Grade 1-Amharic TukaMathiwos

Fetena.
net : Ethiopian No#1 Educational Resource
አማርኛ
አማርኛ
እንደመጀመሪያ ቋንቋ
የተማሪ መጽሐፍ
 &
፩ኛ ክፍል 
፩ኛ ክፍል
የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 1
Fetena.net : Ethiopian No#1 Educational Resource
አማርኛ
አማርኛ ቋንቋ
እንደመጀመሪያ
፩(1)ኛ መጽሐፍ
የተማሪ ክፍል
የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ትምህርት ቢሮ
፩(1)ኛ ክፍል
የአዲስ አበባ ከተማአዘጋጆች
አስተዳደር ትምህርት ቢሮ
መዓዛ ታረቀኝ ወርቅነህ
እሸቱ ግርማ ኃ/ጊዮርጊስ
አዘጋጆች ዩሱፍ ማሩ ፈረጅ

ገምጋሚና
መዓዛ ታረቀኝ አርታኢዎች
ወርቅነህ
መስፍን ደፈረሱ ወ/መድህን
እሸቱ ግርማ ኃ/ጊዮርጊስ
ትንቢት ግርማ ኃይሉ
ዩሱፍ ማሩ ፈረጅ
ፋሲል ብዙነህ በቀለ
ገምጋሚ
የጥራት ተቆጣጣሪና ገምጋሚ
ፋሲል ብዙነህ በቀለ
ፍሬሕይወት አሰፋ ከበደ
የጥራት ተቆጣጣሪ አስተባባሪ
ፍሬሕይወት አሰፋ ከበደ
ጌታቸው ታለማ አጥናፉ
አቀማመጥ እና ስዕል
እንጦጦ ፖሊ ቴክኒክ ኮሌጅ (TMS)
I
© የመጽሐፉ ህጋዊ ቅጂ ባለቤት 2014 ዓ.ም የአዲስ አበባ ከተማ አስተዳደር ትምህርት ቢሮ
ነው፡፡
ምስጋና
ይህን የትምህርት መጽሐፍ ከዝግጅት ጀምሮ በከተማችን በሚያስተምሩ መምህራን እንዲዘጋጅ በማድረግ፣
አስፈላጊውን በጀት በማስፈቀድ እንዲሁም በጥብቅ ዲስፕሊን እንዲመራ ላደረጉት ከፍተኛ ሙያዊና
አስተዳደራዊ ድጋፍ ላደረጉት ለትምህርት ቢሮ ኃላፊ አቶ ዘላለም ሙላቱ፣
እንዲሁም የዝግጅቱ ስራ ቁልፍ ስራ መሆኑን ተረድተው ትኩረት በመስጠት በሚያጋጥሙ ችግሮች

መፍትሄ በመስጠት፣ የአፈጻጸም ሂደቱን በመከታተል፣ በመገምገምሁሌም ከጎናችን ለነበሩ የትምህርት ቢሮ
የማኔጅመንት አባላት የስርዓተ ትምህርት ዘርፍ ምክትል ቢሮ ኃላፊ አቶ አድማሱ ደቻሳ ፣ የትምህርት
ቴክኖሎጂ ዘርፍ ምክትል ቢሮ ኃላፊ አቶ ዳኛው ገብሩ፣ የመምህራን ልማት ዘርፍ ምክትል ቢሮ ኃላፊ
አቶ ሳምሶን መለሰ ፣ ለትምህርት ቢሮ ኃላፊ አማካሪ ወ/ሮ አበበች ነጋሽ ፣ ለትምህርት ቢሮ ጽ/ቤት ኃላፊ
አቶ ሲሳይ እንዳለ ፣ ለቴክኒክ አማካሪ አቶ ደስታ መርሻ ላበረከቱት አስተዋጽኦ ምስጋና ይገባቸዋል፡፡
በመጨረሻም መጽሐፉ ተጀምሮ እስኪጠናቀቅ ድረስ የትምህርት ቤት ርዕሰ መምህራን ለአዘጋጅ መምህራን
ከዚህ በላይ ስራ የለም በማለት ፍቃድ በመስጠትና የሞራል ድጋፍ ስላደረጋችሁም ምስጋናችን
እናቀርባለን፡፡
II
ማውጫ ገጽ
ይዘት
መግቢያ.........................................................................IV
1.
መግቢያ ምዕራፍ አንድ .........................................................1
ቤተሰብ
ምዕራፍ አንድ
2. 1.1.
ምዕራፍ
ቤተሰብ
ሁለት.........................................................17
ቤት
1. ምዕራፍ ሁለት
3. 1.1. ምዕራፍ
ቤት ሦስት ........................................................30
ትምህርት
2. ምዕራፍ ሦስት ቤት
4. 2.1.ምዕራፍ አራት........................................................41
ትምህርት ቤት
3. ምዕራፍ አራት
ጓደኛሞች
3.1. ጓደኛሞች
5. ምዕራፍ አምስት......................................................53
4. ምዕራፍ አምስት
ተክሎች
4.1. ተክሎች
6. ምዕራፍ ስድስት...................................................... 63
5. ምዕራፍ ስድስት
5.1.
የመንገድ ደህንነት
የመንገድ ደህንነት …………………………
7. ምዕራፍ
6. ምዕራፍ ሰባት …………………………................... 74
ሰባት …………………………
6.1.ተረት
ተረት…………………………
8. ምዕራፍ
7. ምዕራፍ ስምንት …………………………............... 86
ስምንት …………………………
ምግብ …………………………
7.1.ምግብ
8. ምዕራፍ ዘጠኝ…………………………
9. ምዕራፍ ዘጠኝ……...................……………………. 97
9. የግል ንፅህና አጠባበቅ…………………………
የግል ንፅህና አጠባበቅ
10. ምዕራፍ አስር …………...................................………………
10. ምዕራፍ አስር ……………..................……………. 108
10.1. የቤት እንሰሳት
የቤት እንሰሳት
11. ሙዳዬ ቃላት …………………………
ዋቢ መፅሐፍት
ዋቢ መፅሐፍት
አባሪዎች
III
መግቢያ
ይህ መጽሐፍ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛን ቋንቋ ለመጀመሪያ ቋንቋነት ለሚማሩ

ተማሪዎች የተዘጋጀ ነው፡፡ በዚህ መፅሃፍ የሚማሩ ተማሪዎች በቋንቋው በብቃት
ማዳመጥ፣ መናገር፣ ማንበብ እና መፃፍ እንዲችሉ ለማድረግ ተሻሽሎ የተዘጋጀ
የመጀመሪያ ቋንቋ ስርዓተ ትምህርት አካል ነው፡፡
መጽሐፍ ሲዘጋጅ መነሻ ያደረገው ተማሪዎች ማዳመጥ፣ መናገር፣ ማንበብና

መፃፍ እንዴት እንደሚማሩ ማለማመድ ላይ የተመሰረተ ነው፡፡
ይህ መጽሐፍ የመጀመሪያ ቋንቋ ስርዓተ ትምህርትን እና መርሃ ትምህርትን

መሰረት አድርጎ የተዘጋጀ ሲሆን የሚከተሉትን መሰረታዊ መርሆዎች አካቷል፡፡
IV
ተማሪዎች ስዕሎችን በመመልከት፤ ተረቶችን (ታሪኮችን) በማዳመጥ፥

የማዳመጥና የመናገር ክሂላቸውን ያዳብራሉ፡፡
ተማሪዎች የሚነበብላቸውን ታሪክ(ምንባብ) በሚገባ በማዳመጥ

ያዳመጡትን ታሪክ(ምንባብ) በንግግርም ሆነ በፅሑፍ በግልፅ
ቋንቋ መናገርና መፃፍ ይጠበቅባቸዋል፡፡ ይህንን ተግባር ለማድረግ
ተከታታይ የመናገርና የመፃፍ ተደጋጋሚ ልምምድ ማድረግ
አለባቸው፡፡
ተማሪዎች የቋንቋው ተተኳሪ ፊደላት የሚወክሏቸውን ድምፆች

በመፃፍ፣ ተተኳሪ ፊደላትን በተገቢው የፊደላት አሰዳደር በመጠቀም
አዳዲስ ቃላትን ይማራሉ::
V
ተማሪዎች በተተኳሪ ፊደላትና በተለመዱ ቃላት የተመሰረቱ

ቃላትንና ዓረፍተ ነገሮችን ማንበብ ይጠበቅባቸዋል፡፡
ተማሪዎች የተለመዱ ቃላትን ሲያዳምጡና ሲያነቡ የተዘውታሪ

ቃላቱን ፍቺ አብረው መማር አለባቸው፤በዚህም የሚያዳምጡትንና
የሚያነቡትን ሀሳብ ይረዳሉ፤የቃላት ዕውቀታቸውንም በማሳደግ
ሐሳብን በንግግርና በፅሑፍ ሌሎች አዳዲስ ቃላትን ይመሰርታሉ፡፡
ተማሪዎች የተለያዩ ታሪኮችን(ተረቶችን) እና ሌሎች ፅሑፎችን

አንብበው መረዳት ይችሉ ዘንድ የአንብቦ መረዳት ተግባራትን
በተደጋጋሚ በመስራት ማዳበር ይጠበቅባቸዋል፡፡
VI
ውድ የተማሪ ወላጆች(አሳዳጊዎች)
ልጆቻችን የቋንቋውን ትምህርት በአግባቡ ይገነዘቡ ዘንድ የእኛና

የእርስዎ ጥምር እገዛ ያስፈልጋል፤ ስለሆነም ከዚህ በታች
የተዘረዘሩትን ተግባራት ከግምት ውስጥ በማስገባት በቤት ውስጥ
ልጅዎን ያግዙ፡፡
• ለልጆችዎ የተለያዩ ታሪኮች፣ ተረቶች ወዘተ ይንገሯቸው ወይም

ያንብቡላቸው፡፡
• ለልጆችዎ የነገሯቸውን ታሪክ(ተረት) መልሰው እንዲናገሩ ወይም
እንዲተርኩ ያበረታቷቸው፡፡
• በተማሪ መፅሃፍ ላይ የቀረቡትን ምንባቦችና ተግባራት በየጊዜው
እየተከታተሉ ያሰሯቸው፡፡
• ልጆችዎ በራሳቸው ተነሳሽነት ተተኳሪ ፊደላትን እንዲለዩ፣
ቃላት እንዲመሰርቱ ያበረታቷቸው፡፡ እንዲሁም ታሪኮችን
እንዲያዳምጡ፣እንዲናገሩ፣ እንዲያነቡና እንዲፅፉ ያበረታቷቸው፡፡
• ልጆችዎ መምህሮቻቸው የሚሰጧቸውን ተግባራዊ ክንውን
መተግበሪያ የሚሆኑ ቁሳቁሶች እና ሌሎችን በማሟላት የወላጅነት
ግዴታዎን ይወጡ፡፡
VII
አማርኛ ምዕራፍ አንድ

፩ኛ ክፍል
ቤተሰብ
የምዕራፉ አላማዎች
• ስለጽህፈት ጽንሰ ሃሳብ የቀረበውን ገለጻ

ታዳምጡና ከጓደኞቻችሁ ጋር ትወያያላችሁ፤
• ተዘውታሪ ቃላትን ትዘረዝራላችሁ፤
• አዳዲስ ሆሄያትን/ድምፆችን ትለያላችሁ፤
• በፊደል ገበታ ላይ ያሉትን ሆሄያት ሁሉ በትክክል
ትቀርጻላችሁ፤
• ተገቢ የሆነ የእርሳስና እስክሪቢቶ አያያዝን
ትማራላችሁ::
፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 1

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ
ቤተሰብ
ማዳመጥ
የቤተሰብ አባላት (ወንድ አያት፣ሴት
አያት፣አባት፣እናት፣ሴትና ወንድ ልጆች በ1ኛ ክፍል
ደረጃ የሚገኙ) የሚያሳይ ስእል
የእናትና አባት (ለየብቻ ጎን የእህትና ወንድም (ለየብቻ ጎን ለጎን

ለጎን ተቀምጠው) የሚያሳይ ተቀምጠው) የሚያሳይ ስዕል
ስዕል
ተዘውታሪ ቃላት
ወንድም እህት
የእናት ስዕልየአባት ስዕል( የወንድ ልጅ ስዕል የሴት ልጅ ስዕል
አባት የሚለው (ወንድም የሚለው (እህት የሚለው
(እናት ቃል ከስዕሉ ጎን ቃል ከስዕሉ ጎን ቃል ከስዕሉ ጎን
የሚለው ቃል ይቀመጥ) ይቀመጥ) ይቀመጥ)
ከስዕሉ ጎን
ይቀመጥ)
፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2

 ተተኳሪ ቃላት
ከመፅሐፍ ጋር የተያያዙ የተለመዱ ቁልፍ ቃላትን መለየት
የመፅሐፍ ርዕስ የመፅሐፍ የፊት መጽሐፍ የኋላ

የእርሳስ አያያዝ
መጽሐፍ አያያዝ ሽፋን ሽፋን
የመፅሐፍ አያያዝን የሚያሳይ የእርሳስ አያያዝ የሚያሳይ

ስዕል ስዕል
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የቤተሰብ አባላትን ጻፉ፡፡
አያት
እናት
?
? ቤተሰብ ?
?
?
?
አያት
እናት
?
፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 3
 የፅህፈት ጽንሰ ሃሳብ

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ያሉትን የፅህፈት ፅንሰ ሃሳቦች ከጓደኞቻችሁ
ወይም ከቤተሰብ ጋር በመወያየት ስሩ፡፡
1. ቋሚ መስመር ( |||| )
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ቋሚ መስመርን ደጋግማችሁ
ጻፉ፡፡
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
2. አግድም መስመር ( _________ ............ )
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ አግድም መስመርን

ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
3. ሰያፍ/ስላች መስመር (///// )
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ስላች መስመርን

ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4

4. ግራ ቅንፍ ( ( ( (
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ የግራ ቅንፍ የፅህፈት ፅንሰ

ሀሳብን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
5. ቀኝ ቅንፍ ) ) ) )
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ የቀኝ ቅንፍ የፅህፈት ፅንሰ

ሃሳብን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
______________________________________________
______________________________________________
______________________________________________
6. ቀለበት ( 0 0 0)
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ የቀለበት የፅህፈት ፅንሰ
ሀሳብን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
____________________________________________
_____________________________________________
፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 5

 ተተኳሪ ፊደል
የተተኳሪ ፊደልን ቅርፅ መለየት
1. ባለ አንድ እግር ፊደል
_____________________________________________
ቀ ተ ቸ ነ ኘ የ ገ ፐ ኀ
_____________________________________________
2. ባለ ሁለት እግር ፊደል
_____________________________________________
ለ ሰ ሸ በ አ ኸ ዘ ዠ ደ ጸ ጀ ጰ ቨ
______________________________________________
3. ባለ ሶስት እግር ፊደል
________________________________________________
ጠ ጨ ሐ
________________________________________________
4. እግር አልባ ፊደል
________________________________________________
ሠ መ ወ ዐ ፀ ሀ ፈ
________________________________________________
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ባለአንድ እና ባለ ሶስት እግር ፊደሎችን በቅደም
ተከተል ለያይታችሁ ጻፉ፡፡
________________________________________________
________________________________________________
፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 6

አቶ ኑረዲንና ቤተሰባቸው
ማዳመጥ
የቤተሰብ አባላት የከተማ ገፅታ ባለው ቤት ውስጥ ሶፋ ላይ አባት ከሴት
ልጁ፤ እናት ከወንድ ልጇጋር ጎን ለጎን ተቀምጠው ሲወያዩ የሚያሳይ ስዕል
ተተኳሪ ፊደል
በ ቀ
የበሬ ስዕል የቀበሮ ስዕል
ቃላት
በር ቀባ
በሶ ቀረ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ “በ” እና “ቀ” ፊደልን ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
_________________________________________________
ትዕዛዝ፡- “በ” እና “ቀ”ን መነሻ በማድረግ ቃል መስርቱ፡፡
1. በ = _________ ፣_________ ፣__________
2. ቀ = _________ ፣ _________ ፣__________
፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 7

ቡ ቁ
የቡና ተክል (ቀይ ከበሰለ እና የቁራ ስዕል
አረንጓዴ ፍሬው ጋር) ስዕል
ቃላት
ቡቡ ቁር
ቡጡ በቁ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ“ቡ” እና “ቁ” ፊደልን ደግማችሁ ጻፉ፡፡
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡-“ቡ” እና “ቁ”ን ፊደላት መነሻ ላይ በማድረግ ቃላት ጻፉ፡፡
1. ቡ = _________ ፣ _________ ፣__________
2. ቁ = _________ ፣ _________ ፣ __________
፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 8

ስልሺና ዊልቸሩ
ማዳመጥ
6 የቤተሰብ አባላት ባሉበት ስብስብ ውስጥ 2ወንድ ልጅ 1ኛው
በዊልቸር ተቀምጦ፤2ቱ ሴት ልጆች ተቀላቅለው ተቀምጠው
የሚያሳይ ስዕል
ቢ ቂ
የቢራቢሮ ስዕል የቂጣ ስዕል
ቃላት
ቢሮ በቂ
ቀቢ ቂጣ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ “ቢ” እና “ቂ” ፊደልን ደግማችሁ ጻፉ፡፡
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- “ቢ” እና “ቂ” ፊደልን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃል

ጻፉ፡፡
1. ቢ= __________ ፣ _________ ፣ _________
2. ቂ= __________ ፣ _________ ፣_________
፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 9

ባ ቃ
የባልዲ ስዕል የቃሪያ ስዕል
ቃላት
ባላ ቃል
ባባ በቃ
ካባ ደቃ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ “ባ” እና “ቃ” ን ድምፆች ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
______________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡-“ባ” እና “ቃ” ፊደልን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃል

ጻፉ፡፡
1. ባ = __________ ፣ __________ ፣ _________
2. ቃ= __________ ፣ __________ ፣__________
፲ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 10

ኪሩቤልና ፍቅርተ
ማዳመጥ
አንዲት አይነ ስውር ሴት “ኬን” (ዱላ) ይዛ ስትሄድ የሚያሳይ ስዕል
ቤ ቄ
የከተማ ቤት ስዕል የቄስ ስዕል
 ቃላት
ቤቢ ሱቄ
ቅቤ ሳቄ
ከቤ ቄራ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ “ቤ” እና “ቄ” ን ፊደል ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- “ቤ” እና “ቄ” ን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡

1. ቤ= _________ ፣ ___________ ፣ ___________
2. ቄ= _________ ፣ ___________፣ ___________
፲፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 11
ብ ቅ
የብስኩት/ የብርድ ልብስ ስዕል የቅርጫት ስዕል
ቃላት
ብር ቅር
ቅብ ቆቅ
ብቻ ብቅ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ“ብ” እና የ“ቅ”ን ፊደል ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
__________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- “ብ” እና “ቅ”ን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡
1. ብ = _________ ፣ _________ ፣ __________
2. ቅ = _________፣ _________ ፣ __________
፲፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 12

ቦ ቆ
የቦቲ ጫማ ስዕል የቆስጣ ስዕል
ቃላት
ዳቦ ቆሎ
ቦይ ቆላ
ሽቦ ቆጮ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የ“ቦ” እና የ“ቆ”ን ፊደል ደጋግማችሁ ጻፉ፡፡
_______________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- “ቦ” እና “ቆ”ን መነሻ በማድረግ ቃል ቅርፅ ፃፉ፡፡
1. ቦ = _________ ፣ __________ ፣ __________
2. ቆ = _________ ፣ _________ ፣ __________
፲፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 13

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ተዘበራርቀው የተቀመጡትን ፊደላት በቅደም
ተከተል ደጋግማችሁ ፃፉ፡፡
_____________________________________________________________________
ቤ ቡ ባ በ ቦ ብ ቢ
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
ቄ ቁ ቃ ቀ ቆ ቅ ቂ
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ሆሄያት እና ቃላት ጻፉ፡፡

1. በ = ________ ቀ= _________
2. ቡ = _______ ቁ= _________
3. ቢ = ________ ቂ= _________
4. ባ = ________ ቃ= _________
5. ቤ = ________ ቄ= _________
6. ብ = ________ ቅ= _________
7. ቦ = ________ ቆ= _________
፲፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 14

ትዕዛዝ፡- ከ“ቤ ቄ” - “ቢቂ” ያሉትን ፊደላት በክፍት ቦታው
ደግማችሁ ፃፉ፡፡
_________________________________________________________________________
ቤ ቄ ቡ ቁ ቦ ቆ በ ቀ ባ ቃ ብ ቅ ቢ ቂ
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- የ“በ”ን እና “ቀ”ን ቤተሰብ በትክክል አሟልታችሁ ፃፉ፡፡

____________________________________________________________________________
በ ____ ____ ____ ___ ___ ___
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
ቀ_____ ____ _____ _____ ______ ______
_____________________________________________________________________________
ትዕዛዝ፡- በቃላቱ ውስጥ የተጓደሉትን ፊደል አሟሉ፡፡

1. ቄ ___
2. __ ቦ
3. ቆ __
4. ብ __
5. ቂ __
፲፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 15

ትዕዛዝ፡- ስዕሎቹ ከወከሉት የመጀመሪያ ፊደል ጋር አዛምዱ፡፡
ትዕዛዝ፡- ስዕሎቹ ከወከሉት የመጀመሪያ ፊደል ጋር አዛምዱ፡፡

በበ የቃሪያ ስዕል
ቢ የባልዲ ስዕል
ቂ
ቢ የቆብ ስዕል(የሙስሊም)
ባ የቤት ስዕል
ቃ የበግ ስዕል
ቂ
ቤ የቂጣ ስዕል
ቆ የቢራቢሮ ስዕል
ባ
የክለሳ ጥያቄዎች
1. የተጓደሉትን የ“በ” እና “ቀ” ዘር ሆሄያትን አሟልታችሁ ፃፉ፡፡

ቃ
ሀ. በ ___ ___ ባ ____ _____ ቦ
ለ. ቀ __ ቂ ___ ___ ቅ ___
ቤ የ“በ” እና “ቀ” ፊደል ዘሮችን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡
2.
1. የተጓደሉትን የ“በ” እና “ቀ” ዘር ሆሄያትን አሟልታችሁ ፃፉ፡፡

ሀ. በ ___ ___ ባ ____ _____ ቦ
ለ. ቀ __ ቂ ___ ___ ቅ ___
2. የ“በ” እና “ቀ” ፊደል ዘሮችን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡
፲፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 16

አማርኛ ምዕራፍ ሁለት

፩ኛ ክፍል
ቤት
የምዕራፉ ዓላማዎች
• የሚነበብላችሁን ታሪክ በማዳመጥ መልዕክቱን ትናገራላችሁ፤

• በመኖሪያ ቤታችሁ ውስጥ ያሉ ቁሳቁሶችን ትለያላችሁ፤
• አዳዲስ ሆሄያትን/ ድምፆችን ታነባላችሁ፤
• ሆሄያትን ከድምፅ ጋር ታዛምዳላችሁ፤
• ባለሁለት ፊደል ቃላትን ትፅፋላችሁ/ ትመሰርታላችሁ::
፲፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 17

ምዕራፍ ሁለት ቤት
እኔ ማን ነኝ ?
ማዳመጥ
የቤት ስዕል ተለያዩ ክፍሎች ያሉትና ቁሳቁሶች ያሉትና
ቁሳቁሶች ፊት ለፊት የሚታዩበት (ሶፋ፣ ቴሌቪዥን፣
ወንበር፣ ጠረጴዛ፣….)
ንባብ
 ተተኳሪ ፊደልን ከምስል ጋር ማንበብ
ጠ መ ረ
የጠጠር ስዕል የመፅሐፍ / የመጥጊያስዕል ረጅም ነገርን
የሚገልፅ ስዕል
 ቃላት፡- ጠቡ ቆመ ረባ
ጠባ መቃ ቀረ
 ጡ ሙ ሩ
የጡጦ/ የጡሩንባ ስዕል የሙዝ/ የሙቀጫ ስዕል ኢትዮጵያዊያን
አትሌቶች ሲሮጡ
ቃላት፡- መጡ ሙዝ ሩቅ ሩብ
ጡብ ሙቅ ሩጡ ቀሙ
፲፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 18

ንባብ

ጢ ሚ ሪ
የጢንዚዛ ስዕል የሚዛን/ የሚጥሚጣ ስዕል የሪዝ ስዕል
ቃላት፡- ጢሙ ሚጡ መሪ
ጢጢ ሚሚ ቀሪ
ጣ ማ ራ
የጣሳ/የጣውላ ስዕል የማር/ የማንጎ ስዕል የራስ ስዕል
ቃላት፡- ጣመ ማማ ራራ
ጠጣ ማረ ጣራ
፲፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 19

ንባብ
ጤ ሜ ሬ
የጤፍ ስዕል የሜዳ ስዕል የሬት ስዕል
ቃላት፡- ቢጤ ቁሜ በሬ
ጤሰ ሜዳ ማሬ
የሚከተሉትን ፊደላት ደጋግማችሁ ጻፉ
________________________________________________
ጤ ሜ ሬ ጤ ሜ ሬ
________________________________________________
________________________________________________
ቢጤ ማሜ በሬ
_______________________________________________
ጥ ም ር
የጥንቸል ስዕል የምላስ/ የምስር ስዕል የርግብ ስዕል
 ቃላት፡- ጥም ምጥ ርቢ
ጥጥ ምጤ ጥር
ጥቢ ምሳ ማር
፳ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 20

ንባብ
ጦ ሞ ሮ
የጦጣ ስዕል የሞተር ሳይክል ስዕል አንድ ልጅ ብቻውን ሲሮጥ
 ቃላት፡- ጦመ ሞቀ ሮሮ
ጡጦ ማሞ በሮ
መጦ ሞተ መሮ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ“ጠ” እስከ “ጦ” ያሉትን
ሆሄያት ፃፉ፡፡
ጠ __ __ __ __ __ ጦ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ“መ” እስከ “ሞ” ያሉትን
መ __ __ ማ __ __ __
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ“ረ” እስከ “ሮ” ያሉትን
ረ ሩ ___ ራ ___ ___ ሮ
ትዕዛዝ፡- በተማራችኋቸው ፊደላት ባላሁለት ሆሄ ቃል ጻፉ፡
1.____________ 3.___________
2.____________ 4.___________
፳፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 21

አናጢዉ
ማዳመጥ
ከቤት ጣሪያ ላይ ወጥቶ በቀኝ እጁ የምስማር መምቻ(መዶሻ) ይዞ በእግራ እጁ ሚስማር ይዞ
ንባብ
ደ ተ ፈ
የደብተር ስዕል የተራራ ስዕል የፈረስ ስዕል
ቃላት፡- ደራ ተራ ፈራ
ደማ ሞተ ፈታ
ዱ ቱ ፉ
የዱባ ስዕል የዉሃ መውረጃ ቱቦ ስዕል
ፉ
 ዱቤ ጣቱ ጠፉ
ዱላ ቱባ ሰፉ
፳፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 22
ንባብ
ዲ ቲ ፊ
የቲማቲም ስዕል የፊኛ ስዕል
 ቃላት፡- ቃዲ ቦቲ ፊት
ረዲ ቤቲ ሰፊ
ዳ ታ ፋ
የዳቦ ስዕል የታንክ ስዕል የፋፋ ካርቶን

ያለበት ስዕል
ቃላት፡- ዳር ቦታ ፋፋ
ዳቦ ቃታ ሰፋ
ዴ ቴ ፌ
የቴሌቪዥን ስዕል የፌስታል ስዕል
ዴ
ቃላት፡- ጥዴ ቤቴ ፌጦ
ዳዴ ጣቴ ቡፌ
፳፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 23

የእኛ ቤተሰብ
ማዳመጥ
ቤት ውስጥ አባት ለልጆቹ ተረት ሲያወራ
(አባት፣እናት፣ወንድ ልጅ(9ዓመት)፣ ሴት ልጅ
(7ዓመት) ወንበር ላይ ተቀምጠው የሚያሳይ
ስዕል
ንባብ
ድ ት ፍ
የድመት ስዕል የመመገቢያ ትሪ ስዕል የፍራፍሬ ስዕል
 ቃላት፡- ድድ ትሪ ፍሬ
ድሮ ጣት ፍም
ዶ ቶ ፎ
የዶሮ ስዕል የቶፋ/ የቶምቦላ የፎጣ/ የፎቅ ስዕል
ስዕል
ቶ
 ቃላት፡- ዶቃ መቶ ፎጣ
ባዶ ትቶ ፎቶ
፳፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 24

ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ “ደ- ዶ” ያሉትን
ደ ዱ ___ ____ ዴ ____ ____
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ ከ “ተ - ቶ” ያሉትን

ተ ___ ቲ ___ ____ ት ____
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ ከ “ፈ - ፎ” ያሉትን

ፈ ___ ____ ____ ____ ____ ፎ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ በ “ደ ፣ ተ እና ፎ”

ባለሁለት ሆሄ ቃል ፃፉ፡፡
_______________________________________
________________________________________
________________________________________
፳፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 25

ቴሌቪዥን የምግብ ሳህን ጠረጴዛ

የወጥ ሳህን ማንቆርቆሪያ የውሃ ብርጭቆ
ንባብ
ሰ አ ነ
የሰርግ ስዕል 1(የአሳ ስዕል) የነርስ ስዕል
 ቃላት፡- ሰራ አፍ ነቃ
ሰጠ አማ ነዳ
ሱ ኡ ኑ
የሱፍ ልብስ/ የሱፍ አበባ ስዕል የኑግ ስዕል
ኡ
 ቃላት፡- ሱቅ ኡፍ ኑኑ
ረሱ ኡኡ ቀኑ
፳፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 26

ንባብ
ሲ ኢ ኒ
የሲሚንቶ ስዕል የሲሚንቶ/ የሲባጎ ስዕል የኒያላ ስዕል
 ቃላት፡- መሲ ኢሳ ስኒ
ሲጥ ኢፋ ቡኒ
ሳ ኣ ና
የሳር /የሳሙና የአምፖል
ና
ስዕል ስዕል
ና
 ቃላት
ሳባ አቶ ናና
ሳራ አለ ፋና
ሳማ አጡ ናማ
፳፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 27

ንባብ
ተተኳሪ ቃላት
ሴ ኤ ኔ
ኔ
የሴት ልጅ ስዕል የኤሊ ስዕል ኔ
 ቃላት፡- ሴት ቀኔ
ሴም ሴራ
ስ እ ን
6
የእንቁላል ስዕል የንስር አሞራ ስዕል
ስም እሱ ንቂ
ስር እማ ንብ
ሶ ኦ ኖ
የሶፋ ስዕል የኦዳ ዛፍ ስዕል የኖራ ቀለም ስዕል
ኦ
ቃላት
ሶል ኦና ኖረ
በሶ ኦሞ መኖ
፳፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 28

ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ሠንጠረዥ ውስጥ “ተዘበራርቀው”
የገቡትን ሆሄያት በቅደም ተከተል አስተካክላችሁ ጻፉ፡፡
ደ ተ ፈ ና ቶ ኔ ፍ
አ ዱ ቱ ፉ ፎ ት ኦ
ነ ኡ ዲ ቲ ፊ እ ዶ
ዳ ኑ ኢ ን ኤ ድ ቴ
ኖ ኒ ፌ ኣ ዴ ታ ፋ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን

የ“ሰ”፣“ነ”፣“ጠ”፣ “አ” እና “ደ” ዘሮች በማሟላት ፃፉ፡፡
1. ሰ ___ ___ ___ ሴ ___ ___
2. ነ ___ ኒ ___ ___ ን ኖ
3. ጠ ጡ ___ ___ ___ ___ ጦ
4. አ ___ ___ ___ ___ ___ ኦ
5. ደ ___ ___ ዳ ___ ___ ___
፳፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 29

አማርኛ ምዕራፍ ሶስት

፩ኛ ክፍል ትምህርት ቤት
• ስዕልን በማየት ታሪኩን ትገምታላችሁ፤

• የሚነበብላችሁን ታሪክ በማዳመጥ መልዕክቱን ትገልፃላችሁ፤
• ከትምህርት ቤት ጋር የተገናኙ ተዘውታሪ ቃላትን
ትለያላችሁ፤
• አዳዲስ ሆሄያትን ታነባላችሁ፤
• ድምፅን ከሆሄያት ጋር ታዛምዳላችሁ፤
• ባለሶስት ሆሄ ቃላትን ትመሰርታላችሁ::
፴ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 30

ምዕራፍ ሶስት ትምህርት ቤት
የትምህርት ቤታችን አካባቢ እንክብካቤ ክበባችን

ማዳመጥ
የከተማ ት/ቤት (በግንብ የታጠረ አጥር፣ 4 በአንደኛ ክፍል ደረጃ የሚገኙ ተማሪዎች(
የመማሪያ ህንፃዎች፣ ሰንደቅ አላማ ፣ ዛፎች ፣ 2ቱ ወንድ እና ሁለቱ ሴት ተማሪዎች አንደኛዋ
ተማሪዎች፣…) የሚታዩበት ስዕል ሴት ተማሪ ሂጃብ የለበሰች) በግቢያቸው የሚገኙ
አበባዎችንና አትክልቶችን ሲንከባከቡና ውሃ
ሲያጠጡ የሚያሳይ ስዕል
ንባብ
 ገ ወ ከ
የገመድ ስዕል የወንፊት ስዕል የከበሮ ስዕል
ቃላት
መነጠል ማጣመር ማጣመር መነጠል

ገ በ ረ ገበረ ወፈረ ወ ፈ ረ
ገ በ ሬ ገበሬ ከበረ ከ በ ረ
ወ ቀ ጠ ወቀጠ ከበበ ከ በ በ
ጽሕፈት:- የሚከተሉትን ፊደላት ደጋግማችሁ ጻፉ
_______________________________________________________________
ወ ከ ወ ከ
_______________________________________________________________
ወጠረ ከሰረ
፴፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 31
 ንባብ
ጉ ዉ ኩ
ዉ
የዉሻ ስዕል የኩባያ ስዕል
ቃላት
ጉ ሮ ሮ ጉሮሮ ዉጋት ዉ ጋ ት
ጉ ሮ ሮ ጉሮሮ ዉጋት ዉ ጋ ት
ጉ በ ት ጉበት ማረኩ ማ ረ ኩ
ጉ በ ት ጉበት ማረኩ ማ ረ ኩ
ዉ ቢ ት ዉቢት ኩምቢ ኩ ም ቢ
ዉ ቢ ት ዉቢት ኩምቢ ኩ ም ቢ
ዉ ኩ ዉ ኩ
____________________________________________________________________
ዉቢት ኩምቢ ጉዳይ

 ንባብ
ጊ ዊ ኪ
የጊንጥ ስዕል የኪስ ስዕል
 ቃላት
ጊ ታ ር ጊታር አዊ አ ዊ
ታ ዳ ጊ ታዳጊ ኪሳራ ኪ ሳ ራ
ሰ ዋ ዊ ሰዋዊ ማራኪ ማ ራ ኪ

ዊ ኪ ዊ ኪ
_______________________________________________________________
አዊ ኪሳራ
፴፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 32
ንባብ
ጋ ዋ ካ
የጋሪ ስዕል የዋርካ ስዕል የካልሲ ስዕል
 ቃላት

ዋ ር ካ ዋርካ ካርታ ካ ር ታ
ካ ው ያ ካውያ ዋንዛ ዋ ን ዛ
ጋ ወ ን ጋወን በረካ በ ረ ካ
ጋ ዋ ካ
__________________________________________________________________
___________________________________________________________________
ዋርካ ካርታ ጋቢና

