You are on page 1of 8

LUAT DAN SU" 2S

MOT SO KIEN NGHI HOAN THIEN CAC QUY DINH CUA


B 6 L U A T D A N Sl/NAM 2005 VE HINH THUC HOP DONG

LE MINH HUNG*

Tom tat: Bdi viet trinh bdy nhiing bdt thira nhan va quy djnh trong phap luat cita
cap cua cde quy dinh trong Bg ludt Ddn hau het cac qudc gia^.
su (BLDS) ndm 2005 vi hinh thuc cua hgp Tuy theo quan nidm phap ly khac nhau
dong ddn su. Theo tae gid, quy dinh vi ma cac he thdng phap luat trdn the gidi quy
hinh thiie hgp dong trong BLDS 2005 vdn dinh yeu td hinh thuc hgp ddng co phai la
con nhieu bdt cap nhu chua nhdt qudn vdi dieu kien bat bugc de hgp dong co hidu
cdc quy dinh khdc trong he thong phdp lyc hay khdng. O Viet Nam, hinh thiic ciia
ludt, chua phil hgp vcri yeu cdu cua thuc te. giao djch dan su ndi chung, hgp ddng dan
Tit do. tdc gid dua ra nhirng kien nghi cu sy noi rieng, la dieu kien co hieu lyc ciia
the de hodn thien cdc quy dfnh cua BLDS hgp ddng trong trudng hgp phap lugt co
2005 lien quan den cdc ngi dung ndy. quy djnh^. Qua thuc tidn ap dung nhung
Bat vdn de. quy djnh nay da bpc Id nhieu bat cap. Bai
Ban chat eiia hgp ddng la su thda thuan viet nay phan tich nhirng bat cap trong cac
giiia cac ben nham lam phat sinh, thay doi quy djnh ve hinh thirc hgp ddng va dua ra
cham diit quyen va nghTa vu dan syV Mgt mpt sd kien nghi hoan thien phap lueit ve
trong nhung thanh td quan trgng cua su van de nay.
thoa thuan chinh la y chi va su gap gd y 1. Quy dinh chung ve hinh thirc hgrp dong
chi cua cac ben. Nhung y chi la yeu td tai khoan 1 Dieu 124 va khoan 1 Dieu 401
bdn trong, la mong muon chii quan ciia BLDS 2005
moi ngudi. Y chi ciia con ngudi va ndi Bat cap: Trong BLDS 2005, vdn dd hinh thirc
dung cua y chi do se khdng dugc ngudi giao djch dan su va hinh thiic hgp dong, giai
khac biet den neu nd khong dugc bieu lg quyet hau qua phap ly khi hgp ddng vd hieu ve
ra ben ngoai dudi nhirng hinh thiic khach lunh thiic, thdi hieu khdi kien cdng nhan hoac
quan nhit dinh. Bdi vay, de y chi cua cac tuyen bd hgp dong vd hieu ve hmh thiic dugc
bdn trong hgp ddng ed the dugc cdng bd quy dinh tai nhieu dieu luat khac nhau, cu the
ra ben ngoai, nham tao lap bang chiing diem d, khoan 1 Didu 122, Didu 124, Didu 401,
ciia hgp ddng va xac djnh thdi diem giao
kdt hgp dong, trong phap luat va ca trong ^ Phap luSt hop dong ciia cac nucrc Phap, My, v i
nhi6u nir6c khac dfiu khdng phu nhSn vai tr6 va s\r anh
thyc tidn phap ly cua nhidu he thdng phap hirong quan trpng cua hinh thiic hgp d6ng. Xem them,
luat trdn thd gidi ludn doi hoi hgp ddng Pham Duy NghTa (Cb), Tun hieu phdp ludi ^oa Ky trong
phai dugc thd hidn dudi mgt hinh thiic dieu kien Viet Nam hot nhdp kinh le khu vuc va the gidi,
Nxb. CTQG, H 2001, tr. 177 - 83; Corinne Renault -
khach quan nhSt dinh, ggi la hinh thirc Brahinsky, Dai citang ve phdp ludt hap ddng (Dg: TrSn
hgp dong. Hinh thiic cua hgp dong dugc Dire Son), Nxb. VH-TT, H. 2002, tr. 64; Mc Kendrick
E., Contract Law, 4* ed., Macmiilan, London 2000, tr.
* TS Luat hpc, giang vien Khoa LuSt DSn sir, 74-9; Richard Stone, The Modern Law of Contract, 5""
Tnrcmg DH Lu$t Tp. H6 Chi Minh. ed.. Cavendish, London 2002, tr. 73 - 4.
