Professional Documents
Culture Documents
11 MF 04
11 MF 04
Makale
Etkinlik 3 Çözümü
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 1 Çözüm
Parçada kanıtlanabilir yargılar (nesnel) ağırlıktadır. “Sinir, hüc-
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
re, demans” gibi terimler kullanılmıştır. Parça okuru bilgilendir-
A.
meye yöneliktir. Buna göre parçada açıklayıcı anlatım kullanıl-
1. Bu parça, makalenin özet bölümünden alınmıştır. Çünkü
mıştır. Bunlardan hareketle parçanın bir bilimsel makaleden
makalede anlatılanlar kısaca ortaya konulmuştur.
alındığını söyleyebiliriz. Parçada tanım yapılmamıştır.
Doğru Seçenek D 2. • Açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
Etkinlik 1 Çözümü • Kelimeler temel anlamları ile kullanılmıştır.
• Açıklama yöntemi ağır basmaktadır.
1.
• Terim anlamlı kelimelere yer verilmiştir.
Yanlış Doğru
• Nesnel yargılar ağırlıktadır.
Türk Milleti Türk milleti
Gençliğe Hitabe de Gençliğe Hitabe’de
öztürkçeye öz Türkçeye B. Öğrenci tarafından cevaplanacaktır.
ve ya veya
lazımdırki lazımdır ki C.
2. (:) (“) ( . ) (”) (,) (.) 1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. D 6. D 7. Y
Ç.
Etkinlik 2 Çözümü
1. Şevket Rado
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
2. Ahmet Rasim
3. Nurullah Ataç
4. Nurullah Ataç
BÖLÜM 2
Münazara-Sohbet-Fıkra 5. Suut Kemal Yetkin
6. Suut Kemal Yetkin
1 2 3 4 5 6 7 8 51
Çözümler
d
Örnek 1 Çözüm
6
f(0) = 30 = 30 + 0.5
6
f(1) = 35 = 30 + 1.5 a
x(Alış fiyatı)
f(2) = 40 = 30 + 2.5 O 4
4
h
6 3
f(x) = 30 + x . 5 olur. md = tan a = =
4 2
3
d: y = x fleklindedir.
2
3 x
Kâr y–x¡ x–x=
2 2
Kâr fonksiyonu
Örnek Çözüm x
2 f (x) = olur.
2
1saatte 35.1
2 saatte 35.2
h
t saatte 35.t
f(t) = 35.t olur. Örnek 6 Çözüm
x = 0 için y = 12
y = 0 için –2x + 12 = 0
x=6
eksenleri (6, 0) ve (0, 12) noktalarında keser.
Örnek 3 Çözüm
12 + 2.5 = 12 + 10
= 22 TL öder. Örnek 7 Çözüm
x = 0 için y = –4
y = 0 için x2 – 3x – 4 = 0
(x – 4).(x + 1) = 0
x = 4, x = –1
eksenleri (4, 0), (–1, 0) ve (0, –4) noktalarında keser.
Örnek 4 Çözüm
başlangıçta 50 cm
f(x) = ax + 50 Örnek 8 Çözüm
52 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Örnek 11 Çözüm
x = 0 için y = –15
y = 0 için (x – 5).(x + 3) = 0
x = 5, x = –3 Örnek 15 Çözüm
O
x
–3 5
–15
8.15
Alan = = 60 birimkare olur.
2
Örnek 16 Çözüm
1 2 3 4 5 6 7 8 53
Çözümler
1 –a + b = 3
1 f(x)
x 4a + b = 8
O 1 –
–5a = –5 → a = 1
b=4
f(x) = x + 4
¡ f(3) = 7 olur.
tanımlı olduğu (–•, 0) ∪ (0, •) aralıklarında azalandır.
II.
y Örnek 19 Çözüm
7
a< ,4>b
3
3a < 7
g(x) 2b < 8
x +
O
3a + 2b < 15
ise 3a + 2b nin en büyük tam sayı değeri 14 tür.
III.
y Örnek 20 Çözüm
h(x) m=2
n = –4
x m – n = 2 –(–4) = 6 olur.
O
Örnek 21 Çözüm
54 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Örnek 23 Çözüm
f (5) – f (–2) 2
=
7 7 Örnek 2 Çözüm
f(5) – 4 = 2
a=2
f(5) = 6 b=4
(–2,4) ↔ (5,6) c = –3
x 22 + 2x 2 – x12 – 2x1
= x 2 – x1 Örnek 3 Çözüm
(x 2 – x1) . (x 2 + x1) + 2 (x 2 – x1)
= x 2 – x1 I. D = a2 – 4.(–5)
1 2 3 4 5 6 7 8 55
Çözümler
x2 + 3x + n + 1 = 0 2 (x1 + x 2) 2.3
D = 9 – 4.(n + 1) < 0 x1.x 2 = m – 1 = 3
9 – 4n – 4 < 0
¡ m = 3 olur.
5 < 4n
¡ n = 2 olur.
Örnek 9 Çözüm
x1.x2 . x1 = 6
–3 . x1 = 6
Örnek 5 Çözüm
¡ x1 = –2 dir.
1. durum
4 + 2.(m + 1) – 3 = 0
(x – 1) . (x – 9)
=x – 9=0 4 + 2m – 1 = 0
x –1 3
2m = –3 ¡ m = – olur.
olursa tek kök gelebilir. 2
n = 10 olur.
2. durum
x2 – nx + 9 = 0 Örnek 10 Çözüm
D = 0 olur. x1 = 2 – §3
n2 – 4.9 = 0 ¡ n2 = 36 x2 = 2 + §3
n = –6, 6 T = 4, Ç = 4 – 3 = 1
n sayısı –6, 6 ve 10 olabilir. x2 – Tx + Ç = 0
¡ x2 – 4x + 1 = 0 bulunur.
22 + 3.2 – m = 0
Denklemin kökü denklemi sağlayacağından
4 + 6 = m ¡ m = 10 olur.
