รายวิชาภาษาไทย

รหัสวิชา ท๑๕๑๐๑
ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕

เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
ครูผู้สอน ครูชลภักดิ์ คงกำเนิด
ครูวำสนำ โพธิวงค์
 พอใจและพอเพียงอ่านหนังสือ

เธอจะกินข้าวหรือกินผลไม้ดีจ๊ะ

เพราะฝนตกหนักจึงท้าให้น้าท่วม
 ค้าเชื่อม
คำที่ขีดเส้นใต้ทำหน้ำที่เชื่อมคำกับคำ
เชื่อมประโยคกับประโยคเข้ำด้วยกัน
 จุดประสงค์กำรเรียนรู้
๑. บอกความหมาย ลักษณะ และหน้าที่ของค้าเชื่อมได้
๒. จ้าแนกชนิดของค้าเชื่อมได้
๓. น้าความรู้เรื่องค้าเชื่อมไปใช้สื่อสารได้ถูกต้อง
คำถำมเข้ำสู่สำระสำคัญของเนื้อหำ

นักเรียนรู้จักคำเชื่อมหรือไม่
และคำเชื่อมคืออะไร
 ควำมหมำยของคำเชื่อม
ค้าเชื่อม คือ ค้าที่ใช้เชื่อมค้า วลี
ประโยค หรือข้อความเข้าด้วยกัน
(จากหนังสือภาษาพาที ชั้นประถมศึกษาปีที่ ๕, หน้า ๗๐)
 พอใจและพอเพียงอ่านหนังสือ
๑. พอใจอ่านหนังสือ
๒. พอเพียงอ่านหนังสือ
และ
พอใจอ่านหนังสือและพอเพียงอ่านหนังสือ
พอใจและพอเพียงอ่านหนังสือ
1. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม ๒. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม
“คล้อยตำมกัน” “ขัดแย้งกัน”

ชนิดของคำเชื่อม

๓. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม ๔. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม
“เลือกอย่ำงใดอย่ำงหนึ่ง” “เป็นเหตุเป็นผลกัน”
 1. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม “คล้อยตำมกัน”

และ เมื่อ...ก็
กับ พอ...ก็
ทัง้ ...และ
ตัวอย่ำง
พอฉันกลับถึงบ้านก็ไปอาบน้้าทันที พอ...ก็

แม่.......ลูกสาวช่วยกันปลูกผัก และ, กับ

 ๒. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม “ขัดแย้งกัน”

แต่ ถึง...ก็
แต่ทว่ำ แม้...ก็
กว่ำ...ก็
ตัวอย่ำง
ถึงเขาจะยากจนแต่เขาก็มีความสุข ถึง...ก็

พี่จะดูละคร.......น้องจะดูการ์ตูน แต่
 ๓. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม “เลือกอย่ำงใดอย่ำงหนึ่ง”

หรือ ไม่...ก็
หรือไม่ก็ มิฉะนั้น
ไม่เช่นนั้น
ตัวอย่ำง
ป้าจะไปเที่ยวทะเลหรือจะไปน้้าตก หรือ

เธอต้องซักผ้า...........ก็ล้างจาน มิฉะนั้น
 ๔. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำม “เป็นเหตุเป็นผลกัน”

ดังนั้น เพรำะ
ฉะนั้น เพรำะ...จึง
เพรำะฉะนั้น
ตัวอย่ำง
มานะเป็นคนดีดังนั้นเพื่อนจึงรักเขา ดังนั้น

พ่อแม่ท้างานหนัก........ต้องเลี้ยงลูก เพราะ
 หน้ำที่ของคำเชื่อม
๑. เชื่อมค้ากับค้า ค้าเชื่อม ค้าเชื่อม

เช่น ยางลบกับดินสอ พ่อและแม่

เธอกับฉัน ผักและผลไม้
ค้าเชื่อม ค้าเชื่อม
 หน้ำที่ของคำเชื่อม
๒. เชื่อมประโยคกับประโยค ค้าเชื่อม

