ZOBOWIĄZANIA

CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA

adw. dr Magdalena Sobas

ZASADY UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:

1) WYKŁAD – egzamin (test wielokrotnego wyboru)

2) ĆWICZENIA – kolokwium (test wielokrotnego wyboru)

*** prezentacja ma charakter pomocniczy, nie wszystkie treści obowiązujące na egzaminie zostały
ujęte na slajdach
UMOWY REGULUJĄCE
PRZENIESIENIE PRAW
• Umowa sprzedaży (art. 535-602 k.c.)
• Umowa zamiany (art. 603-604 k.c.)
• Umowa kontraktacji (art. 613-626 k.c.)
• Umowa darowizny (art. 888-902(2) k.c.).c.)
SPRZEDAŻ
(art. 535-658 k.c.)
Ż
Art. 535. [Umowa sprzedaży]

§ 1. Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się

przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz,
a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić
sprzedawcy cenę.
Regulacje dotyczące sprzedaży znajdują odpowiednie zastosowanie do innych umów:
• zamiany (art. 604 k.c.),
• dostawy (art. 612 k.c.),
• kontraktacji (art. 613 § 3 i art. 621 k.c.),
• umowy o dzieło (art. 638 k.c.),
• umowy o roboty budowlane (art. 656 w zw. z art. 638 k.c.),
• umowy leasingu (art. 70917 k.c.),
• umowy komisu (art. 769 § 2 k.c.)
• umowy spółki (art. 862 k.c.).

Przepisy o sprzedaży stosuje się również w odniesieniu do:

• świadczenia w miejsce wykonania (art. 453 k.c.),
• odpowiedzialności z tytułu rękojmi za aport wniesiony do spółki osobowej (art. 49 §
1 k.s.h.).
Większość przepisów kodeksowych
odnoszących się do umowy sprzedaży ma
charakter dyspozytywny.
Charakter prawny umowy sprzedaży:
• umowa wzajemna
• umowa nazwana (kodeksowa)
• ekwiwalentność świadczeń w znaczeniu subiektywnym
• zasada jednoczesnego spełnienia świadczenia
• charakter konsensualny
• czynność prawna zobowiązująca, która najczęściej wywołuje
jednocześnie skutek prawnorzeczowy
• czynność prawna odpłatna
• czynność prawna kazualna (przyczynowa)
• czynność prawna przysparzająca
Zawarcie umowy sprzedaży (w tym forma)

Umowa sprzedaży może dojść do skutku we wszystkich trzech

trybach przewidzianych dla zawierania umów:

1)w drodze oferty i jej przyjęcia,

2)negocjacji
3)aukcji i przetargu

Zawarcie umowy sprzedaży może być poprzedzone umową przedwstępną

(art. 389 k.c.).
Czasami wymagania, co do formy zawarcia umowy sprzedaży wynikają z przepisów, np.:
a) art. 751 § 1 k.c., przewidujący dla sprzedaży przedsiębiorstwa (art. 551 k.c.) formę pisemną z podpisami notarialnie
poświadczonymi;
b)art. 158 k.c., zgodnie z którym umowa zobowiązująca i rozporządzająca do przeniesienia prawa własności
nieruchomości wymaga zachowania formy aktu notarialnego (art. 158 k.c.);
c) art. 237 k.c., statuujący wymóg zachowania aktu notarialnego w odniesieniu do czynności przenoszącej lub
zobowiązującej do przeniesienia użytkowania wieczystego;
d) art. 1052 § 3 k.c., zastrzegający formę aktu notarialnego dla zbycia spadku;
e) art. 172 ust. 4 u.s.m., z którego wynika obowiązek zachowania formy aktu notarialnego dla zbycia spółdzielczego
własnościowego prawa do lokalu;
f) art. 74 k.m., zgodnie z którym do zbycia statku morskiego podlegającego wpisowi do rejestru okrętowego wymagana
jest forma pisemna z podpisami notarialnie poświadczonymi;
g) art. 53 pr. aut., który przewiduje formę pisemną (ad solemnitatem) dla umowy sprzedaży autorskich praw
majątkowych;
h) art. 12 ust. 2, art. 67 ust. 2, art. 127 ust. 2 i art. 162 ust. 1 w zw. z art. 67 ust. 2 p.w.p., w których zastrzeżono formę
pisemną pod rygorem nieważności dla umów o przeniesienie prawa do uzyskania patentu, prawa z patentu, prawa
pierwszeństwa do uzyskania prawa ochronnego na znak towarowy oraz prawa ochronnego na znak towarowy;
i) art. 586 § 1 k.c., zgodnie z którym skuteczność natychmiastowej wymagalności uiszczonej ceny na wypadek
uchybienia terminom płatności poszczególnych rat w przypadku sprzedaży na raty jest uzależniona od zachowania formy
pisemnej (ad eventum);
j) art. 590 § 1 zd. 1 k.c., przewidujący obowiązek zachowania formy pisemnej (ad probationem) dla zastrzeżenia prawa
własności w sytuacji, gdy rzecz zostaje wydana kupującemu;
k) art. 590 § 1 zd. 2 k.c., który dla skuteczności zastrzeżenia prawa własności wobec osób trzecich wymaga zachowania
formy pisemnej z datą pewną (ad eventum).
Strony umowy sprzedaży – ich prawa i obowiązki

