ITAK

TUB
Uluslararas Matematik Olimpiyatlar
Takm Secme Snav
Sorular

geomania.org & matematikolimpiyati.com

Son G
uncelleme: 24 Haziran 2014

ONS
OZ
Lise d
uzeyinde olimpiyatlara hazrlanan hemen her ogrencinin sordugu bir soru vardr:
Girece
gimiz ikinci asama snavnn eski yllarnn soru ve coz
umlerine neden ulasamyoruz?

Gercekten de, Ikinci

Asamaya hazrlanan bir ogrencinin eski yllardaki sorular cozmesi, hem genel olimpiyat
tekniklerine h
akim olmas, hem de snavn kendine has tarzna alsmas acsndan onemlidir.
ste elinizdeki bu dok
I
uman, bu konudaki eksikligi gidermek adna cok sayda tecr
ubeli olimpiyatc ve hocann
sarf etti
gi iki yllk titiz emek ve gayretlerinin bir sonucudur. Bu calsma icin kollar svadgmzda, eski yllarn
orijinal sorularna ulasmakta bile cok zorluk cektik; yllar var olan kaynaklar eskitmis, 90l yllarn sorular olimpiyat arsivlerinin derinliklerinde kalmst. Sorular elde ettikce, bir yandan geomania.org forumunda ilk yllarn

soru ve c
oz
umlerini toplarken, di
ger taraftan matematikolimpiyati.com u
zerinden 2000li yllarda yaplms Ikinci
Asamalarn soru ve c
oz
umlerini y
uklemeye y
onelik bir sistemle son yllarn coz
umlerini derledik.
Son olarak, elimizdeki soru ve c
oz
umleri geomania.org da actgmz Yarsma Sorular bol
um
une aktardk.
Dok
uman bu halini almadan
once, elimizdeki coz
umleri tecr
ubeli olimpiyatc arkadaslarmzn yardmyla titizce
tashih ettik. Bu ba
glamda basta Mehmet Kays, Mehmet Efe Akengin ve geomania.org forumundan Lokman G
okce
olmak u
zere, bu calsmada eme
gi gecen t
um olimpiyatc ve hocalarmza gayretlerinden ot
ur
u tesekk
ur
u bir borc
biliyoruz.
Bu emek ve gayretler sonucunda, T
urkiye matematik olimpiyatlar camias, yllardr hasretini cektigi bu dok
umana
kavustu. Fakat ikinci asama seferberli
gimiz hen
uz nihayete ermedi. Goreceginiz u
zere, hala cok sayda sorunun c
oz
um
u eksik veya geomania.org forumunda tashih edilmeyi bekliyor. Sorulara yapms oldugunuz farkl
c
oz
umleri, c
oz
umler hakknda d
usu
nce,
onerileri ve d
uzeltmelerinizi, l
utfen geomania.org Yarsma Forumu u
zerinden paylasmanz rica ediyoruz.
Bir baska calsmada g
or
usmek dile
giyle,
geomania.org ve matematikolimpiyati.com
Yarsma Sorular Ekibi

 cindekiler
I
30. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se
cme Snav - 1989

31. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1990

32. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1991

33. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1992

34. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1993

35. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1994

36. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1995

37. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1996

38. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1997

39. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1998

10

40. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 1999

11

41. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2000

12

42. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2001

13

43. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2002

14

44. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2003

15

45. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2004

16

46. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2005

17

47. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2006

18

48. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2007

19

49. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2008

20

50. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2009

21

51. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2010

22

52. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2011

23

53. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2012

25

54. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2013

27

55. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Se

cme Snav - 2014

28

30. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1989

1 Z+ pozitif tamsaylar k
umesini g
ostersin. Her m, k Z+ icin,
(i) f (m, m) = m
(ii) f (m, k) = f (k, m)
(iii) f (m, m + k) = f (m, k)
kosullarn sa
glayan t
um f : Z+ Z+ Z+ fonksiyonlarn bulunuz.
2 Sfrdan farkl bir rakamla baslayan bir rakam blokunun art arda iki kez tekrarndan olusan pozitif tamsaylara

cift tekrarl say diyece

giz (Orne
gin 360360 cift tekrarl bir say olup, 36036 degildir). Bir tamsaynn
karesine esit olan sonsuz sayda cift tekrarl say bulundugunu kantlaynz.
zerinde ve A2 noktas da C2 u
zerinde bulunan sabit noktalardr.
3 C1 , C2 verilen iki cember, A1 noktas C1 u
C1 in A1 P1 kirisi, C2 nin A2 P2 kirisine paralel olduguna gore P1 P2 nin orta noktasnn geometrik yerini
bulunuz.
usecek
4 n n bir satranc tahtasnn her karesinde bir tas duruyor. n2 tas toplanarak yine her kareye bir tas d
sekilde tekrar da
gtlyor,
oyle ki baslangcta komsu olan taslar yine komsu kalyorlar. En az bir k
osedeki
tas yerini koruyorsa olabilecek t
um da
gtmlar bulunuz (Not: Aralarnda ortak kenar bulunan karelerdeki
taslara komsu diyoruz.).
5 Elimizde her biri pozitif bir tamsay a
grlgndan n (n > 2) tane agrlk vardr. Bunlardan her birinin a
grl
g
nden k
ucu
k oldu
gu gibi, toplam a
grlklar da 2nden k
ucu
kt
ur. Bu agrlklarn, toplam agrlg nye esit bir
altk
umesinin bulundu
gunu kantlaynz.
6 ABC (AB = AC) ikizkenar u
cgeninin cevrel cemberine dstan teget olan cember AB ve AC dogrularna P ve
Q noktalarnda te
gettir. P Q do
gru parcasnn I orta noktasnn, u
cgenin BCye dstan teget olan cemberinin
(ds te
get cember) merkezi oldu
gunu ispat ediniz.

31. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1990

1 Bir d do
grusuna sra ile A, B, C noktalarnda teget olan (a > c > b) a, b, c yarcapl k1 , k2 , k3 cemberleri
veriliyor. k1 cemberi k2 ye ve k2 cemberi de k3 cemberine tegettir. k3 cemberine E noktasnda degen ve d ye
paralel olan te
get, k1 cemberini D noktasnda kesiyor. EB dogrusu, d dogrusuna A da dik olan do
gruyu F
noktasnda kesti
gine g
ore, AD = AF oldugunu ispat ediniz.
2 xi reel saylar icin
x1 + x2 + x3 = 0 ise x1 x2 + x2 x3 + x3 x1 0
esitsizli
gi her zaman do
grudur; (Kantlaynz.)
Hangi n 4 tam saylar icin
x1 + x2 + + xn = 0 ise x1 x2 + x2 x3 + + xn1 xn + xn x1 0
esitsizli
gi her zaman do
gru olur? Yantnz kantlaynz.
uy
uk ve esit olan bir tek, tam say olsun; k N, k 6, n = 2k 1.
3 n, 11den b

T = {(x1 , x2 , . . . , xn )  xi {0, 1}, i = 1, 2, . . . , n} ve x = (x1 , x2 , . . . , xn ), y = (y1 , y2 , . . . , yn ) T icin



d(x, y) = {i {1, 2, . . . , n}  xi 6= yi }
diyelim. T nin asa
gdaki sartlar sa
glayan bir S alt k
umesi varsa n = 23 oldugunu gosteriniz.
(i) |S| = 2k
(ii) Her x T icin d(x, y) 3 olacak sekilde tam bir tane y S vardr.
4 ABCD konveks d
ortgen ve
E, F [AB],
G, H [BC],
K, L [CD],
M, N [DA],

AE = EF = F B
BG = GH = HC
CK = KL = LD
DM = M N = N A

dr.
[N G] [LE] = {P }, [N G] [KF ] = {Q},
[M H] [KF ] = {R}, [M H] [LE] = {S}
noktalar g
oz
on
une alnyor. Buna g
ore,
(a) Alan(ABCD) = 9 Alan(P QRS)
(b) N P = P Q = QG
oldu
gunu ispat ediniz.
5 m pozitif tam says icin (m!) saysndaki 2 carpanlarnn saysn bm ile gosterelim. (Yani 2bm |m! ve 2bm +1 m!). m bm = 1990 kosulunu sa
glayan en k
ucu
k m saysn bulunuz.
6 k 2 ve n1 , . . . , nk Z+ olsun. E
ger n2 |(2n1 1), n3 |(2n2 1), . . . , nk |(2nk1 1), n1 |(2nk 1) ise,
n1 = = nk = 1 oldu
gunu g
osteriniz.

32. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1991

1 Bir ABC u
cgeninin AB, AC ve BC kenarlar u
zerinde sras ile C 0 , B 0 ve A0 noktalar isaretleniyor.
AB 0
BC 0
CA0
=
=
=k
B0C
C 0A
A0 B
oldu
gu bilindi
gine g
ore, AA0 , BB 0 ve CC 0 dogrularnn snrladg u
cgenin alannn,
ABC u
cgeni alanna orannn
(k 1)2
k2 + k + 1
oldu
gunu g
osteriniz.
2 a2 + b2 + c2 + d2 = a2 b2 c2 d2 denklemini saglayacak sekilde a, b, c, d pozitif tam saylarnn bulunamayaca
gn
g
osterin.
P
umesinden olmak u
zere |x| < 1 icin tanml f (x) = i=1 ai xi
3 ai katsaylar {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9} k


1
fonksiyonu icin f 10
bir rasyonel saydr. Tamsay katsayl uygun p(x) ve q(x) polinomlar ile fonksiyonun
(|x| < 1 icin)
f (x) =

p(x)
q(x)

seklinde yazlabilece
gini kantlaynz.
4 Bir havuzun ortasnda yanyana sralanms N -tane tasn u
zerinde bir kurbaga scryor. Kurbaga bulundu
gu
tastan p olaslkla soldaki, 1 p olaslkla ise sagdaki tasa scryor. En soldaki tastan sola, ya da en sa
gdaki
tastan sa
ga scrayan kurba
ga suya d
usu
yor. Sol bastan k-nc tasta bulunan kurbagann ilk olarak sa
g uctan
suya d
usme olasl
gn pk ile g
osterirsek; p < 31 icin p1 > 21 oldugunu kantlaynz.
5 p yolcu, n vagondan olusan bir trene icinde yolculuk edecekleri vagonu rastgele secerek binerler. Her vagonda
en az bir yolcu bulunmas olasl
gn hesap ediniz.
oseleri O, A, B, C olabir bir d
orty
uzl
un
un (
ucgen piramidin) kenarlarnn orta noktalarn kose kabul eden
6 K
(dsb
ukey) cismin hacmi V ve b
ut
un kenarlarnn uzunluklar toplam U ise
V

(U |OA| |BC|)(U |OB| |AC|)(U |OC| |AB|)

27 3

olaca
gn g
osteriniz.

33. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1992

1 Her terimi, 2 p 11 kosulunu sa
glayan p asal saylarndan en az biri ile bol
unen 14 ardsk pozitif tamsay
bulunup bulunmad
gn saptaynz.
2 ABC u
cgeninin B k
osesinden gecerek AC kenarna E noktasnda dik olan dogru, bu u
cgenin O merkezli
cevrel cemberini D noktasnda kesiyor. D den BC kenarna inilen dikmenin ayag F noktas olduguna g
ore
BO do
grusunun EF do
grusuna dik oldugunu ispatlaynz.
3 x1 , x2 , . . . , xn+1 pozitif reel saylar
1
1
1
+
+ ... +
=1
1 + x1
1 + x2
xn+1
kosulunu sa
glyorsa
x1 x2 . . . xn+1 nn+1
oldu
gunu g
osteriniz.
ortgeninin k
osegenlerinin kesim noktasndan AB, BC, CD, DA kenarlarna indirilen
4 ABCD konveks kirisler d
dikmelerin ayaklar sra ile P, Q, R, S noktalar olduguna gore,
P Q + RS = QR + SP
esitli
gini ispatlaynz.
5 1 den n ye kadar numaralanms n kutudan 1 numaral olann kapag ack; digerlerinin kapaklar kapal
bulunmaktadr. Birbirinin esi m toptan (m n) bir tanesi bu ack kutuya koyulunca 2 numaral kutunun
kapa
g aclyor. S
imdi ack bulunan iki kutudan rastgele birine top koyulunca u
cu
nc
u kutu aclyor. Bu sekilde
devam edilerek son kutu da acldktan sonra geriye kalan top(lar) kutulara rastgele dagtlyor. Bu sartlar
altnda toplarn kutulara da
gtm kac farkl sekilde yaplabilir?
6 Yarcap 4 birim olan bir dairenin icinde 251 tane farkl nokta veriliyor. Bu noktalardan en az 11 tanesini
iceren, yarcap bir birim olan bir daire cizilebilecegini gosteriniz.

34. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1993

1 Pozitif tamsaylardan olusan, ilk terimi 16 olan ve her teriminin farkl pozitif bolenlerinin says 5 ile b
ol
unen
sonsuz bir aritmetik dizinin var oldu
gunu gosteriniz. Bu t
ur diziler icinde ortak fark en k
ucu
k olann
bulunuz.
2 Dar acl ABC u
cgeninin cevrel cemberinin merkezi M noktas olup, (BM A) cemberi BC kenarn P , AC
kenarn Q noktasnda kesiyor. Buna g
ore, CM dogrusunun P Q dogrusuna dik oldugunu ispatlaynz.
3 Her n 1 icin b2n+1

b21
b2
b2
+ 23 + . . . + n3 kosulunu saglayan bir (bn ) pozitif reel say dizisi veriliyor.
3
1
2
n
K
X

bn+1
1993
>
b
+
b
+
.
.
.
+
b
1000
1
2
n
n=1
olacak sekilde bir K tamsays bulunabilecegini gosteriniz.
sehir arasnda en fazla bir yol bulunmak sart ile, v adet sehrin kimileri bir yol ile birbirine baglanmstr.
4 Iki
e, bu yollarn saysn g
ostermek u
zere
(a) e < v 1 olmas halinde birinden digerine seyahat edemeyecegimiz en az bir cift sehrin bulundu
gunu;
(b) 2e > (v 1)(v 2) olmas halinde herhangi iki sehir arasnda bir seyahatn m
umk
un oldugunu g
osteriniz.
zere cizilen OE yarcap bir AC kirisini yar
5 AB capl, O merkezli yarm cemberin OE AB olmak u
\
cemberin ic b
olgesinde D noktasnda kesmektedir.OBCD dortgeninin tegetler dortgeni olabilmesi icin CAB
acsnn alabilece
gi b
ut
un de
gerleri belirleyiniz.
6 Her x, y Q+ icin,
f (x +

f (y)
y
) = f (x) +
+ 2y
x
f (x)

kosulunu gercekleyen t
um f : Q+ Q+ fonksiyonlarn bulunuz.

35. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1994

1 Tamsaylar u
zerinde tanml olan bir f fonksiyonu t
um x tam saylar icin f (x) + f (x + 3) = x2 esitli
gini
sa
glamaktadr. f (19) = 94 oldu
guna g
ore f (94) degerini hesaplaynz.
zerinde O ile B arasndaki bir E noktasndan [AB] capna
2 O merkezli [AB] capl yarm cemberin bu cap u
cklan dikme, cemberi D noktasnda kesiyor. [DE] ve [EB] dogru parcalarna sra ile K ve C noktalarnda
\ = BDC
\ oldu
te
get olan bir cember BD yayna da F noktasnda icten tegettir. Buna gore EDC
gunu
ispatlaynz.
3 Bir 25-genin b
ut
un kenarlar ve k
osegenleri krmz ve beyaza boyanrsa, koseleri 25-genin koselerinde bulunup
b
ut
un kenarlar ayn renk olan en az 500 u
cgen bulunacagn gosteriniz.
4 ABC u
cgeninin kenarlar u
zerinde P [AB], Q [BC], R [CA] ve
|BQ|
|CR|
|AP |
=
=
=k
|AB|
|BC|
|CA|

(k <

1
)
2

olacak bicimde P, Q, R noktalar alnyor. G, ABC u

cgeninin agrlk merkezi olduguna gore
Alan(P QG)
Alan(P QR)
de
gerini bulunuz.
5

2ni
= 1 olacak sekilde ni , mi (i = 1, 2, 3 . . .) pozitif tamsaylarnn bulunabilecegini gosteriniz.
i 3mi
lim

6 a2 + b2 + 3 saysnn a b ile b
ol
unebilmesini saglayan t
um (a, b) tam say ikililerini bulunuz.

36. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1995

1 b a olmak u
zere verilen a, b gercel saylar icin
asa
gdaki sistemin t
um c
oz
umlerini bulunuz.
x21 + 2ax1 + b2 = x2
x22 + 2ax2 + b2 = x3
..
..
.
.
x2n1 + 2axn1 + b2 = xn
x2n + 2axn + b2 = x1
zere (j) j kosulunu saglayan tam olarak iki j nin bulundugu : {1, 2, . . . , n}
2 n pozitif bir tamsay olmak u
{1, 2, . . . , n} perm
utasyonlarnn saysn bulunuz.
_

cgeni veriliyor. Bu u
cgenin O merkezli cevrel cemberinin AC (k
ucu
k) yay u
zerinde A ve
3 Bir ABC eskenar u
C den farkl bir D noktas alnyor. D den BC ve AC dogrularna indirilen dikmelerin ayaklar srayla E ve
F olmak u
zere, EF ile OD nin kesim noktasnn geometrik yeri nedir?
\ = 40 , m(CAD)
\ = 30 , m(DBA)
\ = 75 ve m(DBC)
\ = 25 dir.
ukey d
ortgeninde m(CAB)
4 ABCD dsb
\ yi bulunuz.
m(BDC)
5 Asa
gdaki
onermeyi ispatlaynz:
[Her a pozitif tamsays icin n | an a] [n nin her p asal boleni icin p2 - n ve p 1 | n 1].
6 (xn ) gercel say dizisi
xn+1 = xn + x1/3
n

(n 1)
xn
biciminde tanmlanyor. lim
= 1 olacak sekilde a ve b gercel saylarnn varlgn gosteriniz.
n anb
x1 = 1,

37. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1996

1

Q1996
1

3n
carpmnn, a1 , a2 , . . . , am sfrdan farkl ve k1
n=1 (1 + nx )
k1
+ a1 x + a2 xk2 + . . . + am xkm ile g
osterelim. a1996 katsaysn

< k2 < . . . < km olacak sekilde aclmn

hesaplaynz.

b acs dar ac olup, [AC] kosegeni cap alnarak cizilen cember CB ve CD

2 Bir ABCD paralelkenarnda A
do
grularn E ve F noktalarnda kesmektedir. Bu cemberin A noktasndaki tegeti, BD dogrusunu P noktasnda kesiyorsa; P, F, E noktalarnn ayn dogru u
zerinde oldugunu kantlaynz.
3 0 = x1 < x2 < . . . < x2n < x2n+1 = 1 olacak sekilde xi gercel saylar veriliyor. Her i {1, 2, . . . , 2n} icin
xi+1 xi h ise,
n
X
x2i (x2i+1 x2i1 )
i=1

toplamnn


1h 1+h
,
2
2

aral
gnda oldu
gunu kantlaynz.
ukey d
ortgeninde Alan(ABC) = Alan(ADC) olup, [AC] ve [BD] kosegenlerinin kesim
4 Bir ABCD dsb
noktas Edir. E
noktasndan [AD], [DC], [BC], [AB] kenarlarna cizilen paralel dogrular [AB], [BC], [CD], [DA] kenarlarn
sra ile K, L, M , N noktalarnda kesti
gine gore,
Alan(KLM N )
Alan(ABCD)
orann hesaplaynz.
5 Her a, b Z icin Sa,b = {n2 + an + b : n Z} biciminde tanmlanan k
umelerin en cok kac tanesinin ikiser
ikiser ayrk oldu
gunu belirleyiniz.
6 Hangi a, b pozitif gercel saylar icin,
lim (axn+1 bxn ) = 0

esitli
gini sa
glayan her {xn } dizisinin limiti 0 olur?

38. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1997

1 A acs dik ac olan ABC u
cgeninin hipoten
us
une ait y
ukseklik ayag H dir. ABC, ABH ve AHC u
cgenlerinin
ic te
get cemberlerinin yarcaplar toplamnn |AH| uzunluguna esit oldugunu gosteriniz.
2 a1 = , b1 = ve her n 1 icin
an+1 = an bn , bn+1 = an + bn
seklinde tanmlanan (an ) ve (bn ) dizilerinde a1997 = b1 ve b1997 = a1 olacak bicimde kac (, ) gercel say
sral ikilisi vardr?
3 Bir futbol liginde x tane oyuncusu olan bir X takmndan y tane oyuncusu olan bir Y takmna bir futbolcu
transfer oldu
gunda, y x ise federasyon Y takmndan y x milyar lira alyor, x > y ise federasyon X
takmna x y milyar lira
od
uyor. Bir sezon boyunca bir futbolcu istedigi kadar takm degistirebiliyor. 18
takmlk ligde sezona t
um takmlar 20 ser futbolcu ile baslar ve sezon sonunda bu takmlardan 12 sinde 20
ser, geri kalan 6 takmda ise srasyla 16, 16, 21, 22, 22, 23 futbolcu bulunursa, federasyon bu sezon s
uresince
en cok kac milyar lira kazanms olabilir?
oseleri birim cember u
zerinde bulunan bir ABCDE dsb
ukey besgeninin [AE] kenar bu cemberin merke4 K
1
zinden gecmektedir. |AB| = a, |BC| = b, |CD| = c, |DE| = d ve ab = cd = ise, |AC| + |CE| toplamnn
4
a, b, c, d t
ur
unden de
geri ne olur?
5 Her p 7 asal says icin,
x21 + y12

x22

(mod p)

x22 + y22

x23

(mod p)

2
x2n1 + yn1

x2n

(mod p)

x2n + yn2

x21

(mod p)

...

denklik sistemi sa
glanacak bicimde bir n pozitif tam says ile p ye bol
unmeyen x1 , x2 , . . . , xn , y1 , y2 , . . . , yn
tam saylarnn bulunabilece
gini g
osteriniz.
6 n 2 verilmis bir tam say olsun. x21 + x22 + . . . + x2n = 1 kosulunu saglayan x1 , x2 , . . . xn pozitif saylar icin,
x51
x52
x5n
+
+ +
x2 + x3 + . . . + xn
x1 + x3 + . . . + xn
x1 + x2 + . . . + xn1
toplamnn alabilece
gi en k
ucu
k de
geri bulunuz.

39. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1998

1 |AB| = |AC| olmak u
zere bir ABC ikizkenar u
cgeninin esit kenarlar u
zerine, u
cgenin ds bolgesinde kalacak
sekilde BAXX 0 ve CAY Y 0 kareleri ciziliyor. [BC] nn herhangi bir K noktasndan BY ve CX do
grularna
indirilen dikmelerin ayaklar srasyla E ve F , [BC] nn orta noktas D ile gosterilmek u
zere, |DE| = |DF |
oldu
gunu ispatlaynz. [EF ] nn orta noktasnn geometrik yerini bulunuz.
2 a1 = t ve n 1 icin an+1 = 4an (1 an ) seklinde tanmlanan gercel saylar dizisinde a1998 = 0 olmasn
sa
glayan kac t de
geri oldu
gunu bulunuz.
3 A = {1, 2, 3, 4, 5} olsun. T
um B, C A k
umeleri icin f (B) B ve f (B C) {f (B), f (C)} kosullarn
sa
glayan b
ut
un f : 2A \ {} A fonksiyonlarnn saysn bulunuz.
4 n de
gisik lojman n kisiye da
gtlacaktr. Herkesin lojmanlara iliskin bir tercih sralamas vardr ve hic kimse
fark iki lojman arasnda kaytsz de
gildir. Dagtm yapldktan sonra, herkesi en az bu dagtm kadar hosnut
edecek ve en az bir kisiyi de bu da
gtmda kendisine d
usen lojmana tercih ettigi bir lojmana kavusturacak
baska bir da
gtmn bulunmad
g anlaslr. Yaplan dagtmda, en az bir kisiye n lojman arasnda en cok tercih
etti
gi lojmann d
usm
us oldu
gunu kantlaynz.
cgeninin [AB] kenarna A noktasnda teget olan ve C noktasndan gecen cember ile [AC] kenarna
5 Bir ABC u
yine A noktasnda te
get olan ve B noktasndan gecen cemberin yarcaplar farkl olup bu iki cember A dan
farkl bir D noktasnda kesisiyor. E noktas [AB sn u
zerinde bulunan ve |AB| = |BE| kosulunu gercekleyen
nokta olma u
zere; A, D, E noktalarndan gecen cember ile [CA snn A dan farkl olan kesisim noktas F
ise, |CF | = |AC| oldu
gunu ispatlaynz.
6 f (x1 , . . . , xn ) katsaylar tam saylar ve derecesi n den k
ucu
k olan bir polinom olsun. N , f (x1 , . . . , xn ) 0
(mod 13) denkli
gini ve 1 i n icin 0 xi < 13 kosulunu saglayan (x1 , x2 , . . . , xn ) sral n lilerinin says
ise, 13|N oldu
gunu g
osteriniz.

10

40. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 1999

1 m n seklinde pozitif saylar ve p asal says verilmis olsun. ar , bs 6= 0 ve her i, j icin 0 ai , bj < p olmak
u
zere
m = a0 + a1 p + . . . + ar pr
n = b0 + b1 p + . . . + bs ps


n
olsun. Her i = 0, 1, . . . r icin ai bi ise m p n diyecegiz. p - m
olmas icin gerek ve yeter kosulun m p n
oldu
gunu g
osteriniz.
ortgeninde L ve N srasyla AC ve BD kosegenlerinin orta noktalar olsun. AN C acsnn
2 ABCD kirisler d
\ acsnn acortay oldugunu gosteriniz.
acortay BD ise, ACnin BLD
3 Her x R icin f (x 1 f (x)) = f (x) x 1 sartn saglayan ve


f (x)
: x 6= 0
x
k
umesinin sonlu oldu
gu t
um f : R R fonksiyonlarn bulunuz.
4 C
evresi CK , alan AK olan bir kirisler dortgeninin cevrel cemberine bu dortgenin koselerinde te
get olan

2
AK
CK
te
getler d
ortgeninin alan AT ve cevresi de CT olmak u
zere

oldugunu ispatlaynz.
AT
CT
5 Baslangcta her biri farkl bir parca bilgiye sahip olan A, B, C, D, E ve F , ikiser ikiser telefonla gor
usu
rler.
Konusmalar ayn santral u
zerinden yapldg icin, her seferinde ancak iki kisi gor
usebilmektedir. Her konusmada,
iki taraf da, o ana kadar edinmis oldugu t
um bilgileri kars tarafa aktarr. Herkesin alt parca bilginin
t
um
un
u edinmesi icin en az kac konusma yaplmas gerektigini belirleyiniz.
6 D
uzlemin sonlu sayda parabol
un ic b
olgelerinin birlesimi olmadgn gosteriniz. (Bir parabol
un ds b
olgesi,
parabol
u kesmeyen do
grularn birlesimidir. Bir parabol
un ic bolgesi ise, parabol
un ds bolgesinde olmayan
noktalarn olusturdu
gu k
umedir.)