(– a –1)x2 + (a + 5)x + a = 0 denkleminde
(–3)2 – n(–3) + 2 = 0
x = 2 için
9 + 3n + 2 = 0
(– a – 1) · 4 + (a + 5) · 2 + a = 0 11
3n = –11 ¡ n = –
3
– 4a – 4 + 2a + 10 + a = 0
11 19
m + n = 10 – = olur.
a = 6 bulunur. 3 3
Örnek 12 Çözüm
Örnek 7 Çözüm
Alt alta çıkaralım.
3(x1 + x2) + x1.x2 = 7
(m – n)x + n – m = 0
3.(m + 1) + m – 4 = 7 (m – n)x = m – n
4m – 1 = 7 ¡ x = 1 olur.
¡ m = 2 olur. 1+m+n=5
¡ m + n = 4 olur.
56 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Örnek 14 Çözüm
a – 2 = 0 ¡ a = 2 dir.
b – 4 < 0 ¡ b < 4 tir.
a + b en çok 2 + 3 = 5 olur. Örnek 20 Çözüm
|AO| = k
|OB| = 3k alalım.
Örnek 15 Çözüm
–x2 + 4x + m – 1 = 0
–4 denkleminin kökleri –k ve 3k dır.
r= =2
2. (–1)
–4
k = f (2) = –4 + 8 – 6 –k + 3k = ¡ 2k = 4
–1
= –2 k=2
T (2, –2) dir. m–1
(–2) .6 =
–1
¡ m –1= 12
a–4
r= =1
4
¡ a = 8 dir.
k = f (1) = 2 – 4 – 6
= –8 dir.
Örnek 21 Çözüm
1 2 3 4 5 6 7 8 57
Çözümler
Örnek 27 Çözüm
B C
y=1 –1+ 5
r O
x r= =2
2
Tepe noktasının apsisine eşit mesafede olan apsislerin görün-
y= ax2 + bx + c tüleri eşit olacağından
parabolünün şekli yukarıdaki gibi olur. Kollar aşağı doğru ol- f (0) = f (4) olur.
duğu için a < 0, y eksenini pozitif bölgede kestiği için c > 0’dır. 2.f (0) = 20 ¡ f (0) = 10 olur.
Tepe noktasının apsisi negatif bölgede olduğundan r < 0’dır.
b
– < 0 eşitsizliğinin sağlanabilmesi için b < 0 olmalıdır.
2a
Buna göre; a, b ve c’nin işaretleri sırasıyla –, –, + olur. Örnek 28 Çözüm
Doğru Seçenek E 6
r= = –3
–2
f (–3) = –9 + 18 + 4 = 13 olur.
Örnek 24 Çözüm
I. a=+
–b –b
= =+¡b= – Örnek 29 Çözüm
2a +
c=– –4
r= = –2
a.b.c = + . – . – = + 2
III. a = + 2
r= =1
–b –b 2
= = – ¡b=+
2a + f (1) = 1 – 2 + 17 = 16 d›r.
c=+ f (4) = 16 –8 + 17
a .b.c = +.+.+ = + = 25 olur.
I ve III olur.
en küçük değer 16, en büyük değer 25 dir.
Doğru Seçenek C
11. SINIF / MF MODÜL
58 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
x
Örnek 32 Çözüm –1 O 1
(x, –x 2 + 2x + 3)
u (x) = –x 2 + 3x + 3
–3 3
r= = Örnek 2 Çözüm
–2 2
3 –9 9 y
uc m= + +3
2 4 2
9 21
= +3= olur.
4 4 –1 1
O x
–3
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
4 y = –3x2
1. (2, –3) 2. 3. (0, –6), (–6, 0), (1, 0)
3
4. 4 5. –5 6. a – b + c
Örnek 4 Çözüm
y f(x)
2 x
O 4
–4
1 2 3 4 5 6 7 8 59
Çözümler
y = 0 için x = 1 y
x = 0 için y = 2 dir.
y x
O 8
f(x)
x f (x) = a.x.(x – 8)
O 1 f (4) – f (2)
= –10
2
f (4) – f (2) = –20
–16a + 12a = –20
–4a = –20
Örnek 6 Çözüm a=5
x
Örnek 10 Çözüm
–2 O 1
f (x) = a.(x + 2) 2 + 2
f(x)
f (0) = 4a + 2 = 6 ¡ a = 1
(n + 2) 2 + 2 – 11 n 2 + 4n – 5 (n – 1) .(n + 5)
= =
n–1 n–1 n–1
= n + 5 olur.
Örnek 7 Çözüm
f(x) = a (x + 1)2 5
f(0) = a = –2 dir.
Doğru Seçenek D
f(x) = –2.(x + 1)2 olur.
60 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
(x – 6).(x + 2) = 0
¡ x = 6, x = –2
x = 6 için y = 29
x = –2 için y = 13 olur. Örnek 19 Çözüm
Kesim noktaları (6, 29) ve (–2, 13) olur.
y = x2 –3x + 6
Örnek 15 Çözüm x1 y = –x + 14
x2
x2 – x + 1 = x + 5
x2 – 2x – 4 = 0 x2 – 3x + 6 = –x + 14
x1 + x2 = 2 x2 – 2x – 8 = 0
y1 = x1 + 5 x1 + x 2 2
= =1
2 2
y2 = x2 + 5
+ x = 1 için y = –1 + 14 = 13 tür.
y1 + y2 = x1 + x2 + 10
Kesim noktası (1, 13) olur.
= 2 + 10 = 12 olur.
1 2 3 4 5 6 7 8 61
Çözümler
x2 – x + n = x + 3 (x + 5) .(9 – x)
A (x) =
x2 – 2x + n – 3 = 0 2
D = 4 – 4.(n – 3) = 0 2
–x + 4x + 45
=
¡ n=4 2
x2 – x + 4 = x – m –x 2 45
A (x) = + 2x +
x2 – 2x + 4 + m = 0 2 2
D = 4 – 4.(4 + m) < 0 –2 –2
x= = =2
–1 –1
4 – 16 – 4m < 0 ¡ –12 < 4m 2.
