RAİF NECDET KESTELLİ

HAYATI

Kestelli, 1881 yılında İzmir’de doğmuştur. Kendisi Harbiye Mektebi’ni

bitirmiştir. Mezun olduktan sonra çeşitli okullarda öğretmenlik yapmıştır.
Bir dönem Galatasaray Lisesi’nde, en son da Kuleli Askerî Lisesi’nde
edebiyat öğretmenliğini yaptıktan sonra 1908 yılında emekli olmuştur.
Bu dönemde, o yılların şöhretli yazarlarıyla yaşadığı tartışmalar,
Kestelli’nin itibarını artırarak, onu öne çıkarmıştır. Yazar 1936 senesinin
Ağustos ayında Londra’da vefat etmiştir.

EDEBÎ HAYÂTI

Eğitimci ve yazar olan Raif Necdet Kestelli, Arap harfleriyle yazılan

son sözlüğün sahibidir. Cumhuriyet Dönemi Türkçesinin ilk sözlüğü olan
“Resimli Türkçe Kamus” u da Kestelli yazmıştır. Yazar 1908-1914 yılları
arasında “Resimli Kitap” dergisinde yayımladığı yazıları ile tanınmıştır.
Daha sonra bu yazılarını 1922 senesinde “ Hayât-ı Edediye” adlı eserinde
toplamıştır. Fecr-i Âti topluluğunun “Sanat, sanat içindir.” anlayışına
karşı çıkmış ve bu konuda çok sayıda yazılar yazmıştır. Yazdığı bu
yazılar, okuyanlar tarafından büyük beğeni toplamıştır. Bu topluluğun
sanatçılarını değerlendirerek yansız ve ciddi bir eleştiri anlayışının ilk
örneklerini vermiştir. İkinci Meşrutiyet döneminde yeni çıkan kitapları
güçlü bir tenkitten geçirerek edebiyat dünyasında tanıtmıştır. Mehmet
Fuat Köprülü, Ali Canip Yöntem, Şahabettin Süleyman gibi Millî

1
Edebiyat mensuplarıyla birlikte İkinci Meşrutiyet döneminin hatrı sayılır
eleştirmenleri arasında yer almıştır.

Raif Necdet Kestelli, hem edebiyatçı hem asker kimliğiyle tanınır.

Ancak bu kadarla sınırla kalmaz, aynı zamanda yaşadığı dönemin aydın
tanımlamalarına uygun bir entelektüel kişilik olarak da tanınmıştır.
Kestelli, dilcidir, çevirmendir; kuramcı ve eleştirmendir; tiyatrocu ve
aynı zamanda güçlü bir siyasetçidir. Kimi konularda onlara muhalif olsa
bile edebî anlayış bakımından Millî Edebiyat anlayışına yakın bir
yazardır. Bu yakınlık vatan, adalet, hürriyet, millet, tarih, millî dil ve
edebiyatta öze dönüş; tarihsel olaylara, millî ve manevî değerlere
yaklaşım açısından değerlendirilebilir.

Millî Edebiyat döneminde, edebiyat kuramı çalışmalarına katılan Kestelli,

1908-1913 yılları arasında 51 sayı yayımlanan Resimli Kitap dergisinde
edebiyat musahabelerine aktif katılım göstermiştir ve dönemin edebiyat
meselelerine eleştirel açılımlar getirmiştir. Millî Edebiyat hareketinin dil,
edebiyat, sanat ve kültür alanlarında “öze dönüş” anlayışını benimsemiş
ancak edebiyatta millî ideolojinin yanında sanat ve estetiğin de
korunması gerektiğini savunmuştur. Hayât-ı Edebiye adlı eseri, onun
edebiyat musahabelerinde yer alan bu yönlü tenkit yazılarını
içermektedir.

Dönemin sanat, edebiyat tartışmalarına; siyâsî, sosyal, kültürel

meselelerine eleştirel yaklaşan Kestelli, hayatı ve çevresini anlamış, iyi
okumuş, algıları yüksek biri olmuştur. Çeşitli yazılarında ortaya koymuş
olduğu fikirleriyle, dil ve edebiyatın muhtelif meseleleriyle ilgili
eleştirileri ve kimi zaman gösterdiği alaycı yaklaşımıyla dikkatleri her
zaman üzerine çekmiş bir isimdir.

