ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

30 Μαρτίου 2020

(((ΤΕΛΕΙΩΝΟΝΤΑΣ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΔΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

ΚΑΙ ΑΦΟΥ ΤΑ ΕΧΕΤΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΡΑΨΕΤΕ
ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΑΣ ΟΣΑ ΕΙΝΑΙ ΓΡΑΜΜΕΝΑ
ΜΕ ΚΟΚΚΙΝΟ ΧΡΩΜΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΝΑ ΚΆΝΕΤΕ ΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ)))
Με πόσους τρόπους συνδέονται οι προτάσεις;

Οι προτάσεις στα νέα ελληνικά, συνδέονται με τρεις τρόπους μεταξύ

τους:

1. με ασύνδετο σχήμα

2. με παρατακτική σύνδεση

3. με υποτακτική σύνδεση

Α. Τι είναι το ασύνδετο σχήμα;

Πολλές φορές, όταν μιλάμε και θέλουμε να μεταδώσουμε μια

πληροφορία γρήγορα, λέμε τις προτάσεις τη μια αμέσως μετά την άλλη,
π.χ.

[Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε].

Στο παράδειγμα υπάρχουν δύο προτάσεις, αφού υπάρχουν δύο ρήματα.

Η κάθε πρόταση μπαίνει δίπλα στην άλλη. Δεν υπάρχει κάποια λέξη που
να τις ενώνει. Χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα.

Αυτός ο τρόπος σύνδεσης λέγεται ασύνδετο σχήμα.

Περισσότερα παραδείγματα:

[Πήγαινε στο δωμάτιο], [άνοιξε τη ντουλάπα], [πάρε το

παντελόνι], [φόρεσέ το] κι έλα να σε δω.

Όπως παρατηρείς, οι τέσσερις προτάσεις είναι τοποθετημένες η μία

δίπλα στην άλλη και χωρίζονται με κόμμα.

Έχουμε συνεπώς το σχήμα: πρόταση, πρόταση, πρόταση, πρόταση.

Συμπέρασμα: Στο ασύνδετο σχήμα οι προτάσεις δε συνδέονται

μεταξύ τους· απλώς μπαίνει η μία δίπλα στην άλλη και χωρίζονται
με κόμμα.

Β. Τι είναι η παρατακτική σύνδεση;

Το προηγούμενο παράδειγμα [Ο Γιώργος πλύθηκε],

[ντύθηκε] μπορούμε να το πούμε και με άλλο τρόπο, π.χ.

[Ο Γιώργος πλύθηκε] και [ντύθηκε].

Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι δύο προτάσεις. Η πρώτη όμως και η

δεύτερη ενώνονται με το και. Συνδέονται δηλαδή με μια λέξη που
λέγεται σύνδεσμος.

Περισσότερα παραδείγματα:

α. [Ο Γιώργος ούτε πλύθηκε] [ούτε ντύθηκε].

β. [Δε θέλω τίποτα άλλο] παρά [να μ' αφήσεις ήσυχο]

γ. [Ή θα μείνεις μόνος σου] [ή θα έρθεις μαζί μας]

δ. [Δεν είχε λεωφορείο εκείνη την ώρα]· [αναγκάστηκαν λοιπόν] να

γυρίσουν με ταξί
Στα παραπάνω παραδείγματα υπάρχουν από δύο προτάσεις. Στο α'
παράδειγμα οι προτάσεις συνδέονται μεταξύ τους με τον συμπλεκτικό
σύνδεσμο ούτε-ούτε, στο β' με τον αντιθετικό παρά, στο γ' με τον
διαχωριστικό ή και στο δ' με τον συμπερασματικό λοιπόν.

Συμπέρασμα: Στην παρατακτική σύνδεση οι

προτάσεις παρατάσσονται, δηλ. μπαίνουν η μία δίπλα στην άλλη, και
συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους, τους συμπλεκτικούς,
τους αντιθετικούς, τους διαχωριστικούς και τους συμπερασματικούς,
που με μια λέξη λέγονται παρατακτικοί σύνδεσμοι.

