You are on page 1of 58

BAB XIX

MÉ RÉ CONTO ‫باب فيمن سن‬


AMAL KAHADÉ AN ‫سنة حسنة‬
ATAWA ‫أوسيئة‬
KAGORÉ NGAN

a. Dalil Al-Qur'an
1) Q.S. Al-Furqon (25) ayat 74
  
   
  
 


2) Q.S. Al-Anbiya (21) ayat 73

1
  
 
  
  
   

b. Dalil As-Sunnah
1) H.R. Muslim ti Abu Amr Jarir Ibnu Abdullah 

 ‫َو َع ْن َأِبي َع ْم ٍرو َج ِرْي ِرْبِن َع ْبِدِهّٰللا‬


‫َقاَل ُكَّنا ِفي َص ْد ِر الَّنَهاِر ِع ْن َد َر ُس ْو ِل‬
‫ َفَج ٓاَء ُه َق ْو ٌم ُع َر اٌة ُم ْج َت اِبى‬ ‫ِهللا‬
، ‫الِّنَم اِر َأِوْالَعَب اِء ُم َتَقِّل ِد ى الُّس ُيْو ِف‬
‫ َفَتَم َّع َر‬، ‫َع اَّم ُتُهْم َب ْل ُك ُّلُهْم ِم ْن ُم َض َر‬
‫ َلَّم ا َر ٰا ى‬ ‫َر ُس ْو ِل ِهللا‬ ‫َو ْج ُه‬
‫ َف َد َخ َل ُثَّم َخ َرَج َف َأَم َر‬،‫ِبِهْم ِم َن اْلَفاَقِة‬
2
‫ِباَل اًل َف َأَّذ َن َو َأَق اَم ُثَّم َص َّلى ُثَّم َخ َطَب‬
‫َفَق اَل ‪َ :‬ياَأُّيَهاالَّن اُس اَّتُق ْو ا َر َّبُك ُم اَّل ِذ ْي‬
‫َد ٍة‪ِ ،،‬إٰل ى‬ ‫َخ َلَقُك ْم ِم ْن َنْفٍس َو اِح‬
‫ٰا ِخ ِراَاْلَي ِة‪ِ:‬إَّن َهللا َك اَن َع َلْيُك ْم َرِقْيًب ا‬
‫(النساء‪َ)١ :‬و اَأْلَي ُة اُأْلْخ َر ى اَّلِتْى ِفي‬
‫َأِخ ِر اْلَح ْش ِر ‪َ :‬يٓاَأُّيَهااَّلِذ ْيَن ٰا َم ُنوا اَّتُقواَهللا‬
‫َو ْلَتْنُظْر َنْفٌس َم اَق َّد َم ْت ِلَغ ٍد (الحشر‪:‬‬
‫‪َ )١٨‬تَص َّد َق َر ُج ٌل ِم ْن ِد ْيَن اِرِه ِم ْن‬
‫ِد ْر َهِمِه ِم ْن َثْو ِبِه ِم ْن َص اِع ُب ِّر ِه ِم ْن‬
‫َص اِع َتْم ِرِه ـ َح َّتى َق اَل ـ َو َل ْو ِبِش ِّق‬
‫َتْم َرٍة‪َ ،‬فَج ٓاَء َر ُج ٌل ِم َن اَأْلْنَص اِر‬
‫ِبُصَّر ٍة َك اَد ْت َك ُّفُه َتْع ِج ُز َع ْنَها َب ْل َق ْد‬
‫َع َج َز ْت ‪ُ .‬ثَّم َتَت اَبَع الَّن اُس َح َّتى َر َأْيُت‬
‫‪3‬‬
‫َك ْو َم ْيِن ِم ْن َطَع اٍم َو ِثَي اٍب َح َّتى َر َأْيُت‬
‫َو ْج َه َر ُس ْو ِل ِهللا ‪َ ‬يَتَهَّل ُل َك َأَّن ُه‬
‫َر ُس ْو ُل ِهللا‬ ‫ُم ْذ َهَب ٌة‪َ .‬فَق اَل‬
‫‪َ : ‬م ْن َس َّن ِفى اِإْل ْس اَل ِم ُس َّنًة َح َس َنًة‬
‫َفَلُه َأْج ُر َها َو َأْج ُر َم ْن َع ِم َل ِبَه ا َبْع َد ُه‬
‫ِم ْن َغ ْيِر َأْن َيْنُقَص ِم ْن ُأُج ْو ِرِهْم َش ْي ٌء‬
‫َو َم ْن َس َّن ِفى اِإْل ْس اَل ِم ُس َّنًة َس ِّيَئًة َك اَن‬
‫َع َلْيِه ِوْز ُر َها َو ِوْز ُر َم ْن َع ِم َل ِبَه ا‬
‫ِم ْن َبْع ِدِه ِم ْن َغ ْي ِر َأْن َيْنُقَص ِم ْن‬
‫(رواه‬ ‫ْي ٌء ‪.‬‬ ‫َأْو َز اِرِهْم َش‬
‫مسلم)‬
‫‪“(Ieu hadits katampi) ti Abu Amr Jarir Ibnu‬‬
‫‪'Abdullah , anjeuna sasauran: “Nalika abdi sadaya‬‬
‫‪(para sahabat) dina hiji waktu beurang nuju aya di‬‬
‫)‪gédéngeun Rasulullâh , ujug-ujug Anjeuna (Rasul‬‬
‫‪4‬‬
kasumpingan sakumpulan jalma nu ditaranjang,
ngan saukur make kaen shuf kandel garis-garis nu
diliangan tina bagean sirahna bari mamawa pedang.
Kalolobaan maranéhna téh ti suku Mudhar. Maka
robah paroman Rasulullâh  nalika ningali kaayaan
éta urang Mudhar. Lajeng anjeuna lebet ka bumi
teras kaluar deui miwarang Bilal pikeun adzan jeung
iqomah lajeng anjeuna (Rasul) sholat teras khutbah:
“Hei sakabéh manusa, masing taqwa maranéh ka
Robb, Pangeran nu ngatur-ngurus maranéh, Dzat nu
geus nyiptakeun maranéh tina jiwa nu sahiji”
dugikeun ka ayat panungtung “Saestuna Allâh
ngajaga tur ngariksa maranéh.” (Q.S. An-Nisa ayat
1)
Jeung (aya ogé) ayat nu sejenna dina panungtung
surat Al-Hasyr, “Hei jalma-jalma nu ariman, masing
taqwa maranéh ka Gusti Allâh jeung tiap diri
perhatikeun naon nu geus dipilampah pikeun poé
isukan (aherat).” (Q.S. Al-Hasyr:18)”
“Pék hiji jalma geura ngaluarkeun shadaqoh tina
dinar jeung dirhamna, tina pakeanana, tina
gantangan gandumna, jeung tina gantangan
kormana, -dugi ka dawuhanana- jeung sok sanajan
ngan (shadaqoh) ku saparo siki korma.” Nya datang
hiji urang Anshar kalawan mawa wadah (nu pinuh
dieusi ku korma) nu dampal leungeunna hampir-
5
hampir teu kuat mawana, malahan bener-bener geus
teu kuat. Tuluy ngabring jalma-jalma nuturkeun
méré shodaqohna masing-masing, nepika kuring
ningali dua gunduk kadaharan jeung pakean. Nepika
kuring ningali raray Rasulullâh  “sumringah”
(berseri-seri) saolah-olah bersinar. Maka
Rasulullâh  ngadawuh: “Singsaha nu ngamimitian
(mempelopori) nyontoan migawe amal kahadean
dina jero Islam, maka manéhna bakal meunang
pahala jeung (ditambahan) pahala jalma-jalma anu
nuturkeun migawe amal sanggeus manéhna, tanpa
ngurangan pahala maranéhna (nu nuturkeun) saeutik
ogé. Jeung singsaha anu ngamimitian
(mempelopori) nyontoan migawe kagorengan dina
jero Islam maka manéhna nanggung dosana jeung
dosana jalma-jalma nu nyonto kalakuan manéhna
kalayan teu ngurangan dosa maranéhna (nu
nuturkeun) saeutik ogé.” (H.R. Muslim)

