GENDERDYSFORIE

HOE GAAT DE MAATSCHAPPIJ OM MET GENDERDYSFORIE?

Door J. van der Laan (C&M) en A. van Middelkoop (C&M) |

V5A/V6C- Helinium | vak: Maatschappijleer | docent: Dhr. W. Joele
INHOUD
Inleiding.................................................................................................................................................3
1. Wat is genderdysforie?......................................................................................................................5
1.1 Soorten genderdysforie................................................................................................................6
Transgenderisme..........................................................................................................................6
Transseksualiteit...........................................................................................................................7
Travestie........................................................................................................................................7
Non-binair.....................................................................................................................................7
1.2 Diagnose en Behandeling............................................................................................................7
1.3 hormoonbehandeling..................................................................................................................9
Mannelijke hormoonbehandeling..............................................................................................9
Vrouwelijke hormoonbehandeling............................................................................................10
1.4 MOGELIJKE OPERATIES...........................................................................................................11
Vulva- of vaginaplastiek..............................................................................................................11
Borstvergroting............................................................................................................................12
Borstverwijdering........................................................................................................................13
Verwijderen van baarmoeder en eierstokken...........................................................................15
Phalloplastiek..............................................................................................................................17
1.5 Nabehandeling...........................................................................................................................20
1.6 niet opereren?.............................................................................................................................21
2. Hoe ontstaat genderdysforie?........................................................................................................22
2.1 Biologische verklaring................................................................................................................22
2.2 verschil kinderen en adolescenten...........................................................................................23
2.3 Geschiedenis.............................................................................................................................. 23
3. wat zijn gevolgen van genderdysforie?..........................................................................................25
3.1 Problematiek...............................................................................................................................25
3.2 Wachttijden................................................................................................................................25
3.3 Reizen naar het buitenland.......................................................................................................26
3.4 Veranderen van de voornaam..................................................................................................26
3.5 De positieve punten..................................................................................................................26
4. Wat is het verschil tussen transseksuele rechten in Nederland en in het buitenland?............27
4.1 transgender rechten in Nederland...........................................................................................27
4.2 Transgender rechten in Aziatische landen.............................................................................28
4.3 Transgender rechten in Zuid-Afrikaanse/ Amerikaanse landen...........................................29
Het maken van de Enquête.................................................................................................................31

PAGINA 1
 HEt resultaat.....................................................................................................................................31
5. de conclusie......................................................................................................................................33
Evaluatie...............................................................................................................................................36
Bronnen................................................................................................................................................38

PAGINA 2
INLEIDING

Genderdysforie. Het is een onderwerp dat de afgelopen paar jaar veel aan
bod is gekomen. Gender als in sekse en dysforie als in onvrede. Het niet
tevreden zijn met je gender. Het voelt alsof je in het verkeerde lichaam zit,
een soort gevangenis in jezelf. Wij hebben onderzoek gedaan naar wat
genderdysforie nou precies is. Wat betekent het voor iemand? Hoe beïnvloedt
het iemands leven? En het meest belangrijk, wat leidt tot genderdysforie?

In het eerste deel van dit onderzoek zullen wij het hebben over wat
genderdysforie precies is. Dus de soorten die er zijn, de diagnose en of er
eventuele behandelingen mogelijk zijn. Daarna hebben wij het over hoe
genderdysforie ontstaat. Ook hebben we gekeken naar de
ontstaansgeschiedenis van ons onderwerp. Hierbij viel op dat jongeren en
ouderen verschillend tegen ons onderwerp aankeken. Vervolgens zullen wij
een stuk bespreken over de gevolgen van genderdysforie en hoe het een
individu beïnvloed. Ten slotte gaan we het nog hebben over wat de rechten
zijn van transseksuele/ genderdysforische mensen in het buitenland en in
Nederland.

Wij hebben niet alleen onderzoek gedaan naar de aanleidingen en het

ontstaan van genderdysforie maar ook of het onder leerlingen voorkomt. Dit
hebben wij gedaan door een enquête te maken en door te sturen via het
internet. Hoe we de enquête hebben gemaakt en de uitkomsten hierin komen
verder aan bod in dit werkstuk. We kwamen tot dit onderwerp door eigenlijk
gewoon goed om ons heen te kijken. We merkten dat in de maatschappij
veelal nog negatief wordt gedacht over zaken die van de norm afwijken, waar
mensen die genderdysforisch zijn dus ook onder vallen. Ook hebben wij zelf
kennissen die hiermee te kampen hebben, dus ergens is dit werkstuk een
tribuut naar hen toe.

Veel informatie over de behandelingen voor genderdysforische mensen komt

van de sites van ziekenhuizen in Nederland die daadwerkelijk deze
behandelingen uitvoeren. Een voorbeeld is het UMCG, het Universitair
Medisch Centrum Groningen. Dit is ook een van onze belangrijkste bronnen
van dit profielwerkstuk.

PAGINA 3
1. WAT IS GENDERDYSFORIE?

Mensen met genderdysforie hebben een erg hevig gevoel van onvrede met
hun eigen geslacht, waarmee ze dus geboren en opgegroeid zijn. Het gender
waarmee de persoon is geboren past niet bij hoe zij zich voelen, hoe ze
misschien denken of hoe ze zich willen gedragen. Mensen die genderdysforie
ervaren uiten dit op verschillende manieren.

Er is de laatste jaren een toegenomen aandacht voor mensen met

genderdysforie, onder andere in de media. In de media wordt wel de
lettercombinatie LHBTI+ gebruikt. LHBTI+ is een afkorting die staat voor
lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender en intersekse. Maar de
laatste tijd worden er ook nieuwe letters aan toegevoegd zoals de Q (Queer),
A (Aseksueel) en P (Panseksueel).

Sommige mensen blijven genderneutraal. Ze hechten zich dus niet aan een
specifiek gender, maar juist aan geen/ beide genders. Sommige negeren het
gevoel grotendeels, maar leven alleen op bepaalde tijden als het
geprefereerde geslacht. Deze twee kunnen vallen onder de term 'non-binair'.
Als we het woord transgender gebruiken, bedoelen we een overkoepelende
term die bestaat uit binaire transmensen (transmannen en transvrouwen),
maar ook non-binaire mensen en mensen die zich gekruist kleden. Non-
binaire mensen hebben het gevoel dat hun genderidentiteit niet kan worden
gedefinieerd binnen de marges van het genderbinair. In plaats daarvan
begrijpen ze hun geslacht op een manier die verder gaat dan alleen
identificeren als man of vrouw.

Sommigen leven helemaal volgens hun gewenste geslacht. Ze kleden, praten

en doen zoals zij zich voelen. Een andere optie is ook nog de operatie, of
‘ombouwen’ zoals sommigen het willen noemen. Ze laten zich opereren om
biologisch gezien ook tot het tegenovergestelde/gewenste geslacht te
behoren. Dit noemen we een transseksueel persoon.

Hier komen wij ook later weer op terug.

In veel van de gevallen vindt de genderdysforie plaats op jongere leeftijd,

maar dit hoeft echter niet altijd het geval te zijn. Bij volwassenen komt het

PAGINA 4
vaak ook nog voor. Er zijn zelfs ouderen die zich ineens realiseren dat ze zich
niet fijn voelen met het eigen gender. Zoek het maar eens op!

‘Gender’ is een breed begrip. Het heeft te maken met hoe iemand zichzelf
ervaart (genderidentiteit), maar ook met hoe anderen omgaan met
genderverschillen en genderrollen. Het gaat dus niet alleen om het
biologische geslacht van de persoon.

Vaak is het voor jonge kinderen makkelijker om met genderdysforie om te

gaan. Zij zijn namelijk vaak al gewend aan zich ‘anders’ voelen en kunnen
hier dus snel een uitweg in vinden door later een geslachtsoperatie te nemen.
Als men hier later achter komt, zoals in de puberteit en latere levensfasen, is
het moeilijker voor hen om te leren omgaan met het feit dat ze dus eigenlijk
tot het andere geslacht behoren.

Ouders accepteren in het begin maar moeilijk de keuze van hun kind (op
uitzonderingen na natuurlijk). Als zo’n persoon dan eindelijk de stap neemt
om zich te laten veranderen heeft de omgeving weinig begrip. Genderdysforie
wordt nog altijd als iets raars gezien. Iets wat mensen ook nog veel doen is
genderdysforie verwarren met transseksualiteit, hier is echter tot aan de
verandering (operatie) aan toe geen sprake van.

Wel moeten we duidelijk hebben dat genderdysforie géén geestesziekte is.

Het kan echter wel leiden tot psychische problemen. Het gevoel van dysforie
kan namelijk zó intens zijn, dat het kan leiden tot onder andere depressieve
gevoelens en angstklachten.

1.1 SOORTEN GENDERDYSFORIE

Je kunt mensen die genderdysforie eigenlijk onderscheiden in twee groepen.

De primaire en de secundaire transseksuelen. De primaire transseksuelen
zijn mensen die vanaf de geboorte zich niet thuis voelen in hun eigen lichaam.
Ze hebben een heel uitgesproken gevoel. Dit zwakt wat af aan het begin van
de puberteit maar als het lichaam gaat veranderen komt het gevoel weer sterk
terug. Hun lichaam gaat steeds meer afwijken van het gevoel dat ze hebben.
Zij zijn heel duidelijk en weten wat ze willen.

Bij de andere groep wordt pas op latere leeftijd duidelijk dat ze transseksueel
zijn. Dan is het moeilijker om vast te stellen of het om transseksualiteit gaat of
dat er psychische problemen zijn.

PAGINA 5
Ook vallen genderdysforische mensen weer op te delen in bepaalde groepen
van hoeverre zij al met de transitie bezig zijn:

TRANSGENDERISME

Sommige mensen voelen zich zowel man als vrouw. Zij zijn ontevreden met
het geslacht dat ze hebben en de ‘rol' die daarbij hoort. Zij willen (gedeeltelijk)
als het andere geslacht leven, maar er is geen wens tot een volledige
geslachtsaanpassing. In Nederland spreken we in dit geval over
transgenderisme. Transgenderisme geeft meestal veel gevoelens van
verwarring over de eigen identiteit. Wie ben ik? Wat ben ik? Wat betekenen
mijn verlangens en gedrag? Hoe moet ik verder?

TRANSSEKSUALITEIT

Wanneer er wel een wens is tot volledige geslachtsaanpassing, spreken we

van transseksualiteit. Een transseksueel meisje is dus iemand die als jongen
is geboren, maar zich eigenlijk een meisje voelt, Een transseksuele jongen is
iemand die als meisje is geboren, maar zich eigenlijk een jongen voelt. Bij dit
geval is er bijna altijd sprake om aan het lichaam aanpassingen aan te
brengen. Dit kan door middel van hormoontherapie en operaties (zie 1.3 en
1.4). De term kan echter ook gebruikt worden voor iemand die midden in het
transitie proces zit en dus niet alleen voor degene die hier al klaar mee zijn.

