DEKLIN: FITXAK 1-20

DEKL-1. Irakurri eta osatu atzerrira lanera joan behar izan duten gazteen
esperientziak kontatzen dituen testua, parentesi arteko hitzak dagokien
deklinabide-kasuan deklinatuz.

Eider Badiola (Iurreta, 26 urte) orain dela urte eta (1) (erdi) erdi (2) (Ingalaterra)
…Ingalaterran……….. dago. Une (3) (hau) ……honetan…….. York (4) (hiri)
……hirian…….. badago ere, denbora honetan lan eta herri ugari ezagutu ditu. (5)
(ostalaritza) ……Ostalaritzan…….. jardun du denbora gehien. Administrazio eta Finantzen
(6) (Goi Maila) ……Goi Mailako…….. (7) (Ziklo) ……Zikloko…….. praktikak Portsmouth
(8) (hiri) ……hirian…….. egin zituen, eta (9) (hori) ………horren….. ostean (10) (Britania
Handia) …Britain handira……….. itzuli zen. "lngalaterran lan-egoera hobea da. Ostalaritzan
badago lana, batez ere hiri (11) (turistikoak) ………turistikoetan…... Lan gaitu bat aurkitzea,
berriz, zailagoa da”

Urte eta erdi curriculumak bidaltzen ibili eta gero, David Minguezek (Durango, 31 urte) ez
zuen birritan pentsatu maletak egin eta (12) (Kopenhage) ……Kopenhagera…….. joateko
aukera sortu zitzaionean. (13) (Lan-kontuak) …Lan-kontuengatik.. une honetan (14) (Nigeria)
……Nigerian……... dagoen arren, haren enpresa daniarra da. (15) (Danimarka)
……Danimarkan…….. negua oso gogorra egiten zaiola aitortu badu ere, bizimodu lasaia
duela dio. "Esperientzia interesgarria da, mundu (16) (oso) ……osoko…….. jendea
ezagutzeko aukera duzulako”. Gaineratu duenez, "(17) (lana) …lanari……….. dagokionez,
gustuko dudan lana egiten dut eta baldintzak ezin hobeak dira”. Hala ere,argi dauka
(18)(Euskal Herria) ……Euskal Herrira…….. itzuli gura duela: "Espero dut urte batzuk barru
esperientzia (19)(hau) ……honek…….. (20) (Euskal Herria) ……Euskal Herrian…….. lana
topatzen laguntzea, egunen batean (21)(etxe) ……etxera…….. bueltatzea baita nire
helburua”.

Gazte ugari, (22) (Euskal Herria) ……Euskal herriko…….. enpresentzat lan egin arren, (23)
(atzerri) ……atzerrian…….. dituzten (24) (lantokiak) ……lantokietara…….. bidaltzen
dituzte formakuntza osatzera. Gorka Olasoren (Durango, 24 urte) kasua da hori. (25)
(Abadiño) ………Abadiñoko…... enpresa batek kontratatuta, Alemaniako Haynrode (26)
(herri) …herrian……….. dago joan zen (27) (urte) …urteko………... otsailaren (28) (lau)
……lautik…….. . Hurrengo (29) (hilabete) …hilabetean……….. (30)(Gales)
…Galesera……….. lekualdatuko dute. Hizkuntza menperatu gabe joan zen (31)(Alemania)
……Alemaniara.….. eta komunikazio (32) (alde) …aldetik……….., hasiera gogorra izan
zen: "Online-ikastaro (33) (batzuk) ……batzuetara…….. apuntatu nintzen eta, ahalegin
handia eginda, hizkuntza menperatzen hasi nintzen”.

(34) (Atzerri) ……Atzerrira…….. joan zenean, hasierako sasoia gogorra egin zitzaion Olatz
(35) (Bizkarlegorra) ……Bizkarlegorrari ere……... (Durango, 25 urte) ere. (36) (Paris)
……Pariseko…….. ospitale (37) (bat) ……batean…….. praktikak egin eta gero, (38)
(Frantzia) ……Frantzian…….. (39) (fisioterapeutak) ……fisioterapeuten……... beharra
zutela-eta, bertan gelditzea erabaki zuen. Ogibide bereko (40) (estatu) ……estatuko……..
hainbat (41) (lagunak) ……lagunekin…….. "familia antzeko bat" sortu du." (42) (2010)
……2010-ean…….. titulua lortu ondoren, Frantziara etortzeko paperak egiten hasi nintzen;
kostata eta esfortzu (43) (handi) ……hadiarekin…….., azkenean lortu nuen etortzea”

lturria: anboto.org, moldatua.

DEKL--2. irakurri eta osatu egoitza batean bizi den emakume baten bizipenak
kontatzen dituen testua, parentesi arteko hitzak dagokien kasuan eta numeroan
(singularrean, pluralean edo mugagabean) deklinatuz.

EGOITZA BATEAN DAGOEN EMAKUME BATEN BIZIPENAK

Nire izena Maite Urkia da eta 90 (1)(urte) urte ditut. Bizitza osoa eman dut (2)(jostun)
……jostun…………. -lanetan. (3) (Txiki) ………Txikitatik………. hasi nintzen bordatzen
eta, horregatik, eskulanak gustuko ditut. (4) (Abuztu) ……Abustuan…………. lau (5) (urte)
………urte………. beteko ditut (6) (egoitza) ……egoitzan…………. . (7) (Ni)
……Nik…………. hartu nuen (8) (egoitza) ……egoitzara…………. etortzeko erabakia. (9)
(Etxe) ………Etxean………. bakarrik bizi nintzen, (10) (igogailu) ………igogailurik……….
gabeko 4. solairuan. Egun (11) (bat) ……batean…………. erori egin nintzen eta egoera hori
beste behin ere errepikatu zen. Orduan ulertu nuen zainduko ninduten leku bat behar
nuela. Ez nuen planteatu ere egin, (12)(seme alabak) ……seme-alabekin…………. bizitzera
joateko aukera, eurek (13) (eurak) ………euren………. bizitza dute, eta (14)(ni)
……nik…………. ere nirea izan nahi dut. (15)(Alaba) ………Alabak………. lagundu zidan
egoitza bilatzen, eta kokapena, gelak eta zerbitzuak kontuan izanda, hauxe aukeratu nuen.
(16) (Egoitza) ………Egoitzara………. iritsi nintzenean, berehala egokitu nintzen. Oso
gustura bizi naiz hemen, seguru sentitzen naiz, oso ondo zaintzen naute. Hiru (17)(lagun)
………lagun………. egin ditut; egunero hartzen dugu kafea (18) (hiru)
………hirurok………. (19)(elkar) ………elkarrekin………. eta (20)(elkar)
………elkarri………. kontatzen dizkiogu gure kontuak. Pare bat urte dira (21)(elkar)
………elkar………. ezagutzen dugula, eta (22) (elkar) ………elkarrenganako……….
konfiantza handia dugu. (23) (Langileak) …………Langileekin……. ere oso ondo
konpontzen naiz; asko estimatzen ditut, egunerokotasunean asko laguntzen baitidate.
(24)(Ni) ………Nik………. ahal dudan neurrian laguntzen diet, eta egin ezin ditudan (25)
(gauzak) ……gauzetan…………. laguntzen didate.

