Full Manual Piawaian Perancangan Pahang

Cetakan Pertama /
© Hakcipta
PLANMalaysia@Pahang
(Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Pahang)
Hakcipta Terpelihara
Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh
diterbitkan semula, disimpan dalam cara
yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan
dalam sebarang bentuk cara, sama ada
dengan cara elekronik, gambar rakaman dan sebagainya
tanpa terlebih dahulu mendapat kebenaran bertulis
daripada Penerbit.
Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan
http://jpbd.pahang.gov.my
Diterbitkan di Malaysia
Oleh
PLANMalaysia@Pahang
(Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Pahang)
Tel : 09-5721181 Faks : 09-5732001
MANUAL PIAWAIAN PERANCANGAN NEGERI PAHANG
J A B A T A N P E R A N C A N G A N B A N D A R D A N D E S A N E G E R I P A H A N G
Disediakan bersama
MAJLIS MAJLIS MAJLIS

PERBANDARAN PERBANDARAN PERBANDARAN
KUANTAN TEMERLOH BENTONG
MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH

LIPIS PEKAN CAMERON HIGHLANDS
MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH

RAUB MARAN JERANTUT
MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH LEMBAGA PEMBANGUNAN

ROMPIN BERA TIOMAN
PRAKATA
Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang merupakan sebuah dokumen

rujukan dimana kandungannya merangkumi pelbagai aspek garis panduan bagi
sesebuah pembangunan fizikal yang dijalankan di sekitar Negeri Pahang. Manual ini
dihasilkan oleh PLANMalaysia@Pahang (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
Negeri Pahang)bersama-sama Pihak Berkuasa Tempatan (PBT) dan telah pun
mendapat kelulusan daripada Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Pahang serta
Jawatankuasa Perancang Negeri.
Dokumen ini disediakan bertujuan bagi mewujudkan persekitaran yang berdaya

huni dan kondusif berpandukan kepada prinsip dan garis panduan perancangan
yang telah ditetapkan seperti garis panduan perumahan, perdagangan,
perindustrian dan kemudahan masyarakat. Ia membantu dalam perancangan
kediaman yang sesuai, kemudahan awam yang mudah diakses serta kawasan
perindustrian yang bersih dan selamat untuk kualiti hidup sesebuah komuniti yang
lebih terjamin dan sejahtera di masa hadapan untuk pembangunan yang mampan
di Negeri Pahang.
Manual ini berfungsi sebagai panduan dan rujukan kepada semua Pihak Berkuasa
Tempatan (PBT), jururancang, jururunding Agensi Kerajaan dan Swasta dan juga
kepada Institusi Pengajian Tinggi untuk digunakan dalam proses permohonan
kebenaran merancang supaya pembangunan yang dijalankan mengikut piawaian
perancangan yang telah ditetapkan.
Akhir kata diharapkan pematuhan kepada Manual Piawaian Perancangan Negeri

Pahang ini dan penglibatan oleh semua pihak yang terlibat samada didalam sektor
kerajaan mahupun swasta di dalam perancangan pembangunan negeri, di harap
akan mencapai visi “Pahang Cemerlang 2050.”
DISEMBER 2017
Manual Piawaian Perancangan

Negeri Pahang ini telah diluluskan
pemakaiannya di dua peringkat
iaitu:
i. Mesyuarat Jawatankuasa
Perancang Negeri (JPN)
Bil.1/2017 pada 1 Ogos 2017
ii. Majlis Mesyuarat Kerajaan
Negeri Pahang (MMKN) ke
29/2017 pada 1 November
2017
KATA ALU-ALUAN
YAB. MENTERI BESAR PAHANG
Assalamualaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh dan Salam Sejahtera.
Disini saya ingin mengucapkan setinggi-tinggi tahniah kepada

PLANMalaysia@Pahang (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri
Pahang) kerana telah berjaya menghasilkan sebuah dokumen rujukan bagi
kegunaan perancangan pembangunan di Negeri Pahang iaitu Manual
Piawaian Perancangan Negeri Pahang.
Penghasilan dokumen ini akan memberikan impak yang besar dalam

membangunkan Negeri Pahang kerana ia ditetapkan selaras dengan
perubahan serta corak pembangunan semasa.
Besarlah harapan saya agar dokumen ini dapat digunakan sebagai

panduan perancangan sepenuhnya kepada pembangunan di Negeri
Pahang serta pihak yang terlibat di dalam pembangunan dapat memahami
dan mematuhi piawaian yang ditetapkan dengan sebaiknya bagi mencapai
pembangunan yang mampan dan berkualiti di Pahang.
DATO’ SRI DIRAJA HAJI ADNAN BIN HAJI YAAKOB,

SDSA., SSAP., DSAP., DGSM
YAB. Menteri Besar Pahang Darul Makmur
KATA ALU-ALUAN
YB. SETIAUSAHA KERAJAAN PAHANG
Syabas diucapkan kepada PLANMalaysia@Pahang kerana telah berjaya

menghasilkan Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang.
Dokumen ini diterbitkan sebagai panduan atau rujukan kepada semua pihak
yang terlibat dalam pembangunan di Negeri Pahang. Saya amat berbangga
dengan usaha yang dibuat oleh PLANMalaysia@Pahang dalam
mengumpulkan semua Garis Panduan Perancangan di dalam satu dokumen
rasmi yang boleh diakses oleh semua pihak. Dokumen ini amat penting
sebagai panduan kepada semua pihak yang terlibat di dalam
pembangunan di Negeri Pahang.
Saya juga berharap dengan adanya Manual Piawaian Perancangan Negeri

Pahang ini akan menjadi pemangkin kepada pembangunan yang
menyeluruh dan mampan untuk Negeri Pahang pada masa akan datang.
DATO’ SRI MUHAMMAD SAFIAN BIN ISMAIL,

SSAP., SIMP., DSAP., DIMP., PJN., AAP., AMP.
YB. Setiausaha Kerajaan Negeri
Pahang Darul Makmur
KATA ALU-ALUAN
PENGARAH
Bersyukur kita ke hadrat illahi atas rahmat dan izin-Nya

PLANMalaysia@Pahang dapat menerbitkan Manual Piawaian Perancangan
Negeri Pahang dengan jayanya. Manual ini merupakan satu dokumen yang
penting untuk memastikan pelaksanaan pembangunan dijalankan selaras
dengan keperluan Akta Perancangan Bandar Dan Desa 1976 (Akta 172).
Jutaan terima kasih diucapkan kepada pasukan kajian serta semua yang
terlibat sama ada secara langsung atau tidak langsung dalam menyediakan
Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang ini.
Semoga penyediaan Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang ini

dapat memberi manfaat kepada semua pihak terutama kepada pihak yang
berkepentingan dalam aspek kelulusan pembangunan di Negeri Pahang.
DATO’ HAZIZAH BINTI SULAIMAN

Pengarah PLANMalaysia@Pahang
(Jabatan Perancangan Bandar dan Deza
Negeri Pahang Darul Makmur)
(sehingga 19 Ogos 2017)
GARIS PANDUAN PENYEDIAAN KUOTA BUMIPUTERA

BAGI PERUMAHAN & PEMBANGUNAN BERCAMPUR
OLEH PEMAJU SWASTA
- Maksud semua jenis pembangunan merangkumi semua komponen pembangunan

bercampur dan projek perumahan termasuk komersil, bangunan perniagaan,
perumahan kos tinggi, kos sederhana, kos sederhana rendah an kos rendah.
Komponen bangunan industri dikecualikan daripada dasar ini.
Semua Jenis Pemajuan

Kawasan Keluasan
yang dibina diatas tanah
Pihak Berkuasa Tempatan 30%

Negeri Pahang
> 2 Ekar
-kuota kepada bumiputera
* Nota : Surat Pekeliling YB. Setiausaha Kerajaan Pahang Bil. 01/2017 :

Garis Panduan Penyediaan Kuota Bumiputera bagi Projek Perumahan dan Pembangunan Bercampur
oleh Pemaju Swasta Negeri Pahang yang berkuatkuasa pada 01 Disember 2017
Isi kandungan
 PIAWAIAN PERUMAHAN
PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED HOUSING )
PM-1 : RUMAH TERES KOS RENDAH, SEDERHANA RENDAH, KOS
SEDERHANA & TERES BIASA………………………………………………………………. 1-1
PM-2 : RUMAH BERKEMBAR DAN KLUSTER……………………………………………………… 1-3
PM-3 : RUMAH SESEBUAH BIASA & ‘ZERO LOT BOUNDARY'…………………………………. 1-5
PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT

PM-4 : PANGSAPURI KOS SEDERHANA & TINGGI………………………………………………... 1-7
PM-5 : RUMAH BANDAR………………………………………………………………………………. 1-10
PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED STRATA )

PM-6 : PERUMAHAN STRATA BERTANAH / SKIM STRATA……………………………………. 1-11
 PIAWAIAN PERDAGANGAN
PG-1 : KEDAI & KEDAI PEJABAT……………………………………………………………………… 2-1
PG-2 : KOMPLEKS PERNIAGAAN & HYPERMARKET……………………………………………...... 2-3
PG-3 : STESEN MINYAK DENGAN PERKHIDMATAN / TANPAPERKHIDMATAN……………… 2-6
PG-4 : PASAR……………………………………………………………………………………………. 2-8
PG-5 : BAZAR / ARKED……………………………………………………………………………….. 2-9
PG-6 : PUSAT PENJAJA……………………………………………………………………………….. 2-10
PG-7 : SOHO……………………………………………………………………………………………... 2-11
PG-8 : PANGSAPURI PERKHIDMATAN……………………………………………………………... 2-14
 PIAWAIAN PERINDUSTRIAN :
INDUS 1 : PIAWAIAN UMUM SKIM / ZON INDUSTRI……………………………………………. 3-1
INDUS 2 : PIAWAIAN UMUM KEMUDAHAN SOKONGAN………………………………………… 3-3
INDUS 3 : PIAWAIAN UMUM ZON PENAMPAN……………………………………………………... 3-4
JENIS PEMAJUAN PERINDUSTRIAN :

INDUS 4 : KILANG SESEBUAH DAN BERKEMBAR……………………………………………..... 3-6
INDUS 5 : KILANG TERES …………………………………………………………………………….. 3-8
INDUS 6 : KILANG BERTINGKAT……………………………………………………………………. 3-10
Sambg..
KELAS–KELAS AKTIVITI PERINDUSTRIAN:

INDUS 7 : KATEGORI INDUSTRI…………………………………………………………………… 3-12
L7-1 : BANGUNAN & STRUKTUR YANG DIBENARKAN DALAM
ANJAKAN BANGUNAN………………………………………………………………….. 3-14
 PIAWAIAN KEMUDAHAN MASYARAKAT :

KM1 KEMUDAHAN KESIHATAN :
KM1-1 : HOSPITAL …………………………………………………………………………………………………………………... 4-1
KM1-2 : KLINIK KESIHATAN / POLIKLINIK / KLINIK DESA ………………………………………………………………….. 4-2
KM1-3 : HOSPITAL SWASTA ………………………………………………………………………………………………………. 4-3
KM2 KEMUDAHAN PENDIDIKAN :

KM2-1 : SEKOLAH MENENGAH / SEKOLAH MENENGAH AGAMA ………………………………………………..………. 4-4
KM2-2 : SEKOLAH RENDAH / SEKOLAH RENDAH AGAMA ………………………………………………………………… 4-5
KM2-3 : TASKA/TADIKA/TABIKA/PRA SEKOLAH & TADIKA SWASTA …………………………......................................... 4-6
KM3 KEMUDAHAN KESELAMATAN & KECEMASAN

KM3-1 : KEMUDAHAN POLIS (IPK/IPD) ……………………………………………………………………………………….... 4-7
KM3-2 : KEMUDAHAN POLIS (BALAI & PONDOK POLIS) …………………………………………………………................ 4-8
KM3-3 : KEMUDAHAN BOMBA & PENYELAMAT ……………………………………………………………………………... 4-9
KM4 KEMUDAHAN KEAGAMAAN

KM4-1 : MASJID …………………………………………………………………………………………………………………… 4-10
KM4-2 : SURAU ……………………………………………………………………………………………………………………. 4-12
KM5 KEMUDAHAN PERKUBURAN
KM5-1 : PERKUBURAN ISLAM, JIRAT CINA, KUBUR HINDU & KUBUR KRISTIAN ……………………………………….... 4-13
KM6 KEMUDAHAN KOMUNITI

KM6-1 : KEMUDAHAN KOMPLEKS & PUSAT KOMUNITI …………………………………………………………………… 4-14
KM6-2 : PERPUSTAKAAN AWAM ………………………………………………………………………………………………..4-15
KM6-3 : KEMUDAHAN ORANG KELAINAN UPAYA ………………………………………………………………………….. 4-16
KM7 KEMUDAHAN REKREASI

KM7-1 : KAWASAN LAPANG & REKREASI ……………………………………………………………………………………. 4-24
MANUAL PIAWAIAN PERANCANGAN

NEGERI PAHANG
PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED HOUSING )

PM-1 : RUMAH TERES KOS RENDAH, 1-1
SEDERHANA RENDAH, KOS
SEDERHANA & TERES BIASA
PM-2 : RUMAH BERKEMBAR DAN 1-3
KLUSTER
PM-3 : RUMAH SESEBUAH BIASA & 1-5
‘ZERO LOT BOUNDARY’
PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT

PM-4 : PANGSAPURI KOS SEDERHANA & 1-7
TINGGI
PM-5 : RUMAH BANDAR 1-10
PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED STRATA )

PM-6 : PERUMAHAN STRATA BERTANAH / 1-11
SKIM STRATA
PERUMAHAN BERTANAH (LANDED HOUSING) :

PM-1 RUMAH TERES (KOS RENDAH, SEDERHANA
RENDAH, KOS SEDERHANA DAN TERES BIASA)
KOS SEDERHANA KOS

KOS RENDAH TERES BIASA
RENDAH SEDERHANA
 56 unit/hek.  42 unit/hek.  42 unit/hek.  42 unit/hek.
Densiti Maksimum  16 unit/ekar  16 unit/ekar  16 unit/ekar  16 unit/ekar
 6.1m x 15.2m  6.1m x 18.2m  6.1m x 19.8m  6.1m x 21.3m
Lot Minimum
(20’ x 50’) (20’ x 60’) (20’ x 65’) (20’ x 70’)
 65.0mp  69.7mp  79.0mp  104.5mp
Luas Ruang Lantai Minimum
(700kp) (750kp) (850kp) (1125kp)
Bilangan Bilik Minimum  3 bilik
Bilangan Tingkat Maksimum  3 tingkat
Panjang Blok Teres  Maksimum 97.5m (320’) (  16 unit )
Jalan Perkhidmatan :
○ Jalan Perkhidmatan  Minimum 15.2m (50’)
○ Jalan Perkhidmatan di Kawasan
 Minimum 12.2m (40’)
Berbukit
○ Jalan Sempadan Bersama  Minimum 7.6m (25’)
Jalan Buntu (Cul-de-sac)  Maksimum 97.5m (320’)
Lorong Belakang  6.1 m (20’)
Lorong Pemisah (fire break)/  6.1 m (20’) – jarak antara dinding ke dinding bangunan.
Lorong Tepi Nota: ‘Property break’ (Rizab Laluan Lorong) tidak dibenarkan dan mestilah
sebagai Lorong Laluan Awam.
Anjakan Bangunan
o Anjakan Hadapan  6.1m (20’)
o Anjakan Hadapan Anjung Kereta  3.1m (10’)
o Anjakan Tepi ( corner lot)  6.1m (20’)
Jarak Maksimum Cucur Atap

(roof eave) yang Dibenarkan  Anjung Kereta 0.75m (2’6”)
Memasuki Anjakan Bangunan
Balkoni  Tidak dibenarkan keluar daripada garisan anjakan bangunan.
Tambahan dan Ubahsuaian  Dibenarkan tertakluk kepada keluasan Jurutera Perunding, Pihak
Rumah Teres 1 Tingkat Kepada 2 Berkuasa Tempatan dan Lot Bersebelahan.
Tingkat
Tambahan Bagi Sambungan  Dibenarkan tertakluk kepada keluasan Jurutera Perunding, Pihak
Anjakan Bangunan Sedia Ada Berkuasa Tempatan dan Lot Bersebelahan.
* Tertakluk kepada keadaan tanah / lot

* Ada PBT mengeluarkan standard / piawaian membenarkan cucur atap dibina hingga hujung lot dengan syarat
ketinggian bangunan melebihi 15’
1-1
Rajah PM-1(i)
Lakaran Anjakan Bangunan dan Lorong Belakang Bagi Rumah Teres Kos Rendah dan
Sederhana Rendah.
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Tiang Anjung 3.1m Anjakan

Kereta (10’) Hadapan
3.1m (10’) 6.1m (20’)
Anjakan
Tepi
6.1m (20’)
Lorong Belakang 6.1m (20’)
Rajah PM-1(ii)
Lorong Belakang
Lorong
Belakang
6.1m (20’)
Rajah PM-1(iii)
Anjakan Hadapan dan Anjakan Hadapan Anjung Kereta Bagi Rumah Teres.
Cucur Atap Anjung Kereta

0.75m (2’6”) Anjakan Hadapan
Anjung Kereta
3.1m (10’)
Permukaan jalan
Minimum 6.1m (20’)
atau Garisan Jalan Garisan jalan
1-2

PM-2 RUMAH BERKEMBAR & KLUSTER
RUMAH RUMAH
BEKEMBAR KLUSTER
Densiti Maksimum  20 unit/hek.  20 unit/hek.
 8 unit/ekar  8 unit/ekar
Lot Minimum
 (35’ x 70’) 2450 kaki persegi  (40’ x 65’) 2600 kaki persegi
Bilangan Tingkat  3 tingkat (mengikut keadaan  2 tingkat

tanah)
Jalan Perkhidmatan
o Jalan Perkhidmatan  Minimum 15.2m (50’)
Jalan Buntu (Cul-de-sac)  Maksimum 304.8 m (1000’)
Anjakan Bangunan
o Anjakan Hadapan  6.1m (20’)  6.1m (20’)
o Anjakan Hadapan Anjung Kereta  3.1m (10’)  3.1m (10’)

o Anjakan Belakang  3.1m (10’)  Tiada
o Anjakan Tepi (corner lot)  6.1m (20’)  6.1m (20’)
o Anjakan Sisi (Sempadan Bersama)  3.1m (10’)  3.1m (10’)
Jarak maksimum Cucur Atap (roof

eave) yang dibenarkan memasuki  1.0m (3’3”)
anjakan bangunan.
Balkoni  Tidak dibenarkan keluar daripada garisan anjakan bangunan.
1-3
Rajah PM-2(i)
Anjakan Bangunan Bagi Rumah Berkembar.
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Tiang
Anjung Anjakan
Kereta Hadapan
3.1m (10’) 6.1m (20’)
3.1m (10’)
3.1m (10’)
Anjakan
Tepi
6.1m (20’)
(10’)(10’)
Sempadan Sisi Bersama
Rajah PM-2(ii)
Lakaran Anjakan Bangunan Bagi Rumah Kluster.
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Tiang
Anjung Anjakan Hadapan
Kereta 6.1m (20’)
3.1m (10’)
Anjakan Tepi
6.1m (20’)
Anjakan Sisi
(sempadan bersama)
3.1m (10’)
1-4

PM-3 RUMAH SESEBUAH BIASA & ‘ZERO LOT BOUNDARY'
RUMAH SESEBUAH RUMAH SESEBUAH

BIASA ‘ZERO LOT BOUNDARY’
Densiti Maksimum  15 unit/hek.  20 unit/hek.
 6 unit/ekar  8 unit/ekar
Lot Minimum  15.2 m x 22.8 m (50’ X 80’) 4000  12.2 m x 21.3 m (40’ X 70’) 2800
kaki persegi kaki persegi
Luas Ruang Lantai Minimum  Mengambilkira penyediaan anjakan bangunan dan anjakan sempadan
bersama.
Bilangan Ketinggian
 3 Tingkat mengikut keadaan tanah
Maksimum
○ Jalan Perkhidmatan  Minimum 15.2m (50’)

