You are on page 1of 3

Thupui : Ngai rawh, I lal I hnenah a lo kal e.

Zakaria 9:9, Matthaia 21:1-5


1. Kan Lal chu kan hnenah a lo kal
2. Lal fel, hnehtu leh inngaitlawm a ni
3. Hlim takin lawm ila, amah I chawimawi ang u.

Khawvelah hian Lal ropui tak tak leh thil ti thei tak tak - Solomona te, Nebukanezara te, Alexander the
Greate, Ashoka the Greate leh lal dang tam tak, ropui tak tak an lo piang tawhin ro an lo rel tawh thin a
ni. Heng lal te hian ro an rel in lal ram zau tak tak an nei thin a, mahse chung an lal ram te, an lal hun
chhungte, an rorel hunchhung te chuan tawp chin a nei a, chuai chin a nei thin a ni.

Hla siamtu chuan -----


Khawvelah hian Lal tam tak an lo piang ta,
Mahse Lal Krista ang hi an la piang ngai lo,
Van lal fa a lo piang, Lal Kraun min khumtir tur
Van mi zawng zawng pawhin min lawmpui ve rawh u

a lo tia, Lal Isua hi chu khawvel Lal kan han tarlan te ang lo takin –A lalram in lal hun chhung a nei lo a,
tawp ni a nei dawn hek lo a, a ram a zau zel dawn a ni. Khawvel lal ram neitur a beituten indona, thihna
leh hmanrua hrang hrang an hman laiin Lal Isua chuan a lal ram din turin thuawihna, inngaihtlawmna
leh midangte mahni nun thap na hmangin a lal ram a rawn din a ni. Vawiina kan thupui – Ngai rawh, i
lal i hnenah a lo kal e a tih a, helai a Lal a rawn tih hi he kan Lal Isua krista ngei hi a ni. Khawvelah hian
Lal tam tak an piang tawh a, an piang mek zel bawk a, mahse he kan Lal Isua ang hi lal dang an la
piang ngai lo a, an piang dawn bawk hek lo. Lal Isua krista lal ram hi khawvel lal ram din ang a din theih
a ni lo a, democracy ram ah chuan ram mipuiten vote thlakin kan lal tur kan zawng thin a, lalna
inrochun thin chuan inrochunna hmang lal ram an din thin a ni, chutiang chu khawvel mi te lal ram kan
din dan leh lal ram din tur kan hmalak thin dan a ni. Mahse Lal Isua lal ram chu chutiang a din chi a ni
ve lo a, inthlan hmang a din chi a ni lo a, Political party hmang a siam chi a ni ve lo a ni.

Lal Isua, Lei leh van lal ber chuan, a lal thutthleng kalsanin, hringfaten a chhandamna kan chan
leh theih nan kan hnenah a lo kal a. Lei leh van lal ber lal tur zia, a din hmun ropui zia hi keini mihringte
tan chhut phak rual a ni lo a, ngaihtuah phak rual a ni hek lo. Mizoram ah chuan kan Chief Minister te hi
kan lal ber an ni mai a, an ni te hian keini mipui vantlang te nen a khai khin chuan dinhmun sang tak ni
mahse, Lei leh van lal ber dinhmun hrethiam pha tur in an ni chuang lo ti ila kan sawi sual awm lo e.
Chutiang zelin khawvelah ah ram hrang hrang ten, ram hotuber – lal kan nei theuh a, chungte chu keini
te dinhmun nen chuan a in thlau in a in ropui hleih hle mai, khawvel a mi hausa tak tak kan tih te
dinhmun pawh hi keini dinhmun nen chuan in thlau tak a ni. Hmanni deuh khan Anil Ambani fapa –
Anant Ambani chuan nupui ah Radhika Merchant a nei a, an inneih senso hi India pawia cheng
Vaibelchhia 1259 vel niin an sawi, a turu hem hem khawp mai. Chutiang khawp chuan khawvel a lal te
leh mi hausa te chuan an theihna ah khawvel an chen a, an thiltih theihna te an tilang thin a ni. Mihring
te ngaih ah chuan lang ropui viau mahsela, Lei leh Van lal ber dinhmun atang chuang engmah lo mai a
ni si a ni.

