Gwiazdy. Układ Słoneczny.

Rozwiążmy problemy
1. Ludzie od dawna marzyli o locie do kosmosu. Pierwsza żywa istota w kosmosie - pies, w 1957 r.
wysłany z satelity ,,Sputnik 2“. Pierwszą osobą, która poleciała do kosmosu jest Rosjanin Jurij
Gagarin. W 1961r. leciał z kapsułą kosmiczną ,,Vostok 1“. Lot trwał 1 godzinę 48 min. Jednak to był
dopiero początek całej eksploracji kosmosu ...
1. 1. Jak myślisz, dlaczego należy badać kosmos? Argumentuj.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
1. 2. Napisz swoją opinię o tym, czy w przyszłości będzie można dotrzeć nie tylko do planet Układu
Słonecznego, ale także do innych układów gwiezdnych, a może do innych galaktyk. Dlaczego tak
myślisz?
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2. Astronomowie mierzą odległości między gwiazdami w latach świetlnych (rok świetlny to
odległość, jaką światło pokonuje w ciągu roku; prędkość światła wynosi 300 000 km / s). Naukowcy
chcą wysłać wyprawę bezzałogowego statku kosmicznego do odległego układu gwiazd poza x lat
świetlnych. Załóżmy, że może przez cały czas poruszać się ze stałą prędkością 0,5 km / s.
2. 1. Za ile lat bezzałogowy statek kosmiczny dotrze do gwiazd wymienionych w tabeli?
 Musisz obliczyć, ile statek kosmicznych przeleci:
W ciągu minuty - .................................................; w ciągu doby - .................................................;
W ciągu godziny - ................................................; w ciągu roku - .................................................
 Na koniec oblicz, ile lat będzie latać i wypełnij tabelę.

Nazwa gwiazdy Odległość (km) od Ziemi Czas (w latach), przez który

statek kosmiczny dotrze do
gwiazdy
Proxima Centauri 40 086 000 000 000

Syriusz 88 189 200 000 000

Prokionas 97 008 120 000 000

Altair 140 301 000 000 000

Miejsce do liczenia
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2.2. Czy uważasz, że możliwe jest określenie odległości od Ziemi do gwiazdozbioru? Wyjaśnij
odpowiedź.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
Wykonajmy zadania
1. W pogodną noc patrząc w niebo, widzimy wiele gwiazd. Mając dobre oczy i cierpliwość,
moglibyśmy policzyć je do 2500, jeszcze więcej zobaczyć moglibyśmy prostą lornetką, a przy
pomocy potężnych nowoczesnych teleskopów mogliśmy zobaczyć nawet miliardy! Aby każdy mógł
bliżej przyjrzeć się ciałom na niebie, tworzone są obserwatoria astronomiczne. W 1969r. w
Moleckim rejonie, 70 km na północ od Wilna zostało utworzone Moleckie Obsorwatorium. W nim
nie tylko prowadzi się różnorodne badania, ale także organizuje się wycieczki.
1. 1. Jakie znasz rodzaje urządzeń do śledzenia ciała niebieskiego i czym się różnią?
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
1. 2. Jak myślisz, dla jakich dziedzin nauki obserwatoria są ważne? Daj przykłady.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
1. 3. Jak myślisz, dlaczego obserwatoria astronomiczne są zakładane z dala od miast, na odległych
obszarach, takich jak lasy lub pustynie?
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
1. 4. Dowiedz się, gdzie jeszcze możesz badać niebo na Litwie. Udostępnij znalezioną informację.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
1. 5. Znajdź dodatkowe źródła informacji o największych obserwatoriach astronomicznych na
świecie. Czym słynną?
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
2. Mapy pomagają nam orientować się na Ziemi, a mapy gwiazd pomagają nam nie zgubić się na
niebie. Uważa się, że pierwsze nazwy gwiazdozbiorów zostały wymyślone przez Egipcjan. Grecy
byli pierwszymi, którzy systematycznie obserwowali światła nieba. Zaproponowane przez nich
nazwy gwiazdozbiorów są nadal używane. Łącząc w umyśle najjaśniejsze gwiazdy gwiazdozbiorów,
można zobaczyć różne kształty. Zostały narysowane w starożytnych gwiazdozbiorach i owinięte
najpiękniejszymi legendami, dotarły do naszych czasów ze znaczącymi nazwami gwiazdozbiorów.
2.1.
Widzisz fragment nieba, zaznaczony w gwiazdozbiory. Znajdź te, które przypominają zwierzęta i
zapisz je do tabelki. Narysuj je schematycznie.
Zwierzę Nazwa gwiazdozbioru Rysunek gwiazdozbioru
2.2. Pomyśl i napisz jeszcze trzy gwiazdozbiory nie wymienione tutaj, ale ci znane (pamiętaj o
znakach horoskopów).
..................................................................................................................................................................
2.3. Pobędźcie astronomami i odkrywcami - stwórz własny „gwiazdozbiór” na niebie.

• Połącz razem gwiazdy, aby przedstawić „gwiazdozbiór”, który stworzyłeś.

