AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

İLETİŞİMİ AZALTAN NEDENLER

• 1)Her türlü iletişim kurma çabalarının tartışma, öfke ve bazen şiddetle

sonuçlanması,

• Öğrenme kuramlarına göre, bir davranışın oluşma sıklığını belirleyen en

önemli etken o davranışın oluşturduğu SONUÇLARDIR. ( EDİMSEL
ŞARTLANMA)

• İletişim çabalarının öfke, şiddet ya da tartışmalarıyla sonuçlandığını göre

eşler, giderek iletişimden KORKAR bir duruma gelmektedir.

• 2- İletişim sorunlarındaki BEKLENTİ,

• Eşler genellikle iletişim sonunda bir uzlaşma beklemekte ve uzlaşmanın

sağlanamadığını gördükçe iletişimden vazgeçmektedirler.

• Oysa iletişimin amacı uzlaşmak değil, ‘’ ANLAMAK, ANLAŞILMAK, DÜŞÜNCE

VE DUYGULARI PAYLAŞMAK’ olmalıdır.

• Uzlaşmanın sağlanabilmeis için öncelikle eşleirn birbirlerini anlamaları ve

bunun sağlanabilmesi için de öncelikle birbirlerini dinlemeleri
gerekmektedir.

• İletişim uzlaşma için gerekli ancak, yeterli değildir.

• Yani eşler arasındaki uzlaşma daha ilerideki aşamalarda KENDİLİĞİNDEN

sağlanabilir, ancak KARŞILIKLI OLARAK BİRBİRLERİNİ ANLAMA sağlanmadan
bu mümkün değildir.

• Eşlerin birbirlerini çok iyi tanımaları , daha doğrusu birbirlerini çok iyi
tanıdıklarını zannetmeleri.

• Eşler birbirinin ne demek istediklerini bir bakış, bir yüz ifadesinden

anladıkları zaman konuşmaya gerek kalmaz.

• Başka bir deyişle eşlerin birbirlerini aklından geçenleri okumaları ve her şeyi
çabuk anlamaları ya da anladıklaırnı sanmaalrı iletişime duyulan
gereksinmeyi azaltacaktır .

• Akıl okuma
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

TEMEL İLETİŞİM HATALARI

• 1- Yıkıcı Eleştiri

• Sorunlu çiftler genellikle birbirlerini suçlama ve eleştirme eğiliminde olan

çiftlerden oluşur.

• Burada eşler bütünüyle birbirirnin olumsuz yönlerine odaklanmakta ve

böylelikle seçici bir algılama ile olumlular bir yana itilerek olumsuzluklar
seçilmekte, yıkıcı biçimde eleştiriler yapılmaktadır.

• Örneğin ; ‘ Sen beni incitmekten zevk alıyorsun.’

• HER OLAYDA SUÇLAMAK YERİNE HERKES KENDİ PAYINA ODAKLANMALI ve

KENDİNİ DAVRANIŞLARINI DEĞİŞTİRMEK İÇİN SORUMLULUK ALMALIDIR...

• 2- Genelleme

• Sorunlu çiftlerde eşler birbirlerinin bazı özgün davranışları yerine kişilik

özelliklerini içeren yargı, eleştiri ve genellemeler yapmak eğilimindedirler.

• Örneğin; ‘ Sen zaten hep böyle egoistsin’

• Eşlerin eleştirileri bazen daha ileri gitmekte ve bazen eşler öfke nedeniyle
hızlarını alamayıp birbirlerinin kişiliğini değersizleştirmekten de öteye
gitmekte ve birbirlerinin ailelerini de işin içine sokmaktadırlar.

• Örneğin ‘Sen hep egoistsin ve bu özelliğini annenden almışsın’

• 3) Eski defterleri açma veya geçmişi geri getirme

• Örneğin, ’15 yıldır söylenip duruyorum, hala aynı şeyleri yapıyorsun’ ya da ‘

evliliğimizin ilk yıllarında ailenin bana yaptığı eziyete izin vermeni asla
affedemedimm, affetmeyeceğim de ‘ gibi..