2) H.R. Bukhari sareng Muslim ti Ibnu Mas’ud 

6
: ‫ َق اَل‬ ‫ َأَّن الَّنِبَّي‬ ‫َو َع ِن اْبِن َم ْس ُع ْو ٍد‬
‫َلْيَس ِم ْن َنْفٍس ُتْقَت ُل ُظْلًم ا ِإاَّل َك اَن َع َلى‬
‫َأِلَّن ُه َك اَن‬،‫اْبِن ٰا َد َم اَأْلَّو ِل ِكْفٌل ِم ْن َد ِمَه ا‬
)‫َأَّو َل َم ْن َس َّن اْلَقْتَل (متفق عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ibnu Mas’ud , yén Nabi 
ngadawuh: “Teu aya hiji jiwa nu dibunuh ku cara dholim
kajaba anak Adam (Qabil) nu ngamimitian baheula
(ngabunuh dulurna Habil) meunang bagean tina dosa
numpahkeun éta darah, kusabab manéhna (Qobil) jalma
nu pangmimitina nyieun sanna (mempelopori) dina
ngabunuh.” (Muttafaq ‘alaih)

7
BAB XX
NUDUHKEUN ‫باب فى الداللة‬
KAHADEAN ‫على خير‬
JEUNG NGAJAK ‫والدعاء الى‬
KANA PITUDUH
ATAWA JALAN NU
‫اوضاللة‬ ‫هدى‬
SASAR

a. Dalil Al-Qur’an
1. Q.S. Al-Qashash (28) ayat 87

   


   
8
   
    

2. Q.S. An-Nahl (16) ayat 125
   
 
  
    
     
   
 
3. Q.S. Al-Maidah (5) ayat 2

  


   
   

9
     


4. Q.S. Ali Imran (3) ayat 104


  
  
 
   
 

b. Dalil As-Sunnah
1. H.R. Muslim ti Abu Mas’ud Uqbah Ibnu Amr
Al-Anshari Al-Badri 

10
‫َة ْبِن‬ ‫ُع ْو ٍد ُع ْقَب‬ ‫َو َع ْن َأِبْي َم ْس‬
: ‫ َق اَل‬ ‫َع ْم ٍرواَأْلْنَص اِرِّي اْلَب ْد ِرِّي‬
‫َم ْن َد َّل َع لٰى َخ ْي ٍر‬:  ‫َقاَل َر ُس ْو ُل ِهللا‬
)‫َفَلُه ِم ْثُل َأْج ِر َفاِعِلِه (رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Mas’ud Uqbah Ibnu Amr
Al-Anshari Al-Badri , anjeuna sasauran: “Rasulullâh 
ngadawuh: “Singsaha jalma anu nuduhkeun kana hiji
jalan kahadean maka manéhna bakal meunang pahala
saperti pahalana jalma nu migawena.” (H.R. Muslim)

2. H.R. Muslim ti Abu Hurairah 

‫ َأَّن َر ُس ْو َل ِهللا‬ ‫َو َع ْن َأِبي ُهَر ْي َر َة‬


‫َم ْن َدَع اِإٰل ى ُهًد ى َك اَن َل ُه ِم َن‬: ‫ َقاَل‬
‫اَأْلْج ِر ِم ْثُل ُأُج ْو ِر َم ْن َتِبَع ُه اَل َيْنُقُص‬
‫َو َم ْن َدَع اِإٰل ى‬،‫ٰذ ِلَك ِم ْن ُأُج ْو ِرِهْم َش ْيًئا‬
‫َض اَل َلٍة َك اَن َع َلْي ِه ِم َن اِإْل ْثِم ِم ْث ُل ٰا َث اِم‬
11
‫َم ْن َتِبَع ُه اَل َيْنُقُص ٰذ ِل َك ِم ْن ٰا َث اِم ِهْم‬
)‫َش ْيًئا (رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Hurairah , yén
Rasulullâh  ngadawuh: “Singsaha jalma nu ngajak
kana jalan hidayah (pituduh) maka manéhna berhak
meunang pahala saperti pahalana jalma-jalma nu
nuturkeun manéhna, hal éta téh teu ngurangan pahala
maranéhna (nu nuturkeun) saeutik ogé. Jeung singsaha
jalma nu ngajak kana jalan sasar maka manéhna
nanggung dosa saperti dosana jalma-jalma nu
nuturkeun manéhna, hal éta téh teu ngurangan dosa-
dosa maranéhna saeutik ogé.” (H.R. Muslim)

3. H.R. Bukhari sareng Muslim ti Abu Al-‘Abbas Sahal


Ibnu Sa’ad As-Sa’idi 

‫َو َع ْن َأِبى اْلَع َّب اِس َس ْهِل ْبِن َس ْع ٍد‬


‫ َق اَل‬ ‫ َأَّن َر ُس ْو َل ِهللا‬ ‫الَّس اِعِد ِّي‬
‫ ُأَلْع ِط َيَّن ٰه ِذِه الَّراَي َة َغ ًد ا‬: ‫َيْو َم َخ ْيَبَر‬
12
‫َر ُج اًل َيْفَتُح ُهللا َع ٰل ى َيَد ْي ِه ُيِح ُّب َهللا‬
‫َو َر ُس ْو َلُه َو ُيِح ُّب ُه ُهللا َو َر ُس ْو ُلُه‪َ ،‬فَب اَت‬
‫ُد ْو ُك ْو َن َلْيَلَتُهْم َأُّيُهْم‬ ‫اُس َي‬ ‫الَّن‬
‫ُيْع َطاَها‪َ.‬فَلَّم ا َأْص َبَح الَّناُس َغ َدْو ا َع ٰل ى‬
‫َر ُس ْو ِل ِهللا ‪ُ ‬ك ُّلُهْم َيْر ُج ْو َأْن ُيْع َطاَه ا‬
‫َفَق اَل ‪َ :‬أْيَن َع ِلُّي ْبُن َأِبى َط اِلٍب؟‬
‫َفِقْيَل ‪َ:‬ياَر ُس ْو َل ِهللا ُهَو َيْش َتِكْي َع ْيَنْي ِه‪.‬‬
‫َقاَل ‪َ :‬فَأْر ِس ُلْو ا ِإَلْي ِه‪َ ،‬ف ُأِتَي ِب ِه َفَبَص َق‬
‫َر ُس ْو ُل ِهللا ‪ِ ‬فْي َع ْيَنْي ِه َو َدَع اَل ُه‬
‫َفَب ِرَئ َح َّتى َك َأْن َلْم َيُك ْن ِب ِه َو َج ٌع‬
‫َفَأْع َط اُه الَّراَي َة‪َ .‬ق اَل َع ِلٌّي ‪:‬‬
‫َياَر ُس ْو َل ِهللا ُأَق اِتُلُهْم َح َّتى َيُك ْو ُن ْو ا‬
‫ِم ْثَلَن ا؟ َفَق اَل ‪:‬اْنُف ْذ َع لٰى ِرْس ِلَك َح َّتى‬
‫‪13‬‬
‫َتْنِزَل ِبَس اَحِتِهْم ُثَّم اْد ُع ُهْم ِإَلى اِإْل ْس اَل ِم‬
‫َو َأْخ ِبْر ُهْم ِبَم ا َيِج ُب َع َلْيِهْم ِم ْن َح ِّق ِهللا‬
‫َتَع اٰل ى ِفْي ِه َفَو ِهّٰللا َأَلْن َيْه ِدَي ُهللا ِب َك‬
‫َر ُج اًل َو اِح ًد ا َخ ْيٌر َل َك ِم ْن ُح ْم ِر الَّنَع ِم‬
)‫(متفق عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Al-‘Abbas Sahal Ibnu
Sa’ad As-Sa’idi , yen Rasulullâh  ngadawuh dina
waktu perang Khaibar: “Kuring bener-bener rék
masrahkeun ieu panji komando (bendera) dina waktu
isuk ka hiji lalaki nu Allâh baris maparin
kameunangan (kaunggulan) ngaliwatan dua leungeun
manéhna. Éta lalaki téh mikacinta ka Allâh jeung
Rasul-Na jeung manéhna ogé dipikacinta ku Allâh
jeung ku Rasul-Na.” Maka sapanjang peuting jalma-
jalma patingharéwos ngaromongkeun ngeunaan saha
lalaki tiantara maranéhna nu bakal disérénan (narima)
éta bandera (panji)? Maka dina waktu isuk-isuk jalma-
jalma ngadeuheus nepangan Rasulullâh . Sakabehna
ngarepkeun sangkan éta bendera dipercayakeun ka
maranéhna. Maka anjeuna (Rasulullâh ) tumaros:
14
“Mana Ali bin Abi Tholib?” Diwaler: “Ya Rasulullâh,
manéhna (Ali) nuju kasawat socana.” Anjeuna
sasauran: “Bawa Ali kadieu.” Saparantosna Ali
datang, anjeuna (Rasul) nyiduh kana dua panonna
(Ali) tuluy ngado’a, ngadadak sapadaharita kénéh Ali
langsung cageur kaya-kayaning teu pernah katerap
panyakit panon. Tuluy manéhna (Ali) dipasrahan
bandera. Nyarita Ali: “Ya Rasulullâh, naha simkuring
teh merangan maranéhna nepika maranéhna saperti
urang (asup Islam)?” Anjeuna (Rasul) ngadawuh:
“Jung geura indit kalayan rinéh tong gurung-gusuh
nepika anjeun cunduk di buruan imah maranéhna,
tuluy pék arajak maranéhna pikeun asup kana agama
Islam, jeung tepikeun ka maranéhna perkara-perkara
nu wajib pikeun maranéhna tina hak-hak Allâh, demi
Allâh upama Allâh maparin hidayah ka hiji jalma
kusabab usaha anjeun, maka éta téh leuwih hadé
pikeun anjeun tibatan meunang onta beureum.” (H.R.
Bukhari sareng Muslim)

