1

ใบงานที่ 1 เรื่อง ทฤษฎีบิกแบงและหลักฐานที่สนับสนุนทฤษฎีบิกแบง

จงตอบคาถามต่อไปนี้
1. หลักฐานสาคัญที่สนับสนุนทฤษฎีบิกแบง ...................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
2. จากทฤษฎีบิกแบง โปรตอนและนิวตรอนเกิดขึ้นในช่วงเวลาใดและเกิดจากอนุภาคใดบ้าง
…………………………..........................................................................................................................................
3. นอกจากการเปลี่ยนแปลงของสสารแล้ว เอกภพมีการเปลี่ยนแปลงอะไรอีกบ้างและเปลี่ยนแปลงอย่างไร
…………………………..........................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
4. นักวิทยาศาสตร์ทราบได้อย่างไรว่าเอกภพกาลังขยายตัว
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
5. จากการที่คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในเอกภพได้เปลี่ยนจากช่วงคลืน่ แสงมาเป็นช่วงคลื่นไมโครเวฟอธิบายได้
ว่าอย่างไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
6. นอกจากการขยายตัวของเอกภพแล้วยังมีหลักฐานอื่นที่ใช้ในการสนับสนุนทฤษฎีบิกแบงหรือไม่
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
7. ในปัจจุบันนักวิทยาศาสตร์ตรวจพบการแผ่รังสีคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในช่วงคลื่นใด
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
8. เมื่ออนุภาคมูลฐานและปฏิอนุภาคชนิดเดียวรวมตัวกัน เรียกว่า ................................................................
9. รอเบิร์ต ดิก ค้นพบคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่เหลือจากการขยายตัวของบิกแบง ช่วงคลื่นใด
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
10. จากทฤษฏีบิกแบง นิวเคลียสของไฮโดรเจนและนิวเคลียสของฮีเลียมเกิดพร้อมกันหรือไม่ อย่างไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
 2
ใบงานที่ 2 เรื่อง วิวัฒนาการของเอกภพ

คาชี้แจง ให้นักเรียนสังเกตภาพที่กาหนดให้แล้วตอบคาถามให้ถูกต้อง

ที่มา : หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ สสวท.

จงตอบคาถามต่อไปนี้
1. ช่วงเวลาใดที่เกิดอนุภาคมูลฐานครบทั้ง 4 ชนิด …………...............................................................................
2. ช่วงเวลา 10-32- 10-6 วินาที เกิดอนุภาคและปฏิอนุภาคอะไรบ้าง
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
3. ช่วงเวลา 3 นาที ถึง 300000 ปี ยังหลงเหลือและเกิดอะไรขึ้นบ้าง
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
4. อะตอมของไฮโดรเจนเกิดขึ้นในช่วงเวลาใด .................................................................................................
5. การเกิดกาแล็กซีเกิดในช่วงเวลาใดและช่วงอุณหภูมิเท่าไหร่ .......................................................................
 3
ใบงานที่ 3 เรื่อง กาแล็กซีและรูปแบบกาแล็กซี

ตอนที่ 1 ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง
1. กาแล็กซีคืออะไร ...............................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
2. กาแล็กซีมีกี่รูปแบบ อะไรบ้าง ..................................................................................................................
.........................................................................................................................................................................
3. กาแล็กซีที่เราอาศัยอยู่นี้ชื่อว่าอะไรและมีรูปแบบใด ตอบ .........................................................................
.........................................................................................................................................................................
4. กาแล็กซีทางช้างเผือก เป็นกาแล็กซีรูปแบบใด .............................................................................................
5. นักเรียนคิดว่ากาแล็กซีเกิดจากธาตุใดเป็นองค์ประกอบหลัก .....................................................................
6. นักวิทยาศาสตร์ทราบได้อย่างไรว่ากาแล็กซีทางช้างเผือกมีรูปร่างเป็นกังหันมีคาน
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
7. เพราะเหตุใดเราไม่สามารถเห็นกาแล็กซีทางช้างเผือกทั้งหมด
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
8. กาแล็กซีเพื่อนบ้านของเรา ได้แก่
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
 4
แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 1 เรื่อง เอกภพและกาแล็กซี

คาชี้แจง นาคาหรือข้อความที่กาหนด มาเติมในช่องว่างให้สอดคล้องกับกระบวนการที่เกิดขึ้นระหว่าง