SPRZEDAWCA KUPUJĄCY

• korelatem obowiązków jednej ze stron są prawa drugiej

• spełniane świadczenia mają charakter świadczeń wzajemnych
• do podstawowych obowiązków sprzedawcy należy przeniesienie na kupującego
prawa własności rzeczy oraz jej wydanie
• do obowiązków kupującego należy zaliczyć odebranie rzeczy i zapłatę ceny
Rękojmia za wady
Art. 556. [Rękojmia]
Sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana ma wadę (rękojmia).

Wada polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową.

W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową,
jeżeli:
nie nadaje się do celu, o
nie ma właściwości, które
nie ma właściwości, o których którym kupujący
rzecz tego rodzaju powinna
istnieniu sprzedawca zapewnił poinformował sprzedawcę
mieć ze względu na cel w została kupującemu wydana w
kupującego, w tym przy zawarciu umowy, a
umowie oznaczony albo stanie niezupełnym
przedstawiając próbkę lub sprzedawca nie zgłosił
wynikający z okoliczności lub
wzór zastrzeżenia co do takiego jej
przeznaczenia
przeznaczenia

Rzecz sprzedana ma wadę także w razie nieprawidłowego jej zamontowania i uruchomienia, jeżeli czynności te
zostały wykonane przez sprzedawcę lub osobę trzecią, za którą sprzedawca ponosi odpowiedzialność, albo przez
kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od sprzedawcy
Ochrona konsumenta – k.c.
Art. 5561. [Wada przedmiotu sprzedaży]
§ 2. Jeżeli kupującym jest konsument, na równi z zapewnieniem sprzedawcy traktuje się publiczne
zapewnienia producenta lub jego przedstawiciela, osoby, która wprowadza rzecz do obrotu w zakresie
swojej działalności gospodarczej, oraz osoby, która przez umieszczenie na rzeczy sprzedanej swojej nazwy,
znaku towarowego lub innego oznaczenia odróżniającego przedstawia się jako producent.

Art. 5562. [Domniemanie istnienia wady w chwili przejścia niebezpieczeństwa na kupującego

przy sprzedaży konsumenckiej]
Jeżeli kupującym jest konsument, a wada została stwierdzona przed upływem roku od dnia wydania
rzeczy sprzedanej, domniemywa się, że wada lub jej przyczyna istniała w chwili przejścia
niebezpieczeństwa na kupującego.
Art. 5564. [Stosowanie przepisów dotyczących konsumenta do osoby fizycznej prowadzącej
działalność gospodarczą]
Zawarte w niniejszym dziale przepisy dotyczące konsumenta, z wyjątkiem art. 558 § 1 zdanie drugie, stosuje
się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z
treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w
szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na
podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.

Art. 5565. [Wyłączenie stosowania przepisów dotyczących kupującego w przypadku osoby fizycznej
prowadzącej działalność gospodarczą]
Przepisów art. 563 oraz art. 567 § 2 dotyczących kupującego nie stosuje się do osoby fizycznej zawierającej
umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie
posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu
wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej
Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Zwolnienie sprzedawcy od odpowiedzialności z tytułu rękojmi – art. 557 k.c.

Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili
zawarcia umowy

Gdy przedmiotem sprzedaży są rzeczy oznaczone tylko co do gatunku albo rzeczy mające powstać w przyszłości,
sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili
wydania rzeczy

Sprzedawca nie jest odpowiedzialny względem kupującego będącego konsumentem za to, że rzecz sprzedana
nie ma właściwości wynikających z publicznych zapewnień, o których mowa w art. 5561 § 2, jeżeli zapewnień
tych nie znał ani, oceniając rozsądnie, nie mógł znać albo nie mogły one mieć wpływu na decyzję kupującego o
zawarciu umowy sprzedaży, albo gdy ich treść została sprostowana przed zawarciem umowy sprzedaży.
Art. 558. [Modyfikacje odpowiedzialności]

§ 1. Strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć,

ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument,
ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest
dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach
szczególnych.

§ 2. Wyłączenie lub ograniczenie odpowiedzialności z tytułu

rękojmi jest bezskuteczne, jeżeli sprzedawca zataił podstępnie
wadę przed kupującym.
Co w sytuacji, gdy rzecz sprzedana ma wadę? – art. 560-561 k.c.

kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy

• chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą
na wolną od wad albo wadę usunie
• ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo
sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady
• obniżona cena powinna pozostawać w takiej proporcji do ceny wynikającej z umowy, w jakiej wartość rzeczy z
wadą pozostaje do wartości rzeczy bez wady
• kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.
kupujący może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad albo usunięcia wady
• sprzedawca jest obowiązany wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie
bez nadmiernych niedogodności dla kupującego
• sprzedawca może odmówić zadośćuczynienia żądaniu kupującego, jeżeli doprowadzenie do zgodności z
umową rzeczy wadliwej w sposób wybrany przez kupującego jest niemożliwe albo w porównaniu z drugim
możliwym sposobem doprowadzenia do zgodności z umową wymagałoby nadmiernych kosztów. Jeżeli
kupującym jest przedsiębiorca, sprzedawca może odmówić wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia
wady także wtedy, gdy koszty zadośćuczynienia temu obowiązkowi przewyższają cenę rzeczy sprzedanej.
Art. 568. [Wygaśnięcie uprawnień z rękojmi za wady fizyczne. Przedawnienie roszczenia o usunięcie wady lub
wymianę rzeczy]

§ 1. Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy
chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu.
§ 2. Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad przedawnia się z upływem roku, licząc
od dnia stwierdzenia wady. Jeżeli kupującym jest konsument, bieg terminu przedawnienia nie może zakończyć się przed
upływem terminów określonych w § 1 zdanie pierwsze.
§ 3. W terminach określonych w § 2 kupujący może złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny z
powodu wady rzeczy sprzedanej. Jeżeli kupujący żądał wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady, bieg
terminu do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy albo obniżeniu ceny rozpoczyna się z chwilą bezskutecznego
upływu terminu do wymiany rzeczy lub usunięcia wady.
§ 4. W razie dochodzenia przed sądem albo sądem polubownym jednego z uprawnień z tytułu rękojmi termin do
wykonania innych uprawnień, przysługujących kupującemu z tego tytułu, ulega zawieszeniu do czasu prawomocnego
zakończenia postępowania.
§ 5. Przepis § 4 stosuje się odpowiednio do postępowania mediacyjnego, przy czym termin do wykonania innych
uprawnień z tytułu rękojmi, przysługujących kupującemu, zaczyna biec od dnia odmowy przez sąd zatwierdzenia ugody
zawartej przed mediatorem lub bezskutecznego zakończenia mediacji.
§ 6. Upływ terminu do stwierdzenia wady nie wyłącza wykonania uprawnień z tytułu rękojmi, jeżeli sprzedawca wadę
podstępnie zataił.
Gwarancja
Art. 577. [Gwarancja]
§ 1.
Udzielenie gwarancji następuje przez złożenie oświadczenia gwarancyjnego, które określa obowiązki
gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy rzecz sprzedana nie ma właściwości określonych w
tym oświadczeniu. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone w reklamie.
§ 2.
Obowiązki gwaranta mogą w szczególności polegać na zwrocie zapłaconej ceny, wymianie rzeczy bądź jej
naprawie oraz zapewnieniu innych usług.
§ 3.
Jeżeli została udzielona gwarancja co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że
gwarant jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, o ile
wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w oświadczeniu gwarancyjnym.
§ 4.
Jeżeli nie zastrzeżono innego terminu, termin gwarancji wynosi dwa lata licząc od dnia, kiedy rzecz została
kupującemu wydana.
ZAMIANA
(art. 603-604 k.c.)
Ż
Art. 603. [Umowa zamiany]
Przez umowę zamiany każda ze stron zobowiązuje się
przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za
zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy.