• 4) Akıldan Geçenleri Okuma ve Yıkıcı Niyet Gösterme

• Eşler birbirleirnin söylediklerinden çok söylemediklerini anlamaya çalışır.

• Söylenenlerin arasında GİZLİ NİYET olduğu var sayılır.

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

• Örneğin, ‘ bunu benim iyiliğim için yaptığını söylüyorsun ama senin esas
iyetin beni aşağılamak!’

• Hiçbir sözel tepki vermediği halde kendisini dinlemekte olan eşine bir yüz
ifadesi nedeniyle ‘ zaten seninle hiç konuşulmıyor, bak yine öfkelendin!’
diyerek onu yargılamak ya da ‘Bunlaeı yanlızca psikolog söylediği için
yapıyorsun.Aslında o anlamasa da ben senin bu davranışları içinden gelerek
yapmadığını biliyorum!’ gibi .

ŞU AN VE ŞİMDİ İLETİŞİM EĞİTİMİ

• 1- Yıkıcı eleştirilerin yapıcıya dönüştürülmesini sağlamak

• Örneğin, ‘ Sen beni incitmekten zevk alıyorsun’ yerine ‘ sende bunları

duymak beni çok incitti’ ifadesi daha kabul edilebilir bir iletişim biçimidir.

Nörobilimci Dr. Paul Maclean – 1970

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

1.ESKİ BEYİN

• SÜRÜNGEN BEYİN (İLKEL BEYİN)

• LİMBİK BEYİN ( DUYGUSAL BEYİN- ORTA BEYİN)

2.YENİBEYİN ( DÜŞÜNEN BEYİN – NEOKORTEKS )

• Sürüngen beyin ve duygusal beyin insanla bütünleşiktir ve doğumdan

itibaren eyleme hazırdır. Tehdit – uyarı

• Yeni beyin – programlama

Topluluk önünde konuşmak deneyimi sizde bir endişe ve tehlike hissi

uyandırıyorsa bu eylem uyarısını başlatan duygusal beyindir. (orta beyin)

Korku ve endişe hissi – kortizol ve adrenalin salgısına yol açar (stres

kimyasalları)

Kişilik
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

DÜŞÜNCE – DUYGU – DUYUM – DAVRANIŞ

Duyguların vücutta bazı değişikliklere yani BEDENSEL HİSLER’e (DUYUM) yol

açarlar.

• Örneğin kaygı mide bulantısı ve mide kramplarına;

• Üzüntü boğazımıza bir yumru tıkanmış gibi olmasına;

• Öfke ise yüzümüzün kızarmasına sebep olabilir.

İnsanlar öfkelenince yumruklarını kendiliğinden sıkması gözlenebilir.Ama dışa

vuran en büyük değişiklik yüzde kenini gösterir.

Örneğin dudakların iki ucunun aşağı sarkması üzüntünün, kaşların çatılması

öfkenin, gözlerin içi parlayarak gülümseme mutluluğun göstergesidir.

Eski beyin

Eski beyin : sürüngen beyin + limbik beyin

• Otomatik pilot ( yeni beyine iş bırakmaz)

• Eski beyin geçmişi tekrar etmek ister ve bizi eskiden kazanmış

olduğumuz ödüllerin peşine düşmeye zorlar

1. Sürüngen Beyin

2. Adını insan evriminin çok ötesinden gelen sürüngenlerden almıştır.

3. Tek görev alanı – Yaşam ve onu sürdürebilmek

yeme – içme ; güvenlik ; rahatlık arayışı = rutin davranışlar ve alışkanlıklar .

Değişim = Tehdit

Değişimle mücadele etmek ister.

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

• Sürüngen beyinde zaman kavramı yoktur, şimdi ve buradadır,

sabırsızdır.

• Freud’un sözcüğünden terim alacak olursak sürüngen beyin İD’dir.

Ertelenmiş hazdan anlamadığı için o çikolatayı hemen yemek ister.

Altın azıcık yükselmeye başladığı an koşup bozdurmak ister.

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

• Öğrenme ve bağımlılık konusunda merkezi bir beyin bölgesidir.