___________________________________________________________________
ንባብ
ጌ ዌ ኬ
የጀሮ(
ጌጣጌጥ)
ስዕል
ዌ የኬክ ስዕል
ቃላት
አ ራ ጌ አራጌ ትኬት ት ኬ ት
ጉ ራ ጌ ጉራጌ ሶኬት
፴፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 33

___________________________________________________________________________
ጌ ዌ ኬ
__________________________________________________________________________
ንባብ
ግ ው ክ
የግመል ስዕል የውሻ ስዕል የክብሪት ስዕል
ቃላት

ግ ብ ር ግብር ክብር ክ ብ ር
ግ ን ድ ግንድ ክራር ክ ራ ር
ስ ው ር ስውር እውቅ እ ው ቅ

__________________________________________
ግ ው ክ
____________________________________________
ግንብ ነውር ክንድ
___________________________________________
፴፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 34

ንባብ
ጎ ዎ ኮ
የጎማ/ ጎሽ ስዕል ዎ የኮፍያ ስዕል
ቃላት

ጎ በ ዝ ጎበዝ ሰዎች ሰ ዎ ች
ጎ በ ጠ ጎበጠ ኮከብ ኮ ከ ብ
ጎ ረ ሰ ጎረሰ ኮሌታ ኮ ሌ ታ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በ “ገ፣ ወ እና ከ” ፊደላት የተመሰረቱ ባለሶስት ሆሄ
ቃል ጻፉ፡፡
__________________________________________________
__________________________________________________
ትዕዛዝ፡- የተጓደሉትን ፊደላት በማሟላት ቃል መስርቱ፡፡
1. ገ __ ድ
2. ከ __ ሮ
3. __ ንድ
4. __ ሮሮ
5. ኩራ __
፴፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 35

አርፋጁ ተማሪ
ማዳመጥ
የትምህርት ቤቱ በር ተዘግቶ የሚያሳይ፤ ሁሉም ተማሪዎች ወድመማሪያ ክፍል ውስጥ
ገብተው ጭር ያለ ድባብ የሚታይበት፤ ከበር ወጪ አንድ ተማሪ ረፍዶበት ብቻውን እየሮጠ
ሲመጣ የሚያሳይ ስዕል
 ንባብ
ዘ ለ የ
የዘንቢል ስዕል ሜትር ይዞ የሚለካ ሰው ስዕል

የ
ቃላት

ዘ ቢ ብ ዘቢብ የቆየ የ ቆ የ
ዘ መ ረ ዘመረ ለቀመ ለ ቀ መ
ዘ ገ የ ዘገየ ለበሰ ለ በ ሰ
ዘ ለ ለ ዘለለ ለገሰ ለ ገ ሰ
 ጽሕፈት:- የሚከተሉትን ፊደላት ደጋግማችሁ ጻፉ

ዘ ለ የ
_________________________________________________________________
ዘመረ ነጠለ
፴፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 36
 ንባብ
ዙ ሉ ዩ
የዙፋን ስዕል የሉል ስዕል የተማሪ ዩኒፎርም ስዕል
ዩ
ቃላት

አ
አ ገገ ዙ
ዙ አገዙ
አገዙ ቀለሉ
ቀለሉ ቀቀ ለለ ሉሉ
ዙ
ዙ ሪሪ ያ
ያ ዙሪያ
ዙሪያ አላዩ
ደለሉ ደአ ለላ ሉዩ
እ
ታ ረያ ዩ
ዙ እያዩ
ታረዙ ዘለሉ
ዘለሉ ዘዘ ለለ ሉሉ
ዙ ሉ ዩ
____________________________________________________________________________
አበዙ ዙረት ቆለሉ ተለዩ

_____________________________________________________________________________
 ንባብ
ዚ ሊ ዪ
ዪ
ቃላት
ዚ ነ ት ዚነት ኤሊ ኤ ሊ
ሙ ዚ ቃ ሙዚቃ ብዪ ብ ዪ
አ ዚ ም አዚም አሊ አ ሊ
፴፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 37

ዚ ሊ ዪ ዚ ሊ ዪ
______________________________________________________________
______________________________________________________________
ሙዚቃ ኤሊ ለዪ
____________________________________________________________
 ንባብ
ዛ ላ ያ
የዛፍ ስዕል የላም ስዕል
ቃላት

ዛ በ ረ ዛበረ ዋልያ ዋ ል ያ
ዛ ቢ ያ ዛቢያ ሜላት ሜ ላ ት
አ ያ ት አያት ቃላት ቃ ላ ት

ዛ ላ ያ
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
ዛከረ ቃላት ያያት

፴፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 38
ዜ ሌ
0 ሌ
 ንባብ
ዝ ል ይ
የዝሆን ስዕል የልጅ ስዕል

ይ
ቃላት

ዝ ሆ ን ዝሆን ልብስ ል ብ ስ
ዝ ር ግ ዝርግ ልገሳ ል ገ ሳ
ዝ ላ ይ ዝላይ በላይ በ ላ ይ
ዝ ል ይ
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ዝርያ ልብስ መሳይ

______________________________________________________________________
፴፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 39

 ንባብ
ዞ ሎ ዮ
ዮ
የሎሚ ስዕል
 ቃላት

አ ዞ ረ አዞረ በቆሎ በ ቆ ሎ
ዮ ዲ ት ዮዲት አለሎ አ ለ ሎ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን
የ“ሰ”፣“ነ”፣“ጠ”፣ “አ” እና “ደ” ዘሮች በማሟላት ፃፉ፡፡
1. ሰ ___ ___ ___ ሴ ___ ___
2. ነ ___ ኒ ___ ___ ን ኖ
3. ጠ ጡ ___ ___ ___ ___ ጦ
4. አ ___ ___ ___ ___ ___ ኦ
5. ደ ___ ___ ዳ ___ ___ ___
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ባለው ባዶ ቦታ የተጓደሉትን የ “ገ፣ ወ፣
ከ፣ ዘ፣ ለ፣ እና የ” ፊደል ዘሮችን በማሟላት ጻፉ፡፡
1. ገ ___ ጊ ___ ___ ግ ___
2. __ ዉ ዊ __ ዌ __ __
3. __ __ ኪ ካ __ ክ __
4. ዘ __ __ ዛ ዜ ___ ዞ
5. __ ሉ __ __ ሌ __ ሎ
6. የ __ __ ያ __ ይ __
፵ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 40
አማርኛ ምዕራፍ አራት

፩ኛ ክፍል
ጓደኛሞች
• የሚያዳምጡትን ምንባብ መልዕክቱን ትገልፃላችሁ፤

• ስዕልን በማየት ታሪኩን ትገምታላችሁ፤
• ተዘውታሪ ቃላትን ትለያላችሁ፤
• ለተለመዱ ቃላት ፍች ትሰጣላችሁ፤
• አዳዲስ ሆሄያትን ወይም ድምፆችን ታነባላችሁ፤
• ድምፆችንና ሆሄያትን ታዛምዳላችሁ።
፵፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 41

ምዕራፍ አራት ጓደኛሞች
ሁለቱ ጓደኛሞች
ማዳመጥ
በአንድ ግቢ ውስጥ ትልቅ ዛፍ የሚታይበትና ከስሩ ሳሮች ያሉት ሁኖ በሳሩ ላይ 6
በአንደኛ ክፍል ደረጃ የሚገኙ ልጆች (ከነዚህ ውስጥ 3ቱ ሴቶች ሲሆኑ ቀሪዎቹ ወንዶች
ናቸው፡፡ አንዱ ልጅ አይነ ስውር የሆነ ጥቁር መነፅር አድርጎ የሚያሳይ፤ ከሴቶቹ አንዷ
ሂጃብ የለበሰች ሌሎቹ መስቀላቸው የሚያሳይ )ተቀምጠው የሚታዩበት፤ከመካከላቸው
አንደኛው ልጅ በዛፉ ዙሪያ ሲጫወት የሚያሳይ ስዕል
፵፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 42

 ንባብ
ኘ ጨ ቸ
የጨረቃ ስዕል የምድህስና ባለሙያ መዶሻ ይዞ
መሬት ላይ ሲተክል የሚያሳይ ስዕል
ቃላት

አ ገ ኘ አገኘ ተመኘ ተ መ ኘ
ጨ ር ቅ ጨርቅ ጨመረ ጨ መ ረ
ቸ ኮ ለ ቸኮለ ቸለሰ ቸ ለ ሰ
፵፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 43

ንባብ
ኙ ጩ ቹ
የጩልሌ አሞራ
ስዕል
ኙ ቹ
 ቃላት
አ ገ ኙ አገኙ ተመኙ ተ መ ኙ
ጫ ጩ ት ጫጩት ጩጨው ጩ ጨ ው
ሰ ለ ቹ ሰለቹ ተማቹ ተ ማ ቹ
ኚ ጪ ቺ
አንድን ሙዚየም የሚጎበኜ
ኚ
ሰዎችን የሚያሳይ ስዕል
ጪ ቺ
 ቃላት
አ ጥ ኚ አጥኚ ጎብኚ ጎ ብ ኚ
አ ው ጪ አውጪ አንቺ አ ን ቺ
አ መ ቺ አመቺ አምጪ አ ም ጪ
 ጽሕፈት:- በሚከተለው የዛፍ ስዕል ላይ በሚገኙት ሳጥኖች
ውስጥ የቤተሰብ ስሞችን ጻፉ፡፡
እናት
፵፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 44

ንባብ
ኛ ጫ ቻ
የተኛ ህፃንን የጫጩት ስዕል ቻው ቻው የሚል ስዕል
ቃላት
በ ረ ኛ በረኛ ዋንጫ ዋ ን ጫ
መ ፍ ጫ መፍጫ ዘበኛ ዘ በ ኛ
መ ፍ ቻ መፍቻ ቻርት ቻ ር ት
ንባብ
ኜ ጬ ቼ
ኜ ጬ ቼ
ቃላት
ተ ቀ ኜ ተቀኜ ተናኜ ተ ና ኜ
ቅ ን ጬ ቅንጬ መጥጬ መ ጥ ጬ
በ ል ቼ በልቼ አምቼ አ ም ቼ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ክፍት ቦታ ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን
በመደበኛ አፃፃፍ ደግማችሁ ጻፉ፡፡
ኘ ኜ ጨ ጬ ቸ ቼ
________________________________________________________________________
________________________________________________
፵፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 45

ንባብ
ኝ ጭ ች
የትንኝ ስዕል የጭራ ስዕል የችግኝ ስዕል
ቃላት
ስ ን ኝ ስንኝ ስመኝ ስ መ ኝ
ጭ ፈ ራ ጭፈራ ጭልፋ ጭ ል ፋ
ች ሎ ታ ችሎታ ድንች ድ ን ች
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የተጓደሉትን ሆሄያት በመፈለግ ባለሶስት ሆሄ ቃላት
መስርቱ፡፡
መ ረ ጨመረ
ረ ቃ ጨረቃ
ር ቅ
+
ጨ + በ ጠ
ለ ጠ
ፈ ረ
ረ ሰ
፵፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 46

ንባብ
ኞ ጮ ቾ
የባኞ/ ዳኞች ችሎት ላይ የፀሐይ ጮራን ኦቾሎኒን የሚያሳይ ስዕል
ተቀምጠው የሚያሳዩ ስዕል የሚያሳይ ስዕል
ስዕል
ቃላት
ም ኞ ት ምኞት ዳኞች ዳ ኞ ች
መ ዋ ጮ መዋጮ ወፍጮ ወ ፍ ጮ
ም ቾ ት ምቾት
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሰንጠረዡ ውስጥ ባሉት ፊደሎች ባለሶስት ሆሄ ቃል
መስርቱ፡፡
በ ተ ት ኘ ራ
ጫ ረ ጭ መ ቻ
ኛ ፈ ዘ ባ ጩ
ምሳሌ፡- 1. በረኛ
2. ጫጩት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት ሌሎች ፊደላትን በመጠቀም
ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
ቀ ጨ ኔ =ቀጨኔ
ቀ ጨ ኔ =ቀጨኔ
ጨ ረ ር =ጨረር
፵፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 47

እውነተኛ ጓደኛ
ማዳመጥ
ሁለት ጓደኛሞች በትምህርት ቤታቸው ገመድ ተማሪዎች ክብ ሰርተው ማሃረቤን ያያችሁ
ዝላይ ሲጫወቱ የሚያሳይ ስዕል ሲጫወቱ የሚያሳይ ስዕል
ንባብ
ሀ ዐ ጀ
ትልቅ ሀውልት የዐይን ስዕል የጀበና ስዕል
 ቃላት
ሀ ብ ት ሀብት ሀሳብ ሀ ሳ ብ
ዐ ል ቦ ዐልቦ ዐይን ዐ ይ ን
ጀ ል ባ ጀልባ ጀርባ ጀ ር ባ
ንባብ
ሁ ዑ ጁ
2 ዑደትን
የጁስ ስዕል
ቃላት
ሁ ለ ት ሁለት ሁኔታ ሁ ኔ ታ
ዑ ደ ት ዑደት ዑመር ዑ መ ር
ፈ ራ ጁ ፈራጁ ወዳጁ ወ ዳ ጁ
፵፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 48

ንባብ
ሂ ዒ ጂ
የሂጃብ ስዕል ቀስት ዒላማውን ሲመታ የጅግራ ወፍ ስዕል
ቃላት
ሂ ሳ ብ ሂሳብ ሂሩት ሂ ሩ ት
ዒ ላ ማ ዒላማ ዒማን ዒ ማ ን
ጂ ን ካ ጂንካ ጂራት ጂ ራ ት
ንባብ
ሃ ዓ ጃ
50
50 የሰዓት/ የዓሳ ስዕል የጃንጥላ ስዕል
ቃላት
ሃ ም ሳ ሃምሳ ሃምዛ ሃ ም ዛ
ዓ ላ ማ ዓላማ ዓርማ ዓ ር ማ
ጃ ኬ ት ጃኬት ጃርት ጃ ር ት
ጽሕፈት
 ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ክፍት ቦታ ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን
በነጠብጣብና በመደበኛ አፃፃፍ ደግማችሁ ጻፉ፡፡
ሀ ሃ ዐ ዓ ጀ ጄ
________________________________________________________________________
፵፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 49

ንባብ
ሄ ዔ ጄ
ለስልክ ጥሪ ምላሽ መስጠትን(ሄሎ) የዔሊ ስዕል የጄት ስዕል
ሄ
ቃላት
ሄ ዋ ን ሄዋን ሄለን ሄ ለ ን
ጉ ባ ዔ ጉባዔ ሱባዔ ሱ ባ ዔ
ወ ዳ ጄ ወዳጄ ጋርጄ ጋ ር ጄ
ንባብ
ህ ዕ ጅ
የህፃን ልጅ ስዕል የጅራፍ/ የጅብ
ስዕል
ፅ
ቃላት
ህ ን ፃ ህንፃ ህዝብ ህ ዝ ብ
ዕ ለ ት ዕለት ዕንቁ ዕ ን ቁ
ጅ ራ ት ጅራት ጅማት ጅ ማ ት
የቃላት ፍች ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን የተለመዱ ቃላት ፍች
ቤተሰቦቻችሁን በመጠየቅ ጻፉ፡፡
1. በላ = ____________________ 5. ቀየረ= ____________________
2. ሄደ = _____________________ 6. ቀመሰ= _____________
3. ተኛ =_____________________ 7. ነገረ = ____________________
4. ተነሳ= ____________________ 8. ተቀመጠ= _________________
፶ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 50
ንባብ
ሆ ዖ ጆ
የሆድ/ የሆስፒታል የጆግ ስዕል
ስዕል
ቃላት
ሆ ለ ታ ሆለታ ሆቴል ሆ ቴ ል
ና ዖ ል ናዖል ናዖድ ና ዖ ድ
ጆ ን ያ ጆንያ ቆንጆ ቆ ን ጆ
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ሆሄያት በማዛመድ ባለሶስት ሆሄ ቃላት
መስርቱ፡፡
ወ ደ ወደደ
ቀ ሰ
ከ ደ ነ
=
አ ገ
ፀ ቀ
ሰ ረ
መ በ
፶፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 51

1. የ “ኘ፣ ጨ፣ ቸ፣ ሀ፣ ዐ እና ጀ” ፊደል ዘሮችን ጻፉ?
ኘ ___ ____ ____ ____ ____ ____
ጨ ___ ____ ____ ____ ____ ____
ቸ ___ ____ ____ ____ ____ ____
ሀ ___ ____ ____ ____ ____ ____
ዐ ___ ____ ____ ____ ____ ____
ጀ ___ ____ ____ ____ ____ ____
2. በሠንጠረዡ ዉስጥ በማጣመር የቀረቡትን ባለሶስት ሆሄ ቃላት
በመነጣጠል ጻፉ?
ማጣመር መነጠል
ቁንጮ
ርችት
በረኛ
3. በሠንጠረዡ ዉስጥ ተነጣጥለው የቀረቡትን ባለሶስት ሆሄ
ቃላት በማጣመር ጻፉ?
መነጠል ማጣመር
መ ሆ ን
ዓ ላ ማ
ጂ ግ ራ
4. ለሚከተሉት የተለመዱ ቃላት ፍች ስጡ፡፡
1. ተራመደ_____ 3. አየ_____ 5. ቸኮለ_____

2. ጨመረ_____ 4. ጠላ_____
፶፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 52

አማርኛ ምዕራፍ አምስት

፩ኛ ክፍል
ተክሎች
• ያዳመጣችሁትን ምንባብ መልዕክት ትገልፃላችሁ፤

• ፊደላትን/ ድምፅን ትለያላችሁ፤
• ድምፅን ከሆሄ ጋር ታዛምዳላችሁ፤
• በቃል ውስጥ ያሉ ድምፆችን በማጣመርና በመነጠል
ታነባላችሁ፤
• ነጠላ አረፍተ ነገሮችን ትፅፋላችሁ፤
• ለተለመዱ ቃላት ፍቺ ትሰጣላችሁ፡፡
፶፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 53