TRAVESTIE

Soms bestaat er alleen de wens zich te kleden als het andere geslacht, terwijl
het gevoel zowel man als vrouw te zijn ontbreekt. In dat geval spreken we van
travestie of crossdressing. De term "travestie" verwijst naar een handeling of
gedrag, zonder specifieke oorzaken of motieven voor dat gedrag toe te
schrijven of te impliceren. Travestie is niet synoniem met transgender zijn.
Mannen die zich op een glamoureuze manier vrouwelijk kleden als uitdrukking
van hun genderidentiteit, worden ook wel drag queens genoemd. Vrouwen die
zich als mannen kleden, worden drag kings genoemd.
Een travestiet moet niet worden verward met een transgender. Een travestiet
komt meestal overeen met het geslacht waarmee ze zijn geboren, terwijl een
transgender dat niet doet.
Het woord travestie is afgeleid van het Duitse Transvestitismus van Magnus
Hirschfeld en werdt voor het eerst gebruikt in zijn standaardwerk Die
Transvestiten

PAGINA 6
NON-BINAIR

Een non-binair persoon is iemand die zich niet thuis voelt in de binaire1
gendercategorieën man of vrouw en zich beter voelt bij een genderidentiteit
die dus niet binair is. Voor dit soort mensen voelt het vaak fijner of
comfortabeler om de aspecten van beide genders te combineren.

Wel moet goed duidelijk gemaakt worden dat intersekse niet direct deel
uitmaakt van het geheel dat we genderdysforie noemen. Als iemand
intersekse is, is er vaak sprake van chromosomale aangeboren afwijkingen
waarbij bepaalde lichamelijke kenmerken anders zijn. Bij de geboorte is dan
niet meteen duidelijk of iemand mannelijk of vrouwelijk is. Tegenwoordig
wordt vaker gesproken over DSD in plaats van intersekse. DSD staat voor
Disorders of Sex Development (stoornissen van de geslachtsontwikkeling).
Deze omstandigheden zijn natuurlijk anders dan die van een transseksueel of
genderdysforisch persoon.

1.2 DIAGNOSE EN BEHANDELING

Voordat je een behandeling kan krijgen voor dit fenomeen, heb je eerst
natuurlijk een diagnose nodig. Je gaat tijdens deze diagnose ongeveer 2 tot 5
keer met een gespecialiseerd iemand praten over wat er nou precies gaande
is. Tijdens deze gesprekken kan de psycholoog of psychiater de persoon in
kwestie leren kennen en een specifieke diagnosis stellen, waarna dus
waarschijnlijk een behandeling volgt. Tijdens deze gesprekken worden een
aantal belangrijke punten behandeld. Bijvoorbeeld, of er sprake van
genderdysforie is en hoe er hier persoonlijk mee omgegaan wordt. Ook wordt
er gevraagd of de persoon eraan toe is om in het gewenste geslacht te gaan
leven, zowel fysiek als mentaal. Hiernaast wordt er besproken wat precies de
verwachtingen van de aankomende behandelingen zijn en of er sprake is van
een eventuele kinderwens. Hormoonbehandelingen kunnen namelijk sterk
invloed hebben op de vruchtbaarheid. Natuurlijk vragen ze ook naar wat de
verwachtingen van de geslachtsverandering zijn, als in het leven erna en wat
de sociale gevolgen zijn van de transitie voor het gezin, de familie, de studie
en misschien wel werk. Laatst bespreken ze met de persoon of deze
eventuele problemen heeft die in de weg zouden kunnen staan van de
1
Vilayanur Ramachandran (1951) is een uit India afkomstige Amerikaanse
neuroloog gespecialiseerd in gedragsneurologie en mentale handicaps.

PAGINA 7
behandeling en of er al eerder iets van een psychologische behandeling heeft
plaatsgevonden bij deze person. Deze vragen en gesprekken zijn natuurlijk
erg belangrijk om eerlijk bij te zijn.
Er wordt meestal bij minstens een van de gesprekken aan een goed bekende
of familielid gevraagd of ze aan het gesprek willen deelnemen.

Hoewel er niet extreem veel onderzoek over dit onderwerp is gedaan, weten
we wel hoe je genderdysforie kunt herkennen. Het is namelijk een steeds
vaker voorkomend fenomeen. De uitingen zijn bij mannen en vrouwen
natuurlijk verschillend. De symptomen van genderdysforie zijn natuurlijk bij
iedereen anders, alleen komen deze over het algemeen het meest voor.
Bij jongens: Jongens trekken vaak meer op met meisjes dan jongens, ze
vinden het dan makkelijker om met het andere geslacht om te gaan en om
bevriend met ze te zijn. Meestal willen ze er graag uitzien als een meisje, met
voorkeur voor meisjeskleding en lange haren. Ook kunnen jongens of
mannen experimenteren met make-up om er meet vrouwelijk uit te zien.
Jongens kunnen ook minder geïnteresseerd zijn in mannelijke activiteiten
zoals gewelddadige videogames of sport. Vaak zeggen ze ook dat ze wilden
dat ze als meisje geboren waren of dat ze liever geen penis hadden. Als laatst
zien ze op tegen de puberteit vanwege baardgroei, borsthaar en het krijgen
van een zwaardere stem

Bij meisjes: Zoals jongens trekken meisjes ook meestal meer op met
jongens dan meisjes, meestal omdat ze dat makkelijker vinden. Ze willen er
qua kleding en kapsel uit zien als een jongen. Dit kunnen ze doen door
minder strakke kleding aan te doen om het vrouwelijke figuur te verbergen en
om een korter kapsel te nemen. Meisjes vinden het soms niet prettig om
zittend te plassen en geven aan dat ze liever een jongen waren geweest en
waren geboren met een penis.

1.3 HORMOONBEHANDELING

Voor mensen die officieel gediagnosticeerd zijn er 2 soorten behandelingen

mogelijk: hormoonbehandelingen of een operatie.

Hormonen onderdrukken voor een deel de oorspronkelijke

geslachtskenmerken, terwijl andere kenmerken zich juist ontwikkelen.

Je krijgt dan een behandeling met mannelijke of met vrouwelijke hormonen.

Als je bent gestart met deze behandeling, kunnen er lichamelijke
veranderingen ontstaan die niet terug te draaien zijn. Deze behandeling komt
voornamelijk in het eerste jaar van de behandeling voor.

PAGINA 8
Pas later komt het gesprek over complete geslachtsverandering door middel
van een operatie.
Vrouwelijke hormoontherapie wordt gebruikt om hormoonspiegels aan te
passen aan de gepaste genderidentiteit. Om overmatig risico te vermijden, is
het doel om de hormoonspiegels binnen het normale bereik voor het
doelgeslacht te houden.

MANNELIJKE HORMOONBEHANDELING
Als de behandeling met masculiniserende hormonen wordt gestart voordat de
veranderingen in de vrouwelijke puberteit beginnen, kunnen secundaire
geslachtskenmerken bij de vrouw, zoals de ontwikkeling van borsten, worden
vermeden. Masculiniserende hormoontherapie wordt ook wel
genderbevestigende hormoontherapie genoemd. Tijdens de masculiniserende
hormoontherapie krijg je het mannelijke hormoon testosteron, dat de
menstruatiecyclus onderdrukt en de productie van oestrogeen door de
eierstokken vermindert. Veranderingen die veroorzaakt zijn door deze
medicijnen kunnen tijdelijk of permanent zijn.

Omdat masculiniserende hormoontherapie de vruchtbaarheid kan

verminderen, moet de patiënt beslissingen nemen over hun vruchtbaarheid
voordat ze met de behandeling beginnen. Het risico op blijvende
onvruchtbaarheid neemt toe bij langdurig gebruik van hormonen, vooral
wanneer hormoontherapie wordt gestart voor de puberteit. Zelfs na het
stoppen van de hormoontherapie is het mogelijk dat de eierstok- en
baarmoederfunctie niet goed genoeg herstellen om ervoor te zorgen dat de
patiënt zwanger kan worden zonder hulp van voortplantingstechnologie.

Je begint de hormoontherapie door testosteron te nemen. Doorgaans zal de

arts een lage dosis voorschrijven en de dosering gedurende een periode van
maanden langzaam verhogen. Testosteron wordt toegediend via een injectie
of een gel die op de huid wordt aangebracht. Andere testosteronpreparaten
kunnen worden gebruikt, zoals een pleister of korrels die onder de huid
worden geplaatst.

Masculiniserende hormoontherapie zal binnen enkele weken tot maanden

veranderingen in het lichaam veroorzaken. De effecten zijn onder anderen het
stoppen met je menstruatie. Dit gebeurt binnen twee tot zes maanden na de
behandeling. Ook stem verdieping, dit begint drie tot twaalf maanden na de
behandeling. Het maximale effect treedt binnen één tot twee jaar op. Je krijgt
ook gezichts- en lichaamshaargroei. Dit begint drie tot zes maanden na de
behandeling. Het maximale effect treedt binnen drie tot vijf jaar op.
Herverdeling van lichaamsvet begint binnen drie tot zes maanden. Het
maximale effect treedt binnen twee tot vijf jaar op. Uitbreiding van de clitoris
en vaginale atrofie begint drie tot twaalf maanden na de behandeling. Het

PAGINA 9
maximale effect treedt binnen één tot twee jaar op. Als laatst heb je een
verhoogde spiermassa en kracht. Dit begint binnen zes tot twaalf maanden na
de behandeling. Het maximale effect treedt binnen twee tot vijf jaar op.

Welk maximaal effect hoort bij welke behandeling?

VROUWELIJKE HORMOONBEHANDELING
Als feminiserende hormoontherapie wordt gestart voordat de veranderingen in
de mannelijke puberteit beginnen, kunnen secundaire geslachtskenmerken bij
mannen, zoals toegenomen lichaamsbeharing en veranderingen in de
toonhoogte, worden vermeden. Vrouwelijke hormoontherapie is ook bekend
als genderbevestigende hormoontherapie. Vrouwelijke hormoontherapie is
echter niet voor alle transgender vrouwen. Vrouwelijke hormoontherapie kan
vruchtbaarheid en seksuele functie beïnvloeden en andere
gezondheidsproblemen veroorzaken. Vrouwelijke hormoontherapie kan
genderdysforie minder ernstig maken, psychische en emotionele stress
verminderen, het verbeterd seksuele bevrediging en de kwaliteit van leven
van de patiënt.

Andere bijwerkingen van oestrogeengebruik bij transvrouwen zijn verminderd

libido, erectiele functie en ejaculatie. Erectiele functie kan verbeteren met het
gebruik van orale medicatie zoals sildenafil (Viagra) of tadalafil (Adcirca,
Cialis). (Dit begreep ik niet helemaal)

Meestal begin je met feminiserende hormoontherapie door het diureticum

spironolacton in doses van 100 tot 200 milligram per dag te nemen. Dit
blokkeert mannelijke geslachtshormoon receptoren en kan de productie van
testosteron onderdrukken.