วิวัฒนาการของเอกภพ และเรียงลาดับกระบวนการดังกล่าวตามลาดับ วิวัฒนาการของเอกภพ
ก. อะตอมของไฮโดรเจนและฮีเลียม ข. นิวเคลียสของฮีเลียม
ค. โปรตอนและนิวตรอน ง. พลังงาน
จ. กาแล็กซีรุ่นแรก
1.1. ...................................เกิดจากโปรตอนและนิวตรอนรวมตัวกัน
1.2. ...................................เกิดจากอนุภาคและปฏิอนุภาครวมตัวกัน
1.3. ....................................เกิดจากควาร์กบางชนิดรวมตัวกัน
1.4. ....................................เกิดจากธาตุไฮโดรเจนและฮีเลียมรวมกัน
1.5. ....................................เกิดจากนิวเคลียสของไฮโดรเจนและฮีเลียมรวมกัน
คาชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาข้อความต่อไปนี้ แล้วทาเครื่องหมาย √ หน้าข้อความที่ถูก และทา
เครื่องหมาย X หน้าข้อที่ผิด
เครื่องหมาย ข้อความ
1. กาแล็กซีกาเนิดมาพร้อมกับเอกภพ
2. อุณหภูมิของเอกภพจะลดลง หลังจากกาเนิดของเอกภพ
3. ในช่วง 10-32 วินาทีหลังบิกแบง เอกภพมีแต่อะตอมของไฮโดรเจนและฮีเลียม
4. ไมโครเวฟพื้นหลังเป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่หลงเหลืออยู่จากการกาเนิดเอกภพ
5. อุณหภูมิของไมโครเวฟพื้นหลังจากอวกาศที่พบในปัจจุบันสอดคล้อง
กับอุณหภูมิของเอกภพในช่วง 300,000 ปี ซึ่งเป็นไปตามทฤษฎีบิกแบง
6. ความสัมพันธ์ระหว่างความเร็วในการเคลื่อนที่ของกาแล็กซีออกจากผู้สังเกต
กับระยะทางของกาแล็กซีกับผู้สังเกต เป็นหลักฐานหนึ่งที่สนับสนุนทฤษฎีบิกแบง
7. ปัจจุบันเอกภพมีอุณหภูมิเฉลี่ยประมาณ 2.73 เคลวิน
8. กาแล็กซีรุ่นแรกเกิดจากการรวมตัวกันของธาตุไฮโดรเจนและฮีเลียมที่เกิดจาก
บิกแบง
9. ระบบสุริยะอยู่ที่บริเวณใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือก
10. มนุษย์สามารถสังเกตเห็นกาแล็กซีทางช้างเผือกจากโลกได้ด้วยตาเปล่า
 5
แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 1 เรื่อง เอกภพและกาแล็กซี
คาชี้แจง นาคาที่กาหนดระบุลงในแผนภาพ เพื่ออธิบายโครงสร้างกาแล็กซีทางช้างเผือกและนามาเติม
ในช่องว่างให้สอดคล้องกับคาอธิบาย

ระบบสุริยะ ฮาโล จาน นิวเคลียส ดาวฤกษ์

คาชี้แจง จงเติมคาตอบในช่องว่างให้ถูกต้อง

1. อุณหภูมิของเอกภพในอดีตแตกต่างจากอุณหภูมิเอกภพในปัจจุบันอย่างไร เพราะเหตุใด
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
2. ไมโครเวฟพื้นหลังจากอวกาศเหมือนหรือต่างจากไมโครเวฟที่นักเรียนรู้จักอย่างไร
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
3. จากการที่คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในเอกภพได้เปลี่ยนจากช่วงคลื่นแสงมาเป็นช่วงคลื่นไมโครเวฟอธิบายได้
ว่าอย่างไร
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
4. ถ้าหากในอนาคตกาแล็กซีทางช้างเผือกและกาแล็กซีแอนดรอเมดาเคลื่อนที่ชนกัน นักเรียนคิดว่าจะ
ส่งผลกระทบต่อโลกของเราหรือไม่ อย่างไร
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 6
ใบงานที่ 4 เรื่อง สมบัติของดาวฤกษ์

คาชี้แจง ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลที่เกี่ยวกับสมบัติของดาวฤกษ์นามาเติมในช่องว่างให้สมบูรณ์

ความส่องสว่าง คือ …………………………………………

……………………………………………………………………..
…………………………………………………………………….
อันดับความสว่างของดาวฤกษ์แบ่งเป็น......ประเภท
คือ ...................................................................
........................................................................

สีและอุณหภูมิผิวดาวฤกษ์
ดาวฤกษ์ สีน้าเงิน มีอุณหภูมิ ……………………..
ดาวฤกษ์ สีขาว น้าเงิน มีอุณหภูมิ ........................
ดาวฤกษ์ สีขาว มีอุณหภูมิ .......................
ดาวฤกษ์ สีเหลือง ขาว มีอุณหภูมิ .......................
ดาวฤกษ์ สีเหลือง มีอุณหภูมิ .......................
ดาวฤกษ์ สีส้ม มีอุณหภูมิ .......................
ดาวฤกษ์ สีส้ม แดง มีอุณหภูมิ .......................

สเปกตรัมของดาวฤกษ์ คือ .................................

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
นักดาราศาสตร์แบ่งสเปกตรัมของดาวฤกษ์ออกเป็น
7 ประเภท ได้แก่ ..............................................

