You are on page 1of 39

ÇÖZÜMLER

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI Etkinlik 2 Çözümü

BÖLÜM 1 Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.

Makale
Etkinlik 3 Çözümü
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 1 Çözüm
Parçada kanıtlanabilir yargılar (nesnel) ağırlıktadır. “Sinir, hüc-
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
re, demans” gibi terimler kullanılmıştır. Parça okuru bilgilendir-
A.
meye yöneliktir. Buna göre parçada açıklayıcı anlatım kullanıl-
1. Bu parça, makalenin özet bölümünden alınmıştır. Çünkü
mıştır. Bunlardan hareketle parçanın bir bilimsel makaleden
makalede anlatılanlar kısaca ortaya konulmuştur.
alındığını söyleyebiliriz. Parçada tanım yapılmamıştır.
Doğru Seçenek D 2. • Açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.
Etkinlik 1 Çözümü • Kelimeler temel anlamları ile kullanılmıştır.
• Açıklama yöntemi ağır basmaktadır.
1.
• Terim anlamlı kelimelere yer verilmiştir.
Yanlış Doğru
• Nesnel yargılar ağırlıktadır.
Türk Milleti Türk milleti
Gençliğe Hitabe de Gençliğe Hitabe’de
öztürkçeye öz Türkçeye B. Öğrenci tarafından cevaplanacaktır.
ve ya veya
lazımdırki lazımdır ki C.
2. (:) (“) ( . ) (”) (,) (.) 1. D 2. D 3. Y 4. Y 5. D 6. D 7. Y

3. (I) Özne - belirtisiz nesne - yüklem 8. D 9. D 10. D


(II) Zarf tümleci - özne - yüklem

Ç.
Etkinlik 2 Çözümü
1. Şevket Rado
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
2. Ahmet Rasim
3. Nurullah Ataç
4. Nurullah Ataç
BÖLÜM 2
Münazara-Sohbet-Fıkra 5. Suut Kemal Yetkin
6. Suut Kemal Yetkin

Etkinlik 1 Çözümü 7. Refik Halit Karay


Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır. 8. Yusuf Ziya Ortaç
9. Yusuf Ziya Ortaç

Örnek 1 Çözüm 10. Oktay Akbal

Parçada yazar baharla ilgili kişisel görüşlerini (Anlatıma öznellik


hâkim.) okurla karşılıklı konuşuyormuş gibi ele aldığından parça
bir sohbetten alınmış olabilir. Parçada mevsimlerle insan yaşa-
mı arasında ilişki kurularak gençlik ilkbahara benzetilmiştir. “…
sonunda meyveler gelmezse…” cümlesi koşul anlamlıdır. Par-
çada görsel ayrıntılarla okura izlenim kazandırılmak istenme-
miştir. Yani parçada betimleyici anlatımdan yararlanılmamıştır.
Doğru Seçenek A

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 51
Çözümler

MATEMATİK Örnek 5 Çözüm


BÖLÜM 1 1. yol:
Fonksiyonlarda Uygulamalar y(Satış fiyatı)

d
Örnek 1 Çözüm
6
f(0) = 30 = 30 + 0.5


6
f(1) = 35 = 30 + 1.5 a
x(Alış fiyatı)
f(2) = 40 = 30 + 2.5 O  4
4
h
6 3
f(x) = 30 + x . 5 olur. md = tan a = =
4 2
3
d: y = x fleklindedir.
2
3 x
Kâr y–x¡ x–x=
2 2
Kâr fonksiyonu
Örnek Çözüm x
2 f (x) = olur.
2
1saatte 35.1
2 saatte 35.2
h
t saatte 35.t
f(t) = 35.t olur. Örnek 6 Çözüm

x = 0 için y = 12
y = 0 için –2x + 12 = 0
x=6
eksenleri (6, 0) ve (0, 12) noktalarında keser.

Örnek 3 Çözüm

12 + 2.5 = 12 + 10
= 22 TL öder. Örnek 7 Çözüm

x = 0 için y = –4
y = 0 için x2 – 3x – 4 = 0
(x – 4).(x + 1) = 0
x = 4, x = –1
eksenleri (4, 0), (–1, 0) ve (0, –4) noktalarında keser.
Örnek 4 Çözüm

başlangıçta 50 cm
f(x) = ax + 50 Örnek 8 Çözüm

f(6) = 6a + 50 = 74 f(x) = x.(x2 – 2x – 8)


a=4 x = 0 için y = 0
f(x) = 4x + 50 y = 0 için x.(x – 4).(x + 2) = 0
f(29) = f(20) = 130 cm olur. x = 0, x = 4 ve x = –2 olur.
Eksenleri (0, 0), (4, 0) ve (–2, 0) noktalarında keser.

11. SINIF / MF MODÜL

52 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 9 Çözüm Örnek 13 Çözüm

f(x) = x3 – 3x2 – 4x + 12 I. f(x) < 0 olduğundan doğrudur.


y = 0 için x2(x – 3) – 4(x – 3) = 0 II. f(x) > 0 olduğundan doğrudur.
(x – 3).(x2 – 4) = 0 III. –2 + 7 = 5 doğrudur.
x = 3, x = 2, x = –2 I, II ve III doğrudur.
x eksenini (3, 0), (2, 0) ve (–2, 0) noktalarında keser.

Örnek 10 Çözüm Örnek 14 Çözüm


f(0) = n3 –2=6
Grafik incelendiğinde (–4, a) aralığında 2 tam sayı değeri
¡ n = 2 olur.
için pozitif değer alıyor ise bu değerler {–3, –2} olacağından
–(x – 2)3 – 2 = 0
a = –1 olmalıdır.
3 3
x – 2 = – 2 ¡ x = 2– 2 olur.
(a, b) = (–1, b) aralığında negatif değerler alıyor ise bu değer-
x eksenini `2 – 2 , 0j noktasında keser.
3
ler {0, 1, 2, 3, 4, 5} olacağından b = 6 olmalıdır.

Örnek 11 Çözüm

x = 0 için y = –15
y = 0 için (x – 5).(x + 3) = 0
x = 5, x = –3 Örnek 15 Çözüm

y (–•, –1] ∪ [3, •] aralığında artandır.


[–1, 3] aralığında azalandır.

O
x
–3 5

–15

8.15
Alan = = 60 birimkare olur.
2
Örnek 16 Çözüm

I. eğim pozitif olduğundan daima artandır.

II. eğim negatif olduğundan daima azalandır.


Örnek 12 Çözüm
III. sabit fonksiyonlar ne artan ne de azalandır.
–2x + 6 > 0 IV. x1 < x2 olsun
–2x > –6 x13 < x23 ¡ x13 + 1 < x23 + 1 olur.
x<3 f(x1) < f(x2) olduğundan artan olur.
pozitif değerli olduğu aralık (–•, 3) olur.

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 53
Çözümler

Örnek 17 Çözüm Örnek 18 Çözüm


f(–1) = 3
I.
y f(4) = 8
f(x) = ax + b için

1 –a + b = 3
1 f(x)
x 4a + b = 8
O 1 –

–5a = –5 → a = 1
b=4
f(x) = x + 4
¡ f(3) = 7 olur.
tanımlı olduğu (–•, 0) ∪ (0, •) aralıklarında azalandır.

II.
y Örnek 19 Çözüm
7
a< ,4>b
3
3a < 7
g(x) 2b < 8
x +
O
3a + 2b < 15
ise 3a + 2b nin en büyük tam sayı değeri 14 tür.

tanımlı olduğu aralıklarda hem artan hem de azalandır.

III.
y Örnek 20 Çözüm

h(x) m=2
n = –4
x m – n = 2 –(–4) = 6 olur.
O

tanımlı olduğu aralıklarda hem artan hem de azalandır.


Yalnız I olur.

Örnek 21 Çözüm

Değişim oranı eğim olduğundan –4 olur.

11. SINIF / MF MODÜL

54 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 22 Çözüm BÖLÜM 2

f (3) – f (–1) Fonksiyonlarda Uygulamalar


=3
4
f(3) – f(–1) = 12 dir. Örnek 1 Çözüm
(9 – 3m + m + 1) – (1 + m + m + 1) a + 2 = 0 ¡ a = –2
(10 – 2m) – (2m + 2) b – 2 = 2 ¡ b=4
–4m + 8 = 12 §4x2 – 2x – 4 = 0
–4m = 4
2x2 – 2x – 4 = 0
m = –1 olur.
D = (–2)2 – 4.2.(–4)
f(0) = m + 1 = –1 + 1 = 0 olur.
D = 4 + 32 = 36 olur.

Örnek 23 Çözüm
f (5) – f (–2) 2
=
7 7 Örnek 2 Çözüm
f(5) – 4 = 2
a=2
f(5) = 6 b=4
(–2,4) ↔ (5,6) c = –3

|AB| = 7 2 + 2 2 = 53 birim olur. 2x2 + 4x – 3 = 0


D = 16 – 4.2.(–3)
= 16 + 24 = 40
Örnek 24 Çözüm –4 " 40
x1, 2 =
151 – 121 30 4
= = 5 olur.
7 –1 6 –4 " 2 10
=
4
–2– 10 –2 + 10
Örnek 25 Çözüm ÇK = ) , 3
2 2
8(x 2 + 1) 2 + 5B – 8(x1 + 1) 2 + 5B
x 2 – x1

x 22 + 2x 2 – x12 – 2x1
= x 2 – x1 Örnek 3 Çözüm
(x 2 – x1) . (x 2 + x1) + 2 (x 2 – x1)
= x 2 – x1 I. D = a2 – 4.(–5)

(x 2 – x1) . (x1 + x 2 + 2) = a2 + 20 > 0 tür.


= x 2 – x1 II. D = 25 – 4.a.(–a)
= 5 + 2 = 7 olur. = 25 + 4a2 > 0 dır.
III. x2 + 6x + 9 – a2 – 1 = 0
x2 + 6x + 8 – a2 = 0
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü D = 36 – 4.(8 – a2)
1. 500 2. 25 3. 40 4. 3 = 36 – 32 + 4a2

5. (–3, •) 6. (10, •) 7. (–•, 2) 8. (–1, 7) = 4a2 + 4 > 0 tür.


I, II ve III olur.
9. (–•, 0] ∪ [4, •) 10. [0, •) 11. 3 ve –2
1
12. –
2

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 55
Çözümler

Örnek 4 Çözüm Örnek 8 Çözüm

x2 + 3x + n + 1 = 0 2 (x1 + x 2) 2.3
D = 9 – 4.(n + 1) < 0 x1.x 2 = m – 1 = 3
9 – 4n – 4 < 0
¡ m = 3 olur.
5 < 4n
¡ n = 2 olur.

Örnek 9 Çözüm

x1.x2 . x1 = 6
–3 . x1 = 6
Örnek 5 Çözüm
¡ x1 = –2 dir.
1. durum
4 + 2.(m + 1) – 3 = 0
(x – 1) . (x – 9)
=x – 9=0 4 + 2m – 1 = 0
x –1 3
2m = –3 ¡ m = – olur.
olursa tek kök gelebilir. 2
n = 10 olur.

2. durum

x2 – nx + 9 = 0 Örnek 10 Çözüm
D = 0 olur. x1 = 2 – §3
n2 – 4.9 = 0 ¡ n2 = 36 x2 = 2 + §3
n = –6, 6 T = 4, Ç = 4 – 3 = 1
n sayısı –6, 6 ve 10 olabilir. x2 – Tx + Ç = 0
¡ x2 – 4x + 1 = 0 bulunur.