' t>i6u 388 BLDS 2005. ' Khoan 2 Dilu 122 BLDS 2005.
26 TA P CHI KHOA HOC PHAP LY SO 1/2013

Didu 134, va Didu 401 BLDS 2005. Khoan I lua chgn thd hi?n hinh thirc hgp dong bang
Didu 124 quy djnh: "Giao dich ddn su dugc nhidu hinh thiic khac nhau.
thi hien bang Idi ndi. bdng vdn bdn hogc bdng Thu hai, so vdi khoan 1 Didu 124 thi khqan
hdnh vi cu thi". Khoan 1 Didu 401 BLDS 2005 1 Dieu 40 i nhae lai ingt each khdng dSy dii quy
Cling quy djnh: "Hgp ddng ddn sir co the duac djnh tai khoan 1 Didu 124: khoan 1 Didu 124
giao kit bdng ldi ndi. bdng vdn bdn hoac bdng CO bao nhieu hinh thiic giao dich, thi khoan 1^
hdnh vi cu thi. khi phdp ludt khdng quy djnh Dieu 401 ciing liet ke bay nhieu hinh thirc hppi
logi hgp ddng dd phdi duge giao kit bdng mgt ddng tuong irng. Dudi goc do he thong, hppi
hinh thuc nhdt dinH\ Xem xet ky ndi dung ciia ddng la mpt loai giao dich dan su va cac quyi
cac didu luat nay. tac gia cho rang quy djnh nay dinh trong phSn giao djch dan sy (phinchungji
bdc lg mdt sd bat cap cSn dugc nghidn cim, duong nhien dugc ap dung doi ven hgp dongr
hoan thien. Cu the: (phSn ridng). Xet vd mat ky thuat, khi cungdifiu,
Tha nhdt. ca khoan 1 Didu 124 va khoan I chinh mgt van de, neu ngi dung dd da dugc quy,
Didu 401 deu chi nhic ddn cac hinh thtic xac dinh d phan chung thi phan rieng khdng can,
djnh don nhat ciia hgp ddng. Phuang phap quy phai nhae lai npi dung dd nira, trir trudng hgp'
dinh tlieo kidu liet ke lam cho ngi dung dieu do la quy djnh dac thii, co npi dung khac biet so'
luat ro rang, cu thd, nhung phuang phap thudng vdi quy djnh trong phan chung. Ndi dung quy'
cd nhugc diem la khdng bao quat va de bo sot djnh tai khoan 1 Dieu 401 nhae lai toan bp noi'
nhiing trudng hgp khac. 6 day, dieu luat da dung cita dieu luat da cd trong phan chung la'
gidi ban danh sach cac hinh thiic don nhat ciia khdng can thiet vi nd lam cho ngi dung dieu luat'
hgp ddng: lai ndi, vdn bdn, hoac hdnh vi cu the. trd nen dai dong, nhung lai khdng chiia dyngi
Dieu do ciing co nghta la didu luat da thieu tinh nhung ngi dung mdi hay dua ra mgt trudng hop i
bao quat. Dua trdn nguyen tac ty do, tu nguyen khac bidt nao. Vi vay, thidt nghT didu luat nayi
trong phap luat hgp ddng, cac ben chii the dugc can dugc bidn soan lai cho tinh ggn hon. \
chgn each the hidn y chi, hgp dong bang bat ky Kien nghi: Nhu da phan tich trong phin trSn,;
hinh thuc nao, tham chi co the sii dung ddng phap luat hien hanh quy dinh ve hinh thiic hppr
thdi nhieu hinh thiic. Vi du: trong mpt vu viec dong chi bao gdm ba hinh thiic nhu hien n^,
thyc te^, A da gpi dien cho dai didn ciia cdng ty la ban chd qua muc quyen ty do hgp dong vi,
B de de nghi cong ty B cho A mua bao hiem khdng phil hgp vdi yeu cau ciia thuc tien. Nha^
d to (ldi ndi) va A ddng y chuyen tien phi bao lam luat can quy djnh ve hinh thiic hgp dong
hidm vao tai khoan cua cong ty B theo miic theo hudng md de vira dap iing yeu cau ciia'
phi bao hiem xac dinh (hanh vi). Nhan du tien thyc tidn, vira bao dam quyen tu do hgp ddng;'
phi bao hiem tu A, cdng ty B ddng y cap cho qua dd tao didu kien thuan Igi cho cac giao dich'
A dieu khoan bao hidm, giay chiing nhan bao dan su phat trien buih thudng, ddng thdi cung'
hiem/don bao hiem hgp le (van b^n). Trong de hoa nhap vdi xu hudng phap luat tien tieni
trudng hgp nay, cac ben da su dung ddng thdi tren the gidi. Theo do, luat can thiia nhan W