2
–3 < m 45
A (2) = –2 + 4 +
x2 – x + 4 = –3x + m + 1 2
x2 + 2x + 3 – m = 0 49
= birim kare olur.
D>0 2
¡ 4 – 4.(3 – m) > 0
4 – 12 + 4m > 0
4m > 8 ¡ m > 2
ise m’nin en küçük tam sayı değeri 3 olur.
Örnek 24 Çözüm
Örnek 21 Çözüm Havada kalma süresi kökler farkıdır.
D1 > 0 –t 2
+ 5t = 0
D2 < 0 6
D3 = 0 t2
5t = ¡ t 2 = 30t
¡ D2 < D3 < D1 olur. 6
t = 0, t = 30
30 – 0 = 30 saniye olur.
Örnek 22 Çözüm
• •
x
Örnek 25 Çözüm
–2
• • V= = 25
–0, 08
50 – x
f(50) = –0,04.2500 + 2.50 + 100
Dikilen mısır = 4.x.(50 –x) = 100 gram olur.
= –4x2 + 200x
–200 f(25) = –0,04.625 + 2.25 + 100
r= = 25
–8 = 125 gram olur.
–4.252 + 200.25
–4.25.25 + 5000
–2500 + 5000 = 2500 olur.
62 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
–1 O 1 x = 0 için y = 4
x
y = 0 için
3x2 + 4 = 0 gerçel kök yok
–4
y
y = –4x2 f(x) = 3x2 + 4
2. y 4
x
O
6
Örnek 3 Çözüm
3. f(x) = –2x2 – 2x + 4 f çift, g tektir.
4. 14 5. f(x) = –x2 + 4x + 7 f(–2) + g(4)
6. 16 7. 5 8. –1 = f(2) – g(–4)
Örnek 4 Çözüm
1 2 3 4 5 6 7 8 63
Çözümler
a + 1 = 0 ¡ a = –1 4
b + 2 = 0 ¡ b = –2 x
O
f(x) = 6x3 – 2x
b)
y
f(x) – 1
1
Örnek 6 Çözüm
x
O
y = f(x) fonksiyonunun grafiği y eksenine göre simetrik ise çift
fonksiyondur. Yani f(–x) = f(x) tir.
bulunur.
3f(x) + f(–x) = 4x2 + 12
4f(x) = 4x2 + 12
Örnek 9 Çözüm
f(x) = x2 + 3
A(2, 3) noktasının karşılığı (2, 8) noktası olur.
f(–1) = (–1)2 + 3 = 4 bulunur.
Örnek 10 Çözüm
Örnek 7 Çözüm a)
y
= f(x) x
O 1 3
olduğundan y eksenine göre simetriktir. f(x – 1)
II. g(–x) = –x3 –x
bulunur.
= –g(x) b)
y
olduğundan orijine göre simetriktir.
III. h(–x) = x2 + x + 1
4
ne tek ne de çift fonksiyondur.
x
–3 –2 O
f(x + 2)
64 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
K(–1, 3) noktasının karşılığı (3, 3) noktası olur. x değerleri 2 ile çarpılıp grafik 2 birim yukarı ötelendiğinde
Örnek 12 Çözüm
16
.4
3 32
Örnek 13 Çözüm Alan = = birimkare olur.
2 3
y değerleri 2 ile çarpıldığında
2f(x)
x
O 1 2 3 4 Örnek 17 Çözüm
2
bulunur. –f(x)
–3 1 x
–2 –1 O 3
–1
Örnek 14 Çözüm –2
x
–2 O 1 3
bulunur.
11. SINIF / MF MODÜL
1 2 3 4 5 6 7 8 65
Çözümler
Örnek 18 Çözüm y
2a
x
O
–1
–3 –2 O x –2b
1 2
f(x + 1) f(x)
2a.2b
= 16 ¡ a.b = 8
2
2 tane gerçel kök bulunur. a.a 2 = a3 = 8 ¡ a = 2
b=4
a + b = 6 olur.
T(3, 2)
↓
(3 + a, 2)
↓
(3 + a, 2 – b) Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
↓ 1.
y
(–3 – a, 2 – b) = (–5, 1)
¡ a = 2, b = 1 olur.
x
a.b = 2 olur. O
2. 154
Örnek 21 Çözüm 3. y
p(0) = a2 – b = 0
b = a2
p(x) † T(a, –b) O x
p(x + a) + b † T1(0, 0)
p(x + a) – b † T2(0, –2b)
p(x – a) – b † T3(2a, –2b) f(x) –4
66 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
4. y BÖLÜM 5
7 f(x) + 3 Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri
3 Örnek 1 Çözüm
x
–2 O 2 y = 3 – x alınırsa
x2 + 9 – 6x + x2 = 29
2x2 – 6x – 20 = 0
5. y x2 – 3x – 10 = 0
f(x + 1) (x – 5).(x + 2) = 0
x = 5, x = –2
x = 5 için y = –2
x x = –2 için y = 5
O
ÇK = {(5, –2), (–2, 5)} olur.
6.
y Örnek 2 Çözüm
x2 + 2y2 = 17
2 2 / 3x2 – y2 = 23
x +
O
7x2 = 63
¡ x2 = 9
f(x – 4) ¡ x = 3 olur.
x = 3 için 2y2 = 8
7. y2 = 4
y
y = 2 olur.
x + y = 3 + 2 = 5 olur.
