Lise 9.

Sınıflar Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Taslak Soruları (Meb yayınları)

Ünite 1: Bilgi ve İnanç

Konu: İslam’da Bilgi Kaynakları

1. Felsefe dünyasında bilgi nasıl tanımlanmıştır? Bilgi, insanın varlıkları tanıma, anlama ve bilme çabası
sonucunda ortaya çıkan netice şeklinde tanımlanmıştır.
2. Felsefede bilginin kaynağı nelerdir? Felsefede bilginin kaynağı genel olarak; akıl, duyular, deney,
gözlem ve sezgidir.
3. Bilim dünyasına göre bir şeyin bilgi sayılabilmesi için hangi özelliklerde olması gerekir? Sebep sonuç
ilişkisi içerisinde objektif, ölçülebilir, gözlemlenebilir ve mantıksal olmalıdır.
4. “Bilim, her şeyi çözecek, evrende bilinmeyen hiçbir şey kalmayacaktır.” Bu bakış açısı din ve metafizik
açısından doğru mudur? Niçin? Yanlıştır. Çünkü bilim her ne kadar görünen âlemde insanlığa katkılar
sunsa da dinin ve vahyin bireysel ve toplumsal işlevlerini hiçbir zaman yerine getiremez.
5. İslam âlimlerine göre bilgi karşılığında kullanılan ilim ve marifet ne demektir? İlim bir şeyi olduğu gibi
ve gerçeğe uygun şekilde bilmektir. Marifet ise bir şey hakkında düşünerek derin bilgi ve anlayışa
ulaşmaktır.
6. İslam alimlerine göre bilgi edinmenin yolları nelerdir? Bilgi edinmenin yolları selim akıl, doğru haber
ve salim duyu organlarıdır.
7. Dinin ve hükümlerinin insana ulaşması nasıl gerçekleşir? Peygamberlerin verdiği haberler (vahiy)
vasıtasıyla gerçekleşir.
8. Dini sorumluluğun ön şartı nedir? Dinî sorumluluğun ön şartı akıl ve irade sahibi olmaktır.
9. Aklın yetersiz kaldığı ya da yanıldığı noktalar nelerdir? Akıl; vehim, hayal veya
nefsî istekler gibi yanıltıcı etkilere açıktır. Aklı ve düşünceyi yanıltabilecek diğer bir etken de taklittir.
10. Aklın tek başına kavrayamayacağı şeyler nelerdir? Akıl, yaratılışı, ölüm ötesini, dinin inanç ve ibadet
esaslarını tek başına kavrayamaz.
11. İslam’a göre bilgi edinme yollarından biri olan sadık haberden maksat nedir? Sadık haberden maksat,
vahiy ve peygamberlerden gelen bilgi ve haberlerin tamamıdır.
12. Vahiy ne demektir? Vahiy Allah’ın melek aracılığıyla peygamberlere, onların da insanlara bildirdiği,
hayatın hangi ilkelere göre yaşanacağını ve nelere uyup nelerden sakınılacağını bildiren ilahî bilgiler ve
bu bilgilerin gönderiliş tarzıdır.
13. Sadık haberler kaça ayrılmıştır ve nelerdir? İkiye ayrılır. Bunlar; mütevatir haber ve peygamberden
gelen haberlerdir.
14. Sadık haber çeşitlerinden biri olan mütevatir ne demektir? Yalan üzere birleşmeleri aklen mümkün
olmayan toplulukların aktara geldiği haberlere mütevatir haber denir.
15. Son peygamber Hz. Muhammed’den (s.a.v.) bize ulaşan haberler hangi kaynaklarda yer almıştır?
Kur’an-ı Kerim ve peygamberimizin sünneti içinde yer almıştır.
16. Vahiy insanı hangi alanlarda bilgilendirir? Vahiy insanın akıl ve duyularla bilemeyeceği alanlarda bizi
bilgilendirir. İnanç esasları, ibadetler, ahlak ilkeleri ve sosyal ilişkiler yanında yaratılış ve ahiret hayatı
hakkında da bilgiler verir. Ayrıca vahiy, akıl ve duyularla elde edilen bilgiler hususunda insana
rehberlik eder.
17. Salim duyu organları neyi ifade eder? Salim duyu organları herhangi bir etkenle kendisine ait özelliğini
kaybetmemiş bulunan işitme, görme, koku alma, tatma ve dokunma duyularıdır.
18. Herkes için bağlayıcılığı olmayan öznel bilgi kaynakları nelerdir? Sezgi, rüya, keşif ve ilham gibi öznel
bilgi kaynaklarıdır. Bunlar genel geçerliliği olmayan kişiye özel bilgi kaynaklarıdır.
19. İslam’a göre bilginin kullanımında neye dikkat etmek gerekir? İslam’a göre bilginin kullanımı kul
hakkı temelinde değerlendirilir. Bunun için Bilginin kullanımında da hiç kimsenin zarar görmeyeceği
tam aksine herkesin faydalanacağı hakkaniyet ölçülerine riayet edilmelidir.
20. Yalan ve yanlış bilgilerin topluma zararları nelerdir? Yalan ve yanlış bilgiler sebebiyle insanlar arasında
sevgi ve saygı kalmaz. Çeşitli adaletsizlikler ortaya çıkar ve toplumun huzuru bozulur.
21. İslam âlimleri ilmin de bir ahlakı olduğunu belirtmişlerdir. Onlara göre ilmin ahlakı nedir? Onunla amel
etmek ve muhafaza ederek başkalarına aktarmak bilgiyi gizlememek ve onu kişisel çıkarlara alet
etmemek olduğunu belirtmişlerdir.