Pertsona aktiboa naiz eta antolatzen diren ekintza (26) (asko) ………askotan………. parte
hartzen dut: gimnasian, memoria-ariketetan, eskulanetan... beraz, ez daukat aspertzeko (27)
(asti) ………astirik………. . Gehien atsegin dudan ekintza eskulanak egitea da. (28)
(Animaliak) ……Animalien…………. figurak egiten ditut, (29) (paper)
……paperezko…………. txakurrak eta hartzak, eta gero, (30) (bilobak)
………bilobei………. oparitzen dizkiet. (31) (Meza) ………mezatan………. abestea ere
atsegin dut. Familiakoak astean bitan etortzen dira bisitan, eta ia igandero (32) (eurak)
…………eurekin……. joaten naiz bazkaltzera. Beraz, oso gustura bizi naiz hemen.

DEKL--3. lrakurri esaldiak, eta azpimarratu egoki deklinatutako hitzak.

1. Hirurok elkarrenganako/elkarrengana konfiantza handia daukagu.

2. Pertsonek elkarrengan/elkarrenganako sinesten dutenean ateratzen dira gauzak aurrera.
3. Haserre zeuden arren, elkarrengana/elkarrenganako hurbiltzeko ahalegina egin zuten
biek.
4. Lan taldearen arrakasta elkarrenganako/elkarrengana konfiantzan datza.
5. Bi auzoko horien elkarrenganako/elkarrengana gorrotoa nabaria da.
6. Kalixtok eta Melibeak ezin zuten elkarrenganako/elkarrengana amodioa jendaurrean
erakutsi.

DEKL--4. Irakurri bizikletaz ibiltzeko aholku hauek, eta azpimarratu egoki

deklinatutako hitzak.

(1 ) TXIRRINDULARIENTZAKO /TXIRRINDULARIENTZAT ZENBAIT ( 2) AHOLKU/AHOLKUAK

- Aukeratu itzazu (3) ibilbiderik/ibilbideak ziurrenak, bizikleta-errei edo bidegorriak, trafiko
gutxi duten kaleak...

- Utz ezazu zentzuzko distantzia (4) espaloira arte/espaloiraino eta aparkatuta dauden (5)
autoetara arte/autoetaraino. (6) Eskuineko/Eskuinetako erreia ziurragoa izaten da.
Bestalde, gomendagarria da zure eta gainerako (7) ibilgailuen/ibilgailuren artean zentzuzko
distantzia uztea.

- Adieraz ezazu egin nahi duzun edozein (8) maniobra/maniobrak. ldeia ona da (9)
oinezkoentzat/oinezkoentzako pasabideak erabiltzea (10) noranzkoa/noranzko aldatzeko.

- Funtsezkoa da (11) besteak/besteek zu ikustea, (12) segurtasunaz/segurtasunez

zirkulatzeko eta edozein (13) istripua/istripu saihesteko. (14) Gauez/Gauaz erabil itzazu argi
egokiak eta jantz itzazu islatzaiIeak.

-Ez ibili ikusezina zaren (15) angelutan/angeluetan, gidariaren (16)

ikus-angelutik/ikus-angeluetatik kanpo, alegia.

- Har iezaiozu aurre, une oro, gerta (17) daitekeenari/daitekeenera.

- Errespeta itzazu (18) oinezkoek/oinezkoak. Eurek dute lehentasuna, eta, beraz, moteldu
abiadura eta ez gidatu zakar, (19) inor/inork ez ikaratzeko.

- (20) Eskulekuari/Eskulekuri gutxienez esku batez heldu behar diozu.

- (21) Bizikletaz/Bizikletez zoazenean, ez erabili (22) entzungailurik/entzugailu.

- (23) Errepidetan/Errepidean ibiltzen bazara, errespetatu (24)

zirkulazio-Arauak/zirkulazioa-arauak eta saiatu zure (25) erreiren/erreiaren (26)
erditik/erditatik ibiltzen. Ez ibili (27) autoei/autori helduta.

- Kaskoak lesio larriak izatea eragotziko dizu. Haurrak eramaten badituzu, jantzi kaskoa ez
izan (28) zalantzarik/zaIantzik.

Iturria:Gipuzkoabizikletaz.eus, moldatua.

DEKL--5. Osatu esaldiak, parentesi arteko hitzak deklinatuz.

1. Funtsezkoa da besteek zu ikustea, edozein (istripu) istripu saihesteko.

2. Asteburuan, zortzi pertsona zauritu dira hainbat (trafiko-istripu) …trafiko-istriputan…..
3. Guraso askok ez dakite zenbat (urte) …urterekin… komeni den haurrak eskolan hastea.
4. Gaur zurekin (amets) …ametsetan…… ibili naiz, eta askoz gazteagoa ikusten zintudan.
5. Bi (udaltzain) …udaltzaini… galdetu genien hemen aparkatu ote zitekeen, eta (bi)
…biek… esan ziguten baietz.
6. Babarrunak (ur) …uretan… beratzen utzi behar dira; bestela, ez dira biguntzen.
7. Argitaletxeko lana utzi zuen, eta orain (irakasle) …irakasle… dabil ikastola batean.

DEKL-.-6. Osatu bi eraikin hauen historia, parentesi arteko hitzak deklinatuz.