–2 –1 O Örnek Çözüm
x 3
8. (x + 4).(x – 3) = 0
y
f(–x) x = –4, x = 3
ş ş
y=5 y = –2
1 ÇK = {(–4, 5), (3, –2)} bulunur.
x
O
9. Örnek 4 Çözüm
y
y – x2 = 3x – 4 ¡ y = x2 + 3x – 4
y – x = 4 ¡ + –/y = x + 4
O —————————
2 x
–7 –3 0 = x2 + 2x – 8
x2 + 2x – 8 = 0 ¡ (x + 4) . (x – 2) = 0
¡ x = –4, x = 2
1 2 3 4 5 6 7 8 67
Çözümler
x = –3 ¡ y – 3 + 1 = 0 ¡ y = 2 Örnek 10 Çözüm
68 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Örnek 14 Çözüm y2 = 3 ¡ y = §3
x = 2§3
y
x.y = 6 olur.
y = x2
Doğru Seçenek D
4
2
1
x
–2 O 1 2
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
y=2–x
7 1 7. –20
1. )c , m3
2 2
y = x2 parabolü ile y = 2 – x doğrusunun kesim noktalarını 8. 8
bulalım. 2. {(–1, 2), (–3, 6)}
9. {(5, 17), (–3, 9)}
x2 =2–x¡ x2 +x–2=0 3. –2
10. {(–1, 1), (4, 16)}
(x + 2).(x – 1) = 0 5
4.
2
x + 2 = 0 ¡ x = –2 11. –4
5. –2
x–1=0¡x=1 1 5
6. {(–2, 1), (1, –2)} 12. c , m
2 2
x = –2 ¡ y = (–2)2 = 4
x = 1 ¡ y = 12 = 1
(x, y) = (–2, 4) veya (x, y) = (1, 1)
x2 + y2 ifadesinin alabileceği en büyük değer
(–2)2 + 42 = 4 + 16 = 20 bulunur.
Doğru Seçenek B
1 2 3 4 5 6 7 8 69
Çözümler
Cisme hareketi boyunca etki eden net kuvvet (F) cismin kendi Æ 120° Æ
–Pilk Pson
ağırlığıdır. Buna göre;
F = G = mg = 0,5 . 10 = 5 N’dir. DP1 2 mv 1
= =
DP2 4 mv 2
O hâlde, cisme etkiyen itme (I); Doğru Seçenek D
I = F.¢t = 5.2 = 10 N.s’dir.
Doğru Seçenek E
Örnek 5 Çözüm
Örnek 6 Çözüm
4s sonra cismin yere çarptığı andaki düşey hızı I ¶= DP¶ Ş I¶ = F¶ . Dt = m. Dv¶ dir. Dv¶ = v’¶ – v¶
vY = g.t ¡ vY = 10.4 = 40 m/s dir. olduğundan Dv¶ = (– 6) – (+ 10) = – 16 m/s olur.
K-L arasındaki momentum değişimi (DP)
Buradan itmenin büyüklüğü;
70 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Net kuvvet-zaman grafiğinin altında kalan alan itmeyi verir. İtme momentumdaki değişime eşit olduğundan;
İtme çizgisel momentum değişimine eşittir. Cisimler baş-
I = DP den
langıçta durgun olduğu için cisimlerin 2t anındaki çizgisel
momentumları grafiğin altındaki alana eşittir. F.t = m.Dv
F.0,1 = 80.(10 – 0)
^4F + 2Fh .2t
Buna göre, PX = = 6.F.t F = 8000 N olur.
2
^2F + Fh . 2t Doğru Seçenek D
PY = = 3.F.t’dir.
2
PX
O hâlde, = 2 olur.
PY
Doğru Seçenek D Örnek 11 Çözüm
Örnek 8 Çözüm Kuvvet-zaman grafiğinin altındaki alan itmeyi verir. İtme, çizgi-
sel momentumdaki değişime eşit olduğu için,
Grafiğin altında kalan alan itmeyi verir. İtme ise çizgisel
I = DP den
momentumdaki değişime eşittir. Cisimlerin ilk hızları, dolayı-
I = m . Dv = m(vson – vilk)
sıyla ilk momentumları sıfır olduğu için grafiğin altında kalan
I = 3 . (4 – 0)
alanlar cisimlerin son çizgisel momentum büyüklüklerini verir.
I = 12 kg.m/s olur.
Buna göre;
Buna göre, altındaki alan 12 kg.m/s olan grafik A seçeneğindeki
(2F + F) .t 3F.t
PK = = grafiktir.
2 2
(2F + F) .t 3F.t F(N)
PL = = olur.
2 2
PK
O hâlde = 1’dir. 2
PL
Doğru Seçenek A 0 t(s)
2 4 6 8
Örnek 9 Çözüm
Alan = I
İtme, çizgisel momentumdaki değişime eşittir. Cisimlerin son ^8 + 4h . 2
Alan = = 12 kgm/s
momentumu sıfır olacağı için hız değişiminin büyüklüğü cis- 2
min ilk hızına eşittir. Süreler eşit ve t olduğuna göre; Doğru Seçenek A
F.t = m.v’dir.
Buna göre, I. cisim için;
F1.t = 10.5’den Örnek 12 Çözüm
50
F1 = olur. Cismin çizgisel momentumu P = mv’dir.
t
Buna göre; P – v grafiğinin eğimi cismin kütlesini verir.
II. cisim için;
DP
G = m.g’den O hâlde m = den m = 5 kg olur.
Dv
200 = m.10 ¡ m = 20 kg olur. Düzgün hızlanan hareket yapan cismin herhangi bir andaki
hızı v= v0 + a.t bağıntısı ile bulunur. Cismin ilk hızı grafiğe
F2.t = m.v’den
göre v0 = 0 olduğundan; v = a.t ¡ 6 = 3.t ¡ t = 2s olur.
F2.t = 20.10
200 İtme-çizgisel momentum değişimi eşitliği yazılırsa;
F2 = olur.
t F. Dt = m.Dv den
F1 1
Değerler yerine konulduğunda = olur. F.2 = 5(6 – 0) ¡ F = 15 N olur.
F2 4
Doğru Seçenek A Doğru Seçenek E
1 2 3 4 5 6 7 8 71
Çözümler
Kuzey
50 = 25 v2ı
v2ı = 2 m/s olurken
15 = v2ı – v1ı Ş v1ı = –13 m/s olur.
v¶ ı
¢¶v
Buna göre çarpışmadan sonra, m1 kütleli cisim 13 m/s hızla
• 53°
Batı Doğu negatif yönde, m2 kütleli cisim de 2m/s hızla pozitif yönde
–v¶
Güney hareket eder.