ምዕራፍ አምስት ተክሎች
የተክሎች ጥቅም
ማዳመጥ
የተለያዩ ተክሎች የሚታዩበት ስእል
የጎመን ስእል የጤናዳም ስዕል የሙዝ ተክል ስዕል
የአበባ ስዕል የቆስጣ ስዕል የቲማቲም ስዕል
ንባብ
ሸ ፀ ዠ
የሸሚዝ ስዕል የፀሐይ ስዕል
ዠ
ቃላት

ሸ መ ተ ሸመተ ሸለለ ሸ ለ ለ
ፀ ሎ ት ፀሎት ፀፀት ፀ ፀ ት
ቅ ዠ ት ቅዠት ቃዠች ቃ ዠ ት
፶፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 54
ንባብ
ሹ ፁ ዡ
የሹሩባ/ ሹል ስዕል
ፁ ዡ
ቃላት
ሹ ራ ብ ሹራብ ሹመት ሹ መ ት
ቀ ረ ፁ ቀረፁ ንፁህ ን ፁ ህ
አ ዛ ዡ አዛዡ ጋባዡ ጋ ባ ዡ
ንባብ
ሺ ፂ ዢ
1000 የፂም ስዕል የማባዛት ስዕል
1000 ዢ
ቃላት
ሺ በ ሺ ሺበሺ ልበሺ ል በ ሺ
አ ና ፂ አናፂ ቀራፂ ቀ ራ ፂ
ተ ገ ዢ ተገዢ ተያዢ ተ ያ ዢ
፶፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 55

ንባብ
ሻ ፃ ዣ
የሻይ ስዕል ብዕር ይዞ የሚፅፍ ሰው ስዕል የዣንጥላ ስዕል
(ፃፈ የሚለውን ለማመልከት)
ቃላት
ሻ ን ጣ ሻንጣ ሻወር ሻ ወ ር
ህ ን ፃ ህንፃ ቀረፃ ቀ ረ ፃ
ግ ብ ዣ ግብዣ መያዣ መ ያ ዣ
ንባብ
ሼ ፄ ዤ
የሼህ ስዕል
ፄ ዤ
ቃላት
ለ ብ ሼ ለብሼ ደርሼ ደ ር ሼ
ድ ም ፄ ድምፄ ቅላፄ ቅ ላ ፄ
ፈ ዝ ዤ ፈዝዤ ተክዤ ተ ክ ዤ
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ክፍት ቦታ ላይ ተተኳሪ ፊደሎችን
በነጠብጣብና በመደበኛ አፃፃፍ ደግማችሁ ጻፉ፡፡
ሸ ሼ ፀ ዠ ዤ ሸ ፀ ዠ
________________________________________________________________________
፶፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 56

ንባብ
ሽ ፅ ዥ
የሽማግሌ ስዕል ፅህፈትን
ለሐመ
ሀለሐ ሀ
ሰሸቀ
ሰረሰሸቀበተ
ለሐ
በለሐ ሀ
በተሰሸቀ
ቀበተ
ቀበተሰሸ
መሸቀበተ
ቀበ
ሸቀ በተ ቀበተሰሸ
መ
ተ ሸቀ በለሐ
ሰሸቀ በተ
ቃላት
ሽ በ ት ሽበት አቡሽ አ ቡ ሽ
ፅ ዳ ት ፅዳት ፅዮን ፅ ዮ ን
ጋ ባ ዥ ጋባዥ አዛዥ አ ዛ ዥ
ንባብ
ሾ ፆ ዦ
የሾላ ዛፍ ስዕል
ፆ ዦ
ቃላት
ሾ ር ባ ሾርባ እርሾ እ ር ሾ
ፆ መ ች ፆመች ቀርፆ ቀ ር ፆ
፶፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 57

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ሠንጠረዦች ውስጥ ያሉትን ፊደላት
በማቀናጅት ቃላት መስርቱ፡፡
ወ ተ ት
ቀ ማ
ሳ ሪ ስ
ምሳሌ፡-1. ወተት 4. ተማሪ
2. ቀማ 5. ወቀሳ
3. ሳሪስ
ቅ ጣ ት ሰ ጠ
ር ሁ ጥ ል ፍ
ጫ ጩ ት ጥ ፍ ር
1. ________________ 1. ________________
2. ________________ 2. ________________
3. ________________ 3. ________________
4. ________________ 4. ________________
፶፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 58

ችግኝ መትከል
ማዳመጥ
አንዲት ሴት ልጅ ከአባቷ ጋር ችግኝ በዛ ያሉ ሰዎች ( በስብስቡ ውስጥ ወንድ፣ ሴት
ሲተክሉ የሚያሳይ ስዕል ….. ) ለችግኝ መትከያ ጉድጓድ ሲቆፍሩ፣
ሲተክሉ የሚያሳይ ስዕል
ንባብ
ጰ ፐ ቨ
ጰ ፐ ቨ
ጱ ፑ ቩ
የፑል ጨዋታ ስዕል
ጱ ቩ
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት ነጠላ አረፍተ ነገሮችን ጻፉ፡፡

ምሳሌ፡-
1. ነጪቴ ሾርባ ጠጣች፡፡
2. እያሱ እርሳስ ቀረፀ፡፡
3. ተማሪዎች ችግኝ ተከሉ፡፡
፶፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 59

ጲ ፒ ቪ
የላጲስ ስዕል የፒኮክ ወፍ ስዕል የቪላ ቤት ስዕል
ቃላት
ፒ ያ ሳ ፒያሳ ላጲስ ላ ጲ ስ
ፒ ን ሳ ፒንሳ ፒያኖ ፒ ያ ኖ
ንባብ
ጳ ፓ ቫ
የጳጳስ ስዕል የፓስታ/ፓፓያ የቫዬሊን ስዕል
ስዕል
ቃላት
ጳ ጉ ሜ ጳጉሜ ፓስቲ ፓ ስ ቲ
ፓ ር ክ ፓርክ ቫኔላ ቫ ኔ ላ
ጴ ፔ ቬ
የአቡነ ጴጥሮስ የፔርሙስ ስዕል የቬሎ ልብስ (የለበሰች)ስዕል
ሀውልት/ የጠረጴዛ
፷ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 60

ጵ ፕ ቭ
የኢትዮጵያ ካርታ ፕላኔቶች ስዕል
ጵ ቭ
ጶ ፖ ቮ
የፖሊስ ስዕል የቮልስ መኪና ስዕል
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ቃላት በተስማሚው

የተጓደሉትን አረፍተነገሮች ክፍት ቦታ
አሟልታችሁ ጻፉ፡፡
ትዕዛዝ፡- አስገብታችሁ
የተጓደሉትን አረፍተነገሮች
ዓ/ነገሩን አሟሉ አሟልታችሁ ጻፉ፡፡
ደብተር ተማሪ ሱቅ ፒያኖ ፓፓያ
ደብተር ተማሪ ሱቅ ፒያኖ ፓፓያ
1. ኤልዳና ____________ በላች፡፡
1. ኤልዳና ____________ በላች፡፡
2. ፉዓድ ጎበዝ ___________ ነው፡፡
2. ፉዓድ ጎበዝ ___________ ነው፡፡
3. ሰብሪና ________________ ገዛች፡፡
3. ሰብሪና ________________ ገዛች፡፡
4. ናታን __________________ ሄደ፡፡
4. ናታን __________________ ሄደ፡፡
5. ኪያ _____________ መጫወት ይወዳል፡፡
5. ኪያ _____________ መጫወት ይወዳል፡፡
፷፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 61

የቃላት ፍች
ትዕዛዝ፡- በመጀመሪያው ብርጭቆ ውስጥ ያሉትን ቃላት
በሁለተኛው ብርጭቆ ውስጥ ካሉት ፍቻቸው ጋር አዛምዱ፡፡
ሀ ለ
____ 1. ደወል ሀ. ነጠቀ፤ወሰደ
____ 2. ረዳ
ለ. ዕፅዋት
____ 3. ተጠጋ
____ 4. ቀማ ሐ. መጥሪያ
____ 5. ተክል መ. አገዘ
ሠ. ቀረበ
ትዕዛዝ፡- በሳጥኑ ውስጥ ተዘበራርቀው የሚገኙትን ፊደላት
በማጣመር ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
ፖ ቭ ዥ ሹ ስ ቮ ር ነ ላ ፀ
ል አ ጉ መ ጲ ት እ ሻ ዛ
1._____ 4._____
2._____ 5._____
3._____ 6._____
ትዕዛዝ፡- የተጓደሉትን ፊደላት በማሟላት ቃል መስርቱ፡፡
1. ጳ __ ሜ
2. ግብ __
3. ___ ፓያ
4. ህን ___
5. ን __ ህ
፷፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 62

አማርኛ ምዕራፍ ስድስት

፩ኛ ክፍል
የመንገድ ደህንነት
• የምንባቡን መልዕክት ትገልጻላችሁ፤

• ቃላት ትመሰርታላችሁ፤
• አጫጭር አረፍተ ነገር ትመሰርታላችሁ፤
• ከቃላት ላይ ቅጥያዎችን ትነጥላላችሁ::
፷፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 63

ምዕራፍ ስድስት የመንገድ ደህንነት
የትራፊክ ፖሊሷ ምክር

ማዳመጥ
ለሚከተሉት ጥያቄዎች የቀደመ እውቀታችሁን በመጠቀም
መልሱ፡፡
1. ርዕሱንና ስዕሉን በማየት የተረዳችሁትን ተናገሩ፡፡
2. የትራፊክ መብራት አገልግሎቱ ምን ይመስላችኋል?
አንድ ሴትና አንድ ወንድ መኪኖች ቁመው በዜብራ

ተማሪዎች ወደ ት/ቤት መንገዱ ላይ ተማሪዎች
ዜብራ መንገድ ላይ የቆሙ ሲሻገሩ የሚያሳይ ስዕል
ተማሪዎች ፤ ማቋረጫ የትራፊክ መብራት በርቶ
መንገዱ በተሽከርካሪዎች የሚያሳይ ስዕል
የተጨናነቀ ፤ ሴት
የትራፊክ ፖሊስ ተማሪዎች
በቆሙበት አቅጣጫ ቆማ
ስትቆጣጠርና የትራፊክ
መብራት የሚያሳይ ስዕል ፡
አዳምጦ መናገር
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ጥያቄዎች በአዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት
የያዙት ሀሳብ ትክክል ከሆነ እውነት ካልሆነ ደግሞ
ሐሰት በማለት በቃል መልሱ፡፡
1. ቀይ መብራት ሲበራ እግረኛ ይሻገራል፡፡
2. እግረኞች መንገድ ከማቋረጣቸው በፊት ግራና ቀኝ ማየት
አለባቸው፡፡
፷፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 64

የአስፋልት ትራፊክ ፖሊስ ሰዎች(መንገድ ላይ

መንገድ የሚታዩ)
የእግረኛ መኪናዎች የትራፊክ መብራት

መሻገሪያ(ዜብራ)
የቃላት ጥናት
መነጠልና ማጣመር
መነጠል ማጠመር ማጣመር መነጠል

ወ ተ ት ወተት ወገን ወ ገ ን
ው ዳ ሴ ውዳሴ ውርስ ው ር ስ
ዉ ር ጭ ዉርጭ ዉበት ዉ በ ት
ጫ ማ ዎ ጫማዎ ቤትዎ ቤ ት ዎ
፷፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 65

ንባብ
ትዕዛዝ፡- በሚከተለው ሳጥን ውስጥ ያሉትን ዓ/ነገሮች
በጥንድ ሆናችሁ አንብቡ፡፡
መንገድ ስናቋርጥ ቀኝና ግራ አቅጣጫን ማየት ይገባናል፡፡

ልጆች ጨዋታ መጫወት ያስደስታቸዋል፡፡
ወተት መጠጣት ጠንካራ ያደርጋል፡፡
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ሆሄያት ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡

1. ወ = ወደደ ፣ ወርቅ ፣ ወንዝ
2. ወ = __________ ፣ __________ ፣ _________
3. ዉ = _________ ፣ _________ ፣ _________
4. ው = _________ ፣ _________ ፣ _________
5. ዎ = _________ ፣ __________ ፣ _________
ትዕዛዝ፡- የተጓደለውን ፊደል አሟሉ፡፡
1. ፋና __ = ፋናዬ
2. __ ጤት
3.__ ዋህ
4. __ ሸት
5. __ ጣት
6. ዳክ __
፷፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 66

ከቤና ጓደኞቹ
ማዳመጥ
ቅድመ ማዳመጥ ጥያቄ
እናንተ ወደ ትምህርት ቤት ስትሄዱ መንገድ የምትሻገሩት
እንዴት ነው?
ሶስት ጓገኛሞች ወደ በመንገድ ላይ ብስክሌት

ትምህርት ቤት ሲሄዱ የሚነዳ ልጅ የሚያሳይ ስዕል
ከጓደኛሞቹ አንደኛው ብስክሌቱ አንዱን ልጅ

በእግረኛ ማቋረጫ ሲመታው(ሲገጨው) የሚያሳይ
ሲሻገር የሚያሳይ ስዕ
ስዕል
የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ምንባብ መሰረት በቃል

መልሱ ፡፡
1. ተሰማና ሲፈን የፈጸሙት ተግባር ትክክል ነው ብላችሁ

ታስባላችሁ? ለምን?
2. በመኪና መንገድ ላይ የምታቋርጡት እንዴት ነው?
3. እናንተስ እንደከቤ ጠንቃቆች ናችሁ? ወይስ እንደነሲፈን
ዝንጉዎች ናችሁ?
4. ከምንባቡ የተረዳችሁትን መልዕክት ግለጹ፡፡
፷፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 67

ቃላት

አ ዪ ት አዪት ይርጋ ይ ር ጋ
ይ ሰ ማ ይሰማ ተለዪ ተ ለ ዪ
የ ዋ ህ የዋህ ገላዬ ገ ላ ዬ
ተ ራ ዬ ተራዬ የኔታ የ ኔ ታ
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ
የሆኑ ባለሶስት ሆሄ ቃላትን መስርቱ፡፡
ምሳሌ፡-
ድ= 1. ዘመድ 4. ወንድ
2. ገመድ 5. ቀልድ
3. አመድ
ሀ. ጫ= 1. ___________ ለ. ት= 1.__________
2. ___________ 2.__________
3. ___________ 3.__________
4. ___________ 4.__________
5. ___________ 5.__________
፷፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 68

ትዕዛዝ፡- “ወ”ን መነሻ ላይ በማድረግ አምስት ባለሶስት ሆሄ ቃል

መስርቱ፡፡
ቀቀ ጠጠ ለለ ደደ
1. ወደብ
ንን ሰሰ
ወ
ወ 2. 1. ________
________
ረረ ፈ
ፈ 3. 2. _________
_________
3. _________
ደ
ደ ነ ነ ድድ ብብ 4. 4. _________
_________
5. 5. _________
_________
6. _________
ቅጥያዎችን መለየት
በቃላት ውስጥ ያሉትን ቅጥያዎችን መለየት፡፡
ምሳሌ፡-
1. ተማሪዎች = ተማሪ + ዎች
2. መዘነች = መዘነ + ች
3. በሬዎች = በሬ + ዎች
4. ቀየረች = ቀየረ + ች
5. እቃዎች = እቃ + ዎች
6. ወደቀች = ወደቀ + ች
፷፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 69

ትዕዛዝ፡- ቃላትን ከቅጥያዎች ጋር በማጣመር ቃል መስርቱ፡፡
1. ቦርሳ 1. ቦርሳዎች
2. ሰማ 2. _______
3. ጫማ -ዎች 3. _______
4. ተከለ -ች 4. _______
5. መኪና 5. _______
6. ወለደ 6. ወለደች
 ንባብ፡-
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ዓ/ነገሮች በቡድን ሆናችሁ ድምፃችሁን
ከፍ አድርጋችሁ አንብቡ::
1. ሰላም መማር ትወዳለች፡፡

2. አረንጓዴ ሲበራ መንገድ ተሻገሩ፡፡
3. የግራ ጠርዝ መንገድ ይዛችሁ ተጓዙ፡፡
4. መንገድ ስትሻገሩ የእግረኛን መንገድ ብቻ ተጠቀሙ፡፡
5. የአባይ ወንዝ ተገደበ፡፡
6. የህዳሴው ግድብ ኃይል ማመንጨት ጀመረ፡፡
የቃላት ፍች
ለተለመዱ ቃላት ፍች መስጠት
ምሳሌ፡- 1. ተማረ = አወቀ 3. አዘነ= ተከፋ
2. ህፃን = ልጅ፣ ታዳጊ 4. ላጲስ= ማጥፊያ
፸ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 70

ትዕዛዝ፡- ለሚከተሉት ቃላት በአቅራቢያችሁ ያለን ሰው

በመጠየቅ/በቡድን በመወያየት ፍቻቸውን ስጡ፡፡
1. ሰማ = __________ 5. ብዙ = _____________
2. መዘነ = ___________ 6. ንፁህ = _____________
3. ቀየረ = ___________ 7. ጠርዝ = ____________
4. ትንሽ = ___________
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ከብርጭቆው ውስጥ የሚገኙትን ሆሄያት በማጣመር
ባለሶስት እና ባለሁለት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
+ ፋ ከ ቀ
ፋ ተ ረ ጠ
ነ ደ ወ
ተደፋ
ባለሁለት ሆሄ ቃላት ባለሶስት ሆሄ ቃላት

ምሳሌ፡- ፋፋ ምሳሌ፡- ተደፋ
1. 1.
2. 2.
3. 3.
4. 4.
5. 5
፸፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 71