4. H.R. Muslim ti Anas 

15
: ‫ َأَّن َفًتى ِم ْن َأْس َلَم َق اَل‬ ‫َو َع ْن َأَنٍس‬
‫َياَر ُس ْو َل ِهللا ِإِني ُأِرْي ُد اْلَغ ْز َو َو َلْيَس‬
‫اْئِت ُفاَل ًن ا‬: ‫َم ِعْي َم اَأَتَج َّهَز ِب ِه ؟ َق اَل‬
‫َفَأَت اُه‬،، ‫َفِإَّن ُه َق ْدَك اَن َتَج َّه َز َفَم ِرَض‬
‫ ُيْقِرُئَك الَّس اَل َم‬ ‫ ِإَّن َر ُس ْو َل ِهللا‬: ‫َفَقاَل‬
‫ َأْع ِط ِنى اَّل ِذ ْي َتَج َّه ْز َت ِب ِه‬:‫َو َيُق ْو ُل‬
‫ َياُفاَل َنُة َأْع ِط ْيِه اَّلِذ ى َتَج َّهْز ُت ِبِه‬: ‫َفَقاَل‬
‫َفَو ِهّٰللا اَل َتْح ِبِس ْي‬،‫َو اَل َتْح ِبِس ْي ِم ْنُه َش ْيًئا‬
)‫ِم ْنُه َش ْيًئا َفُيَباَر َك َلِك ِفْيِه (رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Anas , yén aya saurang
pamuda ti suku Aslam pok nyarita: “Ya Rasulullâh
simkuring kacida hayangna majujurit (milu
pangperangan) tatapina simkuring teu ngagaduhan
bekel pikeun éta perang?” Anjeuna (Rasul) ngadawuh:
“Jung geura indit ka imahna Fulan, manéhna geus
tatahar (siap-siap) perang ngan ngadadak geuring.”
Nya éta pamuda ngadatangan jalma nu disebatkeun ku
16
Rasul bari pok nyarita: “Saestuna Rasulullâh ngirim
salam ka anjeun, anjeuna ngadawuh (amanat):
“Pasrahkeun ka kuring bebekelan perang nu geus
disiapkeun ku anjeun.” Maka éta jalma ngajawab:
“Wahai Fulanah paparinkeun ka anjeuna (Rasul) naon
waé nu geus dipersiapkeun ku kuring jeung ulah
disesakeun saeutik ogé. Demi Allâh anjeun moal
nyesakeun saeutik ogé anu akhirna éta perkara mawa
berkah pikeun anjeun.” (H.R. Muslim)

BAB XXI ‫باب فى‬


SILIH TULUNGAN DINA ‫التعاون على‬
KAHADEAN JEUNG
‫البر والتقوى‬
17
TAKWA

a. Dalil Al-Qur'an
1. Q.S. Al-Maidah (5) ayat 2

  


   
   
     

2. Q.S. Al-‘Ashr (103) ayat 1-3
  
    
18
 
 
 
  
b. Dalil Al-Hadits
1. H.R. Bukhari sareng Muslim ti Abu Abdurrahman
Zaid Ibnu Khalid Al-Juhani 

‫َو َع ْن َأِبي َع ْبِد الَّرْح ٰم ِن َز ْي ِد ْبِن َخ اِل ٍد‬


: ‫ َقاَل َر ُس ْو ُل ِهللا‬: ‫ َقاَل‬ ‫اْلُج َهِنِّي‬
‫َم ْن َج َّه َز َغ اِزًي ا ِفي َس ِبْيِل ِهللا َفَق ْد‬
‫َغَز اَو َم ْن َخ َلَف َغ اِزًيا ِفي َأْهِلِه ِبَخ ْي ٍر‬
)‫َفَقْد َغَز ا (متفق عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Abdurrahman Zaid Ibnu
Khalid Al-Juhani , anjeuna sasauran: “Rasulullâh
 ngadawuh: “Singsaha jalma nu nyadiakeun
kaperluan jalma nu rék indit perang di jalan Allâh
maka (pahalana) sarua jeung geus milu perang. Jeung

19
sing saha jalma nu ngurus kulawarga jalma nu indit
perang ku hiji kahadéan maka éstu bener-bener
(pahalana sarua jeung jalma nu) geus milu perang”
(H.R. Bukhari sareng Muslim)

2. H.R. Muslim ti Abu Sa’id Al-Khudri 

‫ َأَّن‬ ‫َع ْن َأِبي َس ِع ْيٍد اْلُخ ْد ِرِّي‬


‫ َبَع َث َبْع ًث ا ِإَلى َبِنْي‬ ‫َر ُس ْو َل ِهللا‬
‫ِلَيْنَبِع ْث ِم ْن ُك ِّل‬: ‫ِلْح َياَن ِم ْن ُهَذ ْيٍل َفَقاَل‬
‫َر ُج َلْيِن َأَح ُدُهَم ا َو اَأْلْج ُر َبْيَنُهَم ا (رواه‬
)‫مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Sa’id Al-Khudri ,
yen Rasulullâh  parantos ngirimkeun pasukan
jadi utusan pikeun merangan Bani Lihyan ti suku
Hudzail, anjeuna ngadawuh: “Kudu ngutus ti
satiap dua jalma salah saurangna sedengkeun
pahalana tetep aya tiantara duanana.” (H.R.
Muslim)

3. H.R. Muslim ti Ibnu ‘Abbas 

20
‫ َأَّن‬ ‫اٍس‬ ‫َو َع ِن اْبِن َع َّب‬
‫ َلِقَي َر ْك ًب ا ِبالَّر ْو َح اِء‬ ‫َر ُس ْو َل ِهللا‬
، ‫ اْلُم ْس ِلُم ْو َن‬:‫ َمِن اْلَقْو ُم ؟ َق اُلْو ا‬: ‫َفَقاَل‬
"‫"َر ُس ْو ُل ِهللا‬: ‫ َم ْن َأْنَت ؟ َق اَل‬:‫َفَقاُلْو ا‬
: ‫َف َر َفَع ْت ِإَلْي ِه اْم َر َأٌة َص ِبًّيا َفَق اَلْت‬
‫َنَعْم َو َل ِك َأْج ٌر‬: ‫َأِلٰه َذ ا َح ٌّج ؟ َق اَل‬
)‫(رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ibnu ‘Abbas , saéstuna
Rasulullâh  amprok jeung hiji rombongan di
Rauha, maka anjeuna (Rasul) tumaros: “Saha tea
ieu rombongan téh?” Ngajawab maranéhna:
“Kaum muslim.” Tuluy maranéhna malik nanya
ka Rasulullâh : “Ari salira saha?” Anjeuna
ngawaler: “Rasulullâh.” Maka ujug-ujug hiji
awewe ngangkat hiji budak leutik ka arah Rasul
bari pok nyarita: “Naha ieu murangkalih téh sah
hajina?” Anjeuna ngawaler: “Enya, jeung anjeun
(ogé) meunang pahala.” (H.R. Muslim)

21
‫‪4. H.R. Bukhari sareng Muslim ti Abu Musa‬‬
‫‪Al-Asy’ari ‬‬

‫َو َع ْن َأِبى ُم ْو َس ى ْاَألْش َع ِرِّي ‪َ ‬ع ِن‬


‫الَّنِبِّي ‪َ ‬أَّن ُه قَاَل ‪:‬اْلَخ اِزُن اْلُم ْس ِلُم‬
‫ْاَألِم ْيُن اَّلِذ ْى ُيَنِّفُذ َم اُأِمَر ِبِه َفُيْع ِط ْي ِه‬
‫َك اِم اًل ُم َو َّفًرا َطِّيَبًة ِبِه َنْفُس ُه َفَيْدَفُع ُه‬
‫ِإَلى اَّلِذ ْي ُأِمَر َلُه ِبِه َأَح ُد اْلُم َتَص ِّد ِقْيَن‬
‫(ُم َّتَفٌق َع َلْيِه)‬
‫َو ِفي ِرَو اَيٍة‪َ :‬اَّلِذ ْي ُيْع ِط ْى َم اُأِمَر ِب ِه‪،‬‬
‫َو َضَبُطوا "اْلُم َتَص ِّد ِقْيَن " ِبَفْتِح اْلَقاِف‬
‫َم َع َك ْس ِرالُّنْو ِن َع َلى الَّتْثِنَّيِة‪َ،‬و َع ْك ُس ُه‬
‫َع َلى اْلَجْم ِع َو ِكاَل ُهَم ا َصِح ْيٌح‬