Na vier tot acht weken begin je oestrogeen te gebruiken om de productie van

testosteron te verminderen en vervrouwelijking op te wekken. Oestrogeen kan
op verschillende manieren worden ingenomen, waaronder als pil, door injectie
of in huidpreparaten, zoals een crème, gel, spray of pleister.

Feminiserende hormoontherapie zal binnen enkele weken tot maanden

veranderingen in uw lichaam gaan veroorzaken. De tijdlijn van de therapie
zorgt voor meerdere ontwikkelingen zoals een verminderd libido. Dit begint
één tot drie maanden na aanvang van de behandeling. Het maximale effect
treedt binnen één tot twee jaar op. Ook zorgt het voor verminderde spontane
erecties. Dit begint één tot drie maanden na de behandeling. Het maximale
effect treedt binnen drie tot zes maanden op. Zelfs krijgt de patiënt een
zachtere, minder vette huid. Dit begint drie tot zes maanden na de
behandeling. Borstontwikkeling gebeurt ook bij de ontwikkelingen. Dit begint

PAGINA 10
drie tot zes maanden na de behandeling. Het maximale effect treedt binnen
twee tot drie jaar op. Herverdeling van lichaamsvet begint drie tot zes
maanden na de behandeling. Het maximale effect treedt binnen twee tot vijf
jaar op. Verminderde spiermassa begint drie tot zes maanden na de
behandeling. Het maximale effect treedt binnen één tot twee jaar op. Als
laatst heb je verminderde groei van gezichts- en lichaamshaar. Dit begint zes
tot twaalf maanden na de behandeling. Het maximale effect treedt binnen drie
jaar op.

1.4 MOGELIJKE OPERATIES

Als je dan het gesprek over complete geslachtsverandering hebt gehad kun je
in aanmerking komen voor een aantal operaties.

VULVA- OF VAGINAPLASTIEK

Vulva- of vaginaplastiek is een geslachtsaanpassende operatie voor een

transvrouw. Als je een jaar in het transitietraject zit en dit ook goed gaat, dan
kom je in aanmerking voor een geslachtsaanpassende operatie. Voor de
transvrouw kan dat een vulva- of een vaginaplastiek zijn. Je hebt voor zo'n
operatie echter eerst een gesprek met jouw psycholoog nodig.

Vulvaplastiek

Vulvaplastiek is simpel
gezegd een ondiepe
vagina. Uiterlijk ziet dit
er hetzelfde uit als een
vaginaplastiek. Het
verschil is dat je bij een
vulvaplastiek een
vagina-ingang van een
paar centimeter maakt.
Dat betekent ook dat
geslachtsgemeenschap
niet mogelijk is. Een
voordeel is dat je de vagina niet hoeft te spoelen en open hoeft te houden
door te dilateren.

Vaginaplastiek

PAGINA 11
Bij een vaginaplastiek maken we een diepe vagina van ongeveer 15
centimeter. Geslachtsgemeenschap is in principe mogelijk. Er zijn
verschillende mogelijkheden om een vagina te laten maken.

 Met huid van de penis: Dit kan alleen gedaan worden als er genoeg
lengte en diameter is van de penishuid. Meestal is dit een normaal
ontwikkelde penis, die niet besneden is. Tijdens de operatie wordt de
plasbuis ingekort en worden de teelballen, zaadstrengen en
zwellichamen weggehaald. De clitoris wordt gemaakt van een deel van
de eikel. De zenuwen en bloedvaten die voor het gevoel en de
doorbloeding zorgen, blijven behouden.
 Met extra huidtransplantaat: Bij een kleine penis is het niet mogelijk
om alleen met penishuid een voldoende diepe vagina te maken. Er
wordt dan een stukje huid van de balzak gebruikt om de penishuid mee
te verlengen. Als het nodig is wordt deze huid tijdens de operatie
onthaard. De operatie zelf is verder hetzelfde als de standaard
penisinversie vaginaplastiek.
 Met een stukje van de darm: Soms is er te weinig huid om een
voldoende diepe vagina te maken. Zelfs niet met transplantatiehuid. In
dat geval is een darm-vaginaplastiek een optie. Een deel van de darm
wordt dan gebruikt als binnenbekleding van de vagina.

Deze operatie is vrij heftig. Je moet na deze operatie dan ook 3-5 dagen in
bed blijven liggen in het ziekenhuis. Er wordt dan een tampon ingebracht voor
eventuele interne bloeding. Dit is een condoom met veel gazen erin. Deze
wordt er na de bedrust uitgehaald door de arts. Ook wordt er een verband
aangebracht over de wond en krijg je een katheter2 voor het plassen.

BORSTVERGROTING

Een borstvergroting is plastische chirurgie waarbij de borsten vergroot

worden. Om de borsten te vergroten worden onder de huid borstimplantaten
ingebracht. Er zijn ook vrouwen wiens borsten zo groot zijn dat ze er
bijvoorbeeld rugklachten van krijgen. Deze vrouwen kunnen een
borstverkleining ondergaan.

Bij een borstvergroting heb je de keuze uit verschillende soorten

borstimplantaten. De meest gebruikte implantaten zijn siliconen
borstimplantaten en implantaten gevuld met fysiologisch zout. Siliconen
implantaten hebben als voordeel dat ze zacht zijn en daardoor natuurlijk
aanvullen. Verder is de kans op een litteken kleiner bij een zachte siliconen
2
Een katheter is een dun slangetje dat u via uw plasbuis tot in uw blaas
opschuift

PAGINA 12
borstimplantaat. De buitenkant van het implantaat is ruw of glad. De met zout
gevulde borstimplantaat heeft dezelfde verhouding zout en water als het
menselijk lichaam. Bij een lekkage van het implantaat kan daardoor de inhoud
zonder problemen door het lichaam worden opgenomen. Ook bij dit type
borstimplantaat is de buitenkant glad of ruw.

Wederom heb je een gesprek met jouw plastische chirurg om te bepalen welk
implantaat het beste bij jou past. Er wordt dan gepraat over jouw wensen voor
de borsten en of deze haalbaar zijn met de staat van je lichaam.

De operatie vindt plaats onder narcose, je voelt er dus alleen na de operatie

wat van. Meestal wordt een snede gemaakt in de huidplooi onder de borst,
maar de snede kan ook naast de tepel of in de oksel worden gemaakt. Via de
sneden worden de borstimplantaten ingebracht. De implantaten komen
tussen de borstklier en de borstspier of onder de borstspier te zitten. Als je
huid niet dik genoeg is, zie je de implantaten zitten wanneer ze tussen de
borstklier en de borstspier worden ingebracht, vandaar dat ze dan onder de
borstspier worden geplaatst. Als de prothese op de juiste plek is ingebracht
wordt de borst dichtgemaakt.

Echter zijn er bij borstimplantaties soms wat complicaties aanwezig. Het

implantaat kan door het lichaam worden afgestoten, je tepels kunnen minder
gevoelig worden of het implantaat gaat kapot door slijtage. Deze gevallen zijn
niet zo zeldzaam als je zou denken.

Na de operatie krijg je voor steun een verband om je borsten of je krijgt een

sportbeha aan. Vaak worden drains aangebracht bij de wond om wondvocht
op te vangen. Als er geen wondvocht meer geproduceerd wordt, mogen de
drains eruit. Meestal mag je op dezelfde dag van de operatie nog naar huis,
soms nog met de drains in de wond. De hechtingen die gebruikt worden, zijn
oplosbaar en deze hoef je er dus niet uit te laten halen. Wel duurt het na de
borstvergroting weer even voordat de pijn is verdwenen en je weer zonder
problemen je dagelijkse activiteiten kunt opnemen.

BORSTVERWIJDERING

Een mogelijke operatie in een transitieproces van vrouw naar man is het
verwijderen van de borsten. Dit heet ook wel een ''subcutane mastectomie''.
Het is mogelijk om tijdens deze operatie ook meteen de eierstokken en de
baarmoeder weg te halen.

Je mag deze operatie echter alleen ondergaan als je aan een paar
voorwaarden voldoet. Je mag zo niet roken, en als je wel rookt moet je 6
weken voor de operatie compleet gestopt zijn. Door de stoffen in sigaretten

PAGINA 13
heb je namelijk een vergrootte kans op wondinfecties. Hierdoor kan het
weefsel dan ook afsterven, wat niet de bedoeling is. Verder is het ook
belangrijk dat je BMI kleiner of gelijk aan 35 is. Het gewicht speelt ook een rol
in de kans op wondinfecties en een langzame genezing van de wond. Er kan
ook een minder goed eindresultaat komen door overgewicht.

De operatie duurt ongeveer 3 uur en gebeurt onder narcose. Er zijn

verschillende mogelijkheden:

 De donutprocedure: Deze operatie kan alleen gedaan worden bij wat

kleinere borsten, die bijna tot niet hangen. Ook moet hierbij de huid
goed, stevig en ook elastisch zijn. Er wordt tijdens deze operatie een
kleine en een grote cirkelvormige snede om de tepelhof gemaakt. De
huid die hiertussen ligt wordt verwijderd, en de buitenste cirkel wordt
vervolgens aan de binnenste gehecht. Een voordeel bij deze procedure
is dat de tepel hierna vaak nog wel gevoel heeft en dat er alleen rond
de tepel een litteken zit. Echter zit de tepel hierbij vaak wel wat
verkeerd omdat hij niet verplaatst wordt.

 Vrije tepeltransplantatiemethode: Voor de wat grotere en ook

hangende borsten is deze methode de meest gebruikte optie. Er wordt
een snede gemaakt aan de onderkant van de borst om het
borstklierweefsel te kunnen verwijderen. Ook wordt er aan de
onderkant van de borst overtollige huid verwijderd. De tepel wordt
losgehaald, verkleind en getransplanteerd naar de anatomisch correcte
plaats op de borst. Een voordeel hier is dat de tepelvorm en positie
makkelijker te bepalen zijn en dat de littekens rond de tepel kleiner zijn.
Een nadeel is dan dat er een groot litteken zal zitten onder de borst. De
tepel heeft hier ook geen gevoel meer. Soms is er een geval dat de
tepel afsterf door slechte doorbloeding. In dit geval kun je ook een
tepeltatoeage nemen.

PAGINA 14
Meestal mag je de dag na de operatie naar huis. Direct na de operatie moet je
6 weken lang, dag en nacht een strak hesje of een band dragen. Dit voorkomt
vochtophoping op de plek waar het borstklierweefsel heeft gezeten. De band
mag even af als je gaat douchen. Er zijn bij deze operatie weinig complicaties
ter sprake.

