Matematika 1

-zadaqi od auditoriski vebi-

2018/19
Tema 1: NIZI OD REALNI BROEVI

1 Opredeli go opxtiot qlen na nizata zadadena na sledniot naqin:

1 1 1 1 1 1 1 1 3 7 15 1 1 1
a) 1, , , , . . . ; b) 1, , , , , . . . ; v) , , , , . . . ; g) 1, − , , − . . . ;
2 3 4 2 6 24 120 2 4 8 16 2 4 8
2 4 8 4 6 8
d) , , 2, , . . . ; ǵ) 16, −8, 4, −2, . . . ; e) 1, , , , . . . .
3 3 3 3 4 5

2 Najdi gi prvite tri qlena na nizata {an }, i obidi se da najdex rekurentna relacija
za dadenata niza, ako:
nπ
a) an = 2n ; b) an = cos ;
2
3n 1 + (−1)n
v) an = ; g) an = .
n! n

3 Najdi gi prvite tri qlena na nizata {an } ako:

a) a1 = 3, an = 2(an−1 − 1), n > 1; 1 2

b) a1 = 2, an = a , n > 1;
2 n−1
n an−1 + 2an−2
v) a1 = 4, an = an−1 , n > 1; g) a1 = 1, a2 = 1, an = , n > 2.
2 2

4 Najdi gi toqkite na natrupuvanje na slednive nizi:

cos nπ n nπ
a) an = ; b) an = cos nπ; v) an = n(−1) ; g) sin .
n3 2

5 Pokai deka slednite nizi se ograniqeni.

n n3 + 1 n3 + 1
a) an = ; b) an = ; v) an = .
n+4 n3 + 4 2n3 + 5

6 Ispitaj monotonosta na nizata so opxt qlen:

n cos nπ
a) an = ; b) an = ;
2n n2
n 1 1 1
v) an = ; g) an = + + ... + .
n! n+1 n+2 2n

7 Navedi primer za niza za koja e toqno slednovo tvrdenje ili obrazloi zoxto ne postoi
takva.
a) Monotono rasteqka niza koja konvergira kon 10;
b) Monotono rasteqka i ograniqena niza koja divergira;
2
v) Niza koja konvergira kon i ne e monotona;
3

2
 2
g) Monotono rasteqka niza koja konvergira kon ;
3
2
d) Neograniqena niza koja konvergira kon .
3

8 Koe od slednive tvrdenja e toqno? Obrazloi go odgovorot.

a) Ako {an } konvergira, togax lim (an − an−1 ) = 0;
n→∞
b) Postoi divergentna niza {an } taka xto nizata {a2n } konvergira;
an
v) Ako nizata {an } konvergira togax lim = 0.
n→∞ n

9 Neka nizata {an } e rasteqka i 2 < an < 6, za sekoe n ∈ N. Zoxto postoi lim an ? Xto
n→∞
moex da zakluqix za nejzinata graniqna vrednost?

10 Neka nizata {an } e monotona niza i an ≤ 1, za sekoe n ∈ N. Dali postoi lim an ? Ako
n→∞
nizata e konvergentna xto moex da zakluqix za nejzinata graniqna vrednost?

11 Koristejḱi ja definicijata za limes na niza dokai:

√
3n − 1 3 b) lim
n
2 = 1; 1
a) lim = ; n→∞ v) lim sin = 0.
n→∞ 2n + 3 2 n→∞ n

Upatstvo: v) sin n1 < 1

n.

12 Najdi go brojot na qlenovi na nizata:

3
koi se naoǵaat vo intervalot −10−3 , 10−3 ;


a) an =
n+3
n+1
koi se naoǵaat nadvor od intervalot 31 − 0.05, 13 + 0.05 .


b) an =
3n

13 Presmetaj gi slednive graniqni vrednosti:

1 + 2 + ... + n (n + 1)!
a) lim ; b) lim ;
n→∞ n2 n→∞ (n + 2)! − (n + 1)!
5n3 + 2n2 − 3n + 7  2 3
v) lim ; 3n + n − 2
n→∞ 4n3 − 2n + 11 g) lim ;
√ n→∞ 4n2 + 2n + 7
n2 + 1
d) lim ; 3n3 + n − 2
n→∞ n ǵ) lim ;
n→∞ 4n2 + 2n
5n5 + 3n2 − 3  
e) lim ; 2n 1
n→∞ 3n7 + 4 ) lim − .
n→∞ n + 1 n

