T.C.

KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Proje Başlığı Pirinç Esaslı Kaymalı Yatakların Tribolojik Performanslarının Deneysel Olarak İncelenmesi

Project Title Experimental Investigation of Tribological Performance of Brass-Based Sliding Bearings

.
1. ÖZET ve ANAHTAR KELİMELER: Proje başlığ ı, ö zeti ve anahtar kelimeler Türkçe ve İngilizce yazılmalıdır.
Ö zette konunun tarihçesi ve literatü rdeki yeri çok kısa belirtildikten sonra projenin ö zgü n değ eri ve beklenen
sonucunun etkileri vurgulanmalıdır. Ayrıca nasıl yü rü tü leceğ i (deneysel tasarım/yaklaşım, yö ntemler, ekip,
aşamalar ve zaman) ö zetlenmelidir. Proje özetleri birer sayfayı geçmemelidir.

Proje Başlığı: Pirinç Esaslı Kaymalı Yatakların Tribolojik Performanslarının Deneysel Olarak İncelenmesi

Özet

Makine elemanları, güç iletimi ve yük taşıma gibi işlevleri yerine getirmek üzere bir araya gelir ve bu birliktelik sırasında
birbirleriyle temas ederek çalışmaktadırlar. Ancak, bu temas halindeki çalışma ve hareket, zaman içinde aşınma ve yıpranmaya
neden olur. Bu durum, makine elemanlarının yüzey kalitesini düşürerek kopmalara yol açabilir. Bunun sonucunda, makine
bileşenlerinin ömrü kısalabilir, maliyetleri artabilir ve hatta kullanımı tehlikeli bir hal alabilir. Aşınmayı tamamen engellemek
mümkün değildir fakat minimum düzeye indirmek için yatak elemanları ve yağlayıcılar devreye girer. Bu doğrultuda kullanılan
makine elemanlarından biri de kaymalı yataklardır. Kaymalı yataklar, yükün yönüne bağlı olarak eksenel ve radyal olarak
ayrılmaktadır. Kaymalı yataklar, sadece aşınmayı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda sessiz çalışma, titreşimi absorbe
edebilme, ağır yükleri taşıma gibi önemli avantajlar da sunarlar. Kaymalı yatakların geliştirilmesi, malzeme ve yağlayıcı esaslı
olmak üzere iki temel başlık altında incelenebilir. Yatak malzemelerinin aşınmaya dayanıklılığının artırılması ve optimal sertlik
seviyelerine ulaşılması, yatakların kullanım ömrünü önemli ölçüde etkileyebilir. Aynı şekilde, uygun yağlayıcıların kullanılması
kaymalı yatak sistemlerinin aşınma dirençlerini dikkate değer ölçüde arttırmaktadır. Malzeme ve yağlayıcı geliştirmek amacıyla
yağlayıcı ortamda çalışan kaymalı yatak deney düzeneklerinde gerçekleştirilecek deneysel çalışmalar önem taşımaktadır.

Bu proje kapsamında pirinç esaslı bir malzeme (CuZn40Pb2) kullanılarak radyal kaymalı yatakların tribolojik performansına etki
eden yük, hız ve yağlayıcı parametreleri incelenecektir. Yatak ömrünün maksimizasyonu için etkili olan parametrelerin
belirlenmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca deneylerde mineral ve sentetik esaslı yağlara ilaveten bitkisel yağda kullanılacak ve
çevresel açıdan sürdürülebilirlik dikkate alınacaktır. Radyal kaymalı yatak deney düzeneğinde yatak ömrünün etkileyen
parametreler nicel olarak araştırılacak, çıkış parametresi olarak aşınma ve sıcaklık ölçümü yapılacaktır. Bitkisel esaslı
yağlayıcıların kaymalı yataklarda kullanılabilirliğinin araştırılması çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Kaymalı yataklar, Yağlayıcı, Pirinç, Aşınma, Sıcaklık

 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Project Title : Experimental Investigation of Tribological Performance of Brass-Based Sliding Bearings

Abstract

Machine components come together to perform functions such as power transmission and load-bearing, and they work by
coming into contact with each other during this collaboration. However, this contact-based operation and movement lead to
wear and tear over time. This situation can reduce the surface quality of machine components, potentially leading to failures. As
a result, the lifespan of machine components can shorten, costs can increase, and even pose safety hazards. While it is not
possible to completely eliminate wear, bearing elements and lubricants come into play to minimize it. One of the machine
elements used in this context is plain bearings. Plain bearings are separated axially and radially depending on the direction of
the load. Plain bearings not only reduce wear but also offer significant advantages such as quiet operation, vibration absorption,
and the ability to carry heavy loads. The development of plain bearings can be examined under two main categories: material-
based and lubrication-based. Enhancing the wear resistance of bearing materials and achieving optimal hardness levels can
significantly impact the service life of bearings. Similarly, the use of appropriate lubricants significantly increases the wear
resistance of plain bearing systems. Experimental studies conducted in plain bearing test setups operating in lubricant
environments are crucial for developing materials and lubricants.