F.0,1 = 0,5.8 10.5 – 10.15 = (10 + 15) vort dan vort = –4 m/s olurdu.
F = 40 N ve kuzey yönünde olur. Eğer dikkatlice düşünülürse bu ortak hızın aynı zamanda
5 + v1› –10 + v 2›
–4 = = den
2 2
v1› = –13 m/s ve v 2› = + 2 m/s olarak bulunur.
Örnek 15 Çözüm
72 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Çarpışma sonrası K ve L cisimlerinin hızları vK ve vL olmak Cisimlerin çarpışması merkezî ve esnek, kütleleride eşit oldu-
ğu için çarpışmadan sonra cisimler hızlarını birbirine aktarır.
şartıyla çizgisel momentum korunumu yazıldığında;
3.6 – 2.4 = 3.vK + 2.vL V¶K V¶L
V¶L
3vK + 2vL = 10 (1) denklemi elde edilir.
V¶L
Hızların korunumundan ise;
6 + vK = –4 + vL ¡ vK – vL = –10 (2) elde edilir.
(1) ve (2) numaralı denklemlerin ortak çözümü yapıldığında; Çarpışma Çarpışma
öncesi sonrası
3vK + 2vL = 10
Buna göre, K ve L’nin hızının yönü değişir. (I. yargı yanlış,
vK – vL = –10 II. yargı doğrudur. L nin çarpışma öncesi momentum büyük-
44444444
lüğü m.2v iken sonrasında m.v olur. Momentumu değişir.
vK = –2m/s, vL = 8 m/s bulunur. III. yargı doğru.
Doğru Seçenek E
vK 1
Buna göre, v = olur.
L 4
Pratik Çözüm: Örnek 20 Çözüm
16. sorunun çözümüne benzer şekilde; Esnek çarpışmada kinetik enerjinin korunumu yazılırsa;
vK 1
Buradan v = olur. v1 = 5v ve v1› = 3v oldu€una göre
L 4
Doğru Seçenek A v›2 = 4v olur.
Doğru Seçenek C
Örnek 18 Çözüm
Örnek 21 Çözüm
Çarpışma öncesi arabaların hızları şekildeki gibidir.
–x +x Çizgisel momentumun korunumunu x ve y doğrultularında ay-
mX
rı ayrı yazalım:
2 kg
4 km/h x doğrultusunda:
X Y v=0
Pxi = Pxs den
3.12 + 2.0 = 3.vK.cos37° + 2.vL.cos53°
Çarpışma sonrası 2 kg kütleli arabanın hızı +x yönünde 2 km/h 36 = 2, 4.vK + 1, 2.vL (1) olur.
olduğuna göre çizgisel momentumun korunumundan;
y doğrultusunda:
mX.vX + mY.vY = mX.vıX + mY.vıY Pyi = Pys den
mX.4 + 2.0 = mX.vıX + 2.2 0 = 3.vK.sin37° – 2.vL.sin53°
4mX – mX.vıX = 4 (1) 3.vK.0,6 = 2.vL.0,8 ¡ 1, 8.vK = 1, 6.vL (2) olur.
denklemi elde edilir. Ø Ø
8v 9v
Hızların konumu denklemi yazılırsa;
(2) numaralı eşitlikte elde edilen değerler
4 + vıX = 0 + vıY ¡ 4 + vıX = 2 ¡ vıX = –2 km/h olur.
(1) numaralı denklemde yerine yazılarak vK ve vL değerleri
Bu hız değerini (1) numaralı denklemde yerine yazdığımızda
aşağıdaki gibi bulunur;
4.mX – mX (–2) = 4 ¡ 4mX + 2mX = 4 ¡ 6mX = 4’den 36 = 2,4.8v + 1,2.9v ¡ 10.36 = 24.8v + 12.9v ¡
2 6
mX = kg olarak bulunur. 60 = 32v + 18v ¡ v = olur.
3 5
Doğru Seçenek B
Buna göre, vK = 8.v = 9,6 m/s, vL = 9.v = 10,8 m/s olur.
11. SINIF / MF MODÜL
1 2 3 4 5 6 7 8 73
Çözümler
Sonucun (–) çıkması ortak kütlenin (–) yönde hareket ede- Buna göre,
Örnek 26 Çözüm
0,1.n = 2
mv
n = 20 adet
Doğru Seçenek D Buna göre, cisimler 5 numaralı yolu izler.
Doğru Seçenek E
Örnek 27 Çözüm
Örnek 24 Çözüm
m kütlesinin 4m kütlesine çarpma anındaki (v) hızını bulmak
Çizgisel momentumun korunumuna göre SPilk = SPson dan
için enerji korunum denklemi şu şekilde kurulur;
m.72 + 5m.0 = (m+5m)vortak ¡ vortak = 12 m/s olur.
1
Yatay düzlem sürtünmeli olduğuna göre; mgh = mv 2 & v = 2gh olur.
2
Fsürtünme = k.6.m.g ¡ Fsür = 0,4 . 6.m.10 = 24.m Çizgisel momentumun korunumundan SPilk = SPson ;
74 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Örnek 28 Çözüm
Örnek 30 Çözüm
Bu tarz sorularda düşey momentum yerin tepki kuvveti tarafın-
a) Eğik atışta yatay hız bileşeni değişmeyeceği için cismin
dan soğrulur. Momentum sadece yatay doğrultuda korunaca-
maksimum yükseklikteki patlamadan hemen önceki hızı
ğından çarpışma öncesindeki yatay çizgisel momentum çar- 20 m/s’dir.
pışma sonrası yatay çizgisel momentuma eşit olur.
Buna göre, ilk çizgisel momentum yatay doğrultuda olur
Cisim yatay atış hareketi yaptığına göre yatay hızı değişmez. ve; Pxi = m . v = 4.20 = 80 kg.m/s olarak bulunur.