11

41. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2000

1 (a) Her n pozitif says icin, x2 xy + y 2 = n denklemini saglayan (x, y) sral tamsay ikililerinin saysnn
3 ile b
ol
unebilece
gini g
osteriniz.
(b) x2 xy + y 2 = 727 denklemini sa
glayan t
um sral tamsay ikililerini bulunuz.
cgeninde A k
osesine ait ic ve ds acortaylar BC yi srasyla D ve E de kesiyor. DE capl cember ile
2 ABC u
AC, ikinci kez F de kesisiyor. ABF u
cgeninin cevrel cemberine A da teget olan dogru DE capl cember ile
ikinci kez G de kesisiyor. |AF | = |AG| oldugunu gosteriniz.
3 P (x) = x+1 ve Q(x) = x2 +1 olmak u
zere; (x1 , y1 ) = (1, 3) ve her k icin, (xk+1 , yk+1 )in ya (P (xk ), Q(yk )) ya
ya da (Q(xk ), P (yk )) ya esit oldu
gu ((xk , yk ))kN dizilerini ele alalm. Bu dizililerden en az biri icin xn = yn
ise n ye iyi say diyece
giz. T
um iyi saylar bulunuz.
4 Herhangi bir sonsuz uzunluktaki u
cgen prizmann, kesisimleri eskenar u
cgen olacak sekilde bir d
uzlemle
kesilebilece
gini g
osteriniz.
5 ABCD eskenar d
ortgeninin AB, BC, CD, DA kenarlar u
zerinde M N k LK ve M N ile KL arasndaki
uzaklk ABCD nin y
uksekli
gine esit olacak sekilde srasyla M, N, K, L noktalar alnyor. ALM u
cgeni
ile N CK u
cgeninin cevrel cemberleri kesisirken, LDK u
cgeni ile M BN u
cgeninin cevrel cemberlerinin
kesismedi
gini g
osteriniz.
6 Her x, y R icin
|f (x + y) f (x) f (y)| 1
olacak sekilde f : R R fonksiyonu tanmlanyor. Her x, y R icin |f (x)g(x)| 1 ve g(x+y) = g(x)+g(y)
olacak sekilde bir g : R R fonksiyonun var oldugunu gosteriniz.

12

42. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2001

1 2001 cocuktan her biri pozitif bir tam say tutuyor ve tuttugu say ile kendi dsndaki 2000 cocuktan istediklerinin isimlerini defterine yazyor. Defterler toplanp, her cocuga, defterine isimlerini yazms oldu
gu
cocuklarn tuttu
gu saylarn toplamndan, kendisini listelerine dahil etmis olan cocuklarn tuttugu saylarn
toplam ckartlarak elde edilen yeni bir say veriliyor. C
ocuklara verilen yeni saylarn hepsinin birden pozitif
olup olamayaca
gn belirleyiniz.
2 O merkezli birim cemberin AB capna, |OT | > 1 olacak sekilde secilen bir T noktasnda teget olan bir
cember, birim cemberi C ve D ile g
osterilen farkl iki noktada kesiyor. O, D ve C noktalarndan gecen
cemberin AB do
grusunu O dsnda kestigi nokta P olmak u
zere,
|P A| |P B| =

|P T |2
|OT |2

oldu
gunu g
osteriniz.
um x, y, z tam saylar icin,
3 T
S(x, y, z) = (xy xz, yz yx, zx zy)
olsun. a, b ve c, abc > 1 kosulunu sa
glayan tam saylar olmak u
zere, 0 < k abc ve her n n0 tam says
icin
S n+k (a, b, c) S n (a, b, c) (mod abc)
kosullarn sa
glayan n0 ve k tam saylarnn bulundugunu gosteriniz.
(S 1 = S ve her m 1 tam says icin, S m+1 = S S m )
((u1 , u2 , u3 ) (v1 , v2 , v3 ) (mod M ) ui vi (mod M )(i = 1, 2, 3).)
4 5x = 1 + 4y + y 4 esitli
gini sa
glayan t
um (x, y) sral tam say ikililerini bulunuz.
5 Dar acl bir ABC u
cgeninin y
uksekliklerinin kesisim noktas H, [AC] kenarnn orta noktas da D olsun.
DH do
grusunun, ABC u
cgeninin cevrel cemberi ile [BH] capl cemberin bir kesisim noktasndan gecti
gini
g
osteriniz.
6 Her x gercel says icin,

x
2
kosulunu sa
glayan s
urekli bir f : R R fonksiyonunun bulunmadgn gosteriniz.
f (x f (x)) =

13

43. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2002

1 a ve b farkl tam saylar olmak u
zere, ab(a + b) says a2 + ab + b2 ile bol
un
uyorsa,
|a b| >

ab

oldu
gunu g
osteriniz.
\ nin acortay [AC] yi D de; BCA
\ nn acortay [AB] yi E de kesiyor. BD ve CE
2 Bir ABC u
cgeninde ABC

cgenin
do
grularnn kesisim noktas X olmak u
zere, |BX| = 3|XD| ve |XE| = ( 3 1)|XC| dir. ABC u
ic aclarnn
olcu
lerini bulunuz.
3 a1 , . . . , an gercel saylar ile n pozitif tam says verildiginde,
|

m
X
i=1

ai

n
X

ai | |ak |

i=m+1

olacak bicimde m ve k pozitif tam saylar bulundugunu gosteriniz.

um gercel saylar u
zerinde tanml bir f fonksiyonunun en az iki simetri merkezi varsa, bu fonksiyonun bir
4 T
do
grusal fonksiyon ile bir periyodik fonksiyonun toplam seklinde yazlabilecegini gosteriniz.
[Her x gercel says icin f (ax)+f (a+x) = 2f (a) olacak bicimde bir a gercel says varsa, (a, f (a)) noktasna
f fonksiyonunun bir simetri merkezi denir.]
5 Bir A noktasnda icten te
get iki cemberden k
ucu
k olan u
zerinde A dan farkl bir C noktas alnyor. B
uy
uk
cember, k
ucu
k cembere C den cizilen tegeti D ve E noktalarnda; AC dogrusunu da A ve P noktalarnda
kesiyor. P E do
grusunun A, C ve E den gecen cembere teget oldugunu gosteriniz.
6 n > 1 olmak u
zere, uzayda, herhangi d
ord
u d
uzlemdes olmayan 2n + 1 noktay birbirlerine birlestiren do
gru
parcalarn krmz, beyaz ya da maviye boyuyoruz. Bu nokta k
umesinin bir M altk
umesine, eger her a, b M
icin x0 x1 , x1 x2 , . . . , xl1 x1 do
gru parcalar ayn renkte olacak bicimde, M ye ait a = x0 , x1 , . . . , xl = b
noktalar varsa, bir tek-renk ba
glantl altk
ume diyoruz. Boyama islemi nasl yaplrsa yaplsn, mutlaka k
elemanl tek-renk ba
glantl bir altk
ume olusuyorsa, k nin alabilecegi en b
uy
uk degeri bulunuz. (l > 1)

14

44. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2003

1 M = {(a, b, c, d)|a, b, c, d {1, 2, 3, 4} ve abcd > 1} olsun. Her n {1, 2, . . . , 254} icin
|an+1 an | + |bn+1 bn | + |cn+1 cn | + |dn+1 dn | = 1
kosulunu sa
glayan ve icinde M ye ait her elemann tam olarak bir kez gectigi bir (a1 , b1 , c1 , d1 ), (a2 , b2 , c2 , d2 ),
. . . , (a255 , b255 , c255 , d255 ) dizisinde c1 = d1 = 1 ise, (a1 , b1 ) ikilisinin alabilecegi t
um degerleri bulunuz.
osegenleri K noktasnda kesisen konveks bir ABCD dortgeninde L [AD], M [AC], N [BC] noktalar,
2 K
KL k AB, LM k DC, M N k AB kosullarn saglyorsa,
8
Alan(KLM N )
<
Alan(ABCD)
27
oldu
gunu g
osteriniz.
3 B
ut
un terimleri do
gal saylarn 1 den b
uy
uk kuvvetleri olan
(a) 2003 terimli
(b) sonsuz
bir aritmetik dizi var mdr?
4 (x2 + y 2 )2 + 2tx(x2 + y 2 ) = t2 y 2 denkleminin x, y pozitif tam saylar olmak u
zere bir coz
um
un
un bulunmasn
sa
glayan en k
ucu
k t
(a) pozitif gercel saysn
(b) pozitif tam saysn
bulunuz.
5 A, O merkezli bir cemberin u
st
unde bir nokta ve B de [OA] nn orta noktas olsun. C ve D, cember u
st
unde
\ = DBA
\ kosulunu saglayan noktalar olmak u
ve OA do
grusunun ayn tarafnda, CBO
zere, [CD] nin orta
noktasnn B ye g
ore simetri
ginin yine cember u
st
unde oldugunu gosteriniz.
6 Her n pozitif tam says icin, p(n), terimleri toplam n ye esit olan ve azalmayan pozitif tam say dizilerinin
saysn g
ostermek u
zere
1 + p(1) + p(2) + + p(n 1)
2n
p(n)
oldu
gunu kantlaynz.

