Eğitim Ve Kariyer Yönetimi

Bir ülkenin uygar ülkeler düzeyine çıkabilmesi, siyasi ve ekonomik alanda rekabet gücünü
artırabilmesi, nitelikli işgücüne sahip olmasına bağlıdır. Küreselleşme sürecinin neden olduğu gelişme
ve değişimlerle karşı karşıya kalan ve yoğun rekabet koşulları içinde olan iş örgütlerinin de varlıklarını
sürdürebilmeleri ve gelişme gösterebilmeleri, rekabet güçlerini artırmalarını gerektirmektedir.
Rekabette başarılı olabilmek basit işçilikle değil, iyi eğitilmiş, şirketle bütünleşmiş, sürekliliği olan bir
işgücünün eğitim ve geliştirilmesiyle, bir başka deyişle işletmelerin kendi içlerinde öğrenmenin
kesintisiz devamını sağlamalarıyla mümkündür.

Günümüzde her alanda hızlı bir değişim gerçekleşmektedir. Bireylerin bu değişime etkin bir
biçimde uyum sağlamaları büyük önem kazanmaktadır. Bireylerin değişim karşısında uyumlarında ise
bireylerin sahip olduğu pek çok nitelik belirleyici olmaktadır. Bu çerçevede gelişimsel süreç içerisinde
bireylerin çevreleri ile dengeli ve sağlıklı ilişkiler geliştirebilmelerine yönelik yaşam becerilerinin
artırılmasına ihtiyaç vardır. Bireylerin özelliklerinin farkında olmaları, niteliklerini geliştirme yönünde
çaba sergilemeleri problemlerine çözüm bulma yönünde hareket edebilmeleri ve etkin problem çözme
becerilerine sahip olmaları, bilinçli ve sağlıklı en uygun kararları verebilmeleri, etkili iletişim
becerilerine sahip olabilmeleri, yaşam içerisinde karşılaşabilecekleri güçlükler karşısında mücadele
edebilmeleri ve etkili başa çıkma tepkileri gösterebilmeleri gerekmektedir. Bireylerin yalnızca belli bir
alanda eğitim almaları yeterli görülmemekte, onların çok yönlü olmaları ve kendilerini pek çok yönden
geliştirmiş olmaları beklenmektedir. Özellikle çalışma yaşamı açısından bireylerin kendilerini çok
yönlü geliştirmeleri son yıllarda önem kazanmıştır. Bu çerçevede çalışma yaşamında bireylerin sahip
olduğu mesleki yeterliliklerinin yanı sıra değişime hızlı ve etkin uyum sağlamaları ve etkin yaşam
becerilerine sahip olmaları istenmektedir. Bireylerin çalışma yaşamında mesleklerine ilişkin bilgi ve
becerilerini kullanırken, etkili iletişim becerileri sergilemeleri, birlikte iş görme isteği ve örgütsel
bağlılık göstermeleri, sorumluluk alabilmeleri, problemlere etkili çözümler bulabilmeleri,
stresli durumlar karşısında etkin başa çıkma tepkileri sergilemeleri gibi pek çok yönden nitelikli
olmaları, onların verimliliğini artırmaktadır.

Bir işletme için çalışan, çok değerli bir sermayedir. Bu sermayeyi boş yere kullanmamalı,
çalışanından en iyi şekilde yararlanmalıdır.

EĞİTİM YÖNETİMİ

Firma içindeki çalışana yapılan yatırımın, aslında firmanın amaçlarını gerçekleştirme

doğrultusunda üretkenliğini ve etkinliğini artırdığını anlayan işletmeler eğitime ağırlık vermeye
başlamışlardır.
Eğitim, bireyin sosyal, zihinsel ve fiziksel olarak gelişimini içermektedir. Başka bir ifadeyle bir
bireyin işini etkin bir şekilde yapma yeteneğini artırarak, şimdiki ve gelecekteki performansını
iyileştirme yönündeki herhangi bir girişim ya da eylemdir.
Daha geniş bir tanımlama ile eğitim, bireylerin ya da onların oluşturduğu grupların işletmede
yüklendikleri ya da ileride yüklenecekleri görevleri daha etkili ve başarılı yapabilmeleri için, onların
mesleki bilgi ufuklarını genişleten, düşünce, rasyonel
karar alma, davranış ve tutum, alışkanlık ve anlayışlarında olumlu gelişmeler yapmayı
amaçlayan bilgi, görgü ve becerileri artıran eğitsel eylemlerin tümüdür.