TABAKALERAKO ERAIKINA

(1) (Tabakalera) Tabakalerako eraikina Donostiako tabako-fabrika izan zen 90 urtez

(1913-2003). (2) (Estatu) …Estatuarena… zen, baina Udaleko (3) (lurrak) ……lurretan…
eraiki zuten.

Tabako fabrika antzinako manufakturen moduan eraiki zuten,lau patio (4)(handi)

…handiren… inguruan. Donostiako hiri barruko orube handienetakoa da. Eraikin (5)
(nagusi) …nagusia… 113x75 (6) (metro) …metroko… angeluzuzena da. (7) (Tabakalera)
…Tabakalerak… 20ko hamarkadan izan zituen (8) (urre) …urrezko… urteak, zigarro eta (9)
(puruak) …puruen… ekoizpena (10) (mekaniko) …mekanikoa… bihurtu zutenean. (11)
(Mila) …Milatik… gora (12) (lagun) lagun zebiltzan lanean (13) (1925) 1925ean…, gehienak
emakumeak.

(14)(60) 60-ko… hamarkadaren bigarren zatian, beste berrikuntza batzuk egin zituzten, eta
(15) (urte) urtean 250 milioi (16) (kaxa) kaxa ekoiztera iritsi zen. Garai (17) (hura) …hartan…
Farias puruak egiteari utzi zion eta zigarroetan espezializatu zen: Celtas, lehenengo, eta
Ducados zein Davidoff hirurogeita hamarreko (18) (hamarkada) …hamarkadatik… aurrera.
Espainian (19)(tabako) …tabakoaren… ustiaketa pribatizatu zenean, enpresa (20) (berri)
…berriak… -Altadisek- bere fabriketako zortzi itxi zituen, (21) (2003) …2003an, Donostiakoa
tartean zela. Egoera (22) (hori) …horren… aurrean, Donostiako Udalak, Gipuzkoako Foru
Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak erosi zuten eraikina, kultura (23) (garaikide)
…garaikidearen… nazioarteko zentro bilakatzeko.

Iturria: www.tabakaIera.eu, moldatua.

BILBOKO ALONDEGIA

Bilboko Alondegia, gaur egun, ofizialki, Azkuna Zentroa, Bilbo hiriaren (24) (erdialde)
…erdialdean.. dagoen eraikuntza historikoa da. Iparragirre (25) (kale) ..kaleetan.. 48. (26)
(zenbaki) …zenbakietan…. dago, Osakidetzaren (27) (egoitza) …egoitzan…., Bizkaia Plaza
(28) (eraikin) …eraikinak…. eta Bizkaia (29)(plaza) …plazaren... alboan.

Birgaitze-prozesu (30) (bat) …baten…. ondoren, diziplina anitzeko (31)(gune) …gunean….

bihurtu zen, hurrengo helburuak zituelarik: hiritar (32) (guztiak) …guztiek…. irekia egotea,
eta ezagutza, ongizatea eta josteta ahalbidetzea. Antzina udal alondegia zen, hau da, aleak
eta beste zenbait (33) (jangai) ..jangaiak…. gorde, saldu eta erosteko gunea.
Besteak beste, hiri-kulturaren, gaurkotasunaren eta mugimendu berrien (34)
(erreferentzia-gune) …erreferentzia-guneak. bilakatzea du jomuga. Gozatzeko, hobeto
ezagutzeko eta ikasteko elkargunea da, (35) (pertsonak) …pertsonak…. bizikidetzarako
espazioa.

Iturria: eu.wikipedia.org,moldatua

DEKL-7. Irakurri Arantzazuko Santutegiaren deskribapena, eta azpimarratu egoki

deklinatutako hitzak.

ARANTZAZUKO SANTUTEGIA. OÑATI

Santutegia edertasun basati eta (1) harrigarrian/harrigarritan kokatuta dago. Mendigune (2)
harritsuz/harritsutaz inguratuta, amildegi eta mehargune (3) sakonaren/sakonen artean.

Itsas mailatik 700 (4) metrora/metroetara dago. Hegoaldetik Elgeako mendilerroko mendien
(5) gailurratan/gailurretan Gipuzkoako eta Arabako (6) probintziak/probintziek bat egiten
dute. Iparraldetik eta ipar-ekialdetik Aloñako eta Aizkorriko mendiguneak zabaltzen dira.
Hegoaldean (7) kareharrizkoak/kareharrizko gailurreria bitxia dago. Hainbat (8)
koskak/koska ditu higadura (9) geologikoa/geologikoaren ondorioz. Haitz horiek eta
Aloñako mendigunea banantzen dituen trokako (10) sakonera/sakonean, Arantzazu erreka
dago, kilometro (11) gutxira/gutxietara jaiotzen dena. Ibaia, tarteka, lur azpitik doa, eta
Bergarara heldu aurretik, Deba (12) ibaian/ibaira jotzen du. Santutegia Aloñaren (13)
oinetan/oinatan dago, amildegi baten (14) ertzan/ertzean, toki baxu eta estu batean,
arestian aipatutako haitz (15) handien/handiren menpe.

Arantzazu (16) Oñatirekin/Oñatiri lotzen duen errepidea balio turistiko handiko ibilbidea da.
Errepidearen eskuinaldean meharguneak, amildegiak eta troka ikusgarriak daude ia
etengabe, landaretza (17)oparoarekin/oparorekin batera. Arantzazu mendi-igoeraren
abiapuntua ere bada. Santutegitik lau bat (18) kilometrora/kilometroetara, (19)
Menditik/mendian gora, Urbiako (1.090 m) goi-lautada liluragarria dago. Udan
(20)Artaldeak/artaldeek ingurua betetzen dute. Han dauden (21) trikuharriek/trikuharriak
(22) 1918ean/1918an Aranzadik, Barandiaranek eta Egurenek aztertu zituzten. Urbiatik
erraza da Atxurira, Gipuzkoako mendirik garaienera (1.551 m), heltzea. Ibilaldi luzeak egiteko
(23) kemenik/kemenak ez dutenentzat, Arantzazuk Iturrigorri haran ikusgarria eskaintzen
du, Gazteluaren Haitzaren azpian. Aloña mendiaren oinetan badaude iristerrazak diren leku
atsegin asko; Lizarra, Belar, Unamendi, Duru eta Mailla, besteak beste.

