9/17/21, 11:12 PM Başarılı Risk Yönetiminin Kodları - Harvard Business Review Türkiye

RİSK YÖNETİMİ

Başarılı Risk Yönetiminin

Kodları
Cumhur Bilgili
13 EYLÜL 2021, PAZARTESİ

Belirsizlik ve volatilitenin ticaret savaşları, iklim değişikliği, pandemi, doğal afetler ve

finansal sarsıntılarla gitgide arttığı küresel düzlemde, birey veya kurum olarak hesaplanmış
risk öngörülerinde bulunmak çok daha zorlaştı. Risk yönetiminin bilinen en temel prensibi
daha önceden “Erken tespit et, önlemini al” iken artık “Düştüğünde hızla ayağa kalk ve
eskisinden güçlü şekilde yoluna devam et” haline geldi. Çeviklik diye tanımlayabileceğimiz
bu motto, negatif ve yıkıcı olaylardan sonra aynı enerji, motivasyon ve kaynaklarla
paydaşlarına aynı değeri sağlamaya devam etmek gibi zor ancak büyük fırsatları da
beraberinde getiren bir yetkinliği ifade ediyor.

https://hbrturkiye.com/blog/basarili-risk-yonetiminin-kodlari 1/4
9/17/21, 11:12 PM Başarılı Risk Yönetiminin Kodları - Harvard Business Review Türkiye

Bizi bekleyen tehlikenin ne olduğunu bilmediğimiz veya hiç öngöremediğimiz bir yolda,
hangi önlemleri almamız gerektiğini nereden bilebiliriz? Beklediğimizden çok farklı bir
düşman kapımıza geldiğinde, aldığımız önlemler ne işe yarayacak? Hasar veya kayıp
yaşamasak bile, büyük bir fırsatı değerlendirememek gelecekte tamamen tarihten
silinmemize neden olur mu? Risk yönetimi; iyi günümüzde, yarın başımıza gelecek kötü
günleri tahmin edip kaybımızı azaltmaya yönelik hazırlık yapmayı işaret ederken, çeviklik
ise tüm hazırlıklarımıza rağmen kötü günün ve azami kayıpların başımıza geldiğini varsayıp,
yoluna devam eden ve rekabette fark yaratan organizasyon olmamızı sağlıyor. Yazımızda iş
dünyasının bu yeni hayatta kalma kılavuzunun kısa ipuçlarını değerlendireceğiz.

Önyargısız Farkındalık ve Uyum

2000‘li yılların başında Uzak Doğu bölgesindeki ülkeler SARS virüsünün yıkıcılığını
deneyimledi. O dönemde Çin dış dünya ile bağlantısını yeni kuruyordu, ülkenin içerisine
veya ülkeden dışarıya seyahatler bugüne göre oldukça sınırlıydı. Dolayısıyla salgının etkisi
dünyanın belli bölümleriyle sınırlı kaldı. 2020 yılında ise pandeminin Wuhan ‘dan başlayıp
bütün dünyaya ne kadar hızlı yayıldığını gördük.

Yine milenyumun ilk yıllarından bu yana ve özellikle son on yılda daha derin bir şekilde,
iklim değişikliğinin yıkıcı etkisini, milyarlarca dolar hasar bırakan doğal afetlerin sayısının
ivmeli olarak artışıyla hissediyoruz. Artık kar yağmayan yılbaşı akşamlarına, dolu yağan yaz
günlerine daha fazla tanık oluyoruz.

Dünyada trendlerin, yaşamsal ilkelerin ve normallerin hızla değiştiği; büyük salgının da bir
ölçüde game-changer olarak hızlandırdığı bir döneme giriyoruz. Blockchain ve De-Fi ‘nin
finansal kurumların, uzaktan eğitimin endüstriyel eğitim sektörünün, sosyal medyanın
merkezi medya kurumlarının, yaratıcı ekonominin işveren-işçi ilişkisinin yerini aldığını;
bireylerin enstitülerden ve düzenleyici otoritelerden uzaklaştığını gözlemliyoruz.

Tüm bu “değişimi” önceden fark edip bireyler ve kurumlar olarak şartları lehimize
çevirebilir miydik? İş dünyasından sürpriz bir biçimde silinen şirketler hayatta kalabilir
miydi? Kaç tane hizmet sektörü şirketi (örneğin ulaşım, turizm, eğlence şirketleri) 2019
yılında hayat normal seyrinde akarken pandemi riskini ele alıp stratejik veya operasyonel
seviyede önlemlerini aldı?

Ayrıntıları mükemmel şekilde yönetebilmek, büyük resmin farkında olmakla başlıyor. Her
yıl Dünya Ekonomi Forumu (WEF) küresel riskleri ele aldığı bir rapor yayınlıyor. Rapor,
insana özgü önyargılarla başımıza gelmesi zor diyebileceğimiz olayların aslında ne kadar
yakınımızda olduğunu hatırlatıyor. Dünyada, başımıza her an bir salgın gelebilir diye

https://hbrturkiye.com/blog/basarili-risk-yonetiminin-kodlari 2/4
9/17/21, 11:12 PM Başarılı Risk Yönetiminin Kodları - Harvard Business Review Türkiye

öngörüp normalin üzerinde somut önlemeler alan ve içinden geçtiğimiz bu süreci hasarsız
veya daha az hasarla (hatta rekabet avantajı) ile atlatan bir veya birkaç avuç şirket varsa; bu
şirketlerin yönetim ekiplerinin küresel risk ve yeni trendleri sorgusuz sualsiz ve titizlikle ele
alan, bir araya gelip bu başlıklara yönelik yeni ve yaratıcı fikirleri tartışan ve aksiyonlar için
kaynak ayırmaktan çekinmeyen nitelikte olduğunu iddia edebiliriz. Dışarıdan bilgi ve veri
kanallarına açıklık, hakkımızdaki zayıflıkları ve tehditleri açıkça ortaya koyacak şekilde
egolardan ve ön yargılardan arınmak, diğer çalışan ve yöneticilerle birlikte tartışabilme,
birbirini sorgulayabilme, farklı önerileri dikkate alabilme ve nihayetinde birlikte karar
alabilme gibi yönetişim ve uyum yetkinlikleri artık etkin risk yönetiminin olmazsa olmazı
haline geliyor.