nhieu hinh thiic the hidn giao ket hgp ddng, chii ky hinh thirc bieu hieu khach quan nao cuahgpi
khdng chi la mot hinh thiic don nhat. ddng mien sao hinh thiic do cd the chiing ininhi
sy tdn tai thyc te cua hgp dong, va co the dieoi
Nhu vay, thyc tidn cho thay, hinh thiic cua
dat chinh xac y chi dich thyc cua cac ben trong;
hgp ddng khdng chi la ldi noi, van ban, hay
hgp ddng, ma vdi cac hinh thirc dd, cac ben (A
hanh vi ma co thd la bang bit ky hinh thirc nao,
thd luu trii va tiiam chieu khi can thidt r
hoac bang sy ket hgp sir dyng ddng thdi nhidu
hinh thirc khac nliau. Do do, khoan 1 Didu 124 Diem nay can hgc hoi kinh nghiem cua Cflng
can dugc sira doi theo hudng md rgng kha nang udc Vidn 1980^, Bg nguyen tac ciia UNIDROlt
* Xem ban an s6 195/2007/KDTM-PT ngay
09/10/2007 cua T6a Phiic thIm TANDTC t^i Ha Npi ^ Dieu 11 Cong udc ciia Li€n hi^p qudc ve hpp wRl
ve "Tranh ch5p hgp d6ng bao hiSm". mua ban. hang hoa quoc t£ - Cong udc Vien - CISG -1980.
LUAT DAN s i r 27
vd hgp ddng thuang mai qudc td^, va Bd nguyen djnh ma con ngudi co the nhin thay, nhan thirc
tac chung cua Lu^t Hgp ddng chau Au^ vd viec dugc va dgc dugc ngi dung ciia hgp ddng dugc
cdng nhan cac hmh thirc khac co thd dien dat thd hien d fren do. Nhiing dang vat chat khong
dugc ngi dung hgp ddng ma cac ben co thd xuat CO hinh dang xac dinh hoac khdng the nhin thiy
trinh lam bang chiing khi cd tranh chip. Nhung dugc, hoac khdng the dien dat dugc ndi dung
can luu y, hau het nhiing didu khoan kd tren hgp ddng thi khdng the dugc coi la hinh thirc
khong phai dd dieu chinh mpi loai hgp ddng, ciia hgp ddng.
ma chii yeu !a dieu chinh trong Imh vyc hgp Bong thdi can sii-a doi quy dinh tgi khodn I
dong thuong mai hoac mua ban hang hda qudc Bieu 401 nhu sau:
te. Bdi vay, khi thiet ke didu khoan quy djnh vc Khoan 1 Dieu 401: "Hgp ddng dan su co the
hinh thiic hgp ddng trong BLDS, chiing ta can dugc giao ket bang nhirng hinh thirc duac quy
tinh den nhiing hgp dong dan sy lien quan tdi dinh tgi khodn 1 Biiu 124 cua Bo lugt ndy".
cac tai san quan trgng hoac lien quan tdi trat ty Ve ky thuat, bang phuang phap dan chieu,
cong cdng, nhu nha d, dat dai, bat dpng san, khoan 1 Dieu 401 (siia ddi) co ngi dung ngan
tau bien, tau bay, cac phuang tien giao thdng ca ggn, chat che, vira tranh sy trimg lap, nhung
gidi khac... Tir nhan thiic tren day, tac gia kidn cung vira khac phuc dugc tiiidu sot ciia khoan
nghi sira ddi, bd sung cac quy djnh true tidp ve 1 Dieu 401 hien nay. Ve ngi dung, quy dinh
hinh thirc hgp dong nhu sau: nay nham bao dam su thdng nhat trong cac quy
Boi vdi khodn 1 Bieu 124, de nghi sii-a doi, dinh ve hinh thiic ciia hgp ddng vdi hinh thiic
bo sung nhu sau: "Giao djch ddn sir dugc thi ciia giao dich dan sy noi chung dugc quy djnh
hi$n bdng lai noi. bdng vdn bdn, bdng hdnh vi tai Dieu 124. Theo do, hmh thiic ciia hgp ddng
cu thi, bdng cdc hinh thuc vdt chdt hiiu hinh khdng chi bao gdm nhiing hinh thiic dugc liet
khdc md co thi diin dgt dugc y chi cua cdc ben ke Cling nhae nhu each quy djnh cu, ma con cho
vd chung minh dugc su ton tgi cua giao dich, phep cac ben co the xac lap hgp ddng bang bat
hogc bdng su ket hgp ciia hai hay nhieu hinh ky hinh thiic vat chat hiru hinh nao, hoac co the
thae ke trin". ket hgp tir hai hay nhidu hinh thiic khac nhau,
Ndi dung dieu luat nay da md rpng them cac trif trudng hgp phap luat quy dinh hgp ddng
hinh thirc khac cua giao djch ngoai 3 hmh thirc phai tuan theo mpt hinh thiic bat bupc.
