6 KOMPLEKS TERI·MLI· DI·ZI·LER, SERI·LER

FONKSI·YON DI·ZI·LERI· VE SERI·LERI·

Tan¬m1. N do¼ gal say¬lar kümesinden C kümesi üzerine tan¬mlanm¬ş bir f
fonksiyonuna kompleks say¬lar dizisi denir ve genellikle zn ile gösterilir.
Tan¬m2. a) (zn ) kompleks düzlemde bir dizi ve z0 2 C olsun. Verilen
herhangibir " > 0 için n n0 özelli¼ gindeki bütün n do¼gal say¬lar¬için jzn z0 j <
" olacak şekilde bir n0 do¼gal say¬s¬ bulunabiliyorsa, (zn ) dizisinin limiti z0 d¬r
denir.
lim zn = z0
n!1
veya
zn ! z 0
ile gösterilir.
b) Belli bir z0 limitine sahip olan bir (zn ) dizisine yak¬nsak dizi denir.
c) Yak¬nsak olmayan bir diziye ¬raksak dizi denir.
Teorem6.1. zn = xn + iyn ; z0 = x0 + iy0 olmak üzere
lim zn = z0 () lim xn = x0 ve lim yn = y0
n!1 n!1 n!1

olmas¬d¬r.
Tan¬m3. (Cauchy Dizisi)
Key… bir (zn ) dizisi verilsin. E¼ ger her " > 0 için bir N" pozitif tam say¬s¬
varsa öyle ki n; m N" iken jzn zm j < " sa¼ glan¬yorsa (zn ) dizisine Cauchy
dizisi denir.
Teorem6.2. Kompleks say¬lar¬n bir (zn ) dizisinin yak¬nsak olmas¬için gerek
ve yeter koşul (zn ) dizisinin bir Cauchy dizisi olmas¬d¬r.
Teorem6.3. zn = xn + iyn olmak üzere (zn ) dizisinin Cauchy dizisi olmas¬
için gerek ve yeter koşul (xn ) ve (yn ) dizilerinin Cauchy dizisi olmas¬d¬r.
n
Soru1. zn = dizisinin yak¬nsad¬g¼¬ eleman¬ bulup, bu yak¬nsakl¬g¼¬
2 in
tan¬m yard¬m¬yla gösteriniz.
Çözüm.
n n (2 + in) 2n n2
lim = 2
= lim 2
+ i lim =0+i=i
n!1 2 in 4+n n!1 4 + n n!1 4 + n2

n
bulunur. Şimdi zn = dizisinin limitinin z = i oldu¼
gunu gösterelim.
2 in
n
Bunun için, her " > 0 için i < " olacak şekilde n n0 şart¬n¬
2 in
sa¼
glayan bir n0 2 N say¬s¬n¬n oldu¼ gunu göstermemiz gerekir. Buradan
n 2 2
i = <"
2 in j2 jinjj j2 nj
olup
2 2
<") +2<n
2 n "

20
olur.
2
n +2 + 1 = n0
"
olmak üzere istenilen elde edilir.
n i
Soru2. zn = ( 1) + dizisinin limitini inceleyiniz.
n+1
n 1
Çözüm. xn = ( 1) ve yn = olmak üzere
n+1
n
lim xn = lim = ( 1)
n!1 n!1

