MUSTAFA KEMAL ÜNİVERSİTESİ İLETİŞİM FAKÜLTESİ

HALKLA İLİŞKİLER VE TANITIM BÖLÜMÜ

DAVRANIŞ BİLİMLERİ DERSİ FİNAL ÇALIŞMASI

DR. AZRA K. NAZLI

ÖĞRENCİNİN

ADI SOYADI: SEVİLAY KARACA

ÖĞRENCİ NUMARASI: 222302013

GİRİŞ
İnsanlar her gün birbirinden farklı olaylar ve olgular yaşıyor, bunların sonucunda farklı
deneyimler farklı düşünceler ortaya çıkıyor. Bu düşünce ve deneyimler Kültürü ve kültür de
toplumu oluşturmaktadır. Kültürle birlikte gelen, anonim olarak ortaya çıkan atasözleri ve
deyimler, deneyimler sonucu ağızdan ağza dolaşıp günümüze kadar ulaşmıştır. Kimi
deyimlerin hikâyesi değişmiş kimileri aynı şekilde kalmıştır. Burada altı çizilmesi gereken yer
deneyimler sonucu olmasıdır. İnsanlar bu deneyimlerden bir yargı oluşturur kafasında ve bu
yargıyla birlikte zamanla hareket eder hatta kendisine kısa yol oluşturur. (Cialdini Robert,
İknanın Psikolojisi 2001). Bu oluşum ön yargının temelini göstermektedir. Kültürle birlikte
gelen bir diğer kavram inançtır deyimlerin içinde inanç da vardır. Hatta ön yargı inançla da
bağlantılıdır aslında. İnanç insanın huzura ermesini sağlayan duygudur. (Tutar Hasan, 2013.
Davranış Bilimleri: Ankara).
3 maymunu oynamak deyimi kültürden kültüre değişiklik göstermektedir. Genelde
kullanılan anlamı “gördüğü ve duyduğu bir olay hakkında görmemiş, duymamış gibi
davranmak ve bu konuda konuşmamak.” Şeklindedir. İnanılan şey bunu yaptığında başının
belaya girilmeyeceği, kafasının rahat olacağının düşünülmesinden aile büyükleri her zaman
bu şekilde örneği vermişlerdir. Burada altta yatan sebepler aslında başta da anlatıldığı gibi
deneyimlerden, ön yargı ve inançtan ortaya çıkan bir zorunluluk hissidir. “Gözümü ağzımı
kulaklarımı kapatayım da kafam rahat olsun.” Düşüncesidir. Kişi daha önce kötü bir olay
yaşar ve tekrarlanır. Daha sonrasında tekrar ettiğinde beyinde oturan bir önyargı ortaya çıkar.
Bir şeyin kötü olarak tekrar etmesi o olayın her seferinde kötü olacağını düşünmesine sebep
olur. Davranış bilimlerinde klasik koşullanma kuramında görülebilir. “Genelleme, Belli bir
problemin duyumu karşısında başvurulan herhangi bir davranış, istenilen başarılı sonucu
verirse çeşitli benzer hallerde tekrarlanır.” (Tutar Hasan, 2013. Davranış Bilimleri: Ankara). 3
maymunu oynamak deyiminde aslında daha önce yaşanılmış ve başarılmış bir olaydan yola
çıkmaktadır. Bir olayı görmemiş gibi duymamış gibi ve bilmemiş gibi yapıldığında o olaydan
kendini soyutlar kişi ve buna inandırır kendini. Kişiler bu inançla her bir olaya tanık
olunduğunda bunu arkadaşlardan, genellikle yaşı yüksek bireylerden duyulur ya da kişi kendi
hâlinde bunu yaparak kendini rahatlatmaya çalışır. Bu olumsuz genellemelere ayriyeten
“boynuz etkisi (horn effect)” de denmektedir.(Tutar Hasan, 2013. Davranış Bilimleri:
Ankara). Atasözleri ve deyimler genellemelerden yola çıkarak söylenilen cümlelerdir aslına
bakılırsa. 3 maymunu oynamak deyiminin altında yatan sebepler yukarıda belirtildiği gibidir.
Arkadaşlar arası bazen espri olarak geçse de genellikle büyük yaş kitlesi tarafından kötü
olaylar için büyük oranda kullanılmaktadır.

SONUÇ
Sonuç olarak bu deyim genellikle olaylardan kaçınmak için kullanılan bir deyimdir. Etliye
sütlüye karışmamak gibi. Deneyimlerden ortaya çıkan ve dilimize pelesenk olan bu deyim
çoğu zaman kullanılmakta ve kişiyi rahatlatmaktadır. Yukarıda da denildiği gibi kötü bir olay
yaşanınca söylenen bu söz bizler tarafından da şu şekilde algılanmaktadır. Görüp, duyup
konuşarak başımı derde mi sokayım. Görmek duymak konuşmak zaten kendini ve tavrını
ortaya koymaktır. Konu hakkında fikrini belirtmektir. kayıtsızlık durumunu simgeler
baktığımızda hayatın merkezine taşınan sorunlardan boş vermişlik duygusunu belki de
sorumluluktan kaçmayı sembolize ediyordur. Kısacası bizler bir maymun değiliz biz insanız
maymunlardan bizim farkımız olmalı bilmeliyiz duymalıyız ve görmeliyiz.
KAYNAKÇA
Tutar, Hasan (2013). Davranış Bilimleri Kavramlar ve Kuramlar, Ankara.
Cialdini, Robert (2001). İknanın Psikolojisi.

Deyim ve Anlamı, (2022). https://sozluk.gov.tr/ Adresinden Erişildi. Erişim Tarihi: 16.1.2024