• Burda öğrenmeden kastedilen matematik öğrenme değil; ‘eğer tatlı bir

şey yersen enerjin artar’ ı öğrenmektir.

• Koşullanma üzerinden çalışır.

2. Limbik Sistem

• Limbik sistemin hafızaya kaydı duygularla olur.İnsanlar o hafızaya

ulaşmak için duygularını kullanır. Limbik sistemde duygu yükü taşacak
hale geldiğinde tıpkı bir bilgisayarın ana kartının yanması gibi, kontrol
yiter.

• Mantıklı ve rasyonel olan yeni beynin kapıları kapanır.

• Ayrılık kaygısını tolere edemeyenin limbik sistemi çalışır.

Neokorteksten düşünemez.

• Bu nedenle çatışmalı çiftlerin kendi hislerini daha iyi anlamaları, nasıl

tepki verdiklerini daha iyi farketmelerini sağlar. Çatışmalı evliliklerde
davranışlar genellikle duygusal beyin tarafından yönetilir.

• Çünkü yaşadıkları anksiyete nedeniyle çoğu zaman neokorteksleri

devrede değildir.

•
• Ben babam gibi olmayacağım deyip baban gibi oluyorsan; farkındalık
var, içgörü yok demektir.

• Limbik ve sürüngen beyin alışkanlıkları tekrarlar...

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

YENİ BEYİN

Konuşma, düşünme, öğrenme, mantık yürütme, plan yapma, dürtü kontrolü,

problem çözme, yaratıcı düşünme, farklı açılardan bakabilmeden sorumludur.

• Bildiğimizi bildiğimiz beyindir. 3 saniye ilişkimizi kurtarabilir....

Dürtüsel tepki vermemek ve neokorteksi devreye sokabilmek için olaylar ve

durumlar karşısında 3 saniyeye ihtiyacımız vardır.

Sarılmanıza engel olan bu boşluğun sizdeki anlamı ne ? ( dışsallaştırma)

• Çiftlerde köprü kurulabilecek alanlar bulmak önemlidir.

• Bağlantıyı tekrar kurarken köprüler ağır ağır inşa edilir.

• Santim santim yabancılaşmış çift birbirlerine giden yolu bulmaya çalışır.

AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

Genellikle yapılması gereken ilk iş evlilikten geriye kalan bir şey olup
olmadığını değerlendirmektir.

• Danışmanlığın ilk aşamasında ve devamında çatışma içinde hayal

kullanmak duygusal mesafeli çiftlerin hayatlarındaki çamuur kurutur ve
bağlantı körüsü kurma sürecini başlatır.

• Diğer adım çifti bağlanma adetleri ile haftalık hayatlarını tekrar inşa
etmektir (ortak aktiviteler vb)

• Bu arada saldırı- savunma kalıbına karşı geçici önlemler alınmalıdır

(mola vermek gibi)

• Son olarak çatışma ile başa çıkabilmek için yeni beceriler öğretilir :
kavgayı nasıl sürdürmeli, kalıcı sorunlarda diyalog kurmayı öğrenme,
uzlaşma becerilerini öğrenme gibi.

• Her iki taraf da kendisine saldırdığını hissettiğinde evlilikte bir düşüş

başlar.

• Bu iki bireyin politik davranmak dışında barışçıl bir ilişki kurma şansları
yoktur.

• Aralarında güven olmadığı için yakınlık da yoktur

• Eski beyin kurduğu savunma barikatlarına sızılmasına izin vermez.

• Öfke açıkça ifade edilen biçimiyle anlık hasarlar yaratırken, bastırılmış

biçimi genellikle içi boşalmış evlilikler yaratılmasına sebep olur.

• Öfkeli davranışa verilen ceza, aileden aileye değişir.• Örneğin; bazı

ailelerde öfkeli bir bakış bile yasaktır, fakat çoğumuzun öfkenin kötü,
yıkıcı ya da şımarıkça bir davranış olduğu mesajıyla büyüdüğümüzü
söylemek gerekir.