In this project, a brass-based material (CuZn40Pb2) will be used to examine the tribological performance of radial plain
bearings, considering parameters such as load, speed, and lubrication. The aim is to identify the parameters that are effective
in maximizing bearing life. Additionally, in the experiments, in addition to mineral and synthetic-based lubricants, vegetable-
based lubricants will be used, taking environmental sustainability into account. Parameters affecting bearing life will be
quantitatively investigated in the radial plain bearing test setup, with wear and temperature measurement as output parameters.
Investigating the usability of vegetable-based lubricants in plain bearings forms the original contribution of this study.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Keywords: Plain bearings, Lubricant, Brass, Wear, Temperature

2. AMAÇ: Ö nerilen projenin amacı ve erişilmek istenen sonuç açık olarak yazılmalıdır.

Bu çalışmanın amacı kaymalı yataklarda kullanılan yatak malzemelerinin kritik koşullarda test edilmesi, tribolojik
performanslarının doğru bir şekilde ölçülmesi ve maksimum servis ömrünü sağlayan parametrelerin belirlenmesidir. Proje
çalışması kapsamında radyal kaymalı yatak test ünitesi ile pirinç yatak malzemelerinin tribolojik davranışlarının farklı yük, farklı
devir ve farklı yağlayıcı ortam koşullarında test edilecektir.
Projenin bir diğer amacı bitkisel esaslı yağların kaymalı yatak ortamındaki performansının belirlenmesidir. Bu sayede çevreye
duyarlı yağlayıcıların, kaymalı yataklarda tribolojik performans açısından yeterlilik sağlayarak kullanılabilirliği analiz edilecektir.
Proje kapsamında belirlenen hedefler aşağıda verilmiştir.
a. Kaymalı yatak test ünitesinin kararlı çalışmasının ve yağ kamasının oluşumunun sağlanması
b. Test ünitesi üzerinden sıcaklık ölçümü yapılabilmesi
c. Üniteye uygun malzeme ve parametre seçimi yapılması
d. Deney tasarımının yapılması
e. Deneylerin tekrarlı olarak gerçekleştirilmesi ve ölçüm hassasiyetinin sağlanması
f. Bitkisel esaslı yağın tribolojik performansının kıyaslanması
g. Sonuçların istatistiksel analizi
h. Optimum parametrelerin belirlenmesi

3. KONU ve KAPSAM: Ö nerilen projenin konusu ve kapsamı net olarak tanımlanmalı; amaç ile ilişkisi
açıklanmalıdır.

Kaymalı yatak malzemelerinin aşınma dayanımları kullanılan alaşım elementlerinin mekanik özelliklerine ve çalışma koşullarına
bağlıdır. Yüksek basınç ve sıcaklık altında çalışan yatak malzemelerinin mekanik ve korozyon dayanımlarının arttırılması için
uygun alaşım elementlerinin kullanımı ile birlikte yağlama da önem taşımaktadır. Optimum parametrelerin seçimi, uygun
yağlayıcı ve yağ katışkılarının kullanımı ile yatakların yorulma dayanımı, dolayısıyla çalışma ömrü arttırılabilmektedir.
Günümüzde yatak malzemesi olarak pirinç malzemesi, kalay ve alüminyum bronzları yaygın olarak kullanılmaktadır [1- 3].
Temin edilebilirliği kolay olan bu alaşımlar yüksek korozyon ve aşınma direncine, yüksek termal iletkenliğe, yeterli mukavemete
ve kendinden yağlama özelliklerine sahiptirler [4–6]. Kaymalı yataklarda yatak ve mil arasında kuru, sıvı ve yarı sıvı sürtünme
söz konusudur. Ağır işletme koşullarında yetersiz yağlama durumunda metaller arasındaki sürtünme katsayısı artmakta, aşınma
arayüzeyi aşırı seviyede ısınmakta ve bunun sonucunda yüzeyde aşınma, çatlama, sıvanma gibi deformasyonlar meydana
gelmektedir [7]. Ayrıca artan sıcaklık sebebiyle oksidasyon hızı artmakta ve tribo-korozyona bağlı malzeme kaybı tahmin
edilenden daha fazla miktarda olmaktadır [8]. Kendinden yağlamalı yataklar da dahil olmak üzere, kaymalı yataklara uygulanan
yağlayıcının sürtünme katsayısını önemli ölçüde azalttığı tespit edilmiştir [7, 9, 10].