ที่มาภาพประกอบ (ดวงอาทิตย์) : https://www.orbital2008.org

 7
ใบงานที่ 5 เรื่องความส่องสว่างของดาวฤกษ์

คาชี้แจง ให้นักเรียนคานวณอัตราส่วนของความสว่างปรากฏของดาวฤกษ์ที่กาหนดให้

1. ดาว A เมื่อสว่างน้อยที่สุดมีความสว่าง -3.5 ดาว B มีอันดับความสว่าง -1.5 ดาว A มีอัตราส่วนของ

ความสว่างปรากฏมากกว่าดาว B กี่เท่า
วิธีทา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. ดาว ก มีอันดับความสว่าง 6 และ ดาว ข มีอันดับความสว่าง -1 ดาว ข มีความสว่างมากกว่าดาว ข
มีอัตราส่วนของความสว่างปรากฏมากกว่าดาว ก กี่เท่า
วิธีทา..............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
 8
ใบงานที่ 6 เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างความส่องสว่าง
กับโชติมาตรของดาวฤกษ์

คาชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาข้อมูลเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างความส่องสว่างกับโชติมาตรของดาว
ฤกษ์แล้วเติมคาในตารางให้ถูกต้อง

ตัวอย่างดาว โชติมาตรปรากฏ โชติมาตรสัมบูรณ์

ดวงอาทิตย์
ดาวซิริอัส
ดาวเวกา
ดาวพอลลักซ์
ดาวดวงแก้ว
ดาวหัวใจสิงห์
ดาวรวงข้าว
ดาวคาโนปัส
ดาวเบเทลจุส
ดาวไรเจล

1. โชติมาตรปรากฏ คือ ...............................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................
2. โชติมาตรสัมบูรณ์ คือ ...............................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3. อธิบายความสัมพันธ์ของโชติมาตรปรากฏและโชติมาตรสัมบูรณ์ คือ ...................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
 ใบงานที่ 7 เรื่องความสัมพันธ์ระหว่างสี อุณหภูมิผิวและ 9
สเปกตรัมของดาวฤกษ์

คาชี้แจง ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับสี อุณหภูมิผิวและสเปกตรัมของดาวฤกษ์ แล้วจับคู่

ความสัมพันธ์ให้ถูกต้อง

สเปกตรัมของดาวฤกษ์ ดวงอาทิตย์

สเปกโตรมิเตอร์ 25,000 K

สเปกตรัม O ดาวดวงแก้ว

ศึกษาสเปกตรัมดาว
สเปกตรัม B
ฤกษ์

สเปกตรัม A O, B, A, F, G, K, M

สเปกตรัม F ดาวโพรซิออน

สเปกตรัม G สีส้มแดง

สเปกตรัม K สีขาว

สเปกตรัม M สีน้าเงิน
 10
ใบงานที่ 8 เรื่องกาเนิดดาวฤกษ์และวิวัฒนาการ

ตอนที่ 1 คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง

1. ดาวฤกษ์ก่อนเกิด คือ.................................................................................................................................
2. สมดุลอุทกสถิต คือ ...................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
3. ดาวยักษ์แดง คือ .......................................................................................................................................
4. ดาวแคระขาว คือ .....................................................................................................................................
5. เนบิวลาดาวเคราะห์ คือ ...........................................................................................................................
6. ดาวยักษ์ใหญ่ คือ ......................................................................................................................................
7. หลุมดา คือ ................................................................................................................................................
8. ซุปเปอร์โนวา คือ ......................................................................................................................................
9. ดาวนิวตรอน คือ .......................................................................................................................................
10. เนบิวลาสุริยะ คือ ...................................................................................................................................

ตอนที่ 2 คาชี้แจง ให้นักเรียนเขียนวิวัฒนาการของดาวฤกษ์ โดยแสดงเป็นแผนภาพให้เข้าใจ

 แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 2 เรื่อง ดาวฤกษ์ 11

คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง
1. ความส่องสว่างของดาวฤกษ์ขึ้นอยู่กับปัจจัยใดบ้าง ปัจจัยดังกล่าวมีความสัมพันธ์กันอย่างไร
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. โชติมาตรปรากฏและโชติมาตรสัมบูรณ์ต่างกันอย่างไร
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
3. จากข้อมูลโชติมาตรปรากฏของดาวต่าง ๆ ที่กาหนดให้ ดาวดวงใดมีความส่องสว่างมากที่สุด
ดาวดวงใดมีความส่องสว่างน้อยที่สุดและเรียงลาดับชื่อดาวตามความส่องสว่างจากมากไปน้อย
ดาวตานกอินทรี (0.77) ดวงจันทร์เต็มดวง (-12.5) ดาวซิริอัส (-1.46)
ดาวคาเพลลา (0.09) ดาวไรเจล (0.12) ดาวศุกร์ (-4.4)
ดาวพฤหัสบดี (-2.7) ดวงอาทิตย์ (-26.7) ดาวเวกา (0.04)
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
4. จากตารางแสดงสี โชติมาตรปรากฏ และโชติมาตรสัมบูรณ์ของดาวฤกษ์ ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้

4.1 ดาวดวงใดเมื่อมองจากโลก จะเห็นสว่างที่สุด ตอบ ..........................................................................