Örnek 6 Çözüm Örnek 11 Çözüm

22 + 3.2 – m = 0
Denklemin kökü denklemi sağlayacağından
4 + 6 = m ¡ m = 10 olur.
(– a –1)x2 + (a + 5)x + a = 0 denkleminde
(–3)2 – n(–3) + 2 = 0
x = 2 için
9 + 3n + 2 = 0
(– a – 1) · 4 + (a + 5) · 2 + a = 0 11
3n = –11 ¡ n = –
3
– 4a – 4 + 2a + 10 + a = 0
11 19
m + n = 10 – = olur.
a = 6 bulunur. 3 3

Örnek 12 Çözüm
Örnek 7 Çözüm
Alt alta çıkaralım.
3(x1 + x2) + x1.x2 = 7
(m – n)x + n – m = 0
3.(m + 1) + m – 4 = 7 (m – n)x = m – n
4m – 1 = 7 ¡ x = 1 olur.
¡ m = 2 olur. 1+m+n=5
¡ m + n = 4 olur.

11. SINIF / MF MODÜL

56 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 13 Çözüm Örnek 18 Çözüm


T = 2 – x1 + 2 – x 2 f(0) = n + 1 = 4
= 4 – (x1 + x 2) = 6 d›r. ¡ n = 3 tür.
144424443
–2
f(x) = x2 + 5x + 4
Ç = (2 – x1).(2 – x2) (x + 1).(x + 4) = 0
= 4 – 2x2 – 2x1 + x1.x2 x = –1, x = –4 olur.
= 4 – 2(x1 + x2) + x1.x2
= 4 – 2.(–2) + (–4)
= 4 + 4 – 4 = 4 olur.
Örnek 19 Çözüm
x2 – 6x + 4 = 0 olur.
2
x1 + x 2 = = 2 olur.
1

Örnek 14 Çözüm

a – 2 = 0 ¡ a = 2 dir.
b – 4 < 0 ¡ b < 4 tir.
a + b en çok 2 + 3 = 5 olur. Örnek 20 Çözüm

|AO| = k
|OB| = 3k alalım.
Örnek 15 Çözüm
–x2 + 4x + m – 1 = 0
–4 denkleminin kökleri –k ve 3k dır.
r= =2
2. (–1)
–4
k = f (2) = –4 + 8 – 6 –k + 3k = ¡ 2k = 4
–1
= –2 k=2
T (2, –2) dir. m–1
(–2) .6 =
–1
¡ m –1= 12

Örnek 16 Çözüm m = 13 olur.

a–4
r= =1
4
¡ a = 8 dir.
k = f (1) = 2 – 4 – 6
= –8 dir.
Örnek 21 Çözüm

A(x1, 0), B(x2, 0) olarak alalım.


–x1 + x2 = 4
Örnek 17 Çözüm x1 + x2 = 2
+
x=3¡y=2
2x2 = 6
T(3, 2) dir.
x2 = 3, x1 = –1 olur.
9a + 3b + 1 = 2 n
1 (–1).(3) = ¡ n = –3 olur.
¡ 3a + b = 1
3
1
9a2 + 6ab + b2 = bulunur.
9
11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 57
Çözümler

Örnek 22 Çözüm Örnek 25 Çözüm

a < 0 (kollar aşağı) ¡ a = – 4


x= = 2 olur.
2
b b
– =– – =– ¡ b=–
2a
c < 0 (y eksenini negatif tarafta kesiyor.)
D < 0 (x eksenini kesmiyor.) Örnek 26 Çözüm
– (m – 2) m–2
= =3
–2 2
Örnek 23 Çözüm ¡ m = 8 olur.
f (0) = m 2 = 64 olur.
y
A
y=6

Örnek 27 Çözüm
B C
y=1 –1+ 5
r O
x r= =2
2
Tepe noktasının apsisine eşit mesafede olan apsislerin görün-
y= ax2 + bx + c tüleri eşit olacağından

parabolünün şekli yukarıdaki gibi olur. Kollar aşağı doğru ol- f (0) = f (4) olur.

duğu için a < 0, y eksenini pozitif bölgede kestiği için c > 0’dır. 2.f (0) = 20 ¡ f (0) = 10 olur.
Tepe noktasının apsisi negatif bölgede olduğundan r < 0’dır.
b
– < 0 eşitsizliğinin sağlanabilmesi için b < 0 olmalıdır.
2a
Buna göre; a, b ve c’nin işaretleri sırasıyla –, –, + olur. Örnek 28 Çözüm
Doğru Seçenek E 6
r= = –3
–2
f (–3) = –9 + 18 + 4 = 13 olur.
Örnek 24 Çözüm

I. a=+
–b –b
= =+¡b= – Örnek 29 Çözüm
2a +
c=– –4
r= = –2
a.b.c = + . – . – = + 2

II. a=– f (–2) = 4 – 8 – 11


–b –b = –15 olur.
= – =+¡b=+
2a
c=+
abc = – . + . + = – Örnek 30 Çözüm

III. a = + 2
r= =1
–b –b 2
= = – ¡b=+
2a + f (1) = 1 – 2 + 17 = 16 d›r.
c=+ f (4) = 16 –8 + 17
a .b.c = +.+.+ = + = 25 olur.
I ve III olur.
en küçük değer 16, en büyük değer 25 dir.
Doğru Seçenek C
11. SINIF / MF MODÜL

58 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 31 Çözüm BÖLÜM 3

f (x) = (60 –2x).(x + 20) Fonksiyon Uygulamaları (Parabol)


= 60x + 1200 – 2x 2 – 40x
Örnek 1 Çözüm
= –2x 2 + 20x + 1200
–20 y
r= =5
–4 y = 2x2

f(5) = 25.50 = 1250 m2 olur.


2

x
Örnek 32 Çözüm –1 O 1

(x, –x 2 + 2x + 3)
u (x) = –x 2 + 3x + 3
–3 3
r= = Örnek 2 Çözüm
–2 2
3 –9 9 y
uc m= + +3
2 4 2
9 21
= +3= olur.
4 4 –1 1
O x

–3
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
4 y = –3x2
1. (2, –3) 2. 3. (0, –6), (–6, 0), (1, 0)
3
4. 4 5. –5 6. a – b + c

7. 16 8. x = 5 9. 116 Örnek 3 Çözüm

10. 2, 6 11. 75 m2 c > a > b dir.


|c – a| + |a – b| – |b – c|
c – a + a – b + b – c = 0 olur.

Örnek 4 Çözüm

T(2, –4) tür.


x = 0 için y = 0 olur.
y = 0 için (x – 2)2 = 4

0, 4 olur.

y f(x)

2 x
O 4

–4

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 59
Çözümler

Örnek 5 Çözüm Örnek 9 Çözüm

y = 0 için x = 1 y

x = 0 için y = 2 dir.
y x
O 8
f(x)

x f (x) = a.x.(x – 8)
O 1 f (4) – f (2)
= –10
2
f (4) – f (2) = –20
–16a + 12a = –20
–4a = –20
Örnek 6 Çözüm a=5

x = 0 için y = 4 tür. f (x) = 5x 2 – 40x


40
y = 0 için –2.(x – 1) . (x + 2) = 0 r= =4
10
x = 1 ve x = –2 dir.
f(4) = 80 – 160 = –80 uzaklığı en çok 80 cm olur.
y

x
Örnek 10 Çözüm
–2 O 1
f (x) = a.(x + 2) 2 + 2
f(x)
f (0) = 4a + 2 = 6 ¡ a = 1
(n + 2) 2 + 2 – 11 n 2 + 4n – 5 (n – 1) .(n + 5)
= =
n–1 n–1 n–1
= n + 5 olur.

Örnek 7 Çözüm

f(x) = a.(x + 2) . (x – 4) Örnek 11 Çözüm


f(0) = –8a = 8 ¡ a = –1
f (0) = x1.x 2 = x1 ¡ x 2 = 1 dir.
f(x) = –(x + 2) . (x – 4) olur.
x1 + x 2 3 6
= ¡ x1 + 1=
2 5 5
1
x1 = olur.
5
x2 1
x1 = 1 = 5 bulunur.
Örnek 8 Çözüm

f(x) = a (x + 1)2 5
f(0) = a = –2 dir.
Doğru Seçenek D
f(x) = –2.(x + 1)2 olur.

11. SINIF / MF MODÜL

60 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 12 Çözüm Örnek 16 Çözüm

f(x) = a.(x – 1).(x – 5) + 7 x2 – 2x + 2 = 2x + m + 1


f(2) = a.1.(–3) + 7 = 10 x2 – 4x – m + 1 = 0
a = –1 D = 16 – 4.(1 – m) = 0
f(x) = –(x2 – 6x + 5) + 7 16 – 4 + 4m = 0
f(x) = –x2 + 6x + 2 olur. ¡ 4m = –12 ¡ m = –3 olur.

Örnek 13 Çözüm Örnek 17 Çözüm

f(x) = ax2 + bx + c x2 + 3x + m – 1 = –3x – 4


f(0) = c = 3 x2 + 6x + m + 3 = 0
a–b+3=8¡a–b=5 D = 36 – 4.(m + 3) = 0
4a + 2b + 3 = –1 24 – 4m = 0
4a + 2b = –4 ¡ m = 6 olur.
¡ 2a + b = –2
a–b=5
+
3a = 3
Örnek 18 Çözüm
a = 1, b = –4
x2 + 6x + m + 4 = 3x + 5
f(x) = x2 – 4x + 3 olur.
x2 + 3x + m – 1 = 0
D = 9 – 4.(m – 1) < 0
9 – 4m + 4 < 0
Örnek 14 Çözüm
–4m < –13
x2 – 2x + 5 = 2x + 17 13 13
m> ¡ c , 3 m olur.
x2 – 4x – 12 = 0 4 4

(x – 6).(x + 2) = 0
¡ x = 6, x = –2
x = 6 için y = 29
x = –2 için y = 13 olur. Örnek 19 Çözüm
Kesim noktaları (6, 29) ve (–2, 13) olur.
y = x2 –3x + 6

Örnek 15 Çözüm x1 y = –x + 14
x2
x2 – x + 1 = x + 5
x2 – 2x – 4 = 0 x2 – 3x + 6 = –x + 14
x1 + x2 = 2 x2 – 2x – 8 = 0
y1 = x1 + 5 x1 + x 2 2
= =1
2 2
y2 = x2 + 5
+ x = 1 için y = –1 + 14 = 13 tür.
y1 + y2 = x1 + x2 + 10
Kesim noktası (1, 13) olur.
= 2 + 10 = 12 olur.

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 61
Çözümler

Örnek 20 Çözüm Örnek 23 Çözüm

x2 – x + n = x + 3 (x + 5) .(9 – x)
A (x) =
x2 – 2x + n – 3 = 0 2
D = 4 – 4.(n – 3) = 0 2
–x + 4x + 45
=
¡ n=4 2
x2 – x + 4 = x – m –x 2 45
A (x) = + 2x +
x2 – 2x + 4 + m = 0 2 2

D = 4 – 4.(4 + m) < 0 –2 –2
x= = =2
–1 –1
4 – 16 – 4m < 0 ¡ –12 < 4m 2.
2
–3 < m 45
A (2) = –2 + 4 +
x2 – x + 4 = –3x + m + 1 2
x2 + 2x + 3 – m = 0 49
= birim kare olur.
D>0 2

¡ 4 – 4.(3 – m) > 0
4 – 12 + 4m > 0
4m > 8 ¡ m > 2
ise m’nin en küçük tam sayı değeri 3 olur.

Örnek 24 Çözüm
Örnek 21 Çözüm Havada kalma süresi kökler farkıdır.
D1 > 0 –t 2
+ 5t = 0
D2 < 0 6
D3 = 0 t2
5t = ¡ t 2 = 30t
¡ D2 < D3 < D1 olur. 6
t = 0, t = 30
30 – 0 = 30 saniye olur.

Örnek 22 Çözüm

• •

x
Örnek 25 Çözüm
–2
• • V= = 25
–0, 08
50 – x
f(50) = –0,04.2500 + 2.50 + 100
Dikilen mısır = 4.x.(50 –x) = 100 gram olur.
= –4x2 + 200x
–200 f(25) = –0,04.625 + 2.25 + 100
r= = 25
–8 = 125 gram olur.
–4.252 + 200.25
–4.25.25 + 5000
–2500 + 5000 = 2500 olur.