Landaredia (24) pagadiak/pagadiek eta (25) belardiak/belardiek osatzen dute bereziki,

nahiz eta inguru zabaletan (26) pinuak/pinuek (27) pagoak/pagoek ordezkatu dituzten.
(28) Arantza/Arantzak aipamen berezia merezi du. Arantza ugari dituen elorri (29)
zuriren/zuriaren gainean aurkitu baitzuten Ama Birjinaren imajina.

(30) Apirilaren/Apirileko bukaeran, ikuskizun atsegina egoten da artzain (31)

ibiltariak/ibiltariek artaldeak Urbiako larreetara uda igarotzera eramaten dituztenean.
Santutegiaren hegoaldean eta hego-mendebaldean, baserri bakar (32) batzuek/batzuk
daude sakabanatuta. Horiek Arantzazu auzoa osatzen dute. Berri (33) samarrak/samar dira,
santutegia baino askoz geroagokoak.

Iturria: Aunamendi.eusko-ikaskuntza.eus, moldatua.

DEKL-.-8. Irakurri gaixotasun zeliakoa zer den azaltzen duen testua, eta azpimarratu
egoki deklinatutako hitzak.

ZER DA GAIXOTASUN ZELIAKOA?

(1) Glutenarekiko/Glutenarenganako intolerantzia iraunkorra da, genetikoki joera duten

pertsona jakin (2) batzuengana/batzuengan agertzen dena. Heste (3)
meharren/meharraren mukosan, oinarri immunea duen hanturazko erreakzioa sortzen da
eta horrek elikagaiak xurgatzea eragozten du.

Hortaz, intolerantzia duen (4) pertsonak/pertsonek, zeliakoa (5) deritzonak/deritzona,

glutena duten elikagaiak jaten baditu, heste meharraren mukosan lesio larria jasango du.

Beste (6) gaixotasunak/gaixotasunek ez bezala, gaixotasun horrek erreakzio autoimmunea

eragingo du heste meharrean. Gainera, oinarri genetikoa duenez, familia berean, gaixo
zeliako bat baino gehiago egon daiteke.

Glutena, (7) almidoiarekin/almidoiakin konbinatuta, zereal askoren hazian dagoen proteina

da, Gariaren (8) proteinako/proteinen %80 da, adibidez. Glutena, irin-orearen (9)
elastikotasunei/elastikotasunari lotuta dago.

(10) Europarren/Europartarren eta horien ondorengoengan estimatutako prebalentzia

%1ekoa da eta (11) emakumerengan/emakumeengan eragin handiagoa dauka.

(12) Gaixoen/Gaixoaren portzentaje garrantzitsua (%75) diagnostikatu gabe dago,

gaixotasuna argi agertu ez delako. Hala ere, gaixotasuna agertzeko ezohikoak diren formak
(13)ezagutzea/ezagutzeak agerian utzi du hainbat zeliako mota daudela:

Sintomatikoa: sintomak oso desberdinak dira.

Sintomarik gabekoa: ez dago (14) sintomik/sintomarik, nahiz eta heste-biopsiak markatzaile

immune bat edo (15) gehiagok/gehiago agertzen duen.
Ezkutukoa: zeliako talde jakin (16) batengan/bati eragiten dio, glutena duten dietak eginez,
sintomak eduki ditzakete edo ez, eta heste-biopsia normala dute.

Potentziala: gaixotasun zeliako hau jasaten duten (17) pertsonak/pertsonek ez dute inoiz
heste biloen atrofia (18) bereizgarri/bereizgarririk eduki. Hala ere, alterazioak detektatzen
dira.

Iturria: Elika.net, moldatua.

DEKL-.-9. Osatu esaldiak, parentesi arteko hitzak deklinatuz.

1. Gaixotasun zeliakoak (emakume) emakumeengan eragin handiagoa du.

2. Jokoaren bidez haurrak (elkar) …elkarrengana… hurbiltzen dira, eta (elkar)
…elkarrengandik…… ikasteko aukera izaten dute.
3. Abian jarri dute euskararen erabilera (gazte) …gazteengan…… sustatzeko kanpaina
4. Arazoren bat badaukat, (irakaslea) …irakaslearengana… jotzeko gomendatu didate.
5. Ez nuen (zuek) ……zuengandik……… horrelako erantzun txarrik espero.
6. (Gu) ……gugan…………… jarri du konfiantza osoa; beraz, ezin diogu hutsik egin.

DEKL-.-10. Osatu ikerketa bitxi baten berri ematen duen testua, hitz egokiak
aukeratuz.

lkerketa (1) _ arabera, 33 (2) _ aurrera musika berria entzuteari uzten diogu.

Ez duzu ulertzen Billie Eilish-en arrakasta? Kendrick Lamar-ek ez dizu inongo (3)_ pizten? 33
urtetik (4)_ dituzu? Musika berriak sorrarazten dizun apatiak azalpen zientifikoa eduki
lezake. (5)_ Spotify-k egindako ikerketa (6)_ baieztatu du 33 urtetik aurrera musika berria
entzuteari uzten diogula.

(7)_ arabera, (8)_ batera heldu bilakatzen da gure gustu musikala ere, eta ordura arte
gustatzen zaiguna izango da, ezinbestean, beti gure musikarik kuttunena.

Joera horretan, kontuan hartu beharreko bi (9) _daude: Alde batetik, (10) _ talde berriak
(11)_ at, (12) _ kabuz bilatzen zituzten (13) _ interesa galtzen dutela bilaketa horretan (14) _
aurrera egin ahala; eta, bestetik, entzuleak, beharbada gauza (15)_ interes falta horregatik,
nerabezaroan entzuten zituzten (16)_ itzultzen direla etengabe, egungoa baino hobea
iruditzen zaielako.
Baieztapen hauek egiteko ikerketan, Spotify-ra berriki batu diren adin desberdinetako (17) _
datuak erabili dira. Erabiltzaile horiek behatzean, joera hori zela ikusi zuten, (18) _ ez du esan
nahi, ordea, egia absolutua denik; bitxia bai, ordea.

Iturria: Jaione Dagdrommer. Gaztezulo.eus, moldatuta.