Kaymalı yatakların servis ömürlerinin arttırılması için optimum çalışma koşullarının belirlenmesi ve uygun yağlayıcıların
geliştirilmesi önem taşımaktadır. Bu doğrultuda proje çalışması kapsamında, servis ömrünü maksimize eden optimum
parametreler belirlenmeye çalışılacak ve çevresel sürdürülebilirlik açısından bitkisel esaslı endüstriyel yağın kaymalı
yataklardaki tribolojik performansı analiz edilecektir.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

4. LİTERATÜR ÖZETİ: Proje konusu ile ilgili alanda ulusal ve uluslararası literatü r taranarak, ham bir literatür
listesi değil, kısa bir literatü r analizi verilmelidir. Bu analiz, ö nerilen araştırma konusunun literatü rdeki ö nemini ve
doldurulması gereken boşluğ u ortaya koymalıdır.

Literatür çalışmaları incelendiğinde birbiriyle temas halinde çalışan elemanlarda kopma, kırılma, yıpranan parçaların
dayanımının azalması, yağsız çalışma şartlarında birbirine yapışma gibi istenmeyen sonuçlar oluşabilmektedir. Bu
olumsuzluklar sistem performansını azaltmakta, hatta can güvenliğini tehlikeye atacak durumlar oluşturabilmektedir. Bu
istenmeyen durumların ana nedeni sürtünmedir. Sürtünmeyi en aza indirebilmek için yatak ve yağlayıcılar üzerine çalışmalar
yapılmıştır. (Şişman, 1999).

Yatakların temel amacı malzeme kayıplarının en aza indirilerek mekanik hareketin devamının sağlaması, verimsizliğin minimize
edilmesidir. Yataklar sayesinde üretilen bir diğer çözüm ise değiştirilmesi kolay olan parçanın daha çabuk aşınan bir
malzemeden seçilerek eş çalışan diğer malzemenin kullanım ömrünü uzatmaktır. (Karaoğlu, 2006).

Yağlayıcı kullanımı ile yatak ve mil arasındaki yüzeylerin akışkan bir film ile birbirinden ayrılması amaçlanmaktadır.
Yağlayıcılarda önemli olan nokta ise yağın çalışma sıcaklığıdır. Yağ yüksek sıcaklıklara ulaştıkça yatak yüzeyinin sıcaklığı da
artmakta, bu durum yatak malzemesinin aşınmasına neden olmaktadır. (Adatepe ve Bıyıklıoğlu, 2009).

Temel olarak yatak ve yağlayıcıların sürtünme ve aşınma davranışlarının belirlenebilmesi için deneysel çalışma yapılması
gerekmektedir. Bu testlerin gerçek makineler üzerinde yapılması oldukça pahalı olup, işletme ve ölçüm şartlarından dolayı
sağlıklı sonuçlar alınması zordur. Doğru sonuçlara uygun maliyetle ulaşabilmek için deney düzenekleri oluşturulması gereklidir.
(Uzuner, 2001).

Literatür çalışmalarında kaymalı yatakların önemi ve kaymalı yataklara ilişkin Ar-Ge çalışmalarının zorluğundan bahsedilmiştir.
Bu tez çalışmasında kaymalı yatakların servis ömürlerinin arttırılması için dikkate alınması gereken parametreler belirlenmeye
çalışılacaktır. Deneylerde iş parçası olarak pirinç esaslı kaymalı yatak malzemesi kullanılacak olup farklı hız, yük ve yağlayıcı
koşullarında parametrik olarak çalışılacaktır. Kaymalı yatakların tribolojik performansları bir kaymalı yatak düzeneğinde
istatistiksel olarak incelenecektir.

Bu tezde hidrodinamik radyal kaymalı yatakların tribolojik performansına etki eden yük, hız ve yağlayıcı parametrelerinin etkisi
pirinç malzemenin aşınması yoluyla incelenecektir. Yatak ömrünün maksimizasyonu için etkili olan parametrelerin belirlenmesi
amaçlanmaktadır. Kaymalı yatak deney düzeneğinde yatak ömrünün parametrik olarak incelenmesi ve çıkış parametresi olarak
sıcaklık ölçümü, çalışmanın özgün değerini oluşturmaktadır. İlaveten, bitkisel esaslı yağlayıcı kullanılarak çevreye duyarlı
yağlayıcıların kaymalı yataklardaki tribolojik performansının belirlenmesi literatür için tektir.

5. ÖZGÜN DEĞER: Araştırmanın dayandığ ı hipotez/ler açıkça ortaya konulmalı ve ö zgü n değ eri belirgin bir biçimde
vurgulanmalıdır. Ö nerilen yeni teknoloji, metot veya kuramın literatü re nasıl bir katkısı olacağ ı açıklanmalıdır.