አረፍተ ነገር
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት በሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ቃላት
በማጣመር አረፍተ ነገር ጻፉ፡፡
ሜላት እርሳስ በላ
ዑመር ብስኩት ሄደ
ናኦል ወተት ገዛች
ዩስራ ትምህርት ቤት ጠጣች
ጁስ
ምሳሌ፡- ሜላት ወተት ጠጣች፡፡
1. ________________ :: 3. __________________ ::
2. ________________ :: 4. __________________ ::
ንባብ
ትዕዛዝ፡- የሚከተለውን ምንባብ ድምፃችሁን ከፍ በማድረግ
ለጓደኞቻችሁ አንብቡላቸው፡፡
አስተዋዩ ቢራራ
በአንድ ትንሽ ከተማ የሚኖሩ ሀብታም ባልና ሚስት ነበሩ፡፡ ቢራራ

የሚባል ልጅ ነበራቸው፡፡ ቢራራ ጎበዝ ተማሪ ነው፡፡ የከተማው
ሰዎች ፈላስፋው ቢራራ እያሉ ይጠሩታል፡፡ ፈላስፋው የሚሉት
ሁሉንም ነገር ቆም እያለ ስለሚያስተውል ነው፡፡ ነፍሳትን አስተውሎ
ማየት ይወዳል፡፡ የቤት ስራውን ይሰራል፡፡ ማታ ማታ ቤቱ በር
ላይ በመቀመጥ ኮከቦችን መቁጠር ያስደስተዋል፡፡ እናትና አባቱ
በመስኮት ይመለከቱታል፡፡ አስተዋይ በመሆኑ በጣም ይደሰታሉ፡፡
(ምንጭ፡ ዳንኤል ወርቁ፤ 2011፣ አስተዋዩ ቢራራ)
፸፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 72

ትዕዛዝ፡- በሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ሆሄያት በማጣመር አምስት
አረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡
ሶስና መፅሐፍ በላ
ሙሐመድ ብርቱካን ጠጣች
ብሩክ ወተት ገዛ
ኢልሃን ሙዝ አነበበች
1. __________________________________
2. _________________________________
3. _________________________________
4. _________________________________
5. _________________________________
ትዕዛዝ፡- በቃላቱ ውስጥ የሚገኙትን ቅጥያዎች ብቻ ለይታችሁ
አሳዩ/አመልክቱ፡፡
1. ተነሳች = ________________________
2. ሮጠች =_________________________
3. ወደቀች = ________________________
4. ሰማች = _______________________
5. ጠጣች = ______________________
፸፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 73

አማርኛ ምዕራፍ ሰባት

፩ኛ ክፍል
ተረት
• የአዳመጣችሁትን ምንባብ ትተርካላችሁ፤

• በፅሑፍ ውስጥ አዳዲስ ቃላትን ታነባላችሁ፤
• በቃላት ውስጥ ያሉትን ፊደላት በማጣመርና በመነጠል
ታነባላችሁ፤
• አጫጭር አረፍተ ነገር ትመሰርታላችሁ፤
• ከቃላት ላይ ቅጥያዎችን ትነጥላላችሁ::
፸፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 74

ምዕራፍ ሰባት ተረት
ዶሮ እና ጭልፊት
ማዳመጥ
1. ስዕሉን በማየት ታሪኩ ስለምን እንደሆነ ተናገሩ?
የጭልፊትና ዶሮ መሬት ላይ ዶሮ ጫጩቶቿን ይዛ

ደሮ አብረው ሆና ጭልፊት ስትሮጥ የሚያሳይ ስዕል
ጥሬ ሲለቅሙ በሰማይ ስትበር
የሚያሳይ የሚያሳይ ስዕል
ስዕል ስዕል
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ታሪክ መሠረት
በቃል መልሱ፡፡
1. ተረቱ ስለምን ያወራል?
2. ዶሮ ከጭልፊት መርፌ የተዋሰችው ለምንድን ነው?
3. ጭልፊትና ዶሮ ለምን ተጣሉ?
4. ዶሮ ከነጫጩቶቿ መሬት ስትጭር የምትውለው ለምንድን
ነው?
5. ከተረቱ ምን ተማራችሁ?
፸፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 75


ጨ ረ ታ ጨረታ ጪሰኛ ጪ ሰ ኛ
ጨ በ ጣ ጨበጣ ጭላዳ ጭ ላ ዳ
ም ን ጬ ምንጬ ጭምት ጭ ም ት
መ ጥ ጬ መጥጬ ለዋጪ ለ ዋ ጪ
ትዕዛዝ፡-
ትዕዛዝ፡-የሚከተሉትን
የሚከተሉትንቃላት
ቃላትበመነጠል
በመነጠልጻፉ፡፡
ጻፉ፡፡
1. ጭልፋ = ______________
2. ጫጩት= ______________
3. ጭማቂ = ______________
4. ገልጬ = ______________
5. በልጬ = ______________
ትዕዛዝ፡-የሚከተሉትን
ትዕዛዝ፡ የሚከተሉትንቃላት
ቃላትበማጣመር
በማጣመርጻፉ፡፡
ጻፉ፡፡
1. ጨ በ ጠ= ______________
2. አ ጨ ቀ= ______________
3. ጨ ለ ጠ= ______________
4. ጨ ዋ ታ= _____________
5. ጨ ረ ቃ= ______________
፸፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 76

የቃላት ፍች
ለተለመዱ ቃላት ፍች መስጠት
ምሳሌ፡-
1. ብልህ = ብልጥ
2. ነጠቀ = ቀማ፤ ወሰደ
3. ክፉ = መጥፎ
4. መላ = ዘዴ
5. ፈፀመ = ጨረሰ
6. ቀየረ = ለወጠ
7. ቀጠነ = ከሳ
ትዕዛዝ፡- ለሚከተሉት ቃላት ፍች ስጡ፡፡
1. ረታ = _________________________
2. ለገሰ= _________________________
3. ሸፈነ = ___________________________
4. ቀረበ = ___________________________
5. ተመኘ = __________________________
ንባብ፡-
የሚከተሉትን ዓ/ነገሮች ጥንድ ጥንድ በመሆን ደጋግማችሁ
አንብቡ፡፡
ፀሐይ
ፀሐይ በምዕራብ
በምዕራብ ትጠልቃለች፡፡
ትጠልቃለች፡፡
ተክሎችን
ተክሎችን መንከባከብ
መንከባከብ አለብን፡፡
አለብን፡፡
ተረት መስማት
ተረት መስማት እወዳለሁ፡፡
እወዳለሁ፡፡
ጊዜዬን በአግባቡ
ጊዜዬን በአግባቡ እጠቀማለሁ፡፡
እጠቀማለሁ፡፡
፸፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 77

በቃላት ውስጥ ያሉ ቅጥያዎችን መነጠልና ማጣመር አንብቡ::
ምሳሌ፡-
ቅጥያዎችን
ቅጥያዎችንመነጠል
መነጠል ቅጥያዎችን
ቅጥያዎችንማጣመር
ማጣመር
1. ተማረች = ተማረ-ች 1.ቀመሰ-ች = ቀመሰች
2. አጠናች = አጠና-ች 2.መጣ-ች = መጣች
3. ለበሰች = ለበሰ-ች 3.አጠበ-ች = አጠበች
4. ፈጨች = ፈጨ-ች 4.ቀመሰ-ች = ቀመሰች
5. ታጠበች =ታጠበ- ች 5.ጨመረ-ች = ጨመረች
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን ቅጥያዎች

በመነጠል ጻፉ፡፡
1. ነበረች= ______________________________
2. ሰበረች= _____________________________
3. አዳነች= _____________________________
4. ሰወረች=_____________________________
5. ፈለገች= ____________________________
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ላይ ቅጥያዎችን በመጨመር ጻፉ፡፡
1. ከፈለ= ______________________________
2. ተገኘ= ______________________________
3. ጎተተ= _____________________________
4. ፈለገ= ______________________________
5. ጠጣ= ______________________________
፸፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 78

ንባብ
የሚከተሉትን ዓ/ነገሮች በየግላችሁ ድምፃችሁን ከፍ በማድረግ
አንብቡ፡፡
ሚጣ ተረት መስማት ትወዳለች፡፡

መምህራችን ተረት ነገረችን፡፡
አቡሽ ጎበዝ ተማሪ ነው፡፡
ዉሃ ለጤናችን ጠቃሚ ነው፡፡
ህፃናት ሰላም በሰፈነበት አካባቢ ማደግ አለባቸው፡፡
ጽሕፈት
 መጻፍ
የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ የሆኑ ቃላትን መመስረት
ምሳሌ፡- “ጨ”ን መጨረሻ ላይ በማምጣት ቃላት መመስረት
1. ተፈጨ 3. ተቀጨ
2. ተጋጨ 4. ተነጨ
ትዕዛዝ፡- “ጨ” ን በቃል መነሻና መጨረሻ ላይ በማምጣት

አምስት ባለሶስት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
“ጨ” በቃል መነሻ “ጨ” በቃል መጨረሻ
1. ________ 1. ________
2. ________ 2. ________
3. ________ 3. ________
4. ________ 4. ________
5. ________ 5. ________
፸፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 79

አንበሳና አይጥ
ማዳመጥ
አንበሳና አይጥ
አይጥ በአንበሳ መዳፍ ውስጥ ገብታ አንበሳ ወጥመድ ውስጥ ገብቶ የሚያሳይ ስዕል
አይጧ ወጥመዱን ስትበጣጥስ የሚያሳይ ስዕል
ትዕዛዝ፡- በአዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት ለሚከተሉት ቃላት
ፍች በቃል ስጡ፡፡
1. ነቃ
2. ጫካ
3. ተደሰተ

ግ ራ ኝ ግራኝ ተዳኜ ተ ዳ ኜ
ስ መ ኝ ስመኝ ተሞኜ ተ ሞ ኜ
ተ መ ኚ ተመኚ ተመኘ ተ መ ኘ
ከ ዋ ኚ ከዋኚ አገኘ አ ገ ኘ
፹ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 80

ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ውስጥ ያሉትን ሆሄያት ነጣጥላችሁ

በመፃፍ ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡
1. አዱኛ __________________________
2. ተናኘ __________________________
3. መገኛ __________________________
4. ተረኛ __________________________
5. ጉረኛ ___________________________
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ሆሄያት በማጣመር ቃላት ጻፉና
ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡
1. ተ ቀ ኘ = ___________
2. ተ ገ ኘ = __________
3. አ ማ ኝ = __________
የቃላት
የቃላት ፍች
ፍች
ለቃላት ተቃራኒ ፍች መስጠት
ምሳሌ፡-
1. ብርሃን = ጨለማ
2. ሰጠ = ነጠቀ
3. ረጅም = አጭር
4. ቀጭን = ወፍራም
5. ፈሪ = ደፋር
፹፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 81

ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ቃላት ከተቃራኒ ፍቻቸው ጋር

በማዛመድ መልሱ፡፡
1. ጎዳ ሀ. አየ
2. ብልህ ለ. ቀን
3. ሌሊት ሐ. ሞኝ
4. ለስላሳ መ. ጠቀመ
5. ተመለከተ ሠ. ሸካራ
ንባብ
የሚከተለውን ምንባብ ድምፃችሁን ከፍ በማድረግ ለጓደኞቻችሁ

አንብቡላቸው፡፡
ብልጧ ጦጢት
በድሮ ጊዜ ጦጣና ጅብ በአንድ ጫካ ውስጥ ይኖሩ ነበር፡፡ ጅቡ ጦጣን
ለመብላት አሰበ፡፡ ጦጣንም ጠራት፡፡ አሞኛል ጠይቂኝ አላት፡፡ ጦጣም
ለመጠየቅ ሄደች፡፡ ራቅ ብላ “ተሻለህ አያ ጅቦ” አለችው? ኧረ አሞኛል
ገብተሸ ጠይቂኝ አላት፡፡ ጦጢትም በሩ ላይ ቆማ ስታዋራው ቆየች፡፡
ጅቡ ለመብላት አንጠራራኝ ብሎ ዘሎ ሊይዛት ሲል ጦጢትም እኔንም
ሰው ጠራኝ ብላ ዘላ ዛፍ ላይ ወጣች፡፡
፹፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 82

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡-በምሳሌው መሠረት በሚከተሉት ቃላት አረፍተ ነገር ስሩ፡፡
1. ተረት = ተረት መስማት ይወዳል፡፡

2. ተነገረ = __________________________::
3. ሰማ = __________________________ ::
4. ተረተ = __________________________::
5. አወቀ = __________________________ ::
ትዕዛዝ፡-የሚከተሉትን ቃላት ከቅጥያው ጋር በማጣመር አዛምዱ፡፡

1. ወቀጠ 1. ወቀጠች
2.1. ደበቀ
ወቀጠ 1. ወቀጠች
2. ____________
2. ደበቀ 2. ______
3. _________
3. ጠየቀ 4. ____________
3. ጠየቀ ች 3. ______
4. መረጠ 5. ____________
5.4. ቆረ መረጠ 6. _____________
4. ______
5. ቆረጠ 5. ______
፹፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 83

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ከሳጥኑ ውስጥ ያሉትን ቃላት በማጣመር አምስት
አረፍተ ነገሮችን መስርቱ፡፡
ሶስና 1. ተረተ
ጳውሎስ 2. አዳመጠች
መርየም ተረት 3. ሰማ
ሔኖክ 4. ተናገረ
አህመድ 5. አነበበች
ሐዊ 6. ፃፈች
ምሳሌ፡- ሶስና ተረት አዳመጠች፡፡

1. _________________________________________ ፡፡
2. _________________________________________ ፡፡
3. _________________________________________ ፡፡
4. _________________________________________ ፡፡
5. _________________________________________ ፡፡
ንባብ ፡- የሚከተሉትን ዓ/ነገሮች በጥንድ በመሆን ደጋግማችሁ

አንብቡ፡፡
ሐና ጎበዝ ተማሪ ናት፡፡

ከውሰር ቤተሰቧን በስራ ታግዛለች፡፡
ኮኬት በህብረት መስራት ትወዳለች፡፡
አሊ ታሪክ ማንበብ ይወዳል፡፡
፹፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 84

ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ቃላት በመነጣጠል ጻፉ፡፡
1. ተረተ = ____________________________
2. ቃኘው = ___________________________
3. ጭብጦ = _________________________
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ሆሄያት በማጣመር ቃላት መስርቱ፡፡
1. ጨ ረ ሰ = __________________
2. ጨ ለ ማ= __________________
3. ደ ወ ለ = _________________
ትዕዛዝ፡- ለሚከተሉት ቃላት ተመሳሳይ ፍች ስጡ፡፡
1. አደመጠ = _______________________
2. በጋራ = _______________________
3. ለጋ = ________________________
4. ሸጠ = ________________________
5. ፈጠነ = _______________________
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ነጠላ አረፍተ ነገር ጻፉ፡፡
1. ጫካ = _______________________________________________
2. ጭማቂ = _______________________________________________
3. ተረት = _______________________________________________
፹፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 85

አማርኛ ምዕራፍ ስምንት

፩ኛ ክፍል
ምግብ
• ምንባቡን በማዳመጥ ዋናውን ሀሳብ ትናገራላችሁ፤

• የምግብ አይነቶችን ትዘረዝራላችሁ፤
• ቃላትን በመነጠልና በማጣመር ታነባላችሁ፤
• የተለመዱ ቃላትን ታነባላችሁ::
፹፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 86

ምዕራፍ ስምንት ምግብ
የተመጣጠነ ምግብ
ማዳመጥ
1. የምታውቋቸውን የምግብ ስሞች ተናገሩ፡፡
2. ስዕሉን በማየት የሚደመጠው ምንባብ ስለምን ሊሆን
እንደሚችል ገምቱ፡፡
አንዲት ነፍሰ ጡር ሴት አንዲት ነፍሰ ጡር ሴት

በምትመገብበት መመገቢያ በምትመገብበት መመገቢያ ሳህን
ሳህን ላይ የተመጣጠነ የምግብ ላይ ያልተመጣጠነ የምግብ
ይዘት(አይነቶች) የሚያሳይ ስዕል ይዘት(አይነቶች) የሚያሳይ ስዕል
ትዕዛዝ፡- ያዳመጣችሁትን ምንባብ መሠረት በማድረግ
የሚከተሉትን ጥያቄዎች በቃል መልሱ፡፡
1. ህፃናት ጠንካራና ጤናማ እንዲሆኑ ምን ያስፈልጋቸዋል?
2. ያልተመጣጠነ ምግብ ያልወሰደችው ሴት በመውለጃዋ ጊዜ
ችግር ያጋጠማት ለምንድን ነው?
3. የተመጣጠነ ምግብ የሚያስፈልገው ለማን ነው?
4. ያዳመጣችሁትን ምንባብ ዋና ሃሳብ አብራሩ፡፡
፹፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 87

የተለመዱ ቃላት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት ባህላዊና ዘመናዊ የምግብ

አይነቶችን ጻፉ፡፡
ባህላዊ ዘመናዊ
• እንጀራ የምግብ አይነቶች • ፒዛ

• •
• •
• •
• •
•
ቃላት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት በቃላት መጀመሪያና መጨረሻ ላይ

የሚመጡ ድምፆችን በመለየት አመልክቱ፡፡
ምሳሌ፡- ምግብ = የቃሉ መጀመሪያ ድምፅ “ም” ሲሆን፣

መጨረሻው ደግሞ “ብ” ነው፡፡
መጀመሪያ ድምፅ መጨረሻ ድምፅ
1. በቆሎ= _____________________ ______________________
2. ባቄላ= _____________________ ______________________
3. ማንጎ= _____________________ ______________________
4. ጎመን= _____________________ _____________________
5. ቆስጣ= _____________________ _____________________
6. ሰላጣ= ______________________ ____________________
፹፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 88

