ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ – ΜΕΤΑΦΟΡΑ

☺ Ας βρούμε ένα επίθετο που ν’ αποδίδει το νόημα καθεμιάς απ’ τις μεταφορικές φράσεις.
Θα εμφανιστεί κάθετα, ένα χαρακτηριστικό των σύγχρονων ευρωπαϊκών κοινωνιών.

__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ 1. Πριν πεινάσει, μαγειρεύει.

__ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __
__ __ __ __ __ __ __ __ __ __
2. Βρίσκεται στην κόψη του ξυραφιού.
3. Άστραψε και βρόντηξε!
4. Έχει τη μύτη ψηλά.
5. Βάζει την ουρά στα σκέλια.
6. Είναι του κουτιού.
7. Του λύθηκε η γλώσσα.
8. Είναι σκληροκέφαλος.
9. Μας έκοψε την ανάσα.
10. Το ένα του βρομά το άλλο του ξινίζει.
11. Ρίχνει λάσπη.
12. Χτίζει πύργους στην άμμο.
13. Λατρεύει δικό του θεό.
14. Στάζει φαρμάκι η γλώσσα του.
15. Ζει με το τίποτα.
16. Πάει με το σταυρό στο χέρι.
17. Θέλει να έχει το πάνω χέρι.
18. Του γεννούν και τα κοκόρια.
19. Έχει καβαλήσει το καλάμι.

☻ Συχνά μεταχειριζόμαστε μεταφορικά ονόματα ζώων, για να εκφράσουμε πιο έντονα μια
ιδιότητα κάποιου ανθρώπου, σωματική ή ψυχική. Ας βρούμε ποιες ανθρώπινες ιδιότητες
εκφράζονται με τα ακόλουθα ονόματα ζώων.

 φίδι …………………………………………………………………………………………….......
 αρνάκι …………………………………………………………………………………………….......
 κατσίκι …………………………………………………………………………………………….......
 λιοντάρι …………………………………………………………………………………………….......
 μουλάρι …………………………………………………………………………………………….......
 χαμαιλέοντας …………………………………………………………………………………………….......
 παγόνι …………………………………………………………………………………………….......

-1- ☻ Σοφία Χαντζή ☺

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ – Γ΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
☺ Ας αντικαταστήσουμε τις υπογραμμισμένες μεταφορικές εκφράσεις με άλλες ισοδύναμες

1. O αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξαπέλυσε μύδρους κατά της

κυβερνητικής πολιτικής στον τομέα της οικονομίας.

…………………………………………………………………………………………………………………………………

2. Η κατάργηση του σταυρού στα ψηφοδέλτια κόβει τον ομφάλιο λώρο που συνδέει το
βουλευτή με τους ψηφοφόρους του.

……………………………………………………………………………………………………………………………………

3. Παρά τα μεγάλα λόγια ότι θα αντιδράσει στις αποφάσεις τους, τελικά περιορίστηκε σε
ρόλο κομπάρσου.

……………………………………………………………………………………………………………………………………

4. Εάν οι υπεύθυνοι παραπέμψουν το θέμα στις ελληνικές καλένδες, τότε τους αξίζει
να τιμωρηθούν παραδειγματικά από τον ελληνικό λαό.

………………………………………………………………………………………………………………………………….

5. Εδώ ο κόσμος καίγεται και αυτοί συζητούν περί όνου σκιάς!

…………………………………………………………………………………………………………………………………

☻ Οι υπογραμμισμένες λέξεις χρησιμοποιούνται με τη δηλωτική τους σημασία. Ας τις

χρησιμοποιήσουμε -σε διαφορετικό γλωσσικό περιβάλλον- με τη συνυποδηλωτική
(μεταφορική) τους σημασία.

1. Μη στρίβεις δεξιά, γιατί είναι μονόδρομος.

……………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Η χρήση της πυξίδας έπαιξε σημαντικό ρόλο στις γεωγραφικές ανακαλύψεις.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Η αμυγδαλιά ανθίζει το χειμώνα.
……………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Οι ληστές πυροδότησαν εκρηκτικό μηχανισμό για να ανοίξουν το χρηματοκιβώτιο.
……………………………………………………………………………………………………………………………………

-2- ☻ Σοφία Χαντζή ☺