‫‪22‬‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Musa Al-Asy’ari , ti
Nabi  anjeuna ngadawuh: “Ari bendahara muslim nu
amanah, nu ngalaksanakeun naon rupa hal nu
diparentahkeun ka manéhna, manéhna nepikeunana
kalayan sampurna, sacara penuh jeung kalayan haté
nu hadé, manéhna masrahkeunana ka jalma nu
sakumaha manéhna diparentah pikeun masrahkeun ka
éta jalma, maka (pahala) manéhna téh (sarua jeung)
salahsahiji jalma nu shadaqah.” (H.R. Bukhari sareng
Muslim)

23
BAB XXII ‫باب‬
NASEHAT ‫فى النصيحة‬

a. Dalil Al-Qur'an
1. Q.S. Al-Hujurat (49) ayat 10

 
  
   
 
2. Q.S. Al-A’raf (7) ayat 62

24
 
  
    

3. Q.S. Al-A’raf (7) ayat 68

 
   


b. Dalil As-Sunnah
1. H.R. Muslim ti Abu Ruqoyyah Tamim Ibnu Aus
Ad-Dari 

‫َع ْن َأِبْي ُر َقَّي َة َتِم ْيِم ْبِن‬:‫َف اَأْلَّو ُل‬


: ‫ َقاَل‬ ‫ َأَّن الَّنِبَّي‬ ‫َأْو ٍس الَّد اِرِّي‬
‫ ِهلل‬: ‫ ِلَم ْن ؟ َقاَل‬:‫الِّدْيُن الَّنِص ْيَح ُة ُقْلَنا‬

25
‫َو ِلِكَتاِب ِه َو ِلَر ُس ْو ِلِه َو َأِلِئَّم ِة‬
)‫اْلُم ْس ِلِم ْيَن َو َع اَّمِتِهْم (رواه مسلم‬
“(ieu hadits katampi) ti Abu Ruqoyyah Tamim
Ibnu Aus Ad-Dari , yen Nabi  ngadawuh: “Ari
agama téh nyaéta nasehat.” Kuring saréréa
tumaros: “Kanggo saha?” Anjeuna (Rasul)
ngawaler: “Kanggo Allâh, kanggo kitab-Na,
kanggo Rasul-Na, kanggo para pamingpin kaum
muslimin jeung pikeun kaum muslimin pada
umumna.” (H.R. Muslim)

2. H.R. Bukhari sareng Muslim ti Jarir Ibnu


Abdullah 

 ‫ َع ْن َج ِرْي ِرْبِن َع ْب ِد ِهللا‬:‫الَّث اِنى‬


‫ َع ٰل ى‬ ‫ َب اَيْع ُت َر ُس ْو َل ِهللا‬: ‫َق اَل‬
‫ِإَق اِم الَّص اَل ِة َو ِإْيَت اِء الَّز َك اِة‬
)‫َو الُّنْص ِح ِلُك ِّل ُم ْس ِلٍم (متفق عليه‬
“(Katampi ieu hadits) ti Jarir Ibnu Abdullah ,
anjeuna sasauran: “Rasulullâh  ngabe’at kuring
pikeun ngadegkeun sholat, mayar zakat, jeung
26
méré nasehat ka satiap muslim.” (H.R. Bukhari
sareng Muslim)

3. H.R. Bukhari sareng Muslim ti Anas 

 ‫ َع ِن الَّنِبِّي‬ ‫ َع ْن َأَنٍس‬: ‫الَّث اِلُث‬


‫ اَل ُي ْؤ ِم ُن َأَح ُد ُك ْم َح َّتى ُيِح َّب‬: ‫َق اَل‬
)‫َأِلِخ ْيِه َم اُيِح ُّب ِلَنْفِس ِه (متفق عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Anas , ti Nabi  anjeuna
ngadawuh: “Teu (sampurna) imanna salah saurang
tiantara maranéh nepika manéhna mikacinta ka
dulurna (muslim) saperti mikacintana perkara nu
dipikacinta/dipikaresep ku dirina sorangan.” (H.R.
Bukhari sareng Muslim)

27
BAB XXIII ‫باب فى األمر‬
MARÉ NTAH ‫بالمعروف‬
PERKARA NU ‫والنهي عن‬
HADÉ JEUNG ‫المنكر‬
28
NYEGAH
PERKARA NU
MUNGKAR

a. Dalil Al-Qur'an
1) Q.S. Ali Imran (3) ayat 104

   


  
  
   

2) Q.S. Ali Imran (3) ayat 110

29
   
 
  
   
   
    
 

3) Q.S. Al-A’raf (7) ayat 199

  


  

4) Q.S. At-Taubah (9) ayat 71


 
   
  
 
30
 
  
  
    
 
5) Q.S. Al-Maidah (5) ayat 78-79

   


   
    
   
   
  
    
 
6) Q.S. Al-Kahfi (18) ayat 29

    


   
  
31
7) Q.S. Al-Hijr (15) ayat 94

  


  
8) Q.S. Al-A’raf (7) ayat 165

   


  
  
  
   


b. Dalil As-Sunnah
1) H.R. Muslim ti Abu Sa’id Al-Khudri 

32
 ‫َع ْن َأِبْي َس ِع ْيٍد اْلُخ ْد ِرِّي‬:‫َف اَأْلَّو ُل‬
‫َم ْن‬:‫ َيُق ْو ُل‬ ‫َس ِم ْع ُت َر ُس ْو َل ِهللا‬: ‫َق اَل‬
‫ َف ِإْن َلْم‬،‫َر َأى ِم ْنُك ْم ُم ْنَك ًرا َفْلُيَغ ِّي ْر ُه ِبَي ِدِه‬
‫ َف ِإْن َلْم َيْس َتِط ْع َفِبَقْلِب ِه‬،‫َيْس َتِط ْع َفِبِلَس اِنِه‬
)‫ (رواه مسلم‬. ‫َو ٰذ ِلَك َأْض َع ُف اِإْل ْيَم اِن‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Sa’id Al-Khudri , anjeuna
sasauran: “Kuring nguping Rasulullâh  ngadawuh:
“Singsaha tiantara maranéh ningali hiji kamungkaran
maka kudu ngarobah kana éta kamungkaran ku
“leungeunna”. Upama manéhna teu sanggup maka
(robah) ku “lisanna”. Jeung upama teu sanggup maka
(robah) ku haténa. Jeung ari kitu (ngarobah
kamungkaran ku haté) téh salemah-lemahna iman.”
(H.R. Muslim)
2) H.R. Muslim ti Ibnu Mas’ud 

‫ َأَّن َر ُس ْو َل‬ ‫ َع ِن اْبِن َم ْس ُع ْو ٍد‬: ‫الَّث اِنْي‬


‫ َم اِم ْن َّنِبٍّي َبَع َث ُه ُهللا ِفْي ُأَّم ِة‬: ‫ َقاَل‬ ‫ِهللا‬
‫َقْبِلْي ِإاَّل َك اَن َل ُه ِم ْن ُأَّمِت ِه َح َو اِرُّي ْو َن‬
33
‫َو َأْص َح اٌب َيْأُخ ُذ ْو َن ِبُس َّنِتِه َو َيْقَت ُد ْو َن‬
‫ ُثَّم ِإَّنَها َتْخ ُلُف ِم ْن َبْع ِدِهْم ُخ ُل ْو ٌف‬،‫ِبَأْم ِرِه‬
‫َيُقْو ُل ْو َن َم ااَل َيْفَع ُلْو َن َو َيْفَع ُل ْو َن‬
‫ َفَم ْن َج اَه َد ُهْم ِبَي ِدِه َفُه َو‬، ‫َم ااَل ُيْؤ َم ُر ْو َن‬
، ‫ َو َم ْن َج اَهَد ُهْم ِبَقْلِبِه َفُهَو ُم ْؤ ِم ٌن‬، ‫ُم ْؤ ِم ٌن‬
‫ َو َلْيَس‬، ‫َو َم ْن َج اَهَد ُهْم ِبِلَس اِنِه َفُهَو ُم ْؤ ِم ٌن‬
‫َو َر اَء ٰذ ِل َك ِم َن اِإْل ْيَم اِن َح َّب ُة َخ ْر َد ٍل‬
)‫(رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ibnu Mas’ud , yen Rasulullâh
 ngadawuh: “Teu aya saurang ogé Nabi nu diutus ku
Allah ka umat saméméh Kaula kajaba ngabogaan ti éta
umatna hawariyyun jeung para sahabat nu nyokot
sunnahna jeung nurut (nolad) kana parentahna. Tuluy
kabuktian sanggeus maranéhna, generasi-generasi nu
sok nyarita perkara anu teu pernah dipigawe jeung
migawe perkara anu teu pernah diparentah. Maka
singsaha nu merangan maranéhna ku hatena maka
manéhna téh (kaasup) mukmin. Jeung singsaha nu
34
‫)‪merangan maranéhna ku lisanna manéhna (kaasup‬‬
‫‪mukmin. Jeung sanggeus éta teu aya iman sok sanajan‬‬
‫)‪saberat siki sasawi.” (H.R. Muslim‬‬