• • İki seçeneğimiz vardı; öfkeyi gösterişli bir biçimde yaşamak ve

sonuçlarına göğüs germek ya da onu içimizde gittikçe daha derine
iterek bize ya da başkalarına herhangi bir zarar vermemesini ummak.

• • Öfkemizi bastırmayı sşçtiğimiz takdirde, sevme ve kapasitemizi de

bastırmış oluruz; çünkü öfke ve sevgi bir madolyonun iki yüzüdür.Bu
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

ikisi, iki farklı oluşum değil, iyi ile kötü ikilisidir.Aslında iki farklı kılığa
bürünmüş aynı yaşam gücüdür.

ÖFKEYİ KONTROL ALTINDA TUTMAK

• Öfkemizi bastırdığımız taktirde hastalanır, depresyon geçirir ya da silik,

sönük bir varoluşa mahkum ediliriz.

• Öte yandan öfkemizi salıverdiğimizde ise, başkalarına fiziksel ya da

ruhsal zararlar veririz.

Kontrol altında tutmaktan ne kastettiğimi anlamak için, benzinin yıkıcı gizli

gücünü düşünün. Yere bir miktar benzin döküp, içine yanmakta olan bir kibrit
attığınızda aniden parlar.

Şimdi aynı benzini alın ve ölçülü bir biçimde içten yanmalı bir makineye
fışkırtarak, uygun zamanlamayla elektrik kıvılcımlarım önleyen cihazı
açın, makine birden çalışmaya başlar. Üretilen güç, bir otomobili veya
bir traktörü götürmek ya da bir uçağı uçurmak için kullanılabilir.

• Kontrol altında tutma süreci sayesinde, yıkıcı; gizli güce sahip olan benzin,
faydalı bir enerji biçimine dönüştürülebilir.Aynı sürecin geçmişten gelen öfke
içinde uygulanması gerekir.

Kızgınlığınızın ölçülü dozlarla salıvermesi için güvenli bir ortamda

tutuşturulması ve yeniden orijinal hayat veren biçimi olan yaşam enerjisine
(erosa) dönüştürülmesi gerekir.

DUYGU GÜNLÜĞÜ TUTMA EGZERSİZİ

• Terapist kişiden önce duyguyu tanımlamasını ve duygu günlüğü tutmasını

ister. Çünkü çiftler duyguyla düşünce ve yargıyı birbirine karıştırma
eğilimindedirler.

• "İyi hissediyorum.” Sadece hissetmek kelimesinin cümlede geçmesi o

cümlede bir duygunun tarif edildiği anlamına gelmez. Bu ömek değer ifadesi
veya yargı içerir.
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

• "Mutlu hissediyorum.” Bu tür tabirler duygulan temsil eder.

• NİYET VE SONUÇ

• Çift önce NİYET VE SONUÇ arasındaki farkı anlamalıdır.

• Niyet ve sonucu birbirinden ayırt etme yeteneği, daga sonra anlatılacak

olan etkili dinleme tekniğini öğretmede çok önemlidir.

• Bu tür bir ayırt etme , bilişsel yeniden yapılandırmaya yol açar.

• Söylediği şey kırıcı olduğuna göre, beni kırmak istemiş olmalı diye
düşünmek yerine, eş ‘ eşimin söylediklerinden dolayı kırılmış
hissediyorum; eşimin bunu söyleme niyeti neydi ve ben neden böyle
hissediyorum ? diye düşünmeyi öğrenmelidir.

• İLETİŞİM 3 YAPISAL ELEMENTİ

• Konuşma

• Çift birbiriyle konuşmalıdır, başka şeyler veya başka insanlar sayesinde

değil.

• _Terapistin ofisinde, yapılacak şey eşlerin birbirlerine odaklanmalarını

ve KONUŞMALARINI sağlamaktır. ( TEN TEMASI, GÖZ TEMASI, GÖZ
TEMASI)

• _Terapist geri bildirim ve YETİŞKİN PARÇA ile direktif veren, kenar

çizgisindeki bir antrenör olmalıdır.

• _Evde, çift, çocukları veya başkalarını kullanmadan, direk olarak

birbiriyle konuşmalıdır.