 የቃላት ጥናት

ተ መ ቸ ተመቸ አመቺ አ መ ቺ
ሰ ለ ቸ ሰለቸ ተማቺ ተ ማ ቺ
ፈ ር ቼ ፈርቼ ሰማች ሰ ማ ች
መ ጥ ቼ መጥቼ በላች በ ላ ች
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን ሆሄያት

በመነጣጠል አሳዩ፡፡
1. ቁርስ = ___________________________________
2. ፓስታ= ___________________________________
3. ገንፎ = ___________________________________
4. ጭማቂ= __________________________________
5. ወተት = _________________________________
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ተነጣጥለው የቀረቡትን ድምፆች

በማጣመር አሳዩ፡፡
1. ፓ - ፓ - ያ = _____________________________
2. ድ - ን - ች = ____________________________
3. ክ - ት - ፎ = ____________________________
4. ጥ - ብ - ስ = ____________________________
5. እ - ር - ጎ = ___________________________
፹፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 89

በቃል ውስጥ የሚገኙ ቅጥያዎችን መለየት
ምሳሌ፡-
1. ምግብሽ = ምግብ- ሽ
2. ጠጣሽ = ጠጣ- ሽ
3. ቁርስሽ = ቁርስ- ሽ
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ውስጥ የሚገኙትን የተለመዱ
ቅጥያዎች ለይታችሁ አሳዩ፡፡
1. ረዳሽ = ________________
2. አገዘሽ = ________________
3. አዘዘሽ = ________________
4. ጠየቀሽ =________________
5. አሳየሽ = _______________
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በተመሳሳይ ሆሄ የሚጨርሱ አምስት የቤተሰብ አባላት
መጠሪያ ስሞችን ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- 1. አያት 2. አባት

1. __________________
2.__________________
3.__________________
4.__________________
5.__________________
፺ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 90

የዋሁ ቡጡ
ማዳመጥ
ቅድመ ማዳመጥ
1. ስዕሉን በማየት የሚደመጠው ምንባብ ስለምን ሊሆን
እንደሚችል ገምቱ፡፡
2. ሳይበስሉ የሚበሉ ምግቦችን አጥባችሁ ትመገባላችሁ?
አንድ ህፃን ልጅ በጤና ተቋም ውስጥ

በእጁ ቲማቲም በሐኪም ሲመረመር
ይዞ ሲበላ የሚያሳይ ስዕል
ትዕዛዝ፡- ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት የሚከተሉትን
ጥያቄዎች በቃል መልሱ፡፡
1. ቡጡ ሆዱን የታመመው በምን ምክንያት ነው?
2. ቡጡ ሆዱን እንዳመመው የተናገረው ለማን ነው?
3. የምንባቡ ዋና ሃሳብ ምንድን ነው?
፺፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 91

ንባብ
የሚከተለውን ምንባብ ጥንድ ጥንድ በመሆን ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡
ምግብ
ምግብ ለሰው ልጆች እጅግ አስፈላጊ ነው፡፡ ሰዎች የተለያዩ
ምግቦችን ይመገባሉ፡፡ የምግብ አይነቶች ብዙ ናቸው፡፡ እነዚህ
ምግቦች በሶስት ይከፈላሉ፡፡ እነሱም፡-በሽታ ተከላካይ ፤ሀይልና
ሙቀት ሰጪ እና ገንቢ ተብለው ይከፈላሉ፡፡ በሽታ ተከላካይ
የሚባሉት ሙዝ፣ ብርቱካን፣ ሎሚ፣ ማንጎ እና ሌሎችም
ይገኙበታል፡፡ ማር፣ ድንች፣ ስኳር ድንች፣ ዳቦ… ሀይልና ሙቀት
ሰጪ ይባላሉ፡፡ ወተት፣ እንቁላል፣ ስጋና ባቄላ ደግሞ ገንቢ
ምግቦች ውስጥ ይመደባሉ፡፡
ትዕዛዝ፡- በምንባቡ ውስጥ ያሉትን የምግብ አይነቶች በየምድባቸው

ጻፉ፡፡
፺፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 92

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሠንጠረዡ ውስጥ ተዘበራርቀው የቀረቡትን ሆሄያት
በማጣመር ዘጠኝ ቃላት መስርቱ፡፡
ለ ገ መ ች ካ ወ
ጎ ው ን ፍ ሮ ተ
ዳ ድ ዝ ፎ ት ል
ጣ ቦ ሩ ሙ ሽ ባ
ምሳሌ፡- ለውዝ
1. ________ 4. ________ 7. ________

2. ________ 5. ________ 8. ________
3. ________ 6. ________ 9. ________
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት የፊደላትን ቦታ በመቀያየር አዲስ
ቃል መስርቱ፡፡
ምሳሌ፡-
ሀ. ቀመረ= መረቀ
ለ. ከመረ = መከረ
ሐ. ለጋ = ጋለ
1. ሰገደ = _____________________________
2. ቆረጠ= ____________________________
3. ቀለጠ= ____________________________
4. ረገጠ= ____________________________
5. ረጠበ= ____________________________
፺፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 93

ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት ፊደላትን በመቀነስ ወይም

ቦታቸውን በመቀያየር አዳዲስ ቃላትን ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ቀባጣሪ
- ቀጣሪ - ቀባ
- ቀባሪ - ቀጣ
- ቀሪ - ጣባ
ሀ. አደረሰው
1. _______ 4. ________
2. _______ 5. _________
3. _______ 6. _________
ንባብ
በሚከተለው ሳጥን ውስጥ ያሉትን የምግብ ስሞች በግላችሁ
ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡
ብርቱካን በቆሎ ፕሪም ዱባ

ድንች ሰሊጥ ሽንኩርት ኑግ
ሰላጣ ጎመን ተልባ ሽንብራ
ለውዝ ካሮት አተር ፓፓያ
ባቄላ አቮካዶ ማንጎ ምስር
፺፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 94

 ጽሕፈት
ዶሮና አገልግሎትዋ
ዶሮና አገልግሎትዋ
ብዙ ሰዎችብዙዶሮን ለምግብነት
ሰዎች ያረብዋታል፡፡
ዶሮን ለምግብነት በዋናነት እንቁላልዋን
ያረብዋታል፡፡ በዋናነት እንቁላልዋን
ለበርካታ አገልግሎት ያውሉታል፡፡
ለበርካታ አገልግሎት ለቀለም፣ ለፎቶ
ያውሉታል፡፡ ለቀለም፣ግራፍለፎቶስራ፣
ግራፍ ስራ፣
ለመፅሐፍ ለመፅሐፍ
መጠረዣ፣ መጠረዣ፣
ለሳሙና ለፀጉር
ለሳሙናሻምፑ፣
ለፀጉርቅባት ለማዘጋጀት፣
ሻምፑ፣ ቅባት ለማዘጋጀት፣
የእንቁላሉንየእንቁላሉን
ቅርፊት ፈጭቶ
ቅርፊትወይም
ፈጭቶአድቅቆ
ወይምከከሰል
አድቅቆአመድ
ከከሰልጋርአመድ ጋር
በመቀላቀልበመቀላቀል
እንደኦሞ እንደኦሞ
እና እቃ እና
ማጠቢያ ሳሙና በማዘጋጀት
እቃ ማጠቢያ ሳሙና በማዘጋጀት
ይጠቀሙበታል፡፡
ይጠቀሙበታል፡፡
ትዕዛዝ፡- ከላይ ከቀረበው ምንባብ ውስጥ አምስት አጫጭር

አረፍተ ነገሮችን እያወጣችሁ ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ሰዎች ዶሮን ያረባሉ፡፡
እንቁላል ለቀለም መስሪያ ያገለግላል፡፡
1. ____________________________
2. ____________________________
3. ____________________________
4. ____________________________
5. ____________________________
፺፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 95

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ከቀረበው ቃል ውስጥ ያሉትን ሆሄያት ቦታ
በመቀያየር ወይም በመቀነስ ሌሎች አዳዲስ ቃላትን
መስርቱ፡፡
ሀ. አረጋገጠ
1. _______ 5. ________
2. _______ 6. ________
3. _______ 7. ________
4. _______ 8. ________
ለ. አደረሰ
1. ________ 4. ________
2. ________ 5. ________
3. ________ 6. ________
ትዕዛዝ፡- በቃል መጀመሪያና መጨረሻ ላይ የሚገኙ ድምፆችን
በመለየት አመልክቱ፡፡
1. ወረደ = _______ _________

2. ቅርብ = _______ _________
3. ጠረበ = _______ _________
4. መጠጠ = _______ _________
5. ደገሰ = _______ _________
፺፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 96

አማርኛ
አማርኛ ምዕራፍ ዘጠኝ
፩ኛ ክፍል
፩ኛ ክፍል
የግል ንፅህና አጠባበቅ
• ያዳመጣችሁትን ምንባብ መልዕክት በቃላችሁ ታብራራላችሁ፤

• አዳዲስ ሆሄያትን በመጠቀም አዳዲስ ቃላትን
ትመሰርታላችሁ፤
• ድምፆችን በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤
• ከግል ንፅህና ጋር የተያያዙ አዳዲስ ቃላትን ታነባላችሁ፤
• ባለሁለት ፊደል ቃላትን ትነጣጥላላችሁ፤ ታጣምራላችሁ፡፡
፺፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 97

ምዕራፍ ዘጠኝ የግል ንፅህና አጠባበቅ
በግል ንፅህና መጓደል የሚመጡ በሽታዎች

ማዳመጥ
1. በንፅህና መጓደል ምን ምን ችግሮች ሊከሰቱ ይችላል ብላችሁ
ታስባላችሁ?
ተማሪዎች በዉሃና በሳሙና ተማሪዎች የአፍ መሸፈኛ

እጃቸውን ሲታጠቡ ጭምብል (ማስክ) ለብሰው
የሚያሳይ ስዕል ሲማሩ የሚያሳይ ስዕል
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ጥያቄዎች ያዳመጣችሁትን ምንባብ
መሰረት በማድረግ በቃል መልሱ፡፡
1. የኮሮና፣ የአሜባ፣ የታይፎይድ በሽታዎች የሚከሰቱት በምን
ምክንያት ነው?
2. ኮሮናን እንዴት መከላከል እንችላለን?
3. የኮሮና በሽታ የሚያጠቃው የትኛውን የህብረተሰብ ክፍል
ነው?
4. የምንባቡን ዋና ሀሳብ ተናገሩ፡፡
፺፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 98

ትዕዛዝ፡- ባዳመጣችሁት ምንባብና በምሳሌው መሠረት

የሚከተለውን ሠንጠረዥ አሟልታችሁ ጻፉ፡፡
በግል ንፅህና
በግል ንፅህና መጓደልመጓደል
የሚመጡየሚመጡ በሽታዎች
በሽታዎች
የኮሮና የኮሮና
በሽታ በሽታ የኮሌራ የኮሌራ
በሽታ በሽታ
የኮሮና
የኮሮና በሽታ
በሽታ የኮሌራ በሽታ
የኮሌራ በሽታ
የሚተላለፍባቸው
የሚተላለፍባቸው መንገዶች መንገዶች
የሚተላለፍባቸው መንገዶችመንገዶች
የሚተላለፍባቸው መንገዶች
• የሚተላለፍባቸው
• መንገዶች የሚተላለፍባቸው መንገዶች
• ንፅህና አለመጠበቅ መንገዶች
• ንፅህና አለመጠበቅ
• ••
• •• በተበከለ
ንፅህና በተበከለ ምግብ
•ምግብ
አለመጠበቅ
• •• • ንፅህና አለመጠበቅ
•• በተበከለ ምግብ በተበከለ
በተበከለ •ዉሃ ዉሃ
••
• • •
•
በተበከለ ዉሃ• በተበከለ ምግብ
በንክኪ • በንክኪ
•• • በንክኪ • በተበከለ ዉሃ
• • በንክኪ
መከላከያመንገዶች
መከላከያ መንገዶች
መከላከያ መንገዶች መከላከያ
መከላከያመንገዶች
መከላከያ መንገዶች መንገዶች
• በበ
• • እጅን በአግባቡ በዉሃና በሳሙና መታጠብ
• •
•
መከላከያ መንገዶች • እጅን
• እጅን በአግባቡ
መከላከያ በአግባቡ
በዉሃና በዉሃና
በሳሙና
መንገዶች በሳሙና
መታጠብ መታጠብ
• ምግብን አብስሎ መጠቀም
• •• ምግብን
•• ውሃን • ምግብን
አብስሎ
አፍልቶ/ አብስሎ መጠቀም
አክሞ መጠቀም
መጠቀም
• •• እጅንአክሞ
በአግባቡ በዉሃና በሳሙና መታጠብ
• •• ውሃን
• ውሃን አፍልቶ/ አፍልቶ/
መጠቀም አክሞ መጠቀም
• •• • ምግብን አብስሎ መጠቀም
• • ውሃን አፍልቶ/ አክሞ መጠቀም
•
 ቃላት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት በቃሉ መጀመሪያና መጨረሻ ላይ
የሚመጡ ድምፆችን በመለየት ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- የመጀመሪያ ድምፅ(ሆሄ) የመጨረሻ ድምፅ(ሆሄ)
ሀ. ንፁህ = ን ህ
ለ. ማጠብ = ማ ብ
ሐ. ቆሻሻ = ቆ ሻ
፺፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 99

አፀዳ =____________ 1. ____________

ቦረሸ =____________ 2. ____________
አበጠረ=____________ 3.____________
አጠበ =____________ 4. ____________
አደሰ =____________ 5.____________
 የቃላት ጥናት
ማጣመርና መነጠል

ወ ዳ ጄ ወዳጄ ውሰጂ ው ሰ ጂ
ወ ላ ጄ ወላጄ ተጎጂ ተ ጎ ጂ
ደ ረ ጀ ደረጀ ፈራጅ ፈ ራ ጅ
አ በ ጀ አበጀ ወላጅ ወ ላ ጅ
ትዕዛዝ፡- ተነጣጥለው የቀረቡ ድምፆችን በማጣመር ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ሀ. ጀ - መ - ረ = ጀመረ
ለ. ከ - መ - ረ = ከመረ
ሐ. አ - ማ - ረ = አማረ
1. ሳ - ሙ - ና = _________
2. ቆ - ረ - ጠ = _________
3. ጠ - ረ - ገ = _________
4. በ - ሽ - ታ = _________
5. ሀ - ኪ - ም = __________
፻ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 100

ትዕዛዝ፡- ተጣምረው የቀረቡትን ቃላት በመነጣጠል ጻፉ፡፡

ምሳሌ፡- ሀ. ቁርስ = ቁ - ር - ስ
ለ. ቅርስ = ቅ - ር - ስ
1. ጥርስ = _________ 4. ፀጉር = __________
2. ልብስ = _________ 5. እግር =__________
3. ጥፍር = _________
ንባብ
የሚከተለውን ምንባብ ድምፃችሁን ከፍ አድርጋችሁ ተራ በተራ
አንብቡ::
ንፅህናን መጠበቅ
ንፅህናችንን ከጠበቅን ራሳችንን ከበሽታ እንከላከላለን፡፡ ልብሶቻችንንና

ሰውነታችንን በየጊዜው መታጠብ ይገባናል፡፡የቤታችንንና የአካባቢያችንን
ፅዳትም ዘወትር መጠበቅ ይኖርብናል፡፡ሁልጊዜ ከምግብ በፊትና በኋላ
እጆቻችንን በሳሙና መታጠብ ያስፈልጋል፡፡ የምንጠጣውን ውሃ
ማጣራት (ማከም) ይኖርብናል፡፡ የህመም ስሜት ሲሰማን ደግሞ
ቶሎ ብለን ወደ ጤና ተቋም ሄደን መታከም ይኖርብናል፡፡
(ምንጭ፡- አላምረው ገ/ማሪያም፣ 2002፣ የአማርኛ መማሪያ አጋዥ
መፅሐፍ፤ ከ1ኛ- 4ኛ ክፍል፣ ገፅ- 104፡፡)
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች ቀጥሎ በተሰጡት ቃላት

አሟልታችሁ ጻፉ ፡፡
ማጣራት እጆቻችንን
እጆቻችንን ጤና
ጤና ተቋም
ተቋም
ዘወትር ከበሽታ
ከበሽታ
፻፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 101

1. ምግብ ከመብላታችን በፊት________ በሳሙና መታጠብ

አለብን፡፡
2. የግል ንፅህናችንን ___________ መጠበቅ ይኖርብናል፡፡
3. ንፅህናችንን በመጠበቅ ራሳችንን ___________ እንከላከላለን፡፡
4. የምንጠጣውን ውሃ __________ ይኖርብናል፡፡
5. የህመም ስሜት ሲሰማን ቶሎ ወደ __________ መሄድ
አለብን፡፡
 ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት ውስጥ ተጨምራ የገባችውን ቅጥያ
“-ች” ለይታችሁ ጻፉ፡፡
1. አጠበች 4. ተሰራች
2. አፀዳች 5. ቆረጠች
3. አበጠረች
ትዕዛዝ፡- በ“ጀ፣ ጄ፣ ጂ እና ጅ” የሚጨርሱ ሶስት ሶስት ቃላትን

መስርቱ፡፡
ጀ ጄ ጂ ጅ
አረጀ ወላጄ ነጂ ወሳጅ
ፈረጀ ወዳጄ ፈንጂ ወላጅ
1. 1. 1. 1.
2. 2. 2. 2.
3. 3. 3. 3.
፻፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 102

ሲመክሩት ያልሰማ ….
ማዳመጥ
1. የምታውቋቸውን የግል ንፅህና መጠበቂያ ዘዴዎችን ግለፁ::
አንድ ተማሪ ምሳውን ሲበላ ታሞ ተኝቶ ጓደኞቹ ሲጠይቁት