Chutiang dinhmun ropui tak atang chuan, Lal Isua chu a thilsiam mihringah lo changin, min
chhandam turin, a nun hlan turin a rawn kal a ni. Khawvel Lal te zingah hetiang ti ve duh an awm ang
em? A chhanna chu kan chiang vekin a rinawm. An awm lo ang. Lal Isua chu a mamawhte hnenah a in
lar thin a, an hnenah a kal thin a ni.

Luka 7:36 ah chuan – “Tin, Pharisaite zinga mi pakhatin a hnena chaw eiah a sawm a. Tin,
Pharisai inah chuan a lut a, chaw a kil a. Pharisai te hi Lal Isua hian mi vervek a tih te zing a mi an ni.
Chutichung chuan, Lal Isua duh a sawmtu chu Pharisai pawh ni se a hnenah Lal Isua hi a hnenah a kal
a, Lal Isua a pan a ni. Chhiah khawntu Zakaia chungchang kan en pawhin, Chhiat khawntu, sum tam
tak lo hlepru tawh thin a ni a, mahse Lal Isua hmuh tumin a pan a, Lal Isua zawkin a in ah a thlen tur
thu a hrilh a nih kha. Keini pawh kan nun hman mekah kawng bumboh kan kal changte, kan rah pelh
changte a awm ang, chung hun a lo thlen pawh a Lal Isua kan duhna hi bo lo se la, Lal Isua’n min rawn
kal chilh ve dawn a ni. Amaherawhchu helai ah hian zirtur pawimawh tak kan neiin a lang a, Lal Isua
krista rawngbawltu te hian, Lal Isua mamawha amah duhtute hi an mamawh an hmuh theih nan kal
chilhin, Lal Isua hnena hruai thlengturin theih tawp kan chhuah thin em? Ruihhlo avanga harsatna tawk
emaw, khawvel sualna dang tam tak avanga Lal Isua hmu hlei thei tawh lo te tan hian Lal Isua an hmuh
leh theih nan, an hnenah kal chilh a, anmahni chhanchhuah hna hi Lal Isua khawvela min chhandam
tura a rawn kal chhan a nih ang ngeiin hetiang lamah hian theihtawp kan chhuah leh zual a tul hle awm
e. Midang kan mamawha, midangin min mamawh bawka, chutiang chu kan nih si chuan, Isuan midang
a pan hreh lo ang chiah hian, a hnu zuitu leh a rawngbawltute hian midang hi kan pan (approach) duh
lo emaw, kan hreh tur a ni lo. A chang chuan kan chapona alo lan palh avang hian kan mamawh
ngawih ngawih leh min mamawhtute pawh hi, kan hlamchhiah lui thin a, hetiang chapona hi sual
hnathawh zawk a ni tih hriain, midang i pan hreh ngai lo ang u.

He khawvel kan dam chhung hian ringtu ten thlemna chi hrang hrang kan tawk thin a, a chang
chuan chu thlemna chuan min ti lungngai a, kan rum thin a ni. Mihring leh Pathian inkar thu, Sual leh
chhandamna thu te chu kan hre bel hle tawh a, Lal Isua chu kan Lal leh chhandamtu atan kan pawm a,
a hnenah kan inhlan ngei a. Chutih rualin engvangin nge he khawvelah hian kan la rum cheu ni le. He
khawvel chunga roreltu leh engkim chunga thu neitu chu kan Lal leh chhandamtu a nih si chuan
engvang nge ni ta? Ngatinge he khawvelah hian tihduhdah leh hrehawm a kan la awm cheu ni ti te in
kan inzawt thin. Chanchintha puandarh leh rawngbawlna kawng kan zawhnaah te pawh harsatna
namen lo leh mualphona, tihduhdahna nasa takte kan tawrh thin le?