VERWIJDEREN VAN BAARMOEDER EN EIERSTOKKEN

Voor het verwijderen van de baarmoeder en de eierstokken kunnen meerdere

oorzaken zijn. Zo kan het bijvoorbeeld voorkomen dat je enorm veel
menstruatiepijn hebt. Maar in het geval van een geslachtsoperatie kan deze
operatie ook plaatsvinden. Er zijn voor deze ingreep meerdere soorten
operaties mogelijk. Welke het beste is voor een specifiek persoon wordt
bepaald door de gynaecoloog. Gynaecologie is de specialisatie in de
geneeskunde die zich bezighoudt met organen en ziekten die specifiek zijn
voor vrouwen. Simpelweg is een gynaecoloog dus een vrouwenarts. De
operaties voor baarmoeder verwijdering zijn de volgende:

 Verwijdering via de schede: Vaak kan de baarmoeder via de schede

verwijderd worden, via de vagina. Dan komt er alleen een litteken in de
top van de vagina. Dit kan alleen als de baarmoeder niet al te groot is
en als hij de neiging heeft een beetje naar beneden te zakken. Bij deze
operatietechniek kan de baarmoedermond niet behouden blijven. Ook
het herstel na de operatie verloopt vaak wat sneller en u heeft minder
pijn.

 Verwijdering via de buik: Deze operatie gebeurt meestal als de

baarmoeder wat aan de grotere kant is en als de eierstokken vergroot
zijn. Deze operatie gaat zoals de naam al zegt via de buikwand, dus hij
is abdominaal. De snede is meestal zo'n 10 tot 15 centimeter en zal

PAGINA 15
 meestal horizontaal zijn, net boven het schaamhaar. Dit is de
zogenaamde bikinisnede. Soms is een snede van de navel naar
beneden noodzakelijk. De gynaecoloog maakt de baarmoeder los van
de omringende ophangbanden en eierstokken. In overleg met uw
gynaecoloog kan bij deze operatietechniek de baarmoedermond
worden behouden. Dit is dus niet het geval is bij de vorige operatie.

 Kijkbuisoperatie: Het is ook mogelijk de operatie via de kijkbuis te

verrichten. De gynaecoloog maakt in de buikwand drie tot vier gaatjes.
Eén gaatje dient voor de kijkbuis. Hierdoor brengt de gynaecoloog
eerst gas in de buik om de darmen omhoog te drukken. Daarna wordt
de kijkbuis gebruikt om, zoals je kan verwachten door de naam, mee te
kunnen kijken. Via de twee tot drie andere gaatjes worden
instrumenten ingebracht en wordt de baarmoeder losgemaakt. De
baarmoeder kan dan via de schede verwijderd worden, waarbij de
baarmoedermond in het algemeen niet behouden blijft. Ook kan de
baarmoeder met een speciaal instrument via de kijkbuis verwijderd
worden. Dan blijft de baarmoedermond behouden. In verband met een
verhoogd risico op complicaties wordt het verwijderen via de kijkbuis
echter vrijwel niet meer gedaan.

Een operatie gaat altijd gepaard met bloedverlies. Soms is een

bloedtransfusie nodig. Daarnaast kunnen bij elke operatie, hoe klein ook,
complicaties of neveneffecten optreden. De meeste operaties verlopen
zonder complicaties.

Om de eierstokken te laten verwijderen wordt altijd eigenlijk een vaste

procedure doorgaan:

De eierstokken worden vaak alleen als het echt noodzakelijk is verwijderd

tijdens een operatie. Echter voor transseksuele personen is het fijner als ze
verwijderd worden. Dit verwijderen gebeurt tijdens een kijkoperatie of een
openbuik operatie.

Bij zo'n verwijdering van de eierstokken haalt de gynaecoloog tijdens een

operatie één of beide eierstokken weg. De eierstokken kunnen zowel via een
opening in de vagina als via een opening in de buikwand worden verwijderd.

Er zijn na dit soort operaties een verschillend aantal gevolgen. Je hebt de

meest logische, namelijk het niet meer kunnen menstrueren en niet meer
zwanger kunnen worden. Ook kan het zo zijn dat je in het begin wat
plasproblemen ervaart. Vaak komt het ook voor dat men een veranderende

PAGINA 16
beleving van de seksualiteit heeft, maar dit ligt voor iedereen anders en geldt
dus ook niet voor iedereen die de operatie heeft ondergaan.

PHALLOPLASTIEK

De phalloplastiek is een operatie waarbij een penis (phallus) wordt gemaakt

met weefsel van andere plekken uit het lichaam, zoals uit de arm, been of
flank. Welke techniek wordt gebruikt, hangt af van de lichamelijke kenmerken
en van de wensen van de cliënt.
De penis kan met of zonder plasbuisverlenging worden gemaakt. De
phalloplastiek met plasbuisverlenging geeft meer kans op complicaties dan de
operatie zonder plasbuisverlenging. Daarnaast geeft de plasbuisverlenging
geen garantie om staand te kunnen plassen.

Ook voor deze operatie zijn er een aantal voorwaarden waar de client aan
moet voldoen. De persoon:

 Is gestopt met roken

 Heeft een goede plasfunctie
 Heeft een gezond gewicht met een BMI van minstens 18 en maximaal
30
 Heeft een niet te dikke donorhuid op bijvoorbeeld de arm of het been
 Heeft een informatie bijeenkomt genitale chirurgie bijgewoond

De operatie duurt meestal rond de 3 uur, maar kan ook langer dan 6 uur
duren bij een wat ingewikkeldere ingreep.

De phalloplastiek kan met en zonder plasbuisverlenging worden gemaakt. Bij

een phalloplastiek zonder plasbuisverlenging plast u vanachter de balzak. Bij
een plasbuisverlenging eindigt de plasbuis in de top van de penis. Het is erg
belangrijk om te beseffen dat een verlengde plasbuis altijd tot hoge
complicatierisico's leidt. Daarnaast geeft de plasbuisverlenging geen garantie
om staand te kunnen plassen.
De balzak wordt met en zonder plasbuisverlenging op ongeveer dezelfde
manier gemaakt.
Met: De clitoris en de binnenste en buitenste schaamlippen worden
losgesneden. Met behulp van de binnenste schaamlippen wordt de plasbuis
een klein stukje verlengd. Vervolgens worden de buitenste schaamlippen en
de huid van de schaamheuvel naar elkaar toegebrach en aan elkaar gehecht.
Nu is de balzak gemaakt en is het genitale deel klaar voor aansluiting van de
phallus.

PAGINA 17
Zonder: De clitoris en de binnenste en buitenste schaamlippen worden
losgesneden. Vervolgens worden de buitenste schaamlippen en de huid van
de schaamheuvel naar elkaar toegebracht en aan elkaar gehecht. Nu is de
balzak gemaakt en is het genitale deel klaar voor aansluiting van de penis. De
plasbuis komt onder de balzak uit.

De schacht van de penis kan op 3 verschillende manieren worden gemaakt:

 Met donorhuid vanuit de onderarm: op de arm zit een gebied van
ongeveer 13 bij 13 centimeter dat als donorhuid kan worden gebruikt.
Met behulp van een microscoop worden de bloedvaten van de
donorhuid aangesloten op de bloedvaten in de lies. De zenuw wordt
aangesloten op een van de twee zenuwen van de clitoris. Zo kan er
gevoel in de penis komen. Daarna wordt de penis op de juiste plek en
positie gezet en vervolgens vastgehecht.
 Met donorhuid vanuit het bovenbeen: Net zoals bij de onderarm
wordt er op het bovenbeen ook een huidgebied van 13 bij 13
centimeter gebruikt als donorhuid. De huid met zenuwen en bloedvaten
wordt van het been losgemaakt. De huid wordt opgerold en

PAGINA 18
 vastgehecht tot een phallus. De phallus wordt dan onderhuids, en
onder de beenspieren door, naar het genitale gebied verplaatst. De
aan- en afvoerende bloedvaten blijven intact. Daarna worden wederom
de zenuwen samengebonden en wordt de penis weer juist neergezet
en vastgehecht.
 Met donorhuid vanuit de flank: Er is hier weer sprake van een
huidgebied van 13 bij 13 centimeter. De huid wordt opgerold en
vastgehecht tot een phallus. Het geheel wordt naar het genitale gebied
gebracht, opgerold en vastgehecht tot phallus. Hierbij blijven de aan-
en afvoerende bloedvaten intact. Dan wordt de zenuw van de
donorhuid aangesloten op één van de twee zenuwen van de clitoris. Zo
kan er gevoel in de penis komen. De huid wordt daarna gevormd tot
een penis en vastgehecht.

Bij deze operatie is het risico op complicaties best wel groot. Zonder plasbuis
is dit 5 procent, maar met plasbuis is dit echter 50 procent. Zo kan er:

 Nabloeding voorkomen
 Een opening in de wonden ontstaan
 Weefsel afsterven
 Een infectie optreden
 Een probleem zijn met plassen
 Een verlies van het orgasme zijn

De dagen na de operatie moet de patiënt zoveel mogelijk op zijn rug in bed

blijven liggen. Zo kan de wond zo goed mogelijk genezen en de zwelling het
snelst verminderen. Verder worden er vooral veel medicijnen tegen pijn
toegediend.

Dit zijn natuurlijk een aantal voorbeelden in detail uitgewerkt, maar over het
algemeen is dit wat zo'n transitie nou precies inhoudt per geslacht:

Operatie man naar vrouw:

Bij de operatie voor mannen wordt de penis weggewerkt en omgebouwd tot

een vagina. De huid van de penis wordt gebruikt om schaamlippen te maken.
De gevoelige huid van de penis wordt als een soort clitoris gebruikt.
Geslachtsgemeenschap is gewoon mogelijk. De borsten worden vaak
vergroot met siliconen (borstvergroting) en de ‘mannelijke’ brede kaken en
kinnen worden aangepast tot wens van de patiënt. Gemiddeld zijn de kosten

PAGINA 19
van deze operatie zo’n 3.500 euro. Er moeten echter nog altijd hormonen
geslikt worden om dit effect zo te houden.

Operatie Vrouw naar man:

Deze operatie is een aardig stuk ingewikkelder. Na een jaar van hormonen
slikken kan er een borstoperatie plaatsvinden. Drie tot zes maanden later
wordt de baarmoeder verwijderd. Uit een huid lap kan een penis gemaakt
worden, een vleselijk apparaat waarmee je niets bijzonders kan doen. Alleen
staand plassen is hiermee mogelijk, er kan dus geen erectie plaatsvinden.
Seksuele gevoelens zullen zeer waarschijnlijk ook een stuk verminderd
worden door de operatie. Er zullen ook altijd littekens blijven waar de huid lap
is weggehaald.

Een andere mogelijkheid is echter van sprake bij deze transitie.