1. batean 2. urteetatik 3. emoziorik

baten urtetatik emozio
bataren urtetik emozioak

4. gora 5. AEBko 6. batean

goitik AEBetako baten
goian AEBtako batek

7. ikerketen 8. gukin 9. faktoreak

ikerketaren gutaz faktore
ikerketa gurekin faktorerik

10. nerabezaroan 11. irratitan 12. euren

nerabezarora irratitatik bere
nerabezarotik irratietatik haren

13. entzulek 14. adin 15. berriekin

entzuleak adinek berrieklko
entzuleek adinean berriarekiko

16. taldetara 17. erabiltzailearen 18. horrek

taldeetara erabiltzaileen hori
taldera erabiltzaileren horiek

DEKL-.-11. Irakurri isiltasunari buruzko gogoeta, eta azpimarratu egoki

deklinatutako hitzak.

NORK BERE BURUARI ENTZUTEA

Historiaurreko kobak ikusten izan naizenetan, beti eragin izan dit zirrara (1)
pentsatzea/pentsatzeak zer ote zen han bizitzea. Argi gutxi edo batere ez, eta era guztietako
(2) soinuz/soinuaz inguratuta: ur-tantak koban barrena, animaliak senitartekoen
arnas-hotsak... baina baita isiltasuna ere.

(3) Gizakiok/Gizakiak ezaugarri bereziren bat baldin badaukagu, hori aukeratzeko gaitasuna
da, nahiz eta maiz ahaztu egiten zaigun. Baina geure erabakiak hartzeko funtsezkoa da (4)
nork/nor bere (5) buruari/buru entzutea. (6) Geure buruari/Geure buru entzutea, (7) geure
burua/geure buruari ezagutzeko. Baina, batez ere, (8) elkarri/elkarren entzutea, (9)
elkar/elkarren ulertzeko. Gaur egun, (10) geure buru/geure buruari entzutea balentria da.
Bere (11) zilborrari/zilborrera baino begiratzen ez dion gizarte batean, gure desioak,
beldurrak eta interesak entzuten ditugu, bai, baina «pilotu automatikoa» jarrita entzuten
ditugu. (12) Bulkadari/Bulkada eta (13) desioa/desioari erantzuten dion entzuteko modu bat
da.

(14) Geure burua/Geure buruari egia bilatzeko asmotan entzuteko, ordea, bi gauza behar
dira gutxienez: ausardia eta isiltasuna. Ausardia, (15) geure buruari/geure buru aktiboki (16)
entzutea/entzuteak beldurra ematen baitigu, sinesten dugun (17) harengana/harekiko
zalantzak sortzen zaizkigulako. Horregatik, borondatea baino zerbait gehiago behar da
entzutean tematzeko eta motxila umiltasun- eta pazientzia-(18) dosiz/dosian kargatzeko.

Eta isiltasuna. Ezin diozu (19) zeure buruari/zeure buru entzun kirola egiten duzun bitartean
edo lanera zoazen bitartean, garuna estimulu ugariren menpe baitago une horietan.
Kanpoko isiltasuna behar da (20) barneko/barnearen isiltasunera hurbiltzeko.

(21)Bakoitzak/Bakoitza jakingo du nola edo non egin. Baina, esan nahi nizuke luzera
dakarren (22) mesedeaz/mesedez gain oso onuragarria dela (23)
gizartetzat/gizartearentzat. (24) Zeure buruari/zeure buru entzuten diozunean eta (25)
zeure burua/zeure buruari ulertzen duzunean soilik da posible (26) besteari/beste entzun
eta hura ulertzea.

Iturria: lker Anson, ataria.eus, moldatua.

DEKL-.-12. Zuzendu esaldi hauek, bihurkariak erabiliz.

1. Gaur egun, guk guri entzutea balentria da.

Gaur egun, geure buruari entzutea balentria da.
2. Zahartuta ikusi naiz gaur ispiluan.
…………………………………………………………….
3. Ez naiz zurekin ari, nirekin ari naiz.
…………………………………………………………….
4. Aitor haserre dago berarekin, eta ez du ezertaz disfrutatzen.
…………………………………………………………….
5. Horrela hitz egiten duzunean, badirudi zutaz lotsatzen zarela.
…………………………………………………………….

DEKL-.-13. Osatu suari buruzko gogoeta, egoki deklinatutako hitzak aukeratuz.

SUA

Izugarria izango zen Gernika hiru (1)_ kea zeriola ikustea. Beldurra ematen du basoak
erretzen (2) _ . Ileak tente jartzen ditu (3) _ erre zituzten haren sufrimenduan pentsatzeak.
Arnasa eteten dute ez hain urrutiko (4)_suen irudiek. Eta, hala ere, etsai baino lagun gehiago
ditu suak berak, bere horretan. Badu suak halako erakarmen-indar bat. Asko gara beheko
(5)_ begira hitzik gabe gelditzen garenak sua hizketan ariko balitzaigu bezala. Igande (6)_
ere, luzaroan egon ginen suari begira, isiltasunean, (7)_ txarra benetan erretzen ariko balitz
bezala.

Bere argi, bere gar eta bere ke, suak beti batu izan du jendea bere inguruan. Oraindik ere
badira suaren inguruan elkartzen diren herriak: biribilean. Eta horrek pentsarazten dit
berotasuna baino zerbait gehiago ekarri zigula suak (8)_ .Nahiz eta, gero, gure (9) _ gauza
izugarriak egiteko balio izan duen. (10)_ epeletan transmititu zizkigun amamak kantu eta
kontu zaharrak. Haren inguruan kantatzen dugu urtero, libre, gure soroan ez dagoela zaporik,
ez sugerik eta, baldin badaude ere, erre egingo direla. Haren inguruan egiten genuen
dantzan duela mende asko, (11) _ hotzean elkartzen ginenean. Haren arrimura berotzen
diren (12) _ goxotasuna transmititzen jarraitzen dute oraindik ere.

Iturria: Onintza Enbeita. Berria.eus, moldatua.

1. egunean 2. ikusi 3. sutan

egunez ikustea suan
egunarekin ikusteak sutean

4. gerretako 5. suri 6. gauean

gerrako sueri gauen
gerraren suari gaun

7. munduen 8. gizakiri 9. esku

munduaren gizakioi eskutan
munduko glzakiari eskuetan

10. suaren 11. gauaren 12. gorputzak

suren gauren gorputzek
suen gauearen gorputzok

DEKL-.-14. Osatu esaldiak parentesi arteko hitzak deklinatuz.