Mathaia 4:1-10 kan chhiar chuan, Lal Isua’n thlemna a tawh leh a hnehna thu kan hmu. A
hnung kan zui kan Lal Isua ngei pawh he khawvel a hring chan chhung khan thlemna leh tihduhdah a
tawrhna te kha keini a hnung zuitu te entawn tur a lo zawh hmasa a ni. Chutiangin he khawvel kan
cham chhung hian thlemna chi hrang hrang kan tawk thin a. A chang chuan kan tlu lek lekin, kan rum
tlawk tlawk thin a ni. Kan Lal Isua ngei pawh khan thlalerah thlarau hruaia awmin, ni 40 chhung chaw ei
lo leh dang charin a awm a. Setana chuan kawng hrang hrangin a rawn thlem a, Chutianga Pathian
fapa meuh pawh thlema a awm chuan keini phei chu min va han thlem nasa thin dawn tak em!. Heta
Lal Isua thlema a awm tih kan hriat ruala thil lo lang chiang tak pakhat chu Thlemna kan tawh hian
Sualah kan tlu lut nghal mai lo tih hi a ni. Chu thlemna chu hneh theih a ni tih chiang takin a lang bawk.
Kan thlemna tawh leh harsatna tawhte a in ang vek lovang. Kan phak tawk leh kan tih theih tawk theuh,
kan duha kan tih leh kan duh lohva kan tih loh theih ngei hi kan hmaa chhawpin a awm thin. Chung
thlemna te chuan min ti lungngaiin a chang phei chuan kan rum tlawk tlawk thin reng a nih hi. Chu
thlemna chu engtin nge kan hneh theih ang tih hi a pawimawh khawp mai. Lal Isuan thlemna a tawh a,
a hnehna hmanrua chu ‘Tih ziak a ni’ tih kha a ni. Lal Isua chuan Setana laka hnehna kan chan theih
nan kawng min kawhhmuh a, amah ngeiin a lo tuar tawh a ni. Chuvangin keini pawhin he khawvela kan
cham chhunga Setana thlemna leh harsatna karah hnehna kan chan theih nan Lal Isua kawng zawh
leh a thute hi kan hriatchian deuh deuhva, hre chiang tura taihmak kan chhuah te pawh a tul takmeuh a
ni. Hla phuahtuin ‘Thawnthu hlui chu min hrilh rawh’ a tih angin kan theihnghilh dawn chang pawha kan
hriat nawn leh fo theih nana a tanpuina kan dil mawlh mawlh reng a tul a ni.

Chatuan atana kan tana a buatsaih van hmun ropui kan thlen hmain he khawvelah hian hun chi
hrang hrang, hlim ni leh lawm ni, tah ni leh tuarna chi hrang hrangte kan la tawk zel dawn. Heng hunah
hian Lal Isua, hnehtu leh chhandamna tluan tling min petu chuan in hnenah ka awm zel ang tih min
tiam a, khawvel hneha ngamtu, thihna hneha tho leha ngei chuan min tiam a ni. Chuvangin, hlau leh
khura hnung tawlh mai lovin, huaisen takin i bei zel ang u. Amah chu hnehtu a ni a, a dik a, a rinawma,
a ngheta, a danglam ve ngai si lova.
Lal Isua hi thihna hneha tholeh, min chhandamtu a ni. Thihna hi mihring te tan chuan kan
beiseina zawng zawng te, kan lo ruahman zawng zawng te ti tawp tu a ni a, min ti lungngai thin a ni.
Mahse Lal Isua Krista thihna hneha thawhlehna hian chak lo te min ti chak a, nun beidawng te beiseina
min siam sak a, beiseina nung - chatuanna nunna min pe a ni. Lal Isua zirtirte pawh khan Isua an man
kha chuan an lung ngai a, Lal Isua rawngbawlna chhunzawm lam pawh an rilru ah a lang chiah tawh lo
niin a lang, an eizawnna ngaiah an let leh hlawm anih kha, mahse Lal Isua thihna hneha thawhlehna
khan ringtu chak zawk ah a siam a ni. Keini pawh kan nitin nunah thlemna te, chauh chang te kan nei
thin, Lal Isua in thlemna a do hneh dan entawn tur min hnutchhiah hre reng ila, thihna hneha a
thawhlehna hian beiseina nung min siam sak zel se a duhawm hle mai.

