İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

2.1. İNSANLIĞIN İLK İZLERİ

AR I ALIM

İ
-

Görsel 2.1
İ
A M

A M -

Görsel 2.2

KARADENİZ M N M
HA
ZA
R
ak

DE
m
lır
zı

Nİ
Kı

Zİ

ANADOLU
Di
cl
e

Fırat

MEZOPOTAMYA

AKDENİZ

MISIR
BA
SR
A
KÖ
RF
Ni

EZ
l

KI

İ
Z
IL
DE

0
Nİ
Z

Harita 2.1

29
 Nİ E

İlk İnsanların Hayat Tarzı ve Geçim Kaynakları

İ -
D -

A
-

Görsel 2.3
İ Ö A -
İ
MÖ
D
M -
E
A MÖ D -

AR I ALIM

30
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

Ö
İ -
L

Çatalhöyük Kazıları
Görsel 2.4
M

Çatal Newsletter #23 R MLA ALIM

A -

Görsel 2.5

- A A M
M

Ö A Ö

-
-

Görsel 2.6

M M

31
 Nİ E

Yerleşik İnsan ve Medeniyet

Medeniyet, milletlerarası ortak değerler seviyesine yükse-

AR I ALIM
len anlayış, davranış ve yaşama vasıtalarının bütünüdür.
Bu ortak değerlerin kaynağı kültürlerdir.
İ K
M

A -

NES D M -
Ö -
A K
S K

Görsel 2.7

A
K

A M M

A -

-
A
Görsel 2.8
K
NES D M

-
ARA IRALIM
NES D M
E

32
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

-
A D E -
D

2
-

R -
R
-
-

-
-

Görsel 2.9
A D

İLİ RM S N

A
-
-

Görsel 2.10 Görsel 2.11

I

E A LA ALIM

33
 Nİ E

Sözlü Kültür

E A -
-

E -
-
-

Ö R E -

-
Görsel 2.12
R R D K S
R M İ

E A LA ALIM D

Tarih Öncesi Dönemlendirme

M
E
Görsel 2.13
M
M İ M D -

Üç Çağ Sistemi
S

İLİ RM S N L L S
E
N

34
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

A E A LA ALIM

Tablo 2.1: Ö D
Anadolu Mezopotamya Mısır
- -
MÖ
MÖ I - MÖ II -
E

MÖ I MÖ II
M MÖ
MÖ I MÖ

N MÖ MÖ MÖ

K MÖ MÖ MÖ

MÖ - MÖ MÖ

MÖ III -
MÖ MÖ
D MÖ

Görsel 2.14 Görsel 2.15

M İ K M A

•K A D A -

•İ M -

•A K M A
İLİ RM S N

35
 Nİ E

2.2. YAZININ GELİŞİMİ

AR I ALIM

İ M

R -

Piktografik Yazı

İLİ RM S N
İ

S
-

Yazılı Kültürün Başlaması

İ

-
Görsel 2.16

36
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

Okullar
-

S E
-

K -
S

S Görsel 2.17

R MLA ALIM
K Çivi Yazısının Doğuşu ve Gelişmesi

S A
A -

-
M
-

S L -
İ -

- Görsel 2.18
III I İ

E A LA ALIM

37
 Nİ E

Ö
S İ -
-

R İ
L İ -
E
A

İlk Çağ’da Bilim

-

M İ A

-
İ

E
-

Görsel 2.19

İ A M

İLİ RM S N

İ -
İ -

A -

İ -

38
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

M M -

A -
M M S
A

E Görsel 2.20
E
M N M

Mezopotamya’da Hekimlik
M

E M Eski Mezopotamya’da Tıp ÖRNEK ME İN

Ö A -
S -
A
-

E A M -
Görsel 2.21
İ M S A

A A

A -

İLİ RM S N

39
 Nİ E

2.3. İLK ÇAĞ’DA BAŞLICA MEDENİYET HAVZALARI

MÖ 3200 S
MÖ 2375
MÖ 1900 A
MÖ 1700 K
MÖ 1296 K S
MÖ 1280 K A
MÖ 1260-1250 S
MÖ 1230 E
MÖ 776 İ
MÖ 753 R K
MÖ 680 L
MÖ 550 İ
MÖ 359 İ İ
MÖ 330 İ
MÖ 323 İ İ
0 İ
313 M
325 İ K
330 R İ
Görsel 2.22
A
375 K
395 R İ
476 R