Anjakan Bangunan
o Anjakan Hadapan  6.1m (20’)  6.1m (20’)
o Anjakan Hadapan Anjung  3.1m (10’)  3.1m (10’)
Kereta
o Anjakan Belakang  3.1m (10’)  3.1m (10’)
o Anjakan Tepi (corner lot)  6.1m (20’)  6.1m (20’)
o Anjakan Sisi (dinding ke  6.1m (20’)  6.1m (20’)
dinding)
o Anjakan Sempadan Lot
 3.1m (10’) • 0.9m (3’) ( sempadan bersama )
Jarak Maksimum Cucur Atap
(roof eave) yang Dibenarkan  1 m (3’3”)
Memasuki Anjakan Bangunan.
Balkoni  Tidak dibenarkan keluar daripada garisan anjakan bangunan
Rajah PM-3(i)
Rumah sesebuah biasa.
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Anjakan
Hadapan
6.1m (20’)
Anjakan
Belakang
3.1m (10’)
Anjakan Sisi Anjakan Tepi

(Sempadan Bersama) 6.1m (20’)
3.1m (10’)
1-5
Rajah PM-3(ii)
Anjakan Bangunan dan Lorong Belakang bagi Rumah Sesebuah ‘Zero Lot Boundary’
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Anjakan
Hadapan
6.1m (20’)
Anjakan
Belakang
3.1m (10’)
Anjakan Anjakan Sisi Anjakan Tepi

(sempadan bersama) 6.1m (20’) 6.1m (20’)
0.9m (3’)
Rajah PM-3(iii)
Anjakan Hadapan dan Anjakan Hadapan Anjung Kereta
Cucur Atap Anjung Kereta Anjakan Hadapan

0.75m (3.3’) Anjung Kereta
3.1m (10’)
Permukaan jalan
Garisan jalan
1-6
PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT:

PM-4 PANGSAPURI KOS SEDERHANA DAN TINGGI
PANGSAPURI PANGSAPURI
KOS SEDERHANA KOS TINGGI
Saiz Tapak Minimum  0.8 hektar (2 ekar)
Kawasan Plinth  60% daripada keluasan tapak
Densiti Maksimum
o Majlis Perbandaran  175 unit/hektar  150 unit/hektar
(70 unit/ekar) (60 unit/ekar)
o Majlis Daerah  150 unit/hektar  125 unit/hektar

(60 unit/ekar) (50 unit/ekar)
Nota : Tertakluk kepada RTD/RKK yang telah
diwartakan di setiap daerah.
Luas Ruang Lantai Minimum  78.9mp (850kp)  88.2mp (950 kp)
Bilangan Bilik / Tandas Minimum  3 bilik dengan 2 bilik air/tandas
 Hanya dibenarkan bagi kediaman Orang Kelainan Upaya (OKU)

Kegunaan Tingkat Bawah Bangunan
dan kemudahan awam sahaja.
Jalan Perkhidmatan
o Jalan Perkhidmatan  15.2m (50’)
o Jalan Keluar Masuk  15.2m (50’)
Jalan Dalaman :
o Sehala  6.1m (20’)
o Dua Hala  7.3m (24’)
Anjakan Bangunan Dengan Sempadan
Kawasan :
○ Menghadap Jalan Awam  15.2m (50’)
○ Bangunan Dari Sempadan  9.1m (30’)
Anjakan Bangunan Sama Tinggi :
○ Hadapan dengan Hadapan  24.4m (80’)
○ Tepi dengan Hadapan  12.2m (40’)
○ Tepi dengan Belakang  12.2m (40’)
○ Belakang dengan Belakang  12.2m (40’)
○ Tepi dengan Tepi  9.1m (30’)
Anjakan Pelbagai Bilangan Tingkat Rujuk Rajah PM-4(i)
1-7
sambungan
PANGSAPURI PANGSAPURI
KOS SEDERHANA KOS TINGGI
Tempat Letak Kenderaan
○ Tempat Letak Kereta (TLK)  2 TLK : 1 unit Kediaman + 10%  2 TLK : 1 unit Kediaman +
TLK untuk pelawat 10% TLK untuk pelawat
○ Tempat Letak Motosikal (TLM)  Tambahan 20% daripada jumlah TLK keseluruhan.
○ Tempat Letak Kenderaan OKU  Tambahan 2% daripada jumlah TLK keseluruhan.
 10 % daripada keluasan pembangunan (kawasan lapang yang

berfungsi).
Tanah Lapang dan Rekreasi  Kemudahan yang disediakan termasuk :
o Padang permainan kanak-kanak
o Taman atas bumbung dibenarkan tetapi tidak melebihi 30%
keperluan penyediaan kawasan lapang.
Perimeter Planting  Minimum 3.1m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan (tidak

termasuk jarak dari anjakan bangunan)
Lain-lain Kemudahan
○ Tadika
○ Surau
○ Dewan Nota : Tertakluk kepada keperluan Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
○ Kemudahan Orang Kelainan
Upaya (OKU)
○ Pejabat Pengurusan
○ Rumah Sampah
Rajah PM-4(i)
1-8
Formula Kiraan Anjakan Antara Bangunan Lebih Daripada 3 Tingkat.
9.9m
J24 J1 Jarak antara dinding bahagian bangunan dari
3 Tingkat mana-mana bahagian bangunan yang
H 555= 10.8m mempunyai bilangan tingkat/ ketinggian
yang sama.
8 Tingkat 6.9m
H666= 28.8m 16.2m J12 J2 Jika kedua-dua bangunan menghadap satu
3 Tingkat
J22 H 444= 10.8m sama lain mempunyai bilangan tingkat/
10 Tingkat ketinggian berbeza maka jarak minimum
H333= 36.0m
antaranya dikira purata dari jumlah jarak
6 Tingkat minimum yang diperlukan bagi setiap
10.8m H222= 21.6m 11.7m
6 Tingkat J22 bangunan tersebut.
J25
H111= 21.6m
10.8m
J22 H Ketinggian
10.8m
J11
Formula Kiraan:
[ J1 = Hn/ 2, 6.9m yang mana lebih tinggi]
[J2 = (Hn1/2+HN2/2/2]
Formula Kiraan Anjakan Antara Bangunan Yang Sama Ketinggian.
Y Y
X Jarak antara dinding bahagian hadapan sisi

antara belakang dari garisan sempadan rezab
jalan.
x = 7.5m atau X = tinggi bangunan (m)
2
Y Jarak antara dinding bahagian bangunan dari
y = 3.6m atau Y = tinggi bangunan (m) garisan sempadan tapak rezab lorong yang tidak
2.5 bersempadan/ berhadapan rezab jalan.
= garisan Anjak Undur Bangunan
(Building Setback)
Lakaran Bilik Peti Surat Di Kediaman Bertingkat.
1.20m
0.3m
0.43m
1.50m
0.1m
Bilik Peti Surat

1.4m
0.3m
1.20m
0.46m
Jarak anjakan menghadap dinding
Bilik Setor Keratan rentas ruang bilik peti surat
1-9
PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT:

PM-5 RUMAH BANDAR
RUMAH BANDAR
Kepadatan Maksimum  25 unit/ekar

Luas Ruang Lantai Minimum  78.9mp (850kp)
Bilangan Tingkat Maksimum  18.2m (60’) atau 3 tingkat.
Panjang Blok Teres  Maksimum 97.5m (320’)
o Jalan Perkhidmatan  Minimum 15.2m (50’)
Nota : Tidak termasuk Cerun (Slope). Rizab cerun tidak dikira dalam kiraan
jalan.
Lorong Belakang  6.1m (20’)
Lorong Pemisah (fire break)/  6.1 m (20’) – jarak antara dinding ke dinding bangunan.
Lorong Tepi Nota: ‘Property break’ tidak dibenarkan.
Anjakan Bangunan
o Anjakan Hadapan  6.1m (20’)
o Anjakan Hadapan Anjung Kereta  3.1m (10’)
o Anjakan Tepi  6.1m (20’)
 1 unit : 2 petak
Tempat Letak Kereta (TLK)
 Tambahan 10% bagi pelawat
Rajah PM-5(i)
Anjakan Bangunan dan Lorong Belakang Bagi Rumah Bandar.
Jalan Perkhidmatan 15.2m (50’)

Anjakan Hadapan
6.1m (20’)
Lrong Belakang
6.1m (20’)
Anjakan Hadapan
6.1m (20’)
Rajah PM-5(ii)
Keratan Rentas Jalan di Kawasan Berbukit.
Jalan Perkhidmatan
15.2m (50’)
Anjakan Bangunan Anjakan Bangunang a r i s p a n d u a n p e r u m a h a n
1-13
6.1m (20’) 6.1m (20’)
1-10
PERUMAHAN BERTANAH (LANDED STRATA) :

PM-6 PERUMAHAN STRATA BERTANAH/SKIM STRATA
STRATA BERTANAH / SKIM STRATA

Pembangunan yeng berkeluasan 50 ekar atau lebih perlu
mempunyai parcel, perlu dimaklumkan pembangunan setiap fasa.
Keluasan Tapak 1.2 – 8.1 hektar (3 – 20 ekar)
Bilangan Unit Bil Unit Keluasan
Nota :
o Sesebuah/Berkembar/Kluster 24 – 160 unit
Bilangan unit dan
o Teres 48 – 240 unit Minimum 1.2 hek. –
keluasan
o Perumahan Bercampur 48 – 240 unit Maksimum 8.1
bergantung pada
o Rumah Bandar (Strata) 48 – 240 unit hektar (3 – 20 ekar).
keperluan PBT
 Bagi perumahan jenis banglo, berkembar, kluster, ‘zero lot

Ketinggian Bangunan boundary’ dan rumah bandar, had ketinggian maksimum ialah 3
tingkat dari basement.
Jalan Perkhidmatan
o Jalan Perkhidmatan.  Minimum 15.2m (50’).
Jalan Persendirian :
o Sehala.  9.1m (30’) – termasuk rezab jalan.
o Dua hala.  12.1m (40’) – termasuk rezab jalan.
Anjakan Bangunan (Rumah Bandar)
a. Perumahan Bertingkat
o Anjakan dari Jalan Perkhidmatan.  6.1m (20’).
o Anjakan Sempadan Bersama.  6.1m (20’).
o Anjakan Sisi Bangunan.  Dinding ke Dinding (Sisi), 6.1m (20’).
 Dinding ke Dinding (Belakang), 6.1.m (20’).
b. Perumahan Bertanah (Landed)
o Anjakan dari Jalan Perkhidmatan.  6.1m (20’)
o Anjakan Sempadan Bersama.  3.1m (10’)
o Anjakan Mengadap Jalan Utama.  6.1m (20’)
 Rezab jalan minimum 15.2m (50’).
 Perlu disediakan dua pintu akses laluan keluar – masuk.
Akses Laluan Keluar – Masuk  Jarak pondok pengawal 6.1m (20’)
 Tempat letak kenderaan pelawat diletakkan dalam kawasan
pengawal.
 Jalan penyambungan tidak dibenarkan.
Tempat Letak Kenderaan :
o Tempat Letak Kereta (TLK)  2 TLK / 1 unit kediaman + tambahan 10% TLK untuk pelawat
o TLK Orang Kelainan Upaya (OKU)  2% daripada jumlah TLK, disediakan bersama ramp.
 10% daripada keluasan keseluruhan pembangunan
Tanah Lapang & Rekreasi  Kemudahan yang di sediakan termasuk :
o Padang permainan kanak-kanak.
 Minimum 3m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan (tidak

Perimeter Planting termasuk jarak dari anjakan bangunan).
 Ketinggian maksimum pagar yang dibenarkan adalah 1.5m (5’) (UKBS)
Pagar dan 33% daripadanya adalah terbuka dan dapat dilihat dari luar.
Nota : Boleh rujuk Garis Panduan Bandar Selamat untuk penyediaan
tembok.
 Bagi kawasan pembangunan yang mempunyai lebih daripada 1
Kemudahan Awam parcel, kemudahan awam bersepadu (masjid, sekolah, padang bola
dll) perlu disediakan di luar kawasan perumahan. Pemaju perlu
sedakan rizab untuk kemudahan-kemudahan. Hak Milik Strata tidak
boleh dipecahkan sekiranya ada sungai merentangi kawasan cadangan
dan sekiranya dibuat juga perlu buat pecahan lot terlebih dahulu.
Nota : 1) Skim strata merupakan pembangunan bercampur yang mempunyai pembangunanbertingkat dan pembangunan perumahan bertanah
(tidak melibihi 3 tingkat) dengan hak milik strata diberikan kepada setiap pecahan tanah yang mempunyaibangunan.
1-11
Rajah PM-6(i)
Anjakan Bangunan dan Lorong Belakang Bagi Perumahan Strata Bertanah/ Skim Strata
Anjakan Hadapan
6.1m (20’) Akses Laluan Keluar
Pecahan Tanah
15.2m (50’)
Jalan Persendirian (2 Hala)

Jalan Persendirian 12.1m (40’) 12.1m (40’)
Anjakan
Hadapan
6.1m (20’)
Anjakan
Belakang
4.6m (15’)
Jalan Persendirian 12.1m (40’)
Dinding ke Dinding (sisi)

6.1m (20’)
Rumah ke Rumah Dinding ke Dinding (Sisi)

24.4m (80’) 6.1m (20’)
Rajah PM-6(ii)
Contoh Ilustrasi Strata Bertanah Terdiri Daripada Pembangunan Bertingkat Tidak Melebihi 4 Tingkat Dengan Pemberian
Hakmilik Strata Individu Kepada Pecahan Tanah (Land Parcel).
Rumah Sesebuah 2 tingkat (1 pecahan tanah/land parcel)
Rumah Teres 1 tingkat (1 pecahan tanah/land parcel) Rumah Berkembar Rumah Teres 1 tingkat (1
(1 pecahan tanah/land parcel)
pecahan tanah/land parcel)
1-12
Rajah PM-6(iii)
Contoh Rekabentuk Laluan di Pondok Pengawal.
Contoh 1 : Contoh 2 :
Jalan Perkhidmatan 15.20 (50’) Jalan Perkhidmatan 15.20 (50’)
Pondok Pengawal
Pondok Pengawal
20.1 (66’)
20.1 (66’)
Rajah PM-6(iv)
Gambarajah Pagar Perimeter Bagi Pembangun
Perumahan Komuniti Berpagar.
33% Bukaan / Visibiliti
1.5 m
(5’)
1.5 m 33% Bukaan / Visibiliti

(5’)
Sumber : Uniform Building By Laws, 1984
Perumahan
Bertingkat
Perumahan Bertanah (Landed)
Perumahan Bertanah (Landed)
1-13
MANUAL PIAWAIAN PERANCANGAN NEGERI P A H A N G

NEGERI PAHANG
JENIS PEMAJUAN PERDAGANGAN :
PG-1 : KEDAI & KEDAI PEJABAT 2-1

PG-2 : KOMPLEKS PERNIAGAAN 2-3
& HYPERMARKET
PG-3 : STESEN MINYAK DENGAN 2-6
PERKHIDMATAN / TANPA
PERKHIDMATAN
PG-4 : PASAR 2-8
PG-5 : BAZAR / ARKED 2-9
PG-6 : PUSAT PENJAJA 2-10
PG-7 : SOHO 2-11
PG-8 : PANGSAPURI PERKHIDMATAN 2-14
JENIS PEMAJUAN PERDAGANGAN :

PG-1 KEDAI & KEDAI
PEJABAT
Keperluan Minimum  1 unit kedai : 40 unit rumah (tertakluk kepada kesesuaian dan
(Nisbah Kedai : Rumah) keperluan pembangunan).
Saiz Lot Minimum  6.1m x 20 m (20’ x 65’ atau 1300 kaki persegi)
 16 unit dalam satu deretan, jumlah dan panjang blok < 97.5m
Unit (maksimum)
(320’).
 5 tingkat
Kawalan Ketinggian (maksimum): (Nota : Kawalan ketinggian juga tertakluk kepada RT/RKK sesebuah kawasan)
Jalan :
 Jalan Perkhidmatan  15.2m (50’)
Lorong Belakang  9.1m (30’)

:
Lorong Tepi / Langkau Api  9.1m (30’)
‘Veranda Way’  2.1m (7’)

 Dibenarkan tetapi tidak digalakkan
 Perlu bersesuaian dengan keperluan rekabentuk tapak
‘Double frontage’  Kawalan rekabentuk fasad bangunan
 Kelebaran jalan perlu sama di kedua-dua belah jalan,
mengikut piawaian Jalan Perkhidmatan di atas.
 1 petak TLK / 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar.

 Tambahan 1 petak motosikal / 84mp (905kp) ruang lantai
kasar.
Tempat Letak Kenderaan  Tambahan 2% TLK untuk golongan OKU.
 Bagi pembangunan yang mempunyai ketinggian 5
tingkat,
digalakkan membina tempat letak kereta tambahan
(basement parking).
 Menyediakan kemudahan untuk Orang Kelainan Upaya
Kemudahan Orang Kelainan Upaya
(OKU) dan golongan istimewa dan mematuhi “universal
design
guidelines”
.
Nota : Majlis Perbandaran Kuantan (MPK) menggunakan “standard” bagi 1 unit kedai : 20 unit rumah
2-1
Rajah PG-1(i)
Kedai Pejabat (1-2 Tingkat)

Rajah PG-1(ii)
Lorong Belakang Bagi Kedai Pejabat 3 Tingkat Ke
Atas
Lorong Tepi Langkau Api
9.1m (30’)
Verandah Way Verandah Way
2.1m (7’) 2.1m (7’)
Verandah Way Verandah Way

2.1m (7’) Jalan Perkhidmatan 15.2m (50’) 2.1m (7’)
2-2
KOMPLEKS PERNIAGAAN DAN

PG-2 HYPERMARKET
KOMPLEKS PERNIAGAAN HYPERMARKET

Luas Tapak Minimum   0.4 hektar (1 ekar)   1.8 hektar
 Hanya dibenarkan secara ‘free-
standing buiding’.
Luas Ruang Lantai Minimum  -   5,000 mp (53819.55 kaki persegi)
Nisbah Plot  1:4 (Tertakluk juga kepada RT atau RKK  1:2
sesuatu kawasan berkenaan) (Tertakluk juga kepada RT atau RKK sesuatu
kawasan berkenaan).
 Bergantung kepada nisbah plot  Digalakkan satu setengah tingkat,
Kawalan Ketinggian maksimum 4 tingkat.
yang disediakan berdasarkan kepada
RT atau RKK sesuatu kawasan.
Kawasan Plinth (maksimum)  Tidak melebihi 60% daripada keluasan tapak.
Jalan :
○ Jalan Utama   20 m (66’)
○ Jalan Keluar Masuk dan  15.24 m (50’)
Jalan Susur dari Jalan
Utama
Anjakan Bangunan
(minimum)  6 . 1 m (20’)  20 m (66 ’) – Tidak kurang 20 meter
o Menghadap Jalan Utama termasuk sirkulasi dalaman, laluan
pejalan kaki, tempat pengindahan
dan penanaman pokok serta taman
atau tempat berehat.
 6 . 1 m (20’)  1 2 . 2 m (40’)
o Lorong Tepi / Belakang

o Premis Perniagaan / Pejabat  1 petak Tempat Letak Kereta (TLK) / 46.4 mp (500 kaki persegi) ruang
lantai kasar.
 Tambahan 1 petak motosikal / 84mp (905 kaki persegi) ruang lantai kasar.
 Tambahan 2% untuk TLK OKU, perlu diletakkan berhampiran lift
dengan kemudahan ramp dan railing.
o Hotel  1 petak TLK / 3 bilik.
 Lain-lain ruang aktiviti adalah mengikut kiraan ruang lantai komersil.
 Tambahan ruang berhenti bas dan teksi untuk menurun dan
mengambil penumpang dalam tapak.
 Tambahan 75% untuk penggunaan lain yang berkait dengan operasi hotel.
 Tambahan 2% untuk TLK OKU, perlu diletakkan berhampiran lift
dengan kemudahan ramp dan railing.
 Tambahan Tempat menunggu bas yang bersesuaian dan ditempatkan di
dalam kawasan Hotel.
Anjakan Bangunan Hotel

(minimum)
o Anjakan Hadapan  12.2 m (40’)
o Anjakan Tepi Dan Belakang  6.1 m (20’)
Perimeter Planting  Minimum 3 m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan (Tidak
termasuk jarak anjakan bangunan)
2-3
Sambungan
Kawasan Landskap  10% daripada luas tapak.