(*)Yazım alanları gerektiğ i kadar uzatılabilir.

 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

6. YÖNTEM: Araştırmanın tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olarak incelenmek ü zere seçilen parametreler
sıralanmalıdır. Amaç ve kapsamla uyumlu olması da gereken bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak
yö ntem ile kullanılacak materyal net bir biçimde tanımlanmalıdır. Yapılacak ö lçü mler (ya da derlenecek veriler),
kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.

Tribolojik performans deneylerinde Konya Teknik Üniversitesi bünyesinde bulunan deney ünitesi kullanılacaktır (Şekil 1). Deney
Ünitesi genel olarak tek fazlı bir elektrik motoru, hız kontrolcüsü, mil, moment kolu ve yükleme tertibatından oluşmaktadır.

Şekil 1. Yağlayıcı ve sıcaklık ölçüm yuvası görünümü

Bu projede, değişken yük, hız ve yağlayıcı koşullarında radyal kaymalı yatak numunelerinin tribolojik davranışlarının parametrik
olarak incelenmesi hedeflenmektedir. Deneylerde iş parçası olarak pirinç esaslı alaşım (CuZn40Pb2) kullanılacaktır (Kurban,
1990). Malzeme seçiminde pirinç alaşımının temin edilebilirliği, endüstriyel kullanım alanı bulunması ve yüksek
aşınma/korozyon direnci özelliği dikkate alınmıştır (Karaoğlu, 2006).

Çalışma kapsamında 3 farklı yük (10, 15, 20 N), 3 farklı hız (500 rpm, 1000 rpm, 1500 rpm) ve farklı yağlayıcılar kullanılarak
(bitkisel yağ, bor yağı, sentetik yağ) Taguchi deney tasarımına göre modelleme yapılması planlanmaktadır. Taguchi L9 ereğine
göre çalışma planlanacaktır. Yağlayıcı seçiminde endüstriyel kullanım alanı yoğunluğu ve temin edilebilirlik dikkate alınmıştır.

Çıkış parametresi olarak yüzey pürüzlülüğü (Ra ve Rz) ve sıcaklık ölçülecek (°C), aşınmaya maruz yüzeylerin morfolojik
incelemesi yapılacaktır. Sıcaklık ölçümü aşınma deneyleri boyunca yapılacak ve ortalama sıcaklık değeri dikkate alınacaktır.
Morfolojik inceleme için SEM görüntüleri, spektral inceleme için EDX analizi sonuçları dikkate alınacaktır. İlaveten, aşınan
yüzeyler 3d topografya görüntüleri ile yüzey pürüzlülüğü açısından analiz edilecektir. Giriş ve çıkış parametreleri arasındaki
ilişkinin istatistiksel analizi için ANOVA ve regresyon analizi kullanılacaktır.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

7. ARAŞTIRMA OLANAKLARI: Bu bö lü mde ö neren kuruluşta var olup da projede kullanılacak olan
altyapı/ekipman olanakları belirtilmelidir.

Konya Teknik Üniversitesi bünyesinde bulunan radyal kaymalı yatak test cihazı kullanılacaktır.
2 boyutlu yüzey pürüzlülük ölçümleri bölüm bünyesinde bulunan “Mitutoyo Surface Meter” cihazı ile yapılacaktır.
Diğer ölçüm ve analizler için ilimizde bulunan laboratuvarlardan hizmet alımı yapılacaktır.

Projede Kullanılacak Mevcut Makine – Teçhizat Listesi (*)

Adı/Modeli Projede Kullanım Amacı
Radyal Kaymalı Yatak Test Cihazı Yatak aşınmasını gerçek durumlara gö re simü le etmek
Mitutoyo SJ-210 Portable Surface Ö n deneylerde yü zey pü rü zlü lü ğ ü ö lçü mü
Roughness Tester

(*)Bu bö lü mde sadece, ö neren birimde var olup projede kullanılacak olan makine-teçhizat belirtilmeli, proje
bü tçesinden talep edilenler yazılmamalıdır.

8. YAYGIN ETKİ/KATMA DEĞER: Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda ulusal ekonomiye, toplumsal refaha ve
bilimsel birikime yapılabilecek katkılar ve sağ lanabilecek yararlar tartışılmalı ve elde edileceğ i umulan sonuçlardan
kimlerin ne şekilde yararlanabileceğ i belirtilmelidir.

Kaymalı yatakların servis ö mrü nü arttırmak isteyen endü striyel kuruluşlar proje sonuçlarından faydalanabilecektir.

Çevreye dost yağ layıcıların kaymalı yataklarda kullanımı konusunda bilgi birikimi oluşacak ve ilgili kurumlarla
paylaşılacaktır.