11. SINIF / MF MODÜL

62 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 26 Çözüm BÖLÜM 4


Fonksiyon Uygulamaları
Giyim odasının kenarları
(80 – 16x) ve 2x metredir.
Örnek 1 Çözüm
A(x) = 2x.(80 –16x)
= –32x2 + 160x y
–160 5 f(x) = x3
x= =
–64 2
5
A c m = 5. (40)
2 x
O
2
= 200 m olur.

Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü Grafik orijine göre simetriktir.


1. y
Örnek 2 Çözüm

–1 O 1 x = 0 için y = 4
x
y = 0 için
3x2 + 4 = 0 gerçel kök yok
–4
y
y = –4x2 f(x) = 3x2 + 4

2. y 4

x
O
6

x Grafik y eksenine göre simetriktir.


–3 O 2

Örnek 3 Çözüm
3. f(x) = –2x2 – 2x + 4 f çift, g tektir.
4. 14 5. f(x) = –x2 + 4x + 7 f(–2) + g(4)
6. 16 7. 5 8. –1 = f(2) – g(–4)

9. (9, •) 10. 1600 cm2 11. 2 metre = –5 – 4 = –9 olur.

Örnek 4 Çözüm

y = f(x) fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik ise tek fonk-


siyondur. Yani f(–x) = –f(x) tir.
2f(x) = f(–x) + 9x3 – 6x
2f(x) = –f(x) + 9x3 – 6x
3f(x) = 9x3 – 6x
f(x) = 3x3 – 2x
f(1) = 3.1 – 2.1 = 1 bulunur.
11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 63
Çözümler

Örnek 5 Çözüm Örnek 8 Çözüm

y = f(x) fonksiyonunun grafiği orijine göre simetrik olduğundan a)


y f(x) + 2
tek fonksiyondur. Bu yüzden çift dereceli terim bulunmaz. Bu-
na göre,

a + 1 = 0 ¡ a = –1 4

b + 2 = 0 ¡ b = –2 x
O
f(x) = 6x3 – 2x

f(–3) = 6(–3)3 – 2 . (–3) = –162 + 6 = –156 bulunur.


bulunur.

b)
y
f(x) – 1

1
Örnek 6 Çözüm
x
O
y = f(x) fonksiyonunun grafiği y eksenine göre simetrik ise çift
fonksiyondur. Yani f(–x) = f(x) tir.
bulunur.
3f(x) + f(–x) = 4x2 + 12

3f(x) + f(x) = 4x2 + 12

4f(x) = 4x2 + 12
Örnek 9 Çözüm
f(x) = x2 + 3
A(2, 3) noktasının karşılığı (2, 8) noktası olur.
f(–1) = (–1)2 + 3 = 4 bulunur.

Örnek 10 Çözüm

Örnek 7 Çözüm a)
y

I. f(–x) = cos(–x) + |–x|


4
= cosx + |x|

= f(x) x
O 1 3
olduğundan y eksenine göre simetriktir. f(x – 1)
II. g(–x) = –x3 –x
bulunur.
= –g(x) b)
y
olduğundan orijine göre simetriktir.

III. h(–x) = x2 + x + 1
4
ne tek ne de çift fonksiyondur.
x
–3 –2 O

f(x + 2)

11. SINIF / MF MODÜL

64 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 11 Çözüm Örnek 16 Çözüm

K(–1, 3) noktasının karşılığı (3, 3) noktası olur. x değerleri 2 ile çarpılıp grafik 2 birim yukarı ötelendiğinde

Örnek 12 Çözüm

f(x) fonksiyonunu 2 birim sola 1 birim yukarı ötelersek g(x)


O x
fonksiyonu elde edilir. –4 4/3
O hâlde g(x) = f(x + 2) + 1 olur.
–4

16
.4
3 32
Örnek 13 Çözüm Alan = = birimkare olur.
2 3
y değerleri 2 ile çarpıldığında

2f(x)
x
O 1 2 3 4 Örnek 17 Çözüm

–4 a) x eksenine göre simetri alınırsa

2
bulunur. –f(x)

–3 1 x
–2 –1 O 3
–1
Örnek 14 Çözüm –2

Tanım kümesi değişmez, [–2, 5] olur. Değer kümesi [–4, 6]


olur. bulunur.

b) y eksenine göre simetri alınırsa

Örnek 15 Çözüm 2 f(–x)


1
x değerleri 2 ile bölündüğünde
–3 1 2 x
–1 O 3
y
f(2x)
–2

x
–2 O 1 3

bulunur.
11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 65
Çözümler

Örnek 18 Çözüm y

2a
x
O

–1
–3 –2 O x –2b
1 2

f(x + 1) f(x)
2a.2b
= 16 ¡ a.b = 8
2
2 tane gerçel kök bulunur. a.a 2 = a3 = 8 ¡ a = 2
b=4
a + b = 6 olur.

Örnek 19 Çözüm Doğru Seçenek A


f(x – 1) † [0, 3]
–1
f(2x) † < , 1F
2 Örnek 22 Çözüm
2f(x) + 1 † [–1, 2] olur. f(x) + a ile f(x) aynı hizada olacağından
Yanlız III olur. b = –, c = – olmalı
f(x) + a, f(x) in üste ötelenmesi ile oluştuğundan a = + dır.
a, b, c † +, –, – olur.
Doğru Seçenek C
Örnek 20 Çözüm

T(3, 2)

(3 + a, 2)

(3 + a, 2 – b) Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
↓ 1.
y
(–3 – a, 2 – b) = (–5, 1)
¡ a = 2, b = 1 olur.
x
a.b = 2 olur. O

2. 154
Örnek 21 Çözüm 3. y
p(0) = a2 – b = 0
b = a2
p(x) † T(a, –b) O x
p(x + a) + b † T1(0, 0)
p(x + a) – b † T2(0, –2b)
p(x – a) – b † T3(2a, –2b) f(x) –4

11. SINIF / MF MODÜL

66 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

4. y BÖLÜM 5
7 f(x) + 3 Denklem ve Eşitsizlik Sistemleri

3 Örnek 1 Çözüm
x
–2 O 2 y = 3 – x alınırsa
x2 + 9 – 6x + x2 = 29
2x2 – 6x – 20 = 0
5. y x2 – 3x – 10 = 0
f(x + 1) (x – 5).(x + 2) = 0
x = 5, x = –2
x = 5 için y = –2
x x = –2 için y = 5
O
ÇK = {(5, –2), (–2, 5)} olur.

6.
y Örnek 2 Çözüm

x2 + 2y2 = 17
2 2 / 3x2 – y2 = 23
x +
O
7x2 = 63
¡ x2 = 9
f(x – 4) ¡ x = 3 olur.
x = 3 için 2y2 = 8
7. y2 = 4
y
y = 2 olur.
x + y = 3 + 2 = 5 olur.

–2 –1 O Örnek Çözüm
x 3

Denklemler taraf tarafa toplanırsa


–1
x2 + x = 12
x2 + x – 12 = 0

8. (x + 4).(x – 3) = 0
y
f(–x) x = –4, x = 3
ş ş
y=5 y = –2
1 ÇK = {(–4, 5), (3, –2)} bulunur.
x
O

9. Örnek 4 Çözüm
y
y – x2 = 3x – 4 ¡ y = x2 + 3x – 4
y – x = 4 ¡ + –/y = x + 4
O —————————
2 x
–7 –3 0 = x2 + 2x – 8
x2 + 2x – 8 = 0 ¡ (x + 4) . (x – 2) = 0
¡ x = –4, x = 2

10. [–3, 2] 11. –9 12. 40 Bu değerlerin toplamı –4 + 2 = –2 bulunur.

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 67
Çözümler

Örnek 5 Çözüm Örnek 9 Çözüm

Verilen eşitliklerde y’yi yok edelim. x2 + 3x + 4 = x2 + x + 12


2x = 8
–/ y – x2 – 5x – 8 = 0
x = 4 ¡ y = 16 + 4 + 12
+ y+x+1=0
————————— = 32 olur.
x2 + 6x + 9 = 0 ¡ (x + 3)2 = 0 (4, 32) olur.
¡ x = –3

x = –3 ¡ y – 3 + 1 = 0 ¡ y = 2 Örnek 10 Çözüm

O hâlde ÇK = {(–3, 2)} bulunur. y= x2 – 4 ve y = x – 2 ortak çözülerek kesim noktası bulunur.


x2 – 4 = x– 2 ¡ x2 – x – 2 = 0
¡ (x – 2) . (x + 1) = 0
¡ x = 2 ve x = –1’dir.
Örnek 6 Çözüm x = –1 noktası A’nın apsisidir. Bu değer fonksiyonlardan birin-
de yerine yazılarak ordinat bulunur.
2x + y = 6 ¡ y = 6 – 2x
x = –1 ¡ y = –1 – 2 = –3 bulunur.
x2 + x = y + 4
Buna göre A(–1, –3) tür.
x2 + x = 6 – 2x + 4
x2 + 3x – 10 = 0
(x + 5).(x – 2) = 0
Örnek 11 Çözüm
x + 5 = 0 ¡ x = –5 ¡ y = 6 – 2.(–5) = 16
x2 = 4 – x2
x – 2 = 0 ¡ x = 2 ¡ y = 6 – 2.2 = 2
2x2 = 4
ÇK: {(–5, 16), (2, 2)} bulunur.
x2 = 2 ¡ x1 = –§2, x2 = §2
x1 = – §2 ¡ y1 = 2
x2 = §2 ¡ y2 = 2
Örnek 7 Çözüm A(–§2, 2), B(§2, 2)
y+x=3¡y=3–x | AB | = (– 2 – 2 ) 2 + (2 – 2) 2
x2 + 3x = 6y + 4 |AB| = 2§2 birim bulunur.
x2 + 3x = 6(3 – x) + 4
x2 + 3x = 18 – 6x + 4
x2 + 9x – 22 = 0 Örnek 12 Çözüm
b 9
x1 + x2 = – = – = –9 bulunur. 1. gün 2. gün 3. gün 4. gün
a 1
Ecem x x+3 x+6 x+9
Erdem y y–1 y–2 y–3

(x + 6)2 + (y – 2)2 = 1040


Örnek 8 Çözüm
y – 1 = 3x – 1
y = x – 3 alınırsa ¡ y = 3x
x + x – 3 – x.(x – 3) = –1 (x + 6)2 + (3x – 2)2 = 1040
2x – 3 – x2 + 3x + 1 = 0 x2 + 12x + 36 + 9x2 – 12x + 4 = 1040
–x2 + 5x – 2 = 0 10x2 = 1000 ¡ x = 10
–2
x1.x2 = = 2 olur. y = 30
–1
Erdem 4. gün 30 – 3 = 27 sayfa kitap okumuştur.

