ANNE BABA ÇOCUK

ILETIŞIMININ ÖNEMI
◦1-Sizce iletişim nedir ?
◦2- Çocuğunuzla aranızdaki iletişimi nasıl
yorumlarsınız ?

gibi sorular sorarak cevapları alınır.

◦ Anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkinin sağlıklı olabilmesi, öncelikle
anne babanın kendi aralarındaki ilişkinin sağlıklı olmasına bağlıdır.

◦ Ailede anne babanın birbirleri ile iletişimin çocuğu, çocuğun anne

ile iletişimi babayı, çocuğun babasıyla olan ilişkisi de anneyi
etkileyecektir.

◦ Anne baba arasındaki uyumlu ilişkiler; Çocuklarına karşı tutarlı,

kabul edici ve sevecen bir tutum geliştirmelerini sağlar.

◦ Ailede sevgi, şefkat ve ilginin hakim olduğu ;güven verici,

destekleyici, demokratik bir havanın gelişmesinde önemli rol oynar.
◦ Anne babanın çocuklarına karşı demokratik tutum ve yaklaşımları
ise aralarında sağlıklı ve etkili bir iletişimin kurulması sağlar.
◦ Yapılan çalışmaların sonucunda anne babaları ile sağlıklı iletişim
içinde olan çocukların, diğerlerine göre daha az endişeli tavır
sergiledikleri görüşmüştür. Arkadaş ilişkilerinde de daha başarılı
oldukları gözlemlenmiştir.

◦ Sağlıklı iletişim için anne babalar;

◦ Çocuklarını dinlemeli.
◦ Duygularını paylaşmalı.
◦ Olumsuz davranışları karşısında yargıç gibi davranmamalıdır.
◦ Çocukların, başkalarının haklarına saygılı olmasını, kızgınlıklarını
kontrol etmesini, başkalarının fikirlerini, duygularını paylaşmasını ve
dinlemesini de sağlamalıdırlar.
EDİLGİN DİNLEME
◦ İnsanların birbirleriyle karşılıklı iletişim ve etkileşimlerini devam
ettirebilmeleri, konuşmaya olduğu kadar dinlemeye de önem
vermeleri ile mümkündür.

◦ Oysa insanlar arasında sağlıklı ve verimli bir iletişim, insanların susmayı

öğrenip, karşılarındaki kişiyi dinlemeleri ile gerçekleşebilir.

◦ Dinleme, öğrenilmesi gereken bir beceri ve alışkanlıktır.

◦ Böyle olduğuna göre ailede ve okullarda bu becerinin küçük yaştan

itibaren öğretilmesi gerekir.

◦ Anne babalarda dinleme becerilerinin gelişmiş olması çocuklarına

model olmaları açısından çok önemlidir.
◦ Edilgin dinleme;

◦ Onay tepkileri ya da kabul tepkileri; ''Başı öne eğme, aşağı yukarı

sallama, gülümseme'' gibi sözsüz olabileceği gibi ''Hımm, evet
dinliyorum , hı hı anlıyorum'' gibi sözel de olabilir.

◦ Kabul tepkileri çocuğa dinlemediği kaygısını yaşatmaz ve rahat

konuşmasına imkan sağlar.

◦ Çocuklarla konuşurken onlara açık uçlu sorular yönelterek

konuşmaya yüreklendirilmesi gerekir.
EDİLGİN KONUŞMA ÖRNEKLERİ

1-Bana ondan söz et.

2-Duygularını merak ediyorum.
3-Senin görüşlerin ilgimi çekiyor.
4-Anlatacaklarını dinlemek istiyorum.
5-Bu konu senin için önemli gibi görünüyor.
ETKİN DİNLEME
◦ Edilgin dinleme ve etkin fiziki dinleme çocuğun bir sorunu olduğu
zaman ona yardımcı olur.

◦ Ancak çocuk, bazı sorunlarını çok yoğun duygularla birlikte yaşar.

◦ Toplumumuzda korku, öfke, kaygı gibi duyguların ifade edilmesi hoş

karşılanmaz.

◦ Ayıp ve güçsüzlük olarak değerlendilir. Bu nedenle birçok anne baba

çocuklarına olumsuz duygularını ifade etmemelerini telkin ederler.
◦ Etkin psikolojik dinleme konuşan kişiyle aynı düşünceyi paylaşmayı
gerektirmez. Kişinin tüm dikkatini konuşan kişiye vermesi esasına
dayanır.