Görsel 2.23
İ İ

40
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

İran Medeniyeti Hint Medeniyeti Çin Medeniyeti

-
- - -
-
S -
S -
S - -
K

KARADENİZ

HA
ZA
RD
EN
İ
Zİ
İ İ
A R A RAR

R A AS A

Di
N

cl
HAZ

e
Fırat
AS R
AR

KE
AKDENİZ Me
DEN

A zop
ota AKAD
İZİ

ENİ
my
D A a
İRAN İN
İ A İL ELAM
İN K
KI

N S
ZI
LD

MISIR
EN
İZ

S MER
A RİKA

BA
SR
HİNT

A
KI

KÖ
Ni

ZI

RF
l

OKYANUSU
LD

EZ
EN

İ
İZ

0 0
K

Harita 2.2 Harita 2.3

İ İ İ M

Mezopotamya Medeniyetleri

M
A D
-
M A

Sümerler, MÖ S
-
A
M M S
S S
K MÖ

Babiller K A
K K

Asurlular A
A S
A A
K K A

41
 Nİ E

Yunan Medeniyeti Anadolu Medeniyetleri

Hititler
A A -
-
M
K

Tuna -
A

HA
KARADENİZ

ZA
R
DE
Lidyalılar

N
S

İZ
Rİ

A İ İ
İ N A LİD A

İ
ak
RAR
A

Kızılırm

S E

Frigler
Di
cl

-
e

AS R
KE

AKDENİZ
ENİ

AKAD
Fı
ra
t

İ İ RANİLER A İL ELAM
K
MISIR M Urartular
S MER K -
Ba
sr

-
Ni

KI

a
l

Kö
ZI

rf
LD

ez
EN

i
İZ

0 -

Harita 2.4
A M D A

Mısır Medeniyeti Doğu Akdeniz Medeniyeti

N N M İ Fenikelilerin -
M A -

M -
M A

-
-

R -
L

İbranilere
İ -

Görsel 2.24 -
M

42
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

2.4. İNSAN VE GÖÇ

AR I ALIM

D
-
-

İ -

Görsel 2.25
K
-

Göçebeler ve Yerleşikler

R Orta Asya-Tarih ve Uygarlık R MLA ALIM

43
 Nİ E

Toplulukların Yeni Coğrafyalara Hareketleri

-

Ege Göçleri D K -
MÖ III MÖ II
-
E A
E
-

-
A D A
D A -
-
M
E M D

A D
Görsel 2.26
E Amurru (Babil) Göçleri
A MÖ III A -
S
E
S D
Akad Göçü
A MÖ III S A S -
N S
A
S -

Hurri Göçleri
M MÖ III
D A

Frig Göçleri
İLİ RM S N
M A
MÖ

44
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

Görsel 2.27

N
M

İ -

İ
-
R
MÖ II N
K K M -

K K

İ
R İ MS
R
R K
R M -

E A LA ALIM

R -
MS R

45
 Nİ E

İ
I II -
R İ

R -

R İ -
I

R İ -

R
A
-
Görsel 2.28 K A -
K K

R D -

III R
K D
I K
R K

Antakya ve İlk Hristiyanlar

A -
İ
K
A

İ -
A K

S A A -

-
A K
D A
A A
Görsel 2.29 S K
S K A
N A
K
M A Antakya ve Tarsus Eksenli İlk Dönem Hıristiyanlığı-
ÖRNEK ME İN na Bir Bakış

46
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

İlk Çağ’ın Tüccar Toplulukları

Asurlar MÖ II MÖ Fenikeliler MÖ II
M - MÖ II
D A
A
A K
K A
Ö D A
A A - A -
K MÖ
M K R S -
D A D S İ
A S M -
Re

A R A Di
n

ny
AS A

Ur
ep
er

al
Di İt
ny il
es n Balkaş Gölü
ATLAS te
r
Do
Siri
OKYANUSU Aral
Der
e

ya
Rhon

Po
Gölü

HA
Tuna
KARADENİZ

ZA
Am
uD

R
ery
a S ĞDLAR
DE
Tajo
LİD A
Nİ
mak
Kızılır S
Zİ
AS R
İpek Yolu
AKDENİZ
ENİKE Fı
ra
t Di
cle

Ba
sr
a
Ni
l Kö
rfe
zi
KI
ZI
LD

A RİKA
EN
İZ

S HİNT
OKYANUSU
L
A
0
İ

Harita 2.5
İ

Lidyalılar MÖ II K M - Soğdlar İ A
K - S
L
E A K
M S
S K A
L
- S K -
İ İ
L İ
A - İ
S İ -

47
 Nİ E

2.5. KABİLEDEN DEVLETE

İ
AR I ALIM

İ -
Devlet; en üstün hayır, en İ
yüksek kemal ve en yük-
sek saadete kendisi ile ula-
şılan, kendi kendine yeten -
bir birliktir. D
İ
-
A

Görsel 2.30
İ

ARA IRALIM
A

K -

Ö A -
L
M S A -

-
-
Görsel 2.31

İ M

48
 İNSANLIĞIN İLK DÖNEMLERİ

S İ D

İlk Siyasi Organizasyon Türleri

A

İ -
A

İmparatorluk;
• -

•İ -

İLİ RM S N

K M
-

S
D -

M
A M
-

49
 2. ÜNİTE

Görsel 2.32

2. 2 .