Çalışma kapsamında en az 1 adet SCI veya E-SCI indeksli yayın çıkması ve en az bir adet bildiri sunulması
planlanmaktadır.

(*)Yazım alanları gerektiğ i kadar uzatılabilir.

9. ÇALIŞMA TAKVİMİ: Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için ö nerilen zamanlama, belli başlı
aşamaları ve bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceğ i, bu aşamalarda gö rev alacak proje personeli ve iş
tanımları ek sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır.

PROJE AŞAMALARI VE ZAMANLAMA

Başlıca Aşamalar Ayrıntılı Bilgi Zamanlama

 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Malzeme Temini CuZn40Pb2 malzeme 1. ay

İç çap: 40 mm, Diş çap: 50 mm
Genişlik: 50 mm, Çalışmamış Ra değeri: ~0,5 μm
Sıcaklık ölçüm sistemi K tipi termal çift ile sürekli ölçüm düzeneği kurulacaktır. 1-2 ay
kurulması

Yağlayıcı temini, ön deneyler Bor esaslı, sentetik ve kanola esaslı bitkisel yağ temin 2. ay
ve deney ünitesi revizyonu edilecektir. Belirlenen parametrelere göre ön deneyler yapılacak
ve sistemin kararlılığı tespit edilecektir.
Deneylerin gerçekleştirilmesi ve Taguchi L9 ereğine göre 3 tekrarlı olarak deneyler yapılacaktır. 2-3. ay
sıcaklık ölçümü Sıcaklık verileri anlık olarak sürekli kaydedilecektir.

2D pürüzlülük ölçümleri Yüzey pürüzlülük cihazı ile Ra ve Rz cinsinden aşınan yüzeyler 4. ay

üzerinden ölçüm yapılacaktır. 3 tekrarlı yapılacak ölçümlerde
farklı yüzeylerinde ölçümü yapılacaktır.
3D topografya görüntüleri ile Yaklaşık 2000x2500 μm alanda 40 μm çukur ve tepe 4-5 ay
yüzey morfolojisi analizi yüksekliğinde yüzey topografya görüntüsü alınacak ve grafik
üzerinde gösterilecektir.
SEM görüntüleri ile yüzey Aşınan yüzeylerden 500x, 1000x ve 2000x büyütme ile yüzey 5. ay
morfolojisi analizi görüntüsü alınacaktır. Yüzeyde oluşan farklı aşınma
mekanizmaları görüntülenip incelenecektir.
EDX ile elemental analiz Aşınan yüzeyler mapping modeli ile elemental olarak 5. ay
incelenecektir.

Her bir aşamanın proje süresinin kaçıncı ayları arasında gerçekleştirileceği. Örneğin, 1-4; 2-11

10. BAŞARI ÖLÇÜTLERİ: Projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabilmesi için hangi iş ve işlemlerin ne ö lçü de
gerçekleşmesi gerektiğ i Çalışma Takvimi bö lü mü ndeki İş-Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi için ayrı ayrı
belirtilmelidir. Her bir iş paketinin ö nem derecesi açıklanmalı ve projenin başarısına yapacağ ı katkı ifade
edilmelidir.