‫‪3) H.R. Bukhari sareng Muslim ti Abu Al-Walid Ubadah‬‬


‫‪Ibnu As-Shamit ‬‬

‫الَّث اِلُث ‪َ:‬ع ْن َأِبى اْلَو ِلْي ِد ُع َب اَد َة ْبِن‬


‫الَّصاِمِت ‪َ ‬ق اَل ‪َ :‬باَيْعن?َا َر ُس ْو َل ِهللا ‪‬‬
‫َع َلى الَّس ْم ِع َو الَّطاَع ِة‪ِ ،‬فى اْلُع ْس ِر‬
‫َو اْلُيْس ِر َو اْلَم ْنَش ِط َو اْلَم ْك َرِه‪َ ،‬و َع َلى َأَث َرٍة‬
‫َع َلْيَنا‪َ ،‬و َع َلى َأْن اَل ُنَناِزَع اَأْلْمَر َأْهَل ُه ِإاَّل‬
‫َأْن َتَر ْو اُك ْفًرا َبَو اًحا ِع ْنَد ُك ْم ِم َن ِهللا َتَع اَلى‬
‫ِفْيِه ُبْر َهاٌن ‪َ ،‬و َع لَى َأْن َنُقْو َل ِباْلَح ِّق َأْيَنَم ا‬
‫‪35‬‬
‫ُكَّن ا اَل َنَخ اُف ِفى ِهللا َلْو َم َة اَل ِئِم (متفق‬
)‫عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Al-Walid Ubadah Ibnu
Ash-Shamit , anjeuna sasauran: “Rasulullâh  ngabe’at
ka kuring saréréa (para shahabat) pikeun ngupingkeun
(patuh) sarta taat, boh dina kaayaan sulit
(ripuh/riweuh/hese) boh dina kaayaan gampang, boh
dina kaayaan lapang boh dina kaayaan kapaksa
(tertekan), ogé supaya mentingkeun kapentingan batur
tibatan kapentingan diri sorangan. Jeung ogé supaya
henteu nyabut hiji perkara (jabatan/kapamingpinan) ti
jalma nu keur nyepeng éta (jabatan/kapamingpinan)
kajaba upama maranéh kabeh ningali éta jalma asup
kana kakafiran nu nyata, nu pikeun maranéh aya bukti
numutkeun (katangtosan) Allâh dina perkara
kakafiranana, (kuring saréréa ogé dibe’at) supaya
nyarita nu haq (bebeneran) di mana waé ayana, teu
kudu sieun pikeun nyaritakeun éta haq tina panyacadna
(cemoohan/celaan) jalma nu nyacad (mencela).”
(Muttafaq ‘alaih)

4) H.R. Al-Bukhari ti An-Nu’man bin Basyir 

36
‫الَّراِبُع‪َ :‬ع ِن الُّنْع َم اِن ْبِن َبِش ْيٍر َرِض َي ُهللا‬
‫َع ْنُهَم ا َع ِن الَّنِبِّي ‪َ ‬قاَل ‪َ :‬م َثُل اْلَق اِئِم ِفي‬
‫ُح ُد ْو ِد ِهللا َو اْلَو اِق ِع ِفْيَه ا َك َم َث ِل َق ْو ٍم‬
‫اْس َتَهُم ْو ا َع َلى َس ِفْيَنٍة َفَص اَر َبْع ُض ُهْم‬
‫َأْعاَل َها َو َبْع ُضُهْم َأْس َفَلَها َو َك اَن اَّلِذ ْيَن ِفي‬
‫َأْس َفِلَها ِإَذ ا اْس َتَقْو ا ِم َن اْلَم اِء َم ُّر ْو ا َع َلى‬
‫َم ْن َف ْو َقُهْم َفَق اُلْو ا‪َ :‬ل ْو َأَّن ا َخ َر ْقَن ا ِفي‬
‫َنِص ْيِبَنا َخ ْر ًق ا َو َلْم ُن ْؤ ِذ َم ْن َفْو َقَن ا َف ِإْن‬
‫َتَر ُك ْو ُهْم َو َم اَأَر اُد ْو ا َهَلُك ْو ا َجِم ْيًع ا َو ِإْن‬
‫َأَخ ُذ ْو ا َع َلى َأْي ِد ْيِهْم َنَج ْو اَو َنَج ْو ا َجِم ْيًع ا‬
‫(رواه البخاري)‬
‫‪“(Ieu hadits katampi) ti An-Nu’man bin Basyir  ti‬‬
‫‪Nabi , anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Perumpamaan‬‬
‫‪jalma nu ngadeugkeun (teguh) ngajalankeun hukum-‬‬
‫‪hukum Allâh (nentang jalma-jalma nu ngalanggar‬‬
‫‪37‬‬
hukum Allah) jeung jalma anu ngagebruskeun diri kana
ngalanggar hukum/aturan Allâh, nyaéta lir ibarat hiji
kaum nu babagi tempat dina hiji kapal, sabagian aya di
bagean luhur kapal jeung sabagean deui aya di bagean
handap. Jalma-jalma nu di bagian handap mun butuh
cai maranéhna kudu naek heula ka luhur ngaliwatan
jalma-jalma nu aya di bagian luhur. Maka maranéhna
nyararita: “Saumpama urang ngabolongan bagean
handap ieu kapal, tangtuna éta perkara téh moal matak
ngaganggu/nyilakakeun jalma nu aya di luhur.” Maka
lamun sakirana jalma nu aya di luhur ngantep
kahayangna jalma nu di handap (karep ngabolongan
kapal) tinangtu sakabéh pangeusi éta kapal bakal
binasa. Tatapina lamun mah jalma nu aya di luhur
nyegah “leungeun” jalma nu aya di handap, maka
maranéhna bakal salamet jeung nyakitu deui bakal
salamet sakabéh pangeusi éta kapal.” (H.R. Al-
Bukhari)

5) H.R. Muslim ti Ummu Al-Mukminin Ummu Salamah


Hindun Binti Abu Umayyah Hudzaifah 

‫ َع ْن ُأِّم اْلُم ْؤ ِمِنْيَن ُأِّم َس َلَم َة ِهْن ٍد‬: ‫اْلَخ اِم ُس‬
 ‫ َع ِن الَّنِبِّي‬ ‫ِبْنِت َأِبي ُأَم َّي َة ُح َذ ْيَف َة‬
38
‫ ِإَّن ُه ُيْس َتْع َم ُل َع َلْيُك ْم ُأَم َر اُء‬: ‫َأَّن ُه َق اَل‬
، ‫َفَتْع ِرُفْو َن َو ُتْنِكُر ْو َن َفَم ْن َك ِرَه َفَقْد َب ِرَئ‬
‫ َو ٰل ِكْن َم ْن َرِض َي‬، ‫َو َم ْن َأْنَك َر َفَق ْد َس ِلَم‬
‫ َياَر ُس ْو َل ِهللا َااَل ُنَق اِتُلُهْم ؟‬:‫ َق اُلْو ا‬، ‫َو َت اَبَع‬
‫ ’اَل ‘َم اَأَق اُم ْو ا ِفْيُك ُم الَّص اَل َة (رواه‬: ‫َق اَل‬
)‫مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ummu Al-Mukminin Ummu
Salamah Hindun binti Abu Umayyah Hudzaifah  ti
Nabi . Anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Saestuna engké
jaga bakal dijenengkeun ka aranjeun penguasa-
penguasa nagri (amir/presiden/raja), maka aranjeun
bakal mikanyaho (kana pelangaran syareat agama éta
amir) jeung aranjeun bakal ingkar. Maka singsaha nu
teu mikaresep (ngabenci dina jero haténa) maka
manéhna geus lulubaran (berlepas diri) tina dosa jeung
singsaha nu ingkar maka manéhna salamet (tina siksa
aherat). Tatapina singsaha jalma anu ridho sarta
nuturkeun (panguasa nagri nu ngalanggar syareat
Allâh), maka maranéhna téh (sarua) geus ma’shiyat.”