Buna göre, çizgisel momentumun korunumu yazılırsa araba-
Patlamadan sonraki parçaların toplam çizgisel momentu-
nın hızı;
mu 80 kg.m/s olmalıdır. Buna göre, 2 kg kütleli parçanın
a) m1 . v1 + m2 . v2 = (m1 + m2) . varaba dan şekildeki gibi vX ve vY hız bileşenleri olmalıdır.
0,5 . 20 + 4,5 . 0 = (0,5 + 4,5) varaba
60 m/s
10 = 5 . varaba ¡ varaba = 2 m/s olur.
1 kg 1kg
b) Enerji korunumuna göre ısıya dönüşen enerji; 2 kg vX
1 1 vY
mgh + mv2 = Wısı + m . v2araba dan 25 m/s
2 2 T
15 m/s
1 1
0,5 . 10 . 45 + . 0,5 . 202 = Wısı + . 5 . 22
2 2 4 kg 37°
20 m/s yer (yatay)
225 + 100 = Wısı + 10
Wısı = 315 J olur.
Düşey doğrultuda patlamadan önceki çizgisel momentum
sıfır olduğu için;
1 kg . 60 m/s = 2 kg . vY ¡ vY = 30 m/s’dir.
Yatay doğrultudaki çizgisel momentum korunumundan
4 kg . 20 m/s = 2 kg . vX ¡ vX = 40 m/s olur.
Dolayısıyla 2 kg kütleli parçanın hızı Pisagor Bağıntısı’ndan
Cisim en fazla 125 m yükselebildiğine göre, b) Cismin aldığı yolu enerji korunumundan bulabiliriz.
vs2 = v02 - 2g h & 0 = v02 - 2.10.125’ten Buna göre cismin harekete başladığı nokta ile hızının sı-
fır olduğu nokta arasındaki enerji eşitliği yazılırsa;
v0 = 50 m/s bulunur.
1
.m . v 2 = m.g . hm
Cisim 105 m yükseklikte iken hızı; 2
1
v2 = 502 – 2.10.105’ten .602 = 10 . hm ¡ hm = 180 m olur.
2
v = 20 m/s olarak bulunur.
O hâlde cisim patlamanın olduğu noktadan en fazla
Çizgisel momentumun korunabilmesi için; 180 m yükselir.
20 m/s
vY
30 m/s
vX m m
2m
vX = 30 m/s
Örnek 31 Çözüm
vY = 40 m/s olmalıdır. Pisagor Bağıntısı’ndan
I ve III. ifadeler doğru, II ve IV. ifadeler ise yanlıştır. D, Y, D, Y
v = v 2X + v 2Y = 50 m/s olur.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek C
11. SINIF / MF MODÜL
1 2 3 4 5 6 7 8 75
Çözümler
Örnek 32 Çözüm C.
1. Hız
P ilk = P son & 2500.v0 = 2000.vr + 500.1000’den
Roketin ilk h›z (vo) s›f›r oldu€u için; +v
500000
0 = 2000 vr + 500.000 & vr =
2000 2t Zaman
0
vr = 250 m/s olur. t 3t 4t
–v
Doğru Seçenek D
İvme
+a
Örnek 33 Çözüm
Doğru Seçenek B +x
0 Zaman
t 2t 3t 4t
–x
A. b) 216 J
7. Esnek çarpışma
B.
1. D 2. D 3. D 4. Y 5. Y 6. D 7. Y
8. Y 9. D 10. D 11. Y 12. Y 13. Y
76 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
mçözünen = 35 – 10 = 25 g
mçözelti = 225 + 25 = 250 g
25
Kütlece % deriflim = . 100 = %10 Örnek 6 Çözüm
250
Doğru Seçenek B 800 mL = 0,8 L
n = M.V = 0,1 M. 0,8 L = 0,08 mol NaOH gereklidir.
%.d.10
M=
MA
40
= $100 = %20
200
Doğru Seçenek C
Örnek 8 Çözüm
%.d.10
M=
MA
Örnek 4 Çözüm
(18, 4) . (1, 04) . 10
0,25 g Cl– = 250 mg Cl– =
92
mçözünen 250 mg
ppm = = = 5 ppm = 2, 08 M
mçözelti 50 kg
Doğru Seçenek A Doğru Seçenek C
1 2 3 4 5 6 7 8 77
Çözümler
Örnek 13 Çözüm
• Vson = 3 + 2 = 5 litre
Örnek 10 Çözüm
• NaCl çözeltisine CaF2 çözeltisi ilave edilirse her iki tuzun
%.d.10 da mol sayısı değişmez.
M=
MA
• NaCl için:
(36, 5).(1, 2). 10 4444
=
36, 5 n1 = ns
= 12 M
M1.V1 = Ms.Vs NaCl † Na+ + Cl–
12 M’lık derişik HCl çözeltisini seyreltelim: 2.3 = Ms.5 –1,2 M +1,2 M +1,2 M
n1 = n2 Ms = 1,2 M NaCl
M1.V1 = M2.V2
12 M.V mL = 0,3 M.200 mL • CaF2 için:
4444
V = 5 mL
n1 = ns
Doğru Seçenek C
M1.V1 = Ms.Vs CaF2 † Ca2+ + 2F–
4.2 = Ms.5 –1,6 M +1,6 M +3,2 M
Ms = 1,6 M CaF2
Örnek 11 Çözüm
78 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
m = d.V = (0,8).2500 = 2000 g = 2 kg etil alkol Pçözelti = Poçözücü . Xçözücü + Poçözünen . Xçözünen
n = 25,4 / 254 = 0,1 mol l2 36 138
nH2 O = = 2 mol nC2 H5 OH = = 3 mol
çözünenin molü 18 46
molalite =
çözücü kütlesi (kg) 2 3
XH2 O = = 0, 4 XC2 H5 OH = = 0, 6
5 5
0, 1mol
= = 0, 05 molal
2 kg Pçözelti = 40.0, 4 + 70.0, 6 = 58 mmHg
Doğru Seçenek B
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek D
Örnek 17 Çözüm
1 2 3 4 5 6 7 8 79
Çözümler
CaCl2 † Ca2+ + 2Cl– Osmoz olayı seyreltik ortamdan derişik ortama çözücü(su)
geçişidir. Verilen düzenekte II numaralı beherdeki su ya-
0,4 M 0,4 M 0,8 M
rı geçirgen zardan cam borudaki sakkaroz çözeltisine
Toplam iyon derişimi 1,2 M olan CaCl2 çözeltisinin kaynama
geçer(dolayısıyla II numaralı beherdeki su seviyesi azalır ve
noktası 12a °C artmıştır.
zamanla sakkaroz çözeltisi seyrelir) ve borudaki çözelti I nu-
AlBr3 † Al3+ + 3Br–
maralı behere dökülür.