B PLANI: Projenin başarıya ulaşmasını olumsuz yö nde etkileyecek ne gibi durumların/risklerin ortaya
çıkabileceğ i ve bu durumlarda projenin başarıyla yü rü tü lmesini sağ lamak için nelerin yapılacağ ı, ne tü r tedbirlerin
alınacağ ı, yani devreye sokulacak “B Planı” İş Zaman Çizelgesinde yer alan her bir iş paketi de dikkate alınarak
ortaya konulmalıdır.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Başarı Ölçütleri:
1. Malzeme Temini: Döküm malzeme yerine soğuk çekilmiş malzeme temin edilecektir. Bu sayede kusursuz (boşluksuz)
malzeme elde edilmesi hedeflenmektedir. (Önem Derecesi: %10)
2. Sıcaklık ölçüm sistemi kurulması: Çalışmanın önemli bir özgün değer adımıdır. Yatak içi çalışma dinamiği ile sıcaklık
artışı arasındaki bağıntı incelenecektir. (Önem Derecesi: %20)
3. Yağlayıcı temini, ön deneyler ve deney ünitesi revizyonu: Yağlayıcılar endüstriyel firmalardan ticari olarak temin
edilecektir. Ön deneyler ile tecrübe kazanılacak ve gerekirse deneysel çalışma adımları revize edilecektir. (Önem
Derecesi: %10)
4. Deneylerin gerçekleştirilmesi ve sıcaklık ölçümü: Belirlenen deney planına bağlı olarak tekrarlı deneyler yapılacak ve
sonuçlar istatistiksel olarak analiz edilecektir. Çalışma kapsamında doğrulama deneyleri de yapılacaktır. Sıcaklık
ölçümü ile yatak içi sürtünme davranışı ve yağlayıcıların performansı hakkında bilgi edinilecektir. (Önem Derecesi:
%20)
5. 2D pürüzlülük ölçümleri: Aşınan disklerin yüzeylerinde iki boyutlu pürüzlülük ölçümü yapılacaktır. Ra ve Rz cinsinden
veri elde edilecektir. (Önem Derecesi: %10)
6. 3D topografya görüntüleri ile yüzey morfolojisi analizi: Aşınan disklerin yüzeylerinde üç boyutlu pürüzlülük ölçümü
yapılacak ve yüzey topografya görüntüsü elde edilecektir. Ra cinsinden pürüzlülük verisi ile birlikte yüzeyde oluşan
dalgalanmalarda görüntülenecektir. (Önem Derecesi: %10)
7. SEM görüntüleri ile yüzey morfolojisi analizi: Aşınma mekanizmalarının tespit edilebilmesi için ileri görüntüleme
tekniklerine ihtiyaç duyulmaktadır. SEM ile mikron mertebelerdeki alanlar taranarak tribolojik performans açısından
yüzeyler ve yağlayıcılar analiz edilecektir. (Önem Derecesi: %10)
8. EDX ile elemental analiz: Yüzeyler sürtünme esnasında oluşan etkileşimin analizi için EDX ile elemental inceleme
yapılacaktır. Haritalama yöntemi kullanılarak geniş alanların analiz edilmesi sağlanacaktır. (Önem Derecesi: %10)

B Planı:

Proje kapsamında sıcaklık ö lçü mü yapılacaktır. Fakat farklı koşullarda elde edilen sıcaklık verileri arasında anlamlı
farklılıklar oluşmayabilir. Bu durumda B planı olarak yü kü n arttırılması ve yağ layıcı debisinin dü şü rü lmesi şeklinde
deney planı revize edilecektir. Ayrıca sıcaklık ö lçü mü yapılacak ortamın mü mkü n mertebe yalıtımı yapılmaya
çalışılacak, adyabatik ortam koşulları sağ lanacaktır.

Kaymalı yatak dü zeneğ inde daralan yağ kaması oluşmama riski yü ksektir. Bu durum titreşim ve ses ö lçü mü ile tespit
edilmeye çalışılacaktır. Yağ kamasının oluşmaması durumunda B planı olarak daha yü ksek mil hızlarına çıkılarak
kamanın oluşması sağ lanacaktır.

11. PROJE YÜRÜTÜCÜSÜNÜN DİĞER PROJELERİ: Proje yü rü tü cü sü nü n son beş yılda; BAP, Tubitak ya da diğ er
kurum/kuruluşların desteğ i ile tamamlamış olduğ u projeler ile şu sırada yü rü tmekte olduğ u veya destek almak için
başvurduğ u projeler hakkında aşağ ıdaki tablolarda yer alan bilgiler verilmelidir. Proje değ erlendirme sü reci
sırasında destek kararı çıkması ve/veya yeni bir başvuru daha yapılması durumunda derhal BAP'a yazılı olarak
bildirilmelidir.

Proje Yürütücüsünün BAP Destekli Projeleri

Başlama/Bitiş
Proje No Projedeki Görevi Proje Adı Destek Miktarı (TL)
Tarihi
BAP-KBU Araştırmacı AZ31 Magnezyum Alaşımlı Sacların 15/01/2013- 7500
(Karabük Ilık Şekillendirilmesinin Araştırılması 23/12/2015
Üni.)
BAP-KBU Yürütücü Nano Gümüs ve Organik Borat Katkılı 30/03/2018 - 7500
(Karabük Kesme Sıvılarının Frezeleme 28/08/2019
Üni.) Islemindeki Performansının
Incelenmesi
BAP-KBU Yürütücü Bor Yagı ve Bitkisel Esaslı Kesme 30/03/2018 - 7500
(Karabük Sıvılarına Nano Gümüs 28/08/2019
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

Üni.) Eklentisinin Delme Islemindeki

Performansının Arastırılması

Proje Yürütücüsünün Diğer Projeleri (DPT, TUBİTAK, FP6-7 vb.)