เช่น เขาชอบแกงป่าไก่แต่ฉันชอบแกงป่าหมู
พี่จะดื่มน้้าส้มหรือจะดื่มน้้ามะพร้าว
ค้าเชื่อม
 หน้ำที่ของคำเชื่อม
๓. เชื่อมข้อความเข้าด้วยกัน
เช่น มนุษย์ทุกคนล้วนต้องการปัจจัยสี่ ได้แก่ อาหาร
เครื่องนุ่งห่ม ที่อยู่อาศัยและยารักษาโรค ดังนั้นทุกคน
จึงต้องประกอบอาชีพ เพื่อให้ได้เงิ นมาซื้อสิ่งเหล่านี้
และประทังชีวิต
เรำสำมำรถพบคำเชื่อมได้จำกที่ใดบ้ำง

ที่มาของรูปภาพ https://map.longdo.com/p/A10284317/info/mobile
เรำสำมำรถพบคำเชื่อมได้จำกที่ใดบ้ำง

ที่มาของรูปภาพ http://www.actart.co.th/seeallworkip.php?acd_id=154
 กิจกรรม
“พำลูกไก่ไปหำแม่ไก่”
เวลาท้ากิจกรรม ๒ นาที
 มิฉะนั้น แต่ว่า หรือ จึง ก็ กว่า เพราะ

เรำต้องสวมหน้ำกำกอนำมัย มิฉะนั้น อำจจะติดเชื้อไวรัสได้

เพราะ เขำขี้เกียจอ่ำนหนังสือ เขำ จึง สอบไม่ผ่ำน

กว่า ถั่วจะสุก งำ ก็ ไหม้ก่อน เขำวิ่งเร็วมำก แต่ว่า ดูไม่เหนื่อยเลย

น้ำท่วม เพราะ ฝนตกหนัก เขำเป็นคนดี จึง ได้รับคำชมเชย

กิจกรรมพัฒนาการเรียนเรื่อง ค้าเชื่อม

ให้นักเรียนเติมค้าเชื่อมในช่องว่าง
และบอกชนิดของค้าเชื่อมให้ถูกต้อง
 คำชี้แจงกิจกรรมนักเรียน คำชี้แจงบทบำทครูปลำยทำง
1) นักเรียนจับคู่กันทำใบงำนที่ 7 1) แจกใบงำนที่ ๗
เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย 2) - สังเกตกำรทำงำนของนักเรียน
2) เมื่อทำเสร็จให้ส่งที่ครูประจำวิชำ - ให้คำแนะนำแก่นักเรียน
๓) ตรวจใบงำนที่ ๗
๔) ประเมินกำรทำใบงำนที่ 7
 ใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำเชื่อลงในประโยคให้สมบูรณ์และบอกชนิดของคำเชื่อมนั้นให้ถูกต้อง

๑. คุณยำยซื้อผักกำด................................ผลไม้มำจำกตลำด จำนวน 2 ตะกร้ำ

คำเชื่อมคือคำว่ำ..................ชนิดของคำเชื่อม คือ.........................................
๒. น้องชำยจะทำกำรบ้ำน.........................จะช่วยแม่ทำงำนบ้ำนก่อน
คำเชื่อมคือคำว่ำ...................ชนิดของคำเชื่อม คือ........................................
๓. ...................ฝนหยุดตก เขำ.................รีบเดินทำงกลับบ้ำนทันที
คำเชื่อมคือคำว่ำ....................ชนิดของคำเชื่อม คือ......................................
๔. ..................งานชิ้นนี้ยากมาก เขา...................ตั้งใจท้าเป็นพิเศษ
ค้าเชื่อมคือค้าว่า.......................ชนิดของค้าเชื่อม คือ..................................
 ใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำเชื่อลงในประโยคให้สมบูรณ์และบอกชนิดของคำเชื่อมนั้นให้ถูกต้อง