Kemudahan Sokongan (1)
o Bilik Solat  Bilik Solat berasingan lelaki dan wanita
o Medan Selera/Kafe  Perlu diselaraskan bagi kompleks pejabat iaitu 2%
daripada keluasan ruang lantai kasar pejabat.
 Tertakluk kepada keperluan setempat.
o Laluan Pejalan Kaki  Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah
disediakan secara terancang dengan mengambilkira ‘connectivity’
antara komponen dalam premis perdagangan.
o Kawasan Taman / Rekreasi  Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran dataran/ plaza atau
laman dataran/courtyard.
 Menyediakan tempat permainan kanak-kanak, tempat
berteduh dan berehat.
o Kemudahan Golongan  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya
Kelainan Upaya (OKU) dan golongan istimewa dengan mematuhi “universal design
guidelines” yang disediakan oleh JPBD Semenanjung Malaysia dan
Malaysian Standard MS1184:2014.
o Tempat menunggu  Disediakan “lay-by” bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan
bas/teksi kompleks/mall sama ada di jalan susur atau jalan utama.
 Disediakan di tempat bersesuaian dan mematuhi keperluan Jabatan
o Pili Bomba dan Alat Bomba dan Penyelamat Malaysia.
Pemadam Kebakaran  Perlu diletakkan berasingan, sesuai ditempatkan di belakang
o Ruang memunggah bangunan.
(Loading/Unloadin  Disediakan berasingan untuk lelaki, perempuan dan golongan OKU.
)
o Tandas Awam  Disediakan di dalam bangunan dan juga di peruntukkan juga
khusus di kawasan tempat letak kereta.
o Tempat Menyimpan Troli  Ditempatkan dibelakang bangunan atau tempat yang terlindung
daripada pandangan awam.
o Tempat Pembuangan
Sampah  Dilandskap bagi menghalang pandangan yang tidak menarik.
sementara
Lain – lain  Perlu disediakan Sistem Pengumpulan dan Penggunaan Semula
Air Hujan (SPAH) bagi semua ‘Free Standing’ yang dibina di atas
satu lot seperti di dalam Surat Setiausaha Kerajaan Negeri Pahang
Bilangan SUK.PHG/KT.003/2.145 (23) bertarikh 24 Julai 2014.
 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat (CPTED) perlu
diterapkan dalam pembangunan ini.
Nota : Sumber daripada Garis Panduan Perancangan Kawasan

Perdagangan, JPBD Semenanjung Malaysia, 2016
Rajah PG-2
Kompleks Perniagaan
Jalan Utama
Perimeter Planting 20 m (66’)
3.1m (10’)
Jalan Masuk
Keluar 15.2m (50’)
Anjakan
Bangunan
6.1 m (20’)
KOMPLEKS
PERNIAGAAN Jalan Masuk
Keluar 15.2m (50’)
Jalan Utama
20 m (66’)
Contoh Kompleks Perniagaan
2-4
Rajah PG-2(ii)
Jalan Utama 20.1 (66’)(Min)
Laluan Keluar (50’) Laluan Masuk (50’)
Perimeter Planting
3.1m (10’)
Laluan
Masuk 2
Laluan
Laluan
Masuk Lori
Keluar Lori
Memunggah
Memunggah
Jalan
Anjakan Tepi Perkhidmatan
6.1m (20’) 15.2 m (50’)
Contoh Pasaraya Dan Hypermarket
2 -5
STESEN MINYAK DENGAN PERKHIDMATAN /

PG-3 TANPA
PERKHIDMATAN
Luas Tapak Minimum

o Tanpa Perkhidmatan  0.2 hektar (0.5 ekar) – Kawasan Luar Bandar.
o Dengan Perkhidmatan  0.4 hektar (1 ekar) – Kawasan Bandar dan Pinggir Bandar.
Lokasi Peletakan  Minimum 60 m (197’) dari persimpangan jalan dan
bulatan.
Akses Keluar/Masuk  9.1m (30’) - 15.2m (50’)
 Potongan sudut keluar dan masuk <45°
Anjakan
Bangunan o  12.2m (40’)
Menghadap Jalan o  6.1m (20’)
Tepi & Belakang
Tempat Letak Kenderaan : Tempat Letak Kereta :
 Stesen Tanpa Perkhidmatan: Minimum 3 petak
 Stesen Dengan Perkhidmatan:
o Tempat Letak Kereta (TLK) 1 TLK bagi setiap 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar
kawasan perkhidmatan (Kawasan perkhidmatan tidak
termasuk kawasan pam minyak)
 1 unit TLM bagi setiap 75mp (807kp) ruang lantai kasar
o Tempat Letak Motosikal (TLM)
 1 unit TLK dengan penyediaan ‘ramp’ untuk stesen
o TLK Orang Kelainan Upaya (OKU) tanpa perkhidmatan.
 2 TLK dengan ‘ramp’ untuk stesen dengan perkhidmatan.
Kemudahan Sokongan
o Bilik Solat  Bilik Solat (berasingan lelaki dan wanita).
o Kedai Serbaneka / Restoran  Disediakan di dalam bangunan perkhidmatan.

o Tandas dan Bilik Mandi  Diasingkan Lelaki & Perempuan.
o Kemudahan Golongan Kelainan Upaya  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan
Upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi
“universal design guidelines” yang disediakan oleh JPBD
Semenanjung Malaysia dan Malaysian Standard
o Ketinggian Tembok Penghadang MS1184:2014.
 2.4m (8’) (Dibina di kedua-dua bahagian belakang & sisi
o Lain-lain tapak jika perlu.
 Stesen minyak bertentangan tidak dibenarkan kecuali jalan
dipisahkan oleh pembahagi jalan (road divider).
 Anjakan tangki simpanan minyak 3.1m (10’).
 Jarak keselamatan kawasan pam NGV dengan
perumahan ialah 200m.
 Landskap
 Penyediaan kawasan lanskap 10% daripada luas tapak.
2-6
Rajah PG-3
Laluan Keluar Laluan Masuk 15.2 m

15.2 m (50’) (50’
Laluan Masuk )
Anjakan Tepi
6.1m
(20’)
Anjakan Tepi
6.1m
(20’)
6.1m (20’)
2-7
PG-4 PASAR
Definisi
 Pasar Basah dan Kering  Menempatkan aktiviti penjualan barangan makanan harian
seperti ikan, sayuran, buah-buahan dan sebagainya.
 Pasar Borong  Menempatkan aktiviti jual beli barangan secara pukal.
Menawarkan perkhidmatan untuk penduduk yang ramai.
Luas Tapak Minimum
 Pasar Besah dan Kering  0.5 hektar
 Pasar Borong  4 – 12 hektar
Perletakkan  Ditempatkan di kawasan tumpuan orang awam atau kawasan
perniagaan, dihubungkan dengan jalan utama di pinggi
Anjakan Bangunan : bandar.
o Menghadap Jalan  12.2m (40’)
Tempat Letak Kenderaan :  1 petak TLK/46.4mp (500kp) ruang lantai kasar

 Tambahan 1 petak motosikal/84mp (905kp) ruang lantai
kasar.
 Tambahan 2% TLK bagi OKU dengan ‘ramp’.
Tempat Letak Lori (TLL) : Minimum 3 petak, 2.9m x 2.9m (9.8’
x 9.8’).
Perimeter Planting  Minimum 3.1m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan
(Tidak termasuk jarak anjakan bangunan)
Kemudahan Sokongan :
o Bilik Solat  Bilik Solat (berasingan lelaki dan wanita)
o Kemudahan Golongan Kelainan Upaya  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan

(OKU) Upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi
“universal design guidelines” yang disediakan oleh JPBD
Semenanjung Malaysia dan Malaysian Standard
o Tempat Menunggu Bas/ Teksi MS1184:2014.
 Disediakan “lay-by” bersesuaian dan ditempatkan di luar
kawasan kompleks/mall samada di jalan susur atau jalan
o Ruang Memunggah utama.
(Loading/Unloading)  Perlu diletakkan berasingan, sesuai diletakkan di belakang
bangunan.
o Tandas Awam  Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan.
o Tempat Pembuangan Sampah  Ditempatkan dibelakang bangunan atau tempat yang
Sementara terlindung daripada pandangan awam.
 Dilandskap bagi menghalang pandangan yg tidak menarik.
 Pusat pembuangan sampah berasingan bagi bahan-bahan
halal dan tidak halal.
 Penyediaan Kemudahan seperti :
- Ruang ‘weighing room’.
o Lain-lain - Stor sejuk beku berasingan bagi bahan-bahan halal
dan tidak halal.
- Papan tanda bangunan.
 Penyediaan kawasan lanskap 10% daripada luas tapak.

2-8
PG-5 BAZAR / ARKED
Luas Tapak Minimum  Minimum 0.25 ekar ( ¼ ekar )

Ruang Lantai
o 1 Unit Terbuka (open stall)  9.5mp - 12.6 meter persegi (mp) (103kp – 136 kaki persegi)
o 1 Unit Tertutup (enclosed stall)   12.6 meter persegi (mp) (136 kaki persegi)
Jenis Bangunan  Kedai

Ketinggian Bangunan  <4 tingkat
Saiz Lot  Minimum 12 meter persegi (mp) / 132 kaki persegi (kp)
Kawasan Plinth (Maksimum)  60%
Anjakan Bangunan
 1 petak TLK / 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar.

Tempat Letak Kenderaan  Tambahan 2% TLK untuk Golongan OKU, dengan ramp.
 Tambahan 1 petak motosikal / 84mp (905 kp) ruang
lantai kasar.
 Minimum 3 m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan

Perimeter Planting
Kemudahan Sokongan
o Bilik Solat  Bilik Solat (berasingan lelaki dan wanita)
o Tandas  Berasingan bagi lelaki dan wanita.

 Tandas OKU hendaklah sentiasa
dibuka untuk digunakan.
o Kemudahan Golongan Kelainan Upaya  Menyediakan kemudahan untuk Orang Kelainan Upaya dan
(OKU golongan istimewa dan mematuhi Garis Panduan Reka
) Bentuk Sejagat (JPBD SM. GP015-A, 2011) dan Malaysian
Standard MS1184: 2014.
o Lain-lain Kemudahan  Tempat punggah-memunggah.

 Papan tanda bangunan.
 Wakaf/tempat rehat.
 Ruang weight room.
 Laluan pejalan kaki berbumbung dan bersambung dan
mempunyai saiz minimum 2.1 meter.
 Tempat pembuangan sampah perlu disediakan di kawasan
yang tidak menggangu aliran lalu lintas.

2-9
PG-6 GERAI/PUSAT PENJAJA
Lokasi Peletakan
a. Medan Selera Dalam Bangunan  Di pusat perniagaan, kompleks pejabat, perindustrian atau
institusi.
 Boleh diletakkan di kawasan pasar. Terminal bas, kompleks
beli belah dan taman awam.
b. Medan Selera Luar Bangunan  Ditempatkan di kawasan yang tidak berhadapan dengan
deretan kawasan perumahan dan bukan jalan-jalan utama
yang sibuk dengan aliran lalulintas.
 Tidak menggangu laluan pejalan kaki, aktiviti sekitarnya
dan kedudukan pili bomba.
 Pusat membeli belah, rangkaian laluan pejalan kaki,
c. Kiosk
tempat tumpuan awam, perhentian bas dan pengangkutan
awam, pocket park di bandar, dataran atau plaza.
Luas Tapak Minimum  0.25 ekar

Keluasan Minimum Ruang Lantai
Tapak  500 meter persegi.
a. Medan Selera Dalam Bangunan  1,305.6 meter persegi.
b. Medan Selera Luar Bangunan  64 meter persegi.
c. Kiosk
Jenis Bangunan  Tertutup dan terbuka.
Keluasan Gerai Minimum
a. Medan Selera Dalam Bangunan  4.5 meter x 4.5 meter
b. Medan Selera Luar Bangunan  4.5 meter x 3.0 meter
c. Kiosk  2 meter x 2 meter.
Tempat Letak Kenderaan  1 petak TLK / 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar.
 Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp.
 Tambahan 1 petak motosikal / 84mp (905kp) ruang
lantai kasar.
Perimeter Planting  Minimum 3m (10’) di sekeliling kawasan pembangunan
Kemudahan sokongan
a. Bilik Solat  Bilik Solat (berasingan lelaki dan wanita).
b. Tandas  Berasingan bagi lelaki dan perempuan.
c. Kemudahan Golongan Orang  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya
Kelainan Upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi “universal design
guidelines” yang disediakan oleh JPBD Semenanjung
Malaysia dan Malaysian Standard MS1184:2014.
a. Lain – lain Kemudahan  Tempat punggah-memunggah.
 Hentian sebelah dan pondok bas/teksi juga diperlukan.
• Tempat pembauangan sampah sementara.
• Tidak tertakluk kepada cadangan gerai di dalam cadangan
kawasan zoning industri.
Nota : Sumber daripada Garis Panduan Perancangan Kawasan Rajah PG-6 : Pusat Penjaja
ILUSTRASI
2-10 PUSAT PENJAJA

PG-7 SOHO
Zon Gunatanah  Zon Komersil / Perdagangan

Lokasi Perletakan  Dalam kawasan pusat bandar;
 Berhampiran terminal pengangkutan seperti Integrated
Transport Terminal, LRT dan komuter;
 Berhampiran dengan kawasan institusi dan pusat
pengajian tinggi seperti universiti dan kolej;
 Kawasan pembangunan semula bandar.
Bentuk Pembangunan SOHO SOHO sebahagian daripada komponen
pembangunan bercampur [Rujuk Rajah PG-8(i) dan PG-8(iii).
 SOHO sebagai free standing building [Rujuk Rajah PG-8(ii) dan (iv)].
 Pembangunan SOHO dan kedai pejabat di dalam
kompleks perniagaan [Rujuk Rajah PG-8(v)].
Saiz Tapak Minimum  Minimum 0.8 hektar (2 ekar)
Ruang Lantai Minimum  Minimum 41.8mp (450kp)
 Nisbah Plot dan Kawasan Plinth bergantung pada nisbah plot
Nisbah Plot dan Kawasan Plinth yang disediakan berdasarkan kepada Rancangan Tempatan
atau Rancangan Kawasan Khas sesuatu kawasan.
Saiz Isi Rumah  Maksimum 2 orang/unit
Jalan :
Anjakan Bangunan Minimum :

o Menghadap Jalan Utama  12.2m (40’)
o Menghadap Jalan Tepi  12.2m (40’)
o Menghadap Jalan Belakang  12.2m (40’)
Tempat Letak Kenderaan  Bagi unit SOHO 450kp :

i) TLK : 1 TLK / unit + 20%
pelawat ii) TLM : 20% daripada
jumlah TLK
iii) TLK OKU : 2% daripada jumlah TLK
 Bagi unit SOHO >450kp :

i) TLK : 2 TLK / unit + 20%
pelawat ii) TLM : 20% daripada
jumlah TLK
iii) TLK OKU : 2% daripada jumlah TLK
 Bagi ruang lantai perniagaan :

i) 1 TLK / 46mp ruang lantai bersih
ii) 1 TLM / 84mp ruang lantai
bersih
 Kemudahan TLK Orang Kelainan Upaya (OKU)

i) Diletakkan berdekatan dengan lif dan ramp
ii) Disediakan kemudahan ramp dan railing
2 -11
sambungan
Kawasan Landskap  Menggunakan piawaian 1,000 penduduk : 2 hektar
kawasan lapang
 Disediakan kemudahan rekreasi seperti padang
permainan, gelanggang badminton/ tenis/squash dan
jogging track.
 Sebahagiannya boleh disediakan di dalam bangunan iaitu
 di tingkat bawah,
Minimum di antara
3.1m (10’) tingkat atau
di sekeliling di atas bumbung.
kawasan pembangunan
Perimeter planting
(Tidak termasuk jarak anjakan
Laluan Pejalan Kaki bangunan)
 Minimum 2.1m (7’)
Kemudahan Sokongan SOHO:  Surau minimum 12.1 m x 12.1 m (40’ x 40’) –
(ruang berasingan bagi lelaki 6.1m x 6.1m (20’ x 20’) dan
perempuan
6.1m x 6.1m (20’ x 20’) serta lengkap dengan
tempat mengambil air sembahyang dan tandas.
 Perniagaan peringkat tempatan :
- Disediakan di tingkat berasingan daripada unit
SOHO (contoh : Laundrette, Salon, Mini Market, stationery
dan percetakan digital, kafe/coffee house dan lain-lain).
- 10% dari ruang lantai perniagaan diperuntukkan bagi
ruang niaga mampu milik.
 Pejabat Pengurusan Bangunan
 Kemudahan tempat pembuangan sampah berpusat.
Kemudahan Eksklusif SOHO  Sistem kawalan sekuriti 24 jam dan CCTV dilokasi
yang bersesuaian
 Bilik Gimnasium
 Bilik Mesyuarat Pelbagaiguna
 Kolam Renang / Jacuzzi
 Akses Lif khusus untuk unit SOHO
 Kemudahan WiFi/ Broadband
 Penekanan kepada aspek keselamatan
 Galakan kepada Konsep Green Building Index
 Penekanan kepada pengurusan dan penyuraian trafik
satu lot seperti di dalam Surat Setiausaha Kerajaan Negeri
Pahang Bilangan SUK.PHG/KT.003/2.145 (23) bertarikh 24 Julai
2014.
 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat (CPTED)
perlu diterapkan dalam pembangunan ini.
Rajah PG-7(i) Contoh Bangunan SOHO Sebahagian Daripada Komponen Pembangunan Rajah PG-7(ii) Contoh Gambaran SOHO Sebagai Free Standing
Bercampur (Pandangan Atas) Building (Pandangan Atas)
Perimeter Planting Perimeter Planting

Perimeter Planting Perimeter Planting 3m (10’) 3m (10’)
3m (10’) 3m (10’)
Jalan Utama
Jalan Utama Jalan Utama
Jalan Utama 15.2m (50’)
15.2m (50’) 15.2m (50’)
15.2m (50’)
Anjakan Anjakan
12.2m (40’) 12.2m (40’) Anjakan Anjakan
12.2m (40’) 12.2m (40’)
-12
2
Rajah PG-7(iii) Contoh Bangunan SOHO Sebahagian Daripada Komponen Pembangunan Bercampur
Jarak Antara
SOHO Bangunan PANGSAPURI
Minimum 80’ PERKHIDMATAN
PERNIAGAAN
Jalan Utama Anjakan Anjakan Jalan Utama

15.2m (50’) 12.2m (40’) 12.2m (40’) 15.2m (50’)

3m (10’) 3m (10’)
Rajah PG-7(iv) Gambaran SOHO Sebagai Free Standing Building
SOHO
PERNIAGAAN

15.2m (50’) 12.2m (40’) 12.2m (40’) 15.2m (50’)

3m (10’) 3m (10’)
Rajah PG-7(v) Gambaran SOHO dan Kedai Pejabat Di Dalam Kompleks Perniagaan
SOHO
PEJABAT
KOMPLEKS PERNIAGAAN

15.2m (50’) 12.2m (40’) 12.2m (40’) 15.2m (50’)

3m (10’) 3m (10’)
2 -13
PG-8 PANGSAPURI PERKHIDMATAN
Zon Gunatanah  Zon Komersil / Perdagangan