Het is hier ook mogelijk om een kleinere penis vanuit de clitoris te laten
maken. De clitoris is door gebruik van al de hormoonpillen 4 tot 6 cm
gegroeid. De lange clitoris wordt tijdens de operatie van onderen losgemaakt
zodat hij net als een penis loshangt. De urinebuis wordt verlegd langs de
clitoris zodat er staand geplast kan worden. Tot slot maakt de chirurg van de
grote schaamlippen een balzak. Op deze wordt er een natuurgetrouwe
gevoelige penis, die ook stijf kan worden, gemaakt. Er moeten natuurlijk ook
hormonen geslikt blijven worden, net zoals bij de andere operatie. Deze
operatie kost circa 7.500 euro.

Nederland is een van de weinige landen in de wereld waar een operatie als
deze door het ziekenfonds vergoed kan worden.

1.5 NABEHANDELING

Als je kiest voor een hormoonbehandeling, blijf je voor de rest van je leven
onder controle bij het Genderteam. Het 1e jaar heb je elke 3 maanden een
afspraak met de gynaecoloog of de verpleegkundig specialist. Er wordt dan
bloedonderzoek gedaan en de hormoonbehandeling kan indien mogelijk
aangepast worden. Na dit eerste jaar heb je meestal, afhangend van hoe
emotioneel stabiel je bent, 1 of 2 keer per jaar een afspraak.

Andere zaken zijn bijvoorbeeld het laten veranderen van je identiteitskaart en

hiermee dus ook je geboorteakte. Je hebt hiervoor een ‘verklaring
transgender’ nodig om te laten zien dat je dus daadwerkelijk van geslacht

PAGINA 20
bent veranderd. Je kan zo dus je geslacht en een eventuele geprefereerde
voornaam laten veranderen in je geboorteakte.

Om zo’n ‘verklaring transgender’ te ontvangen, zal je eerst contact op moeten

nemen met het genderteam. Dan is nog maar de vraag of je deze verklaring
direct krijgt, of dat er sprake is van uitstel. In het tweede geval zal je eerst
weer een gesprek aan moeten vragen waarin de situatie nog eens goed wordt
beoordeeld door deskundigen. Dit is vaak het geval als je geen diagnostische
behandeling bent ondergaan.

1.6 NIET OPEREREN?

Voor vermannelijking of vervrouwelijking zijn diverse operaties en combinaties

mogelijk rondom de definitieve gender operaties. Er is uiteraard ook de keuze
om helemaal geen operatie te ondergaan. Het is van groot belang om jezelf
goed te laten informeren, de keuzes voor de toekomst goed te overzien en in
overleg met de psycholoog en andere behandelaars te bepalen wat het beste
past bij de client en bij het leven van de client.

Daarnaast is het belangrijk om het lichaam goed te leren kennen en te

ontdekken wat echt belangrijk is voor de client. Denk aan uiterlijke
kenmerken, staand kunnen plassen of het hebben van gevoel in het genitale
gebied. Het kan ook helpen om uw overwegingen te bespreken met uw
naasten. Daarnaast kunt u de keuzehulp raadplegen. Uiteindelijk ligt dit
gedeelte vooral bij de persoon zelf.

Stel dat de persoon in kwestie nog niet klaar is voor zo een heftige ingreep
maar wel al iets aan het genderdysforische gevoel wil laten doen, dan zijn er
verschillende opties die je kunt gebruiken om dit gevoel significant te
verminderen. Deze mogelijkheden worden de niet-medische opties genoemd.
Een niet-medische optie is bijvoorbeeld een penisprothese.
Er zijn al veel verschillende soorten en maten penisprotheses, met elk
verschillende functies. De meeste penisprotheses (ook bekend als packer)
zijn bedoeld als broekvulling; dat zorgt er simpelweg voor dat er een soort bult
in je onderbroek komt. Er zijn ook penisprotheses om staand te kunnen
plassen, een soort plastuit. Sommige soorten zijn te gebruiken als
broekvulling, om staand te plassen én om te penetreren. Maar deze zijn
eigenlijk altijd heel erg duur en niet altijd even functioneel. Het is hier beter om
gewoon twee verschillende penisprotheses te kopen.

PAGINA 21
2. HOE ONTSTAAT GENDERDYSFORIE?

Hoe genderdysforie nou precies bestaat is niet 100% duidelijk. Er zijn wat
theorieën over hoe het ongeveer in zijn werking zou moeten gaan, maar het
blijft voornamelijk nog een groot raadsel. Niks is namelijk nog met zekerheid
bewezen. Wel wordt hier nog volop onderzoek naar gedaan. Sommige
denken dat de hersenen zelf bepalen of jij je man of vrouw voelt, en andere
denken dat het DNA hier een grote rol bij speelt.
De theorie van Vilayanur Ramachandran3 stelt dat er in je brein een soort
blueprint van het lichaam aanwezig zou moeten zijn. Bij mensen die
genderdysforie ervaren, is deze blueprint dus simpel gezegd omgedraaid.

2.1 BIOLOGISCHE VERKLARING

Normaal gesproken wordt bij de bevruchting bepaald of iemand een jongen of

een meisje is. Dit gebeurt op het moment dat de geslachtschromosomen van
vader en moeder samensmelten. De samensmelting van twee X
chromosomen betekent dat het vruchtje zich tot een meisje ontwikkelt en de
samensmelting van een X en een Y chromosoom betekent dat het vruchtje
zich tot een jongetje ontwikkelt. Die chromosomen zorgen voor de uiterlijke
kenmerken (fenotype), die natuurlijk verschillen bij jongens en meisjes. Ook
zorgen deze chromosomen voor de verschillende ontwikkeling van mannelijke
en vrouwelijke hersenen.
De hersenen ontwikkelen zich dus bij jongens en meisjes verschillend. Dit
gebeurt allemaal onder de invloed van hormonen in het lichaam tijdens de
kritieke periode in de ontwikkeling van de hersenen. Als de vrucht zich tot een
jongetje ontwikkelt (XY) produceert het lichaam mannelijke
geslachtshormonen, die zorgen voor de ontwikkeling van mannelijke
hersenen. Een meisje (XX) produceert vrouwelijke geslachtshormonen,
waardoor de hersenen vrouwelijk worden. De hersenen passen dus bij het
geslacht. Helaas zijn hersenen heel gevoelig voor veranderingen in
hormoonconcentraties tijdens de kritieke periode van de ontwikkeling. Niet
alleen de hormonen in het lichaam van de foetus, maar ook die daarbuiten
(van de moeder) hebben invloed op de hersenen.
Als de hormoonconcentraties in die periode veranderen, kan het dus
gebeuren dat de hersenen zich abnormaal ontwikkelen. Een te hoge
concentratie mannelijke geslachtshormonen in de baarmoeder of het bloed
van de moeder kan er dus voor zorgen dat hersenen zich ontwikkelen tot

3
Dzjengis Khan, geboren als Temüjin, was een Mongools heerser en
veroveraar. Dzjengis Khan verenigde de Mongoolse stammen en stichtte qua
oppervlakte het grootste aaneengesloten imperium in de wereldgeschiedenis.
Het strekte zich uit van China tot aan de rivier de Donau.

PAGINA 22
mannelijke hersenen, ook al is het genotype en fenotype van de foetus
vrouwelijk. Vrouwelijke hersenen bij een mannelijke foetus is ook mogelijk.

2.2 VERSCHIL KINDEREN EN ADOLESCENTEN

Genderdysforie kan op elke leeftijd voorkomen. Al op jonge leeftijd kunnen

gevoelens van genderdysforie aanwezig zijn. Wanneer je als kind deze
gevoelens hebt, hoeft dit niet te betekenen dat je dit gevoel blijft houden.
Soms verdwijnen dergelijke gevoelens weer.

2.3 GESCHIEDENIS

Sommige Indiaanse naties hebben al lang bestaande namen en rollen voor

mensen met een geslachtsvariant of een derde geslacht. Deze rollen bestaan
meestal alleen in culturen met rigide genderrollen, wat meestal alleen wordt
gezien in patriarchale gemeenschappen. De term tweegeest, die nu met
terugwerkende kracht wordt gebruikt om deze historische rollen te
beschrijven, werd pas in 1990 gecreëerd op de lesbische en homoseksuele
internationale bijeenkomst in Winnipeg.

Een van de eerste gedocumenteerde bewoners van de Amerikaanse koloniën

om binaire genderrollen uit te dagen, was Thomas Hall. Hij was een bediende
die in 1620 afwisselend gekleed ging in zowel mannen- als vrouwenkleding.
Hall is waarschijnlijk intersekse geweest en werd door de rechtbank van
Virginia bevolen om tegelijkertijd zowel een mansbroek als een
vrouwenschort en pet te dragen. Volgens Genny Beemyn in ‘a Transgender
History of the United States,’ bevatten de weinige historische verslagen van
transgenders die bestaan in het Amerika van de 17e en 18e eeuw
voornamelijk vrouwelijke tot mannelijke transgenders, mogelijk omdat het
moeilijker was voor mannelijke naar vrouwelijke mensen om zich met succes
als vrouw te presenteren vóór de komst van hormoonbehandelingen en
geslachtsveranderingsoperaties. Een voorbeeld dat ze noemt is Mary Henly,
een door vrouwen toegewezen persoon in Massachusetts die in 1692 werd
beschuldigd van het illegaal dragen van mannenkleding omdat het de loop
van de natuur leek te verstoren.

Het woord transgender werd wijdverspreid populair in de jaren 1990 als een
overkoepelende term om mensen te beschrijven die traditionele genderrollen
oversteken. Transgender-geïdentificeerde auteur Virginia Prince wordt
meestal gecrediteerd met het bedenken van de term. In 1969 gebruikte Prince
de term 'transgenderal' om zich te onderscheiden van transseksuelen, of

PAGINA 23
degenen die hun lichaam fysiek veranderen door hormonen en chirurgie.
Haar gebruik van de term "transgenderal" maakte duidelijk onderscheid
tussen trans-ing geslacht (mannelijk of vrouwelijk) versus trans-ing
geslacht.??

In het midden van de 19e eeuw kwamen er voor het eerst beschrijvingen van
genderdysforie. Tot de jaren 50 werden genderconformiteit en homoseksuele
relaties vaak nog beschouwd als sociaal verwerpelijke vormen van perversie.
Dit begon te veranderen toen Christine Jørgensen in 1952 de eerste
Amerikaan werd die van geslacht veranderde.

In 1957 pleitte seksuoloog John William Money voor het concept van gender
als een aparte entiteit van seks. In 1980 werd het door de American
Psychiatric Association (APA) geclassificeerd als een vorm van geestesziekte
die 'genderidentiteitsstoornis' wordt genoemd. Deze term droeg bij aan de
stigmatisering en discriminatie die nog steeds wordt ervaren door transgender
en genderfluïde mensen.
Ten slotte erkende de APA in 2013 dat "gender-non-conformiteit op zichzelf
geen mentale stoornis is", en herclassificeerde "genderidentiteitsstoornis" als
"genderdysforie", die alleen een medische aandoening wordt als het leidt tot
daadwerkelijke mentale of fysieke schade.
Wat is hiervan voor jullie de betekenis?