14 Presmetaj gi slednive graniqni vrednosti:

 
p 1
a) lim ( n2 + n − n); b) lim √ .
n→∞ n→∞ 2
n +n−n

3
15 Presmetaj gi slednive graniqni vrednosti:
1 + 21 + 14 + . . . + 21n
12 22 (n − 1)2
 
a) lim ; b) lim + + . . . + ;
n→∞ 1 + 1 + 1 + . . . + 1n
3 9 3 n→∞ n3 n3 n3
    
1 1 1 
1 1 1

v) lim 1 − 2 1 − 2 ... 1 − 2 ; g) lim + + ... ;
n→∞ 2 3 n n→∞ 1 · 2 2·3 n · (n + 1)
√ √ 4
√
8
√
2n
d) lim ( 2 2 2 . . . 2);
v s
u
n→∞ uπ π r
π
ǵ) lim sin ... ;
r q t
√ n→∞ 2 2 2
e) lim cos π π . . . π .
n→∞ | {z }
n
| {z }
n

Upatstvo:
1 n2 − 1 (n − 1)(n + 1)
v) 1 − 2
= 2
= ;
n n n2
v s v s
u r u r
uπ π π uπ π π
ǵ) lim sin ... = sin lim ... .
t t
n→∞ 2 2 2 n→∞ 2 2 2

16 a) So pomox na matematiqka indukcija pokai gi slednive ravenstva:

1 · 2 + 2 · 3 + 3 · 4 + . . . + n · (n + 1) = (12 + 22 + . . . + n2 ) + (1 + 2 + . . . + n);

n(n + 1)
1 + 2 + 3 + ... + n = ;
2
i
n(n + 1)(2n + 1)
12 + 22 + 32 + . . . + n2 = .
6
1 · 2 + 2 · 3 + 3 · 4 + . . . + n · (n + 1)
b) Presmetaj lim .
n→∞ n3

17 a) So pomox na matematiqka indukcija pokai deka vai

14 24 n4 n(n + 1)(n2 + n + 1)
+ + ... + = ;
1·3 3·5 (2n − 1)(2n + 1) 6(2n + 1)

14 24 n4
1·3 + 3·5 + ... + (2n−1)(2n+1)
b) Presmetaj lim .
n→∞ (2n − 1)(n + 1)2

√ √
18 Pokai deka nizata {an } opredelena so a1 = 2, an+1 = 2 + an e monotona i
ograniqena. Opredeli dali nizata konvergira, i vo potvrden sluqaj opredeli ja
nejzinata granica.

√ √
19 Pokai deka nizata {an } opredelena so a1 = 2, an+1 = 2 · an e monotona i
ograniqena. Opredeli dali nizata konvergira, i vo potvrden sluqaj opredeli ja
nejzinata granica.

1 1 1
20 Dokai deka nizata so opxt qlen xn = + + ... + n e konvergentna.
3 + 1 32 + 2 3 +n

4
 1 1 1
21 Dokai deka nizata so opxt qlen xn = + 2 + ... + n , a ∈ R e
5 + a4 5 + a4 5 + a4
konvergentna.

22 Ispitaj monotonost i ograniqenost na dadenite nizi. Dali moex da utvrdix nivna

konvergencija?
cos nπ n
a) an = ; X 1
n3 b) an = ;
n n+k
X 1 k=1
v) an = ;
3n + k r
√
k=1
q

2
n g) an = 3+ 3 + ··· + 3;
d) an = − . | {z }
3 n

23 Ispitaj monotonost i ograniqenost na dadenite nizi. Dali moex da utvrdix nivna

konvergencija?
nπ 2
a) an = sin ; b) an = (−1)n ;
6 n
2
v) an = 5 + ; n2
n g) an = ;
3n − 1
 
1 1
d) an = 1− n ;
5 5  n
3
1
e) an = 10 n . ǵ) an = ;
2

24 Pokai deka:
h 1 1 1 i
lim √ +√ + ... + √ = 1.
n→∞ n2 + 1 n2 + 2 n2 + n

25 Presmetaj:
√
n
lim 2n + 3n + 4n .
n→∞

26 Ispitaj dali nizata {an } so opxt qlen:

n2 n2 n2
an = + + ... +
n3 + n + 1 n3 + n + 2 n3 + 2n
e konvergentna i vo potvrden sluqaj opredeli kon xto konvergira.