4.2 ดาวดวงใดที่มีอุณหภูมิผิวสูงที่สุด ตอบ .............................................................................................
4.3 ดาวดวงใดที่มีอุณหภูมิผิวใกล้เคียงกับดวงอาทิตย์มากที่สุด พิจารณาจากข้อมูลใด
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
 12
แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 2 เรื่อง ดาวฤกษ์

5. เพราะเหตุใดเมื่อมองจากโลกนักเรียนจึงเห็นดวงอาทิตย์สว่างกว่าดาวซิริอัสทั้งที่ดาวซิริอัส
มีกาลังสองสว่างมากกว่าดวงอาทิตย์
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
6. เนบิวลามีความสัมพันธ์กับดาวฤกษ์อย่างไร
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
7. เพราะเหตุใดดาวฤกษ์ที่มีมวลน้อย จึงมีช่วงชีวิตที่ยาวนานกว่าดาวฤกษ์ที่มีมวลมาก
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
8. นาคาที่กาหนดให้เติมคาลงในช่องว่างของแผนภาพวิวัฒนาการดาวฤกษ์ที่กาหนด
ดาวยักษ์แดง ดาวแคระขาว เนบิวลาดาวเคราะห์ ซูเปอร์โนวา ดาวนิวตรอน
หลุมดา ดาวยักษ์ใหญ่ เนบิวลา ดวงอาทิตย์ ดาวฤกษ์สีน้าเงินขนาดใหญ่

ที่มา : หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ สสวท.

 13
ใบงานที่ 9 เรื่องดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ

คาชี้แจง ให้นักเรียนพิจารณาข้อความต่อไปนี้ แล้วทาเครื่องหมาย √ หน้าข้อความที่ถูก

และทาเครื่องหมาย X หน้าข้อที่ผิด
X 1. ระบบสุริยะเกิดจากเนบิวลาสุริยะ ซึ่งประกอบด้วยฝุ่นและแก๊ส
X 2. ดาวศุกร์เอื้อต่อการมีของสิ่งมีชีวิตเพราะมีน้าและอากาศ
X 3. ดาวเคราะห์ที่ได้ฉายาว่า คู่แฝดของโลก คือดาวศุกร์
X 4. ดาวเคราะห์ยักษ์แก๊ส มีด้วยกัน 3 ดวง คือ ดาวพฤหัสบดี ดาวเสาร์และดาวยูเรนัส
X 5. ดาวเคราะห์ยักษ์น้าแข็ง มีด้วยกัน 2 ดวง คือ ดาวยูเรนัสและดาวเนปจูน
X 6. ดาวเคราะห์เกิดจากการชนและการรวมตัวกันด้วยแรงโน้มถ่วงเกิดเป็นการพอกพูนมวล
X 7. ดาวพฤหัสบดี มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็นน้าแข็ง
X 8. ดาวศุกร์หมุนรอบตัวเองตามเข็มนาฬิกา
X 9. โลกมีดวงจันทร์เป็นบริวารเพียงดวงเดียวคือ ดวงจันทร์
X 10. ดาวเสาร์มีดาวบริวาร 62 ดวง หนึ่งในนั้นคือดวงจันทร์ไททัน (Titan)
X 11. ดาวเคราะห์ที่มีวงแหวนพบได้เฉพาะดาวเสาร์เท่านั้น
X 12. ดาวยูเรนัส (Uranus)เรียกอีกชื่อว่า หรือดาวมฤตยู
X 13. ดาวเคราะห์ที่สามารถเห็นได้ด้วยตาเปล่า ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ ดาวอังคาร ดาวพฤหัสบดี แล
ดาวเสาร์
X 14. ดาวหางจัดเป็นสมาชิกของระบบสุริยะเช่นกัน
X 15. ดาวเสาร์ได้ฉายาว่า “เตาไฟแช่แข็ง”
 14
ใบงานที่ 10 เรื่องระบบสุริยะ

คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง

1. ดวงอาทิตย์และบริวารกาเนิดมาจากแหล่งกาเนิดเดียวกันหรือไม่ และมาจากแหล่งกาเนิดใด
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
2.ดาวเคราะห์ชั้นในและดาวเคราะห์ชนั้ นอกาเนิดมาจากวัตถุดาวเคราะห์ที่มีสมบัติเหมือนหรือต่างกัน
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
3. นักเรียนสามารถจาแนกประเภทของบริวารรอบดวงอาทิตย์ได้อย่างไรบ้างและใช้เกณฑ์ใด
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
4. ระบบสุริยะกาเนิดมาได้อย่างไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
5. พลังงานบนดวงอาทิตย์ได้มาอย่างไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
6. นักดาราศาสตร์แบ่งเขตพื้นที่รอบระบบสุริยะตามลักษณะการก่อตัวได้เป็นกี่เขต อะไรบ้าง
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
7.แถบดาวเคราะห์น้อยเกิดขึ้นได้อย่างไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
8. ปัจจัยใดบ้างที่เอื้อต่อการดารงชีวิตของสิ่งมีชีวิต …………………................................................................
9. เขตเอื้อชีวิตคืออะไร
..........................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
10.ดาวเคราะห์ดวงใดที่น่าจะเป็นดาวเคราะห์คล้ายโลก……………………………………………………………………..
 15
แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 3 เรื่อง ระบบสุริยะ

ตอนที่ 1 คาชี้แจง : จงจับคู่ข้อความกับตัวอักษรในกรอบ ให้มีความสัมพันธ์กัน

A. 5,800 เคลวิน B. พลังงานแสงและพลังงานความร้อน C. คอโรนา

= D. การแผ่รังสีความร้อน และการพาความร้อน E. พลังงานความร้อน และอนุภาคโปรตอน

และอิเล็กตรอน F. แก่นดวงอาทิตย์ G. ลมสุริยะ H. แถบขั้วโลกเหนือและขั้วโลกใต้
I. ชั้นโฟโตสเฟียร์ M. แก่น เขตการแผ่รังสี และเขตการพาความร้อน