Lokasi Peletakan  Dalam kawasan pusat bandar/pelancongan;
 Berhampiran terminal pengangkutan seperti Integrated
Transport Terminal, LRT dan komuter;
 Berhampiran dengan kawasan institusi dan pusat
pengajian tinggi seperti universiti dan kolej;
 Kawasan pembangunan semula bandar.
Bentuk Pembangunan Pangsapuri  Pangsapuri Perkhidmatan sebahagian daripada
Perkhidmatan komponen pembangunan bercampur [Rajah PG-9(i)].
 Pangsapuri Perkhidmatan sebagai free standing building[Rajah
PG-9(ii)].
 Pembangunan Pangsapuri Perkhidmatan dan kedai pejabat
di dalam kompleks perniagaan [Rajah PG-9(iii)].
Saiz Tapak Minimum  Minimum 0.8 hektar (2 ekar)
Ruang Lantai  Minimum 51.1mp (550 kaki persegi)
 Bergantung kepada nisbah plot yang disediakan berdasarkan
Nisbah Plot & Kawasan Plinth kepada Rancangan Tempatan Daerah (RTD) atau Rancangan
Kawasan Khas (RKK) sesuatu kawasan.
Jalan :
Anjakan Bangunan Minimum :

o Menghadap Jalan Utama  12.2m (40’)
o Menghadap Jalan Tepi  6.1m (20’)
o Menghadap Jalan Belakang  6.1m (20’)
Tempat Letak Kenderaan  TLK : 1.5 TLK / unit + 20% pelawat
 TLM : 20% daripada jumlah TLK
 TLK OKU : 2% daripada jumlah TLK
 TLB : 45 unit/petak
 Bagi ruang lantai perniagaan :

- 1 TLK / 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar
- 1 TLM / 84mp (905kp) ruang lantai kasar
 Kemudahan TLK OKU

- Diletakkan berdekatan dengan lif dan ramp
- Disediakan kemudahan ramp dan railing
 Minimum 3 meter (10’) di sekeliling kawasan pembangunan
Perimeter Planting
(Tidak termasuk jarak anjakan
bangunan)
2-14
sambungan
o Surau  Surau minimum 12.1m x 12.1m (40’ x 40’) – (ruang berasingan
bagi lelaki 6.1m x 6.1m (20’ x 20’) dan perempuan 6.1m x 6.1m
(20’ x 20’) serta lengkap dengan tempat mengambil air
sembahyang dan tandas.
O Golongan Orang Kelainan Upaya  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya
(OKU) dan golongan istimewa dengan mematuhi “universal design
guidelines” yang disediakan oleh JPBD Semenanjung Malaysia
dan Malaysian Standard MS1184:2014.
o Lain-lain Kemudahan  Pejabat Pengurusan Bangunan.
 Tempat letak motosikal dan basikal berbumbung disediakan
bersama tempat mengunci tayar.
 Penekanan kepada aspek keselamatan.
 Galakan kepada konsep Green Building Index.
 Disediakan di tingkat berasingan daripada unit pangsapuri

perkhidmatan (contoh : Laundrette, Salon, Mini Market,
Perniagaan peringkat tempatan stationery dan percetakan digital, kafe/coffee house dan
lain- lain).
 10% dari ruang lantai perniagaan diperuntukkan bagi ruang
niaga mampu milik.
 10% daripada keluasan tapak.
 Disediakan kemudahan rekreasi seperti padang permainan.
Kawasan Lapang
 Sebahagiannya boleh disediakan di dalam bangunan iaitu di
tingkat bawah, di antara tingkat atau di atas bumbung.
Tempat Pembuangan Sampah  Kemudahan tempat pembuangan sampah berpusat.

Pepejal atau Domestik Berpusat  Bertujuan untuk memastikan tiada pembuangan sampah
yang tidak teratur.
Kemudahan Eksklusif Pangsapuri  Sistem kawalan sekuriti 24 jam dan CCTV.
Perkhidmatan  Gimnasium.
 Dewan Serbaguna.
 Kolam Renang.
 Lot Permainan.
 Kemudahan WiFi/ Broadband.
 Kemudahan Laundry.
 Akses Lif yang khusus untuk unit pangsapuri perkhidmatan.

satu lot seperti di dalam Surat Setiausaha Kerajaan Negeri
Pahang Bilangan SUK.PHG/KT.003/2.145 (23) bertarikh 24 Julai
2014.
 Panduan Pelaksanaan Reka Bentuk Bandar Selamat (CPTED)
perlu diterapkan dalam pembangunan ini.
2-15
Rajah PG-8 (i) Gambaran Pangsapuri Perkhidmatan Sebahagian Daripada Komponen Pembangunan Bercampur
PANGSAPURI
PERKHIDMATAN
SOHO
Jarak Antara
Bangunan
Minimum 80’
PERNIAGAAN
Jalan Anjakan Anjakan Jalan

Perkhidmatan 12.2m (40’) 12.2m (40’) Perkhidmatan
20.1m (50’) 20.1m (50’)
3m (10’) 3m (10’)
Rajah PG-8 (ii) Gambaran Pangsapuri Perkhidmatan Sebagai Free Standing Building
PANGSAPURI
PERKHIDMATAN
PERNIAGAAN
15.2m (50’) 15.2m (50’)
3m (10’) 3m (10’)
Rajah PG-8 (iii) Gambaran Pangsapuri Perkhidmatan dan Kedai Pejabat Di Dalam Kompleks Perniagaan
PANGSAPURI
PERKHIDMATAN PEJABAT
KOMPLEKS
PERNIAGAAN

15.2m (50’) 15.2m (50’)
3m (10’) 3m (10’)
2-16
MANUAL PIA WAIA N PERAN CAN GAN NEGER I P A H A N G

NEGERI PAHANG
PIAWAIAN KAWASAN PERINDUSTRIAN :

INDUS 1 : PIAWAIAN UMUM SKIM / ZON 3-1
INDUSTRI
INDUS 2 : PIAWAIAN UMUM KEMUDAHAN 3-3
SOKONGAN
INDUS 3 : PIAWAIAN UMUM ZON 3-4
PENAMPAN
JENIS PEMAJUAN PERINDUSTRIAN :

INDUS 4 : KILANG SESEBUAH DAN 3-6
BERKEMBAR
INDUS 5 : KILANG TERES 3-8
INDUS 6 : KILANG BERTINGKAT 3-10
KELAS–KELAS AKTIVITI PERINDUSTRIAN:

INDUS 7 : KATEGORI INDUSTRI 3-12
L7-1 : BANGUNAN & STRUKTUR 3-14

YANG DIBENARKAN DALAM
ANJAKAN BANGUNAN
INDUS 1 :
GARIS PANDUAN KAWASAN PERINDUSTRIAN
PIAWAIAN UMUM GUNA TANAH INDUSTRI
Keluasan Tapak Minimum

o Industri Perkhidmatan dan  Saiz minimum 3 ekar
Ringan
o Industri Berat  Saiz minimum 10 ekar
 Mengutamakan rekabentuk bangunan bersifat mesra alam.
 Rekabentuk bangunan yang menarik dan melambangkan ciri-ciri teknologi
Reka Bentuk Bangunan tinggi.
 Menggunakan bahan binaan yang berkualiti dan bersesuaian dengan
lokasi dan topografi.
Jalan Perkhidmatan  Sistem Pengangkutan :
- Pembinaan jalan mati (‘cul-de-sac’) di dalam kawasan industri
tidak dibenarkan.
- Jalan masuk utama ke kawasan industri hendaklah tidak melalui
kawasan kediaman.
- Siar kaki di pinggir jalan utama hendaklah disediakan
- Bagi industri besar yang mempunyai ramai pekerja, ruang tempat
‘koc’ dan ‘lay by’ perlu disediakan di halaman industri
 Saiz laluan / kelebaran jalan :
- Jalan Perkhidmatan utama : 20.1m (100’)
- Jalan Perkhidmatan : 20.1m (66’)
- Lorong Tepi/Langkau Api : 12.2m (40’)
- Lorong Belakang : 12.2m (40’)
Penyediaan Terminal  Lokasi yang strategik dan aksesibiliti yang tinggi

Kenderaan Berat - Mudah diakses kenderaan berat
 Jauh dari kawasan petempatan
- Mengurangkan risiko pencemaran udara
- Gangguan lalulintas dapat dielakkan.
 Mengutamakan kesihatan dan keselamatan
- Utamakan kesesuaian guna tanah dan persekitaran
- Aktiviti logistik dapat dikendalikan dengan selamat.
i. Kategori Terminal
a. Terminal Pemindahan  Bandar Utama/Ibu Negeri
 Fungsi :
- Tempat pemindahan muatan, Gudang simpanan, Tempat menerima
dan pemunggahan muatan, pengelasan barang mengikut destinasi,
memuatkan pelbagai jenis barangan, tempat penyediaan maklumat,
penyenggaraan dan baik pulih kenderaan kecil-kecilan.
 Keluasan 5 – 20 hektar
 Dapat menampung 40 – 100 kenderaan berat
b. Terminal Kawasan  Pinggir bandar dan luar kawasan tepubina Berhampiran Kawasan
Rehat dan Letak Industri/Bandar Pelabuhan.
Kenderaan  Fungsi :
- Tempat persinggahan dan tempat letak kenderaan berat tanpa muatan.
 Keluasan 2 – 5 hektar
 Dapat menampung 20 – 50 lot kenderaan.
Nota : 1) Sumber : Garis Panduan Perancangan Terminal Kenderaan Berat (2012).
3-1
INDUS 1 :
PIAWAIAN UMUM GUNA TANAH INDUSTRI
Kriteria Perletakkan Terminal

a. Terminal Pemindahan  500 meter – 1 km dari jalan utama.
 Minimum 5 km dari kawasan perumahan/petempatan.
 Sekitar 10 – 15 km dari pusat bandar terhampir.
b. Terminal Kawasan  300 – 500 meter dari jalan utama

Rehat dan Letak  Minimum 2 km dari kawasan perumahan/petempatan.
Kenderaan  Sekitar 5 – 10 km dari pusat bandar terhampir.
Susun Atur Lot Kenderaan  Penyediaan susun atur dalaman ter minal perlu mengambil kira aspek
Berat berikut :-
- Saiz petak minimum : 18.0 meter (panjang) x 5.0 meter (lebar).
- Sudut petak : 45 darjah
- Jarak antara lot dengan lot : 22.0 meter.
- Jalan masuk dan keluar : 12.0 meter.
- Jumlah Tempat Letak Kenderaan (kereta) untuk pemandu juga perlu
disediakan mengikut kepada keperluan.
Nota : 1) Sumber : Garis Panduan Perancangan Terminal Kenderaan Berat (2012).
3-2
INDUS 2 :
PIAWAIAN UMUM KEMUDAHAN SOKONGAN
Kemudahan Sokongan :  Ukuran minima : 9.1m x 7.9m (30’x26’).

 Luas petak untuk treler ialah 4.26m x 17.9m (14’x59’) dengan tambahan
o Ruang Pemunggahan 18m untuk pengendalian.
Barang  Luas petak untuk lori kecil ialah 3.1m x 6.1m (10’x20’) dengan tambahan
6.1 m (20’) untuk pengendalian.
 Ruang pemunggahan tidak boleh diletakkan ditepi jalanraya disebelah
bangunan dan jalan mati haruslah dielakkan. Sekiranya tiada penyelesaian,
panjang jalan mestilah 190 meter (632.4 kaki) panjang dan mempunyai
ruang bulatan diameter 30 meter (100 kaki).
 Penyimpanan bahan mentah dan bahan buangan, kapasiti stor - dua (2)
o Gudang / Stor bulan.
 Disediakan dalam kawasan tapak tanpa mengganggu laluan kenderaan.
 Ruang lantai kasar (minimum) : 6.1m x 6.1m (20’x 20’).
o Surau  Disediakan ruang berasingan bagi lelaki (10’ x 10’) dan wanita (10’ x 10’).
 Tempat mengambil air sembahyang 1.2m x 0.6m (4’ x 2’) disediakan
bersepadu dalam ruang sembahyang lengkap dengan tandas.
o Tapak Gerai  2% daripada jumlah keluasan tapak industri / 1 % daripada keseluruhan
kawasan.
o Kediaman Pekerja  Bergantung kepada jenis industri dan tertakluk kepada kelulusan JAS.
 5 % daripada jumlah keluasan tapak industri. /Luas
tapak 0.3 hektar.
 Tapak hendaklah tidak mengandungi laluan air, tidak mudah menakung
air dan tidak terdedah kepada risiko banjir.
 Pemilihan tapak di kawasan lembah / laluan angin menghala ke
o Tapak Sementara Sisa
kediaman atau mempunyai peredaran udara yang kurang baik perlu
Pepejal dielakkan.
 Lokasi tapak hendaklah berdekatan dengan laluan pengangkutan utama.
 Lot berbentuk segi empat digalakkan, manakala lot yang sempit dan
berbentuk ganjil perlu dielakkan.
o Tanah Lapang /  Minimum 5% daripada keluasan tapak industri.
Landskap
 Minimum 3m (10’) disediakan di sekitar kawasan pembangunan (tidak
o Perimeter Planting termasuk jarak anjakan) bagi tujuan landskap.
 Hanya bagi bangunan free standing dan tertakluk kepada keperluan PBT.
 Industri perkhidmatan perlu menyediakan kemudahan rawatan, minyak
dan gris.
o Lain-lain  Tandas (lelaki & wanita berasingan).
 Kebuk Sampah.
Contoh Kemudahan Sokongan Bagi Kilang.
Surau & Ruang Makan Ruang Pemunggahan Barang Gudang / Stor
3-3
INDUS 3 :
PIAWAIAN UMUM ZON PENAMPAN
Kategori Zon Penampan  Kawasan jaluran yang direzabkan untuk penanaman pokok sahaja.
Pokok yang ditanam perlulah yang boleh menyerap karbon dioksida
○ Penampan Hijau
 Perlu disediakan sekurang-kurangnya 70% dari keseluruhan zon
penampan.
 Elemen yang dibenarkan hanya tiang dan lampu jalan. Rujuk
 Hanya dibenarkan ≤ 30% untuk penampan fizikal. Rajah
IND1-3 (i)
 Terdiri daripada Tempat Letak Kereta (TLK), ‘driveway’, laluan
o Penampan Fizikal basikal dan laluan pejalan kaki.
Zon Penampan Mengikut Jenis Jaluran Tanaman

Keperluan Zon Penampan
Industri : (dalam zon penampan)
o Industri Berat 500 m (1640’) 30 m (98’)
o Industri Sederhana 250 m (820’) 20 m (66’)
o Industri Khas 200 m (660’) 20m (66’)
o Industri Ringan 50 m (164’) 10m (33’)
Tempat Letak Lori dan Treler  Luas minimum tapak depot adalah 1.2 hektar (3 ekar) untuk
menempatkan kerperluan minima iaitu tempat letak lori, tempat letak
kereta pemandu lori, surau, kantin, sistem jalan dalaman, landskap
serta kemudahan asas yang lain.
Lain-Lain Keperluan  Perlu mematuhi keperluan zon penampan mengikut ‘Guideline for
Siting and Zoning of Industries 1994’ yang diterbitkan oleh Jabatan
Alam Sekitar.
 Pembangunan yang boleh dipertimbangkan dalam zon penampan

fizikal termasuklah jalan raya, longkang dan parit, sungai dan tasik,
tempat letak kereta, dan kawasan lapang. Industri perkhidmatan,
gudang bukan makanan dan tanaman pertanian.
3-4
Rajah INDUS 3 (i) Kelebaran Zon Penampan Mengikut Jenis Industri.
a. Zon Penampan 500 meter (1640’) dan Jaluran Tanaman 30 meter untuk Industri Berat
Puast Perdagangan, Kolam, Tasik, Hutan, Semak, Kawasan
Lapang, Longkang & Parit, TLK, Industri Perkhidmatan
Gudang Bukan Makanan & Tanaman Pertanian
INDUSTRI BERAT 30 METER (98’) ZON PENAMPAN 500 METER (1640’) KEDIAMAN
b. Zon Penampan 250 meter (820’) dan Jaluran Tanaman 20 meter untuk Industri Sederhana

Lapang, Longkang & Parit, TLK, Industri Perkhidmatan Gudang
Bukan Makanan & Tanaman Pertanian
INDUSTRI SEDERHANA 20 METER ZON PENAMPAN 250 METER (820’) KEDIAMAN

(66’)
c. Zon Penampan 200 meter (410’) dan Jaluran Tanaman 20 meter untuk Industri Khas

Lapang, Longkang & Parit, TLK, Industri Perkhidmatan Gudang
Bukan Makanan & Tanaman Pertanian
INDUSTRI KHAS 20 METER ZON PENAMPAN 250 METER (410’) KEDIAMAN

(66’)
d. Zon Penampan 50 meter (164’) dan Jaluran Tanaman 10 meter untuk Industri Ringan
Puast Perdagangan, Kolam, Tasik, Hutan, Semak,

Kawasan Lapang, Longkang & Parit, TLK, Industri
Perkhidmatan Gudang Bukan Makanan & Tanaman
Pertanian
INDUSTRI RINGAN 10 ZON PENAMPAN 50 METER (164’) KEDIAMAN

METER
(33’)
3-5
INDUS 4 :
JENIS PEMAJUAN PERINDUSTRIAN:
KILANG SESEBUAH DAN KILANG BERKEMBAR
KILANG SESEBUAH KILANG BERKEMBAR

Luas Tapak Minimum  Saiz minima 0.25 ekar  19m x 30m (60’ X 100’)
Ketinggian Bangunan  1-3 tkt

Jalan Perkhidmatan  20.1m (66’)
Anjakan Bangunan : Rujuk Rajah INDUS4 (i ), (iii) dan (iv) Rujuk Rajah INDUS4 (ii) dan (v)
o Hadapan Jalan  12.2m (40’)  12.2m (40’)
o Sisi / Belakang  7.6m (25’)  7.6m (25’)
o Anjakan tepi  12.2m (40’)  12.2m (40’)
o Tempat Letak Kereta (TLK) Ruang Pengeluaran
 1 TLK : 92.9mp (1,500kp) ruang lantai kasar+ 10% TLK
pelawat.
Stor
 1 TLK : 232.2mp (2,500kp) ruang lantai kasar + 10% TLK
pelawat.
Pejabat
 1 TLK : 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar + 10% TLK
pelawat.
o Tempat Letak Motosikal (TLM)  1 TLM : 185.8mp (2,000kp) / 1 TLM : 1 pekerja.
o Tempat Letak Lori (TLL)  1 TLL : 929.9mp (10,000kp)/ minimum 2 TLL (berdasarkan
jumlah yang lebih tinggi)
Zon Penampan  Tertakluk kepada Jabatan Alam Sekitar.
Tanah Lapang / Landskap  Minimum 5% daripada keluasan tapak industri.
Perimeter Planting  Minimum 3.1m (10’) disediakan di sekitar kawasan
pembangunan tidak termasuk jarak anjakan bangunan.
Rajah INDUS 4 (i) Kilang Sesebuah Rajah INDUS 4 (ii) Kilang Berkembar
Anjakan Belakang
7.6m (25’)
Jalan Perkhidmatan
20.1m (66’) Anjakan
Hadapan Jalan
12.2m (40’)
Anjakan Sisi
Jalan Perkhidmatan Anjakan Tepi 7.6m (25’)
20.1m (66’) 12.2m (40’)
Anjakan Hadapan
Jalan
12.2m (40’)
Anjakan Tepi
12.2m (40’)
Jalan Perkhidmatan
20.1m (66’)
3-6
ILUSTRASI
Rajah INDUS4 (iii) Anjakan Bangunan Bagi Kilang Sesebuah Contoh Kawasan Kilang Sesebuah
Anjakan Sisi Anjakan Belakang

7.6m (25’) 7.6m (25’)
Anjakan Hadapan Jalan
Contoh Industri Sesebuah
12.2m (40’)
Saiz Sederhana - Besar
Jalan Perkhidmatan
20.1m (66’)
Jalan Perkhidmatan
20.1m (66’)
Anjakan Tepi
12.2m (40’)
Rajah INDUS4 (iv) Anjakan Bangunan Kilang Sesebuah dan Berkembar.