◦ Örneğin,
Çocuk ''Kardeşim bebeğimi aldı vermiyor. '' dedi.
Anne ise ''Sen de legolarınla oyna'' ya da ''kardeşinle oyuncaklarını
paylaşmayı öğrenemedin '' yerine çocuğa ''Bu da seni çok kızdırıyor.''
cümlesini kurarak duyduğunu tekrar eder. Buna da etkin dinleme
denir.
◦Siz bu anlatılanları kendi çocuğunuza
uyguluyor musunuz ?
EMPATİ
◦ Empati, kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyması, olayları onun
bakış açısı ile bakması, duygu ve düşüncelerini doğru anlayarak onun
hissetiklerini hissetmesi ve bunu ona iletmesi sürecidir.

Örneğin, arkadaşı tarafından çok sevdiği oyuncak arabası kırılan bir

çocuğa ''Ne varmış bir oyuncak araba için üzülüp ağlayacak.'' ya da
''Sana yenisini alırız.'' demek yerine kendilerini çocuğun yerine koyarak
o andaki duygularını ve arabanın onun hayatında ne kadar önemli
olduğunu anlamaya çalışmalıdır.
◦ Empatik ve doğru dinleme çocuğa şu mesajları iletir:

◦ Sorunlarını ben üstlenmeyeceğim.

◦ Ancak çözümünü bulman için sana yardımcı olacağım.
◦ Senin sorun çözme yeteneğine güveniyorum.
◦ Sorunun olduğu için daha az sevdiğimi düşünme.
◦ Kişiler, zaman zaman bazı sorunlarla karşılaşabilirler.
SEN DİLİ- BEN DİLİ
◦ SEN DİLİ
◦ Çocuğun olumsuz davranışları ya da sözleri anne babaların korku,
kaygı, öfke gibi olumsuz duygular yaşamlarına neden olur.
◦ Bu duyguları karışısında tepkilerini genellikle aniden ve sözel olarak
şöyle ifade ederler;
◦ ''Ne laf anlamaz çocuksun.''
◦ ''Çocuk gibi davranıyorsun.''
◦ ''Sen adam olmazsın.''
◦ ''Salak, gerizekalı, aptalın birisin.'' vb ifadelerle çocuğa çözüm iletileri
ve bastırıcı iletiler gönderirler. Dikkat edilirse kullanılan ifade tarzı
çocuğa yönelik sen mesajı, sen kelmesi, yani sen dilidir.

◦ Sen dili, çocuğun olumsuz davranışlarını değiştirmesinde etkili olmaz.

◦ BEN DİLİ

◦ Anne babalar, çocukları ile sağlıklı ve etkili bir iletişim kurabilmeleri için
çocuklarına sen-dili yerine ben-dili ile mesaj göndermelidirler.
◦ Etkili bir ben-dili mesajının şu üç öğeyi içerimesi gerekir.
◦ 1-Kabul edilmeyen ya da hatalı olan davranışın yargılamadan ve
suçlamadan tanımlanması.
Örnek:
''Salonda top oynayınca...''
''Odanı dağıtınca...''
''Tv'nin sesini çok yüksek açınca...''
◦ 2- Kabul edilmeyen davranışın anne-baba üzerindeki somut, gerçek ve
kesin etkisinin söylenmesi.
Örnek:
''Yoruluyorum.''
''Okuduğumu anlamıyorum.''
''İşime engel oluyor.''
3-Kabul edilmeyen davranışın anne babada yarattığı duyguların ifade
edilmesi.
Örnek:
''Öfkeleniyorum.''
''Korkuyorum.''
''Üzülüyorum.''
◦ BEN DİLİNİN ANNE-BABAYA SAĞLADIĞI YARARLAR

◦ 1-Ben dilinde duygu ve düşünceler anında iletildiği için anne babayı

rahatlatır. Öfke kızgınlık gibi duyguların birikimini önler.