da dugc Het ke trong Dieu 124 hidn nay, ddng Vi du: Hgp ddng cd the dugc lap ddng thdi
thdi ciing du lieu ca trudng hgp giao djch dugc bang van ban, bang thu dien tir (hoac gpi dien
lap bang sy kdt hgp nhieu hinh thiic khac nhau. thoai) va bang hanh vi: A giri thu dien tir cho
Su md rgng danh sach cac hinh thiic nhu tren B de de nghi giao kdt hgp ddng, vdi cac dieu
cho phep cac ben dugc lya chgn hinh thuc giao khoan cy the dugc ghi trong van ban dinh kem.
dich mgt each linh hogt. Hon nira, viec xac djnh Ngay sau do, B da giri thu tra Idi bang van ban
hinh thiic hgp ddng khdng chi dya tren cac hinh chap nhan hSu hdt cac ngi dung ciia de nghi,
thiic CO san nhu quy dinh hidn hanh, ma con nhung cd neu y kidn sua doi mpt sd ngi dung
bao gdm bat ky hinh thiic vat chit nao, nhung cu the ve gia cua hgp ddng so vdi gia ma A da
phai tuan thu tidu chi xac dinh tdn tai dudi dang de nghi, va kem theo dieu kidn: neu A ddng y
"vat chat hiiu hinh" va "cd the dien dat dugc vdi nhung dieu B noi thi hay mang hang hoa
y chi cua cac ben". Tinh chat "vat chit", "hiiu den giao cho B tai dja chi xac djnh. Trdn thuc
hinh" la tinh chat vat ly rat quan trgng, the hien td, A da nhan dugc thu tra ldi cua B va da tu
su tdn tai khach quan ciia hgp ddng - nghTa la thyc hidn diing nhiing gi ma B yeu cau. Trong
hgp ddng phai tdn tai dudi dang vat chit xac trudng hgp nay cd the kdt luan rang hgp ddng
giiia A va B da dugc giao kdt. Trong do, B la
" Di6u 1.2 Bo nguyen t3c cQa UNIDROIT ve hop ngudi dd nghi va A la ngudi chap nhan de nghi.
dong thucmg m^i quoc te.
Day la hgp ddng dugc the hien bdi su kdt hgp
' Khoan 2 DiSu 2: 101 Bo nguyfin tac Luat hgp
d^ng Chau Au. bang nhidu hmh thirc khac nliau: ca thu didn tii
28 TAP CHI KHOA HOC PHAP LYS61/2011
(hoac ldi noi), bing van ban ma Ada giri cho B, ddng phai lap bing van ban. Vi du: hgp dongv^
bing van ban ma B dua ra de nghi mdi vdi A, nha d theo quy dinh tai khoan 3 Didu 93 Luiil
va ca bing hanh vi cu the ciia A khi thyc hidn Nha d, hoac hgp ddng hgp dong thirong mai
hgp ddng. dugc quy djnh trong Luat Thuang mai 2005:
Mdt khdc, each quy djnh nay ciing dd cao hgp ddng mua ban hang hoa (khoan 2 Dieu 24),
nguyen tic ty do cam kdt, thda thuan. Tinh than hgp dong mua ban hang hda qudc td (khoan 2
CO ban cua nguyen tic tu do cam ket, thoa thuan Dieu 27), hgp dong dich vu ma phap luat qi^
thd hidn d chd "cde bin tham gia trong quan dinh phai dugc lap thanh van ban (khoan 2
hii ddn su co quyin tu do the hi^n y ehi. tu do Dieu 74), hgp ddng djch vu khuyen mai (DiSu
lua chgn doi tdc. lu do lira chgn cdc hinh thiic 90), hgp ddng djch vu quang cao thuoaig mai
vd cdc logi giao dich cung nhu tu do lif a chon (Didu 110), hgp ddng djch vu trung bay, gioi
cdc diiu kien ciia giao dich md minh tham gia thieu hang boa, djch vu (Dieu 124)...