Sağlam Strateji, Esnek Yönetim

Amazon CEO ‘su Jeff Bezos, iş hayatında başarının sırrını “vizyon ve izlenecek stratejide
katı, ayrıntılarda ve taktik adımlarda esnek olmak” şeklinde tanımlıyor. Şirketlerde
ortaklardan, yöneticilere; yöneticilerden en alt seviye çalışanına kadar en fazla atlanan ve
açık kalan konunun – adeta bir filme ortadan başlamak gibi; kurum olarak varlık
sebebimizin ne olduğunun, yaptığımız işi “neden” yaptığımızın doğru, anlaşılır ve kalıcı
şekilde ortaya konmaması olduğunu anlıyoruz. Vizyon, misyon ve stratejilerin, iç ve dış tüm
faktörlerin önyargısız ele alındığı titiz ve geniş katılımlı bir çalışma ve sonrasında topyekün
çoşku ve motivasyona dönüşecek büyük bir mutabakat ile belirlenmesi, risk yönetiminin ilk
ve en önemli adımı olarak karşımıza çıkıyor. Şirketin yaşam yolculuğunda ekonomi,
müşteri, çevre, toplum ve insana yönelik değerlerim için koyduğum hedefler ve insiyatifler
nelerdir ? Kurumsal hedeflerimizi yolculuğun en başında, tüm riskleri ve fırsatları küresel
gerçekler ve hayal gücümüzün sınırlarını zorlayan değişim olasılıkları ile birlikte, ekip ruhu
ve sinerjisi ile değerlendirerek belirleyebiliyor muyuz ?

Doğanın ve bilimin bize kolayca gösterebildiği üzere; esnek olamayan, büyük darbelerde
kırılır. Veri ve bilgi akışını sürekli değerlendirmek, geniş bir ekiple birlikte profesyonelce
tartışabilmek, yeni iş kararlarını durumsal olarak alabilmek ve gerekirse geleneksel
yaklaşımları radikal olarak değiştirebilme cesaretini gösterebilmek; başarı yolunda esnek ve
dinamik olmayı tarifliyor.

“Biz” Olmak
Şirketlerin önemli bir bölümünde, çalışanların sadece kendi görev tanımı, sorumlu olduğu
süreç ve kendisine atanan anahtar performans göstergesi (KPI) düzeyinde şirketi hakkında
bilgi sahibi olduğunu gözlemliyoruz. Çalıştığım şirketin stratejileri ve ana hedefleri nelerdir?
Ben bunlardan hangisine nasıl hizmet ediyorum ve şirket başarısında nasıl bir paya sahibim?

https://hbrturkiye.com/blog/basarili-risk-yonetiminin-kodlari 3/4
9/17/21, 11:12 PM Başarılı Risk Yönetiminin Kodları - Harvard Business Review Türkiye

Başkalarının süreçleri ve hedefleri nelerdir ve bana hangi noktada temas ediyor ? Bu illiyet
bağını kuran çalışan; hedefini, sürecini ve riskini kesinlikle daha fazla sahipleniyor ve
koruyor.

Bu bağın kurulması yolunda en büyük görev, atacakları adımlarla kurumun liderlerine düşse
de bireysel performans yönetimi sistemlerinde yapılacak akıllı ve yenilikçi entegrasyonlar
ile risk yönetiminin kurumun DNA’sında yaşamasını sağlamak mümkün.

MIT tarafından geçtiğimiz yıllarda yayımlanan bir makaleye göre geleneksel insan
kaynakları yaklaşımı hedeflerin belirli, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve zamana bağlı
(SMART) olmasını istemekle beraber bu anlayış aslında hedefler için hırs ve tutku faktörünü
küçümser, dar bir şekilde bireysel performansa odaklanır ve yıl boyunca hedefleri
tartışmanın önemini görmezden gelir. Stratejinin uygulanmasını sağlamak için liderler
bunun yerine sık tartışılan, iddialı, spesifik ve şeffaf hedefler (FAST) belirlemelidir.

Bu anlayış, kuruluşların aynı anda birden çok boyutta gelişmesine yardımcı olur. Şirketler
hedefleri şeffaf hale getirerek, çalışanların faaliyetlerini kurumsal stratejilerle uyumlu hale
getirmelerini ve silolar arasında daha etkili bir şekilde koordinasyonu sağlayabilir.

Çalışanın şirketi bütünüyle anlaması, büyük resimde kendi yerinin ve öneminin farkına
varması, çalışma arkadaşlarının ajandalarını ve kendisiyle olan bağlantısını çözümlemesi,
beraberinde kurumsal başarıyı ve dayanıklılığı getirecektir.

https://hbrturkiye.com/blog/basarili-risk-yonetiminin-kodlari 4/4