15

45. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2004

1 11 11 satranc tahtas bir tane  ve krk tane  ile kapatlrsa,  seklinin tahtadaki hangi karelere
gelebilece
gini belirleyiniz.
2 P , ABC u
cgeninin ic b
olgesinde bir nokta ise,
min{|P A|, |P B|, |P C|} + |P A| + |P B| + |P C| < |AB| + |BC| + |CA|
oldu
gunu g
osteriniz.
3 n pozitif bir tam say olsun. Hangi n + 1 r 3n + 2 tam saylar icin,
a1 bk1 + a2 bk2 + . . . + am bkm = 0

(1 k n)

kosulunu sa
glayan t
um a1 , a2 , . . . , am , b1 , b2 , . . . , bm tam saylarnn,
r|a1 br1 + a2 br2 + . . . + am brm
kosulunu da sa
glayaca
gn belirleyiniz.
ut
un degerleri bulunuz.
4 sin = 3/5 ve x = 52003 sin(2004) ise, x bxc saysnn alabilecegi b
5 D, dar acl bir ABC u
cgeninin O merkezli cevrel cemberinin k
ucu
k AC yay u
zerinde A ve C den farkl
\ = OBC
\ olacak bicimde P noktas, [BC] kenar u
bir nokta olsun. [AB] kenar u
zerinde ADP
zerinde ise
\
\
\
\
CDQ = OBA olacak bicimde bir Q noktas alnyor. DP Q = DOC oldugunu gosteriniz.
gretmen her admda,
o
grencilerin her birinin elinde 0, 1, 2, 3, 4, 5 veya 6 tane seker vardr. O
6 Bir snftaki
baz
o
grencileri secip, bu
o
grencilere ve bu ogrencilerden herhangi biri ile arkadas olan her ogrenciye birer
seker veriyor. Elindeki seker says 7 ye ulasan ogrenci bunlarn hepsini yiyor. Snftaki herhangi iki
o
grenci
icin bunlardan yalnzca biriyle arkadas olan u
cu
nc
u bir ogrenci bulunuyorsa, baslangctaki seker saylar ne
olursa olsun,
o
gretmenin sonlu sayda adm sonucunda her ogrencinin elinde istedigi sayda seker kalmasn
sa
glayabilece
gini g
osteriniz.

16

46. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2005

1 Her x [0, ) icin,
4f (x) 3x
f (4f (x) 3x) = x
(f (x) + x)f (f (x)) 2xf (x)
kosullarn sa
glayan t
um f : [0, ) [0, ) fonksiyonlarn bulunuz.
b > m(B)
b kosulunu sa
glayan bir ABC u
cgeninde [AB] kenarnn orta noktas N dir. [AC sn u
st
unde
2 m(A)
b
\
C den sonra gelecek ve |BC| = |CD| olacak bicimde bir D noktas; [DN sn u
st
unde de, m(P
BC) = m(A)
olacak bicimde bir P noktas alnyor. P C ile AB nin kesistigi nokta E; BC ile DP nin kesistigi nokta T ise,
|BC| |EA|

|T C|
|EB|
ifadesinin de
gerini bulunuz.
3 Baslangcta 1 den 2005 e kadar olan b
ut
un tam saylar isaretleniyor. Ardsk tam saylardan olusan sonlu
bir dizideki t
um tam saylar isaretli olup, dizinin en k
ucu
k teriminin bir eksigi ile en b
uy
uk teriminin bir
fazlas isaretsiz ise, bu diziye bir blok diyoruz. Her hamlede, isaretlenmis saylarn hicbir blokun ilk ya
da son terimini icermeyen bir altk
umesini secip, bu altk
umenin elemanlarnn isaretlerini siliyor ve isaretli
en b
uy
uk saynn iki fazlasndan baslayarak, isaretini sildigimiz sayda tam sayy yeni bir blok olusturacak
sekilde isaretliyoruz. Bu hamleleri, her biri tam olarak bir tam saydan olusan 2005 blok elde etmek amacyla
yaparsak, bu amaca en az kac hamlede ulasabiliriz?
Q
Q
4 n 2 olmak u
zere, t
um a1 , a2 , . . . , an tam saylar icin,
(j i) saysnn
(aj ai ) saysn
1i<jn

1i<jn

b
old
u
gu
n
u kantlaynz.
b = 90 ve m(C)
b > m(B)
b kosullarn saglayan bir ABC u
cgeninde, A noktasndan bu u
cgenin cevrel
5 m(A)
cemberine cizilen te
get, BC do
grusunu D noktasnda kesiyor. A noktasnn BC dogrusuna gore simetri
gi E;
A noktasndan BE ye cizilen dikmenin ayag X; [AX] nn orta noktas Y ; cemberinin BY dogrusunu B
dsnda kesti
gi nokta Z olsun. BD do
grusunun ADZ u
cgeninin cevrel cemberine teget oldugunu g
osteriniz.
6 Elimizde, her renkten ayn sayda top olacak bicimde, k farkl renkte 5040 tane top var. Toplar, her torbaya
farkl renkte iki top d
usecek bicimde, 2520 torbaya koyuyoruz. Toplarn torbalara daglm nasl olursa
olsun, bu torbalar bir cember u
st
une, herhangi ardsk iki tanesinde ayn renkte iki top olmayacak bicimde
yerlestirebiliyorsak, k en az kac olabilir?

17

47. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2006

1 K
oseleri 1 yarcapnda bir cember u
st
unde bulunan ve kosegenlerinden ikisi dik kesisen bir yedigenin alannn
alabilece
gi en b
uy
uk de
geri bulunuz.
2 n pozitif bir tam say olmak u
zere, 2n lik bir dikdortgeni, kenar uzunluklar tam saylar olan dikdortgenlere
kac farkl bicimde ayrabiliriz?
zere, xy + yz + zx = 1 ise,
3 x, y, z pozitif gercel saylar olmak u

27
(x + y)(y + z)(z + x) ( x + y + y + z + z + x)2 6 3
4
oldu
gunu g
osteriniz.
4 x1 bir pozitif tam say olmak u
zere, her n 1 tam says icin xn+1 =

n
P
k=1

x2k ise, x2006 saysnn 2006 ile

b
ol
unmesini sa
glayan en k
ucu
k x1 saysn bulunuz.
5 [AB] capl bir cemberin u
st
undeki A ve B den farkl herhangi bir Q noktasndan [AB] capna, H [AB]
olmak u
zere, [QH] dikmesi iniliyor. Q merkezli ve |QH| yarcapl cemberin [AB] capl cemberi kestigi noktalar
C ve D ise, CD do
grusunun [QH] n iki esit parcaya bold
ugu
n
u gosteriniz.

6 2006000
ogrencinin katld
g bir Universite
Giris Snavnda, her ogrenci 2006 bol
um arasndan 12 b
ol
uml
uk
bir liste yapyor. Herhangi 6
o
grenciyi aldgmzda, bu ogrencilerden her birinin en az birini kendi listesine
dahil etmis oldu
gu iki b
ol
um
un bulundugu gozleniyor. Her ogrencinin listesinden en az bir bol
um iceren bir
b
ol
um listesine, kapsaml bir liste diyoruz.
grencilerin verdikleri listeler ne olursa olsun, 12 elemanl bir kapsaml liste olusturulabilecegini kantlaynz.
O
Daha k
ucu
k bir listenin kendilerine g
ore kapsaml olmadg ogrenci listelerinin bulundugunu gosteriniz.