Art. 604. [Odpowiednie stosowanie]

Do zamiany stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży.
KONTRAKTACJA
(art. 613-626 k.c.)
Ż
Art. 613. [Umowa kontraktacji]

§ 1. Przez umowę kontraktacji producent rolny zobowiązuje się wytworzyć i

dostarczyć kontraktującemu oznaczoną ilość produktów rolnych określonego rodzaju,
a kontraktujący zobowiązuje się te produkty odebrać w terminie umówionym, zapłacić
umówioną cenę oraz spełnić określone świadczenie dodatkowe, jeżeli umowa lub
przepisy szczególne przewidują obowiązek spełnienia takiego świadczenia.
§ 2. Ilość produktów rolnych może być w umowie oznaczona także według obszaru,
z którego produkty te mają być zebrane.
§ 3. Przepisy dotyczące sprzedaży według cen sztywnych, maksymalnych,
minimalnych i wynikowych stosuje się odpowiednio.
§ 4. Przez producenta rolnego rozumie się również grupę producentów rolnych lub
ich związek oraz spółdzielnię rolników w rozumieniu ustawy z dnia 4 października
2018 r. o spółdzielniach rolników (Dz. U. poz. 2073) lub ich związek.
Charakter prawny umowy kontraktacji:
• umowa nazwana (kodeksowa)
• umowa wzajemna
• umowa zobowiązująca
• umowa odpłatna
• umowa konsensualna

Do essentialia negotii umowy kontraktacji należy zaliczyć określenie rodzaju

i ilości produktów rolnych oraz oznaczenie terminu odbioru produktów i
ceny.
Stronami umowy kontraktacji są producent rolny i
kontraktujący.

• jest to umowa zawierana między przedsiębiorcami, do których zaliczają

się obie strony, a więc z założenia kontraktujący oraz na gruncie art.
431 k.c. również rolnik (producent rolny)

• producent rolny w rozumieniu przepisów o kontraktacji jest

przedsiębiorcą, a roszczenia z tej umowy pozostają w zakresie
prowadzonej przez niego działalności gospodarczej
Art. 615. [Świadczenia dodatkowe]

Świadczeniami dodatkowymi ze strony kontraktującego mogą być

w szczególności:

1) zapewnienie producentowi możności nabycia określonych środków

produkcji i uzyskania pomocy finansowej
2) pomoc agrotechniczna i zootechniczna
3) premie pieniężne
4) premie rzeczowe
• umowa kontraktacyjna powinna być zawarta na piśmie
• kontraktujący jest uprawniony do nadzoru i kontroli nad wykonywaniem umowy
kontraktacji przez producenta
• świadczenie producenta powinno być spełnione w miejscu wytworzenia
zakontraktowanych produktów, chyba że co innego wynika z umowy
• do rękojmi za wady fizyczne i prawne przedmiotu kontraktacji oraz środków produkcji
dostarczonych producentowi przez kontraktującego stosuje się odpowiednio przepisy o
rękojmi przy sprzedaży z tą zmianą, że prawo odstąpienia od umowy z powodu wad
fizycznych przedmiotu kontraktacji przysługuje kontraktującemu tylko wtedy, gdy wady
są istotne
• Wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego przedawniają się z upływem lat 2 od
dnia spełnienia świadczenia przez producenta, a jeżeli świadczenie producenta nie
zostało spełnione - od dnia, w którym powinno było być spełnione (jeżeli świadczenie
producenta było spełniane częściami, przedawnienie biegnie od dnia, w którym zostało
spełnione ostatnie świadczenie częściowe)
UWAGA!