የሚያሳይ ስዕል ከጎኑ ቁጭ ብለው የሚያሳይ
ስዕል
ሲያስመልሰው የሚያሳይ
ስዕል
ትዕዛዝ፡- ባዳመጣችሁት ምንባብ መሠረት የሚከተሉትን

ጥያቄዎች በቃል መልሱ፡፡
1. ሮማንና ሀናን ሁልጊዜ አማንን የሚመክሩት ምን እያሉ

ነው?
2. አማን የታመመው ምኑን ነው?
3. አማን ለምን ያህል ጊዜ ትምህርት ቤት ቀረ?
4. የምንባቡ ዋና ሀሳብ ምንድን ነው?
፻፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 103

ቃላት
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት በቃላቱ ውስጥ የተጓደሉትን
ሆሄያት ከሳጥኑ ውስጥ በመምረጥ ቃላት መስርቱ፡፡
አ ደ ቀ ረ ሰ ጠ
ወ መ በ ለ ከ ገ
ምሳሌ፡- ሀ. አ __ ገ = አደገ
ለ. __ መቀ = ደመቀ
ሐ. ሰመ__ = ሰመጠ
1. ወደ __ = _______ 6. __ ለቀ = ________
2. ጠረ __ = _______ 7. ደ __ መ = ________
3. __ ወከ = _______ 8. ጠ __ ገ = ________
4. ወከ __ = _______ 9. ቀ __ መ = ________
5. __ ለጠ = ________ 10. ጠ __ ነ = ________
ንባብ
የሚከተሉትን ዓ/ነገሮች በግላችሁ በፍጥነት ደጋግማችሁ አንብቡ፡፡
የግቢውን ቆሻሻ
የግቢውን ቆሻሻ አፀዱ፡፡
አፀዱ፡፡
አስቴር ፀጉሯን
አስቴር ፀጉሯን ታጠበች፡፡
ታጠበች፡፡
ሂባ ጥርሷን
ጥርሷን ቦረሸች፡፡
ቦረሸች፡፡
ጥፍሩን ቆረጠ፡፡
ሳሚ ጥፍሩን ቆረጠ፡፡
፻፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 104

የቃላት ጥናት
እ ጅ እጅ ሮጠ ሮ ጠ
አ ፍ አፍ በላ በ ላ
ጆ ሮ ጆሮ ጠጣ ጠ ጣ
በ ር በር ተኛ ተ ኛ
ትዕዛዝ፡- ተነጣጥለው የቀረቡ ሆሄያትን በማጣመር ባለሁለት
ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
ምሳሌ፡- ሄ - ደ = ሄደ
ሰ - ማ = ሰማ
1. ዉ - ብ = ______ 4. ግ - ራ = ______
2. ፅ - ዱ = ______ 5. ቤ - ት = ______
3. ጥ - ሬ = ______ 6. ረ - ዳ = ______
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ተጣምረው የቀረቡ ባለሁለት ሆሄ ቃላትን

በመነጣጠል ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- መጣ = መ - ጣ
ገላ = ገ - ላ
1. ግቢ =
2. ሠጠ =
3. ቸረ =
4. ልብ =
5. ብር =
፻፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 105

አዳዲስ ቃላትን መጻፍ

ጽሕፈት
ተማሪዎች ከሚያውቁት ቃላት ፊደላትን በመቀነስ፣ ቦታቸውን
በመቀያየር ወይም በመደጋገም አዳዲስ ቃላትን መጻፍ
ትዕዛዝ፡- በቃላት ውስጥ የሚገኙ ፊደላትን በመደጋገም አዳዲስ

ቃላት ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- መረቀ = መረረ፣ ቀረረ፣ ረቀቀ፣ ቀመመ

ገለጠ = ገጠጠ፣ ለጠጠ፣ ጠለለ፣ ጠገገ
1. ደረበ = _________ ፣ ___________
2. አጠበ = _________ ፣ ___________
3. አበረ = _________ ፣ ___________
4. መከረ = _________ ፣ ___________
ንባብ
የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች ጥንድ ጥንድ በመሆን አንብቡ፡፡

ጀሚላ ሀብል ገዛች፡፡
ወዳጄ ትናንት መጣ፡፡
አዲስ በጀበና ቡና አፈላች፡፡
ሳምራዊት በሰላም ወልጄ መጣሁ አለች፡፡
ጅብ ጅራት አለው፡፡
ጅግራ በራሪ እንስሳ ናት፡፡
፻፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 106

የክለሳ
ጥያቄዎች
ትዕዛዝ፡- በቃላቱ ውስጥ የተጓደሉትን ሆሄያት ከሳጥኑ ውስጥ
በመምረጥ አሟልታችሁ ጻፉ፡፡
ሀ ጥ ብ አ ተ ፁ ዲ በ ት
ከ አ ን ህ ያ ስ ባ ማ ድ
1. ጥ ___ ብ 4. አ ___ ባ
2. አን ___ 5. ንፁ ___
3. ___ ተማ 6. ከ ___ ድ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ተነጣጥለው የተፃፉትን ፊደላት በማጣመር
ባለሁለት ሆሄ ቃል መስርቱ፡፡
1. ል- ጅ = _____ 4. ጀ- ሞ = ______
2. ሂ- ጂ = _____ 5. ጅ- ብ = ______
3. እ- ጄ = _____
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ተጣምረው የተፃፉትን ቃላት በመነጣጠል
ጻፉ፡፡
1. ሰው =
2. ልብ =
3. ብር =
4. ቤት =
5. ደግ =
፻፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 107

ምዕራፍ አስር የቤት እንስሳት
አማርኛ ምዕራፍ አስር

፩ኛ ክፍል
የቤት እንስሳት
• ያዳመጡትን ጽሑፍ ዋና ሃሳብ ከተጨባጩ አለም ጋር

ታዛምዳላችሁ፤
• አዳዲስ ቃላትን ከፍ ባለ ድምፅ ትጠራላችሁ፤
• ባለሶስት ፊደል ቃላትን በማጣመርና በመነጠል ታነባላችሁ፤
• በአዳዲስ ሆሄያት የተመሰረቱ ቃላትን ታነባላችሁ፤
• ቅጥያዎችን ትነጣጥላላችሁ::
፻፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 108

ታማኙ ውሻ
ማዳመጥ
1. በአካባቢያችሁ የሚገኙ የቤት እንስሳት ስሞችን ተናገሩ፡፡
ውሻ ከቤት በር ላይ ራሱን ከእግሮቹ ላይ አድርጎ

ሲጠብቅ የሚያሳይ ስዕል
ትዕዛዝ፡- በምንባቡ መሠረት የሚከተሉትን ጥያቄዎች የያዙት
ሀሳብ ትክክል ከሆነ እውነት ካልሆነ ሐሰት በማለት
በቃል መልሱ፡፡
1. ውሻ የመጀመሪያው ለማዳ የቤት እንስሳ ነው፡፡
2. ውሻ ባለቤቱን በታማኝነት ያገለግላል፡፡
3. ውሻ ጅራቱን በማወዛወዝ ለባለቤቱ ፍቅሩን ይገልፃል፡፡
4. ውሻ ወንጀለኛን አነፍንፎ የማግኘት ብቃት አለው፡፡
5. ውሻ በእንክብካቤ ካልተያዘ በሰዎች ላይ ጉዳት ያደርሳል፡
፻፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 109

ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን የቤት እንስሳት ስሞች ለምግብነት

የሚያገለግሉና ለጭነት የሚያገለግሉ በማለት
ለይታችሁ ጻፉ፡፡
ግመል
ግመል በግ ላም አህያ
አህያ በቅሎ
ዶሮ
ዶሮ ፈረስ
ፈረስ ፍየል
ፍየል በሬ
በሬ
ለምግብነት
የሚያገለግሉ ለጭነት/ለመጓጓዣ የሚያገለግሉ
• •
• •
• •
• •
•
•
፻፲ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 110


ጋ ባ ዥ ጋባዥ ጋራዥ ጋ ራ ዥ
ታ ዝ ዤ ታዝዤ ፈዝዤ ፈ ዝ ዤ
ተ ገ ዢ ተገዢ ተገዢ ተ ገ ዢ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ተነጣጥለው የቀረቡ ሆሄያትን በማጣመር
ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ፈ - ረ - ስ = ፈረስ
በ - ቅ - ሎ = በቅሎ
1. ፍ - የ - ል =
2. አ - ህ - ያ =
3. ግ - መ - ል =
4. ድ - መ - ት =
5. ጊ - ደ - ር =
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ተጣምረው የቀረቡ ሆሄያትን በመነጣጠል
ቃል ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ጫጩት= ጫ - ጩ - ት
ቡችላ = ቡ - ች - ላ
1. ወጠጤ =
2. ኮርማ =
3. ሙክት =
4. ጠቦት =
5. ክትፎ =
፻፲፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 111

ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- ከዚህ በታች ቃላት ከቅጥያዎች ጋር በማጣመር ቃል
መስርቱ፡፡
1. ድመትሽ
1. ድመት
2. _______
2. ጠበቀ
-ሽ 3. _______
3. አረባ 4. _______
4. ፍየል -ች
5. _______
5. አለበ 6. አጠባች
6. አጠባ

ንባብ
ትዕዛዝ፡-የሚከተሉትን የእንስሳት ልጆች መጠሪያ ስሞችን
በግላችሁ አንብቡ፡፡
ዶሮ
ዶሮ == ጫጩት
ጫጩት ድመት
ድመት == ሙጭልት
ሙጭልት
ፍየል
ፍየል == ግልገል
ግልገል ዉሻ
ዉሻ == ቡችላ
ቡችላ
በግ
በግ == ግልገል
ግልገል ፈረስ
ፈረስ == ግልገል
ግልገል
አህያ
አህያ == ውርንጭላ
ውርንጭላ ግመል ኤልሞሌ(እልምሌ)
ግመል == ኤልሞሌ(እልምሌ
ላም
ላም == እምቦሳ/ጥጃ
እምቦሳ/ጥጃ
፻፲፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 112

አሸናፊው ፈረስ
ማዳመጥ
ቅድመ ንባብ ጥያቄ
1. ርዕሱንና ስዕሉን በማየት ምን ተገነዘባችሁ?
2. ስለፈረስ አገልግሎት ወይም ጠቀሜታ የምታውቁትን
ግለፁ::
የፈረሱ ባለቤት ፈረሱ ፈረሱ
ፈረሱን ወድቆ እግሩ መሰናክል
ሲንከባከበው ተሰብሮ ሲዘል
የሚያሳይ ስዕል የሚያሳይ የሚያሳይ
ስዕል ስዕል
ትዕዛዝ፡- የሚከተሉትን ጥያቄዎች ባዳመጣችሁት ምንባብ

መሠረት በቃል መልሱ፡፡
1. ፈረሱ አሸናፊ የተባለው በምን ምክንያት ነው?
2. ፈረሱ እግሩን የተሰበረው ምን ሆኖ ነው?
3. ፈረሱን የሚንከባከበው ማን ተብሎ ነው?
4. አቶ ልዑል ፈረሱ እንደ ተሰበረ ምን አደረገ?
፻፲፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 113

ንባብ
የሚከተለውን ምንባብ ጥንድ ጥንድ በመሆን አንብቡ፡፡
የቤት ስ
እንሰሳት የቤት እንሰሳት
የቤት ስ
እንሰሳት የቤት
የቤትለማዳእንሰሳት
ለማዳ ናቸው፡፡ ለማዳ
ናቸው፡፡ የቤት ናቸው፡፡
የቤት ስ
እንሰሳት የቤት
የቤት
የሚባሉት
የሚባሉት እንሰሳት የሚባ
ድመት፣ ውሻ ፣፣ ፍየል፣
በግ፣ ላም ፣ ፣አህያ
ፍየል፣ ፈረስ የቤት
፣አህያእን፣
የቤት ድመት፣
ድመት፣ ውሻ
እንሰሳት ውሻ ፣
ለማዳ በግ፣
በግ፣ ላም
፣ ናቸው፡፡ ላምየቤት ፍየል፣
እንሰሳት ፈረስ ለማዳ፣አህያ
የሚባሉት ፣ዶሮ
፣ዶሮ
ናቸው፡፡
ወ.ዘ.ተ. ናቸው፡፡ ስ ፈረስ የቤት
እነዚህ እንሰሳት
ድመት፣ወ.ዘ.ተ.
ውሻ ፣ናቸው፡፡
ወ.ዘ.ተ. ናቸው፡፡
በግ፣ ላም እነዚህ
እነዚህ እንሰሳት
እንሰሳት
ድመት፣
፣ ፍየል፣ ለሰው
ለሰው
ውሻ ፣እንሰሳት
፣አህያ ልጆች
በግ፣፣ዶሮ
ለሰው
የተለያዩ
የተለያዩ
ላም ልጆች የተ
፣ ፍየል፣ ፈረ
ጠቀሜታዎችን ይሰጣሉ፡፡ ድመት አይጦችን ታባርራለች፡፡
ወ.ዘ.ተ.ጠቀሜታዎችን
ጠቀሜታዎችን
ናቸው፡፡ እነዚህ ይሰጣሉ፡፡
የቤትይሰጣሉ፡፡
እንሰሳትድመት
ድመት ለማዳ
ወ.ዘ.ተ.
ለሰውአይጦችን
አይጦችንልጆችታባርራለች፡፡
ናቸው፡፡
ናቸው፡፡ ታባርራለች፡፡
የቤት
እነዚህ
የተለያዩ ውሻ
ውሻ
እንሰሳት የሚባሉ
ለሰው
ቤትን ከሌባ
ቤትን ቤትን
ከሌባድመት፣ይጠብቃል፡፡
ይጠብቃል፡፡ ከሌባጠቀሜታዎችን
ውሻ ላም
ላም
፣ ይጠብቃል፡፡
በግ፣ ወተት
ወተት ፣ላምፍየል፣
ትሰጣለች፡፡
ላም ይሰጣሉ፡፡ ወተትፈረስ ትሰጣለች፡፡
ፈረስ
ፈረስ ፣አህያ ፣ዶ
ጠቀሜታዎችን ይሰጣሉ፡፡ ድመት አይጦችን ታባርራለች፡፡ ውሻድመት አይጦችን ታ
ለመጓጓዣነትወ.ዘ.ተ.ያገለግላል፡፡
ለመጓጓዣነት በሬ ደግሞ
ያገለግላል፡፡ በሬ ለስጋ፣
ደግሞ ቆዳው
ለእርሻ፣ ለስጋ፣ ቆ
ቤትን ለመጓጓዣነት
ከሌባ ይጠብቃል፡፡ ያገለግላል፡፡ላም በሬ
ናቸው፡፡
ቤትን
ወተት ደግሞ
እነዚህ
ከሌባለእርሻ፣
እንሰሳት
ትሰጣለች፡፡ ለስጋ፣
ይጠብቃል፡፡ ለሰው
ፈረስ ቆዳው
ላምልጆችወተት የተለት
ለአልባሳትመስርያነት
ለአልባሳት መስርያነት
ለአልባሳት ያገለግላል፡፡
መስርያነት ያገለግላል፡፡
ለመጓጓዣነት ጠቀሜታዎችን
ያገለግላል፡፡ በሬያገለግላል፡፡
ደግሞ ይሰጣሉ፡፡
ለመጓጓዣነት
ለእርሻ፣ ድመት አይጦችን
ያገለግላል፡፡
ለስጋ፣ ቆዳውበሬ ታባርራለች፡፡
ደግሞ ለእርሻ ው
ለአልባሳት መስርያነትቤትን ከሌባ ለአልባሳት
ያገለግላል፡፡ ይጠብቃል፡፡ ላም ወተት
መስርያነት ትሰጣለች፡፡ ፈ
ያገለግላል፡፡
ትዕዛዝ፡- በሳጥኑለመጓጓዣነት
ውስጥ ያሉትን ያገለግላል፡፡ በሬ ደግሞቀጥሎ
ቃላት በመጠቀም ለእርሻ፣
ያሉትንለስጋ፣ ቆዳ
ያልተሟሉ አረፍተመስርያነት
ለአልባሳት ነገሮች በትክክለኛው
ያገለግላል፡፡ ቃል አሟልታችሁ
ፃፉ፡፡
ታባርራለች ትሰጣለች በሬ
ይጠብቃል ፈረስ
1. ውሻ ቤትን ከሌባ ____________፡፡

2. _______ ለእርሻ፣ ለስጋና ለአልባሳት መስርያነት ያገለግላል፡፡
3. ድመት አይጥን __________፡፡
4. _________ ለመጓጓዣነት ያገለግላል፡፡
5. ላም ወተት _________ ፡፡
፻፲፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 114

ቃላት
ትዕዛዝ፡- የመጨረሻ ድምፃቸው ተመሳሳይ የሆኑ አምስት
ባለሶስት ሆሄ ቃላትን በምሳሌው መሰረት መስርቱ፡፡፡
ምሳሌ፡- ወሰደ=
ወደደ=
ወለደ=
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት በቃላት መጀመሪያና መጨረሻ ላይ

የሚመጡ ድምፆችን በመለየት አመልክቱ፡፡
ምሳሌ፡- ለማዳ = የቃሉ መጀመሪያ ድምፅ “ለ” ሲሆን፣

መጨረሻው ደግሞ “ዳ” ነው፡፡

ጭነት= _____________________ ______________________
ምግብ= _____________________ ______________________
በቅሎ = _____________________ ______________________
የቤት = _____________________ _____________________
ጠባቂ = _____________________ _____________________
ታማኝ= ______________________ ____________________
፻፲፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 115

ጽሕፈት
በማቀናጀት አምስት ቃላት መስርቱ፡፡
አ ጠ ረ ሰ ል ፍ
ቀ ላ ጅ ሊ ቅ
ደ ም ጥ ር ስ
1. ____________ 1. ___________
2. ____________ 2. ___________
3. ____________ 3. ___________
4. ____________ 4. ___________
5. ____________ 5. ___________
ትዕዛዝ፡- በምሳሌው መሠረት የሚከተሉትን የቤት እንስሳት
ስሞችን በመጠቀም አረፍተ ነገር ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡- ዶሮ እንቁላል ትጥላለች፡፡
ፈረስ ለመጓጓዣነት ያገለግላል፡፡
1. ፍየል፡-___________________________
2. በግ፡- ___________________________
3. አህያ፡-____________________________
4. በሬ፡- ____________________________
5. ግመል፡-___________________________
፻፲፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 116

