Lê Thanh Tùng – GV THCS Sơn Đông

Gmail: lethanhtung.gvc2sondong@vinhphuc.edu.vn
SĐT:0338888271
 KIỂM TRA BÀI CŨ
– THAM KHẢO
x -1 1
Giải phương trình: = (1)
x+2 2
Giải
(ĐKXĐ: x ≠ -2)
2(x - 1) x+2
(1)  =
2(x + 2) 2(x + 2)
 2(x - 1) = x + 2(1a)

(1a)  2x - 2 = x + 2
 x = 4 ( Thỏa mãn ĐKXĐ)

Vậy tập nghiệm của phương trình là: S = {4}

 Hỏi có bao
nhiêu con gà,
bao nhiêu con
chó?
 
 

 
GIẢI BÀI TOÁN BẰNG CÁCH
LẬP PHƯƠNG TRÌNH
Tiết 1
1. Biểu diễn một đại lượng bởi biểu thức chứa ẩn:

s
v=
t

Trong đó: s là quãng đường mà vật phải đi.

t là thời gian vật chuyển động hết quãng đường

 Ví dụ 1:
Gọi x(km/h) là vận tốc của một ô tô. Khi đó:
a/ Quãng đường ô tô đi được trong 3h là: 3x (km)
100
b/ Thời gian để ô tô đi được 100km là: (h)
x
?1 Giả sử hằng ngày bạn Tiến dành x phút để tập chạy. Hãy
viết biểu thức với biến x biểu thị:

a) Quãng đường Tiến chạy được trong x phút, nếu chạy với
vận tốc trung bình 180 m/ph là: 180x (m)

b) Vận tốc trung bình của Tiến ( tính theo km/h), nếu trong
x phút Tiến chạy được quãng đường 4500m là:
x 270
4500 : x(m / ph) = 4, 5 : = (km / h)
60 x
?2 Gọi x là số tự nhiên có hai chữ số (ví dụ x = 12). Hãy lập
biểu thức biểu thị số tự nhiên có được bằng cách:
a) Viết thêm chữ số 5 vào bên trái số x có biểu thức: 500 + x

b) Viết thêm chữ số 5 vào bên phải số x có biểu thức: 10x + 5

512= 500+12
125 =10.12+5
 2. Ví dụ về giải bài toán bằng cách lập phương trình:
 Ví dụ 2:
Bài toán cho biết
gì và hỏi gì?
Vừa gà vừa chó
Bó lại cho tròn
Ba mươi sáu con  Tóm tắt:
Một trăm chân chẵn. Cho biết:
Hỏi có bao nhiêu gà, - Số gà + Số chó = 36 (con).
bao nhiêu chó ? -Số chân gà + Số chân chó = 100(chân).
- Mỗi con gà có 2 (chân).
- Mỗi con chó có 4 (chân).
Hỏi:
- Số con gà?
- Số con chó?
 Tóm tắt các bước giải
Giải:
 Ví dụ 2: - Bước 1: Lập phương trình
Tóm tắt:  Gọi x (con) là số gà.
 Chọn ẩn số và đặt điều kiện thích
ĐK: x nguyên dương và nhỏ hơn 36 hợp cho ẩn
 Cho biết:
- Số gà + Số chó = 36 (con)  Khi đó: Số chó là: 36 - x (con).  Biểu diễn các đại lượng chưa biết
(1) theo ẩn và các đại lượng đã biết.
Số chân gà là: 2x (chân)
- Mỗi con gà có 2chân (2)
- Mỗi con chó có 4chân (3) Số chân chó là: 4(36 - x) (chân).
- Số chân gà + số chân chó
= 100(chân) (4)  Vì tổng số chân là 100, nên ta có phương trình:  Lập phương trình biểu thị mối
quan hệ giữa các đại lượng.
2x + 4(36 - x) = 100

 Hỏi: số con gà? 2x + 4(36 - x) = 100 - Bước 2 : Giải phương trình

số con chó?  2x + 144 - 4x = 100
 2x - 4x = 100 - 144
 -2x = -44
 x = 22 (TMĐK) - Bước 3 : Trả lời
 Vậy số gà là: 22 (con)  Kiểm tra nghiệm của phương
trình theo ĐK rồi kết luận.
số chó là: 36 - 22 = 14 (con)
* Các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình:

Bước 1: Lập phương trình .

- Chọn ẩn và đặt điều kiện thích hợp cho ẩn;
- Biểu diễn các đại lượng chưa biết theo ẩn và các đại lượng đã biết;
- Lập phương trình biểu thị mối quan hệ giữa các đại lượng.
Bước 2: Giải phương trình.
Bước 3: Trả lời: Kiểm tra xem trong các nghiệm của phương trình,
nghiệm nào thỏa mãn ĐK, nghiệm nào không, rồi kết luận
?3 Hãy giải bài toán trong ví dụ 2 bằng cách đặt x là số chó?

Hướng dẫn
Lập phương trình:

Gọi x là số chó. (ĐK: x nguyên dương và x nhỏ hơn 25)

Suy ra số chân chó: 4x.

Do tổng số gà và chó là 36, nên số gà: 36 – x (con).

Số chân gà: 2(36 –x).

Do tổng số chân gà và chân chó là 100, nên ta có phương trình: 4x + 2(36 –x) = 100.