Eğitim yönetimi, işgören açısından iş ile ilişkili yetkinliklerin öğrenilmesini kolaylaştırmak

için bir işletme tarafından planlanmış çabayı ifade etmektedir. Şunu unutmamak gerekir ki, insana
göre iş değil, işe göre insan yetiştirerek verimli bir çalışma ortamı elde edilebilmektedir.

Eğitim yönetimi, eğitim programlarının temelindeki bilgi, beceri ve davranışlara personelin

sahip olması ve onların günlük faaliyetlerinde bunlara başvurmalarıdır.
1
 Eğitim yönetiminin amaçları; bir bireyin işletmedeki rollerini ve sorumluluklarını anlama
düzeyini iyileştirmek, bir bireyin bir ya da daha fazla uzmanlık alanındaki becerilerini artırmak ve bir
bireyin işini iyi bir şekilde yapması için motivasyonunu artırmaktır
Eğitim yönetimi, işgörenin niteliğini ve kalitesini artırma yönünde önemli olduğu kadar, iş
kazalarının azalması ve önlenmesi, iş güvenliğinin sağlanması ve işgörenin yaptığı işe ve kullandığı
araçlara yabancılaşmaması açısından da önem taşımaktadır. Bu bağlamda işgören aldığı eğitim
sayesinde bir yandan günceli takip etme ve kendini geliştirme fırsatı bulurken, bir yandan da işletmede
iş hatalarının önlenmesine ve verimliliğin artmasına katkıda bulunmaktadır.
Her tür yatırımın olduğu gibi insana yapılan yatırımın performans göstergesi “yatırımın geri
dönüş oranı, yani getirisidir”. Getiri ise, firmanın bazı temel performans göstergelerinde gerçekleşen
iyileşmedir. Bunun sağlanması da eğitim ve geliştirme faaliyetleriyle çalışanlara kazandırılan
bilgi, beceri ve tutumların iş ortamına yansıtılmasına bağlıdır.

Eğitim yönetiminin işletmeye ve işgörene katkılarını şu şekilde sıralayabiliriz: Öğrenme süresi

kısalır. İş verimliliğinde artış sağlanır. Kalite bilinci gelişir. İşgörenlerde işletmeye karşı olumlu tutum
gelişir. Örgüt içi iletişim güçlenir. Amaç birliği sağlar. Gözetimin azaltılması sağlanır. Bazı çalışma
sorunlarının çözümüne yardımcı olunur. İşletmede süreklilik ve esnekli sağlanır. Ekip ruhu gelişir. Ait
olma
duygusu artar. Performans yükselir. İnisiyatif kullanma düzeyi gelişir. Görev bilinci ve
sorumluluk düzeyi artar. İş doyumu yükselir. Kendine güven artar.