1.8m (5'9”) Contoh Industri Sesebuah Saiz Kecil
(Anjung/Kanopi
)
n
a
d
a
S
pn
sa
mri
e
Ga
7.6m (25’) 12.2m (40’)

(Anjakan Belakang) (Menghadap Jalan) Contoh Landskap Kawasan Industri
Rajah INDUS 4 (v) Anjakan Bangunan Bagi Kilang Berkembar Contoh Kilang Berkembar
Anjakan Belakang Anjakan

7.6m (25’) Hadapan Jalan
Anjakan Sisi 12.2m (40’)
7.6m (25’)
Jalan Perkhidmatan
Anjakan Tepi 20.1m (66’)
12.2m (40’)
Gambaran Perspektif Industri Berkembar
3-7
INDUS 5 :
KILANG TERES
KILANG TERES
Luas Tapak Minimum  ≤ 6.1m x 24.4m (20’ x 70’)
Tingkat (maksimum)  3 tingkat
Anjakan Bangunan :
o Hadapan Jalan  Tiada
 9.1m (30’)
Lorong Tepi/ Belakang / Langkau Api
Rujuk Rajah INDUS 5 (i) , (ii) & (iii)
Tempat Letak Kenderaan: Pejabat:

o Tempat Letak Kereta (TLK)  1 TLK : 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar + 10% TLK
o Tempat Letak Motosikal (TLM) pelawat.
o Tempat Letak Lori (TLL)  1 TLM : 185.8mp (2,000kp) / 1 TLM : 1 pekerja.
 1 TLL : 5 unit kilang teres
Rajah INDUS 5 (i) Kilang Teres
Jalan Perkhidmatan
20.1m (66’)
Lorong Tepi
9.1m (30’)
Lorong Belakang
9.1m (30’)
Langkau Api
9.1m (30’)
3-8
ILUSTRASI
Rajah INDUS 5 (ii) Perspektif Kilang Jenis Teres
Rajah INDUS 5 (iii) Contoh Kilang Jenis Teres di Kawasan Perindustrian Semambu
Rajah INDUS 5 (iv) Perspektif Kilang Jenis Teres
Langkau Api
9.1 m (30’)
Jalan Perkhidmatan
Lorong
20.1m (66’) Lorong
Belakang Jalan Perkhidmatan
Belakang
12.2 m (40’) 20.1m (66’)
12.2 m (40’)
Jalan Perkhidmatan Lorong Tepi

20.1m (66’) 9.1 m (30’)
Rajah INDUS 5 (v) Lakaran Anjakan Bangunan Bagi Kilang Jenis Teres.
20.1m (66’) 9 . 1 m (30’)

(Jalan Perkhidmatan) (Lorong Belakang)
3-9
INDUS 6 :
KILANG BERTINGKAT
Luas Tapak Minimum  0.405 hektar (1 ekar)

Anjakan Bangunan: Rujuk Rajah INDUS 6 (i)
o Hadapan Jalan  12.2m (40’)
Ketinggian Bangunan  Tidak melebihi 4 - 6 tingkat (24m/ 80’6”)

 Tinggi bangunan tingkat bawah hendaklah 5.5m (18’) dan
tingkat seterusnya 3.7m (12’).
o Tempat Letak Kereta (TLK)  1 TLK : 92.9mp (1,500 kp) ruang lantai kasar + 10% TLK
pelawat. - Gudang
 1 TLK : 46.4mp (500kp) ruang lantai kasar + 10% TLK pelawat –
Pejabat
o Tempat Letak Lori (TLL)  1 TLL : 5 unit kilang
o Tempat Letak Motosikal (TLM)  1 TLM : 185.8mp (2,000kp) / 1 TLM : 1 pekerja
Tanah Lapang / Landskap  Minimum 5% daripada keluasan tapak industri.
Perimeter Planting  Minimum 3.1m (10’) disediakan di sekitar kawasan
pembangunan tidak termasuk jarak anjakan bangunan.
 Industri Ringan Kelas A & B
Aktiviti yang dibenarkan Rujuk L71- L72
 Industri Perkhidmatan
o Surau  Ruang lantai kasar minimum 12.1m x 12.1m (40’ x 40’)
(ruang berasingan bagi lelaki 6.1m x 6.1m (20’ x 20’) dan
perempuan 6.1m x 6.1m (20’ x 20’) serta lengkap dengan
tempat mengambil air sembahyang.
o Lif Barang  Minimum 2 unit
o Ruang Pemunggahan Barang  Lokasi tanpa menggangu laluan kenderaan
o Gudang/Stor  Tertakluk kepada jenis aktiviti industri
o Tandas / Bilik Rehat & Tempat  Setiap tingkat
Mandi
o Lain-lain: Pejabat Pengurusan :
 Disediakan dalam bangunan
3-10
 ILUSTRASI
Rajah INDUS 6 (i) Ilustrasi bagi Anjakan Bangunan Bagi Kilang Bertingkat
24m (80’6”)
3.7m (12’)
5.5m (18’)
20.1m (66’) 12.2m (40’) 5’

7.6m (25’)
( Jalan Perkhidmatan) (Anjakan Hadapan) (Sempadan bersama)
Contoh Kilang Bertingkat
Gambaran Contoh Perspektif Industri Bertingkat
3-11
L7-1
INDUS 7 :
KATEGORI INDUSTRI : CLASSIFICATION OF INDUSTRIES AND POTENTIALLY
POLLUTINGHAZARDOUS ACTIVITIES
Kategori perindustrian berdasarkan ‘Guidelines For Siting And Zoning Of Industry And Residential Areas (Second
Revised Edition, October 2012)’ yang dikeluarkan oleh Jabatan Alam Sekitar adalah seperti berikut:
Category Description of Nature of Industry/ Activity Indicative Primary Buffer

Distance From Sensitive
Receptor
1. High risk industries, installations or activities • Minimum of 1 km or
characterized by: more.
• Very high risk due to fire, explosion, radiation, • Actual buffer to be
and highly hazardous chemicals established from modeling
• Raw material used in production or products may study taking account
include those classified as‘ highly hazardous’ of the type and level of
• Emit significant levels of residual particulate and/ risks associated with the
or gaseous air pollutants industry or activity.
• Discharge very large quantities wastewater
containing significant levels of residual
contaminants
• Generate large quantities of scheduled wastes
some of which are very difficult to treat.
2. Heavy type industries or activities are characterized • Minimum of 300 m or
by: more
• High pollution potential and risk due to fire, • Buffer distance for specific
explosion, radiation, and/or highly hazardous processes or polluting
chemicals sources which are difficult
• High air pollution potential (including odour) from to control effectively may
residual pollutants in air emissions (fugitive and require greater buffer
source emissions) distances.
• High potential for emission of greenhouse gases • Actual buffer for these
and/or ozone depleting substances processes or sources are
• Generate excessive noise and/or vibration to be established from
exceeding safe limits modeling studies.
• Generate large quantities of wastewater
containing significant levels of residual
contaminants
• Use large quantities of raw material(s) with
potential to cause significant fugitive emissions
during handling, transfer and storage
• Generate significant amounts of scheduled
wastes some of which are difficult to treat or
managed.
Note : ‘Guidelines For Siting And Zoning Of Industry And Residential Areas (Second Revised Edition, October 2012)’.
3-12
Sambungan…
Indicative Primary Buffer
Category Description of Nature of Industry/ Activity Distance From Sensitive
Receptor
3. Medium type industries or activities are • Minimum of 150 m or
characterized by: more
• Moderate pollution potential and risk due to fire, • Buffer distance for specific
explosion, and/or hazardous chemicals processes or polluting
• Moderate air pollution potential (including odour) sources which are difficult
from low levels of residual air pollutants to control effectively may
• Moderate potential for emission of greenhouse require greater buffer
gases and/or ozone depleting substances distances.
• Moderate noise and/or vibration with no significant • Where needed, modeling
residual impact study is to be undertaken
• Generate significant quantities of wastewater to determine actual buffer
containing low levels of residual pollutants for these processes or
• Generate scheduled wastes which are mostly sources.
readily treated or managed within prescribed
facilities.
4. Light type industries or activities are characterized • Minimum of 50 m or
by: more
• None or very low pollution potential for air • Buffer distance for specific
pollution, processes or polluting
noise, vibration, odour, fire or explosion sources which are difficult
• Does not involve the use hazardous raw materials to control effectively may
or production of hazardous products require greater buffer
• Use of renewal or low greenhouse gas emission distances.
sources of energy • Where needed, modeling
• Generate no or very low amounts of wastewater study is to be undertaken
with potential to contribute to water pollution to determine actual buffer
• Generate mostly non-hazardous solid waste and for these processes or
no significant amount of scheduled wastes sources
• Industries are small scale and mostly compatible
with each other.
5. Cottage industries are characterized by: • No specified minimum
• None or very low pollution potential for air buffer
pollution, • Where significant noise
odour, noise, vibration, fire or explosion and heat is generated,
• Are home-based or located mostly within suggested buffer of 10 m
residential areas or associated with local or more.
communities • Control on scale of
• Involves mostly the production of goods using industry is required.
natural resources and products are in the form
of food items, souvenirs, household items and
other items
• No mass production of goods which are mostly
hand-made using basic tools and requires low
energy inputs
• Mostly dry processes but some may generate
significant amounts of wastewater for washing,
cleaning and soaking processes but with low
potential to contribute to water pollution
• Generate mostly non-hazardous solid waste and
no significant amount of scheduled wastes.
Note : ‘Guidelines For Siting And Zoning Of Industry And Residential Areas (Second Revised Edition, October 2012)’.
3-13
BANGUNAN-BANGUNAN DAN STRUKTUR YANG

L7-1 DIBENARKAN DALAM ANJAKAN BANGUNAN
Bangunan-bangunan dan struktur yang dibenarkan dalam anjakan bangunan :
1. Pondok pengawal dan pejabat kastam

2. Automated Teller Machine di pondok pengawal
3. Tempat pembuangan sampah / kebuk sampah
4. Tangki air
5. Rumah pam
6. Cooling tower
7. Tempat letak kenderaan berbumbung
8. Anjung untuk porch utama di kompleks perindustrian tidak melebihi 6.1m (20’).
9. Tandas awam
10. Peti pos
11. Pondok telefon
12. Pondok bas
13. Tempat peta/papan kenyataan
14. Tiang bendera
15. Tangki najis
16. Tangki Liquid Petroleum Gas (LPG)
17. Tempat silinder gas tertutup
18. Papan tanda untuk stesen minyak syarikat
19. Mana-mana bangunan dan binaan lain yang diluluskan oleh PBT dari semasa ke semasa.
3-14

NEGERI PAHANG
KM1 KEMUDAHAN KESIHATAN :

KM1-1 : HOSPITAL 4-1
KM1-2 : KLINIK KESIHATAN / POLIKLINIK/ 4-2
KLINIK DESA
KM1-3 : HOSPITAL SWASTA 4-3
KM2 KEMUDAHAN PENDIDIKAN :

KM2-1 : SEKOLAH MENENGAH / SEKOLAH MENENGAH 4-4
AGAMA
KM2-2 : SEKOLAH RENDAH / SEKOLAH RENDAH AGAMA 4-5
KM2-3 : TASKA/TADIKA/TABIKA/PRA 4-6
SEKOLAH
& TADIKA SWASTA
KM3 KEMUDAHAN KESELAMATAN &
KECEMASAN
KM3-1 : KEMUDAHAN POLIS (IPK/IPD) 4-7
KM3-2 : KEMUDAHAN POLIS (BALAI & PONDOK 4-8
POLIS)
KM3-3 : KEMUDAHAN BOMBA & PENYELAMAT 4-9
KM4 KEMUDAHAN KEAGAMAAN

KM4-1 : MASJID 4-10
KM4-2 : SURAU & RUANG SOLAT 4-12
KM5 KEMUDAHAN PERKUBURAN

KM5-1 : PERKUBURAN ISLAM, JIRAT CINA, KUBUR 4-13
HINDU & KUBUR KRISTIAN
KM6 KEMUDAHAN KOMUNITI

KM6-1 : KEMUDAHAN KOMPLEKS & PUSAT KOMUNITI 4-14
KM6-2 : PERPUSTAKAAN AWAM 4-15
KM6-3 : KEMUDAHAN ORANG KELAINAN UPAYA 4-16
KM7 KEMUDAHAN REKREASI

KM7-1 : TANAH LAPANG & REKREASI 4-24
KEMUDAHAN KESIHATAN :
KM1-1 HOSPITAL
Hospital Besar Hospital Daerah

Hierarki 750 katil 250 katil 100 katil 76 katil
Tadahan Penduduk (orang) 357,000 125,000 50,000 38,000
30 hek 18 hek 12 hek 12 hek
Keluasan Tapak (minimum)
(74 ek) (44 ek) (30 ek) (30 ek)
Kawasan Perkhidmatan 1 hospital bagi setiap negeri 1 hospital bagi setiap daerah
Jalan Perkhidmatan Minimum 20.1m (66’)
Lebar Jalan-Keluar Masuk Minimum 15.2m (50’)
Anjakan Bangunan
Tempat Letak Kenderaan Kawasan Pentadbiran Kawasan Kuarters

1 petak TLK bagi setiap 46mp  1 unit Kediaman : 1 petak TLK

(495kp) luas lantai kasar. + 10% TLK untuk pelawat.
o Tempat Letak Kereta (TLK)
 5 ruang lay-by untuk teksi
menunggu.
o Tempat Letak Motosikal (TLM) Tambahan 20% petak TLM.
o Tempat Letak Kereta OKU Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp.
o Tempat Letak Ambulans Minima 2 petak Tempat Letak Ambulans.
Kemudahan Orang Kelainan  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya dan
Upaya (OKU) Golongan Istimewa dan mematuhi “Universal Design Guidelines”.
 Kemudahan Pesakit Luar.
 Kemudahan Pesakit Dalam Wad.
 Kemudahan Diagnostik dan Rawatan.
 Kemudahan Sokongan Perubatan.
 Kemudahan Sokongan Bukan Perubatan.
 Kemudahan Pembelajaran Berterusan.
 Research & Quality Assurance.
 Tambahan ruang/klinik/wad khas bagi Hospital Pakar.
Komponen Kemudahan  Ruang pejabat/pentadbiran.
 Pos Kawalan Sekuriti.
 Kantin / Kafetaria.
 Balai Pelawat/Lobi.
 Surau.
 Tandas.
 Gelanggang Sukan dan Rekreasi.
 Asrama / Kuarters.
 Papan tanda nama dan alamat bangunan.
Sumber : Diolah Dari Kementerian Kesihatan Malaysia, 2010
 ILUSTRASI
Contoh : Bangunan Hospital
4-1
KM1-2 KLINIK KESIHATAN/ POLIKLINIK/ KLINIK DESA
Klinik Kesihatan Klinik Desa

Hierarki Jenis I : Jenis II : Jenis III : Jenis IV : 150-
800-1000 500-800 300-500 300 pesakit -
pesakit sehari pesakit sehari pesakit sehari sehari
Tadahan Penduduk (orang) 15,000 - 20,000 4,000
 Tanpa Kemudahan Kuarters : 1.6 – 3.2 hek (4 - 8 ek)
Keluasan Tapak (Minimum) 0.4 hek (1 ek)
 Dengan Kemudahan Kuarters : 4.1 hek (10 ek)
Pusat Kejiranan di
Kawasan Perkhidmatan Pusat Perkhidmatan dan Kejiranan kawasan luar
bandar
Anjakan Bangunan

o Tempat Letak Kereta (TLK) 1 petak TLK bagi setiap 46mp (495kp) 1 unit Kediaman : 1 petak TLK +
luas lantai kasar. 10% TLK untuk pelawat.
o TLK OKU Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp.
o Tempat Letak Motosikal
(TLM) Tambahan 20% petak TLM.
o Tempat Letak Ambulans Minimum 1 petak Tempat Letak Ambulans.
Kemudahan Orang  Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya dan Golongan
Kelainan Upaya (OKU) Istimewa dan mematuhi “Universal Design Guidelines”.
 Penyediaan TLK OKU dengan ramp.
 Ruang perkhidmatan kesihatan termasuk sokongan perubatan seperti
pengimejan, makmal klinikal dan farmasi.
 Klinik pergigian dan Klinik Ibu Mengandung & Kanak-kanak.
 Ruang Pentadbiran.
Komponen Kemudahan  Kantin/ kafeteria.
 Surau.
 Tandas.
 Kawasan landskap dan taman riadah.
Sumber : Diolah Dari Kementerian Kesihatan Malaysia, 2010
 ILUSTRASI
Contoh : Bangunan Klinik Kesihatan
4-2
KM1-3 HOSPITAL SWASTA
Keluasan Minimum 0.4 hek (minima 1.0 ek).

Nisbah Plot 1 : 4.
Kawasan Plinth (maksimum) 60%.
Kawasan Perkhidmatan  Lokasi hendaklah bersesuaian supaya tidak menyebabkan kacau ganggu.
 Mudah akses.
 Dibenarkan beroperasi di kedai pejabat dengan syarat hendaklah
mematuhi piawaian pihak Bomba.
Anjakan Bangunan
Tempat Letak Kenderaan :

o Tempat Letak Kereta (TLK)  1 petak TLK bagi setiap 46mp (495kp) luas lantai kasar.
o TLK OKU  Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp.
 Tambahan 20% petak TLM.
(TLM)
o Tempat Letak Ambulans  Minimum 1 petak Tempat Letak Ambulans.
 10% daripada keluasan tapak (boleh disediakan sebagai outdoor, indoor
Kawasan Landskap
mahupun rooftop space).
 Minimum 3.1 m (10’) disediakan di sekitar tapak (tidak termasuk jarak
Perimeter Planting
anjakan) untuk tujuan landskap.
 Menyediakan kemudahan untuk Golongan Kelainan Upaya dan
Kemudahan Orang Kelainan
Golongan Istimewa dan mematuhi “Universal Design Guidelines”.
Upaya (OKU)
 Kemudahan Pesakit Luar.
 Kemudahan Pesakit Dalam Wad.
 Kemudahan Diagnostik dan Rawatan.
 Kemudahan Sokongan Perubatan.
Komponen Bangunan  Kemudahan Sokongan Bukan Perubatan.
 Ruang pejabat/pentadbiran.
 Pos Kawalan Sekuriti.
 Ruang Solat.
 Tandas.
 Lobi Pelawat.
Sumber : Akta Kemudahan dan Perkhidmatan Jagaan Kesihatan Swasta 1998 [Akta 586],
Akta Hospital Persendirian 1971 dan Peraturan-peraturannya 1973.
 ILUSTRASI
Contoh Hospital Swasta

4-3
KEMUDAHAN PENDIDIKAN :
KM2-1 SEKOLAH MENENGAH/SM AGAMA
Tadahan Penduduk (penduduk) Melebihi 9,000 penduduk.
 0.8 - 1.6 km / 20 minit berjalan kaki.