ንባብ
የሚከተሉትን አረፍተ ነገሮች ድምፃችሁን ከፍ አድርጋችሁ
በትክክል አንብቡ፡፡
ማፊ
ማፊ ታዛዥ
ታዛዥ ናት፡፡
ናት፡፡
መኪናው
መኪናው ጋራዥ
ጋራዥ ገባ፡፡
ገባ፡፡
ሲሃም
ሲሃም አጋዥ
አጋዥ መፅሐፍ
መፅሐፍ ተገዛላት፡፡
ተገዛላት፡፡
እህቴ
እህቴ አጋዥ
አጋዥ አትፈልግም፡፡
አትፈልግም፡፡
ተክዤ
ተክዤ ተቀመጥኩ፡፡
ተቀመጥኩ፡፡
ጽሕፈት
ትዕዛዝ፡- “የተወለደበት” በሚለው ቃል ውስጥ ፊደላቱን በመቀነስ፣
በመደጋገምና ቦታቸውን በመቀያየር አዳዲስ ቃላትን ጻፉ፡፡
ምሳሌ፡-
• ተለየ
• ተለተለ
• ለበደ
1. ___________ 4. ___________
2. ___________ 5. ___________
3. ___________
፻፲፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 117

ትዕዛዝ፡- በሚከተሉት ቃላት አረፍተ ነገር መስርቱ፡፡
1. አሞራ፡-_____________________________
2. አይጥ፡-_____________________________
3. ቀበሮ፡-______________________________
4. አደነ፡- ______________________________
5. ደረሰ፡-_______________________________
በማቀናጀት አራት ቃላት መስርቱ፡፡
አ ገ ሳ አ ነ ሰ
በ ሙ ገ ከ ነ
ደ መ ና ኘ ረ ገ
ትዕዛዝ፡- ከዚህ ከታች በቀረቡት በቃላት ውስጥ ያሉትን ቅጥያዎች

ለዩ፡፡
1. መፅሐፍሽ =
2. እርሳስሽ =
3. ቀረፀች =
4. አነበበች =
5. ወለደች =
ትዕዛዝ፡- ከዚህ ከታች በቀረቡት የሆሄያትን ቦታ በመቀያየር
አዳዲስ ቃላትን ጻፉ፡፡
1. ብርቅ= _____ 3. መረገ= _____ 5. ቀለሰ=_____
2. ቆረጠ= _____ 4. ሰፈረ= _____
፻፲፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 118

ዋቢ መጻሕፍት
ባህሩ ዘርጋው፡፡ (2010)፡፡ ዘርጋው መለስተኛ የአማርኛ መዝገበ

ቃላት (2ኛ ዕትም)፡፡ አዲስ አበባ፣ ርኆቦት አታሚዎች፡፡
ተስፋ ገ/ስላሴ፡፡ የአማርኛ የፊደል ገበታ፡፡
ታለጌታ ይመር፡፡ (2010)፡፡ ሁለገብ መሠረታዊ የአማርኛ ቋንቋ
መማሪያ አጋዥ መፅሐፍ፤ ከ1ኛ- 4ኛ ክፍል፡፡ አዲስ
አበባ፣ ነጭ ሳር ማተሚያ ቤት ታተመ፡፡
ታሪኩ ፋንታዬ፡፡ (2008)፡፡ አማርኛ ሁሉ ለሁሉ (ከመለስተኛ-
ኮሌጅ)፡፡ አዲስ አበባ፣ ኢስት ትሬዲንግ ኃላ. የተ. የግ.
ማህበር፡፡
ትዕግስት ኃይሉ እና ሽጉጤ ተሾመ፡፡ (2007)፡፡ አማርኛ እንደአፍ
መፍቻ ቋንቋ አንደኛ ክፍል የተማሪ መፅሐፍ፡፡ አዲስ አበባ
ኑሩ ኢብራሂም፡፡(---)፡፡ ኤክስትሪም አማርኛ፣ ከ1ኛ-4ኛ ክፍል፡፡
አዲስ አበባ፣ ኤክስትሪም ሲሪየስ፡፡
አላምረው ገ/ማሪያም፡፡(2002)፡፡ የአማርኛ መማሪያ አጋዥ
መፅሐፍ፤ ከ1ኛ-4ኛ ክፍሎች፡፡ አዲስ አበባ፣ አልታ
ማተሚያ ቤት፡፡
አባይነሽ ካሳ እና ተክሌ ወ/ገብርኤል፡፡(2007)፡፡ አማርኛ እንደአፍ
መፍቻ ቋንቋ የተማሪ መፅሐፍ፡፡ ደ/ብ/ብ/ህ/ክልል ት/ቢሮ፡፡
ኤፍሬም አሰፋ፡፡(1992)፡፡ አዲሱ የአማርኛ መዝገበ ቃላት፡፡ አዲስ
አበባ፣ ሜጋ ማተሚያ ኢንተርፕራይዝ ታተመ፡፡
እንግዳ ሙሉአለም፣ሰለሞን ሓለፎም፣ ታደሰ እሸቱ እና ታሪኩ
ፋንታዬ፡፡(1995)፡፡ የአማርኛ መማሪያ መፅሐፍ አንደኛ
ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ በት.መ.ማ.ማ.ድ ታተመ፡፡
ደበበ ኃ/ጊዮርጊስ፡፡(2002)፡፡ የአማርኛ መርጃ መፅሐፍ፤ ለ5ኛ እና
ለ6ኛ ክፍል፡፡ አዲስ አበባ፣ አስቴር ነጋ አሳታሚ ድርጅት፡፡
፻፲፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 119

ደበበ ኃ/ጊዮርጊስ(አርታኢ)፡፡(2005)፡፡ ሳባ የአማርኛ መዝገበ ቃላት

(7ኛ ዕትም)፡፡ አዲስ አበባ፣ አስቴር ነጋ አሳታሚ ድርጅት፡፡
ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ እውነተኛ ጓደኛ፡፡ አዲስ አበባ፣ አንከቡት
አሳታሚ
ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ አስተዋዩ ቢራራ፡፡ አዲስ አበባ፣
አንከቡት አሳታሚ፡፡
ዳንኤል ወርቁ፡፡(2011)፡፡ ዶሮ እና ጭልፊት፡፡ አዲስ አበባ፣
አንከቡት አሳታሚ፡፡
፻፳ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 120

ቃላት ከነፍቻቸው
ቃላት ትርጉም
ሰወረች ሸሸገች፣ ደበቀች፣ሸፈነች፣ጋረደች፣ ከለለች፣
ስንኝ የግጥም አንድ መስመር
ቀራፂ ቅርፅ የሚያወጣ ባለሙያ
ቀጨኔ በአዲስ አበባ ከተማ የሚገኝ የቦታ ስም
ቁንጮ ዋና፣ በመሃል ራስ ላይ ሳይላጭ የሚተው ፀጉር
ቃዲ 1.በእስልምና ሃይማኖት የሃይማኖቱ ተከታዮች
መንፈሳዊ ዳኛ
2.የሸሪአፍርድ ቤት ዳኛ ወይም አቃቤ ህግ
ተቀኜ ደረሰ፤ አሰበ ፤ዘረፈ( ለግጥም፣ ለቅኔ)
ትራፊክ አሽከርካሪዎች የትራፊክ ደንብን አሟልተው
የሚያሽከረክሩ መሆናቸውን የሚቆጣጠር ፖሊስ
ቸለሰ ጨርሶ አፈሰሰ፣ ከነበለ፣ ደፋ፣ አብዝቶ ጨመረ
ቻርት መረጃዎችን በቀላሉ ለማንበብም ሆነ ለማወዳደር
በሚያስችል መልክ በአኃዝ(በመስመር) አማካኝነት
በአጭሩ በፅሁፍ ለመለየት የሚያስችል ዘዴ
ነውር ክፉ ግብር፣ በአካል ላይ ያለ ጉድለት
አዚም መተት፣ አስማት፣ አፍዝ አደንዝዝ
ካውያ የልብስ መተኮሻ/ ማለስለሻ
ኮሌታ አንገትጌ
ዛቢያ የዶማ (የመጥረቢያ ) እጀታ
ጨበጣ በእጅ የሚጨበጥ ድንጋይ ፣ጦር
፻፳፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 121

የአማርኛ የፊደል ገበታ
ግዕዝ ካዕብ ሣልስ ራብዕ ኃምስ ሳድስ ሳብዕ

ሀ ሁ ሂ ሃ ሄ ህ ሆ
ለ ሉ ሊ ላ ሌ ል ሎ
ሐ ሑ ሒ ሓ ሔ ሕ ሖ
መ ሙ ሚ ማ ሜ ም ሞ
ሠ ሡ ሢ ሣ ሤ ሥ ሦ
ረ ሩ ሪ ራ ሬ ር ሮ
ሰ ሱ ሲ ሳ ሴ ስ ሶ
ሸ ሹ ሺ ሻ ሼ ሽ ሾ
ቀ ቁ ቂ ቃ ቄ ቅ ቆ
በ ቡ ቢ ባ ቤ ብ ቦ
ተ ቱ ቲ ታ ቴ ት ቶ
ቸ ቹ ቺ ቻ ቼ ች ቾ
ኀ ኁ ኂ ኃ ኄ ኅ ኆ
ነ ኑ ኒ ና ኔ ን ኖ
ኘ ኙ ኚ ኛ ኜ ኝ ኞ
አ ኡ ኢ ኣ ኤ እ ኦ
ከ ኩ ኪ ካ ኬ ክ ኮ
ኸ ኹ ኺ ኻ ኼ ኽ ኾ
ወ ዉ ዊ ዋ ዌ ው ዎ
ዐ ዑ ዒ ዓ ዔ ዕ ዖ
ዘ ዙ ዚ ዛ ዜ ዝ ዞ
ዠ ዡ ዢ ዣ ዤ ዥ ዦ
የ ዩ ዪ ያ ዬ ይ ዮ
፻፳፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 122

ደ ዱ ዲ ዳ ዴ ድ ዶ
ጀ ጁ ጂ ጃ ጄ ጅ ጆ
ገ ጉ ጊ ጋ ጌ ግ ጎ
ጠ ጡ ጢ ጣ ጤ ጥ ጦ
ጨ ጩ ጪ ጫ ጬ ጭ ጮ
ጰ ጱ ጲ ጳ ጴ ጵ ጶ
ጸ ጹ ጺ ጻ ጼ ጽ ጾ
ፀ ፁ ፂ ፃ ፄ ፅ ፆ
ፈ ፉ ፊ ፋ ፌ ፍ ፎ
ፐ ፑ ፒ ፓ ፔ ፕ ፖ
ቨ ቩ ቪ ቫ ቬ ቭ ቮ
የፊደል ቅደም ተከተል
ሀ. የመጀመሪያ ፊደል = ግዕዝ

ሁ. ሁለተኛ ፊደል = ካዕብ
ሂ. ሶስተኛ ፊደል = ሳልስ
ሃ. አራተኛ ፊደል = ራብዕ
ሄ. አምስተኛ ፊደል = ሀምስ
ህ. ስድስተኛ ፊደል = ሳድስ
ሆ. ሰባተኛ ፊደል = ሳብዕ
፻፳፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 123

የኢትዮጵያ ቁጥሮች
፩ 1 ፪ 2 ፫ 3 ፬ 4 ፭ 5 ፮ 6 ፯ 7 ፰ 8 ፱ 9 ፲ 10
፲፩ ፲፪ ፲፫ ፲፬ ፲፭ ፲፮ ፲፯ ፲፰ ፲፱ ፳ 20
፳፩ ፳፪ ፳፫ ፳፬ ፳፭ ፳፮ ፳፯ ፳፰ ፳፱ ፴ 30
፴፩ ፴፪ ፴፫ ፴፬ ፴፭ ፴፮ ፴፯ ፴፰ ፴፱ ፵ 40
፵፩ ፵፪ ፵፫ ፵፬ ፵፭ ፵፮ ፵፯ ፵፰ ፵፱ ፶ 50
፶፩ ፶፪ ፶፫ ፶፬ ፶፭ ፶፮ ፶፯ ፶፰ ፶፱ ፷ 60
፷፩ ፷፪ ፷፫ ፷፬ ፷፭ ፷፮ ፷፯ ፷፰ ፷፱ ፸ 70
፸፩ ፸፪ ፸፫ ፸፬ ፸፭ ፸፮ ፸፯ ፸፰ ፸፱ ፹ 80
፹፩ ፹፪ ፹፫ ፹፬ ፹፭ ፹፮ ፹፯ ፹፰ ፹፱ ፺ 90
፺፩ ፺፪ ፺፫ ፺፬ ፺፭ ፺፮ ፺፯ ፺፰ ፺፱ ፻ 100
፻ 100
፪፻ 200
፫፻ 300
፬፻ 400
፭፻ 500
፮፻ 600
፯፻ 700
፰፻ 800
፱፻ 900
፲፻ 1000
፻፳፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 124

አማርኛ

Grade 1-Amharic TukaMathiwos

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Grade 1-Amharic TukaMathiwos

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Fetena.

net : Ethiopian No#1 Educational Resource

አዘጋጆች ዩሱፍ ማሩ ፈረጅ

እንዲሁም የዝግጅቱ ስራ ቁልፍ ስራ መሆኑን ተረድተው ትኩረት በመስጠት በሚያጋጥሙ ችግሮች

ይህ መጽሐፍ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛን ቋንቋ ለመጀመሪያ ቋንቋነት ለሚማሩ

መጽሐፍ ሲዘጋጅ መነሻ ያደረገው ተማሪዎች ማዳመጥ፣ መናገር፣ ማንበብና

ይህ መጽሐፍ የመጀመሪያ ቋንቋ ስርዓተ ትምህርትን እና መርሃ ትምህርትን

ተማሪዎች ስዕሎችን በመመልከት፤ ተረቶችን (ታሪኮችን) በማዳመጥ፥

ተማሪዎች የሚነበብላቸውን ታሪክ(ምንባብ) በሚገባ በማዳመጥ

ተማሪዎች የቋንቋው ተተኳሪ ፊደላት የሚወክሏቸውን ድምፆች

ተማሪዎች በተተኳሪ ፊደላትና በተለመዱ ቃላት የተመሰረቱ

ተማሪዎች የተለመዱ ቃላትን ሲያዳምጡና ሲያነቡ የተዘውታሪ

ተማሪዎች የተለያዩ ታሪኮችን(ተረቶችን) እና ሌሎች ፅሑፎችን

ልጆቻችን የቋንቋውን ትምህርት በአግባቡ ይገነዘቡ ዘንድ የእኛና

• ለልጆችዎ የተለያዩ ታሪኮች፣ ተረቶች ወዘተ ይንገሯቸው ወይም

አማርኛ ምዕራፍ አንድ

• ስለጽህፈት ጽንሰ ሃሳብ የቀረበውን ገለጻ

፩ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 1

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

የእናትና አባት (ለየብቻ ጎን የእህትና ወንድም (ለየብቻ ጎን ለጎን

፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 2

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

የመፅሐፍ ርዕስ የመፅሐፍ የፊት መጽሐፍ የኋላ

የመፅሐፍ አያያዝን የሚያሳይ የእርሳስ አያያዝ የሚያሳይ

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

 የፅህፈት ጽንሰ ሃሳብ

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ አግድም መስመርን

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ ስላች መስመርን

፬ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 4

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ የግራ ቅንፍ የፅህፈት ፅንሰ

ትዕዛዝ፡- ቀጥሎ ባለው ክፍት ቦታ የቀኝ ቅንፍ የፅህፈት ፅንሰ

፭ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 5

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

፮ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 6

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

፯ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 7

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡-“ቡ” እና “ቁ”ን ፊደላት መነሻ ላይ በማድረግ ቃላት ጻፉ፡፡

1. ቡ = _________ ፣ _________ ፣__________

2. ቁ = _________ ፣ _________ ፣ __________

፰ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 8

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡- “ቢ” እና “ቂ” ፊደልን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃል

፱ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 9

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡-“ባ” እና “ቃ” ፊደልን በቃል መነሻ ላይ በማድረግ ቃል

1. ባ = __________ ፣ __________ ፣ _________

2. ቃ= __________ ፣ __________ ፣__________

፲ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 10

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡- “ቤ” እና “ቄ” ን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡- “ብ” እና “ቅ”ን መነሻ በማድረግ ቃል ጻፉ፡፡

1. ብ = _________ ፣ _________ ፣ __________

2. ቅ = _________፣ _________ ፣ __________

፲፪ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 12

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

ትዕዛዝ፡- “ቦ” እና “ቆ”ን መነሻ በማድረግ ቃል ቅርፅ ፃፉ፡፡

1. ቦ = _________ ፣ __________ ፣ __________

2. ቆ = _________ ፣ _________ ፣ __________

፲፫ የ፩(1)ኛ ክፍል አማርኛ የተማሪ መፅሐፍ 13

ምዕራፍ አንድ ቤተሰብ

1. ቡ = _____ ፣ _ ፣______

2. ቁ = _____ ፣ _ ፣ ______

1. ባ = ፣ ፣ _

2. ቃ= ፣ ፣__

1. ብ = _____ ፣ _ ፣ ______

2. ቅ = _____፣ _ ፣ ______

1. ቦ = _ ፣ ፣ ____

2. ቆ = _____ ፣ _ ፣ ______

በ __ _ _ _

ቀ___ _ _ __

ደ ዱ _ ዴ __

ተ _ ቲ _ ት

ፈ _ __ ፎ