Παρατακτικοί σύνδεσμοι είναι οι:

Α.Συμπλεκτικοί: και/κι, ούτε, μήτε (ουδέ, μηδέ σε παλαιότερα

κείμενα)

Β. Διαζευκτικοί ή διαχωριστικοί: ή, είτε

Γ. Αντιθετικοί: αν και, αλλά, μα, παρά, όμως, ωστόσο, ενώ,

μολονότι, μόνο (που)

Δ.Αποτελεσματικοί ( συμπερασματικοί): λοιπόν, ώστε, άρα,

επομένως, οπότε

Ε. Επεξηγηματικός: δηλαδή

Περισσότερα:
Στην παρατακτική σύνδεση ενώνονται ισοδύναμες προτάσεις,
δηλαδή: ανεξάρτητες + ανεξάρτητες ή εξαρτημένες + εξαρτημένες

•, ανεξάρτητες + ανεξάρτητες π.χ. [Θα διαβάσω] και [θα κοιμηθώ].

• εξαρτημένες + εξαρτημένες π.χ. Θέλω [να διαβάσω] και [να

κοιμηθώ].

Γ. Τι είναι η υποτακτική σύνδεση;

Τα προηγούμενα παραδείγματα:

[Ο Γιώργος πλύθηκε], [ντύθηκε] ασύνδετο

[Ο Γιώργος πλύθηκε] και [ντύθηκε] παρατακτική σύνδεση

μπορούμε να τα πούμε και με τρίτο τρόπο, πιο σύνθετο, πιο ποικίλο, π.χ.

[Ο Γιώργος ντύθηκε], [αφού είχε πλυθεί.]

1η πρόταση ανεξάρτητη 2η πρόταση εξαρτημένη

Στο παράδειγμα υπάρχουν πάλι οι δύο προτάσεις. Τώρα όμως τα

πράγματα αλλάζουν. Οι δύο προτάσεις δεν είναι ισοδύναμες. Η πρόταση
που «κουβαλάει» το κυρίως νόημα είναι η πρώτη, η κύρια.
Συμπέρασμα: Στην υποτακτική σύνδεση μια δευτερεύουσα πρόταση
(δπ) υποτάσσεται σε μια κύρια πρόταση (κπ) ή σε μια άλλη
δευτερεύουσα πρόταση (δπ)· οι προτάσεις συνδέονται με τους
υποτακτικούς συνδέσμους.
Υποτακτικοί σύνδεσμοι είναι οι: α) χρονικοί, β) τελικοί, γ) ειδικοί,

δ) υποθετικοί, ε) αιτιολογικοί, στ) διστακτικοί.

ΠΡΟΣΟΧΗ Για να μάθουμε να διακρίνουμε εύκολα αν η σύνδεση των

προτάσεων είναι παρατακτική ή υποτακτική, θα πρέπει να ξέρουμε καλά
τους συνδέσμους.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ( ΣΤΟ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ )

1. Βρες πώς συνδέονται οι παρακάτω προτάσεις.[Σημείωσε Α
για ασύνδετο σχήμα, Π για παρατακτική σύνδεση και Υ για
υποτακτική σύνδεση ]

• Ο παππούς μου πήγε στον κήπο, για να ποτίσει τα

λουλούδια…..

• Ο αδερφός μου σήκωσε το πακέτο και το έβαλε στο

τραπέζι…….

• Η γιαγιά έφτιαξε το φαγητό, ετοίμασε το γλυκό, έστρωσε το

τραπέζι…….

• Η θεία μου ήρθε στο σπίτι μας και μας έφερε δώρα……

• Τα παιδιά της οικογένειας έπαιξαν, τραγούδησαν, χόρεψαν…….