mevcut olmad¬g¼¬ndan (zn ) dizisinin limiti mevcut de¼

gildir.
1
X
Tan¬m4. Her n 2 N için zn 2 C olsun. zn ifadesine kompleks terimli
n=1
k
X 1
X
seri denir. Sk = zn olmak üzere Sk toplam¬na da zn serisinin k¬smi
n=1 n=1
1
X
toplamlar dizisi denir. E¼
ger (Sk ) dizisi yak¬nsak ise zn serisi de yak¬nsakt¬r
n=1
ve toplam¬(Sk ) dizisinin limitine eşittir. Yak¬nsak olmayan serilere ¬raksak seri
denir.
X1
Teorem6.4. Kompleks terimli zn serisi yak¬nsak ise lim zn = 0 sa¼
glan¬r.
n!1
n=1
1
X
Teorem6.5. zn = xn +iyn olmak üzere zn serisinin yak¬nsak olmas¬için
n=1
1
X 1
X
gerek ve yeter koşul reel terimli xn ve yn serilerinin yak¬nsak olmas¬d¬r.
n=1 n=1
1
X X1
Teorem6.6. jzn j serisi yak¬nsak ise zn serisi de yak¬nsakt¬r.
n=1 n=1
X1 n
1 + i ( 1)
Soru3. serisin yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬araşt¬r¬n¬z.
n=1
n2
1
X n
1 + i ( 1)
Çözüm. serisinin k¬smi toplamlar dizisi Sk olsun. Bu du-
n=1
n2
Xk n Xk Xk n Xk
1 + i ( 1) 1 ( 1) 1
rumda Sk = 2
= 2
+ i 2
yaz¬l¬r. 2
dizisi har-
n=1
n n=1
n n=1
n n=1
n
X1 Xk n
1 ( 1)
monik dizi olup yak¬nsakt¬r, dolay¬s¬yla serisi yak¬nsakt¬r.
n=1
n2 n=1
n2
1
X ( 1) n 1
X ( 1) n
dizisi ise 2
serisinin k¬smi toplamlar dizisi olup serisi Leib-
n=1
n n=1
n2
nitz kriteri gere¼
gince yak¬nsakt¬r. Bu durumda verilen seri yak¬nsakt¬r.

21
 X1 n
(3 + 4i)
Soru4. serisin yak¬nsak oldu¼
gunu gösteriniz.
n=1
5n n2
Çözüm.Her n do¼ gal say¬s¬için,
n n
(3 + 4i) j(3 + 4i) j 5n 1
= =
5n n2 5n n2 5n n2 n2
yaz¬l¬r. Buradan
X1 n X1
(3 + 4i) 1
n=1
5n n 2 n=1
n 2

X1
1
olup 2
serisi harmonik seri olup yak¬nsakt¬r. Karş¬laşt¬rma testi gere¼
gince
n=1
n
X1 n
(3 + 4i)
serisi yak¬nsakt¬r. Teorem 6.6 gere¼ gince mutlak yak¬nsak her
n=1
5n n2
kompleks seri yak¬nsak oldu¼ gundan verilen seri yak¬nsakt¬r.
Tan¬m5. (Kuvvet Serileri)
1
X n
an (z z0 ) = a0 +a1 (z z0 )+a2 (z z0 )2 +::: biçiminde verilen seriye z0
n=0
etraf¬nda bir kuvvet serisi denir. Burada z0 ; a0 ; a1 ; ...birer kompleks sabitlerdir.
1
X n
Bir R>0 için an (z z0 ) kuvvet serisi
n=0

DR (z0 ) = fz : jz z0 j < Rg

diskinde yak¬nsakt¬r. CR (z0 ) = fz : jz z0 j = Rg çemberinin üzerindeki baz¬

noktalarda veya çember üzerindeki tüm noktalarda seri yak¬nsak de¼ gildir. Bu
çembere serinin yak¬nsakl¬k çemberi denir. Yak¬nsakl¬k çemberininin d¬ş¬nda seri
¬raksakt¬r. R yak¬nsakl¬k yar¬çap¬Cauchy kök testi, Cauchy-Hadamard testi ve
bölüm testi kullan¬larak bulunabilir.
1
X n
Teorem 6.7. Bir an (z z0 ) kuvvet serisi verilsin.
n=0
an
Oran testi: lim limiti var ise, bu limit serinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬
n!1 an+1
olan R ye eşittir.
p
n
1
Kök testi: lim jan j = ise, R = ile verilir.
n!1
Soru5.
X1 n
n+2 n
(z 4) kuvvet serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬n¬bulunuz.
n=0
3n + 1
n
n+2
Çözüm. an = olup Cauchy kök testi kullan¬l¬rsa
3n + 1
1
n+2 1
lim jan j n = lim =
n!1 n!1 3n + 1 3