Art. 625. [Rozszerzona skuteczność]

Jeżeli po zawarciu umowy kontraktacji gospodarstwo producenta

przeszło w posiadanie innej osoby, prawa i obowiązki z tej umowy
wynikające przechodzą na nowego posiadacza. Nie dotyczy to jednak
wypadku, gdy przejście posiadania było następstwem odpłatnego
nabycia gospodarstwa, a nabywca nie wiedział i mimo zachowania
należytej staranności nie mógł się dowiedzieć o istnieniu umowy
kontraktacji.
DAROWIZNA
(art. 888-902(2) k.c.)
Ż
Art. 888. [Umowa darowizny]

§ 1. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do

bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem
swego majątku.

§ 2. (uchylony).
Charakter prawny umowy darowizny:
• umowa nazwana (kodeksowa)
• umowa kauzalna
• umowa konsensualna
• umowa jednostronnie zobowiązująca
• umowa darma
• prowadzi do nabycia pochodnego (sukcesja ma charakter syngularny)

Do essentialia negotii umowy darowizny należy zobowiązanie do nieodpłatnego świadczenia kosztem majątku
darczyńcy, natomiast czas, sposób i miejsce spełnienia świadczenia przez darczyńcę mają charakter elementów
nieistotnych (naturalia negotii), podmiotowo istotne są postanowienia dotyczące polecenia, warunku czy terminu
CECHA CHARAKTERYSTYCZNA UMOWY DAROWIZNY:

nieodpłatny charakter świadczenia darczyńcy

(obiektywnie + subiektywnie; ważny jest zamiar stron)
czyli
istota umowy polega na braku po drugiej stronie ekwiwalentu w postaci
świadczenia wzajemnego
 PROBLEM
w związku z wymogiem braku odpłatności za
świadczenie darczyńcy jak kwalifikować częściowo
odpłatne czynności prawne?
 NEGOTIUM MIXTUM
CUM DONATIONE
część przysporzenia część przysporzenia
dokonywana jest pod dokonywana jest pod
tytułem darmym (donandi tytułem odpłatnym (causa
causa) obligandi vel acquirendi)
Tak: S. Dmowski [w:] G. Bieniek i in., Komentarz..., t. 2, 2011, s. 942.
 nieodpłatność cecha odpłatnego
umowy ma lub nieodpłatnego
charakter charakteru umowy
niestopniowalny jest alternatywna

Czyli do skutku dochodzą 2 odrębne czynności prawne o odmiennych podstawach,

a nie jedna o mieszanym charakterze.

Przepisy o darowiźnie będzie można zatem stosować tylko co do tej części umowy, która ma za
przedmiot świadczenie o charakterze darmym, co do pozostałej części należy natomiast zastosować
przepisy właściwe ze względu na typ umowy odpłatnej.

Tak: M. Safjan [w:] Kodeks cywilny..., red. K. Pietrzykowski, t. II, 2015, s. 846; J. Jezioro [w:] Kodeks cywilny..., red. E. Gniewek, red. P. Machnikowski, 2016, s. 1590; G.
Karaszewski [w:] Kodeks cywilny..., red. J. Ciszewski, 2014, s. 1444; zob. też B. Lackoroński [w:] Kodeks cywilny..., red. K. Osajda, t. II, 2013, s. 1822,.
 umowa darowizny z zastrzeżeniem
warunku lub terminu

Czy jest dopuszczalna w świetle prawa

polskiego?
• zastrzeżenie warunku nie może prowadzić do obejścia przepisów regulujących skutki darowizny
(m.in. dopuszczalność jej odwołania)
• warunek (zgodnie z art. 94 k.c.) uważa się za niezastrzeżony, gdy był rozwiązujący, a gdy był
zawieszający – doprowadzi do nieważności całej umowy
• jeżeli warunek zawieszający się ziścił to obdarowany może domagać się od darczyńcy złożenia
oświadczenia woli niezbędnego do wykonania umowy (również przeciwko spadkobiercom
darczyńcy)

donatio mortis causa - darowizna zastrzeżona na wypadek śmierci darczyńcy (czynność warunkowa,
terminowa)

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 13 grudnia 2013 r., III CZP 79/13

Dopuszczalne jest zawarcie umowy darowizny na wypadek śmierci, jeżeli jej przedmiotem są konkretne rzeczy lub
prawa, a umowa nie jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.
UWAGA!