İnsan kaynakları bölümü çalışanlarının işletme yönetimiyle aralarında en fazla sorun yaşadığı
uygulama ne yazık ki “eğitim yönetimi”dir. Genel olarak kaynak bulunamaması, eğitim maliyetlerinin
yüksek olması, yönetimlerin talepleri üzerinde düşünmeksizin geri çevirmesinde büyük etkendir. Diğer
taraftan bakıldığında alınacak eğitimlerin, kurum yararına olduğu ve eğitim alan çalışanların iş
gücünden daha fazla yararlanılabileceği oldukça belirgindir. Gerek kişisel gelişim eğitimleri, gerekse
teknik
– mesleki eğitimler, kurumda çalışanların iş gücünün artmasına, motivasyonun artmasına, ekip
çalışmasının ortaya çıkmasına, müşteri memnuniyetinin artmasına, daha fazla ekonomik kazanca kadar
sıralanabilecek katma değerlere yol açmaktadır.
KARİYER YÖNETİMİ
Kariyer, bireyin iş ve meslek yaşamı boyunca izlemesi gereken bir dizi faaliyet yoludur.242 Bir
başka deyişle kariyer, bireyin kamu ya da özel çalışma yaşamında ilerleme sağlayacağı, bir başarı elde
etmek amacıyla izlediği ve çalıştığı alandır.
Kariyer kavramı tam anlamıyla 1970’li yıllarda incelemeye alınıp, iş dünyasında kullanılmaya
başlanmıştır. Ancak yönetim tarihine baktığımız zaman kariyer kavramının, modern kamu hizmeti
anlayışının gelişmeye başladığı on altıncı yüzyıldan başlayarak, özellikle devlet memurluğu kavramı
ile beraber ortaya çıkıp, gelişme gösterdiği görülmektedir. Kariyer kavramının on altıncı yüzyıldan bu
yana keşfedilmiş olmasına rağmen, insanlık ve iş dünyası için bilimsel olarak kullanılmaya başlaması
ilk olarak Anne Roe’nun 1956 yılında yazmış olduğu “Meslekler Psikolojisi” kitabı ile görülmektedir.
1970’li yıllardan sonra ise kariyer ve insan yaşamının nasıl gelişim ve değişim gösterdiği, bilim
adamlarının daha yoğun bir biçimde ilgi odağı olmuştur. 1980’lerden sonra ise globalleşmenin bir
sonucu olarak ortaya çıkan yeni yönetimsel yaklaşımlar, örgütlerde kariyer konusunu ön plana
çıkarmıştır.
Kariyer planlama ve kariyer geliştirme işlevlerini içeren genel bir kavram olan kariyer
yönetimi, hem işletmenin ihtiyaçlarını, hem de bireylerin tercih ve kapasitelerini karşılayacak şekilde
kariyerin planlamasını ve yönetilmesini mümkün kılan örgütsel sürecin tasarımı ve uygulanmasıdır.
Kariyer yönetimi, bireyin kariyer planlarına ulaşabilmesi için işletme tarafından desteklenmesi olarak
da ifade edilebilmektedir.

Kariyer yönetiminin amacı, işletmeler için değerli olan işgücünün korunmasını ve

geliştirilmesini, çalışanların yeteneklerinden daha fazla faydalanılmasını ve işten ayrılmaları en aza
2
indirgeyerek çalışanların ve organizasyonun başarısının yükseltilmesini hedeflemektedir.246
Kariyer geliştirme ihtiyacını karşılamaya yönelik kariyer yönetimi, işletmeler ve bireyler
açısından maliyetli ve zaman alıcı olmasına karşın, hem örgütler, hem de bireyler için birçok yaşamsal
amacı gerçekleştirmesinden dolayı büyük öneme sahiptir. Çünkü yoğun rekabet ortamı içerisinde
firmaların ayakta kalabilmeleri, rekabette üstünlük sağlayabilmeleri insan kaynakları yönetimine
ağırlık verilmesini ve bu çerçevede çalışanların değişen koşullara uyum sağlayabilmeleri için
geliştirilmelerini gerektirmektedir. İşte bu nedenle işletmeler, kariyer yönetimi program ve planlarını
oluşturmakta ve çalışanlarına kariyerlerini geliştirme fırsat ve olanağını sağlamaktadır.

Kariyer yönetimi programları sayesinde işletmeler, doğru zamanda, doğru yerde, doğru
insanları yerleştirme olanağına sahip olur. Kariyer geliştirmede etkili olan faktörler şunlardır:
Performans: İyi bir performans göstermek, kariyer yapmada, dolayısıyla terfi olanaklarından
yararlanmada önemli bir faktördür.

Başarıyı ortaya koyma: Bireyin kariyer yapma şansını artırabilmesinde elde ettiği başarının
üstlerince bilinmesini sağlamasını ve çevresine duyurmasını yansıtır.

Nitelikler: İşgörenlerin sahip olduğu bazı nitelikler, örneğin prestijli bir üniversiteden mezun
olmak, kariyer yapmada önemli bir etken durumundadır.

İşverenin şöhreti: Doğru şirkette işe girme, kariyer yapmada ve uzun dönem istihdamda
önemli bir faktördür. Yüksek potansiyele sahip işgören adayları, kariyer geliştirme fırsatları sunan ve
bu konuda olumlu imaja sahip şirketleri seçmektedir.

Akraba kayırma: Özellikle aile şirketlerinde akrabaların istihdamı ve onların ilerlemelerine

yönelik aile nüfuzunun kullanımıdır.

Rehberler: Bireylere birebir eğitim veren, tavsiyelerde bulunan, kariyerlerini geliştirmelerine

yardım eden rehberlere sahip çalışanların kendilerini geliştirmeleri ve ilerlemeleri daha fazla olasıdır.