1. San Joan gauean, jendeak (su) sutara botatzen ditu gauza txarrak.
2. Neguan (elur) ……………. joaten gara eskiatzera.
3. (Belar) …………… etzanda egotea baino gauza ederragorik ez dago.
4. Aitona-amonak gaztetan igandero joaten ziren (meza) ……………
5. Udazkenean (perretxiko) …………… joateko ohitura daukagu.
6. Autobus geltokira iristeko, izkina horretan (ezker) …………… hartu behar duzu.
DEKL-.-15. Osatu normaltasunari buruzko iritzi-testua, parentesi arteko hitzak
deklinatuz.

NORMALTASUNA

Sasoi bateko (1)(etxekoandre) etxekoandreek normaltasunera itzultzeko gogo bizia izaten

zuten opor-denboran. (2) (etxekoak) ……………… , firin-faran, urteko zereginak alde (3)
(bat) ……………… lagata, enbarazu baino ez ziren emakume haiendako. Gainera, (4)
(senideak) ……………… dolce far niente horretan zebiltzan bitartean, ama/amama horiek
urteko jira bera zerabilten, baina mamorro astun (5) (batzuk) ……………… ondoan
zituztela: seme-alaba, senar, aita, osaba… Etxekoandreendako (6) (opor) ……………… ez;
lan bikoitza, sarri.

Normaltasuna andre haiendako (7) (errutina) ……………… alde goxoa zen, dena eta (8)
(guzti) ……………… euren lekuetan, (9)(bakoitza) ……………… zegokiona egiten.

Mundua ordenatuta izateko modua, unibertsoa etxetik ordenatzen hasten zelako.

(10) (Gaur) ……………… etxekoandreek, agian, ez dute hain gustuko normaltasuna,

mundua ordenatzeko era aldatu delako. Normaltasuna, ordea, gure egunerokotasun
aspergarria da, oporrak pasatutakoan berreskuratzen duguna, egokitze latza duena.
Benetako bizitza, berba batean. Errutina, egunerokotasuna izanagatik -edo izateagatik, hain
zuzen-, txarto ikusita dago emozio (11) (gogor) ……………… bila dabilen (12) (gizarte)
……………… . Baina errealitatea da, eta disfrutatzen ikasi behar dugu. Beraz, normaltasun
on.

Iturria: Leire Narbaiza. Argia.eus, moldatua.

DEKL-.-16. Osatu esaldiak, batzuk hitza dagokion kasuan deklinatuz.

1. Pertsona batzuen ustez, kirola egitea ezinbestekoa da.

2. Beste …………………., berriz, ez zaie horren garrantzitsua iruditzen.
3. Lantegi ………………… beste ………………… lan-baldintzak asko aldatzen dira.
4. ………………… nahiago izaten dut etxean lasai egon lagunekin ibili baino.
5. ………………… beti berandu etortzen direnez, ezin izaten ditugu bilerak garaiz hasi.
6. ………………… zaila da bileretara garaiz rristea.
7. Gazte ………………… unibertsitatera joatea erabakitzen dute, baina ez denek.
8. Zinemaldiko film ………………… asko gustatu zaizkit beste ………………… ordea, ez.
9. ………………… ez dute inoiz gaizki egindakoa onartzen.
10. ………………… , ezer txarrik gertatu ez arren, negargura izaten dut.
DEKL-.-17. Osatu intrusismoaz hitz egiten duen testua, parentesi arteko hitzak
deklinatuz.

JAKINTZA

Nik ez diot inoiz mediku (1) (bat) bati eztabaidatu minbizia sendatzeko (2) (bideak)
………………… inguruan, eta arkitekto (3) (bat) ………………… ez nintzaioke inoiz
hasiko azalpenak ematen etxe bat egitera doanean. Ez dakit zelan defendatzen den kasu bat
(4) (epaitegi) ………………… eta (5) (dendari) ………………… erosi egiten diot nola
saldu behar duen azaldu gabe. Filologoekin (6) (hizkuntza) ………………… eztabaidatzea
zaila da, eta (7) (zientziak) ………………… ezjakin hutsa naiz. Baina nik kazetaritza ikasi
nuen, eta asko ez bada ere, zerbait badakit (8) (komunikazio) …………………, artikuluak
idazteaz… Jakintza arlo zabala da, ordea: (9) (medikuak) …………………, (10)
(arkitektoak) …………………... , (11) (abokatuak) …………………, (12) (dendariak)
…………………, (13) (filologoak) …………………, (4) (kimikariak) ………………… eta
(15) (apaizak) ………………… ere asko dakite komunikazioaz. Erraza omen da.
Iritzi-artikuluak, esate baterako, (16) (edonor) ………………… idatz ditzake. Hori esaten
didate, hori pentsatzen dute zenbait (17) (ezagun) …………………, hori uste du gizarte (18)
(erdi) …………………: (19) (edonor) ………………… aurkez dezake informatiboa ondo.
Makina bat eztabaidatu dut nik uste ustel horietaz: halakoxe perlak irakurtzen baititut, ustez
oso ondo idazten duten (20) (batzuk) ………………… argitaratuta. (21) (inor)
………………… ez dit jaramonik egiten, ordea; Leioako campusean kafeteritza esaten
zioten gure karrera errazegi (22) (hori) …………………. . Hala ere, akaso, hainbeste
kritikatzen diren komunikabideak horren txarrak izatearen arrazoietako bat horixe izango da:
ustez, (23) (dena) ………………… dakigula komunikazioaz, baina ustez bakarrik.

Iturria: Onintza Enbeita, berria.eus, moldatua.

DEKL-.-18. Deklinatu parentesi arteko hitzak zerez/zertaz kasuan.