 Jauh daripada persimpangan.
Peletakan Lokasi
 Akses terus kepada jalan 20.1m (66’) (dalam kawasan perumahan).
 Mempunyai laluan pengangkutan awam.
Permukaan Rata Berbukit
Keluasan Tapak (Minimum) 3.6 hek (9 ek) 4.5 hek (11 ek)
Saiz Kelas (Minimum) 14.56 meter persegi untuk seorang murid. (9 meter x 7 meter)
Saiz Kelas (Maksimum) 1 kelas : 25 pelajar
Anjakan Bangunan Rujuk Rajah KM2-1(i)
oMenghadap Jalan 12.2m (40’)

o Tempat Letak Kereta(TLK)  1.5 petak TLK / 2 kakitangan + tambahan 20% TLK untuk pelawat.
o Tempat Letak Motosikal (TLM)  Tambahan 1 petak motosikal / 30 pelajar.
 Pagar di sekeliling kawasan  Wakaf.
sekolah.  Pondok Bas.
 Papan tanda nama dan alamat  Pencawang elektrik.
bangunan.  Laluan pejalan kaki
 Tandas. berbumbung.
 Padang permainan/ Gelanggang  1 pintu masuk utama.
Komponen Kemudahan sukan.  1 pondok pengawal.
 Kantin.  Hentian sebelah (‘lay-by’) (lebar
 Dewan. min. 3.5m) untuk ‘drop-off’ dan
 Tiang bendera minima 3 unit ‘pick-up’ bagi bas sekolah dan
(Malaysia, Selangor dan Sekolah). kereta.
 Pusat Sumber / Perpustakaan.  Ruang letak basikal
 Surau. berbumbung.
 Rumah Sampah
Sumber : Diolah Dari Kementerian Pelajaran Malaysia, 2010
 ILUSTRASI
Rajah KM2-1(i) Anjakan Bangunan Bagi Sekolah Menengah dan Sekolah
Rendah.
Anjakan
Sempadan
Bersama Anjakan
6.1m (20’) Sempadan
Bersama
6.1m (20’)
Anjaka
Menghadap
n
Jalan
Lay-by untuk bas dan kereta
12.2m
(40’)
Jalan
4-4 Perkhidmatan
20.1m
(66’)
KM2-2
KEMUDAHAN PENDIDIKAN:
SEKOLAH RENDAH/ SEKOLAH RENDAH AGAMA
Tadahan Penduduk (penduduk) 3,000 – 7,500 penduduk
 0.4 - 0.8 km / 5 minit – 10 minit perjalanan daripada rumah terjauh

 Jauh daripada persimpangan
Peletakan Lokasi
 Akses terus kepada jalan 20.1m (66’) (dalam kawasan perumahan)
 Mempunyai laluan pengangkutan awam
Permukaan Rata Berbukit
Keluasan Tapak (Minimum)
2.4 hek (6 ek) 3.2 hek (8 ek)
Saiz Kelas Maksimum 1 kelas : 30 pelajar
Anjakan Bangunan
oMenghadap Jalan  12.2m (40’)
 1 petak TLK / 2 kakitangan + tambahan 20% TLK untuk pelawat

 Tambahan 20% petak motosikal
 Pagar di sekeliling kawasan sekolah.
 Tandas.
 Padang permainan.
 Kantin & dewan.
 Tiang bendera minima 3 unit (Malaysia, Selangor dan Sekolah).
 Gelanggang sukan.
 Pusat Sumber / Perpustakaan.
 Surau.
Komponen Kemudahan  Wakaf.
 Pondok Menunggu Bas Berbumbung.
 Pencawang elektrik.
 Laluan pejalan kaki berbumbung.
 Pintu masuk utama.
 1 pondok pengawal.
 Hentian sebelah (‘lay-by’) (lebar min. 3.5m) untuk ‘drop-off’ dan
‘pick-up’ bagi bas sekolah dan kereta.
 Ruang letak basikal berbumbungRumah Sampah
 Rumah Sampah
 Bangunan Ruang Pra Sekolah.
Sumber : Diolah Dari Kementerian Pelajaran Malaysia, 2010
 ILUSTRASI
Contoh : Bangunan Sekolah Rendah
4-5
KM2-3
LAIN-LAIN KEMUDAHAN PENDIDIKAN :
TASKA/TADIKA/TABIKA & TADIKA SWASTA
“Free Standing Building” Perumahan Bertanah

Tadahan Penduduk (orang) 2,500 orang
Keluasan Tapak (Minimum) 930mp (10,010 kps) 740mp (8,000 kps)
Saiz Kelas (Maksimum) 1 kelas : 20 murid
 0.2 - 0.4 km / 5 minit – 10 minit perjalanan daripada rumah terjauh.
 Jauh daripada persimpangan dan tidak mengganggu trafik pada waktu
Peletakan Lokasi puncak.
 Hanya dibenarkan beroperasi di lot-lot tepi sahaja bagi kemudahan di
kawasan perumahan.
Anjakan Bangunan
oMenghadap Jalan 6.1m (20’) 6.1m (20’)
 1 petak TLK / 3 kakitangan.

 1 petak TLK / 10 pelajar.
 Pagar di sekeliling kawasan.
 Tiang Bendera minima 3 bendera (Malaysia, Selangor dan Sekolah).
Komponen Kemudahan  Padang/Kawasan permainan.
 Ruang makan/pantri.
 Tandas.
 Bilik guru.
 ILUSTRASI
Contoh : Tadika Yang Berkongsi BangunanDewan atau Pusat Contoh : Rumah Lot Tepi Digunakan Sebagai
Komuniti Tadika Swasta
4-6
KEMUDAHAN KESELAMATAN & KECEMASAN :
KM3-1 KEMUDAHAN POLIS :

IBU PEJABAT KONTINJEN & IBU PEJABAT DAERAH
Hierarki Ibu Pejabat Kontinjen (IPK) Ibu Pejabat Polis Daerah (IPD)
Tadahan Penduduk (orang) Setiap Ibu Negeri Setiap Daerah
Keluasan Tapak (Minimum) 8 hektar (20 ekar) 6 hektar (15 ekar)

Anjakan Bangunan
oMenghadap Jalan 20.1m (66’)

o Tempat Letak Kereta(TLK) 1 petak TLK bagi setiap 46mp 1 unit Kediaman : 1 petak TLK +
(495kp) luas lantai kasar . 10% TLK untuk pelawat.
o TLK OKU Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp.
o Tempat Letak Motosikal Tambahan 20% petak letak motosikal
(TLM)
Upaya (OKU) golongan istimewa dengan mematuhi “universal design guidelines”
yang disediakan oleh JPBD Semenanjung Malaysia dan Malaysian
Standard MS1184:2014.
Komponen Kemudahan  Papan tanda nama dan alamat bangunan.
 Padang kawad.
 Kuarters Kakitangan (pegawai dan sokongan).
 Kantin/kafe.
 Surau.
 Dewan serbaguna.
 Bangunan stor/logistik.
 Padang Bola.
 Taman Permainan Kanak-kanak.
 Tadika.
 Garaj Kenderaan Pasukan.
 Komponen dan ciri-ciri Bandar Selamat.
 Pos Pengawal.
 Berpagar dan berlampu.
 ILUSTRASI
Contoh : Bangunan Ibu Pejabat Polis Daerah
4-7
KM3-2 KEMUDAHAN POLIS : BALAI POLIS BANDAR , BALAI POLIS

KOMUNITI & PONDOK POLIS
Hierarki Balai Polis Bandar Balai Polis Komuniti Pondok Polis

Tadahan Penduduk (orang) 10,000-15,000 Bergantung kepada Bergantung kepada
keperluan keperluan
Keluasan Tapak (Minimum) 4 hektar (10 ekar) 1 hektar (2.5 ekar) Mengikut
kesesuaian.
Anggota Polis 25 – 30 orang anggota. 10 – 15 orang anggota. 2 orang Pegawai Polis.
Lokap Mempunyai Lokap Mempunyai Lokap Tiada lokap disediakan.

Anjakan Bangunan
o Menghadap Jalan 12.2m (40’)

 1 petak TLK bagi setiap 46mp  1 unit Kediaman : 1 petak TLK +
o Tempat Letak Kereta(TLK)
(495kp) luas lantai kasar. 10% TLK untuk pelawat.
(TLM)  Tambahan 20% petak letak motosikal
Upaya (OKU) golongan istimewa dengan mematuhi “universal design guidelines” yang
disediakan oleh JPBD Semenanjung Malaysia dan Malaysian Standard
MS1184:2014.
 Kantin.
 Surau.
 Ruang stor / logistik.
Komponen Kemudahan  Balai polis komuniti dibenarkan beroperasi di premis perniagaan dan
digalakkan mengunakan lot tepi sebagai balai polis komuniti.
 Berada di lokasi yang sesuai dan strategik serta tidak mengganggu
penglihatan pengguna jalan raya.
 Pos Pengawal.
 Berpagar dan berlampu.
 Padang Permainan Kanak-kanak.
 ILUSTRASI
Contoh : Perletakkan Lokasi Balai Polis Komuniti

di Premis Perniagaan
4-8

KM3-3 KEMUDAHAN BOMBA & PENYELAMAT
Kelas A Kelas B Kelas C Kelas D

Kriteria  Disediakan di  Disediakan di  Disediakan di  Disediakan di
Perancangan kawasan pusat kawasan pusat kawasan luar kawasan risiko
pentadbiran negara pentadbiran daerah, bandar, industri rendah seperti di
& negeri, bandar pelabuhan, lapangan kecil, kawasan kawasan terpencil
utama, kawasan terbang, sempadan pulau/ dan pekan-pekan
pembangunan negara dan kawasan pergunungan/ kecil, kawasan
strategik, pusat industri sederhana. peranginan dan berisiko yang
perdagangan & daerah pentadbiran mempunyai tapak
perindustrian utama  Penduduk seramai baru. tanah terhad, bersaiz
dan kawasan zon 50,000 - 100,000 kecil atau sempit
industri berisiko orang.  Penduduk seramai seperti dalam
tinggi. 50,000 orang. lingkungan bandar-
bandar besar,
 Penduduk melebihi kompleks perniagaan
100,000 orang. dan tumpuan orang
ramai.
Keluasan Tapak 5 – 10 ekar 3 – 5 ekar 1 – 3 ekar 0.5 – 2 ekar
(Minimum) (2.02 – 4.05 hek) (1.21 – 2.02 hek) (0.40 – 1.21 hek) (0.20 – 0.81 hek)
Lebar Jalan-Keluar
Masuk
Anjakan Bangunan
Tempat Letak Kawasan Pentadbiran Kawasan Kuarters

Kenderaan
1 petak TLK bagi setiap 46 mp (495 kp) luas o 1 unit Kediaman : 1 petak TLK + 10% TLK
o Tempat Letak
lantai kasar. untuk pelawat.
Kereta
o Tempat Letak
Tambahan 20% petak letak motosikal.
Motosikalsikal
Komponen  Akses jalan minimum 20m (66’).  Papan tanda nama dan alamat bangunan.
Kemudahan  Menghadap jalan utama.  Penyediaan landskap.
 Jarak minimum dari simpang 50m (164’).  Tanah separas dengan jalan sedia ada.
 Bangunan balai.  Kuarters Kakitangan (pegawai dan
 Padang kawad. sokongan).
 Menara tinjau/menara kawalan.  Kemudahan taman permainan kanak-
 Kantin/kafe. kanak (jika mempunyai kuarters).
 Surau.  Bangunan stor/logistic.
 Garaj Kenderaan Jabatan  Pondok Pengawal.
Sumber : Diolah Daripada Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia, 2010
 ILUSTRASI
4-9
Contoh : Balai Bomba 4 Petak Dengan Kuarters
KEMUDAHAN KEAGAMAAN :
KM4-1 MASJID
Masjid Negeri Masjid Daerah/ Jajahan Masjid Tempatan

Hierarki  Pusat Wilayah  Pusat Separa Wilayah  Pusat Tempatan Utama;
Negeri/ Ibu Negeri Negeri;  Pusat Pertumbuhan
 Pusat Tempatan Utama Desa;
 Kampung/ Kawasan
Perumahan
Tadahan Penduduk
Negeri Daerah Minimum 2,500 orang
(orang)
Keluasan Tapak 3 – 5 hek 1 – 3 hek 1.2 – 2.5 hek
(Minimum) (7.4-12.4 ek) (2.5-7.4 ek) (2.9-6.2 ek)
Anjakan Bangunan
Tapak Masjid Reka bentuk Masjid perlu mengikut arah kiblat.

o Tempat Letak Kereta
1 petak TLK : 15 mp (161.5 kp) ruang solat
(TLK)
Tambahan 1 petak motosikal / 15mp (161.5 kp) ruang solat
(TLM)
Komponen Kemudahan  Pejabat imam dan bilik mesyuarat. Pejabat kadi dan yang berkaitan.

 Ruang untuk pungutan zakat, Asrama mini untuk para musafir.

pejabat cawangan pungutan cukai  Pejabat / Kafeteria.
dan berkaitan.  Kemudahan aktiviti masyarakat seperti
 Ruang untuk perpustakaan/ pusat dewan serbaguna (Digalakkan tidak
sumber/bilik bacaan. berpagar).
 Bilik kaunseling dan audio-visual.  Tanah perkuburan.
 Kemudahan telefon awam.  Stor Bilik Pengurusan Jenazah.
 Ruang pameran.  Tempat Mengambil Air Sembahyang
 Sekolah agama. Berasingan Lelaki & Perempuan.
 Laluan pejalan kaki.  Digalakkan menyediakan kemudahan
 Kawasan landskap. untuk Golongan Kelainan Upaya (OKU)
dan Golongan Istimewa.
Elemen Tambahan  Pusat Islam, Balai Islam atau Pusat Dakwah perlu ditempatkan di kawasan
bersebelahan dengan masjid bagi mewujudkan penggunaan tanah yang
bersepadu dan bersesuaian serta selaras dengan peranan dan fungsi masjid
yang sebenar.
 Mewujudkan satu tapak khas berhampiran masjid (di luar bangunan masjid)
sebagai tapak kiosk bagi aktiviti perniagaan ringan seperti kafeteria, kantin
dan kedai cenderamata (dibuat di luar waktu sembahyang).
 Mewujudkan taman mini landskap bagi mengindahkan lagi kawasan masjid
dengan menyediakan pondok-pondok rehat, wakaf, tempat duduk, dewan,
landskap lembut dan elemen landskap yang berkaitan.
 Perlu juga disediakan Tempat Mandi Jenazah.
4-10
 ILUSTRASI
Masjid Sekolah Rendah Agama
Contoh : Masjid dan Sekolah Agama Diintegrasikan Dalam Satu Kawasan
Tapak Perkuburan
Islam
Contoh : Cadangan Tapak Perkuburan Dalam Kawasan Masjid
setor setor
Dewan Solat Bertutup

Utama Muslimin Dewan Solat Tambahan
Muslimin
Pintu Masuk
Muslimin
Pintu Masuk
Muslimin
Dewan Solat Utama

Muslimah Setor &
Menara
Tempat Tempat
Berwuduk Pintu Masuk Berwuduk
Muslimah Muslimin
Contoh : Pelan Susunatur Masjid
4-11
KEMUDAHAN KEAGAMAAN :
KM4-2 SURAU
Surau/ Madrasah/ Musalla

Kampung/ Kawasan Perumahan/ Kejiranan Kecil
Hierarki
Keluasan Tapak (Minimum) 0.2 hek (0.5 ek)
Tadahan Penduduk (orang) 500 unit rumah atau 2,500 pnddk

Anjakan Bangunan
 1 petak TLK : 15 mp (161.5 kp) ruang solat

Tempat Letak Kenderaan  Tambahan 1 petak motosikal / 15mp (161.5 kp) ruang solat.
 Tambahan 2% TLK untuk OKU dengan ramp
Upaya (OKU) golongan istimewa dengan mematuhi “universal design guidelines”
yang disediakan oleh JPBD Semenanjung Malaysia dan Malaysian
Standard MS1184:2014.
 Penyediaan Tempat Letak Kenderaan OKU dengan ramp.
a. Ruang bacaan (digalakkan mempunyai perpustakaan mini).

b. Kelas fardu ain.
c. Digalakkan menyediakan kemudahan untuk OKU dan Golongan
Istimewa.
Komponen Kemudahan
d. Ruang solat disediakan secara berasingan bagi lelaki dan perempuan
serta lengkap dengan tempat mengambil air sembahyang dan tandas.
4-12
EMUDAHANPERKUBURAN
KKEMUDAHAN PERKUBURAN: :
KM5-1 PERKUBURAN ISLAM,
PERKUBURAN ISLAM, JIRAT
JIRAT CINA,
CINA,KUBUR
KUBURHINDU
HINDU
D AN KUBUR
DAN KUBUR KRISTIAN
KRISTIAN
PIAWAIAN
Tanah Perkuburan
Hierarki Penempatan Bilangan Penduduk
Islam Selain Islam
25 hek 15 hek
a. Bandar Besar 200,000 + (61.8 ek) (37.1 ek)
10-25 hek 5-15 hek
b. Bandar kecil atau Pekan 75,000-200,000
(24.7-61.8 ek) (12.4-37.1 ek)
2-10 hek 0.4-1.2 hek
c. Kawasan Kejiranan 10,000-75,000
(5-24.7 ek) (1-3 ek)
Nota : Setiap tambahan bagi penduduk berikutnya, perlu tambahan sebanyak 0.0001 hektar (0.005 ekar) kawasan perkuburan
ILUSTRASI
Contoh Susunatur Tapak Perkuburan Islam
4-13
KEMUDAHAN KOMUNITI :
KM6-1 KEMUDAHAN KOMPLEKS & PUSAT KOMUNITI
Kompleks Komuniti Pusat Komuniti

Keluasan Tapak (Minimum) 1.2 hek (3 ekar) 0.4 hek (1 ekar)
Keluasan Lantai 185 – 1850mp 315 mp (3,400kp)
(2,000 – 20,000 kp)
3,000 – 10,000 penduduk
Tadahan Penduduk (orang) 10,000 penduduk (kawasan bandar)
(kawasan bandar, sebuah mukim)
 Pejalan Kaki : 800m atau 15 minit
Jarak Maksimum Perjalanan
 Masa Memandu : 15 minit
Anjakan Bangunan Rujuk Rajah KM6-1(i)
 1 petak TLK bagi setiap 46 mp (495 kp) (luas lantai kasar) + 10% pelawat.
 Tambahan 1 petak motosikal / 50mp (538.2 kp) ruang lantai.
 Surau/Bilik Solat.  Gelanggang Tenis.
Komponen Kemudahan  Bilik Mesyuarat JKKK/Bengkel.  Gelanggang Badminton.
 Bilik Ahli Majlis/Persatuan  Gelanggang Bola Tampar.
Penduduk.  Ruang Bermain Ping Pong.
 Bilik Kawalan/Seliaan Bangunan.  Padang Bola.
 Pejabat Cawangan PBT  Gimnasium/Bilik Senamrobik.
 Bilik Sumber/Cyber Cafe.  Kedai jualan alat sukan.
 Bilik/Ruang Pameran.  Kafeteria.
 Bilik Pemulihan Dalam Komuniti.  Kemudahan orang kelainan upaya
 Bilik Pejabat Pos/Pos Mini. dan golongan istimewa.
 Taska/Tadika.  Tandas dan Landskap di sekitar
 Pusat Jagaan Warga Emas. kawasan.
 Pusat Pemulihan dan Spa.
ILUSTRASI
Anjakan Anjakan
Hadapan Sempadan Bersama
20.1m (66’) 12.2m (40’)
Contoh Bangunan Pusat Komuniti/Kompleks Komuniti
Rajah KM6-1(i) : Anjakan Bangunan Bagi Pusat Komuniti
4-14
KM6-2 PERPUSTAKAAN AWAM
Perpustakaan Perpustakaan Perpustakaan Perpustakaan

Komuniti Mini Perpustakaan
Negeri Daerah Komuniti Bandar
Tempatan
400,000 ke 100,000 - 50,000 -
Tadahan Penduduk atas 10,000-50,000 3,000 - 10,000
200,000 100,000
10,00mp (108kp)
Keluasan Tapak 20.2 hek 2.0 hek 1.2 hek 0.2 hek
(Diletakkan di dalam
(Minimum) (50 ek ) (5.0 ek ) (3.0 ek) (0.5 ek ) Pusat Komuniti)
1.5 petak TLK / 3 kakitangan pentadbiran
Tempat Letak
 Tambahan 1 petak kereta / 200mp (2152.8 kp) ruang lantai kasar.
Kenderaan
 Tambahan 30% petak motosikal.
 ILUSTRASI
Contoh Perpustakaan Awam Yang Terletak Berhampiran Jalan Utama dan Mudah Untuk Diakses
4-15
KM6-3 KEMUDAHAN ORANG KELAINAN UPAYA
Perundangan Peruntukan Khas