18

48. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2007

1 Bir havayolu sirketi A, B, C, D, E ve F kentlerinden bazlar arasnda karslkl ucak seferleri baslatacaktr.
Bu alt kentten herhangi ikisi arasnda yalnzca bu sirketin seferlerini kullanarak ulasm m
umk
un klacak
bicimde, bu seferlerin kac farkl bicimde d
uzenlenebilecegini belirleyiniz.
(Okan Tekman)
st
unde A ve B den
2 Farkl A ve B noktalar ile bu noktalardan gecen bir cemberi verilmis olsun. P , u
\
farkl, de
gisen bir nokta olmak u
zere, AP B nn acortaynn P noktasndan cemberinin dsna dogru uzants
u
st
unde yer alan ve |M P | = |AP | + |P B| kosulunu saglayan M noktasnn geometrik yerini belirleyiniz.
(Mehmet Tagiyev)
3 a, b, c pozitif gercel saylar, a + b + c = 1 kosulunu saglyorsa,
1
1
1
1
+
+

2
2
2
ab + 2c + 2c bc + 2a + 2a ca + 2b + 2b
ab + bc + ca
oldu
gunu kantlaynz.
(Selim Bahadr)
4 Dar acl bir ABC u
cgeniyle; bu u
cgenin dsnda ve srasyla [AC, [BA ve [CB snlar u
st
unde yer alan
B1 , C1 ve A1 noktalarnn olusturdu
gu A1 B1 C1 u
cgeni benzerdir. A1 B1 C1 u
cgeninin diklik merkezi ile ABC
u
cgeninin cevrel cemberinin merkezinin cakstgn kantlaynz.
(Mehmet Tagiyev)
5 Hangi n pozitif tek saylar icin,
x21 + x22 + . . . + x2n = n4
esitli
gini sa
glayan x1 , x2 , . . . , xn tek saylarnn bulundugunu belirleyiniz.
ur Kisisel)
(Ozg
6 2007 2007 bir satranc tahtasnn her birim karesine 1 veya 1 yazyoruz. Bu yazmn, tahtann birim
karelerinden olusan her karenin icindeki saylarn toplamnn mutlak degeri 1 i asmayacak bicimde, kac farkl
sekilde gerceklestirilebilece
gini belirleyiniz.
(Selim Bahadr)

19

49. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2008

b > m(C)
b olan bir ABC u
1 m(B)
cgeninde, A acsnn ic ve ds acortaylar BC yi srasyla D ve E noktalarnda
kesiyor. [EA sn u
st
unde, A ya g
ore E ile farkl tarafta bir P noktas alnyor. DP ve AC dogrular M
noktasnda, M E ile AD ise, Q noktasnda kesisiyor. P noktas degisirken elde edilen P Q dogrularnn hepsinin
bir noktada kesisti
gini g
osteriniz.
osesi ve 105 kenar bulunan bir cizgede, ortak bir kosesi bulunmayan sras kenar ikililerinin says 4822
2 30 k
ise, bu cizgideki iki k
osenin dereceleri arasndaki fark en cok kac olur?
3 x3 ax2 + bx c = 0 denkleminin b
ut
un koklerinin pozitif gercel saylar olmasn saglayan a, b, c gercel
saylar icin
1+a+b+c c

3 + 2a + b
b
ifadesinin en k
ucu
k de
gerini bulunuz.
4 (xn ) dizisi, x1 = a, x2 = b ve her n 1 tam says icin
xn+2 = 2008xn+1 xn
ba
gntlar aracl
gyla tanmlanyor. Her n 1 tam says icin,
1 + 2006xn xn+1
ifadesini tam kare yapan a ve b pozitif tam saylarnn bulundugunu gosteriniz.
cgeninin [BC] kenar u
st
unde |AD| =
5 Bir ABC u
ile D [AE] ve |CD| =

|CD|2
|BD|2
=
olacak sekilde bir D noktas
|AB| + |AD|
|AC| + |AD|

|DE|2
olacak sekilde bir E noktas alnyor. |AE| = |AB| + |AC| oldu
gunu
|CD| + |CE|

g
osteriniz.
6 m, n > 2 tam saylar olmak u
zere, N = {1, 2, . . . , n} toplulugu, m elemanl bir A k
umesinin bir altk
umesini
sececektir. N toplulu
gunun bir tercih profili, her i N secmeninin A k
umesindeki seceneklere iliskin bir
kesin tercih sralamasndan olusmaktadr. k {1, 2, . . . , m} olmak u
zere, k-cogulcu secim sisteminde, her
secmen, ilk k srada tercih etti
gi k adaya, srasn belirtmeksizin esit agrlkl oy vermekte ve en cok sayda
toplam oy alan adaylar secilmektedir. R ve R0 , N toplulugunun iki tercih profili ve a A olmak u
zere,
e
ger her i N , R profilindeki tercihine gore a dan kot
u buldugu b
ut
un adaylar, R0 profilindeki tercihine
g
ore de a dan k
ot
u buluyorsa, R0 profili, R profiline a-
ust
und
ur diyoruz. k-cogulcu secim sistemine g
ore
R profilinde secilen her a A, R ye a-
ust
un olan her R0 profilinde de secilmeye devam ediyorsa, k-co
gulcu
m(n 1)
secim sistemine tekd
uze diyoruz. k >
olmasnn, k-cogulcu secim sisteminin tekd
uze olmas icin
n
gerek ve yeter oldu
gunu g
osteriniz.

20

50. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2009

1 Q+ t
um pozitif rasyonel saylarn, Z ise t
um tam saylarn k
umesini gostermek u
zere, x > 1 olan her x Q+
icin, f (1/x) = f (x) ve (x + 1)f (x 1) = xf (x) bagntlarn saglayan b
ut
un f : Q+ Z fonksiyonlarn
bulunuz.
2 Bir ABCD te
getler d
ortgeninin ic te
get cemberinin merkezi O, yarcap ise r dir. AB ve CD dogrular P ;
AD ve BC do
grular Q; AC ve BD k
osegenleri ise, K noktasnda kesisiyor. O noktasndan P Q do
grusuna
olan uzaklk d ise, |OK| d = r2 oldu
gunu gosteriniz.
3 2009 kisilik toplulukta, hangi iki kisiyi alrsak alalm, bunlarn ikisiyle birden tansk olan tam olarak bir kisi
bulunuyor. B
oyle bir toplulukta en cok tandg olan ve en az tandg olan kisilerin tandk saylar arasndaki
farkn alabilece
gi en k
ucu
k de
geri bulunuz.
4 Hangi p asal saylar icin, 1 + p +

2p2
Q

Q(xi ) polinomunun en az bir tam say kok

u olacak bicimde, tam say

i=1

katsayl bir Q(x) polinomunun bulundugunu belirleyiniz.

cgeninde, A1 , B1 ve C1 , ic teget cemberin srasyla, BC, AC ve BC kenarlarna degdigi noktalar
5 Bir ABC u
olmak u
zere,
s
s
s
|AB1 |
|BC1 |
|CA1 |
3
+
+

|AB|
|BC|
|CA|
2
oldu
gunu kantlaynz.
o
grenciden bazlar arkadastr. Bu snftaki herhangi n 1 ogrenci, her birinin her iki
6 Bir snftaki n 4
yannda da birer arkadas bulunacak bicimde bir cember olusturabilirken, n ogrenciyle bu kosulu sa
glayan
bir cember olusturulamyorsa, n nin alabilecegi en k
ucu
k degerin 10 oldugunu gosteriniz.

21

51. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2010

1 ABC u
cgeninin srasyla [AB], [BC], [CA] kenarlar u
st
unde yer alan D, E, F noktalar, |AD| = |AF |,
|BD| = |BE| ve |DE| = |DF | kosullarn saglyor. I, ABC u
cgeninin ic merkezi olmak u
zere; ABI u
cgeninin
cevrel cemberine A noktasnda te
get olan dogru ile BI dogrusu K noktasnda kesisiyor. |AK| = |AD| ise,
|AK| = |KE| oldu
gunu kantlaynz.
(Sahin Emrah)
um a, b, c pozitif gercel saylar icin,
2 T
r
4

(a2 + b2 )(a2 ab + b2 )
+
2

r
4

r
2
2
2
2
(b2 + c)(b2 bc + c2 )
4 (c + a )(c ca + a )
+
2
2


2
1
1
1
(a2 + b2 + c2 )
+
+
3
a+b b+c c+a

oldu
gunu g
osteriniz.
(Fehmi Emre Kadan)
g snavlarda 2010 tane soru sormus olan bir ogretmen, bu sorular her biri 670 tane soru
3 Yl boyunca yapt
iceren u
c dosyaya ayrarak, her dosyay o dosyadaki sorularn hepsini cozm
us olan bir ogrenciye vermek
istiyor. Herhangi bir soruyu c
ozemeyen en cok iki ogrenci olmas kosuluyla; hangi soru hangi o
grenciler
tarafndan c
oz
ulm
us olursa olsun,
o
gretmenin bunu yapmasnn olanakl olmas icin toplam ogrenci saysnn
en az kac olmas gerekti
gini belirleyiniz.
(Azer Kerimov)
4 0 k < n tam saylar ve A = {a : a k (mod n)} olmak u
zere, hicbir (a, m) A Z+ icin,
am + 3m
a2 3a + 1
ifadesinin de
geri tam say de
gilse, n nin alabilecegi en k
ucu
k degeri bulunuz.
(Fehmi Emre Kadan, Okan Tekman)
5 ABC u
cgeninin ic b
olgesinde yer alan bir D noktas icin, BD AC = {E} ve CD AB = {F } olmak u
zere;
A, E, D, F noktalar cemberdes ise, bu noktalardan gecen cemberi D ile gosterelim. T
um D cemberlerinin
A dan farkl bir ortak noktadan gecti
gini gosteriniz.
(Serhat Do
gan)
6 d
uzlemdeki kafes noktalarnn k
umesi ve F de, dan {1, 1} k
umesine fonksiyonlarn k
umesi olsun. F
deki bir f fonksiyonu, F ye ait olan ve f den farkl deger aldg kafes noktalarnn says sonlu olan her g
fonksiyonu icin,
X
f (P )f (Q) g(P )g(Q)
0
|P Q|
P,Q
0<|P Q|<2010

kosulunu sa
glyorsa, f ye sahane diyelim. Birbirinin otelemesi olmayan sonsuz coklukta sahane fonksiyon
bulundu
gunu kantlaynz.
(Azer Kerimov)