1. Nik kazetaritza ikasi nuen, eta asko ez bada ere, zerbait badakit (komunikazio)
komunikazioaz, artikuIuak idazteaz...
2. Norbaitek (ni) …………………. galdetzen badu, esan arratsaldean deitzeko, (mesede)
………………… .
3. Ezin dut zakua mugitu, (gauza) ………………… beteta dago eta.
4. Andoni asko arduratzen da (lan) …………………, baina ez hainbeste
(familia)………………… .
5. Auzi horretan amak lagunduko digu, asko daki eta gai (hori) ………………… .
6. Gaur egun eskutitzak ez dira (esku) ………………… idazten, (ordenagailu)
…………………. baizik.
7. Hotelerako bidea (zulo)………………… beteta zegoen.
8. Behin eta berriro deitu diogu, baina ez du (gu) ………………… ezer jakin nahi.
9. Juleni gehien gustatzen zaiona da (politika) ………………… eztabaidatzea.
10. Lapurrak etxean sartu zaizkio eta ez da (ezer) ………………… konturatu.

DEKL-.-19. Irakurri Donostian izandako eraso sexisten inguruko gogoeta, eta

azpimarratu egoki deklinatutako hitzak.

TALAIARIAK, ZIRGARIAK ETA SAREGILEAK

Bederatzi (1) egunak/egun pasa dira Donostiako Aste Nagusi (2) Piratari/Pirata hasiera
eman (3) genioneko/genionetik. Sei (4) egun/egunak eraso sexisten aurkako protokoloa
aktibatu eta emakumeon aurkako erasoak bata bestearen atzetik etortzen hasi (5)
zitzaizkigunetik/zitzaizkiguneko. Bi egun lrutxuloko trans, bollera eta emakumeok*,
uniformatuen blokeoaren (6) gainera/gainetik Alde Zaharreko kaleak gauez hartu (7)
genitueneko/genituenetik. Egun bat besterik ez da igaro Irrikitaldia amaitu (8)
denetik/denera, eta oraindik korapiloak ditut barruan: bata diafragma aldean, bestea
zintzurrean.

Zaila egiten zait, oso zaila, onartzea (9) geure burua/geure burura ohitu behar dugula
beldurrarekin bizitzera. Ez dut onartu nahi emakume*, bollera edo transa izatea beldur (10)
izatearen/izatea baliokidea denik. Ez dut onartu nahi aske izateko (11)
besteengana/besteengan beldurra sortzeko indarra, indarkeria, behar denik. Baina azken
egunetako errealitateak (12) horretan/horretara bideratzen nau. Nola egin behar diogu
aurre gure aurkako (13) indarkeriari/indarkeriara? Nola egin aurre guri erasotzera
(14)datorrenari/datorrena? Zein da (15) autodefentsara/autodefentsaren momentu eta
ekintza zilegia? Erasotua izan eta gero, noiz hasten da osatze-prozesua? Zer egin sinesten ez
diguten instituzio mediku, polizial eta administratiboen indarkeria instituzionalaren aurrean?

(16) Galderekin/Galderez gaindi, hiru (17) helduleku/heldulekuak gorpuztu dira aste

honetan, behin-behineko ziurtasunak. (18) Talaiariak/Talaiariek azken urteetan egindako
lana ezinbestekoa izan dugu: ur azpiko korronteak eta zeruko ekaitzak identifikatu gabe ezin
izango baikenion erasoaldi (19) horren/horri neurria hartu. (20) Zirgariek/Zirgariak irakatsi
diguten indar (21) kolektibori/kolektiboei esker, (22) erasoak/erasoek hondoratutako
urpeko ontziak ur-azalera ekartzeko gai izan gara. Eta, azkenik, etengabe zabaltzen ari garen
(23) saregileren/saregileen ehunak (24) babesleku/babeslekua ordezkaezina eraiki du;
instituzioek eman ezin diguten gune segurua.
Gaur ezin izan dut beste (25) gaiz/gaiez idatzi. Azken egunotako iluntasunean aurkitu dudan
argia piztu (26) dutena/dutenak ditut buruan. Hondamendian bizirik irauten lagundu
diguten abangoardiako hiru zutabe horiek osatu dituzten emakume*, bollera eta transak.

Milesker (27) talaiariak/talaiariei, (28) zirgaria/zirgariei eta (29) saregileak/saregileei. Eta

eskerrik asko atzeraguardia zaindu duzuen Pirata (30) guztiak/guztioi, egitaraua gelditu
genuen egunean (31) sukaldaria-lanetan/sukaldari-lanetan aritu ziren Kijerako kide eta
anonimoei: duela urte (32) batzuek/batzuk ezinezkoa (33) zena/zenak aurten posible egin
duzuen (34) guztiok/guztioi. (35) Elkar/Elkarrekin indartsuagoak gara. (36) EIkar/Elkarrekin
edozer dugu posible.

Iturria: Haizea Nuñez. Argia.eus, moldatua.

DEKL-.-20. Irakurri festen inguruko iritzia, eta azpimarratu egoki deklinatutako

hitzak.

ORAINDIK GARAIZ

Auzo txikietako (1) festetan/festatan hazitakoak gara gure (2) ingurutako/inguruko asko;
uda osoa (3) muinoz/muino muino. Ikurrina (4) txikitaz/txikiz betetako zintak teilatutik
teilatura, barra bat toldo urdin edo gorri (5) bat/batek estalia, ermita, arratoi-txakur bat
bueltaka, "meza-idi-probak-mus eta briska txapelketa-bertsolariak-umeen jolasak" (6)
egitarauan/egitarautan. Eta (7) umeen jolasan/jolasetan aritzetik mus (8)
txapelketan/txapelketa parte hartu ahal izatera hamar bat urte igarotzen direnez, gazte (9)
asko/askok alde egin dugu urteroko auzoko festetatik inguruko herri (10)
handiagoren/handiagoen bateko festetara.

Gazte horietako (11) batzuek/batzuk itzuliko dira, familiakoen konpromiso-maila (12)

historikoak/historikoa eraginda edo, beharbada, hautu (13) pertsonalez/pertsonaletaz, eta
beraiek izango dira (14) muntaiaz/muntaietaz edo (15) pintxoetaz/pintxoez arduratuko
direnak. Beste (16) batzuk/batzuek egitarau-forman itzuli gara, izan bertsolari, trikitilari,
abeslari gisa. Zortea da eta inplikazio emozional handia eragiten du itzultzeko aukerak, baina,
oro har,zahartuz doa auzoetako jaietako (17)bisitarien/bisitariren profila; bakan (18)
batzuek/batzuk gara 30etik beherakoak, eta badakigu 50-70 urte bitarteko
(19)jendeari/jenderi kantatzera, zerbitzatzera edo kasu egitera goazela. Eta hori aberasgarria
izan daiteke, baina aztergarria ere bai -eta festa-eredua bere amaierara iristen ari dela ere
iradokitzen du-.