 Undang-Undang Kecil 34A mewajibkan agar semua bangunan yang boleh
Undang-Undang Kecil dikunjungi disediakan kemudahan untuk orang kelainan upaya.
Bangunan Seragam  Setiap PBT yang mengguna pakai UKBS dikehendaki menguatkuasakan undang-
(1984), 1990 undang ini dan memastikan bahawa kehendak-kehendak kemudahan
bangunan untuk orang kelainan upaya disediakan berdasarkan Piawaian
Malaysia MS 1184 dan MS 1331.
 Code of Practice For Access For Disabled People To Public Buildings (MS 1184)
SIRIM Code of Practice
yang dikeluarkan oleh SIRIM pada tahun 1991 menyediakan piawaian khas ke
MS 1184 : 1991 atas peruntukan rekabentuk kemudahan-kemudahan khas di dalam bangunan
supaya boleh digunakan secara mudah dan selamat oleh orang kelainan upaya.
 Code of Practice For Access For Disabled People Outside Buildings (MS 1331)
SIRIM Code of Practice yang dikeluarkan pada 1993 adalah berkenaan Piawaian Malaysia ke atas
peruntukan rekabentuk kemudahan-kemudahan khas luar bangunan supaya ia
MS 1331 : 1993
mudah diakses (accessible) dan boleh diguna (usable) oleh orang kelainan
upaya [Rujuk Rajah KM6-3(i)]..
 ILUSTRASI
Komponen-komponen Sokongan OKU di Kawasan Awam:

Rajah KM6-3(i) :
Contoh Lokasi Peletakan TLK OKU dan Laluan Bagi OKU Yang Mudah dan
Selamat Untuk Diakses
4-16
sambungan
Kawasan Aspek **Elemen
A1 Ramp
A2 Handrail
A3 Laluan pejalan kaki
a. Kawasan Perniagaan A. Aksesibiliti A4 Anjung masuk bangunan
A5 Laluan bertekstur
A6 Tangga/ tangga automatik
A7 Lintasan pejalan kaki
B1 Tempat letak kereta khas (TLKK)
B2 Tandas
B. Reruang B3 Bilik persalinan / penyusuan
B6 Hentian Bas
C1 Papan tanda kenyataan, tanda tunjuk
arah dan keterangan bertulis
C2 Papan tanda khas
C3 Bangku/ tempat duduk
C. Kemudahan Sokongan C4 Pondok telefon
C5 Peti surat/ tong sampah
C7 Pagar
C9 Tiang lampu isyarat melintas
A1 Ramp
A2 Handrail
b. Bangunan/ Institusi Awam A. Aksesibiliti A4 Anjung masuk bangunan
 Hospital A5 Laluan bertekstur
 Sekolah A6 Tangga/ tangga automatik
 Masjid A7 Lintasan pejalan kaki
 Pusat-pusat kebajikan orang B1 Tempat letak kereta khas (TLKK)
tua, orang cacat dan lain- B2 Tandas
lain. B. Reruang B3 Bilik persalinan/ penyusuan
B6 Hentian Bas
C2 Papan tanda khas
C7 Pagar
A1 Ramp
A2 Handrail
A. Aksessibiliti A4 Anjung masuk bangunan
B2 Tandas
B. Reruang
c. Terminal Pengangkutan Awam B3 Bilik persalinan/ penyusuan
B6 Hentian Bas
C2 Papan tanda khas
C7 Pagar
4-17
sambungan
Kawasan Aspek **Elemen
A1 Ramp
A2 Handrail
d. Rumah Bertingkat A3 Laluan pejalan kaki
A. Aksesibiliti A4 Anjung masuk bangunan

B. Reruang B5 Kedai Runcit (corner shop)
C1 Papan tanda kenyataan, tanda tunjuk arah

dan keterangan bertulis
C2 Papan tanda khas
C7 Pagar
A1 Ramp
A2 Handrail
e. Kawasan Rekreasi A. Aksesibiliti A4 Anjung masuk bangunan
B. Reruang B2 Tandas
B3 Bilik persalinan/ penyusuan
C1 Papan tanda kenyataan, tanda tunjuk arah
dan keterangan bertulis
C2 Papan tanda khas
C7 Pagar
Nota **Untuk keterangan selanjutnya, sila rujuk Garis Panduan Elemen di dalam jadual selanjutnya.
4-18
Garis Panduan Elemen-elemen Sokongan OKU Mengikut Kumpulan Sasaran:

Aspek Elemen Garis Panduan Kumpulan Sasaran
(Mengikut Keutamaan)
a. Aksesibiliti A1 Ramp Ramp perlu disediakan di semua bangunan awam,
bangunan perniagaan, kawasan tempat letak kereta,
A1.1 kawasan rekreasi, terminal pengangkutan dan kediaman
bertingkat. Minimum satu ramp juga perlu disediakan
pada setiap deretan rumah kedai/ pejabat.
Semua ramp mestilah dihubungi dengan laluan orang 1. Pengguna kerusi roda/
A1.2 kelainan upaya dan berterusan tanpa halangan. cacat anggota
Maksimum bagi kecerunan ramp mestilah 1 : 15 dengan 2. Orang buta
kelebaran minimum 1800 mm (6’) (SIRIM Kod MS 1331 : 3. Orang tua
A1.3
1993) 4. Perempuan mengandung
5. Kanak-kanak dan orang
Ramp tanpa penghadang di kiri kanan perlu disediakan
kerdil
kerb tidak kurang daripada 100 mm (0.3’) tinggi bagi
A1.4 keselamatan pengguna kerusi roda dan pengguna
bertongkat (SIRIM Kod MS 1331 : 1993)
Permukaan ramp mesti dari bahan yang tidak licin dan
Contoh Ramp A1.5
bersesuaian (SIRIM Kod MS 1331 : 1993)
A1.6 Handrail perlu disediakan bersama ramp di anjung masuk 1. Pengguna kerusi roda/
ke bangunan-bangunan. Spesifikasi ukur lilit handrail cacat anggota
adalah 40 mm (SIRIM Kod MS 1331 : 1993) 2. Orang tua
3. Perempuan mengandung
kerdil
5. Orang buta
A2 Handrail dan Handrail perlu disediakan bersama-sama ramp di anjung
A2.1
Grab bar masuk bangunan-bangunan dan kawasan pejalan kaki.
Handrail atau grab bar mesti mempunyai ukur lilit/ belar
dan kekuatan yang sesuai supaya mudah digenggam dan
A2.2 untuk sokongan. Spesifikasi ukur lilit 40mm (0.1’)
minimum dan tidak lebih dari 50 mm (SIRIM Kod MS 1. Pengguna kerusi roda/
1331 : 1993) cacat anggota
Jika handrail atau grab bar dibina berhampiran dengan 2. Orang tua
dinding bangunan, ruang di antara handrail atau grab bar 3. Perempuan mengandung
A2.3 dengan dinding tersebut perlu mempunyai dengan jarak 4. Kanak-kanak dan orang
50mm (0.2’) minimum dan tidak lebih daripada 100mm kerdil
(SIRIM Kod MS 1331 : 1993) 5. Orang Buta
Ketinggian handrail yang sesuai adalah 900 mm dan bagi
A2.4 handrail kedua untuk kanak-kanak dan orang kerdil
ketinggiannya adalah 700 mm.
A2.5 Tanda Braile, perlu disediakan pada permulaan dan
hujung handrail untuk kegunaan orang buta.
A3 Laluan Khas/ Laluan pejalan kaki secara terus dan tanpa halangan
pejalan kaki dan perlu disediakan untuk menghubungkan pergerakan ke
kaki lima bangunan awam, bangunan perniagaan, terminal
pengangkutan awam dan tempat letak kereta di sesuatu
A3.1 kawasan.
Laluan pejalan kaki perlu disediakan di kawasan
kediaman bertingkat yang menghubungkan kawasan
tempat letak kereta ke bangunan kediaman.
A3.3 Laluan pejalan kaki yang disediakan seharusnya boleh

juga digunakan oleh orang lain.
1. Pengguna kerusi roda/
Saiz laluan pejalan kaki mestilah sesuai untuk pengguna
cacat anggota
kerusi roda dan golongan lain. Saiz lebar minimum
2. Orang Buta
A3.4 adalah 1500 mm (SIRIM Kod MS 1331 : 1993). Sekiranya
3. Orang tua
kurang daripada 1500 mm, ruang untuk berpusing perlu
disediakan pada jarak bersesuaian.
Permukaan laluan pejalan kaki mestilah dari bahan yang kerdil
A3.5 tidak licin dan sesuai untuk orang buta dan pengguna
kerusi roda (SIRIM MS 1331 dan MS 1184)
Tekstur permukaan di pintu masuk dan keluar hendaklah
A3.6 berbeza dari tekstur laluan biasa untuk kemudahan
orang buta.
Sekiranya laluan pejalan kaki tidak disediakan kerb, jarak
A3.7 ketinggiannya dengan jalan tidak boleh melebihi 10 mm
(SIRIM Kod MS 1331 : 1993).
A3.8 Laluan pejalan kaki dan kaki lima tidak boleh dikongsi
bersama laluan basikal.
4-19
sambungan
A4 Anjung Masuk Ramp dan handrail perlu disediakan paling hampir dengan
A4.1
ke Bangunan anjung masuk ke sesebuah bangunan.
Pintu masuk ke bangunan perlu cukup lebar untuk laluan
A4.2 dua pengguna kerusi roda (minimum 1800 mm) (SIRIM MS
1331 dan MS 1184).
Pintu masuk automatik disediakan dan sekiranya tiada pintu 1. Pengguna kerusi roda/
A4.3 demikian maka perlu disediakan pintu yang boleh dibuka cacat anggota
dengan sebelah tangan. 2. Orang Buta
Perlu ada penggunaan color contrast pada ruang masuk ke 3. Perempuan
A4.4 bangunan serta permukaan lantai dot type block perlu mengandung
disediakan di anjung masuk bagi tujuan tanda amaran. 4. Kanak-kanak dan
Simbol khas OKU (Orang Kelainan Upaya) atau tanda khas orang kerdil
A4.5 perlu disediakan untuk panduan masuk/ keluar kemudahan 5. Orang tua
orang kelainan upaya.
Pintu kaca hendaklah mempunyai tanda yang jelas di antara
A4.6 paras 800 mm -1500 mm (SIRIM Kod MS 1184 : 1991) dari
lantai untuk kemudahan orang kurang penglihatan
memasuki bangunan.
Permukaan laluan bertekstur yang sesuai perlu disediakan
A5 Permukaan A5.1 untuk memandu arah orang buta di kawasan-kawasan
Laluan pejalan kaki dan laluan khas.
Bertekstur Dua jenis permukaan laluan:
1. Dot type block memberi tanda amaran bertujuan
menangkis halangan dan bahaya, menunjuk arah dan
A5.2 amaran sekiranya menghampiri selekoh dan simpang
(SIRIM Kod MS 1331 : 1993).
2. Line type block asas kepada menunjuk arah laluan (SIRIM
Kod MS 1331 : 1993). 1. Orang buta
Tempat yang perlu disediakan permukaan laluan khas:
i. Berhadapan anjung masuk bangunan, mana-mana
tangga di luar bangunan dan di hadapan kemudahan
tempat melintas;
A5.3 ii. Anjung keluar/ masuk terminal pengangkutan awam;
iii. Di kaki lima menghala ke bangunan;
iv. Laluan pandu arah dari kemudahan awam ke terminal
pengangkutan awam yang berhampiran; dan
v. Berhadapan laluan trafik.
A6 Tangga/ Tangga Spesifikasi penyediaan tangga perlu mengikut SIRIM MS
A6.1
Automatik 1184 : 1991 1. Pengguna kerusi roda/
Permukaan yang berbeza perlu disediakan di awal dan akhir cacat anggota
tangga sebagai tanda permulaan mendaki dan mengakhiri 2. Orang buta
A6.2
tangga, serta perlu ada color contrast pada anak tangga 3. Orang tua
pertama dan akhir. 4. Perempuan
A6.3 Handrail perlu disediakan di kedua-dua belah tangga. mengandung
Contoh Tangga Automatik 5. Kanak-kanak dan
Papan tanda khas perlu disediakan di tangga-tangga untuk
A6.4
kemudahan orang kelainan upaya. orang kerdil
Mana-mana terminal pengangkutan awam, escalator perlu
A6.5
disediakan.
A7 Lintasan Pejalan Lintasan pejalan kaki perlu disediakan:
kaki i. Kawasan-kawasan yang melintasi trafik;
ii. Berhampiran dengan pusat-pusat kebajikan, rumah-
rumah orang tua dan orang pekak serta pusat orang
buta;
iii. Berhampiran dengan hospital-hospital dan klinik; 1. Pengguna kerusi roda/
A7.1 iv. Berhampiran kawasan membeli-belah; cacat anggota
v. Luar kawasan sekolah; 2. Orang buta
vi. Lampu isyarat khas (audio signal) perlu disediakan 3. Orang tua
untuk kemudahan golongan kurang upaya melintas 4. Perempuan
khususnya bagi orang buta (SIRIM Kod MS 1331 : 1993); mengandung
dan 5. Kanak-kanak dan
vii. Berhampiran kawasan ibadat. orang kerdil
A7.2 Permukaan lintasan bertekstur perlu disediakan di kedua-
dua arah ke pelican crossing (SIRIM Kod MS 1331 : 1993)
Pada jalan-jalan utama di mana trafik adalah sibuk (di mana
A7.3 pembahagi jalan adalah cukup luas atau lebih 5 kaki) pelican
crossing perlu disusunatur secara staggered (SIRIM Kod MS
1331 : 1993)
4-20
sambungan
TLKK perlu disediakan di semua bangunan awam,
B1 Tempat Letak B1.1 bangunan perniagaan, kawasan rekreasi, terminal
b. Reruang pengangkutan awam dan kediaman bertingkat.
Kereta Khas
(TLKK) TLKK mestilah dihubungkan dengan laluan orang
B1.2 kelainan upaya dan disediakan step ramp selebar 1000
mm di mana sesuai (SIRIM Kod MS 1331 : 1993)
Lokasi TLKK mestilah disediakan paling hampir dengan
laluan dan anjung masuk ke bangunan. Keluasan
B1.3 sesuatu ruang termasuk kawasan perpindahan dari
kenderaan ke kerusi roda (accessible) mestilah
mengikut SIRIM Kod MS 1331 : 1993.
TLKK mestilah di permukaan yang rata dan disertakan
dengan simbol orang kelainan upaya yang mudah 1. Pengguna kerusi roda/
B1.4 cacat anggota
dilihat di atas permukaan ruang TLKK dan di tiang
tanda berhampiran yang disertakan simbol. 2. Orang tua
Simbol TLKK mestilah disediakan di kawasan letak
kereta sama ada di luar atau dalam bangunan dan
B1.5 dapat dilihat apabila memasuki kawasan TLK. Tanda
yang menunjukkan arah ke ruang TLKK mestilah juga
disediakan (SIRIM Kod MS 1184 : 1991)
Jumlah ruang TLKK bagi sesebuah bangunan mestilah
mengikut nisbah yang ditetapkan oleh SIRIM Kod MS
B1.6 1184 : 1991 iaitu satu ruang bagi setiap 100 kenderaan
dan sekurang-kurangnya 2 ruang TLKK bagi setiap
kategori bangunan.
TLKK mestilah disediakan bagi kereta biasa dan van
B1.7 mengikut keluasan ruang, iaitu 3300 mm lebar x 6600
mm panjang (SIRIM Kod MS 1331 : 1993)
B2 Tandas Tandas bagi orang kelainan upaya mestilah disediakan
di semua bangunan awam, bangunan perniagaan, 1. Pengguna kerusi roda/
B2.1 kawasan rekreasi dan terminal pengangkutan awam. cacat anggota
Bilangan dan reka bentuk tandas mestilah mengikut 2. Orang buta
SIRIM Kod MS 1184 : 1991. 3. Orang tua
kerdil
Simbol tandas lelaki/ perempuan hendaklah timbul

B2.2 (embossed) dan diletakkan di pemegang pintu masuk
tandas.
Bilik persalinan/ penyusuan perlu disediakan di

B3 Bilik Persalinan/ 1. Perempuan menyusukan
B3.1 tempat-tempat awam terutamanya di kompleks-
Penyusunan anak
kompleks perniagaan.
Unit kediaman bagi orang kelainan upaya harus 1. Pengguna kerusi roda/
B4 Peruntukan Unit diperuntukkan di tingkat bawah bangunan kediaman cacat anggota
Kediaman B4.1
bertingkat. 1% atau sekurang-kurangnya 1 unit 2. Orang buta
daripada jumlah keseluruhan unit kediaman. 3. Orang tua
Kedai runcit (corner shop) bagi kegunaan harian untuk
cacat anggota
penduduk setempat yang boleh digunakan oleh orang
B5 Kedai Runcit 2. Orang tua
B5.1 kelainan upaya mestilah disediakan di kawasan
(Corner Shop) 3. Kanak-kanak dan orang
perumahan. Peletakannya hendaklah di penjuru blok-
blok perumahan. kerdil
4. Orang buta
1. Orang buta
Hentian bas perlu disediakan di tempat tumpuan
2. Orang tua
B6 Hentian Bas B6.1 awam seperti pusat membeli-belah dan riadah dan
persimpangan jalan utama.
cacat anggota
4-21
sambungan
Peletakan papan-papan tanda perlulah mendatar
(horizontal) dengan ketinggian yang efektif (boleh dibaca
c. Kemudahan C1.1
oleh orang kelainan upaya). Ketinggian papan tanda jalan
Sokongan hendaklah sekurang-kurangnya 2000 mm dari paras jalan.
C1 Papan tanda Papan tanda tunjuk arah perlu menunjukkan laluan tanpa 1. Pengguna kerusi roda/
kenyataan, tanda C1.2
halangan ke bangunan atau ke kawasan tertentu. cacat anggota
tunjuk arah,
keterangan Warna, tulisan dan saiz papan tanda mesti jelas dan boleh 2. Orang tua
C1.3
dibaca. 3. Orang buta
bertulis, tanda
amaran dan Papan tanda dengan tulisan braille perlu disediakan untuk 4. Kanak-kanak dan
C1.4
kemudahan golongan buta. orang kerdil
sebagainya
Tanda amaran berbunyi/ berlampu di kawasan-kawasan
C1.5 bahaya serta kawasan pembinaan perlu disediakan.
Peletakan tanda amaran tersebut mestilah di sekitar
kawasan berkenaan.
C2 Papan Tanda Papan tanda khas orang kelainan upaya perlu disediakan
cacat anggota
Khas C2.1 untuk menunjukkan lokasi kemudahan golongan tersebut
2. Orang tua
seperti tandas, tempat letak kereta dan lain-lain.
3. Orang buta
Sebanyak 5% daripada bangku-bangku di tempat awam
C3.1 dikhaskan untuk orang kelainan upaya. Sekurang-kurangnya 1. Pengguna kerusi roda/
satu tempat duduk dikhaskan untuk orang kelainan upaya. cacat anggota
C3 Bangku/ Tempat Tempat-tempat tertentu seperti laluan pejalan kaki atau 2. Orang tua
C3.2
Duduk fixed gili-gili perlu menyediakan tempat duduk/ berehat. 3. Orang buta
ataupun built-in C3.3 Peletakan bangku/ tempat duduk perlulah mudah sampai. 4. Perempuan
dan meja Rekabentuk bangku perlu menepati ciri-ciri keselesaan, mengandung
5. Kanak-kanak dan
kesesuaian ketinggian dan keselamatan. Penyandar,
C3.4 orang kerdil
pemegang dan permukaan kerusi mestilah sesuai untuk
kegunaan orang kelainan upaya.
Sekurang-kurangnya satu telefon awam khas disediakan di
C4.1
tempat awam. 1. Pengguna kerusi roda/
Ciri-ciri telefon khas yang perlu diambil kira : cacat anggota
C4 Pondok Telefon,  Laluan/ akses tanpa halangan ke telefon 2. Orang buta
Berbayar dan  Papan tunjuk arah 3. Orang tua
kemudahan C4.2  Reka bentuk telefon yang mudah dengan ketinggian 4. Perempuan
seumpamanya tidak melebihi 200 mm dari aras bawah telefon (SIRIM mengandung
kod MS 1331 : 1993) 5. Kanak-kanak dan
 Alat bantuan tambahan disediakan (sekiranya perlu) orang kerdil
 Peletakan telefon tidak menghalang laluan
Peletakan, kesesuaian, reka bentuk dan ketinggian elemen
C5 Peti surat C5.1 1. Pengguna kerusi roda/
mesti mengambil kira keupayaan orang kelainan upaya.
cacat anggota
C6.1 Aspek keselamatan mesti diambil kira
2. Orang buta
Penutup longkang/ parit perlu mempunyai ciri-ciri 3. Perempuan
C6 Longkang/ Parit keselamatan seperti sama rata dan tidak berlubang-lubang mengandung
C6.2
terutamanya di bangunan awam, bangunan perniagaan dan 4. Kanak-kanak dan
terminal pengangkutan awam. orang kerdil
Reka bentuk dan bahan binaan pagar mestilah mempunyai
C7 Pagar C7.1 1. Orang tua
ciri-ciri keselamatan dan ketahanan.
Halangan-halangan laluan dihindarkan terutama di laluan/ 1. Pengguna kerusi roda/