22
 1
elde edilir. Buradan R = = 3 bulunur. Bu durumda verilen kuvvet serisi
1
3
jz 4j < 3 bölgesinde yak¬nsakt¬r.
1
X zn
Soru6. serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬n¬bulunuz.
n=0
n!
1 an (n + 1)!
Çözüm. an = olup R = lim = lim = lim n + 1 = 1
n! n!1 an+1 n!1 n! n!1
oldu¼
gundan seri her yerde yak¬nsakt¬r.
1
X n
Teorem6.8. an (z z0 ) ile bu serinin terim terim türevi al¬narak bu-
n=0
1
X n 1
lunan nan (z z0 ) serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çaplar¬ayn¬d¬r.
n=0
Tan¬m6. A C olmak üzere fn : A ! C fonksiyonlar¬n¬gözönüne alal¬m.
(fn ) dizisine fonksiyon dizisi denir.
Tan¬m7. (Noktasal Yak¬nsakl¬k)
fn : A C ! C fonksiyon dizisinin f fonksiyonuna noktasal yak¬nsak olmas¬
için gerek ve yeter koşul 8" > 0 için 9 n0 ("; z) 2 N pozitif tamsay¬s¬vard¬r öyleki
8n n0 için jfn (z) f (z)j < " sa¼ glanmas¬d¬r.
Tan¬m8. (Düzgün Yak¬nsakl¬k)
fn : A C ! C fonksiyon dizisinin f fonksiyonuna düzgün yak¬nsak olmas¬
için gerek ve yeter koşul 8" > 0 için 9 n0 (") 2 N pozitif tamsay¬s¬vard¬r öyleki
8z 2 A için n n0 iken jfn (z) f (z)j < " sa¼ glanmas¬d¬r.
X1
Tan¬m9. fn : A C ! C fonksiyon dizisi verilsin. fn (z) ifadesine
n=1
1
X
fonksiyon serisi denir. fn (z) fonksiyon serisinin yak¬nsak olmas¬ için gerek
n=1
k
X
ve yeter koşul bu serinin Sk = fn (z) k¬smi toplamlar dizisinin yak¬nsak
n=1
olmas¬d¬r. Bu durumda serinin toplam¬k¬smi toplamlar dizisinin limitidir.
1
X
fn (z) = s(z) , 8z 2 A için lim Sk = s(z):
k!1
n=1

1
X
Ayr¬ca fn (z) serisinin A üzerinde s(z) fonksiyonuna düzgün yak¬nsak ol-
n=1
mas¬ için gerek ve yeter koşul (Sk ) dizisinin s fonksiyonuna düzgün yak¬nsak
olmas¬d¬r.
Teorem6.9. (Weierstrass Kriteri)
X1
fn (z) serisi bir A kümesi üzerinde tan¬ml¬fonksiyonlar¬n bir serisi olsun.
n=1

23
 1
X
E¼
ger 8n 2 N ve 8z 2 A için jfn (z)j Mn ve Mn serisi yak¬nsak ise bu
n=1
1
X
durumda fn (z) serisi A kümesi üzerinde mutlak ve düzgün yak¬nsakt¬r.
n=1
1
X n
Teorem6.10. an (z z0 ) kuvvet serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬ R ve
n=0
0 R 1 olsun. Bu durumda seri DR (z0 ) = fz : jz z0 j < Rg diski taraf¬n-
dan kapsanan herbir kapal¬alt diskte düzgün yak¬nsakt¬r.
X1
zn
Soru7. serisi fz : jzj 1g kümesi üzerinde düzgün yak¬nsak m¬d¬r?
n=1
n2
X1
zn 1 1
Çözüm. 8z 2 fz : jzj 1g için ve serisi yak¬nsak
n2 n2 n=1
n 2