Proje No Projedeki Görevi Proje Adı Başlama/Bitiş Tarihi Destek Miktarı (Tl)
Kaymalı Yatak Malzemelerinin 01/03/2021 45000
120M926- Yürütücü Tribolojik Performanslarının Bilyalı 01/03/2022
TÜBITAK Dövme İşlemi Ve Nano Gümüş
Takviyeli Kolloidal Süspansiyon
Kullanımı İle Geliştirilmesi
Araştırmacı/Uzman Kam Mekanizması Ile Çalışan Dijital 01/02/2019 45000
218M256- Hidrolik Kontrollü Valfin Tasarımı- 01/02/2020
TÜBITAK İmalatı Ve Hız-Konum Kontrolü Ile
Performansının Araştırılması
Danışman Hidrotermal Yöntemle Sentezlenen 01/02/2021 45000
120M937- Vasıflı Karbonun Ilık Derin Çekme 01/02/2022
TÜBITAK Prosesinde Yağlayıcı Olarak
Kullanılabilirliğinin Araştırılması:
Sıcak Koşullar İçin Düşük Maliyetli
Yağlayıcı Geliştirme Odaklı Bir
Çalışma
Danışman Ligand Bağlı Nano Bakır Malzemenin 15/12/2021 45000
221M213- Sentezi, Karakterizasyonu Ve Kesme 15/12/2022
TÜBITAK Sıvısı Olarak Talaşlı İmalatta
Kullanılabilirliğinin İncelenmesi

Proje Yürütücüsünün Son 5 Yılda Yapmış Olduğu Yayınlar

Yazar(lar) Makale Başlığı Dergi Cilt/Sayı/Sayfa Tarih
Çetin Mehmet Emin, The effect of halloysite nanotube Polymer Composites 10.1002/pc.26410 2022
Baştosun Yusuf, Tatar modification on wear behavior of
Ahmet Caner, Çetin carbon-aramid fiber reinforced
Muhammet Hüseyin, hybrid nanocomposites
Demir Okan, Önal
Gürol, Avcı Ahmet,
Kondul Bilgehan, Çetin Increasing the wear resistance of Wear https://doi.org/ 2022
Muhammet Hüseyin railway switches with boron coating 10.1016/
and analysis of tribological j.wear.2021.20413
performance by ANOVA method 2
Alamin A Ahmaida Investigation of interaction of Surface Topography: 10.1088/2051- 2021
Yousef, Korkmaz extreme pressure additive, load Metrology and
Şeyma, Kabave and sliding speed parameters with Properties 672X/ac311f
Kılınçarslan Sena, silver nano-particles in wear
Şirvan Onur Can, Çetin environment
Muhammet Hüseyin
Çetin Muhammet Parameter Optimization with Multi- Arabian Journal for 46, pages10059– 2021
Hüseyin, Alvalı criteria Decision-Making Methods Science and 10076 (2021)
Gülüstan Tuğçe, in Rail Transport: A Case Study of Engineering
Korkmaz Şeyma Freight Wagon Bogie
Kılınçarslan Enes, Evaluation of the clean nano- Tribology International https://doi.org/ 2021
Kabave Kılınçarslan cutting fluid by considering the 10.1016/
Sena, Çetin Muhammet tribological performance and cost j.triboint.2021.106
Hüseyin, parameters 916
Kabave Kılınçarslan Improvement of the milling process Journal of https://doi.org/ 2020
Sena, Çetin Muhammet performance by using cutting fluids Manufacturing 10.1016/
Hüseyin prepared with nano-silver and boric Processes j.jmapro.2020.05.0
acid 27
Kabave Kılınçarslan Effects of cutting fluids with nano- Journal of https://doi.org/ 2020
Sena, Çetin Muhammet silver and borax additives on milling Manufacturing 10.1016/
Hüseyin performance of aluminium alloys Processes j.jmapro.2019.12.0
42
(*) Yazım alanları gerektiğ i kadar uzatılabilir.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

12. PROJE EKİBİNİN ÖNERİLEN PROJE KONUSU İLE İLGİLİ DİĞER PROJELERİ: Proje ekibinin, BAP’a, herhangi
bir kamu kurum ve kuruluşuna veya Tü rkiye’nin taraf olduğ u uluslararası anlaşmalara dayalı olarak sağ lanan
fonlara sunulmuş olup ö neri durumunda olan, yü rü yen veya sonuçlanmış benzer konudaki projelerinin bu
projeden farkını belirtiniz.

Proje ekibinin proje konusu ile ilgili benzer bir projesi yoktur.
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

BAP’TAN TALEP EDİLEN BÜTÇE TABLOSU

(Bu tabloda sadece BAP’tan talep edilen desteklerin nitelikleri ve miktarları ayrıntılı ve gerekçeli olarak
belirtilmelidir.
Lü tfen ilgili açıklamalara dikkat ediniz. Tablodaki satırlar ihtiyaç duyuldukça çoğ altılabilir ve yazım alanları
genişletilebilir.)