27 Dokai deka nizata so opxt qlen

1 1 1
an = 2
+ 3
+ ... + n
4·3 −1 4·3 −1 4·3 −1
e monotona i ograniqena.
1 1 1
Upatstvo: Iskoristi ja nizata an = + 4 + ... + n+1 .
33 3 3

5
 2n
28 Dokai deka lim = 0.
n→∞ n!

29 Koristejḱi gi granicite na specijalnite nizi,

n
√ √

n n
1
lim n = 1, lim a = 1, a > 0, lim 1+ = e,
n→∞ n→∞ n→∞ n
najdi gi granicite na slednive nizi:
√ √ √
a) lim n 5n + 3; n
b) lim ( n 2n + 1 + 100);
n→∞ n→∞
√n
√
n4 + n 5 3n + 7n
v) lim √ √ ; g) lim n+2 ;
n
n→∞ 6 n3 + n
2 n→∞ 3 + 7n+2
√
 n
 3n  3
2 5n + 2
d) lim 1 + ; ǵ) lim ;
n→∞ n n→∞ 5n3
 2 n2   n+1
n +2 1 n
e) lim ; ) lim 1 + ;
n→∞ n2 + 1 n→∞ n
(2n)!! + (2n + 2)!! an + 3bn
z) lim ; ) lim n−1
. b>a>0
n→∞ (n2 + 1) · (2n − 2)!! n→∞ a + bn+2

30 Dokolku vo banka vloix S denari so godixna kamata od 4% i An pretstavuva

sumata koja ja imax na krajot od n−tata godina, najdi go opxtiot qlen na nizata
{An }. Kolkava e sumata po istekot na 10 godini? Dali nizata {An } konvergira?

31 Na sledniov crte e dadena beskoneqna iskrxena linija sostavena od segmenti so

dolina 1 dobiena preku beskoneqno mnogu pravoagolni triagolnici.

n-tiot triagolnik na crteot so qija pomox se konstruira iskrxenata linija ima

centralen agol θn , hipotenuza so dolina an i sprotivna strana so dolina 1, kako xto
e prikaano na slikata. Prviot pravoagolen triagolnik e ramnokrak so dve strani
so dolina 1.
a) Najdi gi a1 i a2 a potoa izvedi ja formulata za opxtiot qlen an .
1
b) Pokai deka θn = arcsin √ . Kolku e lim θn ? Objasni go rezultatot vo odnos
n+1 n→∞
na crteot.

6
 Tema 1:
NIZI OD REALNI BROEVI
-Delumni rexenija na zadaqite-

1 1 2n − 1 n−1 1
1 a) an = ; b) an = ; v) an = ; g) an = (−1) ;
n n! 2n 2n−1
2n −32 2n
d) an = ; ǵ) an = n; e) an = .
3 (−2) 1+n

2 a) a1 = 2, a2 = 4, a3 = 8 b) a1 = 0, a2 = −1, a3 = 0
an+1 = an + (−1)[ 2 ]+1 ;
n
an = 2 · an−1 ;
9 9
v) a1 = 3, a2 = , a3 = g) a1 = 0, a2 = 1, a3 = 0
2 2
3 (2n + 1)(−1)n+1 − 1
an+1 = · an ; an+1 = an + .
n+1 n(n + 1)

Zabelexka: Rekurentnite formuli ne se ednoznaqno opredeleni.

3 a) a1 = 3, a2 = 4, a3 = 6; b) a1 = 2, a2 = 2, a3 = 2;
3
v) a1 = 4, a2 = 4, a3 = 6; g) a1 = 1, a2 = 1, a3 = .
2

4 a) 0; b) −1, 1; v) 0; g) 0, 1, −1.

5 a) 0 < an < 1; b) 0 < an < 1; v) 0 < an < 1.

6 a) monotono opaǵa; b) ne e monotona;

v) monotono opaǵa; g) monotono raste.

