Grupa

Imię i nazwisko Grupa Data

laboratoryjna/kierunek
Igor Kaczmarek
EiT 09.05.2023
Eryk Łabęcki

Numer ćwiczenia Tytuł Ocena

Wyznaczanie promienia krzywizny soczewki za

308
pomocą pierścieni Newtona

1. Wstęp teoretyczny

Kołowe pierścienie interferencyjne, zwane pierścieniami Newtona, powstają gdy równoległa

wiązka światła pada na układ złożony z dokładnie płaskiej płyty szklanej oraz leżącej na niej
soczewki płasko-wypukłej o promieniu krzywizny R. Obraz interferencyjny powstaje w wyniku
nałożenia się promieni odbitych od dolnej powierzchni soczewki i od górnej powierzchni płyty.

2. Przebieg ćwiczenia

1. Zmierzyć położenie kolejnych jasnych pierścieni po prawej stronie względem środka. To

samo zrobić dla pierścieni po lewej stronie.
2. Obliczyć promienie pierścieni Newtona.
3. Sporządzić wykres r2 = f(m-1/2).
4. Stosując metodę regresji liniowej, obliczyć współczynnik nachylenia prostej ar i jego błąd.
Jeżeli cześć punktów pomiarowych odbiega od linii prostej, to te punkty należy odrzucić.
Najbardziej prawdopodobną przyczyną nieliniowości jest deformacja soczewki w pobliżu
punktu styczności z płytą, spowodowana nadmiernym dociskiem.
5. Wyznaczyć promień krzywizny soczewki na podstawie równania : R = ar/λ
6. Obliczyć błąd metodą różniczki zupełnej lub logarytmicznej.
7. Zaokrąglić wyniki obliczeń i podać ostateczną postać

3. Wyniki pomiarów
Rząd pierścieni Położenie Położenie
pierścieni prawe pierścieni lewe -
- PP (mm) PL (mm)
1 4,21 5,24
2 3,89 5,63
3 3,66 5,88
4 3,46 6,09
5 3,29 6,27
6 3,15 6,42
7 2,98 6,58
8 2,83 6,67
9 2,70 6,84
10 2,60 6,97
Tabela 1
str. 1
4. Obliczenia

Promienie pierścieni Newtona należy obliczyć ze wzoru r = (PP-PL)/2.

Rząd pierścieni Promień pierścieni

(mm)
1 0,52
2 0,87
3 1,11
4 1,32
5 1,49
6 1,64
7 1,80
8 1.92
9 2,07
10 2,19
Tabela 2

Korzystając z danych w tabeli 2, możemy znaleźć odpowiednie wartości kwadratu promienia

pierścienia jak i wartości dla m - 1/2:

Rząd pierścieni - 1/2 Odpowiadające

wyrażenie (m - 1/2)
0,5 0,2704
1,5 0,7569
2,5 1,2321
3,5 1,7424
4,5 2,2201
5,5 2,6896
6,5 3,24
7,5 3,6864
8,5 4,2849
9,5 4,7961
Tabela 3

Korzystając teraz ze wzoru am2 = (m - 1/2 λR, można go przekształcić we wzór funkcji liniowej
y=ax+b, gdzie y= am2 ; a= λR ; x = m - 1/2 i b=0.Dzięki danym z tabeli 3, możemy stworzyć wykres
funkcji am2 = f(m - 1/2):

str. 2
 Funkcja am2 dla x = (m - 1/2)

Rząd pierścienia - 0,5

Wykres 1

Po utworzeniu wykresu funkcji liniowej, jesteśmy w stanie skorzystać z regresji liniowej, by

obliczyć ile wynosi współczynnik nachylenia funkcji oraz jego niepewność:

a = 0,51 Δ
a = 0,003

Zmieniając nazwę wartości współczynnika na ar, jesteśmy w stanie utworzyć potrzebny nam wzór
na promień krzywizny soczewki:

R= ar/λ

Korzystając z ww. wzoru, wychodzi nam wartość promienia krzywizny soczewki:

R= 0,51/589,6 = 0,00086

5. Analiza błędu

Błędy mogą pojawić się przez m.in. zaokrąglenia wartości, złe ustawienie mikroskopu podczas
pomiaru czy niewłaściwie wpisane dane.

6. Wnioski

Otrzymany podczas ćwiczeń promień krzywizny soczewki odbiega od rzeczywistości. Spowodowane

to może być wieloma czynnikami jak błędy popełnione podczas pomiarów oraz zużycie sprzętu.
Umieszczanie krzyża z nitek pajęczych na pierścieniach wyższych rzędów było znacznie utrudnione
z uwagi na nieostrość obrazu, zmęczenie wzroku oraz brak możliwości skupienia się na pierścieniu,
ponieważ po każdym umieszczeniu krzyża należało odczytać wartość ze śrub mikrometrycznych, po
czym wracając do obserwacji niejako „gubiło” się ten pierścień.

str. 3