11. SINIF / MF MODÜL

68 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 13 Çözüm Örnek 15 Çözüm

Erkek Kız –2 / x2 + 3y2 = 8


x y 2x2 + y2 = 6
444444444
(x – 1).x + (y – 1).y = 470
–5y2 = –10
x2 + y2 – x – y = 470
¡ y2 = 2 ¡ y = §2
x2 + y2 = 500
x2 + 6 = 8 ¡ x2 = 2
x + y = 30
x = §2
x = 30 – y
x.y = §2.§2 = 2 olur.
(30 – y)2 + y2 = 500
Doğru Seçenek A
900 – 60y + 2y2 = 500
900 – 60y + 2y2 = 500
2y2 – 60y + 400 = 0
Örnek 16 Çözüm
y2 – 30y + 200 = 0
x 2 + 8xy
(y – 20). (y – 10) = 0 = –4
> =
0 0 y 2 – 3xy
y = 20 olur. x2 + 8xy = –4y2 + 12xy
x2 – 4xy + 4y2 = 0
(x – 2y)2 = 0 ¡ x = 2y dir.
4y2 + 16y2 = 60

Örnek 14 Çözüm y2 = 3 ¡ y = §3
x = 2§3
y
x.y = 6 olur.
y = x2
Doğru Seçenek D
4
2
1
x
–2 O 1 2
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
y=2–x

7 1 7. –20
1. )c , m3
2 2
y = x2 parabolü ile y = 2 – x doğrusunun kesim noktalarını 8. 8
bulalım. 2. {(–1, 2), (–3, 6)}
9. {(5, 17), (–3, 9)}
x2 =2–x¡ x2 +x–2=0 3. –2
10. {(–1, 1), (4, 16)}
(x + 2).(x – 1) = 0 5
4.
2
x + 2 = 0 ¡ x = –2 11. –4
5. –2
x–1=0¡x=1 1 5
6. {(–2, 1), (1, –2)} 12. c , m
2 2
x = –2 ¡ y = (–2)2 = 4
x = 1 ¡ y = 12 = 1
(x, y) = (–2, 4) veya (x, y) = (1, 1)
x2 + y2 ifadesinin alabileceği en büyük değer
(–2)2 + 42 = 4 + 16 = 20 bulunur.
Doğru Seçenek B

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 69
Çözümler

FİZİK Örnek 4 Çözüm


BÖLÜM 1
DP1=2mv
Kuvvet ve Hareket Æ
Pilk
Pilk=2mv DP2=4mv
Örnek 1 Çözüm Pson=2mv Æ
Pson

Cisme hareketi boyunca etki eden net kuvvet (F) cismin kendi Æ 120° Æ
–Pilk Pson
ağırlığıdır. Buna göre;
F = G = mg = 0,5 . 10 = 5 N’dir. DP1 2 mv 1
= =
DP2 4 mv 2
O hâlde, cisme etkiyen itme (I); Doğru Seçenek D
I = F.¢t = 5.2 = 10 N.s’dir.
Doğru Seçenek E

Örnek 5 Çözüm

Örnek 2 Çözüm İvme-zaman grafiğinin altında kalan a(m/s2)


alan hız değişimini (¢v) yi verir. 6
Cis­me po­zi­tif yön­de uy­gu­la­nan it­me (0-8) ara­lı­ğın­da­ki it­me­dir.
O hâlde; 3
Bu it­me po­zi­tif böl­ge­de­ki ya­mu­ğun ala­nı­na eşit­tir. O hâlde; ¢v1 ¢v2
(6 + 3) .2 0 t(s)
2 4
]4 + 8g . 10 Dv = + 6.2 = 21 m/s olup 4 s
I1 = = 60 N.s’dir. 2
2
sonunda cismin hızı;
Cis­me ne­ga­tif yön­de uy­gu­la­nan it­me (8-12) ara­lı­ğın­da­ki it­me­
dir. Bu it­menin de­ğe­ri ise yamuğun ala­nı­na eşit­tir. O hâlde; v = v0 + ¢v ¡ v = 9 + 21 = 30 m/s olur.
(4 + 2) . ]–5g 4 s sonundaki çizgisel momentum ise;
I2 = = –15 N.s’dir.
2
P = m.v ¡ P = 0,3 . 30 = 9 kg.m/s olur.
(0-12) s ara­lı­ğın­da cis­me uy­gu­la­nan­toplam it­me ise; Doğru Seçenek C
I = I1 + I 2 = 60 – 15 = 45 N.s’dir.
Doğru Seçenek B

Örnek 6 Çözüm

Örnek 3 Çözüm İtme-çizgisel momentum değişimi eşitliğine göre;

4s sonra cismin yere çarptığı andaki düşey hızı I ¶= DP¶ Ş I¶ = F¶ . Dt = m. Dv¶ dir. Dv¶ = v’¶ – v¶
vY = g.t ¡ vY = 10.4 = 40 m/s dir. olduğundan Dv¶ = (– 6) – (+ 10) = – 16 m/s olur.
K-L arasındaki momentum değişimi (DP)
Buradan itmenin büyüklüğü;

30 30 ¡ DP = 40 kg m/s I = DP = m.Dv = 0,5 kg.(– 16 m/s)

I = – 8 kg.m/s’dir. Sonuç olarak topa (–) yönde 8 kg.m/s’lik bir


40 Güney
itme uygulanmıştır.
Doğru Seçenek D Doğru Seçenek E

11. SINIF / MF MODÜL

70 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 7 Çözüm Örnek 10 Çözüm

Net kuvvet-zaman grafiğinin altında kalan alan itmeyi verir. İtme momentumdaki değişime eşit olduğundan;
İtme çizgisel momentum değişimine eşittir. Cisimler baş-
I = DP den
langıçta durgun olduğu için cisimlerin 2t anındaki çizgisel
momentumları grafiğin altındaki alana eşittir. F.t = m.Dv
F.0,1 = 80.(10 – 0)
^4F + 2Fh .2t
Buna göre, PX = = 6.F.t F = 8000 N olur.
2
^2F + Fh . 2t Doğru Seçenek D
PY = = 3.F.t’dir.
2
PX
O hâlde, = 2 olur.
PY
Doğru Seçenek D Örnek 11 Çözüm

Örnek 8 Çözüm Kuvvet-zaman grafiğinin altındaki alan itmeyi verir. İtme, çizgi-
sel momentumdaki değişime eşit olduğu için,
Grafiğin altında kalan alan itmeyi verir. İtme ise çizgisel
I = DP den
momentumdaki değişime eşittir. Cisimlerin ilk hızları, dolayı-
I = m . Dv = m(vson – vilk)
sıyla ilk momentumları sıfır olduğu için grafiğin altında kalan
I = 3 . (4 – 0)
alanlar cisimlerin son çizgisel momentum büyüklüklerini verir.
I = 12 kg.m/s olur.
Buna göre;
Buna göre, altındaki alan 12 kg.m/s olan grafik A seçeneğindeki
(2F + F) .t 3F.t
PK = = grafiktir.
2 2
(2F + F) .t 3F.t F(N)
PL = = olur.
2 2
PK
O hâlde = 1’dir. 2
PL
Doğru Seçenek A 0 t(s)
2 4 6 8

Örnek 9 Çözüm
Alan = I
İtme, çizgisel momentumdaki değişime eşittir. Cisimlerin son ^8 + 4h . 2
Alan = = 12 kgm/s
momentumu sıfır olacağı için hız değişiminin büyüklüğü cis- 2
min ilk hızına eşittir. Süreler eşit ve t olduğuna göre; Doğru Seçenek A
F.t = m.v’dir.
Buna göre, I. cisim için;
F1.t = 10.5’den Örnek 12 Çözüm
50
F1 = olur. Cismin çizgisel momentumu P = mv’dir.
t
Buna göre; P – v grafiğinin eğimi cismin kütlesini verir.
II. cisim için;
DP
G = m.g’den O hâlde m = den m = 5 kg olur.
Dv
200 = m.10 ¡ m = 20 kg olur. Düzgün hızlanan hareket yapan cismin herhangi bir andaki
hızı v= v0 + a.t bağıntısı ile bulunur. Cismin ilk hızı grafiğe
F2.t = m.v’den
göre v0 = 0 olduğundan; v = a.t ¡ 6 = 3.t ¡ t = 2s olur.
F2.t = 20.10
200 İtme-çizgisel momentum değişimi eşitliği yazılırsa;
F2 = olur.
t F. Dt = m.Dv den
F1 1
Değerler yerine konulduğunda = olur. F.2 = 5(6 – 0) ¡ F = 15 N olur.
F2 4
Doğru Seçenek A Doğru Seçenek E

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 71
Çözümler

Örnek 13 Çözüm Örnek 16 Çözüm

I = DP = Fort. Dt SP ilk = SP son; yani çizgisel momentum korunumundan;


Her iki durumda da momentum değişimleri eşit olacağından ve
10.5 + (- 10.15) = 10.v'1 + 15 v' 2
ikinci durumda etkileşim süresi daha uzun olacağından ikin-
ci durumdaki ortalama kuvvet birinci durumdakinden az olur. - 100 = 10 v'1 + 15 v' 2 (1) elde edilir.
Buna göre yalnız etkileşim süresi artmıştır.
v1 + v'1 = v 2 + v' 2 ; yani h›zlar›n korunumu denklemin den ise;
Doğru Seçenek A
5 + v'1 = - 10 + v' 2 & 15 = v' 2 - v'1 ^2h elde edilir.

İki denklemi ortak çözersek;


–100 = 10 v1ı + 15 v2ı (1)
10 . (15 = v2ı – v1ı) (2)
Örnek 14 Çözüm                     
–100 = 10 v1ı + 15 v2ı
Hız değişimi Dv¶ = v¶son – v¶ilk = v¶ı – v¶ olup şekildeki gibi vektörel
150 = 10 v2ı – 10 v1ı
işlem yapıldığında; +                    

Kuzey
50 = 25 v2ı
v2ı = 2 m/s olurken
15 = v2ı – v1ı Ş v1ı = –13 m/s olur.
v¶ ı
¢¶v
Buna göre çarpışmadan sonra, m1 kütleli cisim 13 m/s hızla
• 53°
Batı Doğu negatif yönde, m2 kütleli cisim de 2m/s hızla pozitif yönde
–v¶
Güney hareket eder.

(Dv = 4m/s, kuzey) bulunur.


İtme-çizgisel momentum değişimi eşitliğine göre Pratik Çözüm:

F.Dt = m.Dv den Cisimler çarpışıp yapışsaydı ortak hızları:

F.0,1 = 0,5.8 10.5 – 10.15 = (10 + 15) vort dan vort = –4 m/s olurdu.

F = 40 N ve kuzey yönünde olur. Eğer dikkatlice düşünülürse bu ortak hızın aynı zamanda

Doğru Seçenek B cisimlerden herhangi birisinin ortalama hızına eşit olduğu


görülür. Buna göre:

5 + v1› –10 + v 2›
–4 = = den
2 2
v1› = –13 m/s ve v 2› = + 2 m/s olarak bulunur.