1
7 a) an = 10 − (zabelexka: odgovorot ne e ednoznaqen);
n
b) ne e mono, sekoja monotona ograniqena niza konvergira;
n
2 (−1)
v) an = + (zabelexka: odgovorot ne e ednoznaqen);
3 n
2 1
g) an = − (zabelexka: odgovorot ne e ednoznaqen);
3 n
d) ne e mono, sekoja konvergentna niza e ograniqena.

8 a) toqno;
b) toqno;
v) toqno.

7
9 Monotono raste i e ograniqena od gore, od kade sleduva deka e konvergentna. Vai
2 < lim an ≤ 6.
n→∞

10 Ne mora da e konvergentna. Ako konvergira lim an ≤ 1.

n→∞

 
 11 − 6ε  3 3
11 a) Za ε > 0 i n > sekoe an pripaǵa vo intervalot − ε, + ε ;
4ε 2 2
 ln 2 
b) Za ε > 0 i n > sekoe an pripaǵa vo intervalot (1 − ε, 1 + ε);
ln (1 + ε)
1
v) Za ε > 0 i n > sekoe an pripaǵa vo intervalot (−ε, ε).
ε

12 a) Site an za koi vai n > 2997. b) Site an za koi vai n < 7, odnosno 6
qlena.

13 a) 0; b) 0;
5 27
v) ; g) ;
4 64
d) 1; ǵ) ∞;
e) 0; ) 2.

1
14 a) ; b) 2.
2

15
4 1
a) ; b) ;
3 3
v) 1;
g) 1;
d) 2;
e) -1; ǵ) 1;

1
16 b) .
3

1
17 b)
24

18 So princip na matematiqka indukcija se dokauva deka nizata monotono raste i e

ograniqena od gore. Nejzinata granica e 2.

19 So princip na matematiqka indukcija se dokauva deka nizata monotono raste i e

ograniqena od gore. Nejzinata granica e 2.

8
20 Nizata e monotono rasteqka i ograniqena od gore.

21 Nizata e monotono rasteqka i ograniqena od gore.

22 a) Nizata ne e monotona, ograniqena e so -1 i 1. Konvergira;

b) Nizata monotono raste, ograniqena e so 0 i 1. Konvergira;
1
v) Nizata monotono opaǵa, ograniqena e so 0 i . Konvergira;
4
g) Se dokauva so princip
√ na matematiqka indukcija deka nizata monotono raste i
e ograniqena so 3 i 3. Konvergentna e;
2 4
d) Nizata ne e monotona, ograniqena e so − i . Konvergira;
3 9
Zabelexka: Ograniqenosta ne e ednoznaqno opredelena.

23 a) Nizata ne e monotona, ograniqena e so -1 i 1. Ne e konvergentna;

b) Nizata ne e monotnona, ograniqena e so -2 i 1, konvergira kon 0;
v) Nizata monotono opaǵa, ograniqena e so 5 i 7, konvergira kon 5;
1
g) Nizata monotono opaǵa, ograniqena e so 0 i , konvergira;
2
4 1
d) Nizata monotnono raste, ograniqena e so i . Konvergira;
25 5
ǵ) Nizata monotono raste, ne e ograniqena, ne e konvergentna;
e) Nizata monotono opaǵa, ograniqena e so 1 i 10. Konvergira.
Zabelexka: ograniqenosta ne e ednoznaqno opredelena.

24 Se koristi sendviq teorema.

√
n
25 lim 2n + 3n + 4n = 4.
n→∞

26 Spored sendviq teorema nizata konvergira kon 1.

2
27 Nizata monotono raste i e ograniqna od gore so . (Zabelexka: gornata granica ne e
9
ednoznaqno opredelen broj).

28 Upatstvo: 2n = |2 · 2{z. . . 2} i n! = 1 · 2 . . . n.
n

9
29

a) 1; b) 2;
2 1
v) ; g) ;
7 49
d) e6 ; ǵ) 1;
) 1;
e) e;
3
z) 4. ) 2 .
b

n
30 An = S · (1, 04)
10
A10 = S · (1, 04)
Osven vo sluqaj koga S = 0 nizata ne konvergira.

√ √
31 a) a1 = 2, a2 = 3
√
an = n + 1;
b) lim θn = 0.
n→∞

10