ตัวอักษร ข้อความ
A อุณหภูมิพื้นผิวของดวงอาทิตย์โดยประมาณ
M โครงสร้างภายในของดวงอาทิตย์
F บริเวณของดวงอาทิตย์ที่มีอุณหภูมิสูงที่สุด
c ชั้นบรรยากาศที่อยู่บริเวณนอกสุดของดวงอาทิตย์
I ชั้นบรรยากาศใดที่สามารถมองเห็นได้เมื่อมองผ่านแผ่นกรองแสงสุริยะ
B โลกของเราได้รับพลังงานจากดวงอาทิตย์
D กระบวนการถ่ายโอนความร้อนภายในดวงอาทิตย์
E นอกจากแสงแล้วยังมีสิ่งที่ดวงอาทิตย์ปลดปล่อยมายังโลก
-

H พบปรากฏการณ์แสงเหนือใต้
G เกิดขึ้นเมื่อเกิดการลุกจ้าบนดวงอาทิตย์

ตอนที่ 2 คาชี้แจง ตอบคาถามให้ถูกต้อง

1. จากความรู้เรื่องกาเนิดระบบสุริยะ เพราะเหตุใดจึงกล่าวว่าดวงอาทิตย์เป็นดาวฤกษ์รุ่นหลัง
เพราะ น เน ปลา
น ห ง ง อง ประกอบ เห อน อา ต
ตอบ ............................................................................................................................................................
การ พบ ดวง

ง เ ยก ดวง อา ต า เ น ดาวฤกช น ห ง
.....................................................................................................................................................................
2. ความหนาแน่นของดาวเคราะห์หินและดาวเคราะห์แก๊ส เหมือนหรือต่างกันอย่างไร
ตอบเอด าง น ดาว เคราะ น ความ หนาแ น มาก ก า
-

............................................................................................................................................................
ะ

เ ด น ไ จาก การ แปรปรวน ของ สนาม แ ห ก

3. จุดมืดดวงอาทิตย์เกิดขึ้นได้อย่างไร ตอบ ...............................................................................................
-
ทาง

งผล ใ
ณห บ เวณ น า ก า บ เวณ
น
.....................................................................................................................................................................
รุ่
ค้
มี
มี
จึ
ว่
รุ่
กั
ต่
มี
หิ
ส่
อุ
ตํ่
อื่
รี
กิ
ป็
ด้
ม่
ว่
ซึ่
ขึ้
ห้
ลั
ว่
ริ
นั้
ริ
ลั
ลั
มื
ทิ
ทิ
ค์
ภู
ย์
ย์
น่
ห์
มิ
 16
แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 3 เรื่อง ระบบสุริยะ

ตอนที่ 3 คาชี้แจง จงเลือกคาที่กาหนดเติมลงในช่องว่างให้สอดคล้องกับข้อความที่กาหนด

โฟโตสเฟียร์ เขตการพาความร้อน โครโมสเฟียร์

คอโรนา เขตการแผ่รังสี จุดมืดดวงอาทิตย์
แ น
..................................1. เป็นบริเวณที่เกิดปฏิกิริยาเทอร์มอนิวเคลียร์
ง
Tn

เขต การ แ
..................................2. เป็นเขตที่มีการถ่ายโอนพลังงาน ซึ.mil
่งอยู่ระหว่างแก่นและเขตการพาความร้
0 อน
เขต การ พา ความ อน
_
มา
_

..................................3. เป็นเขตที่ถ่ายโอนความร้อนออกสู่ผิวของดวงอาทิตย์
โฟโต สเ ย
..................................4.เป็นบริเวณที่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า(เมื่อมองผ่านแผ่นกรองแสงสุริยะ)
ด อา ต

า_-_อา
..................................5.
ด ดวง ้
อยู่บริเวณผิวดวงอาทิตย์ ซึ่งมีอุณหภูมิต่ากว่าบริเวณข้างเคียง
คอ แนะ
..................................6. เป็นชั้นบรรยากาศที่มีความหนาแน่นน้อย และแผ่กระจายจากดวงอาทิตย์ได้
_

_
ไกลมาก จะเห็นแสงส่วนนีใ้ นช่วงที่เกิดสุริยุปราคาเต็มดวง

ตอนที่ 4 คาชี้แจง ระบุโครงสร้างของดวงอาทิตย์ลงในช่องว่างให้สอดคล้องกับแผนภาพที่กาหนด

แ น
ก. ................................................
เขต การ แ ง
ข. ................................................
เขต การ พา ความ อน
ค. ................................................

•
× ด ดบน ดวง อา ต
ง. ................................................
.

โฟโต สเ ย
จ. ................................................
กอ โร นา
ฉ. ................................................
ที่มาภาพประกอบ : หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์โลกและอวกาศ
รั
ร้
มื
จุ
รั
มื
ศฺจุ
ร้
ผ่
ผ่
ก่
ก่
สี
ปี
ทิ
ทิ
สี
ปี
ย์
ย์
ร์
ร์
 17
ใบงานที่ 11 เรื่องเทคโนโลยีอวกาศ

คาชี้แจง ให้นักเรียนตอบคาถามให้ถูกต้อง

1. นักวิทยาศาสตร์ใช้อุปกรณ์ใดบ้างในการสารวจอวกาศ ตอบ ................................................................