Örnek 15 Çözüm

Eğitmenin kütle ve hızı me ve ve iken öğrencinin kütle ve hızı


mö ve vö olsun. Eğitmen ve öğrencisi durgunken itme sonucu
birbirlerinden ayrıldıklarında bu iki kişinin çizgisel momentum-
ları eşit büyüklükte ve zıt yönde olur.
Buna göre, kütlesi küçük olanın yere göre hızı diğerininkin-
den büyük olur (ve < vö). Etki-tepki kanununa göre eğitmenle
öğrencinin birbirlerine uyguladıkları itme eşit büyüklüktedir.
Buna göre, I. yargı doğru, II ve III. yargılar yanlıştır.
Doğru Seçenek A

11. SINIF / MF MODÜL

72 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 17 Çözüm Örnek 19 Çözüm

Çarpışma sonrası K ve L cisimlerinin hızları vK ve vL olmak Cisimlerin çarpışması merkezî ve esnek, kütleleride eşit oldu-
ğu için çarpışmadan sonra cisimler hızlarını birbirine aktarır.
şartıyla çizgisel momentum korunumu yazıldığında;
3.6 – 2.4 = 3.vK + 2.vL V¶K V¶L
V¶L
3vK + 2vL = 10 (1) denklemi elde edilir.
V¶L
Hızların korunumundan ise;
6 + vK = –4 + vL ¡ vK – vL = –10 (2) elde edilir.
(1) ve (2) numaralı denklemlerin ortak çözümü yapıldığında; Çarpışma Çarpışma
öncesi sonrası
3vK + 2vL = 10
Buna göre, K ve L’nin hızının yönü değişir. (I. yargı yanlış,
vK – vL = –10 II. yargı doğrudur. L nin çarpışma öncesi momentum büyük-
44444444
lüğü m.2v iken sonrasında m.v olur. Momentumu değişir.
vK = –2m/s, vL = 8 m/s bulunur. III. yargı doğru.
Doğru Seçenek E
vK 1
Buna göre, v = olur.
L 4
Pratik Çözüm: Örnek 20 Çözüm
16. sorunun çözümüne benzer şekilde; Esnek çarpışmada kinetik enerjinin korunumu yazılırsa;

2 vort = v1 + v1› = v 2 + v 2› SEilk = SEson dan m1 = m 2 = m oldu€u için:


1 1 2 1 2
2.2 = 6 + v1› = –4 + v 2› m ^v1h2 = m ` v1› j + m ` v›2j
2 2 2
¡ v1› = –2 m/s ve v 2› = 8 m/s bulunur. 2 2
^v1h2 = ` v1j + ` v2j olur.
› ›

vK 1
Buradan v = olur. v1 = 5v ve v1› = 3v oldu€una göre
L 4
Doğru Seçenek A v›2 = 4v olur.
Doğru Seçenek C
Örnek 18 Çözüm
Örnek 21 Çözüm
Çarpışma öncesi arabaların hızları şekildeki gibidir.
–x +x Çizgisel momentumun korunumunu x ve y doğrultularında ay-
mX
rı ayrı yazalım:
2 kg
4 km/h x doğrultusunda:
X Y v=0
Pxi = Pxs den
3.12 + 2.0 = 3.vK.cos37° + 2.vL.cos53°
Çarpışma sonrası 2 kg kütleli arabanın hızı +x yönünde 2 km/h 36 = 2, 4.vK + 1, 2.vL (1) olur.
olduğuna göre çizgisel momentumun korunumundan;
y doğrultusunda:
mX.vX + mY.vY = mX.vıX + mY.vıY Pyi = Pys den
mX.4 + 2.0 = mX.vıX + 2.2 0 = 3.vK.sin37° – 2.vL.sin53°
4mX – mX.vıX = 4 (1) 3.vK.0,6 = 2.vL.0,8 ¡ 1, 8.vK = 1, 6.vL (2) olur.
denklemi elde edilir. Ø Ø
8v 9v
Hızların konumu denklemi yazılırsa;
(2) numaralı eşitlikte elde edilen değerler
4 + vıX = 0 + vıY ¡ 4 + vıX = 2 ¡ vıX = –2 km/h olur.
(1) numaralı denklemde yerine yazılarak vK ve vL değerleri
Bu hız değerini (1) numaralı denklemde yerine yazdığımızda
aşağıdaki gibi bulunur;
4.mX – mX (–2) = 4 ¡ 4mX + 2mX = 4 ¡ 6mX = 4’den 36 = 2,4.8v + 1,2.9v ¡ 10.36 = 24.8v + 12.9v ¡
2 6
mX = kg olarak bulunur. 60 = 32v + 18v ¡ v = olur.
3 5
Doğru Seçenek B
Buna göre, vK = 8.v = 9,6 m/s, vL = 9.v = 10,8 m/s olur.
11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 73
Çözümler

Örnek 22 Çözüm Örnek 25 Çözüm

Çar­pış­ma son­ra­sı birleşik kütlenin çizgisel momen­tu­mu­nun


SP ilk = SP son & m1v1 + m 2 v 2 = (m1 + m 2) v ort
y doğ­rul­tu­sun­da­ki bi­le­şe­ni 2m küt­le­li cis­min ilk çizgisel mo­
1.5 + 3. (- 5) = (4) . v ort & - 10 = 4 . v ort
men­tu­mu­na, x doğ­rul­tu­sun­da­ki bi­le­şe­ni­ ise m küt­le­li cis­min
5
& v ort = - m/s’dir. ilk çizgisel mo­men­tu­mu­na eşit­tir.
2

Sonucun (–) çıkması ortak kütlenin (–) yönde hareket ede- Buna göre,

ceğini gösterir. Pson . cos 37° m . v1 0, 8 v1 v1 8 olur.


= & = & v =
Pson . sin 37° 2m . v 2 0, 6 2.v 2 2 3
Doğru Seçenek B
Doğru Seçenek B

Örnek 26 Çözüm

Cisimlerin çarpışma önce­si çizgisel mo­men­tum vek­tör­le­ri­nin


Örnek 23 Çözüm bi­leş­ke­si çar­pış­ma son­ra­sı bi­leş­ke­ye eşit ol­ma­lı­dır.
P¶ilk = P¶son (n: demir bilye sayısı) 2mv
mv 5 no’lu yön
0,1.3.n + 1.0 = (1 + 0,1.n).2
• 3mv • 3mv
0,3.n = 2 + 0,2.n • Ş

0,1.n = 2
mv
n = 20 adet
Doğru Seçenek D Buna göre, cisimler 5 numaralı yolu izler.
Doğru Seçenek E

Örnek 27 Çözüm
Örnek 24 Çözüm
m kütlesinin 4m kütlesine çarpma anındaki (v) hızını bulmak
Çizgisel momentumun korunumuna göre SPilk = SPson dan
için enerji korunum denklemi şu şekilde kurulur;
m.72 + 5m.0 = (m+5m)vortak ¡ vortak = 12 m/s olur.
1
Yatay düzlem sürtünmeli olduğuna göre; mgh = mv 2 & v = 2gh olur.
2
Fsürtünme = k.6.m.g ¡ Fsür = 0,4 . 6.m.10 = 24.m Çizgisel momentumun korunumundan SPilk = SPson ;

Cismin yavaşlama ivmesi (Fnet = m.a) dan 2gh


m . 2gh = 5m . vort & vort = olur.
5
Fsür
24m
a= = = 4 m/s 2 olur. Son olarak enerjinin korunumuna göre;
6m 6m
1
& m . v 2 = m T . g . h' den
2
vson = v02 – 2ax bağıntısına göre; 2 T ort

0= (12)2 – 2.4.x ¡ x = 18 m olur. 1 2 gh h


. = g . h' & h' = olur.
2 25 25
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E
11. SINIF / MF MODÜL

74 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 28 Çözüm
Örnek 30 Çözüm
Bu tarz sorularda düşey momentum yerin tepki kuvveti tarafın-
a) Eğik atışta yatay hız bileşeni değişmeyeceği için cismin
dan soğrulur. Momentum sadece yatay doğrultuda korunaca-
maksimum yükseklikteki patlamadan hemen önceki hızı
ğından çarpışma öncesindeki yatay çizgisel momentum çar- 20 m/s’dir.
pışma sonrası yatay çizgisel momentuma eşit olur.
Buna göre, ilk çizgisel momentum yatay doğrultuda olur
Cisim yatay atış hareketi yaptığına göre yatay hızı değişmez. ve; Pxi = m . v = 4.20 = 80 kg.m/s olarak bulunur.
Buna göre, çizgisel momentumun korunumu yazılırsa araba-
Patlamadan sonraki parçaların toplam çizgisel momentu-
nın hızı;
mu 80 kg.m/s olmalıdır. Buna göre, 2 kg kütleli parçanın
a) m1 . v1 + m2 . v2 = (m1 + m2) . varaba dan şekildeki gibi vX ve vY hız bileşenleri olmalıdır.
0,5 . 20 + 4,5 . 0 = (0,5 + 4,5) varaba
60 m/s
10 = 5 . varaba ¡ varaba = 2 m/s olur.
1 kg 1kg
b) Enerji korunumuna göre ısıya dönüşen enerji; 2 kg vX

1 1 vY
mgh + mv2 = Wısı + m . v2araba dan 25 m/s
2 2 T
15 m/s
1 1
0,5 . 10 . 45 + . 0,5 . 202 = Wısı + . 5 . 22
2 2 4 kg 37°
20 m/s yer (yatay)
225 + 100 = Wısı + 10
Wısı = 315 J olur.
Düşey doğrultuda patlamadan önceki çizgisel momentum
sıfır olduğu için;

1 kg . 60 m/s = 2 kg . vY ¡ vY = 30 m/s’dir.
Yatay doğrultudaki çizgisel momentum korunumundan
4 kg . 20 m/s = 2 kg . vX ¡ vX = 40 m/s olur.
Dolayısıyla 2 kg kütleli parçanın hızı Pisagor Bağıntısı’ndan

Örnek 29 Çözüm v= v 2X + v 2Y ¡ v = 50 m/s olur.

Cisim en fazla 125 m yükselebildiğine göre, b) Cismin aldığı yolu enerji korunumundan bulabiliriz.
vs2 = v02 - 2g h & 0 = v02 - 2.10.125’ten Buna göre cismin harekete başladığı nokta ile hızının sı-
fır olduğu nokta arasındaki enerji eşitliği yazılırsa;
v0 = 50 m/s bulunur.
1
.m . v 2 = m.g . hm
Cisim 105 m yük­sek­likte iken hızı; 2
1
v2 = 502 – 2.10.105’ten .602 = 10 . hm ¡ hm = 180 m olur.
2
v = 20 m/s olarak bulunur.
O hâlde cisim patlamanın olduğu noktadan en fazla
Çizgisel mo­men­tumun ko­runabilmesi için; 180 m yükselir.
20 m/s
vY

30 m/s
vX m m
2m

vX = 30 m/s
Örnek 31 Çözüm
vY = 40 m/s olmalıdır. Pisagor Bağıntısı’ndan
I ve III. ifadeler doğru, II ve IV. ifadeler ise yanlıştır. D, Y, D, Y
v = v 2X + v 2Y = 50 m/s olur.
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek C
11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 75
Çözümler

Örnek 32 Çözüm C.
1. Hız
P ilk = P son & 2500.v0 = 2000.vr + 500.1000’den
Roketin ilk h›z (vo) s›f›r oldu€u için; +v
500000
0 = 2000 vr + 500.000 & vr =
2000 2t Zaman
0
vr = 250 m/s olur. t 3t 4t

–v
Doğru Seçenek D

İvme

+a
Örnek 33 Çözüm

Çizgisel momentumun korunumu kanununa göre geri tepen tü- 0 Zaman


t 2t 3t 4t
feğin momentum büyüklüğü merminin momentum büyüklüğüne
eşit olacaktır. –a
Merminin kütlesi m alınırsa;
4000 Konum
300.m = 4000.3 Ş m = = 40 g olur.
100

Doğru Seçenek B +x

0 Zaman
t 2t 3t 4t
–x

Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü 2. a) (–) yönde, 6 m/s

A. b) 216 J

1. Vektörel-net kuvvetin 8. kütleleri 3


3. 50 m/s 4.
2
2. itmeye 9. Esnek olmayan çarpışma
5. 2 m/s 6. 1
3. Net kuvveti 10. eşit
7. 0,6 N.s - Yere dik ve yukarı yönde
4. Kinetik enerjisi 11. Esnek olmayan
3
8.
5. Çizgisel momentum ko- 12. hareket yönü-büyük 2
runumuna-korunur
6. Esnek 13. sıfır

7. Esnek çarpışma

B.
1. D 2. D 3. D 4. Y 5. Y 6. D 7. Y
8. Y 9. D 10. D 11. Y 12. Y 13. Y

11. SINIF / MF MODÜL

76 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

KİMYA Örnek 5 Çözüm


BÖLÜM 1 x mg
Sıvı Çözeltiler ve Çözünürlük 3000 ppm =
100.10-3 kg

Örnek 1 Çözüm x = 300 mg çözünen vardır.

mçözünen Doğru Seçenek C


Kütlece % deriflim = $100
mçözelti

mçözünen = 35 – 10 = 25 g
mçözelti = 225 + 25 = 250 g
25
Kütlece % deriflim = . 100 = %10 Örnek 6 Çözüm
250
Doğru Seçenek B 800 mL = 0,8 L
n = M.V = 0,1 M. 0,8 L = 0,08 mol NaOH gereklidir.