• Yakınlık

• Eşler odadan odaya veya kaçarken konuşmaya

çalışmamalıdır.Birbirlerine yakın olmalı, dokunmalı ve güçlü bir göz
temsı kurmalıdırla r.Ofiste, temas izlenmeli ve gerektiğinde
güçlendirilmelidir.

• _.iftin görüşecekleri mekanda ve zamanda uzlaşmalarını sağlamakta

fayda vardır. Mekan konforu, dikakt dağıtıcı faktörlerden uzak ve hoş
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

faaliyetlerle ilişkilendirilmiş olmalıdır. Dokunmak, sadece el ele veya

parmak uçlarının değmesiyle olsun, daha da yoğun bir duygu
yaratabilir.

• İletişim bir süreçtir ve Zaman Alır Mantığı

• Bir çift her problemi 5-10 dakikada çözmeyi veya bu kadar kısa bir
zaman diliminde iletişim kurmayı beklememelidir. Çift her gün düzenli
bir şekilde konuşmaya söz vermelidirler.

• _Başlarda, evd ekonuşmak için ayrılan süre kısa olmalı ve giderek, eşler
daha başarılı iletişim kuran bireyler oldukça, uzatılmalıdır.

• _3S kuralı : Sıklık, süre, sabır....

• _Tutarlılık ve tekrarlama yaani iletişim becerilerinin öğrenilmesinde

önemlidir.

ŞU AN VE ŞİMDİ İLETİŞİM EĞİTİMİ

• Yıkıcı eleştirilerin yapıcıya dönüştürülmesini sağlamak

• Örneğin, ‘ Sen beni incitmekten zevk alıyorsun’ yerine ‘ sendne bunlaru

duymak beni çok incitti’ ifadesi daha kabul edilebilir bir iletişim
biçimidir.

• _Çünkü ikinci ifade de ; karşı tarafın niyetiyle ilgili bir yorum

yapılmamaktadır . Genel bir anlatım ve eleştiri yerine belirli bir davranış
biçimine yöneli,k özgül bir anlatım tercih edilmektedir. Bireye,
karşısındaki kişinin duyguları yerine, kendi duygularını dile getirme
imkanı vermektedir.

• Genelleme yerine özgül ifadelerin kullanılmasını sağlamak

• Örneğin, ‘ Beni her zaman başkalarının yanında aşağılıyorsun’ yerine ‘

Geçen gün Ahmet in yanında söylediklerin beni utandırdı’ gibi.

• Eşlerin kendi davranışlarıyla ilgili olarak sorumluluk almalarını sağlamak

•
AİLE DANIŞMANLIĞI SÜPERVİZYON NOTLARI

• _Örneğin, ‘ Beni kızdırıyorsun ve çıldırtıyorsun.İşte bu yüzden saldırgan

oluyorum’ yerine ‘Sana olan öfkemi bazen kontrol edemiyorum’ demek
daha gerçekçi bir ifade olabilir.

Eşlerin mantıksal tartışmalar yerine DUYGULARINI DİLE GETİRMELERİNİ

TEŞVİK ETMEK

• _Örneğin, ‘ Benim söylediklerimi çürüt, senin istediğini yapalım’ yerine

‘Benim için önemlisin, seni seviyorum,bu nedenle söylediklerin aklıma
yatmasa da hatırın için yaaprım..’ gibi .

• İşi yokuşa sürme yerine olumlu davranışları görmeye teşvik etmek ve

bugüne odaklanmak.

• _Örneğin, ‘Şimdi çaba gösteriyorsun ama artık çok geç.Bunları 5 yıl önce
yapmalıysın’ yerine ‘5 yıldır yapmadığın davranışları bugün yapıyor
olman beni çok mutlu ediyor ‘ gibi.

• Dikakt edilecek olursa hem yıkıcı, hem de yapıcı iletişim biçiminde

dinleyiciye verilmek istenen mesajlar benzer olmakla birlikte, yapıcı
olanda mesajın dinleyiciye ulaşma şansı çok yüksektir.