X1
zn
oldu¼gundan Weierstrass Kriteri gere¼ gince serisi fz : jzj 1g kümesi üz-
n=1
n2
erinde düzgün yak¬nsakt¬r.
1
X cos (nz)
Soru8. serisinin reel eksen üzerinde ve reel eksen d¬ş¬nda düzgün
n=1
n2

ve mutlak yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬araşt¬r¬n¬z.

cos (nz) 1
Çözüm. Her z 2 R için jcos (nz)j 1 oldu¼
gundan olup
n2 n2

X1 X1 X1
cos (nz) jcos (nz)j 1
2
=
n=1
n n=1
n2 n=1
n 2

X1
1
yaz¬l¬r. 2
harmonik serisi yak¬nsak oldu¼
gundan Weierstrass Kriteri gere¼
gince
n=1
n
X1
cos (nz)
serisi R üzerinde mutlak ve düzgün yak¬nsakt¬r. Tüm kompleks
n=1
n2
düzlemde analitik olan s¬n¬rl¬ bir fonksiyon Liouville teoremi gere¼ gince sabit-
X1
jcos (nz)j M
tir. Cosnz sabit olmad¬g¼¬ndan 2
olacak şekilde bi M say¬s¬
n=1
n n2
bulmak mümkün de¼ gildir. Dolay¬s¬yla reel eksen d¬ş¬nda verilen seri mutlak ve
düzgün yak¬nsak de¼ gildir.
Theorem 6.11. A kompleks düzlemde bir bölge ve (fn ) ise A üzerinde
analitik olan fn fonksiyonlar¬n¬n bir dizisi olsun. E¼ ger A bölgesinde bulunan
her kapal¬disk üzerinde (fn ) fonksiyon dizisi bir f fonksiyonuna düzgün yak¬nsak
ise f fonksiyonu A bölgesinde analitiktir.
1
X
Soru9. A = fz : Re z > 1g bölgesinde, f (z) = n z fonksiyonunun A
n=1
kümesinde analitik oldu¼
gunu gösteriniz.

24
 Çözüm. x = 1 do¼ grusunna uzakl¬g¼¬ olan ve tamamen A içinde kalan
kapal¬disk B olsun.

z z log n
n = e = e( x iy) log n
=e x log n
=n x

yazabiliriz. E¼
ger z 2 A al¬n¬rsa, x 1 + ve böylece jn z j n (1+ ) olur.
X1 1
X
n (1+ ) serisi yak¬nsak oldu¼gundan Weierstrass kriteri gere¼
gince n z
n=1 n=1
serisi mutlak ve düzgün yak¬nsakt¬r. Dolay¬s¬yla f fonksiyonu A bölgesinde
analitik fonksiyon belirtir.
Al¬şt¬rmalar
X1
e anz
1. a > 0 olmak üzere 2 serisinin Re z > 0 bölgesinde analitik bir
n=1 (a + n)
fonksiyon belirtti¼ gini gösteriniz.
2. e¼ grisi (0; 0) noktas¬n¬(0; i) noktas¬na ba¼ glayan imajiner eksenin solunda
Z X1
z 2n
kalan e¼gri olmak üzere dz = i sin 1 oldu¼gunu gösteriniz.
n=0
(2n)!
X1 n 1 2n 1
( 1) z
3. serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬n¬bulunuz.
n=1
(2n 1)!
1
X n Z
( 1) n n f (z)
4. f (z) = n
z olmak üzere dz integralini hesaplay¬n¬z.
n=0
3 z4
jzj=1
1
X 1 i
5. p + serisinin karakterini inceleyiniz.
n=1
n n(n + 1)
z
6. fn (z) = 2 şeklinde tan¬mlanan (fn ) fonksiyon dizisinin z D < 1
n
diskinde f (z) = 0 fonksiyonuna düzgün yak¬nsak oldu¼ gunu gösteriniz.
X1
7. n!z n serisinin yak¬nsakl¬k yar¬çap¬n¬bulunuz.
n=0

25