1 mol NaOH 40 g ise


0,08 mol NaOH ?
444444444444
Örnek 2 Çözüm ? = 0,08 x 40 = 3,2 g
Doğru Seçenek D
(60 + x)
%30 = $100
(200 + x + y)
6000 + 30x + 30y = 6000 + 100x
x 3
30y = 70x ¡ y =
7
Doğru Seçenek B
Örnek 7 Çözüm

%.d.10
M=
MA

Örnek 3 Çözüm 50. (0, 92) .10


=
46
Vçözünen
Hacimce % deriflim = $100 = 10 M
Vçözelti
Doğru Seçenek E

40
= $100 = %20
200

Doğru Seçenek C

Örnek 8 Çözüm
%.d.10
M=
MA
Örnek 4 Çözüm
(18, 4) . (1, 04) . 10
0,25 g Cl– = 250 mg Cl– =
92
mçözünen 250 mg
ppm = = = 5 ppm = 2, 08 M
mçözelti 50 kg
Doğru Seçenek A Doğru Seçenek C

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 77
Çözümler

Örnek 9 Çözüm Örnek 12 Çözüm

m 49 NaCl tuzunun farklı derişim ve hacimlerdeki çözeltileri karış-


n= = = 0, 5 mol
MA 98
tırıldığına göre, son çözeltinin derişimi (Ms) aşağıdaki formül-
n 0, 5 mol
M= = = 0, 25 M le hesaplanır.
V 2L
M1.V1 + M2.V2 = Ms.Vs
H2SO4 † 2H+ + SO42–
0,2.300 + 0,5.200 = Ms.(300 + 200)
0,25 M 0,50 M 0,25 M
60 + 100 = Ms.500

Toplam iyon derişimi [H+] + [SO42–] = 0,50 + 0,25 Ms = 0,32 M


= 0,75 M Doğru Seçenek B
Doğru Seçenek C

Örnek 13 Çözüm

• Vson = 3 + 2 = 5 litre
Örnek 10 Çözüm
• NaCl çözeltisine CaF2 çözeltisi ilave edilirse her iki tuzun
%.d.10 da mol sayısı değişmez.
M=
MA
• NaCl için:
(36, 5).(1, 2). 10 4444
=
36, 5 n1 = ns
= 12 M
M1.V1 = Ms.Vs NaCl † Na+ + Cl–
12 M’lık derişik HCl çözeltisini seyreltelim: 2.3 = Ms.5 –1,2 M +1,2 M +1,2 M
n1 = n2 Ms = 1,2 M NaCl
M1.V1 = M2.V2
12 M.V mL = 0,3 M.200 mL • CaF2 için:
4444
V = 5 mL
n1 = ns
Doğru Seçenek C
M1.V1 = Ms.Vs CaF2 † Ca2+ + 2F–
4.2 = Ms.5 –1,6 M +1,6 M +3,2 M
Ms = 1,6 M CaF2

Örnek 11 Çözüm

Bir tuzun sulu çözeltisine bir miktar daha su ilave edilirse,


- çözücünün mol sayısı artar. Örnek 14 Çözüm
- çözeltinin toplam hacmi artar.
M1.V1.İ1 + M2.V2.İ2 = Ms.Vs
- çözeltinin yoğunluğu azalır.
- çözeltinin derişimi azalır. (2.100.2) + (1.400.1) = Ms.(100 + 400)
Ancak, çözünenin mol sayısı değişmez. Ms = 1,6 M
Doğru Seçenek A
Doğru Seçenek C

11. SINIF / MF MODÜL

78 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 15 Çözüm Örnek 18 Çözüm

m = d.V = (0,8).2500 = 2000 g = 2 kg etil alkol Pçözelti = Poçözücü . Xçözücü + Poçözünen . Xçözünen
n = 25,4 / 254 = 0,1 mol l2 36 138
nH2 O = = 2 mol nC2 H5 OH = = 3 mol
çözünenin molü 18 46
molalite =
çözücü kütlesi (kg) 2 3
XH2 O = = 0, 4 XC2 H5 OH = = 0, 6
5 5
0, 1mol
= = 0, 05 molal
2 kg Pçözelti = 40.0, 4 + 70.0, 6 = 58 mmHg
Doğru Seçenek B
Doğru Seçenek E

Örnek 16 Çözüm Örnek 19 Çözüm


nçözünen 1 kg suda 2,5 mol NaOH çözünmüş. 23,4 g NaCl = 0,4 mol NaCl = 0,8 mol iyon
m= 4
kg çözücü (1 kg su = 1000 g su, 360 g su = 20 mol su
2,5 mol NaOH = 40.2,5 = 100 g NaOH,
Pçözelti = P°çözücü.Xçözücü = 22,88 mmHg olur.
toplam 1100 g çözelti)
100 g NaOH 100
%= .100 =
1100 g çözelti 11
23,8 mmHg nçözücü
Doğru Seçenek D Xçözücü =
nçözücü + nçözünen
20
= = 0, 96
20 + 0, 8

Doğru Seçenek D

Örnek 17 Çözüm

C6H12O6 nın mol kütlesi,


Örnek 20 Çözüm
6C + 12H + 6O = 6.12 + 12.1 + 6.16 = 180 g/mol
90 X: 100 g suda 20 g NaCl tamamen çözünür.
nC6 H12 O6 = = 0, 5 mol
180 Y: 100 g suda 34 g NaCl tamamen çözünür.
Z: 100 g suda 34 g NaCl tamamen çözünür,
H2O’nun mol kütlesi
kalan 6 gram NaCl dibe çöker.
2H + O = 2.1 + 16 = 18 g/mol
Buna göre Y ve Z çözeltilerinin derişimleri eşit ve X çözeltisin-
171
nH2 O = = 9, 5 mol den fazladır. Derişim arttıkça donmaya başlama sıcaklığı dü-
18
şeceğinden, karışımların donmaya başlama sıcaklıkları ara-
nC6 H12 O6 sındaki ilişki TX > TY = TZ şeklinde olur.
XC6 H12 O6 =
nC6 H12 O6 + nH2 O Doğru Seçenek B
0, 5
X= = 0, 05
0, 5 + 9, 5
Doğru Seçenek A

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 79
Çözümler

Örnek 21 Çözüm Örnek 24 Çözüm

CaCl2 † Ca2+ + 2Cl– Osmoz olayı seyreltik ortamdan derişik ortama çözücü(su)
geçişidir. Verilen düzenekte II numaralı beherdeki su ya-
0,4 M 0,4 M 0,8 M
rı geçirgen zardan cam borudaki sakkaroz çözeltisine
Toplam iyon derişimi 1,2 M olan CaCl2 çözeltisinin kaynama
geçer(dolayısıyla II numaralı beherdeki su seviyesi azalır ve
noktası 12a °C artmıştır.
zamanla sakkaroz çözeltisi seyrelir) ve borudaki çözelti I nu-
AlBr3 † Al3+ + 3Br–
maralı behere dökülür.
–0,2 M +0,2 M +0,6 M
Doğru Seçenek E
Toplam iyon derişimi 0,8 M olan AlBr3 çözeltisinin kaynama
noktası 8a °C artar.
t = (100 + 8a)°C
Doğru Seçenek C Örnek 25 Çözüm

Derişim farklı birimlerle hesaplanabilse de burada kütlece %


derişim hesaplayalım:
25
I. $ 100 = %20
100 + 25
Örnek 22 Çözüm 25
II. $ 100 = %25
75 + 25
C6H12O6(T.S = 1) † 1 m † + a°C
20
III. $ 100 = %10
Al(NO3)3(T.S = 4) † 2 m † + 2a°C 180 + 20
Doğru Seçenek B
Buna göre çözeltilerin en derişikten en seyreltik olana doğru
sıralaması II - I - III şeklinde olmalıdır.
Doğru Seçenek B

Örnek 23 Çözüm
Örnek 26 Çözüm
• 2 M 1L NaCl çözeltisindeki toplam iyon derişimi;
X katısının çözünürlüğü 100 g suda 24 g’dır.
NaCl † Na+ + Cl–
–2 M +2 M +2 M Buna göre;

iyonlaşma denkleminden 4 M olarak bulunur. 50 g su 12 g X


• 1,5 M 2 L AlCl3 çözeltisindeki toplam iyon derişimi; 100 g su ?
4444444444
AlCl3 † Al3+ + 3Cl–
? = 24 g I. çözelti doymuştur.
–1,5 M +1,5 M +4,5 M
iyonlaşma denkleminden 6 M olarak bulunur.
12,5 g su 3gX
Suyun normal kaynama noktası (K.N.) 100°C’dir.
100 g su ?
Buna göre; 4444444444
4 M iyon içeren çözelti Dt = 8°C artıyorsa, ? = 24 g II. çözelti doymuştur.
6 M iyon içeren çözelti Dt = ?
444444444444444444
? = 12°C artar. 20 g su 4gX
100 g su ?
Karışımın kaynamaya başlama sıcaklığı = 100 + 12 = 112°C 4444444444
Doğru Seçenek B ? = 20 g III. çözelti doymamıştır.
Doğru Seçenek B

11. SINIF / MF MODÜL

80 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 27 Çözüm Örnek 30 Çözüm


Kütlece %25’lik 400 g çözelti
100 g suda 15 g X çözünürse,

500 g suda 75 g X çözünür.


100 g X tuzu 300 g su
Çözeltinin doygun hâle gelmesi için 75 – 65 = 10 g daha X
+
ilave edilmelidir.
50 g daha X tuzu
44444444
Doğru Seçenek E
150 g çözünen

300 g suda en fazla 150 g X çözünürse


100 g suda ?
4444444444444444444
50 g X çözünür.
Örnek 28 Çözüm
320 g doygun çözeltide Buna göre aynı sıcaklıkta X tuzunun sudaki çözünürlüğü
50 g X/100 g sudur.

120 g çözünen vardır. Doğru Seçenek C


200 g su varsa

200 g suda en fazla 120 g çözünen varsa


100 g suda ? Örnek 31 Çözüm
4444444444444444444
Sıcaklık arttıkça çözünürlük arttığı için, X’in çözünürlüğü en-
60 g çözünen olur.
dotermiktir.
Buna göre aynı sıcaklıkta tuzun sudaki çözünürlüğü Çözünürlük eğrisinin altında kalan alanlarda (C) çözelti doy-
60 g tuz /100 g sudur. Yani grafikteki x değeri 60 olmalıdır. mamıştır, üstünde kalan alanlarda (A) ise çözelti aşırı doy-
Doğru Seçenek D muştur.
A noktasındaki çözelti yeterince ısıtılırsa doyma eğrisiyle ke-
sişir, yani doymuş hâle gelir.
C çözeltisi zaten doymamış olduğundan, üzerine daha fazla
çözücü eklenirse daha da doymamış hâle gelir.
Örnek 29 Çözüm Doğru Seçenek E

A’nın çözünürlüğünü inceleyelim:


25°C’de 12 g A/100 g su
Örnek 32 Çözüm
35°C’de 8 g A/100 g su
Sıcaklık arttıkça çözünürlük azaldığına göre çözünme ekzo- 18°C 58°C
termiktir. Çözünürlük: 30/100 110/100

25°C’de doygun çözelti, 50 g su ilavesi

12 g X Hazırlanan: 45/150 45/200


% deriflimi = . 100 = % 10, 7
112 g çözelti
Çözeltinin doygun
35°C’de,
olması için bu değer
100 g su + 8 g A = 108 g doygun çözelti 220 g olmalıdır.