2. กล้องโทรทรรศน์มีประโยชน์อย่างไร ตอบ ...........................................................................................
3. กล้องโทรทรรศน์ที่นักเรียนรู้จักมีแบบใดบ้าง ตอบ ...............................................................................
4. กล้องโทรทรรศน์แต่ละชนิดใช้สังเกตวัตถุท้องฟ้าในช่วงคลื่นใดบ้าง
ตอบ ..........................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
5. กล้องโทรทรรศน์ในช่วงคลื่นใดบ้างที่ใช้ศึกษาได้จากบนโลก ตอบ ........................................................
6. กล้องโทรทรรศน์ในช่วงคลื่นใดบ้างที่เป็นกล้องโทรทรรศน์อวกาศ
ตอบ .............................................................................................................................................................
7. ถ้าจะศึกษาวัตถุท้องฟ้าที่มีความยาวคลื่นในช่วงรังสีเอกซ์สามารถใช้กล้องโทรทรรศน์
บนพื้นโลกได้หรือไม่ เพราะเหตุใด ตอบ ...................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
8. ระบบขนส่งอวกาศมีส่วนประกอบใดบ้าง และแต่ละส่วนทาหน้าที่อะไร
ตอบ ..........................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
9. สถานีอวกาศมีประโยชน์ในด้านใด ตอบ.................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
10. จรวดมีความสาคัญอย่างไรต่อการสารวจอวกาศ ตอบ .......................................................................
.....................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
 18
ใบงานที่ 12 เรื่องกล้องโทรทรรศน์

คาชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาข้อมูลการใช้ประโยชน์ของกล้องโทรทรรศน์แต่ละชนิด

กล้องโทรทรรศน์แบบหักเหแสง
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................

กล้องโทรทรรศน์แบบสะท้อนแสง
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................

กล้องโทรทรรศน์ช่วงคลื่นวิทยุ
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................
 19
ใบงานที่ 18 เรื่องกล้องโทรทรรศน์

คาชี้แจง ให้นักเรียนศึกษาข้อมูลการใช้ประโยชน์ของกล้องโทรทรรศน์แต่ละชนิด

กล้องโทรทรรศน์ช่วงคลื่นอินฟราเรด
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................

กล้องโทรทรรศน์ช่วงคลื่นอัลตราไวโอเลต
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................

กล้องโทรทรรศน์ช่วงคลื่นรังสีเอกซ์
หลักการทางาน ................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
ประโยชน์ .........................................................
..........................................................................
 20
ใบงานที่ 13 เรื่องการพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศ

คาชี้แจง ให้นักเรียนนากลุ่มคาที่กาหนดให้ไปเติมกับหัวข้อที่มีความสัมพันธ์ให้ถูกต้อง

÷
Satellite วงโคจร °Spacecraft จัดเป็นพาหนะ สารวจอวกาศ Juno
←
◦การพยากรณ์อากาศ ะ New horizon ⇔
⇔ Space station Cassini-Huygens
LEO ถ่ายภาพทางอากาศ ห้องปฏิบัติการนอกโลก ศึกษาวัตถุท้องฟ้าในอวกาศ
%Ee-E-e.ec ±
โคจรรอบโลกสูง 400 กม. ISS การวิจัยนอกโลก การพัฒนายาชนิดใหม่ rocket@
-

02ประดิษฐ์คิดค้นในสภาพไร้น้าหนัก②Salmonella เครื่องยนต์ขับเคลื่อนสูงมาก
-0hr ④
-5--05
สารวจ se

ทรัพยากร ถังเชื้อเพลิงภายนอก④ GPS③ Thaicom30ใช้ขนส่งยานอวกาศ การบอก

Enre
④
การ การ อบรม
e - ตรา

ตาแหน่งโลก วงโคจรค้างฟ้า Apollo ความเร็วหลุดพ้น 11.2 km/s

④
-
~Tา
③ ①
-

① ยานอวกาศ ② สถานีอวกาศ ③ ดาวเทียม ④ จรวด

.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
.....................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
........................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
......................................
.....................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
.......................................
......................................
 21
ใบงานที่ 14 เรื่องเทคโนโลยีอวกาศกับการประยุกต์ใช้

คาชี้แจง ให้นักเรียนสืบค้นข้อมูลการใช้ประโยชน์ในแต่ละด้านที่ได้จากความรู้ทางเทคโนโลยีอวกาศ

ด้านวัสดุศาสตร์
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
..............................................
ด้านอาหาร ด้านการแพทย์และ
.............................................. สุขภาพ
.............................................. ..............................................
.............................................. ..............................................
.............................................. ..............................................
.............................................. ..............................................
.............................................. ..............................................
.............................................. ..............................................
..............................................
 แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 4 เรื่องเทคโนโลยีอวกาศและการประยุกต์ใช้ 22

ตอนที่ 1 คาชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคาถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง

1. เพราะเหตุใดจึงต้องส่งกล้องโทรทรรศน์ขึ้นไปโคจรรอบโลกในการศึกษาวัตถุท้องฟ้า
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2. ทาไมกล้องโทรทรรศน์ที่ใช้ศึกษาวัตถุท้องฟ้าต้องใช้ความยาวคลื่นในช่วงต่าง ๆ
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
3. ความรู้จากเทคโนโลยีอวกาศสามารถนามาประยุกต์ใช้ในด้านใดบ้าง
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
4. เพราะเหตุใดจึงต้องมีการทาวิจัยในอวกาศ
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
5. ระดับวงโคจรของดาวเทียมสัมพันธ์กับการใช้งานของดาวเทียมหรือไม่ อย่างไร
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
 แบบฝึกหัดท้ายบทที่ 4 เรื่องเทคโนโลยีอวกาศและการประยุกต์ใช้ 23

ตอนที่ 2 คาชี้แจง : จงเติมคาตอบลงในตารางให้ถูกต้อง

ช่วงความยาวคลื่นที่
กล้องโทรทรรศน์ วัตถุอวกาศที่เหมาะสมในการศึกษา
สามารถรับสัญญาณ
................................... 1 เซนติเมตร – 20 เมตร ซูเปอร์โนวา หลุมดา กาแล็กซี และ
................................... ไมโครเวฟพื้นหลังจากอวกาศ
กล้องโทรทรรศน์แบบ ............................................ ดาวเคราะห์ ดาวฤกษ์ เนบิวลาและ
สะท้อนแสง .......................................... กาแล็กซี
กล้องโทรทรรศน์ 10 - 0.1 นาโนเมตร .................................................................
อวกาศจันทรา .................................................................
.................................................................
..
................................... 1 ไมโครเมตร – 1 สสารระหว่างดาว ดาวฤกษ์อายุน้อย
................................... มิลลิเมตร , วิวัฒนาการของกาแล็กซี และ
................................... 10 - 320 นาโนเมตร , 400 องค์ประกอบของเนบิวลาดาวเคราะห์
- 700 นาโนเมตร
กล้องโทรทรรศน์ ............................................ .................................................................
อวกาศสปิตเซอร์ .......................................... .................................................................
..
ตอนที่ 3 คาชี้แจง : ให้นักเรียนพิจารณาข้อความต่อไปนี้ แล้วทาเครื่องหมาย √ หน้าข้อความที่
ถูกและทาเครื่องหมาย X หน้าข้อที่ผิด
X 1. ความเร็วหลุดพ้นของจรวดที่จะออกนอกโลกคือ 11.2 km/s
X 2. ซูเปอร์โนวา สามารถศึกษาได้จากกล้องโทรทรรศน์แบบหักเหแสง
X 3. ประเทศไทยเราไม่มีประวัติการสร้างดาวเทียม
X 4. นักบินอวกาศเมื่อใช้ชีวิตอยู่ในอวกาศเป็นเวลานานจะทาให้กล้ามเนื้อขาลีบได้
X 5. ชุดนักดับเพลิงได้ถูกพัฒนามาจากความรู้ทางเทคโนโลยีอวกาศ
 สรุปเรื่อง เอกภพและกาแล็กซี

เอกภพ เป็นระบบใหญ่ที่สุด ประกอบด้วยกาแล็กซีจานวนมหาศาลอยู่รวมกันเป็นกระจุก และ

สสารต่าง ๆ ที่อยู่ระหว่างกาแล็กซี โดยทฤษฎีกาเนิดเอกภพที่ยอมรับในปัจจุบันคือ
ทฤษฎีบิกแบง

ทฤษฎีบิกแบง กล่าวว่าเอกภพกาเนิดจากจุดที่มีขนาดเล็ก มวลมากทาให้มีความหนาแน่นมาก

และอุณหภูมิสงู มาก เมื่อเกิดการขยายตัวเอกภพจะมีอุณหภูมิลดลง มีสสารเกิดขึ้นในรูปอนุภาค
และปฏิอนุภาคชนิดต่าง ๆ

หลักฐานสาคัญที่สนับสนุนทฤษฎีบกิ แบงคือการขยายตัวของเอกภพและการค้นพบไมโครเวฟ
พื้นหลังจากอวกาศ

กาแล็กซี ประกอบด้วย ดาวฤกษ์จานวนมาก เนบิวลา และสสารระหว่างดาวซึ่งรวมกันเป็น

ระบบด้วยแรงโน้มถ่วง

ระบบสุริยะ อยู่ในบริเวณแขนของกาแล็กซีทางช้างเผือกซึ่งเป็นกาแล็กซีชนิดกังหันมีคาน มี
โครงสร้าง คือ นิวเคลียส จาน และฮาโล ซึ่งมีดาวฤกษ์จานวนมากอยู่บริเวณนิวเคลียสและจาน

เมื่อมองจากโลก จะสังเกตเห็นแถบฝ้าสีขาวจาง ๆ ซึง่ คือบริเวณในแนวระนาบของกาแล็กซีทาง