2
 Raif Necdet, makale, mektup, roman, tenkit, oyun, hikâye, hatıra ve
antoloji türlerinde on kadar eser vermiştir. Batılı romancılardan çeviriler
yapmıştır. Tolstoy’un “ Bir İzdivacın Romanı” ve “Anna Karenina” adlı
eserlerini Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca Raif Necdet, yazdığı vecizelerle
de dikkat çekmiştir. Yazarın genel olarak edebiyat çalışmalarında, özel
olarak da vecize yazarlığında gösterdiği başarıda şahsî mizacı ve bilgi
birikiminin belirleyici rolü olduğunu söylemek mümkündür. Yazarın
keskin zekasının yansımalarını, diğer eserlerinden çok kaleme aldığı
vecizelerinde görmemiz mümkündür.

ESERLERİ

 ROMAN:

 Ziya ve Sevda (1924).

 Ufûl (1913): Bu roman, 1910’da Edirne’de redif taburu
kumandanlığı yapan Raif Necdet’in bu görevi sırasında
gözlemlediği olayları ve 1911’de Bulgarlar arasında yaşadığı altı
aylık esaret hayatını anlatan bir eserdir. Esaretten kurtulduktan
sonra bir süre Avrupa’da seyahat eden Kestelli, 1913’te yayımladığı
kitabında gerek yakından gördüğü Avrupa uygarlığı ile Osmanlılar
arasında, gerek Osmanlı ordusu ile Bulgarlar arasında son derece
çarpıcı eleştirel karşılaştırmalar yapmıştır. Uyarıcı ve eğitici bir
nitelik taşınmasına çalıştığı Ufûl’ü gençliğe ithaf eden Kestelli,
cephede yaşadıklarını bir edebiyatçı duyarlılığı ile eleştirmen
dikkatiyle günü gününe kaydetmiş ve böylece Osmanlı
İmparatorluğu’nun bu çok trajik dönemi için birinci elden son
derece önemli bilgiler içeren bir anı kitabı oluşturmuştur. Daha

3
 sonralarda bu eser Latin alfabesiyle, Osmanlı İmparatorluğunun
Batışı(2002) adıyla yeniden yayımlanmıştır.
 Yirminci Asır (1932): İçtimai ve felsefî anlamlar içeren edebî
yazılardan oluşmuş romanıdır. Bu eser Meşrutiyet döneminden önce
kaleme alınmıştır.
 Semavi İhtiras (1933): 1933 tarihli romanı Semavi İhtiras, bir ütopyadan
çok, gerçekleştiği düşünülen bir ütopyaya yazılan bir güzellemedir. Semavi
İhtiras’ta vaka, yirminci asır ortalarında cereyan ettiği için yirmi yıl sonraki
medenî ve içtimai yenilikler eserde canlandırılmıştır.
 ELEŞTİRİ:
 Hisler ve Fikirler (1910): Bu kitap 4 bölümden oluşmuştur. Her bir
bölüm ayrı bir kitap niteliğindedir. Bu bölümler:
-Yirminci Asır
-Hediye-i Ruh
-Hakikate Doğru
-Hayal-perver
Birinci kısım, içtimai ve felsefî anlamlar içeren edebî yazılardan
oluşmuştur.
İkinci kısım, mensur şiirlerden oluşmuştur.
Üçüncü kısım, muhtelif makaleleri içerir.
Dördüncü kısım ise küçük hikâyelerden oluşmuştur.
 Hayat-ı Edebiyye (1922): Hayat-ı Edebiye, yazarımızın Resimli Kitap
dergisindeki edebiyat musahabeleri ile daha sonra kaleme aldığı bazı yazılarını
kitap şekline getirip bastırdığı bir eseridir.

 OYUN:
 Tiraje (1919): Kestelli’nin Mehmet Rauf ile birlikte yazdığı tiyatro
oyunudur.