250 g su + 20 g A = 270 g doygun çözelti Öyleyse; 220 – 45 = 175 g daha KNO3 eklenmelidir.
Doğru Seçenek C Doğru Seçenek C

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 81
Çözümler

Örnek 33 Çözüm Örnek 36 Çözüm

1. kap 2. kap 3. kap X tuzu suda çözündüğünde suyun sıcaklığı arttığına göre, X
100 g su 100 g su 100 g su tuzunun suda çözünmesi ekzotermiktir.
+ + + Sıcaklık arttırılırsa X’in çözünürlüğü azalır. Yani 20°C’de hazır-
60 g AgNO3 60 g KBr 60 g Na2SO4 lanmış X çözeltisi (1. çözelti) doygun olsaydı 50°C’de aynı mik-
(40°C de çözürlük: (40°C de çözünürlük: (40°C de çözünürlük: tar X ve su ile hazırlanmış çözeltinin (2. çözeltinin) dibinde bir
60 g/100 g su’dan fazla) 60 g/100 g su’dan fazla) 60 g/100g su’dan az)
miktar katı olurdu. Buna göre 1. çözelti kesinlikle doymamıştır
Ø Ø Ø
ama 2. çözelti doygun olabilir. (I ve II. doğrudur.)
Tamamı çözünür ve Tamamı çözünür ve Bir kısmı çözünmez,
doymamış çözelti doymamış çözelti doymuş ve dibinde Her iki çözeltide de çözücü ve çözünen miktarları aynı oldu-
oluşur. (II. doğru) oluşur. (III. doğru) katısı olan çözelti ğundan kütlece yüzde derişimleri aynıdır. (III. doğrudur.)
oluşur. (I. doğru)
Doğru Seçenek E
Doğru Seçenek E

Örnek 37 Çözüm
Örnek 34 Çözüm
Grafikte m değeri arttıkça çözünen miktarı, yani çözünürlük
Kütlece %20’lik 300 g çözelti azalmaktadır. Buna göre; X bir gaz ise m değeri sıcaklıktır,
çünkü gazların çözünürlüğü sıcaklıkta ters orantılıdır.
60 g X tuzu 240 g su Doğru Seçenek A

X’in çözünürlüğü;
30 C’de 40 g X / 100 g su
96 g X / 240 g su
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
Doymuş çözelti için 36 g
daha X katısı eklenmelidir. A.
Doğru Seçenek B
1. KCl † 1K+ + 1Cl–
0,3 M 0,3 M 0,3 M

2. H3PO4 † 3H+ + 1PO43–


Örnek 35 Çözüm
0,4 M 1,2 M 0,4 M
X’in çözünürlüğü;

20 °C’de 45 g X / 100 mL su 3. Al(NO3)3 † 1Al3+ + 3NO3–

135 g X / 300 mL su 0,5 M 0,5 M 1,5 M


75 g daha X
eklenirse 4. Ca3(PO4)2 † 3Ca2+ + 2PO43–
doymuş çözelti
1,25 M 3,75 M 2,5 M
60 °C’de 70 g X / 100 mL su elde edilir.
210 g X / 300 mL su
5. Ba(OH)2 † 1Ba2+ + 2OH–
Doğru Seçenek B 1,5 M 1,5 M 3,0 M

6. Al2(SO4)3 † 2Al3+ + 3SO42–


0,5 M 1,0 M 1,5 M

11. SINIF / MF MODÜL

82 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

B. E.
1. 1 2. 1,5 3. 2 4. 0,3 5. 0,8 Çözeltileri seyreltme işlemlerinde çözünenin molce miktarı
değişmediği için aşağıdaki formül kullanılır:
C.
n1 = n2
1. I > II 2. I = II 3. I < II 4. II < I
M1 . V1 = M2 . V2
5. I > II 6. I = II 7. I > II 8. I > II

9. II > I 10. II > I 11. I > II 12. I < II


I. seyreltme işlemi: II. seyreltme işlemi:
13. I = II 14. I = II 15. II > I
MX . VX = M1 . V1 M1 . V1 = M2 . V2
5 . 10 = M1 . 100 0,5 . 25 = M2 . 200

D. M1 = 0,5000 M M2 = 0,0625 M

3,00 m 1 L (1000 mL) su, 1 kg (1000 g) küt-


leye (dsu = 1 g/mL) sahiptir.
a.NaOH(suda)
3,00 m = 1 kg suda 3 mol NaOH
1L F.
içerir.
Buna göre, çözeltinin derişimi 3,00 M 1. 100 g B/100 g su 8. 80
(3 mol/1 L) şeklinde de ifade edilebilir. 2. 80 g B/100 g su 9. 350 / 50

3. egzotermiktir 10. 57
Kütlece %20 . 500 = 100 g NaOH çözün-
müştür. 4. E 11. doymamıştır.
%20’lik
100 g NaOH = 100/40 = 2,5 mol 5. 45 12. D
c.NaOH(suda)
eder.
6. D, B, A 13. derişiktir.
500 g
Buna göre 500 – 100 = 400 g su
7. aşırı doymuştur.
içerir.
400 g su = 400 mL = 0,4 L
Buna göre çözeltinin derişimi 6,25
M (2,5) mol/0,4 L) şeklinde de ifade
edilebilir.

Buna göre çözeltilerin NaOH derişimleri arasındaki ilişki,


c(6,25) > a(3 m) > b(1,75 M) şeklindedir.
Bir çözeltinin derişimi arttıkça kaynamaya başlama sıcaklığı
artar. Buna göre çözeltilerin aynı ortamda kaynamaya başlama
sıcaklıkları arasındaki ilişki de c > a > b şeklindedir. (I. doğru)
b ve c çözeltileri eşit hacimlerde karıştırılırsa oluşacak çözelti
derişimi, b ve c’nin derişimlerinin ortalaması olur.
b (1, 75 M) + c (6, 25 M)
= 4 M (II. do€ru)
2
Bir çözeltinin iyon derişimi arttıkça elektrik iletkenliği artar.
NaOH, suda iyonlaşarak çözünen bir bazdır. Buna göre,
çözeltilerin elektrik iletkenlikleri arasındaki ilişki de c > a > b
şeklindedir. (III. yanlış)

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 83
Çözümler

BİYOLOJİ Örnek 5 Çözüm


BÖLÜM 1
Ka­ra­ci­€e­re iki kay­nak­tan kan ge­lir; vü­cut­ta hem atar­da­mar hem
Sindirim Sistemi
de top­lar­da­mar­dan kan alan baş­ka bir or­gan yok­tur. Ka­ra­ci­€e­
Örnek 1 Çözüm re ka­p› top­lar­da­ma­r›n­dan ve ka­ra­ci­€er atar­da­ma­r›n­dan kan ge­
lir. Ka­p› top­lar­da­ma­r› iki yer­den kan al›r. Bun­lar­dan bi­ri ba­€›r­
İn­san­da K vi­ta­mi­ni ek­sik­li­ği ön­cül­ler­de ve­ri­len olay­lar­dan tü­
mü­ne ne­den olur. Sindirim kanalında etkili emilimin olmama- sak di­€er­le­ri ise da­lak, pankre­as ve mi­de­dir. 2 ve 3 nu­ma­ra­l›

sı, besin içeriğinde yeterli yağın bulunmaması, yararlı mikro- da­mar­lar mi­de ve ba­€›r­sak­tan ka­ra­ci­€e­re ge­len top­lar­da­mar­
organizmaları öldüren ilaçların kullanılması K vitamini eksikli- lar­d›r. 4 nu­ma­ra­l› da­mar ise aort da­ma­r›n­dan ay­r›­lan ka­raci­
ğine neden olabilir. €er atar­da­ma­r›­d›r.
Doğru Seçenek E 1 nu­ma­ra­l› da­mar ise ka­ra­ci­€er top­lar­da­ma­r›­d›r.

Bu du­rum­da ka­ra­ci­€e­re kan ge­ti­ren da­mar­lar 2, 3 ve 4; kan


gö­tü­ren ise 1 nu­ma­ra­l› da­mar­d›r.
Doğru Seçenek D
Örnek 2 Çözüm

Besinin kokusunun alınması sonucu tükürük salgısının artma-


sı, besinin ağza alınması sonucu tükürük salgısının artması Örnek 6 Çözüm
sinirseldir. Kimusun duedonuma geçmesiyle pankreas öz su-
yunun salgılanması ve safra salınması hormonal olarak kont- İnsanda karaciğerin üret­ti­ği saf­ra ve pankreasın ürettiği pan­k-
rol edilir. re­as öz­su­yu oni­kipar­mak ba­ğır­sa­ğın­da gö­rev ya­par.
Doğru Seçenek A Doğru Seçenek C

Örnek 7 Çözüm

Sindirim sistemini oluşturan yapılarla ilgili A, B, C ve D seçe-


neklerinde verilenler doğrudur. Alınan besinlerin monomerleri-
Örnek 3 Çözüm
ne dönüştürülmesi hücre dışı sindirim ile gerçekleşir.
Ye­mek­ten ön­ce ve ye­mek­ten son­ra ya­pı­lan glu­koz öl­çüm­le­
Doğru Seçenek E
ri ka­ra­ci­ğe­rin faz­la glu­ko­zu de­po­la­dı­ğı­nı ve ge­rek­ti­ğin­de ka­na
glu­koz ver­di­ği­ni ka­nıt­lar.
Doğru Seçenek E
Örnek 8 Çözüm

Tüm organik besin polimerlerinin fiziksel, karbonhidratların


kimyasal sindirimi gerçekleşir.
Doğru Seçenek B
Örnek 4 Çözüm

Azot atomu işaretli temel ami­no asit ve­ri­len bir in­sa­nın ka­ra­ci­
Örnek 9 Çözüm
ğer do­ku­su in­ce­len­di­ğin­de işa­ret­li azo­ta pro­te­in, üre ve amon­
yak­ta rast­la­nır. Çün­kü bu mad­de­ler azot içe­rir. Glu­koz ise C, Ağızda karbonhidrat, midede protein ve ince bağırsak tüm be-
H ve O atom­la­rın­dan olu­şur. sinlerin sindirimi tamamlanır. Ağız, mide ve ince bağırsakta
Doğru Seçenek A emilim yapılır.
Doğru Seçenek E
11. SINIF / MF MODÜL

84 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

Örnek 10 Çözüm Örnek 16 Çözüm

Sindirim ürünlerinden yağ asitleri emilim sırasında lenfe karı-


5 numaralı yapı ince bağıksaktır. Su ve mineralin emilimi ince
bağırsakta değil kalın bağırsakta tamamlanır. şır. Bu nedenle sol köprücük altı toplardamarında emilen yağ
miktarı fazladır.
Doğru Seçenek C
Örnek 11 Çözüm

Her üç tepkimenin de gerçekleşebilmesi için ortamda suyun


bulunması zorunludur. Pepsin ve HCl protein, lipaz yağ, ami-
laz ise nişastaya özgüdür. Üç tepkime için ortak olan sudur.
Çünkü her üçü de hidroliz ( suyla parçalanma ) tepkimesidir.

Doğru Seçenek D Örnek 17 Çözüm

Amilaz
Nişasta Maltoz
Pep sin
Protein Küçük polipeptitler
Örnek 12 Çözüm
Kimotrip sin
Küçük polipeptitler Daha küçük polipeptitler ve
İnce bağırsak, yağların kimyasal sindirimi için sadece ortam
oluşturur. Yağların sindirimi için enzim üretmez. Lipaz enzimi bazı dipeptitler
pankreas tarafından üretilir.
Bu yüzden I numaralı enzim amilaz, II numaralı enzim pepsin,
Doğru Seçenek B III numaralı enzim kimotripsini göstermektedir.
Doğru Seçenek B
Örnek 13 Çözüm

Proteinlerin sindirimi sırasında ilk oluşan madde peptonlardır.