. -

2. .

.
.

Görsel 2.33
E
.İ -
.

.
-

.
2. .

Görsel 2.34 T
T . -
.
.
İ İ N
-
.
.

İ İ
-
.
.

50
 İN N Nİ NE E İ

Görsel 2.35

-
.
.

İ . İ -
İ
.
.

2. .
. -

.
-
.
İlk Devletlerde Gücün Meşruiyet Kaynağı
İ

. -
.
.
.
Görsel 2.36
- T
İ
2. .
.
.

. -
.
İ -
.

.
.

51
 2. ÜNİTE

İ -
.T

.
İ -
E

2. .
.
-
.
.

Görsel 2.37

N
N
.
-
.İ

2. .

.
. .

.
.
. .
.
. -
İ -
İ .
Görsel 2.38 -
T

52
 İN N Nİ NE E İ

.
AVRUPA ARAL
- GÖLÜ

HA
ZA
Karadeniz
ASYA

R
DE
.

Nİ
Zİ
-
İ EN E İ T
.
- Akdeniz

2. .

BA
SR
İ -

A
KÖ
RF
KI

EZ
AFRİKA

ZI

İ
LD
EN
İZ
Harita 2.6
. İ İ
T -
. İ -

.
. İ İ -
İ
2. .
İ - ASYA

. AVRUPA

HAZ
. - Karadeniz

AR D
.

EN
İ T

İZİ
- Akdeniz

. -

AFRİKA
-
KI
ZI
LD
EN
İZ

Harita 2.7
. İ İ
İ İ İ
.
İlk Devletlerde Sosyal ve Ekonomik Yaşam
-
.T
.

.
-
.
.İ -

.
.

53
 2. ÜNİTE

. -
. T

. -
.
2. .

. -
.T
. -

.İ
.

.
.

Görsel 2.39

.
İ
.
.

İ İ N .
.

İ İ
.

İ
-
. İ .
İ
.
İ
.

.İ

54
 İN N Nİ NE E İ

. ENİ
İ
İ

. Nil Nehri
Sfenks

. SİNA
Giza Piramitleri
N N -
- Nil Nehri

2. .
-
- DOĞU ÇÖLÜ
.Ü ENİ
BATI ÇÖLÜ
Nil Nehri
T
. T
-
III. Ramses Tapınağı
-
.
N
-
II. Ramses Tapınağı
.
Görsel 2.40
N
. -

2. .
T
.
İ

-
. -
İ Görsel 2.41
.

İ İ N
.

55
 2. ÜNİTE

-
.

.İ -

.E
-
.

. 2
2. 2 -
2
.
İ
-

.
İ -
.
Görsel 2.42
İ -
.

. -

. -
.

.
-
.

. -

.
-
-
.
.
-

56
 İN N Nİ NE E İ

2.6. KANUNLAR DOĞUYOR

T T
T
T
T

. İ
-
.İ

.
. -

.T
. -
-
.T .

T - T
.

.
-

.
.

2. .
-
. -
.

T -
. -
T
.

.
Görsel 2.43
-

.2 2
-

-
.
.

57
 2. ÜNİTE

Hammurabi Kanunları’ndan örnekler

•
.
•

.
•

.
• .
•
.
• .
• .
• . İ
2. .
E Eskiçağ Medeniyetleri Tarihi
. .

İ
. -
-
.

.İ
.

. -
.

.
.

. -

. -

.
Görsel 2.44
Hitit Kanunları’ndan bazı örnekler
•

.
•
.
•
.
• .
T Sümer, Babil, Assur Kanunları ve
Ammi-Şaduqa Fermanı . 2 .

58
 İN N Nİ NE E İ

İ -

-
-
.
E
İ

. -
. Görsel 2.45
E
T İ

E .

E .
. E E
İ İ N
T 2. .

On Emir
. T .

2.

. T .

.
.
.

.
.

. .

. .

. .

. .

. .

.
-
.
. . On Emir . .

- E

59