4
 MEKTUP:
 Fikrî ve Ahlâkî Mektuplar (1925)
 Talebe Mektupları (1927)
 Hayat ve Mektuplar (1925): Yazar, bu eseri yazarken “hakikat ve
sanat”ı hedef almıştır. Sanat ile faydayı, hayal ile hakikati, güzellik
ile iyiliği okuyucuya vermek için bu eseri yazmıştır. Çünkü
mektuplar bir toplumu en güzel şekilde yansıtmanın en açık
yoludur. Kestelli, hakikati olduğu gibi göstermek için heykel gibi
davrandığını, hiçbir şeye müdahale etmemeye çalıştığını
söylemiştir. Bu konuda dikkat ettiğini ve başarılı olduğunu
umduğunu söylemiştir.
Eseri, küçük hikâyeler gibi mektuplar hâlinde yazarak üç bölüme
ayırmıştır. Birinci bölüm köylünün, halkın, askerin ruhen temiz ama
(yazara göre) fakir, aşağı tabakadan insanların mektuplarından
oluşmuştur.
İkinci bölüm, yarım yamalak eğitim görmüş, orta sınıf insanların
yazmış olduğu mektuplardan meydana gelmiştir.
Üçüncü kısım ise yüksek tahsil görmüş, güzide tabakanın yazmış
olduğu mektuplardan oluşur.
Yazar bu mektupları neşrederken, gerçeği olduğu gibi yansıtmak
için imla ve yazımı direk vermesi gerektiğinin bilincindedir. Ancak
hiç hoşa gitmeyecek bir “Realizm” olmasın diye olduğu gibi
vermekten kaçınarak imla ve yazıda düzeltmeler yaparak biz
okuyuculara sunmuştur. Ancak birinci kısımda alt tabakanın yazdığı
mektuplar bulunduğu için çok gülünç bazı hatalar olduğu gibi
bırakılmıştır.
 SÖZLÜK:

5
 Resimli Türkçe Kamus (1927): Cumhuriyet Dönemi Türkçesi ile
oluşturulan ilk sözlüktür. Hasan Bedrettin ile Raif Necdet tarafından
ortak hazırlanmıştır.

 DERLEME:
 Süzme Sözler (1936): Kestelli’nin vecizelerinden oluşan eserdir.
Yazar bu eser için “ Süzme sözler benim uzun fasıllarla intişar eden
bir nev’i mecmuam olacak galiba!” demiştir.
 Yaşayan Mısralar (1936): Ölen şairlerin yaşayan mısralarını bir
araya toplamak, bu seçilmiş ve süzülmüş manzum satırlarla bir nev’i
edebiyat tarihi yapmak istemiştir.
 ÇEVİRİLER:
 Anna Karenina (Tolstoy’dan, 1912)
 Bir İzdivacın Romanı (Tolstoy’dan, 1910)

 ANI:
 Ufûl- Edirne Savunması (2001)
 DİĞER ESERLERİ:
 Küçük Mektup Numuneleri (1929)

6
 KAYNAKÇA

 http://www.oktayaras.com/osmanli-imparatorlugunun-
batisi-uful-edirne-savunmasi
 http://www.oktayaras.com/suzme-sozler
 http://www.oktayaras.com/yasayan-misralar
 Kemal EROL, VECİZE EDEBİYATI VE SOSYAL ÖĞRETİ
ÖRNEĞİ OLARAK RAİF NECDET KESTELLİ'NİN SÜZME
SÖZLERİ, Şarkîyat İlmi Araştırmalar Dergisi, Kasım-2017, Cilt:9,
Sayı:2.
 Gülsüm AKDAŞ, ‘Raif Necdet Kestelli’nin Hayatı ve Eserleri’,
Gazi Üniv., Sosyal Bilimler Ens., Ank., 1996.
 Raif Necdet KESTELLİ, Edebiyat Hayatı (Hayat-ı edebiye),
İstanbul, 2012.
 Raif Necdet KESTELLİ, Osmanlı İmparatorluğunun Batışı (Ufûl),
2001.
 Raif Necdet KESTELLİ, Süzme Sözler, İstanbul, 1935.
 http://blog.kavrakoglu.com/tag/raif-necdet-kestelli/
 Raif Necdet KESTELLİ, Hayat ve Mektuplar, İstanbul, 1925)
4