Safra sıvısı enzim içermez. Ağızda nişasta, maltoz ve dekstri-
ne kadar ancak parçalanabilir. Safra kanalı tıkanan bir bireyde
yağların sindirimi yavaş, ama gerçekleşir. Kimyasal sindirim
sadece ağız, mide ve ince bağırsakta gerçekleşir. Örnek 18 Çözüm

Doğru Seçenek C Kimyasal sindirimlerinin gerçekleştiği yerler esas alındığında I


numaralı besin maddesi yağ, II numaralı besin maddesi prote-
Örnek 14 Çözüm in, III numaralı besin maddesi karbonhidrattır.
Doğru Seçenek C
Karaciğer üzerinden giden yolda karbonhidratların ve protein-
lerin monomerleri, suda çözünen B ve C vitaminleri, kısa zin-
cirli yağ asitleri, su ve minerallere rastlanır.

Doğru Seçenek E Örnek 19 Çözüm

K † Karbonhidrat
Örnek 15 Çözüm L † Protein

Tüm besinlerin ilk karşılaştığı yer kalbin sağ kulakçığıdır. Üst M † Yağ olarak
ana toplardamardan şilomikronlar ve A,D,E,K; Alt ana toplar- eşleştirilmelidir.
damardan B,C vitaminleri, karbonhidrat ve protein monomer- Karbonhidratların sindirimi ağızda ve ince bağırsakta protein-
leri kalbin sağ kulakçığına ulaşır. Ayrı ayrı yollardan gelen tüm
lerin sindirimi mide ve ince bağırsakta, yağların sindirimi ince
besinler ilk burada karşılaşır.
bağırsakta gerçekleşir.
Doğru Seçenek D Doğru Seçenek B

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 85
Çözümler

Örnek 20 Çözüm C.
1. Y 2. D 3. Y 4. D 5. D 6. Y 7. D
Şekildeki;
8. D 9. Y 10. Y 11. Y 12. D 13. Y 14. D
I † karaciğer
15. D
II † safra kesesi
III † Vater kabarcığı
IV † Pankreas
V † İnce bağırsaktır. D.
Bu organ ve yapılarla ilgili A, C, D ve E seçeneklerinde verilen 1. I ve IV 2. I ve V 3. IV ve V
ifadeler doğrudur. II numaralı yapı olan safra kesesinde saf- 4. V 5. III 6. II
ra üretilmez, safra depolanır. I numaralı yapı olan karaciğer-
de safra üretilir.
Doğru Seçenek B

E.
1. Karaciğer atardamarı ve kapı toplardamarı
Örnek 21 Çözüm 2. Safrayı I ile gösterilen karaciğer üretir.
3. Amilaz, lipaz, tripsinojen, kimotripsinojen, prokarboksipep-
I † Ağız olup nişasta burada sindirilerek maltoza dönüştü-
tidaz nükleaz
rülür.
4. Su, bikarbonat, safra tuzları, kolesterol, safra pigmentleri
II † Mide olup proteinlerin sindirimi ile küçük polipeptitler 5. Polipeptit, Nişasta ve Yağ
oluşturulur.
6. Koledok kanalı
III † İnce bağırsak olup lipitlerin sindirimi ile yağ asitleri olu-
şur.
Doğru Seçenek C

Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü F. AĞIZ:


A. amilaz
NİŞASTA MALTOZ + DEKSTRİN
1. VIII 2. I 3. VIII 4. II MİDE: KARBONHİDRATLARIN SİNDİRİMİ YOKTUR.
5. IV 6. V, VII, VIII 7. III 8. V
İNCE BAĞIRSAK:
maltaz
MALTOZ GLİKOZ
dekstrinaz
DEKSTRİN GLİKOZ
B.
1. pasif / aktif 2. emilim
3. ağız/ince bağırsak 4. reflü
5. koleksistokinin 6. peke sarnıcı
G. Besin monomerleri: Besin monomerleri:
7. ishal 8. HCl Üst ana
Sol köprücük altı
toplardamarı
• Karbonhidratların toplardamar • Yağların
Göğüs
monomerleri monomerleri
9. yüzey 10. Virsung Alt ana
toplardamar
kanalı
• Proteinlerin Peke • A, D, E, K
Karaciğer üstü
monomerleri samıcı vitaminleri
11. karboksipeptidazlar/aminopeptidazlar toplardamarı
• B ve C vitamini Karaciğer Lenf • Su

12. sekretin 13. villuslar/mikrovilluslar


düğümleri
• Kısa yağ asidi • Mineral
Karaciğer kapı
zincirleri toplardamarı

14. kapı toplardamarı 15. yara • Su Kılcal kan


damarı
Lenf
kılcalları
• Mineral İnce
bağırsak

11. SINIF / MF MODÜL

86 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

TARİH Örnek 6 Çözüm


1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda imzalanan Ber-
BÖLÜM 1
lin Antlaşması ile Romanya, Sırbistan ve Karadağ Osmanlı
Uluslararası İlişkilerde Denge Stratejisi (1774-1914) Devleti’nden ayrılarak bağımsız olmuşlardır.

Doğru Seçenek C
Örnek 1 Çözüm
Vi­ya­na Kon­gre­si’nde; mil­li­yet, dil ve din et­ken­le­ri dik­ka­te al›n­
ma­dan s›­n›r­la­r›n çi­zil­me­si, da­ha son­ra Bel­çi­ka­l›­la­r›n, Ma­car­la­
Örnek 7 Çözüm
r›n, ‹tal­yan­la­r›n ve Le­his­tan­l›­la­r›n ayak­lan­ma­la­r›­na yol aç­mış­
t›r. Bu da ye­ni si­ya­si so­run­la­ra ne­den ol­muş­tur. İn­gil­te­re, Fran­sa ve Rus­ya’nın çı­kar ça­tış­ma­la­rı A, B, C, D şık-
larında verilen alan­lar­da yo­ğun­laş­mış­tır. Mül­te­zim­ler il­ti­zam
Doğru Seçenek B usü­lü­ne gö­re taş­ra­da ver­gi top­la­yan ki­şi­ler­di. Bun­la­rın stra­te­
jik bir özel­li­ği yok­tur.

Örnek 2 Çözüm Doğru Seçenek E

Osmanlı Devleti denge politikası ile mevcut sınırlarını koruma-


yı ve böylelikle varlığını sürdürmeyi amaçlamıştır.

Doğru Seçenek A Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü

A.
Örnek 3 Çözüm
1. Milliyetçilik akımı 13. Viyana Kongresi
Çar­lık Rus­ya­sı, sı­cak de­niz­le­re ulaş­mak ama­cıy­la Bal­kan­larda
nü­fuz alan­la­rı oluş­tur­ma­ya ça­lış­mış bu ne­den­le de Sırp ve Yu­ 2. Etnik-i Eterya 14. Metternich
nan is­yan­la­rı­nı des­tek­le­miş­tir.
3. Kudüs 15. ulusçuluk
Doğru Seçenek B 4. II. Abdülhamit 16. Tepedelenli Ali Paşa

5. Gazi Osman Paşa 17. Kavalalı Mehmet Ali


Örnek 4 Çözüm Paşa’dan
6. Nene Hatun
İn­gil­te­re ve Fran­sa ile bir­lik­te ha­re­ket eden Rus­ya, Yu­nan ba­ğım­ 18. Navarin’de
7. Millet-i Sadıka
sız­lık ha­re­ket­le­ri­ni des­tek­le­miş ve Na­va­rin Li­ma­nı’nda Os­man­ 19. Edirne Antlaşması
8. Berlin
lı do­nan­ma­sı­nı yak­mış­tır. Bu sü­re­cin so­nun­da 1828-29 Os­man­
20. Paris
lı-Rus Sa­va­şı çık­mış ve 1829 Edir­ne Ant­laş­ma­sı ile Yu­nanis­tan 9. Avusturya
ba­ğım­sız­lık ka­zan­mış­tır. 21. Kırım
10. Şark
Doğru Seçenek A 22. Ayastefanos
11. denge

12. İngiltere’ye -
Örnek 5 Çözüm Almanya’ya

Osmanlı Devleti’nin bir Avrupa devleti sayılarak Avrupa huku-


kundan yararlanma hakkını elde etmesi Paris Antlaşması’nın
siyasi sonuçları arasında yer alır.

Doğru Seçenek A

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 87
Çözümler

FELSEFE Örnek 10 Çözüm

BÖLÜM 1 Parçanın bilimin modernleşmesi eleştirel anlayışın ortaya çık-


15. Yüzyıl - 17. Yüzyıl Felsefesi masına dayandırılmıştır.

Doğru Seçenek E
Örnek 1 Çözüm
Hümanizm, insan değerini aşkın bir varlığa bağlamaz. Örnek 11 Çözüm
Doğru Seçenek D
Parçanın birinci cümlesinde erdem ve mutluluğun bütün oldu-
Örnek 2 Çözüm ğu vurgulanmıştır.
F. Bacon’un bu eseri bilimsel yöntemi anlatan bir içeriğe sa- Doğru Seçenek E
hiptir.
ETKİNLİK 1
Doğru Seçenek B
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 3 Çözüm
Parçada ikici varlık görüşü açıklanmıştır.
ETKİNLİK 2
Doğru Seçenek B Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.

Örnek 4 Çözüm
Parçada sözleşmenin devletle yapıldığına dair bir ifade yoktur. ETKİNLİK 3
Doğru Seçenek A Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.

Örnek Çözüm
Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü
5

Parçada yasaların yaptırım gücü olması gerekliliği “kılıcın zo-


ru” ifadesiyle vurgulanır. A. Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Doğru Seçenek A
Örnek 6 Çözüm B.
Parçada insan doğasının kötü olmasının sonucu toplumsal
sözleşmenin gerçekleştiği vurgulanmıştır. 1. hümanizm 6. düşünme - yer kaplama
2. güneş 7. tiyatro
Doğru Seçenek C
3. tümdengelim 8. doğal durum
Örnek 7 Çözüm
4. şüphe etme 9. güvenlik
Parçada, devletin olmadığı durumda varlığını sürdürme güdü-
sünün doğal karşılanmasının bir tehdit olduğu açıklanmıştır. 5. zihin - beden 10. ütopyacı

Doğru Seçenek C
C.
Örnek 8 Çözüm Kopernik, Galileo, Newton
Parçada, ütopyaların ortaya çıktıkları çağın özelliklerini yansıt-
ması vurgulanmıştır.
D.
Doğru Seçenek D
Öğrenci tarafından cevaplandırılacaktır.
Örnek 9 Çözüm

Parçada ütopyalarda tanımlanan devlet, toplum düzenlerinin


statik yapısı vurgulanmıştır.
Doğru Seçenek A

11. SINIF / MF MODÜL

88 1 2 3 4 5 6 7 8
Çözümler

DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ Yazılıya Hazırlık Çalışması Çözümü


BÖLÜM 1 A.
Kur’an’da Bazı Kavramlar
1. D 2. D 3. Y 4. D 5. D 6. D 7. Y 8. D

Örnek 1 Çözüm 9. D 10. Y 11. D 12. D

Parçada vurgulanan kavram hidayettir.


Doğru Seçenek E
B.
Örnek 2 Çözüm 1. müjdelemek 6. Rezzak
Bu parçada hidayet, riya, ihlas ve ihsan kavramlarının tama-
2. uyarmak 7. samimi
mıyla ilgili bilgi verilmektedir.
Doğru Seçenek E 3. Kur’an 8. Allah

4. irade 9. ihlas
Örnek 3 Çözüm 5. hidayetin 10. muhsin

Ayette sırat-ı müstakimin yani dosdoğru yolun Allah’ın yolu ol-


duğuna vurgu yapılmaktadır.
Doğru Seçenek A

C.
10 14 7

11 C E H E N N E M N

E 5 U İ

N İ H 2 Y

N H S D E

E 15 S 1 H İ D A Y E T

8 T A K V A N L

L N A

L 12 13 L 4

A V K E R

6 İ H L A S 9 M U T T A K İ

H R Y

3 Ş İ R K A A

Y N

11. SINIF / MF MODÜL

1 2 3 4 5 6 7 8 89

You might also like