39
Para shahabat tumaros ka Rasul: “Ya Rasulullâh, naha
henteu urang merangan maranéhna?” Anjeuna
ngadawuh: “Ulah, sapanjang maranéhna masih
ngadeugkeun sholat babarengan jeung maranéh kabeh.”
(H.R. Muslim)
Maksudna: singsaha nu mikangéwa ka pamingpin
(amir/presiden/raja) nu sok ngalanggar syareat agama,
ku haténa, kusabab teu kumawasa ingkarna ku
“leungeunna” atawa “lisanna”, maka manéhna geus
leupas tina dosa jeung geus nyumponan kana tugasna.
Jeung singsaha nu ingkar ku samampuh kakuatanana,
manéhna ogé salamet tina ieu kama’shiyatan. Tatapina,
singsaha nu rido kana kalakuan-kalakuan éta
pamingpin (nu ngalanggar syareat) sarta nuturkeun
kana kalakuan maranéhna, maka éta jalma téh geus
ma’shiyat.

6) H.R. Bukhari sareng Muslim ti Ummu Al-Mukminin


Ummu Al-Hakam Zainab binti Jahsy 

‫ َع ْن ُأِّم اْلُم ْؤ ِمِنْيَن ُأِّم اْلَح َك ِم‬: ‫الَّس اِد ُس‬


‫ َد َخ َل‬ ‫ َأَّن الَّنِبُّي‬ ‫َز ْيَنَب ِبْنِت َج ْح ٍش‬
‫ َو ْي ٌل‬،‫ اَل ِإٰل َه ِإاَّل ُهللا‬:‫َع َلْيَه ا َفِزًع ا َيُق ْو ُل‬
40
‫ ُفِتَح اْلَي ْو َم ِم ْن‬، ‫ِلْلَعَرِب ِم ْن َش ِّر َقِد اْقَتَرَب‬
‫ َو َح َّل َق‬،‫َر ْد ِم َيْأُج ْو َج َو َم ْأُج ْو َج ِم ْث َل ٰه ِذِه‬
: ‫ِبُأْص ُبَع ْيِه اِإْل ْبَه اِم َو اَّلِتْي َتِلْيَه ا َفُقْلُت‬
‫َياَر ُس ْو َل ِهللا َأَنْهِل ُك َو ِفْيَن ا الَّص اِلُح ْو َن ؟‬
)‫ َنَعْم ِإَذ ا َك ُثَر اْلَخ َبُث (متفق عليه‬: ‫َقاَل‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ummu Al-Mukminin Ummu
Al-Hakam Zainab binti Jahsyin  yen Nabi  lebet
nepangan anjeuna (Zainab) dina kaayaan reuwas
(panik), anjeuna ngadawuh: “ ‫اَل ِاٰل َه ِااَّل ُهللا‬
. Binasa
pikeun bangsa Arab, kusabab ayana kagorengan
(keburukan) nu geus nampeu (deukeut). Poé ieu geus
kabuka lalangsé (nu ngahalangan) Ya’juj jeung Ma’juj
sagede (saukuran) ieu, anjeuna (Rasul) nepungkeun
tungtung ramo jempol jeung curukna (nyarupaan
lingkaran).” Maka kuring (Zainab) tumaros: “Ya
Rasulullah, naha urang sadaya bakal binasa,
sedengkeun di kalangan urang masih seueur jalmi-jalmi
nu saroleh?” Rasulullâh ngawaler: “Enya (bakal
binasa), lamun seug kagorengan (ma’shiyat) geus loba
tur mahabu.”

41
7) H.R. Bukhari sareng Muslim ti Abu Sa’id
Al-Khudri 

‫ َع ِن‬ ‫ َع ْن َأِبى َس ِع ْيٍد اْلُخ ْد ِرِّي‬:‫الَّساِبُع‬


‫ ِإَّي اُك ْم َو اْلُج ُل ْو َس ِفى‬: ‫ َق اَل‬ ‫الَّنِبِّي‬
‫ َياَر ُس ْو َل ِهللا َم اَلَن ا ِم ْن‬:‫الُّطُر َقاِت َفَق اُلْو ا‬
‫َم َج اِلِس َنا ُبٌّد َنَتَح َّد ُث ِفْيَها َفَقاَل َر ُس ْو ُل ِهللا‬
‫ َف ِإَذ ا َأَبْيُتْم ِإاَّل اْلَم ْج ِلَس َف َأْع ُطوا‬:
‫ َو َم اَح ُّق الَّطِرْي ِق‬:‫ َق اُلْو ا‬،‫الَّطِرْيَق َح َّق ُه‬
‫ َغ ُّض اْلَبَص َر َو َك ُّف‬: ‫َياَر ُس ْو َل ِهللا؟ َقاَل‬
‫اَأْلَذ ى َو َر ُّد الَّس اَل ِم َو اَأْلْم ُر ِب اْلَم ْع ُر ْو ِف‬
)‫َو الَّنْهُي َع ِن اْلُم ْنَك ِر (متفق عليه‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Sa’id Al-Khudri  ti
Nabi , anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Jauhan ku
aranjeun diuk di sisi jalan.” Maranéhna (para shahabat)
tumaros: “Ya Rasulullâh, abdi sadaya tangtos
meryogikeun majlis-majlis pikeun gunem-catur di
42
dinya.” Maka Rasulullâh  ngadawuh: “Lamun
maranéh embung (ngajauhan jalan dijadikeun tempat
diuk jeung pikeun gunem-catur), nya pék cumponan
hakna éta jalan.” Maranéhna tumaros ka Rasul: “Naon
ari hak jalan téh ya Rasul?” Rasulullâh  ngadawuh:
“Ngajaga pandangan, nyegah tina nyieun perkara nu
ngabahayakeun batur, ngajawab salam, amar ma'ruf
jeung nahi munkar.” (Muttafaq ‘alaih)

8) H.R. Muslim ti Ibnu ‘Abbas 

‫ َأَّن َر ُس ْو َل‬ ‫ َع ِن اْبِن َع َّب اٍس‬: ‫الَّث اِم ُن‬


‫ َر َأى َخ اَتًم ا ِم ْن َذ َهٍب ِفْي َي ِد‬ ‫ِهللا‬
‫ َيْع َم ُد َأَح ُد ُك ْم‬: ‫َر ُج ٍل َفَنَز َع ُه َفَطَرَح ُه َو َقاَل‬
!‫ِإَلى َجْم َرٍة ِم ْن َن اٍر َفَيْج َع ُلَه ا ِفْي َي ِدِه‬
:  ‫َفِقْيَل ِللَّرُج ِل َبْع َد َم ا َذ َهَب َر ُس ْو ُل ِهللا‬
‫ اَل َو ِهللا اَل‬: ‫ َق اَل‬.‫ُخ ْذ َخ اَتَم َك اْنَتِف ْع ِب ِه‬
43
‫ٰا ُخ ُذ ُه َأَب ًد ا َو َق ْد َطَرَح ُه َر ُس ْو ُل ِهللا‬
)‫(رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ibnu ‘Abbas  yen
Rasulullâh  ningali ali (cincin) emas dina leungeunna
hiji lalaki maka anjeuna (Rasul) ngalaan jeung miceun
éta ali sareng ngadawuh: “Salah saurang tiantara
maranéh ngahaja ngadatangan ruhak seuneu naraka
tuluy diteundeun dina leungeunna.” Saparantos
Rasulullâh  angkat, diomongkeun ka éta lalaki (nu
boga ali tinas emas): “Cokot éta emas manéh jeung
mangpaatkeun.” Éta lalaki ngajawab: “Moal, Demi
Allâh kuring moal nyokot éta ali salilana, apan lain éta
ali téh geus dipiceun ku Rasulullâh ?” (H.R. Muslim)