◦ 2-Olumsuz davranışın kendileri üzerindeki somut etkisini düşünen anne-

baba, bazen belirgin bir etkinin olmadığını fark eder. Kızgınlığın
çocuğun davranışından kaynaklanmadığını düşünürler.Böylece
kızgınlığın iş yerindeki sorunlardan, yorgunluktan ya da başka bir kişiye
duyulan öfke gibi özel yaşantılarında karşılaştıkları durumlardan
kaynaklanmış olabileceğini anlarlar.
◦ ÇOCUĞA SAĞLADIĞI YARARLAR

◦ 1-Ben-dili mesajlarında uygun olmayan davranışın somut etkisinin

açıklanması ve yaşattığı duygunun belirtilmesi, çocuğun, başkalarını
düşünmesini sağlayarak bencillikten kurtulmasına yardımcı olur.

◦ 2-Çocuğun, anne babasından sürekli ben dili mesajları alması, ileride

onun da kendisini ben dili mesajı ile iletmesini sağlar.

◦ 3-Ben-dili mesajları aracılığı ile gerçekleştirilen etlkili iletişim, anne baba

ve çocuğu birbirilerine daha çok yaklaştırır. Birbirlerini anlamalarını
kolaylaştırır.
◦1-Çevrenizdeki kişiler tarafından sıklıkla
kullanılan sen-dili mesajları nelerdir ?

◦2-Çocuğunuzun en çok hangi davranışlarını

kabul etmiyorsunuz ?

◦3-Çocuğunuzla iletişiminizde sen-dili mesajlarını

kullanıyor musunuz ?
SANDVİÇ
TEKNİĞİ
OLUMLU İFADE

OLUMSUZ İFADE

OLUMLU İFADE
+ Bu yöntemde söze, olumsuz iletiden önce karşımızdaki kişinin olumlu
bir yönüyle başlamalıyız. Bu olumlu yön onun kişiliği, takdir ettiğimiz
davranışları ile ilgili olabilir.

- Bu olumlu kabul iletisi sandviç ekmeğinin üst kısmı olarak düşünülebilir.

Buradan sonra asıl söylemek istediğimiz olumsuz niteliğe sahip mesajı
söyleyebiliriz.

+ Olumsuz eleştirimizi ilettiğimizde sandviçin malzemelerden oluşan

ikinci katını da tamamlamış oluruz. Bu eleştiriden sonra yine ilk katta
olduğu gibi olumlu kabul iletisi ile son katı oluşturarak mesajımızı bitiririz.
◦ SANDVİÇ TEKNİĞİNE ÖRNEK:

◦ İş yerindeki çalışma arkadaşımızın dağınık olması işlerini verimli

yapmasını engelliyor ve bunu ona söylememiz gerekiyor. Çok dağınık
çalışıyorsun, böyle iş yapılır mı dediğimizde ondan tepki görürüz. Bunun
yerine sandviç tekniğini uygulayabiliriz:

''Çok yoğun çalışıyorsun, işini iyi yapmak için elinden geleni yapıyorsun
ve dağınık çalışmak işini daha iyi yapmana engel oluyor. Biraz
dikkatle bunu aşabileceğine ve daha başarılı olacağına inanıyorum.''
 EVDE YAPILACAK ETKİNLİKLER
◦ Çocuğunuzla evde ''Pazarcılık'' oyununu oynayın.
Anne-baba pazarcı olur. Çocukları ise müşteri. Çocuk, meyve-sebze alırken ailesiyle
iletişim kurar.
◦ Evde tiyatro yapın.
◦ Evde iletişimle ilgili olan ''Hayat Ağacı'' filmini izleyin.
◦ Evde ''Kamptayız'' oyununu oynayın.
Çocuğunuz odasını toplamıyorsa bağırıp çağırmak yerine ''haydi kampçılık oynuyoruz.''
deyin. Kampta görev dağılımı yapın. Ebeveynlere ve çocuğa görev verin.
◦ ''Sen bensin ben sen'' oyununu oynayın.
Şimdi sen bensin ben de sen diyerek yaşadığınız tatsız olayın canlandırmasını yapın. O
sizin sözlerinizi söylesin, siz onun. Böylece konuyu onun gözünden görün.
◦BİL BAKALIM !
◦ Öncelikle oyun kartları karıştırılır.
◦ Daha sonra bu kartı, ebeveyn ya da çocuk kafasına bir bandana
aracılığıyla takar.
◦ Kartı takılan kişi görmez.
◦ Kartı anlatacak olan oyuncu, karttaki görselin ne olduğunu
söylemeden ip uçlarıyla anlatmaya çalışır.

Oyunun temel amacı, ebeveynle iletişim sağlamak, çocuğun anlatım

gücünü desteklemektir.
OYUN KARTLARI