๕. ...................เธอตั้งใจเรียน.........................สอบได้คะแนนสูง
คำเชื่อมคือคำว่ำ...........................ชนิดของคำเชื่อม คือ...................................
๖. เธอต้องรีบรับประทำนอำหำร.....................จะไปโรงเรียนสำย
คำเชื่อมคือคำว่ำ...........................ชนิดของคำเชื่อม คือ...................................
๗. พี่ชำยจะดูสำรคดี........................................น้องสำวจะดูกำร์ตูน
คำเชื่อมคือคำว่ำ...........................ชนิดของคำเชื่อม คือ...................................
๘. .......................เขำปลูกผักสวนครัว เขำ..........................มีผักสดรับประทำนอยู่เสมอ
คำเชื่อมคือคำว่ำ.......................ชนิดของคำเชื่อม คือ...........................................
 ใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
คำชี้แจง ให้นักเรียนเติมคำเชื่อลงในประโยคให้สมบูรณ์และบอกชนิดของคำเชื่อมนั้นให้ถูกต้อง

๙. เขำมีกิริยำมำรยำทที่งดงำม..........................ครูจึงเลือกเขำเป็นตัวแทนไปรับรำงวัล
คำเชื่อมคือคำว่ำ.......................ชนิดของคำเชื่อม คือ.......................................
๑๐......................ถั่วจะสุก งำ.......................ไหม้เสียก่อน
คำเชื่อมคือคำว่ำ.......................ชนิดของคำเชื่อม คือ........................................
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
ควำมหมำยของคำเชื่อม
ค ำเชื่ อ ม คื อ ค ำที่ ใ ช้ เ ชื่ อ มค ำ วลี ประโยค หรื อ ข้ อ ควำมเข้ ำ ด้ ว ยกั น ให้ ติ ด ต่ อ เป็ น เรื่ อ ง
เดี ย วกั น เพื่ อ ให้ มี ใ จควำมสมบู ร ณ์ แ ละสละสลวยมำกขึ้ น (เรี ย บเรี ย งจำกหนั ง สื อ ภำษำพำที
ชั้นประถมศึกษำปีที่ 5, หน้ำ 70)
ชนิดของคำเชื่อม
คำเชื่อมมีทั้งหมด 4 ชนิด ได้แก่
1. คล้อยตำมกัน
2. ขัดแย้งกัน
3. เลือกอย่ำงใดอย่ำงหนึ่ง
4. เป็นเหตุเป็นผลกัน
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย

๑. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำมคล้อยตำมกัน ได้แก่คำว่ำ “กับ และ เมื่อ...ก็ พอ...ก็”

ตัวอย่ำงเช่น
พอแม่กลับถึงบ้ำนก็ไปอำบน้ำทันที น้องกับพี่เดินทำงไปโรงเรียนด้วยกัน
พ่อและแม่เดินทำงไปเที่ยวเชียงรำย เมื่อเขำไม่มำก็แล้วแต่เขำ
ทั้งหมดตรงและเดินอย่ำงเป็นระเบียบ
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย

๒. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำมขัดแย้งกัน ได้แก่คำว่ำ “แต่ แต่ทว่ำ ถึง...ก็ แม้...ก็”

ตัวอย่ำงเช่น
พี่ดูกำร์ตูนแต่น้องดูภำพยนตร์ ณิชำจะกินผักแต่แพรวจะกินผลไม้
ถึงเขำจะยำกจนแต่เขำก็มีควำมสุข เขำวิ่งเร็วมำกแต่ทว่ำไม่เหนื่อยเลย
แม้งำนจะยำกก็ไม่ใช่อุปสรรคสำหรับเขำ
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย

3. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำมให้เลือกอย่ำงใดอย่ำงหนึ่ง ได้แก่คำว่ำ
“หรือ หรือไม่ก็ มิฉะนั้น ไม่เช่นนั้น”
ตัวอย่ำงเช่น
พี่จะกินผักหรือจะกินผลไม้ น้องจะกินข้ำวหรือจะดูกำร์ตูน
เธอจะดูโทรทัศน์หรือจะฟังฉันพูด เรำควรออกกำลังกำยมิฉะนั้นจะไม่แข็งแรง
เรำต้องตั้งใจเรียนไม่เช่นนั้นจะไม่เข้ำใจ
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย

4. คำเชื่อมที่เชื่อมใจควำมเป็นเหตุเป็นผลกัน ได้แก่คำว่ำ “ดังนั้น เพรำะฉะนั้น

เพรำะ...จึง ดังนั้น...จึง จึง ด้วย เหตุเพรำะ ฉะนั้น
ตัวอย่ำงเช่น
เพรำะเขำขยันอ่ำนหนังสือเขำจึงสอบผ่ำน เขำเกียจคร้ำนจึงสอบตก
มำนะเป็นคนดีดังนั้นเพื่อนจึงรักเขำ พ่อแม่ทำงำนหนักเพรำะต้องเลี้ยงดูลูก
แม่เลี้ยงดูเรำมำเพรำะฉะนั้นเรำควรบูชำแม่
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย

เชื่อมประโยคกับประโยค

หน้ำที่ของคำเชื่อม เชื่อมคำกับคำ หรือกลุ่มคำ

เชื่อมข้อควำมกับข้อควำม
หน้ำที่ของคำเชื่อม คือ กำรที่คำเชื่อมทำหน้ำที่อย่ำงใดอย่ำงหนึ่งกับคำ กลุ่มคำ ประโยค หรือข้อควำมเข้ำด้วยกัน
เพื่อให้มีควำมหมำยชัดเจนขึ้น
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
1. เชื่อมประโยคกับประโยค เช่น
- เขำมีเงินจำนวนมำกแต่เขำก็หำควำมสุขไม่ได้
- พ่อแม่ทำงำนหนักเพื่อส่งเสียให้ลูก ๆ ได้เรียนหนังสือ
- ฉันอยำกได้กระเป๋ำที่รำคำถูกและใช้งำนได้ดี
- แม่เดินทำงไปเที่ยวทะเลและร่วมงำนสังสรรค์กับเพื่อน ๆ
๒. เชื่อมคำกับคำ หรือกลุ่มคำ เช่น
- ถ้ำตั้งใจเก็บเงินเสียตั้งแต่ตอนนี้ อนำคตจะสบำยเมื่อแก่
- เธอจะสู้ต่อหรือถอดใจ
- ฉันเห็นคุณสมชำยและภรรยำ
 ใบควำมรู้ที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
3. เชื่อมข้อควำมกับข้อควำม เช่น
- มนุษย์ทุกคนล้วนต้องกำรปัจจัยสี่ ได้แก่ อำหำร เครื่องนุ่งห่ม
ที่อยู่อำศัยและยำรักษำโรคด้วยเหตุนี้มนุษย์จึงจำเป็นต้องประกอบอำชีพเพื่อให้ได้เงิน
มำซื้อสิ่งจำเป็นเหล่ำนี้และประทังชีวิต
สรุปกำรทำกิจกรรม
เฉลยใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
เฉลยใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
เฉลยใบงำนที่ ๗ เรื่อง คำเชื่อมประสำนควำมหมำย
 คำถำมสรุปบทเรียน
๑. การเรียนรู้เรื่อง ค้าเชื่อม มีประโยชน์อะไรบ้าง
๒. นักเรียนจะน้าความรู้เรื่อง ค้าเชื่อม ไปใช้ประโยชน์อย่างไร
บทเรียนครั้งต่อไป
“กลุ่มค้าหรือวลี”
 สิ่งที่ต้องเตรียม
๑. ใบความรู้ที่ ๘ เรื่อง กลุ่มค้าหรือวลี
๒. ใบงานที่ ๘ เรื่อง การจ้าแนกกลุ่มค้าและแต่งประโยค
๓. แถบกระดาษส้าหรับเขียนกลุ่มค้า
๔. สมุดบันทึกและอุปกรณ์การเรียน

ดำวน์โหลดใบควำมรู้และใบงำนได้ที่ www.dltv.ac.th