22

52. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2011

1 Q+ pozitif rasyonel saylar k
umesini g
ostermek u
zere; her x Q+ icin


 
x
f (x)
1
f (x)
f
=
ve f
= 3
x+1
x+1
x
x
kosullarn sa
glayan t
um f : Q+ Q+ fonksiyonlarn bulunuz.
(Serhat Do
gan)
2 ABC u
cgeninin cevrel cemberinin A noktasndan gecen capnn diger ucu D ve icteget cemberinin merkezi
I olsun. Srasyla [BA ve [CA snlar u
st
unde yer alan E ve F noktalar
|AB| + |BC| + |CA|
2
kosulunu sa
glyorsa, EF ve DI do
grularnn dik oldugunu gosteriniz.
|BE| = |CF | =

(Mehmet Hamido
glu)
3 A ve B, srasyla 20112 ve 2010 elemanl birer k
ume olsun. Her (x, y) A A icin, f (x, y) = f (y, x) kosulunu
ve her g : A B fonksiyonu icin, g(a1 ) = f (a1 , a2 ) = g(a2 ) ve a1 6= a2 olacak bicimde bir (a1 , a2 ) A A
bulunmasn sa
glayan bir f : A A B fonksiyonunun bulundugunu kantlaynz.
(Azer Kerimov)
4 D, ABC u
cgeninin [BC] kenar u
st
unde koselerden farkl bir nokta olmak u
zere; ABC, ABD ve ADC
u
cgenlerinin icte
get cemberlerinin merkezleri srasyla, I, I1 ve I2 dir. AI1 I ve ADI2 u
cgenlerinin cevrel
cemberleri A dan farkl bir E noktasnda, AII2 ve AI1 D u
cgenlerinin cevrel cemberleri de A dan farkl bir
F noktasnda kesisiyor. |AI1 | = |AI2 | ise,
|EI1 |2
|EI| |ED|

=
|F I| |F D|
|F I1 |2
oldu
gunu kantlaynz.
(Sahin Emrah)
glayan t
um pozitif a, b, c gercel saylar icin,
5 a2 + b2 + c2 3 kosulunu sa
(a + 1)(b + 2) (b + 1)(c + 2)
(c + 1)(a + 2)
3
+
+

(b + 1)(b + 5)
(c + 1)(c + 5) (a + 1)(a + 5)
2
oldu
gunu kantlaynz.
(Fehmi Emre Kadan)
6 n pozitif tam saysnn iki tabanna g
ore yazlmndaki rakamlarn toplamn t(n) ile gosterelim. k 2 bir
tam say olsun.
a. T
um m N tam saylar icin, t(3 5 (2m + 1)) > k olmasn saglayan bir N tam says bulundu
gunu
g
osteriniz.
b. Her m pozitif tam says icin, am 3 bir tek say ve t(a1 a2 am ) = k olacak bicimde bir (ai )
i=1 tam
saylar dizisi bulundu
gunu g
osteriniz.
(Okan Tekman)
7 K, dar acl bir ABC u
cgeninin ic b
olgesinde yer alan bir nokta ve ARBP CQ, koseleri ABC u
cgeninin cevrel
cemberi nn u
st
unde bulunan dsb
ukey bir altgen olsun. K den gecen ve ya A da teget olan cemberin
AP do
grusunu ikinci kez kesti
gi nokta A1 , K den gecen ve ya B de teget olan cemberin BQ do
grusunu
ikinci kez kesti
gi nokta B1 , K den gecen ve ya C de teget olan cemberin CR dogrusunu ikinci kez kesti
gi
nokta C1 ise,


|P A1 | |QB1 | |RC1 |
,
,
min
1
|AA1 | |BB1 | |CC1 |
oldu
gunu kantlaynz.
(Fehmi Emre Kadan)
23

8 2011 kentin bulundu

gu C
izgistandaki her kent ikilisi icin, C
izge Hava Yollar (C
HY) tarafndan bu kentlerden yalnzca birinden di
gerine tek y
onl
u olarak ucak seferleri d
uzenlenmektedir. Her kentin kalks noktas
oldu
gu seferlerin says ile vars noktas oldugu seferlerin saysnn farknn mutlak degeri k yi asmamak
kosuluyla bu seferler nasl d
uzenlenirse d
uzenlensin, C
izgistann herhangi bir kentinden herhangi baska bir
kentine yalnzca C
HY seferlerini kullanarak ulasmak m
umk
un olmaktadr. k nin alabilecegi en b
uy
uk de
geri
belirleyiniz.
(Azer Kerimov)
9 p bir asal say, n bir pozitif tam say olsun ve Zpn = {0, 1, . . . , pn 1} olsun. Her a, b Zpn icin, (a + b + pab,
a + b + pab nin pn ye b
ol
um
unden kalan gostermek u
zere),
f (a) + f (b) f (a + b + pab)

(mod pn )

kosulunu sa
glayan kac f : Zpn Zpn fonksiyonunun bulundugunu belirleyiniz.
(Okan Tekman)

24

53. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2012

1 A = {1, 2, . . . , 2012}, B = {1, 2, . . . , 19} ve S de A nn t
um altk
umelerinin k
umesi olsun. Her A1 , A2 S icin,
f (A1 A2 ) = min{f (A1 ), f (A2 )} kosulunu saglayan t
um f : S B fonksiyonlarnn saysn belirleyiniz.
(Selim Bahadr)
cgeninin [BC] kenar u
st
unde koselerden farkl bir nokta olmak u
zere; M1 , M2 , M3 ,
2 D, dar acl bir ABC u
M4 , M5 srasyla, [AD], [AB], [AC], [BD], [CD] dogru parcalarnn orta noktalar; O1 , O2 , O3 , O4 srasyla,
ABD, ACD, M1 M2 M4 , M1 M3 M5 u
cgenlerinin cevrel cemberlerinin merkezleri; S ve T de srasyla, AO1 ve
AO2 do
gru parcalarnn orta noktalar olsun. SO3 O4 T dortgeninin bir ikizkenar yamuk oldugunu kantlaynz.
(Selim Bahadr)
glayan t
um a, b, c pozitif gercel saylar icin,
3 ab + bc + ca 1 kosulunu sa



1
1
1
a + b + c + 3 8abc
+
+
a2 + 1 b2 + 1 c2 + 1
oldu
gunu g
osteriniz.
(Fehmi Emre Kadan)
cgeninin icte
get cemberi [BC], [CA], [AB] kenarlarna srasyla, D, E, F noktalarnda de
giyor. A
4 Bir ABC u
noktasnda gecen ve BC do
grusuna D de teget olan cember ise, [BF ] ve [CE] dogru parcalarn srasyla, K
ve L noktalarnda kesiyor. E den gecen ve DL ye paralel olan dogru ile F den gecen ve DK ye paralel olan
do
gru da P noktasnda kesisiyor. R1 , R2 , R3 , R4 srasyla, AF D, AED, F P D, EP D u
cgenlerinin cevrel
cemberlerinin yarcaplar olmak u
zere, R1 R4 = R2 R3 oldugunu kantlaynz.
(Fehmi Emre Kadan)
5 Hangi n pozitif tam saylar icin, her biri n ile bol
unen n tane tam saynn karelerinin toplam olarak
yazlabilen her pozitif tam saynn, hicbiri n ile bol
unmeyen n tane tam saynn karelerinin toplam olarak
da yazlabilece
gini belirleyiniz.
(Sahin Emrah)
6 Arda ile Basak 1 m bir satranc tahtas ve u
zerlerinde 1 den 2012 ye kadar tam saylarn yazl oldu
gu
2012 tasla bir oyun oynuyorlar. Her hamlede Arda bir tas seciyor ve Basak bunu tahtann istedi
gi bos
bir karesine yerlestiriyor. Bu bicimde yaplan k hamle sonucunda secilen taslar tahtaya artan bir srada
yerlestirilmisse, oyunu Basak; de
gilse, Arda kazanyor. Hangi (m, k) ikilileri icin Basakn oyunu kazanmay
garantileyebilece
gini belirleyiniz.
(Azer Kerimov)
7 Bir r rasyonel says ve bir n pozitif tam says icin, Sr (n) = 1r + 2r + + nr olsun. Sonsuz coklukta n
c
pozitif tam says icin, Sa (n) = (Sb (n)) olmasn saglayan b
ut
un a, b pozitif rasyonel saylarn ve c pozitif
tam saylarn belirleyiniz.