Ondanks dit keerpunt van de medische gemeenschap, blijven transgenders

voor aanzienlijke uitdagingen staan bij het verkrijgen van gelijkheid en sociale
acceptatie.
Ondanks recente tekenen van betere acceptatie, zoals wettelijk verplichte
transgender openbare toiletten, blijven veel genderdysfore personen lijden
onder hun gevoelens.
Volgens de APA-eisen artsen dat transseksuele of transgender personen die
hormoontherapie of geslacht veranderende chirurgie zoeken, eerst moeten
worden onderzocht en doorverwezen door een geestelijke
gezondheidszorgverlener.
Uit onderzoek van de Universiteit van Californië in 2012 bleek dat de afwijzing
door de heterogemeenschap die wordt ervaren door transgenders en
transseksuelen harder is dan die wordt ervaren door lesbische, homoseksuele
en biseksuele mensen. Bovendien bleek uit een onderzoek van het Gay,
Lesbian and Straight Education Network in 2009 dat transgender- en
transseksuele studenten op de campus veel meer te maken krijgen met
intimidatie en geweld.
Tegenwoordig zijn er belangrijke tekenen dat er een hoopvoller tijdperk van
begrip en acceptatie voor genderdysfore mensen op komst is. Meer klinische

PAGINA 24
studies onderzoeken behandelingstechnieken voor transgenders die ernaar
zoeken, evenals manieren om discriminatie en intimidatie te voorkomen. Ten
slotte sluiten een groeiend aantal universiteiten zich aan bij instellingen als
Brown, Cornell, Harvard, Princeton en Yale om ziektekostenverzekeringen
aan te bieden die dekking bieden voor hormoontherapie of geslacht
veranderende operaties voor transgenderstudenten, docenten en personeel.

3. WAT ZIJN GEVOLGEN VAN GENDERDYSFORIE?

De gevolgen van transseksualiteit en genderdysforie verschillen natuurlijk per

persoon. De een heeft namelijk meer ondersteuning dan de ander. Wanneer
je worstelt met genderdysforie kunnen de gevolgen groot zijn. Het kan zijn dat
je het gevoel hebt nergens bij te horen, je bent immers ‘anders’ dan de rest.
Een outcast. Je kan je erg onbegrepen voelen, alsof je alleen staat in de
wereld. Ook kan het zijn dat jouw genderdysforie een gezond zelf- en
lichaamsbeeld in de weg staat. Dit kan leiden tot psychische klachten zoals
gevoelens van angst, somberheid en zelf depressie en suïcidale neigingen.

3.1 PROBLEMATIEK

Jongeren en volwassenen met genderdysforie lopen vaak extra risico op het

ontstaan van minderheidsstress. Minderheidsstress heeft te maken met het
gevoel dat je anders bent, vreemd bent, en vaak ook als negatief wordt
beschouwd en benaderd door de rest van de samenleving. Hoewel het risico
op het ontwikkelen van psychiatrische problemen afneemt na een steunende
en begripvolle benadering door ouders en leeftijdsgenoten en door de start
van de sociale transitie en medische behandeling, zien we bij
transgenderjongeren vaker dan bij cisgenderjongeren depressieve klachten
en suïcidale gedachten. Lesbische, homo- en biseksuele jeugd doet 3 tot 5
keer vaker een zelfdodingspoging dan heteroseksuele jongeren. Transgender
personen hebben 5 tot 10 maal zo vaak suïcidale gedachten. Daarnaast is
een hogere prevalentie van middelengebruik en –misbruik en
posttraumatische stressstoornis gevonden.

3.2 WACHTTIJDEN

Niet alleen dit maar ook de problematiek van het aanvragen van een afspraak
überhaupt is al een probleem. Net zoals bij de grote wachtlijsten bij
psychologen en psychiaters is er dus hetzelfde probleem bij het genderteam.
Alleen de wachtrij voor het intakegesprek staat nu op meer dan 120 weken. 2
en een half jaar dus bijna. Daarnaast zijn de wachttijden voor een operatie
aan de geslachtsdelen ook al bijna 40 weken. Hier is natuurlijk geen directe
oplossing voor, maar het hindert wel de patiënten in kwestie. Het hoeft niet

PAGINA 25
altijd zo te zijn, maar voor veel genderdysforische mensen die graag een
behandeling zouden willen zijn deze wachttijden echt te veel. Het kan hier tot
in de ernstigste gevallen uitlopen.

3.3 REIZEN NAAR HET BUITENLAND

Als transgender persoon moet je vaak wel opletten met reizen naar het
buitenland. In Europa zul je weinig hindernissen tegenkomen, maar landen in
het Oosten zijn soms niet zo tolerant tegenover transgender personen.
Voordat je reist, doe dan wat onderzoek naar de religie en cultuur van het
land. Ga je naar zo'n land waar je mogelijk problemen zou kunnen krijgen,
neem dan steeds van tevoren contact op met de ambassade ter plekke.
Vraag hen naar een telefoonnummer dat je te allen tijde kunt bellen
wanneer je in nood bent of vragen hebt. Ook kun je de reisadviezen
doornemen die door de dienst van buitenlandse zaken heeft opgesteld. Ook
wordt het zeker aangeraden een goede reis- en annulatieverzekering af te
sluiten, mocht de reis door omstandigheden dus inderdaad niet mogelijk zijn.

3.4 VERANDEREN VAN DE VOORNAAM

Als je op een punt bent waarin de genderdysforie te hevig wordt is er in

Nederland en veel andere landen de optie om je voornaam legaal te
veranderen. Natuurlijk hoef je je naam niet per se definitief te laten wijzigen,
als je het fijner vindt om alleen door mensen in je omgeving bij je
geprefereerde naam genoemd te worden is dit vanzelfsprekend ook oké.
Echter is dit niet voor iedereen genoeg en kan je het dus ook bij de overheid
permanent laten veranderen op je ID kaart en/of paspoort.

Op 1 januari 2018 trad de nieuwe transwet in werking, waarmee het

wijzigen van de voornaam voor transpersonen makkelijker werd. Er zijn
immers geen attesten meer nodig van een arts, psychiater of psycholoog.
Het is ook niet langer een voorwaarde om gender affirmerende hormonen
te nemen. De hele procedure neemt ongeveer 6 maanden in beslag.

3.5 DE POSITIEVE PUNTEN

PAGINA 26
Naast dat er een aantal nadelen zijn aan het genderdysforisch voelen zijn er
ook een aantal positieve punten. Als je het gevoel namelijk kunt verminderen
en kunt accepteren hoe jij je als persoon voelt kan het veel opluchting bieden
voor een persoon. Vooral als deze ook een van de eerdergenoemde
behandelingen is ondergaat of aan het ondergaan is.

4. WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN TRANSSEKSUELE RECHTEN

IN NEDERLAND EN IN HET BUITENLAND?

Zoals je weet is Nederland een vrij land waar je (grotendeels) jezelf kan zijn
zonder dat je daar gevangenisstraf of erger voor oploopt. Echter staat
Nederland niet in de top 10 van Europa als het gaat om LGBTQI+ rechten. Zo
blijft het wachten op de wettelijke erkenning van ieders geslacht (m/v/x)
zonder dat je naar de rechter hoeft te stappen. Ook ontbreekt er in Nederland
een gerichte aanpak tegen anti-LHBT geweld. Hoe zit dat nou precies in
vergelijking met de rest van de wereld?

4.1 TRANSGENDER RECHTEN IN NEDERLAND

Vanaf 16 jaar kunnen jongeren bij de Basisregistratie Personen (BRP) hun

geslachtsaanduiding en hun voornamen laten wijzigen, op grond van artikel
28 van boek 1 BW (Burgerlijk Wetboek). Hier heeft de transgender persoon
nu nog wel een verklaring voor nodig.

In de Tweede Kamer ligt een wetsvoorstel ter behandeling over een

aanpassing in de ‘Transgenderwet’. Hierdoor kunnen transgenderpersonen
zonder deskundigenverklaring hun juridisch geslacht bij de burgerlijke stand
laten wijzigen.

Ook mogen scholen in Nederland leraren en leerlingen niet meer wijzigen als
zij deel uitmaken van de LHBTI+ community. Seksuele geaardheid mag niet
uitmaken bij het aannemen van leerlingen en leraren.

De overheid vermeldt dat er hard aan gewerkt wordt aan gelijke rechten voor
homoseksuele mannen, lesbische vrouwen, transgenders etc. Echter zijn hier
nog veel hindernissen in te zien. Er is nog steeds sprake van ongelijke
behandelingen. In artikel 1 van de grondwet van Nederland staat dat iedereen
in het land gelijk behandeld dient te worden en dat discrimineren verboden is.
Toch gebeurt dat laatste nog elke dag, niet alleen tegenover mensen van een

PAGINA 27
andere afkomst, maar ook tegen mensen met een andere seksuele oriëntatie
of een afwijkend gender. In 2019 is er een wet aangemaakt waarin staat dat
discriminatie tegenover geslacht, genderidentiteit, genderexpressie en
geslachtskenmerken verboden is in Nederland en hierbij ook strafbaar is.

4.2 TRANSGENDER RECHTEN IN AZIATISCHE LANDEN

Als je de transgender en LHBTI+ rechten in Nederland vergelijkt met Azië zul

je zien dat we het hier zo heel slecht nog niet hebben. In tenminste 20 landen
zijn ''same-sex'' relaties strikt verboden. In de landen Afghanistan, Brunei,
Iran, Qatar, Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten, Yemen en
Tsjetsjenië is enige vorm van homoseksuele activiteit zelf strafbaar met de
dood. Dit komt omdat Dzjengis Khan4 deze activiteiten dus strafbaar maakte
in het Mongoolse rijk.

In maar 28 van de 50 landen is de LHBTI+ überhaupt legaal, en daarnaast is

transgenderisme of genderidentiteit maar legaal in 23 van de 50 landen.

Transgenders mogen in de meeste Aziatische landen ook niet hun

dienstplicht in het leger voltooien, er zijn in deze landen ook geen regels
tegen LHBTI+ geweld en adoptie is voor de betreffende koppels vaak geen
optie.

In een paar landen zijn de rechten voor transgenders en de rest van de queer
community echter wel herkend en gelegaliseerd. Een paar voorbeelden zijn:
Israël, Cyprus en Taiwan. In deze landen hebben LHBTI'ers breder de ruimte
om zichzelf te zijn en hun genderidentiteit te uiten.

Ook als je kijkt naar bijvoorbeeld Japan zie je dat hier echter wel al wat
geëxperimenteerd wordt met non-binaire termen en homoseksuele relaties.
Japan is op bepaalde aspecten sterk beïnvloed door het westen. Voor deze
invloed had Japan echter geen interesse om LHBTI'ers te herkennen als
echte personen.