9) H.R. Muslim ti Abu Sa’id Al-Hasan Al-Bashri

‫ َع ْن َأِبْي َسِع ْيٍد اْلَح َس ِن ْالَبْص ِرِّي‬:‫الَّتاِس ُع‬


‫ َد َخ َل َع َلى ُع َبْي ِد‬ ‫َأَّن َع اِئَذ ْبَن َع ْم ٍرو‬
‫ َأْي ُبَنَّي ِإِّنْي َس ِم ْع ُت‬: ‫ِهللا ْبِن ِزَي اٍد َفَق اَل‬
‫ ِإَّن َش َّر الِّرَع اِء‬:‫ َيُق ْو ُل‬ ‫َر ُس ْو َل ِهللا‬
44
:‫ َفِإَّياَك َأْن َتُك ْو َن ِم ْنُهْم َفَقاَل َل ُه‬،‫اْلُح َطَم ُة‬
‫ِإْج ِلْس َفِإَّنَم ا َأْنَت ِم ْن ُنَخ اَل ِة َأْص َح اِب‬
‫ َو َه ْل َك اَنْت َلُهْم ُنَخ اَل ٌة‬: ‫ َفَق اَل‬ ‫ُمَحَّم ٍد‬
‫ِإَّنَم ا َك اَنِت الُّنَخ اَل ُة َبْع َد ُهْم َو ِفْي َغ ْي ِرِهْم‬
)‫(رواه مسلم‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Sa’id Al-Hasan Al-Bashri,
yén ‘Aidz Ibnu Amr  lebet ka bumina Ubaidillah Ibnu
Ziyad, maka anjeuna (‘Aidz) nyarita: “Yeuh anaking,
saestuna kuring nguping Rasulullâh  ngadawuh:
“Sabenerna sagoreng-gorengna tukang ngangon
(pamingpin/pamarentah) nyaéta nu bengis/kejem ka
sato inguanana (rahayatna).” Maka ulah sakali-kali
anjeun kaasup ti golongan maranéhna.” Maka Ubaid
nyarita: “Mangga calik, saestuna ari salira mah ngan
kalebet golongan pangayakan
(panyesaan/dedek/kokotor) sahabat Muhammad 
(sanés sahabat utama).” Maka ‘Aidz tumaros: “Naha
aya kitu sahabat Nabi nu pangayakan? Sabenerna ari nu
disebut pangayakan (panyesaan/dede/kokotor) mah
nyaéta jalma-jalma nu datang saparantos aranjeuna

45
(para shahabat Nabi) jeung nu salian aranjeuna.” (H.R.
Muslim)

10) H.R. Tirmidzi ti Hudzaifah 

 ‫ َع ِن الَّنِبِّي‬ ‫ َع ْن ُح َذ ْيَف ِة‬:‫الَع اِش ُر‬


‫ َو اَّل ِذ ْي َنْفِس ْي ِبَي ِدِه َلَت ْأُم ُر َّن‬: ‫َق اَل‬
‫ب?????ِاْلَم ْع ُر ْو ِف َو َلَتْنَه ُو َن َع ِن اْلُم ْنَك ِر‬
‫َأْو َلُيْو ِش َكَّن ُهللا َأْن َيْبَع َث َع َليُك ْم ِع َقاًبا ِم ْن ُه‬
‫ُثَّم َتْد ُع ْو َن ُه َفاَل ُيْس َتَج اُب َلُك ْم (َر َو اُه‬
) ‫ َحِد ْيٌث َحَس ٌن‬: ‫الِّتْر ِمِذ ُّي َو َقاَل‬
“(Ieu hadits katampi) ti Hudzaifah  ti Nabi , anjeuna
(Rasul) ngadawuh: “Demi Allâh anu diri Kaula aya
dina Ganggeman Mantena (Allâh), maranéh bener-
bener kudu amar ma'ruf jeung nahi munkar atawa
(lamun henteu migawe kitu) Allâh bakal
nibankeun/nurunkeun siksaan ka maranéh kabeh, tuluy
(sok sanajan) maranéh kabeh ngadoa ka Mantena
(Allah) tatapina Allah moal ngaijabah kana
do'a/pamenta maranéh kabeh.”

46
11) H.R. Abu Daud sareng At-Tirmidzi ti Abu Sa’id
Al-Khudri 

‫ َع ْن َأِبْي َس ِع ْيٍد اْلُخ ْد ِرِّي‬: ‫اْلَح اِد ْى َع َش َر‬


‫ َأْفَض ُل اْلِج َه اِد‬: ‫ َق اَل‬ ‫ َع ِن الَّنِبِّي‬
‫َك ِلَم ُة َع ْد ٍل ِع ْنَد ُس ْلَطاٍن َج اِئِّر (رواه أب??و‬
) ‫ َحِد ْيٌث َحَس ٌن‬: ‫داود والترمذي َو َقاَل‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Sa’id Al-Khudri  ti
Nabi  anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Sautama-utamana
jihad nyaéta nungtut kaadilan di hareupeun pamingpin
(penguasa) nu dolim.”
(H.R. Abu Daud, At-Tirmidzi, anjeuna nyarita: “Hadits
Hasan)

12) H.R An-Nasa’i ti Abu Abdullah Thariq Ibnu Syihab


Al-Bajali Al-Ahmasi 

‫ َع ْن َأِبي َع ْبِد ِهللا َط اِر ِق ْبَن‬: ‫الَّثاِنْي َع َش َر‬


‫ َأَّن َر ُج اًل‬ ‫ِش َهاٍب اْلَبَجِلِّي اَأْلْح َم ِس ِّي‬
‫ َو َق ْد َو َض َع ِرْج َل ُه ِفى‬ ‫َس َأَل الَّنِبَّي‬
47
‫ َك ِلَم ُة‬: ‫ َأُّي اْلِج َه اِد َأْفَض ُل؟ َق اَل‬: ‫اْلَغ ْر ِز‬
‫َح ٍّق ِع ْن َد ُس ْلَطاٍن َج اِئٍر (رواه النس??ائي‬
)‫بإسناد صحيح‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Abdullah Thariq Ibnu
Syihab Al-Bajali Al-Ahmasi  yen aya salah saurang nu
tumaros ka Nabi  nalika anjeuna parantos mernahkeun
sampéanna dina sanggur ontana: “Jihad nu mana nu
paling utama?” Rasulullâh  ngadawuh: “Ucapan nu
haq di hareupeun pamingpin/penguasa nu dolim.”
(H.R. An-Nasai kalayan sanad shahih)