• Οι συγγενείς μου ήταν δίπλα μου σ' αυτή τη δύσκολη στιγμή

της ζωής μου και μου συμπαραστάθηκαν πολύ…….

• Η μητέρα καλωσόρισε τους γονείς της και τους πρόσφερε ένα

χυμό……..
• Η αδερφή μου με φώναξε, για να τελειώσουμε την κατασκευή
μας…….

• Όταν χτύπησε το τηλέφωνο, ήμουν ακόμη στο κρεβάτι…….

• Εάν έχει καλό καιρό, θα πάμε εκδρομή με τους φίλους μας…….

• Οι μαθητές άνοιξαν τα βιβλία , έλυσαν την άσκηση, άκουσαν

το δάσκαλο προσεχτικά……..

 Φώναξε για να τον ακούσουν, αλλά το αυτοκίνητο ήταν ήδη

πολύ μακριά……

 Ήταν βέβαιο ότι δεν του τηλεφώνησε είτε γιατί είχε χάσει
τον αριθμό είτε γιατί απλώς το ξέχασε…..

 Αν ξαναπάς στο νησί , μην ξεχάσεις να μου φέρεις από κείνο

το τοπικό γλυκό…..

 Η βροχή ήταν δυνατή , τα νερά κυλούσαν ορμητικά, οι δρόμοι

είχαν πλημμυρίσει……

 Δεν ήθελε να σου επιτεθεί , αλλά να σου εκδηλώσει τη χαρά

του…..
2. Προσπάθησε να ενώσεις τα ζεύγη των παρακάτω
προτάσεων έτσι, ώστε να δημιουργηθεί υποτακτική σύνδεση.
Κάνε όλες τις απαραίτητες αλλαγές.

• Ήρθε τελευταίος στο οικογενειακό τραπέζι. Συνάντησε

πολλή κίνηση στο δρόμο.

…………………………………………………………………………………….

• Έρχονται τα ξαδέρφια μου στο σπίτι. Περνάμε υπέροχα.

…………………………………………………………………………………………………….

• Άνοιξε το παράθυρο. Θα μπει καθαρός αέρας.

…………………………………………………………………………………………………….

• Δεν ήθελε να πάρει φάρμακα. Ήταν άρρωστος.

…………………………………………………………………………………………………….

• Χιόνισε τόσο πολύ στο χωριό. Έκλεισαν οι δρόμοι.

…………………………………………………………………………………………………….

• Θα φύγουμε νωρίς. Θα στενοχωρήσουμε τον παππού και τη

γιαγιά.

…………………………………………………………………………………………………….

• Βλέπει τους συγγενείς του. Χαμογελάει πάντα.

…………………………………………………………………………………………………….
2. Γράψε τη συνέχεια των προτάσεων, επιλέγοντας την
κατάλληλη πρόταση από το πλαίσιο.

Φρόντισε να χρησιμοποιήσεις το σωστό σύνδεσμο, ώστε οι

προτάσεις να ενωθούν με τον τρόπο που δηλώνεται στην
παρένθεση:

…έχει σωστή συμπεριφορά. … είχε χτυπήσει το πόδι του.

…πήγε για ύπνο. … ήταν σε αδιέξοδο.

…δεν είπε κουβέντα σε κανέναν

• Σηκώθηκε απότομα από το τραπέζι

…………………………………………………………………………………

(παρατακτική σύνδεση)

• Το μικρό μου αδερφάκι έκλαιγε δυνατά

…………………………………………………………………………

(υποτακτική σύνδεση)

• Η γιαγιά συμβούλεψε το εγγονάκι της

…………………………………………………………………………………………………

(υποτακτική σύνδεση)

• Δε ζήτησε βοήθεια από κανέναν

…………………………………………………………………………..………

( υποτακτική σύνδεση)
• Είπε καληνύχτα στον πατέρα του
……………………………………………………………… ……………………

(παρατακτική σύνδεση)