• Wymyśl mu
nazwę: ................................................................................................................................
• Wyjaśnij, dlaczego chcesz go to tak nazwać.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
• Porównaj swoje rysunki z rysunkami przyjaciela. Omówcie „gwiazdozbiory”, które stworzyliście.
3. Słońce - to gwiazda, w jej systemie znajduje się Ziemia, najjaśniejszy obiekt na naszym niebie.
3.1. Na podstawie różnych źródeł informacji, opisz naszą najbliższą gwiazdę.
Odległość od Ziemi: ........................................ Jasność: .............................................................
Masa: ............................................................... Temperatura powierzchni: ................................
Znaczenie dla przyrody i człowieka: ......................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3.2. Wyjaśnij, dlaczego inne gwiazdy, znacznie większe niż Słońce, są dla nas widoczne tylko w
postaci kropek i chociaż emitują dużo ciepła, nie spalają Ziemi.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3.3. Wiesz już, że Księżyc jest satelitą Ziemi i jest znacznie bliżej Ziemi niż Słońce. Wyjaśnij,
dlaczego widzimy Księżyc i Słońce prawie tej samej wielkości.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
3.4. Pomyśl i uzasadnij, dlaczego nie możemy zaliczyć Księżyca do gwiazd. Podaj dwa argumenty.
1. ..............................................................................................................................................................
2. ..............................................................................................................................................................
Dane planet
4. W nocy, patrząc na czyste niebo, widzimy wiele
gwiazd nie poruszających się względem siebie. Jeśli
jednak jesteś wytrwały i obserwujesz niebo przez
kilka, a nawet kilka nocy, będziemy mogli zobaczyć
jakieś nieustannie wędrujące światła - planety (z
greckiego-plane wędrująca wśród gwiazd).
Ponieważ planety nie mają własnego źródła energii
światła widzialnego, dociera do nich rozproszone
światło słoneczne. Wykonaj zadania, korzystając z
danych w tabeli i tego tekstu.

4.1. Opisz ciało niebieskie - planetę.

..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
4.2. Czym różni się planeta od gwiazdy? Podaj dwie różnice.
1. ………………………………………………………………………………………………………..
2. ………………………………………………………………………………………………………..
4.3. Ile planet znajduje się w Układzie Słonecznym?
4.4. Norint lengviau įsiminti visų Saulės sistemos planetų pavadinimus tokia seka, kaip jos yra
išsidėsčiusios aplink Saulę, kartais siūloma išmokti tokią frazę: „Mažas vaikas žvaigždės mato jam
svarbu užtikt naujų planetų.“ Paaiškinkite, ką ji reiškia ir kodėl paskutinis jos Sugalvokite naują
posakį ir jį užsirašykite.
Aby ułatwić zapamiętanie nazw wszystkich planet w Układzie Słonecznym w kolejności, w jakiej są
ułożone wokół Słońca, czasami sugeruje się nauczenie się frazy: zanotować.
Która planeta w Układzie Słonecznym jest
największa?...........................................................................
Która planeta jest najmniejsza?................................................................................................................
4.6. Na podstawie wymiarów promienia planet, wpisz ich nazwy w schemacie:

4.7. Które dwie planety są najbardziej podobne rozmiarami do Ziemi?

.............................................................................. i ................................................................................
4.8. Pomyśl i napisz, co to jest rok.
..................................................................................................................................................................
4.9. Jak długo trwa rok ziemski?..............................................................................................................
4.10. Na której planecie w Układzie Słonecznym powinieneś mieć najwięcej lat? Wyjaśnij, jak to
obliczyłeś?
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
4.11. Ile razy w ciągu życia obleciałeś Słońce? Wyjaśnij swoją decyzję.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
4.12. Oblicz, ile lat na Ziemi trwa rok na tych planetach:
Merkury - .......................................................;
Mars - .............................................................;
Saturn - ...........................................................;
Neptun - ..........................................................;
Miejsce do obliczenia

5. Malarz postanowił narysować schemat rozmieszczenia planet. Mógł jednak narysować tylko jego
część, ponieważ zapomniał, jakie planety znajdują się w Układzie Słonecznym i jak.
5.1. Pomóż malarzowi skończyć schemat Układu Słonecznego.

5.2. W domu spróbuj samodzielnie zbudować model planet. Poproś o pomoc swoich rodziców lub
starsze rodzeństwo, a może wymyślisz model do zrobienia z przyjacielem lub przyjaciółmi z twojej
klasy. Przynieś go do szkoły i pokaż kolegom z klasy lub społeczności szkolnej.
6. Oprócz planet w przestrzeni kosmicznej znajdują się inne ciała niebieskie.
6.1. Korzystając z dodatkowych źródeł, wyjasnij, czym jest asteroida, jakie planety mają pierścienie
asteroid i ile asteroid jest zarejestrowanych.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
6.2. Wyjaśnij własnymi słowami, czym jest kometa.
..................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
6.3. Jak myślisz, że komety i asteroidy mogą zagrozić naszej planecie? (Pamiętaj, że Ziemia ma
atmosferę zawierającą tlen).
Tak, może, ponieważ.................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
Nie, nie może, ponieważ...........................................................................................................................
..................................................................................................................................................................