Inngaihtlâwmna chu eng nge ni? He chapona khawvêlah hian mi ṭhenkhat chuan
inngaihtlâwmna chu chak lohna, a nih loh leh inrintâwk lohna angin an ngai mai thei a. Mahse, a kalh
chiah chu a ni zâwk fo ṭhîn. Inngaihtlâwmna hi tawitea hrilhfiah a har hle. Inngaihtlâwmna lantîr tûr
chuan chakna leh huaisenna neih a ngai a. Thuawihna te, dawhtheihna te, thuhnuairawlhna te,
insumtheihna te leh inpêkna te hi a keng tel vek a. A ṭul dan ang zêla dinhmun sâng zâwk aṭanga
tlâkthlâk ngam te, dawizep vâng ni lova a ṭûl avanga tlâwm zâwk ngam te, dawh a huna dawhtheih te,
a ṭul dân ang zêla tîrtu tâna tawrh theih te, mahni nihna anga lan a ṭul pawha lan mai ngamna ang chi
hi inngaihtlâwmna ze langsâr zualte an ni kan ti thei awm e.

Sabengtung a thlang ------

A ropuina zawng zawng hlîp a, van aṭanga lei sual thima lo kal, mite rawngbâwlsaktu leh thih
thlenga rinawm taka a Pa thu zâwmtu, Isua Krista nun leh chêt dân zawng zawng khan inngaihtlâwmna
awmzia sawifiahna ṭha ber a ni a. Hei hi Paula pawhin nei ve tûra min duhsak êm êm chu a ni.
Keini Lal Isua Krista hnung zui tute hian, kan zui Lal Isua Krista chu tlawm hunah a tlawm ngam thin
ang hian kan nitin nunah, rawng kan bawlho na ah te, kan office hna thawhna hmunah te, khawtlanga
kan chenho naah te hian Lal Isua ingaihtlawmna hi entawnin, a nun ang nunpui I tum tlat zel ang u.

BC 587 (BC(Before Christ) – BCE (Before Common Era), AD(Anno Domini)- CE(Common Era
– Religion neutral))ah khan Babulon lal ram chuan Jerusalem a run a, Jerusalem temple te an tichhia a,
Davida lalram leh a rorelna an nuai chimit a, Jerusalem a cheng hlun/native ho (Jerusalemites) an tih
ho te kha an chenna hmun Jerusalem atangin ram hrang hrang ah thawn darh an ni a. Kum 70 a lo ral
leh hnuah chuan chung Jerusalem a cheng, ram hrang hrang a tlan darh / thawn darh te chu an
Jerusalem ah ngei hian lo let lehin, Juda te an zalen hun tur leh David thlah atanga chhandamtu, an
lalram beisei chu din thar leh tumin hma an la a,

Jeremia 23:5 ah “Ngai teh, nite a lo thleng mêk e,” Tih hi Lalpa thuchhuak a ni. “Davida thlah
aṭangin lal dik tak a lo chawr chhuak ang a, Chu lal chuan fing takin ro a rêl ang. Ram pumah dik tak
leh fel takin thil a ti ang – tih kan hmuh ang khan. Mahse chu an beiseina leh an nghahhlelh em Davida
thlah atanga an harsatna zawng zawng laka chhandamtu chu a lo kal mai si lo a, kum tam tak chhung
chu Babulon lal ram bakah Persia, Greek leh Rom sawrkar hnuaiah hnuaichhiah leh tih duh dah in an
awm chhunzawm ta zel a ni.

Juda te hian Chhandamtu Messia an beisei leh an duhna hi a sang em em a, khawvela an


hrehawmna leh tawrhna zawng zawng chu rawn ti reh a, nuamsa leh thil ti thei ve tak – powerful taka
chen leh khawsaktawh kha an duhin an beisei a, an thlahlel em em a ni.

You might also like