–0,2 M +0,2 M +0,6 M
Doğru Seçenek E
Toplam iyon derişimi 0,8 M olan AlBr3 çözeltisinin kaynama
noktası 8a °C artar.
t = (100 + 8a)°C
Doğru Seçenek C Örnek 25 Çözüm
Örnek 23 Çözüm
Örnek 26 Çözüm
• 2 M 1L NaCl çözeltisindeki toplam iyon derişimi;
X katısının çözünürlüğü 100 g suda 24 g’dır.
NaCl † Na+ + Cl–
–2 M +2 M +2 M Buna göre;
80 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
250 g su + 20 g A = 270 g doygun çözelti Öyleyse; 220 – 45 = 175 g daha KNO3 eklenmelidir.
Doğru Seçenek C Doğru Seçenek C
1 2 3 4 5 6 7 8 81
Çözümler
1. kap 2. kap 3. kap X tuzu suda çözündüğünde suyun sıcaklığı arttığına göre, X
100 g su 100 g su 100 g su tuzunun suda çözünmesi ekzotermiktir.
+ + + Sıcaklık arttırılırsa X’in çözünürlüğü azalır. Yani 20°C’de hazır-
60 g AgNO3 60 g KBr 60 g Na2SO4 lanmış X çözeltisi (1. çözelti) doygun olsaydı 50°C’de aynı mik-
(40°C de çözürlük: (40°C de çözünürlük: (40°C de çözünürlük: tar X ve su ile hazırlanmış çözeltinin (2. çözeltinin) dibinde bir
60 g/100 g su’dan fazla) 60 g/100 g su’dan fazla) 60 g/100g su’dan az)
miktar katı olurdu. Buna göre 1. çözelti kesinlikle doymamıştır
Ø Ø Ø
ama 2. çözelti doygun olabilir. (I ve II. doğrudur.)
Tamamı çözünür ve Tamamı çözünür ve Bir kısmı çözünmez,
doymamış çözelti doymamış çözelti doymuş ve dibinde Her iki çözeltide de çözücü ve çözünen miktarları aynı oldu-
oluşur. (II. doğru) oluşur. (III. doğru) katısı olan çözelti ğundan kütlece yüzde derişimleri aynıdır. (III. doğrudur.)
oluşur. (I. doğru)
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E
Örnek 37 Çözüm
Örnek 34 Çözüm
Grafikte m değeri arttıkça çözünen miktarı, yani çözünürlük
Kütlece %20’lik 300 g çözelti azalmaktadır. Buna göre; X bir gaz ise m değeri sıcaklıktır,
çünkü gazların çözünürlüğü sıcaklıkta ters orantılıdır.
60 g X tuzu 240 g su Doğru Seçenek A
X’in çözünürlüğü;
30 C’de 40 g X / 100 g su
96 g X / 240 g su
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
Doymuş çözelti için 36 g
daha X katısı eklenmelidir. A.
Doğru Seçenek B
1. KCl † 1K+ + 1Cl–
0,3 M 0,3 M 0,3 M
82 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
B. E.
1. 1 2. 1,5 3. 2 4. 0,3 5. 0,8 Çözeltileri seyreltme işlemlerinde çözünenin molce miktarı
değişmediği için aşağıdaki formül kullanılır:
C.
n1 = n2
1. I > II 2. I = II 3. I < II 4. II < I
M1 . V1 = M2 . V2
5. I > II 6. I = II 7. I > II 8. I > II
D. M1 = 0,5000 M M2 = 0,0625 M
3. egzotermiktir 10. 57
Kütlece %20 . 500 = 100 g NaOH çözün-
müştür. 4. E 11. doymamıştır.
%20’lik
100 g NaOH = 100/40 = 2,5 mol 5. 45 12. D
c.NaOH(suda)
eder.
6. D, B, A 13. derişiktir.
500 g
Buna göre 500 – 100 = 400 g su
7. aşırı doymuştur.
içerir.
400 g su = 400 mL = 0,4 L
Buna göre çözeltinin derişimi 6,25
M (2,5) mol/0,4 L) şeklinde de ifade
edilebilir.
1 2 3 4 5 6 7 8 83
Çözümler
sı, besin içeriğinde yeterli yağın bulunmaması, yararlı mikro- damarlar mide ve ba€›rsaktan karaci€ere gelen toplardamar
organizmaları öldüren ilaçların kullanılması K vitamini eksikli- lard›r. 4 numaral› damar ise aort damar›ndan ayr›lan karaci
ğine neden olabilir. €er atardamar›d›r.
Doğru Seçenek E 1 numaral› damar ise karaci€er toplardamar›d›r.
Örnek 7 Çözüm
Azot atomu işaretli temel amino asit verilen bir insanın karaci
Örnek 9 Çözüm
ğer dokusu incelendiğinde işaretli azota protein, üre ve amon
yakta rastlanır. Çünkü bu maddeler azot içerir. Glukoz ise C, Ağızda karbonhidrat, midede protein ve ince bağırsak tüm be-
H ve O atomlarından oluşur. sinlerin sindirimi tamamlanır. Ağız, mide ve ince bağırsakta
Doğru Seçenek A emilim yapılır.