Zein (20) gorputzaldiarekin/gorputzaldirekin joaten gara horrelako lekuetara? Zer da

"auzoko pertsona nagusi" esanda burura datorkiguna? Zer esaten diegu, zerekin egiten dugu
umorea, zein (21) erreakzioa/erreakzio espero dugu (22) beraiegatik/beraiengandik? Ez ote
zaigu gertatzen betidanik gune (23) tradizionaltzat/tradizionalarentzat izan ditugulako, geuk
ere ez dugula hainbeste ahalegin egiten zerbait alda dadin? Izan egitaraua, izan diskurtsoa,
izan kantutegia... Bertsolaritzaren kasuan ia beharrezkoa da (24) inguruan/ingurura
egokitzea, gure munduen arteko lur komuna bilatu eta (25) horren/hori bidez konektatzea
publikoarekin, baina zer (26) bidezidor/bidezidorra hartzen ditugu? Zer esaten dugu (27)
emakumeez/emakumeetaz, zer (28) gizonez/gizonetaz, zer (29) sexuaz/sexutaz, zer (30)
politikaz/politikataz?

Herri txikietako auzoak (31) aldaezinatzat/aldaezintzat eta (32)

kontserbadoretzat/kontsebadoreatzat hartzen baditugu, potentzial handiko esparruak
heriotzara kondenatzen ari gara. Herrigintza, kultura, feminismoa, ekologismoa... Nahi dugun
hori lantzeko, beste (33)guneek/guneak adina aukera eman ditzakete (34) auzoek/auzoak,
gureagotzeko eta gaurkotzeko. Asko larri dabiltza: talde berrien aurrekonturik ordaindu
ezinda, barrako txandak betetzeko jenderik barik, (35)lehengoa/lehengoari eusteko indar
justuekin ezer berritzen hasteko. Pentsatu beharko genuke honen inguruan, bai udalek, bai
herritarrok. Zer nahiko zenukete entzun (36) zuei/zuetaz buruz 2055. urteko zuen auzoko
(37) jaietan/jaian?

Iturria: Nerea Ibarzabal Salegi. Argia.eus, moldatua.

DEKL-.-21. Osatu emakumeek hainbat kiroletan duten rolari buruzko iritzi-testua,

parentesi arteko hitzak deklinatuz.

TXIRRINDULARITZAK ANTOLATU GABE DUEN BIRA

Berriki irakurri ditut sarean, emakumeek hainbat kiroletan duten rolari buruzko kritika
batzuk. lzan ere, EuskalHerriko (1)(ltzuli) itzulian azafatak ez egotea erabaki zen arren, EAEko
hamaika (2) (ekitaldi) ………………., oraindik ere, emakumeak rol horretan jardun dezaten
kontratatzen dituzte. Gogoan dut, halaber, (3) (txirrindularitza) ………………. erabaki hura
hartu zutenean, (4)(norbait) ………………. (5) (emakumeak) ………………. lana galtzeko
arriskua zegoela mahai gainean jarri izana. Harritzen nau auzi horren bueltan azalpenak
ematen ibili behar izateak, arazoa ez baita haiek egiten dituzten funtzio horiek guztiak
desagerraraztea, lana egiteko betearazten dizkieten baldintzak baizik. Hots, bular tamaina
jakina eta ile luzea edukitzea, edota gona eta takoiak erabili behar izatea, arropa eta
oinetako erosoak erabili ordez. Horretaz gain, kontuan hartu behar da (6) (txirrindularitza)
………………., (7) (pilota) ………………. edo (8) (motoziklismo) ………………. bete
behar duten gizonen zerbitzari-rola. Azken batean, gizarte matxistan eraikitako emakume (9)
(erakargarri) ……………….. estetika bermatzea, jarrera pasiboan itxura polita emanez.

Horrelakoetan, hainbat ikuspegitatik begiratu behar zaio (10) (gai) ………………. : batetik,
kontratazioa egiten duen (11) (erakunde) ……………….. erabaki-hartze organoa nork
osatzen duen eta zein (12) (balioak) ………………. oinarritzen den kontuan hartuz. Eta,
bestetik, feminismoaren kontzientziarik ez duten azafata horietako (13)(batzuk)
………………. nola defendatzen duten haien askatasuna eta lan-duintasuna; nahiz eta
tartean, gainera, jazarpen sexuala pairatu behar izan duten -gogoratu Peter Saganek,
2013an, (14) (azafata) ……………….. ipurdia ukitu zionekoa, edo Rigoberto Uranek (15)
(2018) ………………. azafatari (16) (masail) ………………. musua exijitu zionekoa-.
Txirrindularitzan emakumeen gorputz sexualizatua tarteko eragin diren diskriminazio egoera
gehiago datozkit (17) (buru) ………………. , esaterako, 2014an, Kolonbiako
emakumezkoen (18) (selekziokoak) ………………. haragi koloreko maillota jantzarazi izana,
edo aurten UClko Health Mate Ladies Team-eko hiru emakume (19) (txirrindulari)
………………. taldeko (20) (zuzendari) ………………. haiek sexualki jazartzea egotzi izana.
Eta zer esan, kirol-arloaren egituraketan dauden (21) (mugak) ………………., hala nola
lizentzia kopuru txikia, emakumeen lasterketek dituzten baldintzak, amatasuna, sariak eta
abar. (22) (Hori) ………………. guztiak adierazten duena da txirrindularitza (23) (tradizio)
………………. gizonen eremua izan dela, eta (24) (azafata) ………………. gaia (25)
(piramide) ………………. ertza besterik ez dela. Beraz, (26) (goi) ………………. (27) (behe)
……………….. berregituratu beharko litzateke, estamentu guztietan emakumeen
partaidetza bultzatuz eta haien jarduera duinduz, eta benetan emakume eta gizonen
berdintasuna sustatuz. Eta erakunde (28) (publikoak) ………………. egitekoa litzateke bira
horretan (29) (bidelagun) ………………. izan eta jarduera (30) (guztiak) ……………….
berdintasun-irizpideak betetzen direla bermatzea.

Iturria: Ainhoa Azurmendi. Argia.eus, moldatua.