Ponziego, który jest uznawany za autora konstrukcji. Piramida finansowa upada
w momencie braku możliwości pozyskiwania wystarczającej liczby klientów zapewniających
środki dla pozostałych uczestników. Zysk możliwy jest w przypadku osób stojących na czele
piramidy i biorących w niej udział od jak najwcześniejszego jej etapu. Zgodnie z art. 24a
ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji z dnia 16 kwietnia 1993 r. ten, kto organizuje
system sprzedaży lawinowej lub takim systemem kieruje, podlega karze pozbawienia wolności
od sześciu miesięcy do ośmiu lat.

W GI (Warszawska Grupa Inwestycyjna) – działająca na rynku polskim firma inwestycyjna

specjalizująca się w transakcjach walutowych. Jej upadłość została ogłoszona
w 2006 r. Jedno z najgłośniejszych, obok Interbrok i Netforex, bankructw w historii polskich
inwestycji na międzybankowym rynku wymiany walutowej FX.

W TO (ang. World Trade Organisation) – Światowa Organizacja Handlu – organizacja

międzynarodowa, która została założona w 1995 r. Jej głównymi zadaniami są liberalizacja
i wspieranie rozwoju handlu międzynarodowego, a także rozstrzyganie sporów z zakresu
wymiany handlowej. Znaczenie WTO dla inwestorów przejawia się przede wszystkim w jej
wpływie na ustalanie reguł handlowych oraz zwiększenie konkurencyjności wśród firm.
SamoSedno poleca

Praktycznie, nowocześnie, konkretnie

Jak pomnażać Jak założyć i rozwinąć

oszczędności? własną firmę?

Zarządzanie projektami Networking w karierze

E-marketing w praktyce Office 2013

www.SamoSedno.com.pl
Przypisy

[1] Osoby nielegalnie wymieniające walutę.

[2] Euro początkowo było jedynie walutą rozliczeniową między bankami. Z czasem zastąpiło
waluty wybranych państw członkowskich Unii Europejskiej. Obecnie do strefy euro należą:
Niemcy, Francja, Hiszpania, Włochy, Irlandia, Austria, Grecja, Słowenia, Cypr, Malta,
Słowacja, Estonia, Portugalia, Luksemburg, Holandia, Finlandia, Belgia, Monako, San
Marino oraz Watykan. Poza tymi państwami walutę euro przyjęły niektóre kraje niebędące
członkami UE (Andora, Czarnogóra, Kosowo). Do strefy euro kandydują także Bułgaria,
Czechy, Litwa, Łotwa, Polska, Rumunia, Węgry.

[3] Goldman Sachs zasłynął wśród polskich inwestorów indywidualnych grą na spadek
złotego. W lutym 2009 r. opublikował notę skierowaną do klientów, która informowała
o zamknięciu pozycji przeciwko złotemu z niemal 8-procentowym zyskiem (wliczając koszt
pieniądza).

[4] Wskaźniki analizy technicznej to zagadnienie niezwykle szerokie. Znajdują się wśród nich
wskaźniki trendu (dema, średnie kroczące MACD, średnie ruchome, Price Oscillator),
wskaźniki zmienności (wstęgi Bollingera), wskaźniki impetu (Commodity Channel Index,
oscylator stochastyczny, oscylator Williamsa, Wskaźnik Siły Zmiennej), wskaźniki siły rynku
(Accumulation/Distribution, money flow, wolumen), wskaźniki wsparcia i oporu (Pivot Point).

[5] Schemat Ponziego to określenie oznaczające piramidę finansową, pochodzące od

nazwiska Charlesa Ponziego. Ponzi był twórcą jednego z najbardziej znanych w historii USA
oszustw finansowych opartych na sprzedaży lawinowej.

[6] Auto-surf jest to system wymiany ruchu i wzajemnej promocji na stronach WWW.

[7] Klauzula derogacyjna ma na celu usunięcie sprzeczności lub kolizji norm prawnych. Swoją
funkcję spełnia w drodze uchylenia określonego przepisu prawnego.

[8] Zgodnie ze zdaniem Izby Skarbowej w Katowicach kluczowy dla opodatkowania dochodów
z FX okazał się art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi – instrumentami
finansowymi są instrumenty niebędące papierami wartościowymi:
a. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
b. instrumenty rynku pieniężnego,
c. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty
 pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa
procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub
wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
d. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne
instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane
przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według
wyboru jednej ze stron,
e. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem
bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są
dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
f. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których
instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są
przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych
instrumentów finansowych,
g. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
h. kontrakty na różnicę,
i. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne
instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych,
uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które
są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie
pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty
pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych
wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.
Izba Skarbowa uznała, że przychód z transakcji na rynku Forex uznać należy za przychód ze
źródła przychodów określonego w przepisie art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym
od osób fizycznych, tj. z kapitałów pieniężnych.