Giải phương trình: Giải phương trình 4x + 2(36 –x) = 100 ta tính được x = 14
Kết luận:
Xét thấy x = 14 (thỏa mãn điều kiện) và từ đó tính được số gà

 Vậy số gà là: 22 (con)

số chó là: 36 - 22 = 14 (con)
Ví du 3ï: (SGK-27)Moät xe maùy khôûi haønh töø Haø Noäi ñi Nam Ñònh vôùi vaän toác
35km/h. Sau ñoù 24 phuùt, treân cuøng tuyeán ñöôøng ñoù, moät oâ toâ xuaát phaùt töø
Nam Ñònh ñi Haø Noäi vôùi vaän toác 45km/h. Bieát quaõng ñöôøng Nam Ñònh – Haø Noäi
daøi 90km. Hoûi sau bao laâu, keå töø khi xe maùy khôûi haønh, hai xe gaëp nhau?(toán
chuyển động)
1 giờ
1 phút = 60
1 2
Vậy 24 phút = .24 = giờ
60 5
2
Gọi x (h) thời gian từ lúc xe máy khởi hành đến lúc hai xe gặp nhau. (x 
5
)
 Quãng đường Hà Nội – Nam Định dài 90km

HN t = 2/5h A B ND
Vxm=35km/h
24 phuùt sau: Gọi x (h) thời gian từ lúc xe máy khởi
hành đến lúc hai xe gặp nhau.

HN t = 2/5h A B ND

Vôtô=45km/h

Vaän Quaõng ñöôøng ñi

Thôøi gian ñi (h)
toác(km/h) (km)

Xe maùy 35 x 35x
?

x −
2  2
45 ? 45  x ?− 
OÂ toâ 5  5
 Vaän Quaõng ñöôøng ñi
Thôøi gian ñi (h)
toác(km/h) (km)
Xe maùy 35 x 35x

x −
2  2
OÂ toâ 45  x − 
45 5  5

HN t = 2/5h A B ND

Hai xe chạy ngược chiều gaëp nhau taïi B

Vaäy toång quaõng ñöôøng hai xe ñi ñöôïc chính laø
quaõng ñöôøng Nam Ñònh – Haø Noäi vaø baèng
90km
Do ñoù ta coù phöông trình:

35x +  2
45  x − 
 5
= 90
  2
Giaûi phöông trình: 35 x + 45  x −  = 90
 5

 35x + 45x −18 = 90

 80x = 90 + 18
 80x = 108
108 27 (thoaû maõn ñieàu kieän)
x= x=
80 20

27
Vaäy thôøi gian ñeå hai xe gaëpnhau laø
20
giôø, töùc laø 1 giôø
21 phuùt, keå töø luùc xe maùy khôûi haønh.
3. Bài tập áp dụng.

Bài 34/ 25 (SGK) Tóm tắt:

 Cho biết:
- Một phân số ban đầu có: Mẫu lớn Tử 3 đơn vị.
- Tăng cả Tử và Mẫu 2 đơn vị, được phân số mới.
- Phân số mới bằng 1
2

 Hỏi:
- Tìm phân số ban đầu ? (phải tìm tử và mẫu)
 Giải

- Gọi x là tử số của phân số ban đầu. (ĐK: x Z và x 3)

- Khi đó: Mẫu số của phân số ban đầu là: x + 3
Vì tử số tăng thêm 2 đơn vị nên tử số mới là : x + 2
Vì mẫu số tăng thêm 2 đơn vị nên mẫu số mới là: x + 3 + 2 = x + 5
1
Do phân số mới bằng , nên ta có phương trình:
2
x+2 1
=  2x + 4 = x + 5  x = 1 (TMĐK)
x+ 5 2
Suy ra mẫu số là: x + 3 = 4
1
Vậy phân số ban đầu là
4
 Tính tuổi của hai người hiện nay, biết rằng cách đây 10 năm tuổi người thứ nhất gấp 3 lần tuổi của
người thứ hai và sau đây hai năm, tuổi người thứ hai sẽ bằng một nửa tuổi của người thứ nhất.
Hướng dẫn giải:
*Lập phương trình:
- Gọi số tuổi hiện nay của người thứ nhất là x (tuổi), x nguyên dương và x lớn hơn 10.

- Số tuổi người thứ nhất cách đây 10 năm là: x - 10 (tuổi).

x − 10
- Số tuổi người thứ hai cách đây 10 năm là: (tuổi).
3
- Sau đây 2 năm tuổi người thứ nhất là: x + 2 (tuổi).
x+2
- Sau đây 2 năm tuổi người thứ hai là: (tuổi).
2
Theo bài ra ta có phương trình phương trình như sau:
x+2 x − 10
−2= + 10
2 3
 x+2 x − 10
*Giải phương trình −2= + 10
2 3

Giải phương trình ta được x = 46.

*Kiểm tra và kết luận

Xét thấy x = 46 (thỏa mãn điều kiện) và từ đó tính được tuổi người thứ hai

Vậy số tuổi hiện nay của người thứ nhất là 46 tuổi.

Số tuổi hiện nay của người thứ hai là 22 tuổi
 HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Hiểu được các bước giải bài toán bằng cách lập phương trình đặc biệt là bước lập phương trình.
• Làm bài tập 35, 36, 37, 38 (SGK-Tr25,26,30)
• Đọc phần “có thể em chưa biết”(SGK-Tr26)

• Chúc các em luôn mạnh khỏe và thực hiện tốt các quy định về phòng tránh dịch COVID-19
• Mong được gặp lại các em sớm nhất ! Thân ái!