ช้างเผือก เรียกว่า ทางช้างเผือก
 สรุปเรื่อง ดาวฤกษ์

ดาวฤกษ์ แต่ละดวงมีสมบัติที่แตกต่างกัน เช่น ความส่องสว่าง อุณหภูมิผิว สี สเปกตรัม

ความส่องสว่างของดาวฤกษ์ เป็นพลังงานของดาวฤกษ์ที่แผ่มาถึงยังผู้สังเกต ซึ่งสัมพันธ์กับ

กาลังส่องสว่างของดาวและระยะห่างจากผู้สงั เกต โดยเปรียบเทียบความส่องสว่างเป็นโชติมาตร

อุณหภูมิผิวของดาวฤกษ์ ส่งผลต่อสีและสเปกตรัมของดาวฤกษ์

ดาวฤกษ์กาเนิดจากการยุบตัวของสสารในเนบิวลาด้วยแรงโน้มถ่วงเกิดเป็นดาวฤกษ์ก่อนเกิด
เมื่อบริเวณแก่นของดาวฤกษ์ก่อนเกิดมีอุณหภูมิสูงมากเพียงพอจะทาให้เกิดปฏิกิริยาเทอร์มอ
นิวเคลียร์ดาวฤกษ์ก่อนเกิดจึงกลายเป็นดาวฤกษ์

มวลของดาวฤกษ์ส่งผลต่อวิวัฒนาการและอายุขัยของดาวฤกษ์และดาวฤกษ์มีการเปลี่ยนแปลง
สมบัติบางประการตามวิวัฒนาการ
 สรุปเรื่อง ระบบสุริยะ

ระบบสุริยะเกิดจากรวมตัวกันของกลุ่มฝุ่นและแก๊สที่เรียกว่า เนบิวลาสุริยะ

บริเวณใกล้ดวงอาทิตย์มีอุณหภูมิสูง สสารส่วนหนึ่งที่รวมตัวกันเป็นของแข็งจะเกิดการพอกพูน
มวล เป็นดาวเคราะห์หินหรือดาวเคราะห์ชั้นใน ในขณะที่แก๊สและสารระเหยง่ายจะถูกผลัก
ออกไปไกล จากดวงอาทิตย์เกิดเป็นดาวเคราะห์แก๊สหรือดาวเคราะห์ชั้นนอก

การที่จะมีสิ่งมีชีวิตได้ ดาวดวงนั้นต้องมีองค์ประกอบสาคัญ คือ น้า ที่อยู่ในสถานะของเหลว

ชั้นบรรยากาศที่เหมาะสมต่อการดารงชีวิตสิ่งมีชีวิตและต้องอยู่ห่างจากดาวฤกษ์ในระยะทางที่
เหมาะสม

โครงสร้างภายในดวงอาทิตย์ แบ่งเป็น แก่น เขตการแผ่รังสี และเขตการพาความร้อน ส่วนชัน้

บรรยากาศแบ่งเป็นชั้นโฟโตสเฟียร์ชั้นโครโมสเฟียร์และชัน้ คอโรนา

ดวงอาทิตย์นอกจากจะแผ่พลังงานออกมาในรูปคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าในทุกความยาวคลื่น ยัง
ปล่อยอนุภาคพลังงานสูงที่เรียกว่า ลมสุริยะและพายุสุริยะ ซึ่งเกิดจากปรากฏการณ์บนดวง
อาทิตย์ เช่น การลุกจ้า การปล่อยก้อนมวลจากคอโรนา และส่งผลต่อสิ่งมีชีวิตบนโลก
 สรุปเรื่อง เทคโนโลยีอวกาศและการประยุกต์ใช้

นักวิทยาศาสตร์ได้สร้างกล้องโทรทรรศน์เพื่อศึกษาแหล่งกาเนิดของรังสีหรืออนุภาคในอวกาศ
ในช่วงความยาวคลื่นต่าง ๆ ได้แก่ คลื่นวิทยุ ไมโครเวฟ อินฟราเรด แสง อัลตราไวโอเลต และ
รังสีเอ็กซ์

ดาวเทียม คือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการสารวจวัตถุท้องฟ้าและนามาประยุกต์ใช้ในด้านต่าง ๆ เช่น

การสื่อสารโทรคมนาคม การระบุตาแหน่งบนโลก การสารวจทรัพยากรธรรมชาติ อุตุนิยมวิทยา
โดยดาวเทียมมีหลายประเภทสามารถแบ่งได้ตามเกณฑ์วงโคจรและการใช้งาน

ยานอวกาศ คือ ยานพาหนะที่นาอุปกรณ์ทางดาราศาสตร์หรือมนุษย์ขึ้นไปสู่อวกาศ เพื่อสารวจ

หรือเดินทางไปยังดาวดวงอื่น

สถานีอวกาศ คือ ห้องปฏิบัติการลอยฟ้า ที่โคจรรอบโลกใช้ในการศึกษาวิจัยทางวิทยาศาสตร์

ในสาขาต่าง ๆ ในสภาพไร้น้าหนัก

มนุษย์ใช้เทคโนโลยีอวกาศในการศึกษาเพื่อขยายขอบเขตความรู้ด้านวิทยาศาสตร์ ขณะเดียวกัน
มนุษย์ได้นาเทคโนโลยีอวกาศมาประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์ในด้านต่าง ๆ เช่น วัสดุศาสตร์
อาหาร การแพทย์