Yağcılık: İş yaşamında yaygın olarak kullanılan terfi etmek, daha fazla ücret almak, patrona ya
da üst yönetime hoş görünmeye çalışmak, onlara iltifat etmek diye adlandırılan yağcılık bazı kültür ve
işletmelerde hala geçerlidir.

Gelişme: İşgörenin, iş piyasasının taleplerine uygun bilgi ve becerileri kazanmak için kendisini
geliştirmesi, kariyerinin gelişmesi ve kariyer planlarının yaşama geçmesini kolaylaştırır.

Uluslararası deneyim: Özellikle çok uluslu işletmeler, ana ülkeden ev sahibi ülkedeki yatırımı
için yönetici görevlendirme yoluna giderler. Uluslararası deneyim elde eden işgörenler, kariyerlerini
geliştirmede önemli bir fırsat yakalamış olurlar.

Dil becerileri: Ekonomide uluslararası faaliyetlerin yoğunlaşması ve küresel iş merkezlerinin

gelişmesiyle birlikte yalnızca İngilizce değil, ikinci hatta üçüncü bir yabancı dil bilen yöneticilere
ihtiyaç duyulmaktadır.

Amaç oluşturma: Kariyer yapma ve kariyerlerini geliştirme arzusu duyan insanların, öncelikle
kendileri için hedefler belirlemesi ve bu hedeflere nasıl ulaşacaklarını bilmeleri gerekir.

Hedefleri dikkatle seçmek ve planlamak zahmetli, zaman ve emek isteyen bir iştir. Buna
karşılık ödülleri de büyüktür. Akıllı bir hedef spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, gerçekçi ve
zamanlanmış bir hedeftir. Hedef oluşturulduktan sonra, ona ulaşmak için eyleme geçilmelidir.248
Dış görünüş: Bakımlı olmak ve genç görünmek, işe girmede ve işi girdikten sonra kariyer
3
yolunda ilerlemede önemli rol oynamaktadır.

İşletmelerde yöneticiler astlarının gelecekteki hedeflerini desteklemek durumundadır. Ayrıca

onları uygun şekilde yönlendirebilecek bir beceriye de sahip olmalıdırlar. Kariyer geliştirmede
yöneticilere düşen görevler aşağıdadır:
Kariyer gelişimini özendirme: Kariyer gelişiminin önemini ve anlamını anlatma, öneminin
farkında olunmasını sağlama, gelişim için uygun bir ortam yaratma, elemana fırsat sağlama, gelişim
kaynaklarının kullanımını sağlama.

Kariyer gelişimi sorunlarında elemana zaman ayırma: Bir yönlendirici olarak çalışma, bireysel
performansta geribildirim sağlama, organizasyondaki gelecek fırsatlar hakkında bilgi verme, kariyer
gelişimi açısından bir fikir kaynağı olarak görev alma, gerçekçi beklentiler oluşturma.

Kendi elemanlarının gelişimi için daha fazla maliyette bulunma: Kariyer ilgilerini öncelikli ele
alma, daha fazla fırsat yaratmak için işlerin yeniden dizaynı, çalışanların ödüllendirilmesi yoluyla
kişisel gelişimin kuvvetlendirilmesi.

Kariyer gelişimi görüşmesine hazırlanmak için insan kaynakları yöneticisinin atacağı adımlar
aşağıdaki gibidir:

Toplantıyı programlamak: Toplantının çok öncesinden çalışana, bu görüşmenin yapılmak

istendiği söylenilmelidir. Bu her iki tarafa da hazırlanmak için zaman verir.

İçerik üzerinde anlaşmak: Toplantının amacına açıklık getirilir. Çalışandan beceri, hedef ve ilgi
alanları üzerine düşünerek toplantıya hazırlanması istenir.

Çalışana dair enformasyonu bir araya getirmek: Çalışanın eski gelişim planları, kişisel öz
değerlendirmeleri, performans denetimleri ve eğitim kayıtları gibi birbirinden farklı kaynaklara
danışılır.

Çalışanın beceri, ilgi alanı ve değerlerini yansıtmak: Çalışanın güçleri ve zayıflıkları, ilgi
alanları, hedefleri not edilir.

Çalışan için uygun olan fırsatları araştırın: Hangi görev ya da atamaların, yeni beceriler
oluşturmak ve yeni bilgi elde etmek için çalışana fırsatlar sunulur.