In Pakistan en Bangladesh worden hijra's officieel erkend als deel uitmakende

van een 'derde geslacht' door de overheid zelf. Ze worden gezien als beide
man en vrouw. Ook in India worden transgender individuen erkend als deel
van een derde geslacht, en worden daarom ook officieel beschermd door de
wet. De meeste hijra's zijn echter wel gecastreerd.

4
een bijvoeglijk naamwoord dat 'tweevoudig, tweeledig, zich in tweeën
verdelend'. In deze context gaat het dus over de twee standaard genders
waarin onze samenleving verdeeld is.

PAGINA 28
4.3 TRANSGENDER RECHTEN IN ZUID-AFRIKAANSE/
AMERIKAANSE LANDEN

Vaak hebben mensen de indruk dat het verschil van LHBT-groepen tussen
Amerika en Zuid-Afrikaanse landen veel zouden verschillen. Hierbij gaan we
verder in de verschillen tussen de westerse Verenigde Staten en Zuid-
Afrikaanse landen.

De beschikbaarheid van wettelijk erkende homohuwelijken in de Verenigde

Staten breidde zich uit van de staat Massachusetts in 2004 tot alle vijftig
staten in 2015 door middel van verschillende rechterlijke uitspraken,
staatswetgeving en directe populaire stemmen. Campagnes ter
ondersteuning van het huwelijk zonder onderscheid naar geslacht of seksuele
geaardheid begon in de jaren zeventig. In 2010 verbood de regering-Obama
expliciet discriminatie op basis van genderidentiteit. Eveneens in 2014
ondertekende president Obama Executive Order 13672, waarbij
"genderidentiteit" werd toegevoegd aan de categorieën die worden
beschermd tegen discriminatie.

De laatste paar jaren zijn de rechten en meningen erg verdeeld in de

Verenigde Staten, waardoor de wetten weer veranderen. Progressieve staten
strijden voor meer rechten terwijl de conservatieven juist ertegenin gaan. In
de Verenigde Staten staan conservatieven recht tegenover progressieven
over sociaal-culturele onderwerpen. Deze zogenaamde “cultuuroorlogen”
gaan over religie, abortus en burgeroorlog. De laatste jaren komt het
onderwerp transgenderrechten steeds meer in het licht te staan. De focus van
sommige discussies lag op transgendertoiletten, maar de wetgeving is ook
vooral bezig met sport. Als er bijvoorbeeld vermoedens zijn dat een meisje
niet als vrouw is geboren, is in Idaho een regel aangenomen die vereist dat
haar geslachtsdelen worden gecontroleerd bij atletiekwedstrijden op school.
Transjongeren mogen niet sporten op grond van deze regeling, die in 2020 in
werking is getreden.

Maar dit jaar werden de wetten rondom transgenders al meer veranderd. Het
begon in Texas, waar de gouverneur genderbevestigende behandeling
'kindermishandeling' noemden en de 'daders', ouders en artsen wilden
straffen. Terwijl Texas nog niet de bevoegdheid heeft om dit te doen, beweegt
Alabama wel in die richting. Binnenkort wordt een stem voor de zogenaamde
wet 'kwetsbare kinderbescherming’ verwacht. De wet stelt de behandeling van
transgenders voor kinderen onder de 18 jaar strafbaar. En de straffen voor

PAGINA 29
het meewerken aan dergelijke therapieën zijn niet mild: de maximale
gevangenisstraf is tien jaar. Deze wet bestaat al in Arkansas.

Zuid-Afrika is het enige land op het Afrikaanse continent waar het

homohuwelijk legaal is. Vluchtelingen uit andere Afrikaanse landen komen
ook naar Zuid-Afrika om legaal en veilig te kunnen leven. Zuid-Afrika is het
enige land op het Afrikaanse continent waar homorechten vastliggen in de
grondwet.

In de grondwet van 1996 stelde de regering van na de apartheid discriminatie

op grond van seksuele geaardheid strafbaar. Het homohuwelijk werd ook in
2005 goedgekeurd. Homoseksualiteit wordt in sommige Afrikaanse landen
getolereerd. Maar in de meeste Afrikaanse landen beschouwt het publiek
LHBT-groepen echter als duivels of een ziekte, of het nu uit het Westen is
meegebracht of niet. Als gevolg hiervan ontvluchten veel Afrikaanse homo's
hun thuisland naar Zuid-Afrika, in de hoop daar hun seksuele identiteit te
accepteren. Toch is het wel lastiger om een baan te vinden als homoseksueel
of transgender in Zuid-Afrika. Vaak komt homofobie alsnog voor in landen
waar het legaal is. Ironisch genoeg kan homofobie aanhouden omdat de
grondwet van Zuid-Afrika erg vooruitstrevend is. In feite is het een van de
meest vooruitstrevende grondwetten. Na de apartheidsrepressie in 1994 werd
besloten dat elke etnische, religieuze, tribale of culturele groep zich vrij moest
kunnen bewegen in het nieuwe Zuid-Afrika. Tegenstanders van
homoseksualiteit beroepen zich op deze grondwettelijke culturele vrijheid als
ze stellen dat homoseksualiteit niet bij hun moralen past. Pride Shelter in
Kaapstad biedt onderdak aan homoseksuele vluchtelingen in zulke
uitzichtloze situaties. Voor maximaal twee maanden, daarna moeten ze
vertrekken.

Meerdere keren per jaar worden er in Ghana verschillende festivals en

travestie-evenementen gehouden. De jonge Ghanezen houden zich
vervolgens bezig met travestie die beperkt is in tijd en context, waardoor
genderheteronormativiteit en binariteit worden uitgedaagd. Bijna alle jonge
mannen doen mee en de viering maakt deel uit van het culturele erfgoed van
het land.

De meeste mensen zouden aannemen dat een land zoals Zuid-Afrika minder
positieve rechten over LHBT-groepen zou hebben. Toch blijkt het dat het wel
meevalt. Het probleem van homofobie is wel actueel in Zuid-Afrika, maar in
2021 zijn er al minstens 57 transgender- of gender-non-conforme mensen
doodgeschoten of gedood met andere gewelddadige middelen. In
voorgaande jaren waren de meeste van deze mensen Black en Latin
transgender vrouwen. Homofobie blijkt helaas toch ook een probleem te zijn
in de Verenigde Staten, ook al wordt het minder vaak gerapporteerd. Als je de

PAGINA 30
landen op zo'n manier vergelijkt blijken ze toch wel iets gemeen met elkaar te
hebben.

HET MAKEN VAN DE ENQUÊTE

Wij wilden onderzoek doen naar de genderdysforie onder de onze

leeftijdsgroep, sinds de kwestie hier toch het meeste gaande is en we ons hier
makkelijker op konden focussen. Een enquête leek hierbij de beste manier
om anoniem vragen te stellen aan een grote groep mensen over hun
ervaringen. Na onderzoek te doen over de verschillende vormen van
transgenderisme en genderdysforie hadden we uiteindelijk besloten om de
enquête te maken op Google Forms. Met dit programma kan je heel simpel
met een link de enquête verspreiden.

De enquête heeft een korte inleiding om een beetje inzicht te geven op het
onderwerp. Sommige mensen zullen namelijk misschien niet weten wat
genderdysforie is of hebben er zelfs nog nooit van gehoord. Vervolgens
hebben we vragen opgesteld over de ervaringen van mensen en of ze ooit
iets hebben meegemaakt wat onder genderdysforie valt. Natuurlijk wilden we
mensen niet oncomfortabel maken en ze iets laten delen wat ze niet wilden,
dus hebben we de meeste vragen niet verplicht gemaakt om in te vullen. We
hebben alsnog voldoende informatie doorgestuurd gekregen dus het was
gelukkig ook geen probleem.

Uiteindelijk hadden we de enquête verspreid via sociale media en onder onze

vrienden en familie. We vroegen aan deze kennissen of ze het zelf konden
verspreiden en doorsturen naar andere mensen. Bij het schrijven van dit
verslag zijn we uiteindelijk op 79 antwoorden gekomen, wat inderdaad een
breed genoeg publiek is.

Dit is de link naar de enquête waarin u alle gestelde vragen uitgebreid kunt
zien: https://forms.gle/gE4ywGoymeaT5Jzf9

HET RESULTAAT

PAGINA 31
Onze eerste vraag was hoe oud de deelnemer van de enquête is. De grootste
leeftijdsgroep bleek toch wel vijftien tot en met achttien te zijn. Hiernaast was
de groep van twaalf tot en met veertien het grootst.

Zelf hadden wij verwacht dat niet veel mensen wisten wat genderdysforie
precies betekende. Alleen bleek het dat toch 58.2% van de deelnemers van
de enquête wist wat genderdysforie was in detail. Dit kan natuurlijk worden
gezien als positief omdat een groot groep van de jongeren weet over dit soort
lastige onderwerpen.

Volgens de antwoorden kent een grote groep van 82.1% iemand die
transgender is. Van de 79 mensen die hebben beantwoord op deze vraag
heeft blijkbaar een groot aantal van de mensen wel eens nagedacht over hun
geslacht. Dit is een groter getal dan we zelf hadden verwacht alleen het
brengt wel het idee over dat de meeste mensen toch wel eens hebben
nagedacht over hun eigen geslacht, transgender of niet. Hierdoor is het
belangrijk om onderwerpen zoals genderdysforie te normaliseren en te
accepteren in onze samenleving omdat het vaker voorkomt dan de meeste
mensen denken.

PAGINA 32
Hierna hadden wij een vraag over de ervaringen van genderdysforie. Deze
houden we natuurlijk anoniem omdat het best wel persoonlijke ervaringen
waren die werden gedeeld. De meeste voorbeelden die voorkwamen waren
het kijken in de spiegel voor het douchen, niet passen in de bepaalde
genderrollen, altijd bevriend zijn met het andere geslacht en onzekerheden
over het lichaam. Dit bevestigt weer dat genderdysforie vaker voorkomt dan
verwacht.

Natuurlijk hadden wij de vraag of de mensen die de quiz namen ook echt
supporters waren van transgenders. En hieruit blijkt dat 12.8% van de 78
mensen zichzelf geen supporter vinden. Persoonlijk hadden we wel een groep
verwacht die tegen het idee van transgenders waren, alleen hadden we dit
aantal niet verwacht.

5. DE CONCLUSIE

PAGINA 33
Wat vooral uit ons onderzoek blijkt is dat het vaker bij een specifieke
bevolkingsgroep voorkomt dat genderdysforie of transseksualiteit niet
geaccepteerd wordt. Een grote groep hiervan zijn mensen geboren in een
oudere generatie of religieuze mensen. Ook gebieden (welke gebieden) die
minder bezig zijn met de integratie van het liberale westen lopen vaak achter
met hun ideeën.