DAROWIZNA MA ZAWSZE CHARAKTER

JEDNOSTRONNIE ZOBOWIĄZUJĄCY

• z zobowiązaniem darczyńcy nie koreluje żadne zobowiązanie obdarowanego

• umowa dochodzi do skutku, gdy obdarowany oświadczy, że darowiznę
przyjmuje
• nie ma wymogu, aby oświadczenia stron zostały złożone jednocześnie (i w tej
samej formie)
• w braku jednoczesności świadczeń o zawarciu umowy można mówić dopiero z
chwilą przyjęcia darowizny przez obdarowanego
• zawarcie darowizny może zostać poprzedzone umową przedwstępną
Przedmiot, treść, strony zobowiązania z umowy darowizny

• wszystkie rzeczy i prawa dopuszczone do obrotu

• muszą być zbywalne
• nie tylko o składniki należące do majątku darczyńcy w chwili zawarcia umowy, ale również takie,
które w tej dacie nawet nie powstały lub wprawdzie istnieją, lecz jeszcze darczyńcy nie
przysługują
• świadczenie darczyńcy co do zasady powinno być jednorazowe
• ochrona wierzycieli darczyńcy - art. 59 k.c. lub art. 527 k.c.
• stronami mogą być zarówno osoby fizyczne, jak i osoby prawne, a także podmioty z art. 33(1)
k.c.
• nasciturus również może zostać obdarowany
• pactum in favorem tertii - dopuszczalne jest zawarcie umowy darowizny, zgodnie z którą
przyrzeczone świadczenie zostanie spełnione przez darczyńcę na rzecz osoby trzeciej
Art. 889. [Bezpłatne przysporzenia niebędące darowizną]

Nie stanowią darowizny następujące bezpłatne przysporzenia:

1) gdy zobowiązanie do bezpłatnego świadczenia wynika z umowy

uregulowanej innymi przepisami kodeksu;

2) gdy kto zrzeka się prawa, którego jeszcze nie nabył albo które nabył w
taki sposób, że w razie zrzeczenia się prawo jest uważane za nienabyte.
Art. 890. [Forma]

§ 1. Oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu

notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy
staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

§ 2. Przepisy powyższe nie uchybiają przepisom, które ze względu na

przedmiot darowizny wymagają zachowania szczególnej formy dla oświadczeń
obu stron.
Odwołanie darowizny – art. 896 k.c.

po zawarciu umowy stan majątkowy

darczyńcy uległ takiej zmianie, że
wykonanie darowizny nie może
nastąpić bez uszczerbku dla jego
darowizna nie została jeszcze
własnego utrzymania odpowiednio do
wykonana
jego usprawiedliwionych potrzeb albo
bez uszczerbku dla ciążących na nim
ustawowych obowiązków
alimentacyjnych
Art. 897. [Niedostatek darczyńcy]

Jeżeli po wykonaniu darowizny darczyńca popadnie w niedostatek,

obdarowany ma obowiązek, w granicach istniejącego jeszcze wzbogacenia,
dostarczać darczyńcy środków, których mu brak do utrzymania
odpowiadającego jego usprawiedliwionym potrzebom albo do wypełnienia
ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych. Obdarowany
może jednak zwolnić się od tego obowiązku zwracając darczyńcy wartość
wzbogacenia.
Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności –
art. 898 k.c.

obdarowany dopuścił
darowizna została już
się względem
wykonana (albo
darczyńcy rażącej
niewykonana)
niewdzięczności

Zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym

wzbogaceniu. Od chwili zdarzenia uzasadniającego odwołanie obdarowany ponosi odpowiedzialność na równi z
bezpodstawnie wzbogaconym, który powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.
Art. 899. [Przebaczenie obdarowanemu]

§ 1. Darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli

darczyńca obdarowanemu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia darczyńca nie
miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło
z dostatecznym rozeznaniem.
§ 2. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu
niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do
odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie
wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
§ 3. Darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym
uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
Art. 900. [Forma odwołania darowizny]

Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu

na piśmie.