Konu: İslam İnancında İmanın Mahiyeti

22. İnanç ve iman kavramları arasındaki fark nedir? İnanç, sadece bir dine bağlılık değil bağlanmama
şeklinde de ortaya çıkan kabullere denir. İman ise kelime olarak güven duygusu içinde tasdik etmek,
tereddüt ve şüphe etmeden, gönül huzuruyla bağlanmak anlamına gelir.
23. İmanın gerçekleşmesi için en temel şart nedir? Kalbin inanması ve tatmin olmasıdır.

1
 24. Bir kimsenin Müslüman olabilmesi için ilk önce ne yapması gerekir? Kelime-i şehadeti diliyle
söylemeli ve kalben tasdik etmelidir. Yani Allah’tan başka ilah olmadığını ve Hz. Muhammed’in
(s.a.v.) O’nun kulu ve resulü olduğunu kalbiyle onaylamalıdır.
25. Salih amel ne demektir? Dinin farz kıldığı ibadetler başta olmak üzere bütün hayırlı işleri kapsar.
26. Amel ne demektir? Amel, dünya ve ahirette ceza veya mükâfat konusu olan, iradeye dayanan her türlü
iş ve davranış demektir.
27. Amel ile iman arasında nasıl bir ilişki vardır? Amel ile iman arasında sıkı bir ilişki vardır. Çünkü insan
inandığı gibi yaşar. İman kendini fiillerde ve davranışlarda gösterir.
28. Taklidi iman ile tahkiki iman arasında nasıl bir fark vardır? Araştırmadan ve delillere dayanmadan
çevrenin yönlendirmesiyle oluşan imana taklidî iman denir. Tahkikî iman ise delillere, bilgiye,
araştırma ve kavramaya dayalı imana denir.
29. Bilgi, iman etmek için tek başına yeterli midir? Yeterli değildir. Çünkü başta şeytan olmak üzere pek
çok bilgi sahibi olan varlıklar iman etmemişlerdir.

Konu: Kur’an’dan mesajlar

30. “Ey iman edenler! Eğer bir fâsık size bir haber getirirse onun doğruluğunu araştırın. Yoksa bilmeden bir
topluluğa kötülük edersiniz de sonra yaptığınıza pişman olursunuz.” (Hucurât suresi, 6. ayet.) Bu ayette
verilmek istenen mesaj nedir? Yanlışa düşmemek için bize haber verilenlerin doğruluğunu araştırmamız
gerekir.