De oudere generatie stamt grotendeels nog af uit de tijden waarin zaken als
homoseksualiteit of transseksualiteit niet geaccepteerd werden. Het was een
zonde om zo te zijn en veel mensen bleven dus ook hun hele leven in de kast
zitten. De oudere generatie heeft vaak ook last met het accepteren van
transgenderisme door het feit dat ze niet gewend zijn aan de termen die in de
laatste jaren op zijn komen dagen. Babyboomers hebben veel vernieuwing
gebracht, met hun nadruk op zelfontplooiing en een vrije moraal. Ze stonden
aan de wieg van de jongerencultuur in de bewogen sixties en seventies. Deze
generatie is nu grotendeels met pensioen. Hun visie op werk wordt
gekenmerkt door ‘een baan voor het leven’. Ook al stonden ze vroeger voor
vernieuwing, hebben ze de laatste jaren nog last met LHBT-groepen.

Een antwoord op de vraag ‘Kun je uitleggen waarom je ja of nee hebt

gekozen?’ gestuurd door iemand uit de oudere generatie wilden we als
voorbeeld gebruiken. Deze vraag verwees naar de vraag over of ze LHBT-
groepen wel of niet supporten Omdat het antwoord een lang stuk was hebben
we de belangrijkste stukken over transgenders uitgehaald.

“De verregaande de-motivering en ontheemding van onze bevolking, wordt

door de diverse elites misbruikt met geen ander doel totale heerschappij te
verwerven. Het woke gedoe, het transgender gedoe, is daar een onderdeel
van.”

“In mijn jeugd was je jongen of meisje, en werd je geleerd daar trots op te
zijn.”

“De verregaande waanzin om mensen te laten twijfelen aan hun zijn, heeft
geen ander doel dan ontwrichting van persoon en maatschappij. Ik doe niet
mee en zal mij tot de laatste druppel verweren tegen deze ontwrichting van
menselijke waarden.”

Hier zie je dat de ouderen generatie tegen het idee zit van controle en invloed
van de media en ‘diverse elites’. Ze zijn gewend aan het simpele idee van
gewoon een meisje of jongen te zijn. Je kunt hiermee beargumenteren dat de
oudere generatie is opgegroeid met minder representatie van de LHBT.
Alleen kan je hiertegen ook zeggen dat ze de tijd hebben gehad in hun leven

PAGINA 34
om het te kunnen accepteren. Het is bijvoorbeeld niet alsof ze opeens zijn
ontstaan, de oudere generatie heeft dit soort groepen namelijk zelfs zien
groeien. Vaak hebben ouderen toch het idee dat het idee van veranderen van
geslacht te ingewikkeld is door hun nostalgie naar oude en simpelere tijden.

Naast de oudere generatie zijn sommige religies ook tegen het supporten van
transgenders. Een voorbeeld hiervan is nog een antwoord op de vraag ‘Kun je
uitleggen waarom je ja of nee hebt gekozen?’ die we hebben uitgekozen.

“Ik respecteer ze en behandel ze zoals iedereen. Ik steun hun rechten en vind

dat ze met respect behandeld moeten worden. Ik kan alleen geen ja zeggen,
omdat het tegen mijn religie in gaat. Ik steun wel het recht dat mensen mogen
doen wat ze zelf willen, dus tot die degree steun ik transgenders wel”

De relatie tussen transgenders en religie varieert sterk over de hele wereld.

Religies variëren van het veroordelen van elke gendervariantie tot het eren
van transgenders als religieuze leiders. Opvattingen binnen een enkele religie
kunnen aanzienlijk variëren, net als opvattingen tussen verschillende religies.

In de islamitische literatuur wordt de klassiek Arabische term mukhannathun

gebruikt om "verwijfde mannen" te beschrijven. De term is soms gelijkgesteld
aan transgender vrouwen, homoseksuele mannen, leden van een derde
geslacht of intersekse personen, hoewel het niet netjes in een van die
categorieën past. De behandeling van mukhannathun varieerde in de vroege
islamitische geschiedenis en de betekenis van de term kreeg in de loop van
de tijd nieuwe dimensies. In sommige tijdperken werden mannen die als
mukhannathun werden beschouwd vervolgd en gecastreerd, terwijl ze in
andere werden gevierd als muzikanten en entertainers. In latere jaren werd
de term geassocieerd met de ontvankelijke partner in homoseksuele seksuele
praktijken, omdat homoseksualiteit werd gezien als een verlengstuk van
verwijfdheid. In de late middeleeuwen waren verschillende islamitische
geleerden van mening dat mukhannathun met aangeboren vrouwelijke
maniertjes niet verwijtbaar waren zolang ze de islamitische religieuze wetten
met betrekking tot seksuele moraal niet overtraden.

Het Nieuwe Testament presenteert eunuchen als aanvaardbare kandidaten

voor evangelisatie en doop, zoals aangetoond in het verslag van de bekering
van een Ethiopische eunuch. Terwijl Hij vragen over huwelijk en
echtscheiding beantwoordt, zegt Jezus dat "er eunuchen zijn die dat vanaf
hun geboorte zijn geweest, en er zijn eunuchen die door anderen tot
eunuchen zijn gemaakt, en er zijn eunuchen die zichzelf eunuchen hebben
gemaakt omwille van het koninkrijk der hemelen." Er is discussie ontstaan
over de betekenis van de selectie van de Ethiopische eunuch als een vroege
heidense bekeerling tot het christendom: de opname van een eunuch, die een
seksuele minderheid vertegenwoordigt, in de context van die tijd.

PAGINA 35
Het is vrij duidelijk dus dat de meeste religies onduidelijk zijn over het feit of je
wel of niet LHBT-groepen mag supporten. Over de jaren zijn ook translaties
van ouden religieuze boeken veranderd en kunnen de betekenissen ook over
de hand van tijd van betekenis verschuiven.

Nog een antwoord op de vraag hebben we uitgekozen om het positieve te

laten zien van dit onderzoek.

“Ik steun de keuzes die anderen maken voor zichzelf, vooral als het hun beter
laat voelen. vooral doen zou ik zeggen als het je leven beter maakt. en ik heb
niks te zeggen over iemand ander's lichaam, dat is niet aan mij.”

Dit antwoord was van iemand van de leeftijdsgroep 15-18. Dit toont aan dat je
jongeren van tegenwoordig meer open staan voor verandering en ook meer
open staan om LHBT-groepen te accepteren. Hierbij is de toekomst
waarschijnlijk meer accepterend tegen transgenders.

Uit ons onderzoek blijkt dan dat toch een grote groep van de mensen wel
weten over genderdysforie en support weten te brengen tegenover mensen
die dat ervaren. Ook blijkt het dat sommige groepen mensen onder andere
ouderen en religieuze mensen eerder niet zichzelf zien in een positie van
steun tegenover trans mensen. Het is logisch om te zeggen dat mensen hun
blik op de wereld vormen aan de hand van omgeving en opvoeding.

EVALUATIE

Net zoals bij elk project dat we maken op school, hoort er bij het
profielwerkstuk natuurlijk ook een eindevaluatie over hoe het project over het
algemeen is verlopen. Er zijn tijdens het maken van dit project fouten
gemaakt, maar er zijn ook veel dingen goed gegaan.

In het begin van het project hadden we over het algemeen veel moeite om op
start te komen. We begonnen ook eigenlijk met een heel ander onderwerp
dan waar we het nu over gehad hebben. We bleven veel dingen te ver
uitstellen wat ons eigenlijk alleen maar meer stress bezorgde. Dan hadden we
nog het probleem 'begeleider'. We hebben veel moeite gehad met het vinden
van een nieuwe begeleider sinds we van onderwerp veranderd waren. Na
veel contacteren en raadplegen van mentoren et cetera was het ons
uiteindelijk wel gelukt om een begeleider te vinden gelukkig. Echter was ons

PAGINA 36
geluk niet voor lang sinds er helaas een bericht kwam over wat persoonlijke
problemen van onze begeleider waardoor wij voor lange tijd weer zonder
begeleiding zaten.

Ook hebben wij in ons groepje onderling wat conflicten gehad waardoor de
samenwerking een tijdje stil heeft gelegen. We hadden origineel meer
mensen in onze groep die uiteindelijk hadden besloten om weg te gaan.
Uiteindelijk bleven we over met alleen 2 mensen in onze groep. Dit bleek toch
geen probleem te zijn aangezien we goede communicatie hebben met elkaar,
dus was de samenwerking prima te doen. Hierbij hebben we ook meerdere
keren in het OLC gezeten om te werken aan ons profielwerkstuk.

Toen we eenmaal op gang waren met ons nu vaste onderwerp en de

deelvragen hadden gevonden die we wilden beantwoorden, is alles opzich
best wel soepel gegaan. Echter was het jaar al bijna voorbij en schoten we al
snel weer in de stres. Gelukkig was er ook de optie om het profielwerkstuk
pas in het opvolgende jaar af te ronden, waar wij dus ook voor gekozen
hebben. Op deze manier was het voor ons makkelijker en konden we ook
meer tijd en energie steken in het goed afronden van het project voor een
beter en meer gewenst eindresultaat. We zijn dan ook erg blij met het product
sinds er veel tijd en moeite inzit en we zijn vooral ook erg blij dat het er weer
op zit.

Er was na het conflict gelukkig goede samenwerking, en alles verliep over het
algemeen best wel soepel.

PAGINA 37
BRONNEN

 https://www.umcg.nl/-/genderdysforie , 3 april 2022, wat is

genderdysforie?
 https://www.psyq.nl/seksuologie/genderdysforie , 4 april 2022,
genderdysforie.
 https://www.vumc.nl/zorg/expertisecentra-en-specialismen/kennis-en-
zorgcentrum-genderdysforie.htm ,4 april 2022, Kennis- en zorgcentrum
genderdysforie
 https://www.mayoclinic.org/tests-procedures ,8 april 2022, tests and
procedures
 https://weareaptn.org/ , 29 augustus 2022, Reimagining Our Future:
Trans and Gender Diverse Peoples Convening in Southeast Asia
 https://transgenderinfo.be/m/identiteit/variaties/non-binair/
 https://www.transgendernetwerk.nl/dossiers/gelijke-behandeling/
 https://transgenderinfo.be/m/leven/reizen/internationale-
transgemeenschap/
 https://www.google.com/search?
q=cross+dressing&rlz=1C1GCEB_enNL1025&oq=cross+dressing&aqs
=chrome..69i57j0i512l2j46i512j0i512l2j46i512l2j0i512l2.3929j0j7&sour
ceid=chrome&ie=UTF-8
 https://www.out.tv/nieuws/vs-dit-jaar-al-238-anti-lgbt-wetten-
ingediend/?acceptCookies=63342cac54519
 https://www.npvzorg.nl/themas/genderdysforie/

https://www.greelane.com/nl/science-tech-math/sociale-wetenschappen/
gender-dysphoria-4164855/

PAGINA 38