Alınması Önerilen Makine – Teçhizat

Adı / Modeli Kullanım Gerekçesi Bedeli (TL)

Dö viz cinsinden alınan proforma faturaların TL cinsinden karşılığ ı hesaplanırken fatura tarihindeki T.C. Merkez
Bankası efektif satış kuru esas alınmalı ve ö neride mutlaka belirtilmelidir.

Alınması Önerilen Sarf Malzemesi

Adı Kullanım Gerekçesi Bedeli (TL)
Aşınma deneylerinde kullanılacak
Kaymalı Yatak Malzemesi (Pirinç) 6720
(20 kg işlenmiş pirinç malzeme)
Yağ layıcılar 9 litre yağ layıcı 1680
Deneyler esnasında sıcaklık
K tipi Termokupl ö lçü mü nde kullanılacak (1 adet 3600
ü nite)

Alımlarda KDV dahil bedeli yazılmalıdır.

Hizmet Alımı
Nereden/Kimden
Mahiyeti Gerekçesi Bedeli (TL)
Alınacağı
SEM görüntüleme ve EDX BİTAM – Necmettin Erbakan Aşınan yüzeylerin görüntülenmesi (6
3600
analizi Üni. saat)
2D Topografya Ölçümü Merlab - KTUN AFM ile görüntü eldesi (9 numune) 4320

Yurtiçi Yolluk Yevmiye

Nereden/Nereye
Mahiyeti Gerekçesi Bedeli (TL)
Gidileceği

Yurtdışı Yolluk Yevmiye

Nereden/Nereye
Mahiyeti Gerekçesi Bedeli (TL)
Gidileceği
 T.C.
KONYA TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJELERİ (BAP)
PROJE BAŞVURU FORMU

KAYNAKLAR
1. Li H., Yin Z., Wang, Y., , 2020. A study on the wear behavior of tin-based journal bearing under different
working conditions, Industrial Lubrication And Tribology, 72 (3), 359–368.

2. Ni Y., Sun N., Zhu G., Liu S., Liu J., Dong, G., 2022, Effect of different Cu6Sn5 morphology on the tribological
properties of Babbitt alloy, Industrial Lubrication And Tribology, 74 (5), 580–587.

3. Zainulabdeen A. A., Hashim F. A., Assi S. H., 2019, Mechanical Properties of Tin-Based Babbitt Alloy using the
Direct Extrusion technique, IOP Conference Series: Materials Science And Engineering, 518 (3), 1–9.

4. Ünlü B. S., Pinar A. M., 2011, CuSn10 Yatakların Farklı Yükleme, Hız ve Ortamlarda Yüzey Pürüzlülüğü ve
Aşınmaya Etkisi, (May), 16–18.

5. Chidi N. K., Uchenna O. I., Odo J. U., 2017, Effect of Nickel and Iron Addition on the Structure and Mechanical
Properties of Tin Bronze (Cu10wt%Sn), American Journal Of Engineering, Technology And Society, 4 (6), 110–
118.

6. Abed I. J., Kadhim H. A., , 2020. Tribological Behaviour of Tin Bronze Alloys Produced by Different Casting
Techniques.

7. Ünlü B.S., Durmuş H., Meriç C., 2012, Determination of tribological properties at CuSn10 alloy journal bearings
by experimental and means of artificial neural networks method, Industrial Lubrication And Tribology, 64 (5),
258–264.

8. Huttunen-Saarivirta E., Kilpi L., Pasanen A. T., Salminen T., Ronkainen H., 2020, Tribocorrosion behaviour of
tin bronze CuSn12 under a sliding motion in NaCl containing environment: Contact to inert vs. reactive
counterbody, Tribology International, 151 (February) 106389.

9. Rasep Z., Muhammad Yazid M. N. A. W., Samion S., 2021, Lubrication of textured journal bearing by using
vegetable oil: A review of approaches, challenges, and opportunities, Renewable And Sustainable Energy
Reviews, 146 (111191), 1–14.

10. Senatore A., Rao T. V. V. L. N., , 2018, Partial Slip Texture Slider and Journal Bearing Lubricated with
Newtonian Fluids: A Review, Journal Of Tribology, 140 (4), 1–20.

11. Şişman, L., 1999, Bir Aşınma Deney Cihazının Tasarım ve İmalatı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, 85s, Sakarya.

12. Karaoğlu, Y., 2006, Bir Aşınma Test Cihazının Tasarımı ve İmalatı, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.

13. Adatepe H., Bıyıklıoğlu A., 2009, Dinamik Yüklü Radyal Kaymalı Yataklarda Yağ Giriş Sıcaklığının Yatak
Performansına Etkisi, Makine Teknolojileri Elektronik Dergisi, Cilt: 6, No:4.

14. Uzuner, H., 2001, Polimerlerin Sürtünme ve Aşınma Davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, 105s, Sakarya.