Doğru Seçenek E
11. SINIF / MF MODÜL
84 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Amilaz
Nişasta Maltoz
Pep sin
Protein Küçük polipeptitler
Örnek 12 Çözüm
Kimotrip sin
Küçük polipeptitler Daha küçük polipeptitler ve
İnce bağırsak, yağların kimyasal sindirimi için sadece ortam
oluşturur. Yağların sindirimi için enzim üretmez. Lipaz enzimi bazı dipeptitler
pankreas tarafından üretilir.
Bu yüzden I numaralı enzim amilaz, II numaralı enzim pepsin,
Doğru Seçenek B III numaralı enzim kimotripsini göstermektedir.
Doğru Seçenek B
Örnek 13 Çözüm
K † Karbonhidrat
Örnek 15 Çözüm L † Protein
Tüm besinlerin ilk karşılaştığı yer kalbin sağ kulakçığıdır. Üst M † Yağ olarak
ana toplardamardan şilomikronlar ve A,D,E,K; Alt ana toplar- eşleştirilmelidir.
damardan B,C vitaminleri, karbonhidrat ve protein monomer- Karbonhidratların sindirimi ağızda ve ince bağırsakta protein-
leri kalbin sağ kulakçığına ulaşır. Ayrı ayrı yollardan gelen tüm
lerin sindirimi mide ve ince bağırsakta, yağların sindirimi ince
besinler ilk burada karşılaşır.
bağırsakta gerçekleşir.
Doğru Seçenek D Doğru Seçenek B
1 2 3 4 5 6 7 8 85
Çözümler
Örnek 20 Çözüm C.
1. Y 2. D 3. Y 4. D 5. D 6. Y 7. D
Şekildeki;
8. D 9. Y 10. Y 11. Y 12. D 13. Y 14. D
I † karaciğer
15. D
II † safra kesesi
III † Vater kabarcığı
IV † Pankreas
V † İnce bağırsaktır. D.
Bu organ ve yapılarla ilgili A, C, D ve E seçeneklerinde verilen 1. I ve IV 2. I ve V 3. IV ve V
ifadeler doğrudur. II numaralı yapı olan safra kesesinde saf- 4. V 5. III 6. II
ra üretilmez, safra depolanır. I numaralı yapı olan karaciğer-
de safra üretilir.
Doğru Seçenek B
E.
1. Karaciğer atardamarı ve kapı toplardamarı
Örnek 21 Çözüm 2. Safrayı I ile gösterilen karaciğer üretir.
3. Amilaz, lipaz, tripsinojen, kimotripsinojen, prokarboksipep-
I † Ağız olup nişasta burada sindirilerek maltoza dönüştü-
tidaz nükleaz
rülür.
4. Su, bikarbonat, safra tuzları, kolesterol, safra pigmentleri
II † Mide olup proteinlerin sindirimi ile küçük polipeptitler 5. Polipeptit, Nişasta ve Yağ
oluşturulur.
6. Koledok kanalı
III † İnce bağırsak olup lipitlerin sindirimi ile yağ asitleri olu-
şur.
Doğru Seçenek C
86 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
Doğru Seçenek C
Örnek 1 Çözüm
Viyana Kongresi’nde; milliyet, dil ve din etkenleri dikkate al›n
madan s›n›rlar›n çizilmesi, daha sonra Belçikal›lar›n, Macarla
Örnek 7 Çözüm
r›n, ‹talyanlar›n ve Lehistanl›lar›n ayaklanmalar›na yol açmış
t›r. Bu da yeni siyasi sorunlara neden olmuştur. İngiltere, Fransa ve Rusya’nın çıkar çatışmaları A, B, C, D şık-
larında verilen alanlarda yoğunlaşmıştır. Mültezimler iltizam
Doğru Seçenek B usülüne göre taşrada vergi toplayan kişilerdi. Bunların strate
jik bir özelliği yoktur.
A.
Örnek 3 Çözüm
1. Milliyetçilik akımı 13. Viyana Kongresi
Çarlık Rusyası, sıcak denizlere ulaşmak amacıyla Balkanlarda
nüfuz alanları oluşturmaya çalışmış bu nedenle de Sırp ve Yu 2. Etnik-i Eterya 14. Metternich
nan isyanlarını desteklemiştir.
3. Kudüs 15. ulusçuluk
Doğru Seçenek B 4. II. Abdülhamit 16. Tepedelenli Ali Paşa
12. İngiltere’ye -
Örnek 5 Çözüm Almanya’ya
Doğru Seçenek A
1 2 3 4 5 6 7 8 87
Çözümler
Doğru Seçenek E
Örnek 1 Çözüm
Hümanizm, insan değerini aşkın bir varlığa bağlamaz. Örnek 11 Çözüm
Doğru Seçenek D
Parçanın birinci cümlesinde erdem ve mutluluğun bütün oldu-
Örnek 2 Çözüm ğu vurgulanmıştır.
F. Bacon’un bu eseri bilimsel yöntemi anlatan bir içeriğe sa- Doğru Seçenek E
hiptir.
ETKİNLİK 1
Doğru Seçenek B
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 3 Çözüm
Parçada ikici varlık görüşü açıklanmıştır.
ETKİNLİK 2
Doğru Seçenek B Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 4 Çözüm
Parçada sözleşmenin devletle yapıldığına dair bir ifade yoktur. ETKİNLİK 3
Doğru Seçenek A Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek Çözüm
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
5
Doğru Seçenek C
C.
Örnek 8 Çözüm Kopernik, Galileo, Newton
Parçada, ütopyaların ortaya çıktıkları çağın özelliklerini yansıt-
ması vurgulanmıştır.
D.
Doğru Seçenek D
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 9 Çözüm
88 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler
4. irade 9. ihlas
Örnek 3 Çözüm 5. hidayetin 10. muhsin
C.
10 14 7
11 C E H E N N E M N
E 5 U İ
N İ H 2 Y
N H S D E
E 15 S 1 H İ D A Y E T
8 T A K V A N L
L N A
L 12 13 L 4
A V K E R
6 İ H L A S 9 M U T T A K İ
H R Y
3 Ş İ R K A A
Y N
1 2 3 4 5 6 7 8 89