(Omer
Faruk Tekin)
8 ABC
uzlemde yer alan birbirinden farkl A, B, C, A0 , B 0 , C 0 noktalar icin,
= A0 B 0 C 0 olacak bicimde d
ABC u
cgeninin a
grlk merkezi G noktas olsun. G den gecen A0 merkezli cember ile [AA0 ] capl cember A1
noktasnda, G den gecen B 0 merkezli cember ile [BB 0 ] capl cember B1 noktasnda, G den gecen C 0 merkezli
cember ile [CC 0 ] capl cember de C1 noktasnda kesisiyorsa,
|AA1 |2 + |BB1 |2 + |CC1 |2 |AB|2 + |BC|2 + |CA|2
oldu
gunu g
osteriniz.
(Fehmi Emre Kadan)

25

9 T
um pozitif tam saylarn k
umesinin Z+ ile, t
um asal saylarn k
umesini de P ile gosterelim.
A ve S, Z+ nn altk
umeleri olmak u
zere; A nn t
um a elemanlar ve 0 b < a kosulunu saglayan t
um b tam
saylar icin, b s1 + s2 + + sn (mod a) ve 1 n N olacak bicimde S ye ait s1 , s2 , . . . , sn saylarnn
bulunmasn sa
glayan bir N pozitif tam says varsa, A k
umesine S-uygun diyelim.
P k
umesi S-uygun olacak ve Z+ k
umesi S-uygun olmayacak bicimde Z+ nn bir S altk
umesini bulunuz.
(Umut Varolg
unes)

26

54. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2013

1 Bir n pozitif tam says icin, n den k
ucu
k ve n ile arasnda asal olan pozitif tam saylarn says (n) ile
g
osterilmek u
zere,
2n + (n (n) 1)! = nm + 1
esitli
gini sa
glayan t
um (m, n) pozitif tam say ikililerini bulunuz.
2 20132013 bir satranc tahtasnn birim karelerine, her birim karede en cok bir tas olacak ve birim karelerden
olusan her 19 19 karede de en az 21 tas olacak bicimde en az kac tas yerlestirilebilecegini belirleyiniz.
b ve C
b aclarnn
3 B
olcu
leri farkl olan dar acl bir ABC u
cgeninin cevrel cemberinin merkezi O ve ic te
get
cemberinin merkezi de I dr. [BC], [CA], [AB] kenarlarnn orta noktalar srasyla, D, E, F ve I dan [AB]
ye inilen dikmenin aya
g T olsun. DEF u
cgeninin cevrel cemberinin merkezi P ve [OI] dogru parcasnn orta
noktas Q olmak u
zere, A, P , Q noktalar dogrudas ise,
|BC|
|AO|

=4
|OD|
|AT |
oldu
gunu kantlaynz.
gini sa
glayan t
um (m, n) pozitif tam say ikililerini bulunuz.
4 m6 = nn+1 + n 1 esitli
cgeninin ic te
get cemberinin [BC] kenarna teget oldugu nokta D ve merkezi I; [ID] do
gru
5 Bir ABC u
parcasnn orta noktas ise T olsun. I dan AD dogrusuna cizilen dikme AB ve AC dogrularn srasyla,
K ve L noktalarnda; T den AD ye cizilen dikme de bu dogrular srasyla, M ve N noktalarnda kesiyor.
|KM | |LN | = |BM | |CN | oldu
gunu gosteriniz.
6 2 x, y, z 2 ve x2 + y 2 + z 2 + xyz = 4 kosullarn saglayan t
um x, y, z gercel saylar icin,
z(xz + yz + y)
K
xy + y 2 + z 2 + 1
olmasn sa
glayan en k
ucu
k K gercel saysn belirleyiniz.
\ = m(DEC)
\ =
7 Dsb
ukey bir ABCD d
ortgeninde k
osegenlerin kesisim noktas E olmak u
zere, m(EDC)
\ kosulu sa
\) + m(EBF
\) = m(BF
\
m(BAD)
glanyor. [BC] kenar u
st
undeki bir F noktas icin, m(BAF
E) ise,
A, B, F , D noktalarnn cemberdes oldugunu gosteriniz.
8 T
um x, y gercel saylar icin,
f (x2 ) = f (x)2 2xf (x)
f (x) = f (x 1)
1 < x < y = f (x) < f (y)
kosullarn sa
glayan b
ut
un f : R R+ fonksiyonlarn belirleyiniz.
9 Bir u
lkedeki n kentten bazlar arasnda, herhangi iki kent arasnda ulasm olanakl klacak ve her kentten
en az k sefer olacak bicimde karslkl ucak seferleri yaplmaktadr. Bu seferlerin, nasl d
uzenlenmis olurlarsa
olsunlar, n k hava yolu sirketi arasnda, herhangi bir kentten bir digerine ayn hava yolu sirketini birden
fazla kere kullanmadan gitmek m
umk
un olacak bicimde paylastrlabilecegini kantlaynz.

27

55. Uluslararas Matematik Olimpiyat Takm Secme Snav - 2014

1 (1, 2, . . . , 2014) 2014-l
us
un
un, her 1 i < j 2014 icin, i + ai j + aj kosulunu saglayan (a1 , a2 , . . . , a2014 )
perm
utasyonlarnn saysn belirleyiniz.
2 T
um x, y gercel saylar icin,
f (f (y) + x2 + 1) + 2x = y + (f (x + 1))

kosulunu sa
glayan b
ut
un f : R R fonksiyonlarn bulunuz.
cgeninin ic teget cemberinin merkezi I noktas ve yarcap r, cevrel cemberinin
3 |AC| > |AB| olan bir ABC u
c
merkezi O noktas ve yarcap R, [BC] kenarna ait ds teget cemberinin merkezi JA ve yarcap ra dr. I
te
get cemberin [BC] kenarna de
gme noktas D olmak u
zere, B ile D arasnda yer alan bir E noktas
Alan(IEJA ) = 2 Alan(IEO)
kosulunu sa
glyorsa,
|ED| = |AC| |AB| R = 2r + ra
oldu
gunu g
osteriniz.
glayan t
um (m, n) pozitif tek say ikililerini bulunuz.
4 n | 3m + 1 ve m | n2 + 3 kosullarn sa
5 Bir ABC u
cgeninin ic b
olgesindeki bir P noktasn merkez alan bir cember [BC], [CA], [AB] kenarlarn
srasyla, A1 ve A2 , B1 ve B2 , C1 ve C2 noktalarnda kesiyor. A1 , A2 , P noktalarndan gecen cemberin merkezi
A0 noktas; B1 , B2 , P noktalarndan gecen cemberin merkezi B 0 noktas; C1 , C2 , P noktalarndan gecen
cemberin merkezi de C 0 noktas olmak u
zere, AA0 , BB 0 , CC 0 dogrularnn noktadas oldugunu kantlaynz.
6 a2 + b2 + c2 = 1 kosulunu sa
glayan t
um a, b, c negatif olmayan gercel saylar icin,

a+b+

b+c+

c + a 5abc + 2

oldu
gunu kantlaynz.
\
cgeninin icinde yer alan bir P noktas m(P[
AC) = m(P
CB) kosulunu saglyor. [P C]
7 Dar acl bir ABC u
do
gru parcasnn orta noktas D ve AP dogrusu ile BC dogrusunun kesisim noktas E olmak u
zere, BP ve
\ + m(BAP
\) = 180 oldugunu kantlaynz.
DE do
grular Q noktasnda kesisiyor. m(BCQ)
8 (an )
cin,
n=1 dizisi, a1 = 5, a2 = 6 ve n 2 i
an+1 = an + (a1 + 1)(2a2 + 1)(3a3 + 1) ((n 1)an1 + 1)((n2 + n)an + 2n + 1)
kosullarn sa
glasn. Bir n pozitif tam says icin, p asal says nan +1 tam saysn bol
uyorsa, m2 5 (mod p)
denkli
gini sa
glayan bir m tam says bulundugunu kantlaynz.
9 Baslangcta 2014 2014 bir satranc tahtasnn sol alt kosesindeki birim karede bulunan yesil trtllardan
her biri herhangi bir anda bulundu
gu birim karenin sagndaki veya u
st
undeki birim kareye, baslangcta bu
tahtann sol u
st birim karesinde bulunan kahverengi trtllardan her biri de herhangi bir anda bulundu
gu birim
karenin sa
gndaki veya altndaki birim kareye gecebiliyor. T
um trtllar yolculuklarn tamamladklarnda
tahtann her birim karesinden en az bir trtln gecmis oldugu gozleniyorsa, tahtadaki toplam trtl saysnn
en az kac olabilece
gini belirleyiniz.

28