13) H.R. Abu Daud sareng Tirmidzi ti Ibnu Mas’ud 

: ‫ َق اَل‬ ‫ َع ِن اْبِن َم ْس ُع ْو ٍد‬: ‫الَّث اِلَث َع َش َر‬


‫ ِإَّن َأَّو َل َم اَد َخ َل‬: ‫َق اَل َر ُس ْو ُل ِهللا‬
‫الَّنْقُص َع َلى َبِنْي ِإْس َر اِئْيَل َأَّن ُه َك اَن‬
‫ َياٰهَذ ا اَّتِق َهللا‬:‫الَّرُجُل َيْلَقى الَّرُج َل َفَيُقْو ُل‬
‫ ُثَّم َيْلَق اُه‬، ‫َو َد ْع َم اَتْص َنُع َفِإَّن ُه اَل َيِح ُّل َل َك‬
48
‫ِم َن اْلَغِّد َو ُهَو َع َلى َح اِل ِه‪َ ،‬فاَل َيْم َنُع ُه ٰذ ِل َك‬
‫َأْن َيُك ْو َن َأِكْيَلُه َو َش ِرْيَبُه َو َقِع ْيَد ُه َفَلَّم ا َفَع ُلْو ا‬
‫ٰذ ِلَك َض َرَب ُهللا ُقُل ْو َب َبْع ِض ِهْم ِبَبْع ٍض‪،‬‬
‫ُثَّم َق اَل ‪ُ :‬لِع َن اَّل ِذ ْيَن َك َف ُر ْو ا ِم ْن َبِنْي‬
‫ِإْس َر ٓاِئْيَل َع َلى ِلَس اِن َد اُو َد َو ِع ْيَس ى اْبِن‬
‫َم ْر َيَم ٰذ ِلَك ِبَم ا َع َص ْو ا َو َك اُنْو ا َيْع َت ُد ْو َن ‪،‬‬
‫َك اُنْو ا اَل َيَتَناَهْو َن َع ْن ُم ْنَك ٍر َفَع ُل ْو ُه َلِبْئَس‬
‫َم اَك اُنْو ا َيْفَع ُل ْو َن ‪َ ،‬ت َر ى َك ِثْي ًرا ِم ْنُهْم‬
‫َيَتَو َّلْو َن اَّلِذ ْيَن َك َفُر ْو ا َلِبْئَس َم ا َق َّد َم ْت َلُهْم‬
‫َأْنُفُس ُهْم ‪ِ ،‬إَلى َقْو ِل ِه‪َ":‬فاِس ُقْو َن " (المائدة‪:‬‬
‫‪ُ )٨١ -٧٨‬ثَّم َق اَل ‪َ :‬ك اَّل َو ِهللا َلَت أُم ُر َّن‬
‫ِب اْلَم ْع ُر ْو ِف َو َلَتْنَه ُو َّن َع ِن اْلُم ْنَك ِر‬
‫َو َلَتْأُخ ُذ َّن َع َلى َيِد الَّظاِلِم ‪َ ،‬و َلَتْأِط ُر َّن ُه َع َلى‬
‫‪49‬‬
‫اْلَح ِّق َأْط ًرا‪َ ،‬و َلَتْقُص ُر َّنُه َع َلى اْلَح ِّق‬
‫َقْص ًرا‪َ ،‬أْو َلَيْض ِرَبَّن ُهللا ِبُقُل ْو ِب َبْع ِض ُك ْم‬
‫َع لَى َبْع ٍض‪ُ ،‬ثَّم ْلَيْلَع ُنُك ْم َك َم ا َلَع َنُهْم (رواه‬
‫أب???و داود‪ ،‬والترمذي َو َق اَل ‪َ :‬ح ِد ْيٌث‬
‫َح َس ٌن )‬
‫ٰه َذ اَلْفُظ َأِبي َد اُو َد ‪َ ،‬و َلْف ُظ الِّتْر ِم ِذ ِّي َق اَل‬
‫َر ُس ْو ُل ِهللا ‪َ : ‬لَّم ا َو َقَع ْت َبُن ْو ِإْس َر اِئْيَل‬
‫ِفى اْلَم َع اِص ْي َنَهْتُهْم ُع َلَم اُؤُهْم َفَلْم َيْنَتُه ْو ا‬
‫َفَج اَلُس ْو ُهْم ِفْي َم َج اِلِس ِهْم َوَو اَك ُل ْو ُهْم‬
‫َو َش اَر ُبْو ُهْم َفَض َرَب ُهللا ُقُل ْو َب َبْع ِض ِهْم‬
‫ِبَبْع ٍض َو َلَع َنُهْم َع َلى ِلَس اِن َد اُو َد َو ِع ْيَس ى‬
‫اْبِن َم ْر َيَم ٰذ ِلَك ِبَم ا َع َص ْو ا َو َك اُنْو ا َيْع َتُد ْو َن‬
‫‪َ ،‬فَج َلَس َر ُس ْو ُل ِهللا ‪َ ‬و َك اَن ُم َّتِكًئا َفَقاَل ‪:‬‬
‫‪50‬‬
‫َو اَّلِذ ْي َنْفِس ْي ِبَي ِدِه َح َّتى َت ْأِط ُر ْو ُهْم‬،" ‫"اَل‬
‫َع َلى اْلَح ِّق َأْطًرا‬
“(Ieu hadits katampi) ti Ibnu Mas’ud  anjeuna
sasauran: “Rasulullâh  ngadawuh: “Saestuna
karuksakan nu mimiti tumiba ka kaum Bani Israil
nyaéta, yen aya hiji lalaki nu paamprok jeung lalaki
sejenna (baturna), tuluy éta lalaki nyarita ka baturna:
“Sing taqwa manéh ka Allâh jeung tinggalkeun perkara
nu ku anjeun dipilampah, sabab éta perkara téh teu
halal keur anjeun.” Tuluy éta lalaki téh nepungan
baturna dina waktu isukna, sedengkeun baturna téh
masih kénéh migawe pagawean saperti kamari, tatapina
pagawean nu saperti kitu téh teu ngahalangan manéhna
pikeun ngajadikeun batur dahar, nginum, jeung
babarengan. Nalika kaum Bani Israil geus migawe
saperti kitu maka Allâh nutup haté maranéhna masing-
masing.” Tuluy anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Geus
dila’nat jalma-jalma kafir ti kaum Bani Israil ku lisan
Daud jeung ‘Isa putra Maryam. Tah éta téh kusabab
kadorakaan maranéhna jeung kabuktian maranéhna téh
ngaliwatan wates wangen. Kabuktian maranéhna
henteu silih cegah tina kamunkaran nu dipilampah ku
maranéhna. Kacida gorengna perkara nu geus
dipilampah ku maranéhna, maranéh ningali kalolobaan
51
ti antara maranéhna teh ngajadikeun jalma-jalma kafir
jadi pamingpin, saestuna kacida gorengna perkara nu
geus disadiakeun pikeun maranéhna sorangan.” Nepi
kana dawuhan Allâh: “nyaéta jalma-jalma fasiq.” (Q.S.
Al-Maidah (5):78-81)
Lajeng anjeuna (Rasul) ngadawuh: “Sakali-kali
ulah (saperti maranéhna). Demi Allâh, anjeun bener-
bener kudu amar ma'ruf jeung nahi munkar, nyegah
“leungeun” jalma dolim, jeung mulangkan deui
manéhna kana jalan nu bener jeung ngawatesanan kana
jalan nu haq hungkul, atawa (lamun henteu migawe
kitu) Allâh bakal nutup haté maranéh, tuluy ngala’nat
maranéh sakumaha Mantena ngala’nat maranéhna
(kaum Bani Israil).” (H.R. Abu Daud sareng Tirmidzi
anjeuna sasauran: “Hadits Hasan”).
Ieu mah lafadz Abu Daud, sedengkeun lafadz
Tirmidzi: “Rasulullâh  ngadawuh: “Nalika Bani Israil
tumiba kana kama’shiyatan, alim ulama maranéhna
ngalarang maranéhna, tatapina maranéhna teu
ngeureunan migawe éta pagawean. Tuluy éta alim
ulama milu diuk di majelis maranéhna, dahar-nginum
bareng maranéhna, maka Allâh nutup haté-haté
maranéhna (alim-ulama) jeung ngala’nat maranéhna
ngalangkungan lisan Nabi Daud sareng Nabi Isa putra
Maryam. Hal éta téh kusabab kadorakaan maranéhna
jeung kabuktian maranéhna téh ngaliwatan wates
52
wangen. Maka Rasulullâh  calik, jeung saméméhna
nyarandé, teras ngadawuh: “Ulah kitu. Demi Dzat anu
Kaula aya dina Ganggeman Mantenna (Allah) (la’nat
éta pasti tumiba) nepika maranéh mulangkeun deui
jalma-jalma nu nyieun kamungkaran kana jalan haq
anu sabener-benerna.”

14) H.R. Abu Daud, Tirmidzi, sareng An-Nasa’i ti Abu


Bakar Ash-Shiddiq 

 ‫َع ْن َأِبى َبْك ٍر الِّص ِّدْيِق‬: ‫الَّراِبَع َع َش َر‬


:‫ يَاَأُّيَهاالَّناُس ِإَّنُك ْم َتْقَر ُء ْو َن ٰه ِذِه اَأْلَيَة‬: ‫َقاَل‬
‫َياَأُّيَهااَّلِذ ْيَن ٰا َم ُنْو ا َع َلْيُك ْم َأْنُفَس ُك ْم اَل َيُضُّر ُك ْم‬
)١٠٥:‫َم ْن َض َّل ِإَذ ا اْهَت َد ْيُتْم (المائدة‬
‫ ِإَّن‬:‫ َيُق ْو ُل‬ ‫َو ِإِّني َس ِم ْع ُت َر ُس ْو َل ِهللا‬
‫الَّن اَس ِإَذ ا َر َأُو االَّظ اِلَم َفَلْم َيْأُخ ُذ ْو ا َع َلى‬
‫َيَد ْي ِه َأْو َش َّك َأْن َيُع َّم ُهُم ُهللا ِبِع َق اٍب ِم ْن ُه‬

53
‫(َر َو اُه َأُب ْو َد اُو َد َو الِّتْر ِم ِذ ُّي َو الَّنَس اِئُّي‬
)‫ِبَأَس اِنْيَد َصِح ْيَحٍة‬
“(Ieu hadits katampi) ti Abu Bakar Ash-Shiddiq  anjeuna
sasauran: “Yeuh sakabéh manusa, aranjeun kabeh maca ieu
ayat: “Yeuh jalma-jalma nu ariman, jaga diri maranéh,
moal matak ngamadorotkeun ka maranéh jalma-jalma nu
salasar, upama maranéh kabeh geus meunang pituduh.”
(Q.S. Al-Maidah (5):105), tatapina sabenerna kuring ogé
nguping Rasulullâh  ngadawuh: “Saestuna ari manusa,
upama ningali jalma dolim, tuluy maranéhna teu daék
nyegah (tina éta kadoliman) hampir-hampir Allâh
nibankeun ka maranéhna ku siksa-Na.” (H.R. Abu Daud,
Tirmidzi, sareng An-Nasai kalayan sanad shahih)

54
55
56
57
58

You might also like