C8.1 pejalan kaki dan tempat tumpuan awam. cacat anggota
C8 Halangan-
2. Orang buta
halangan (pokok,
3. Perempuan
pasu bunga, tiang Peletakan tanda arah/ papan tanda, tiang lampu, pondok
mengandung
lampu, papan telefon seharusnya di tepi laluan awam tanpa mengganggu
C8.2 4. Kanak-kanak dan
tanda dan kerb) pergerakan.
orang kerdil
5. Orang tua
C9 Tiang Lampu Peletakan tiang perlu sesuai untuk memberi laluan tanpa Semua orang kelainan
C9.1
Isyarat Melintas halangan. upaya.
4-22
Keperluan Penyediaan TLK bagi golongan OKU:

Jumlah Tempat Letak Kereta Biasa Keperluan Tempat Letak Kereta Orang Kelainan
Upaya Yang Perlu Disediakan
1 – 25 1
26 – 50 2
51 – 75 3
76 – 100 4
101 – 150 5
151 – 200 6
201 – 300 7
301 – 400 8
401 – 500 9
501 – 1000 2 % daripada jumlah
Lebih 1000 20 tambahan 1 setiap 100 selepas 1000
Contoh : Penyediaan TLK untuk Golongan OKU
4-23
KEMUDAHAN REKREASI :
KM7-1 TANAH LAPANG & REKREASI
Definisi Kawasan lapang:
Tanah lapang berdasarkan Akta 172 ialah tanah lapang sebagai mana-mana tanah sama ada dikepung atau
tidak yang dikhaskan atau dirizabkan untuk dikhaskan atau sebahagiannya sebagai suatu taman bunga awam,
taman awam, padang sukan dan rekreasi awam, tempat makan angin awam, tempat jalan kaki awam atau
sebagai suatu tempat awam.
Dasar Penyediaan Tanah lapang:
1. Penyediaan tanah lapang dan rekreasi hendaklah disediakan secara berpusat, di kawasan yang rata,
berfungsi dan mengikut jenis dan hierarki iaitu taman permainan kanak-kanak, taman tempatan, taman
bandar, taman wilayah dan taman negeri.
2. Peruntukan tanah lapang bagi suatu projek pembangunan:

i. 10% daripada keseluruhan kawasan pemajuan perumahan yang mempunyai 50 atau lebih unit
rumah, atau pemajuan kawasan pembangunan 5 ekar dan lebih diperuntukkan sebagai tanah
lapang, tidak termasuk taman wilayah/bandar.
ii. Bagi pemajuan perumahan yang mempunyai 50 atau kurang unit perumahan atau kurang daripada
5 ekar, perlu diperuntukkan 5% tanah lapang hendaklah digunakan.
iii. Bagi plot pembangunan perumahan bertingkat, piawaian 1,000 penduduk : 2 hektar tanah lapang
digunakan.
iv. 30% dari jumlah kawasan penstabilan cerun, kemudahan utiliti, zon penampan, jalur hijau dan
kolam takungan air boleh diambil kira sebagai sebahagian daripada 10% tanah lapang
Contoh pengiraan;
30% daripada kawasan tadahan/kolam takungan/zon penampan/jalur hijau seluas 3 ekar ialah:
30
X 3 ekar = 0.9 ekar
100
Oleh itu, hanya 0.9 ekar daripada 3 ekar boleh dikira sebagai sebahagian daripada 10% tanah
lapang.
v. Tanah Lapang hendaklah diserah kepada Kerajaan Negeri untuk diwartakan sebagai tanah lapang.
3. Pencawang TNB, Kolam Rawatan Kumbahan atau sebarang struktur binaan tidak dibenar di atas tanah
lapang.
4. “Accidential Open Space” tidak dibenarkan.
5. Menyediakan lorong selebar 6.1m (20’) bagi binaan bersebelahan tanah lapang seperti bangunan
perumahan, TNB, kemudahan awam dan utiliti.
6. Perimeter planting dengan lebar minima 3.1m (10’) bagi kawasan perumahan bertingkat, perniagaan
dan perindustrian hendaklah disediakan bagi tujuan landskap.
4-24
Saiz Bilangan Jarak

Jenis dan Hierarki Kemudahan Sokongan
kawasan Penduduk Perkhidmatan
a. Taman Negara Tiada Had Tiada Had Seluruh Negara  Kawasan pemuliharaan alam
Nasional sekitar;
 Kemudahan penginapan termasuk
chalet, tetapi tidak menjejaskan
ekologi dan wild life;
 Kemudahan utiliti;
 Tempat letak kereta dan bas;
 Kedai dan Gerai;
 Tempat penginapan;
 Surau
 Wakaf;
 Tandas;
 Telefon awam;
 Tempat makan; dan
 Kemudahan pengangkutan awam.
b. Taman Wilayah/ 100.0 hek Seluruh Dalam lingkungan  Kemudahan seperti tempat
Taman Negeri (250.0 ek) penduduk 1 jam perjalanan perkelahan, perkhemahan, hiking,
(Contoh: Taman ke atas dalam Wilayah dengan boating dll;
Endau Rompin, atau kenderaan  Kompleks sukan terbuka;
Taman Warisan Perbandaran  Kawasan semula jadi seperti tasik,
Negeri Selangor) (1 Taman air terjun dll;
Wilayah antara  Kawasan rekreasi seperti jungle
1 atau 2 tracking, hutan lipur dan tempat
daerah) penyelidikan alam sekitar;
 Tempat penginapan termasuk
tapak perkhemahan, karavan dan
chalet;
 Kedai dan gerai;
 Tandas;
 Telefon awam;
 Surau;
 Tempat letak kenderaan
(bergantung pada keluasan);
 Kemudahan pengangkutan awam.
4-25
sambungan
Saiz kawasan Bilangan Penduduk Jarak
Perkhidmatan
c. Taman Bandar 40-100 hek 50,000 ke atas Lingkungan 0.5  Padang sukan;
(1 taman bagi (100-250 ekar) km (0.3-6 batu) ½  Gelanggang permainan;
setiap PBT) jam perjalanan  Kompleks sukan;
 Kolam renang;
 Driving Range;
 Padang permainan kanak-
kanak;
 Kawasan berkelah dan
berkhemah;
 Aktiviti sukan air;
 Hutan lipur dan taman bunga;
 Wakaf;
 Surau;
 Tandas, telefon awam;
 Tempat penginapan;
 Tempat makan/gerai;
 Kemudahan pengangkutan
awam;
 Tempat Letak Kenderaan:
- 35 petak kereta bagi 2.0
hek (5 ekar) pertama.
- Tambahan 1 petak kereta /
1500mp (16,145.8kp) luas
tapak selebihnya.
- Tambahan 30% petak
motosikal.
- Tambahan petak bas
mengikut jenis aktiviti dan
keperluan tapak.
d. Taman 8-40 hek i. Setiap 12,000 Lingkungan 3 km  Pelbagai gelanggang

Tempatan (20-100 ek) orang penduduk; (1.8 batu) permainan dan padang bola
dan dalam bentuk kompleks sukan
ii. Setiap kecil;
pertambahan  Kolam renang;
12,000 orang  Taman dan kawasan
penduduk permainan kanak-kanak;
memerlukan 8  Kawasan berkelah dan
hek (20 ekar). adventure game;
 Dewan tertutup;
 Gerai;
 Tandas awam;
 Wakaf;
 Telefon awam;
 Tempat makan;
 Kemudahan pengangkutan
awam;
 Tempat Letak Kenderaan:
35 petak kereta bagi 2.0hek (5
ek) pertama.
Tambahan 1 petak kereta /
1500mp (16,145.8kp) luas
tapak selebihnya.
Tambahan 30% petak
motosikal.
Tambahan petak bas mengikut
jenis aktiviti dan keperluan
tapak.
4-26
sambungan
Saiz Bilangan Jarak
kawasan Penduduk Perkhidmatan
 Padang permainan kanak-
e. Padang 1.2hek o Setiap 3,000 Lingkungan kanak;
Kejiranan (3.0 ek) orang penduduk; 1.5km  Padang bola;
dan (0.9 batu)  Gelanggang badminton, tenis,
o Setiap takraw dll;
pertambahan  Kawasan jogging;
3,000 orang  Taman dan perteduhan;
penduduk  Tempat rehat;
memerlukan  Telefon awam;
2.0hek (5.0 ek)  Tandas; dan
 Tempat Letak Kenderaan
- 35 petak kereta bagi 2.0 hek
(5 ek) pertama.
1500mp (16,145.8 kp) luas
tapak selebihnya.
- Tambahan 30% petak
motosikal.
- Tambahan petak bas
mengikut jenis aktiviti dan
keperluan tapak.
f. Padang 0.6hek o Setiap 1,000 Lingkungan  Kawasan teduhan taman;
Permainan / (1.5 ek) orang penduduk; 1km  Kawasan berturap dan
Laman sukan dan (0.6 batu) berlampu untuk gelanggang
o Setiap sukan dan permainan;
pertambahan  Kawasan permainan kanak-
1,000 orang kanak;
penduduk  Adventure ground;
memerlukan  Telefon awam;
0.6hek (1.5ek)  Tempat letak kenderaan
- 10 petak kereta bagi 0.4 hek
(1 ekar) pertama
600mp (6458.3 kp) luas
tapak selebihnya
-Tambahan 30% petak
motosikal
g. Lot Permainan 0.2hek o Setiap 300 orang Lingkungan  Kawasan berumput;
(0.5 ek) penduduk; 0.5km  Kawasan berpasir;
o Setiap (0.3 batu)  Tempat berteduh dan tempat
pertambahan duduk;
300 penduduk  Alat permainan kanak-kanak.
memerlukan
0.2hek (0.5ek)
4-27
PENGHARGAAN
PLANMalaysia@Pahang (Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Pahang) ingin

mengucapkan setinggi-tinggi penghargaan dan jutaan terima kasih kepada semua pihak
yang terlibat dalam penyediaan manual ini antaranya Pihak Berkuasa Tempatan (PBT)
Negeri Pahang, Jabatan / Agensi Kerajaan, warga PLANMalaysia@Pahang dan mana-
mana individu yang menyumbang dari segi tenaga dan buah fikiran samada secara
langsung ataupun tidak langsung dalam menjayakan penyediaan Manual Piawaian
Perancangan Negeri Pahang.
Tidak dilupakan juga, jabatan ini ingin memberikan penghargaan yang tidak terkira
kepada jabatan- jabatan yang terlibat di atas segala kerjasama dan sokongan padu
yang disumbangkan bagi menghasilkan manual ini. Antara jabatan-jabatan yang terlibat
ialah:
 Jabatan Pendidikan Negeri Pahang
 Jabatan Kesihatan Negeri Pahang
 Jabatan Bomba dan Penyelamat Negeri Pahang
 Ibu Pejabat Polis Kontinjen Negeri Pahang
 Majlis Agama Islam Pahang
 Majlis Perbandaran Kuantan
 Majlis Perbandaran Temerloh
 Majlis Perbandaran Bentong
 Majlis Daerah Pekan
 Majlis Daerah Lipis
 Majlis Daerah Raub
 Majlis Daerah Jerantut
 Majlis Dearah Bera
 Majlis Daerah Rompin
 Majlis Daerah Cameron Highlands
 Majlis Daerah Maran

GLOSARI
Anjakan Bangunan = Merujuk kepada jarak di antara bangunan

dengan sempadan garisan bangunan, rizab
atau bangunan lain di mana sebarang
pembinaan tidak dibenarkan.
Bazar / Arked = Merupakan premis perniagaan yang

ditempatkan di dalam lorong berbumbung
atau di dalam bangunan yang
menempatkan aktiviti perniagaan
kecil‐kecilan dan berbentuk tidak formal.
Plinth Area = Kawasan ‘Plinth’ adalah bahagian kawasan

dari sesuatu lot yang akan diliputi oleh
bangunan.
Kedai Mampu Miik = Adalah kedai kos rendah, menjalankan

kegiatan perniagaan dan perkhidmatan
berskala/modal kecil. Saiz lot yang lebih kecil
dengan empat pilihan seperti yang
dinyatakan dalam Dasar Pengenaan Kedai
Mampu Milik Negeri Selangor. Harga seunit
adalah kurang daripada RM150,000.00.
Plot Ratio = Pengiraan nisbah plot adalah nisbah antara

jumlah luas lantai suatu bangunan (termasuk
ruang‐ruang utiliti, ruang pengudaraan,
tangga koridor dan teres dan tidak termasuk
Tempat Letak Kereta bertingkat dan Tempat
Letak Kereta bawah tanah) dengan luas plot
bangunan sebagaimana yang diukur antara
garisan sempadan ukur atau, jika tidak ada
garisan sempadan ukur, antara garisan
sempadan sementara.
Perimeter Planting = Merupakan kawasan/ jaluran tanaman di

sekeliling tapak pembangunan dengan jarak
minimum 3.1m(10’) untuk tujuan landskap.
Zon Penampan = Kawasan yang memisahkan dua aktiviti guna tanah

yang bercanggah, contohnya kawasan perumahan
dan industri. Kebiasaannya terdiri daripada kawasan
hijau.
Veranda way = Merupakan laluan pejalan kaki yang disediakan

bagi kemudahan pelanggan terutamanya di
kawasan komersial.
Langkau api = Merupakan jarak atau ruang yang memisahkan

antara bangunan dengan tujuan memutuskan
hubungan atau bagi mengawal kebakaran atau
bahaya lain untuk kegunaan seperti laluan atau
sebagai kawasan lapang.
Free-standing building = Sebuah struktur bangunan yang tidak bercantum

dengan mana- mana bangunan sebagai contoh
pangsapuri perkhimdmatan.
SINGKATAN KATA
hek Hektar
m Meter
mp Meter Persegi
kp Kaki Persegi
mm Milimeter
km Kilometer
TLK Tempat Letak Kereta
TLKK Tempat Letak Kereta Khas
TLL Tempat Letak Lori
TLM Tempat Letak Motosikal
OKU Orang Kurang Upaya
JPBD Jabatan Perancangan Bandar dan Desa
RT Rancangan Tempatan
RKK Rancangan Kawasan Khas
LRT Light-rail Transit
CCTV Closed-Circult Television
SPAH Penggunaan Semula Air Hujan
SM Agama Sekolah Menengah Agama

Sidang Redaksi / Editiorial
Ketua Editor:
Dato’ Hazizah binti Sulaiman
Penyunting / Editor
Nor Akhiruddin bin Mohamad Nazri
Edzwady Sham bin Elias
Penyelidik / Pengarang
Kamarulzaman bin Abd Rahman
Pembantu Penyelidik
Ezwady Sham bin Elias
Mohd Khairul Anuar bin Abdullah
Farah Syahirah Binti Suhailin
Pereka grafik
Ezwady Sham bin Elias
Mohd Khairul Anuar bin Abdullah

Full Manual Piawaian Perancangan Pahang

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Full Manual Piawaian Perancangan Pahang

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Cetakan Pertama /

(Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Negeri Pahang)

Mana-mana bahagian dalam laporan ini tidak boleh

diterbitkan semula, disimpan dalam cara

yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan

dalam sebarang bentuk cara, sama ada

dengan cara elekronik, gambar rakaman dan sebagainya

tanpa terlebih dahulu mendapat kebenaran bertulis

Perpustakaan Negara Malaysia Data Pengkatalogan-dalam-Penerbitan

MAJLIS MAJLIS MAJLIS

MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH

MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH

MAJLIS DAERAH MAJLIS DAERAH LEMBAGA PEMBANGUNAN

Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang merupakan sebuah dokumen

Dokumen ini disediakan bertujuan bagi mewujudkan persekitaran yang berdaya

Akhir kata diharapkan pematuhan kepada Manual Piawaian Perancangan Negeri

Manual Piawaian Perancangan

Assalamualaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh dan Salam Sejahtera.

Disini saya ingin mengucapkan setinggi-tinggi tahniah kepada

Penghasilan dokumen ini akan memberikan impak yang besar dalam

Besarlah harapan saya agar dokumen ini dapat digunakan sebagai

DATO’ SRI DIRAJA HAJI ADNAN BIN HAJI YAAKOB,

Assalamualaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh dan Salam Sejahtera.

Syabas diucapkan kepada PLANMalaysia@Pahang kerana telah berjaya

Saya juga berharap dengan adanya Manual Piawaian Perancangan Negeri

DATO’ SRI MUHAMMAD SAFIAN BIN ISMAIL,

Assalamualaikum Warrahmatullahi Wabarakatuh dan Salam Sejahtera.

Bersyukur kita ke hadrat illahi atas rahmat dan izin-Nya

Semoga penyediaan Manual Piawaian Perancangan Negeri Pahang ini

DATO’ HAZIZAH BINTI SULAIMAN

GARIS PANDUAN PENYEDIAAN KUOTA BUMIPUTERA

- Maksud semua jenis pembangunan merangkumi semua komponen pembangunan

Semua Jenis Pemajuan

Pihak Berkuasa Tempatan 30%

* Nota : Surat Pekeliling YB. Setiausaha Kerajaan Pahang Bil. 01/2017 :

PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT

PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED STRATA )

JENIS PEMAJUAN PERINDUSTRIAN :

KELAS–KELAS AKTIVITI PERINDUSTRIAN:

 PIAWAIAN KEMUDAHAN MASYARAKAT :

KM2 KEMUDAHAN PENDIDIKAN :

KM3 KEMUDAHAN KESELAMATAN & KECEMASAN

KM4 KEMUDAHAN KEAGAMAAN

KM6 KEMUDAHAN KOMUNITI

KM7 KEMUDAHAN REKREASI

MANUAL PIAWAIAN PERANCANGAN

PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED HOUSING )

PERUMAHAN BERBILANG TINGKAT

PERUMAHAN BERTANAH ( LANDED STRATA )

PERUMAHAN BERTANAH (LANDED HOUSING) :

KOS SEDERHANA KOS

Lorong Belakang  6.1 m (20’)

Jarak Maksimum Cucur Atap

* Tertakluk kepada keadaan tanah / lot

Tiang Anjung 3.1m Anjakan

Cucur Atap Anjung Kereta

atau Garisan Jalan Garisan jalan

PERUMAHAN BERTANAH (LANDED HOUSING) :

Bilangan Tingkat  3 tingkat (mengikut keadaan  2 tingkat

o Anjakan Hadapan Anjung Kereta  3.1m (10’)  3.1m (10’)

Jarak maksimum Cucur Atap (roof

PERUMAHAN BERTANAH (LANDED HOUSING) :

RUMAH SESEBUAH RUMAH SESEBUAH

Jalan Buntu (Cul-de-sac)  Maksimum 304.8m (1000’)