..."^ Ddng thdi trong quy dinh mdi cung can Xet ve mat van ban, chiing ta thiy da co sir
luge bo doan "khi phdp ludt khong quy dinh thidu nhit quan gi&a quy djnh tai khoan 2 DiSi-
logi hqp ddng do phdi dugc giao kit bdng mgt 401 so vdi quy djnh tai 2 Didu 124 BLDS 2005
hinh thuc nhdt dinh", lam cho ngi dung trd nen cac quy djnh trong phan rieng, va quy dinhliei
ngin gpn va hgp ly ban. Bdi Id, day la quy djnh quan ciia phap luat chuydn nganh. Dieu nay
ca ban ve hinh thiic cua hgp ddng, ndn khdng dan tdi hau qua la, ddi vdi cac hgp dong ma
can thidt phai dua them doan tren vao. Neu cac phap luat quy dinh la phai dugc lap bang var
ben CO thoa thuan khac hoac phap luat quy dinh ban ma cac ben khdng tuan thu, thi khdng r6 se
khac thi do la nhiing ngoai Id, se dugc dieu chi- can phai can cii vao quy dinh nao dd giai quyft,
nh trong mdt dieu khoan ridng, cu the la khoan Vi du: Theo Didu 492 BLDS 2005, hgp dong
2 Didu 401 BLDS 2005, nhu dugc phan tich thud nha d dudi 6 thang thi bat budc phai diroc
trong muc tiep theo dudi day. lap bang van ban. Gia sii trdn thuc te, cac ben
2. Quy dinh ve hinh thirc bat bugc cua hop da lap hgp dong bang mieng, thi giai quyet the
dong tai khoan 2 Dieu 122, khoan 2 Dieu 124 nao (?). Theo quy djnh tai Didu 492 BLDS
va khoan 2 D i k 401 BLDS 2005 2005 la quy pham menh lenh: "hgp donglh^
Bat cap. Theo quy dinh tai khoan 2 Didu nhd phdi dugc lap thdnh vdn bdh'\ Khi cac
122, hinh thiic la dieu kidn co hieu iuc cua giao ben khdng tuan thii quy dinh nay thi hinh thur
djch trong trucmg hgp phap luat cd quy djnh. ciia hgp ddng la khdng hgp phap. Dya vao qig'
Theo khoan 2 Dieu 124, neu phap luat c6 quy dinh ciia BLDS 2005, thi trudng hgp nay cun^
djnh hinh thiic giao djch bat bugc, thi hinh thiic khdng biet cd bi coi la vi pham quy djnhve
do CO the la: van ban, hoac van ban co cong hinh thiic hay khdng. Bdi le, neu ap dung qi?
chiing, chiing thyc, hoac dang ky, xin phep. djnh tai khoan 2 Dieu 122 va khoan 2 Dieu 124,
Khi nghien ciiu cac quy djnh nay, tac gia nhan thi hgp ddng thue nha ndi tren la khdng hop
thay npi dung ciia chiing con nhieu bat cap, cu phap, vi khoan 2 Dieu 124 quy djnh rd: ''Tron^
the nhu sau: tfuang hop phdp ludt co quy dinh giao dfchdm
Thu nhdc ddi chieu hai dieu luat nay, ta thiy sir phdi dugc the hien bdng vdn bdn, phdi con^
quy dinh tai khoan 2 Didu 124 co quy djnh chung hogc chung thuc. phdi ddng ky ho^:^
hinh thiic bat budc ciia giao dich bao gdm ca phep thi phdi tudn theo cdc quy dinh do".
"van ban", nhung quy djnh ve hinh thirc ciia Nhung neu dua vao quy dinh tai khoan 2
hgp ddng tai Didu 401 da bd quy djnh "bdng Dieu 401 thi hgp dong thud nha noi tren khong
van bdn". Trong cac quy djnh khac vd hgp bj coi la trai phap luat vi dieu luat nay chi quy
ddng thdng dung, hgp dong bao dam, hgp ddng djnh: "Trong trudng hap phdp lugt CO quy 0
thuong mai... deu co quy djnh mpt so loai hgp hgp ddng phdi dime the hien bdng van banco
cdng chiing hogc chung thuc, phdi ddng k
* Phan nau Thu & Le Thu Ha (Cb), Gido trinh Ludt
Ddnsu, Nxb. CAND, H. 2007, tr. 35. hogc xin phep, thi phdi tudn theo cdc quy #*
LUAT DAN S i r 29

do". Theo quy dinh nay, chi cac hinh thiic hgp ban va ca trong thyc tidn phap luat, neu cac
ddng dugc didu luat liet kd mdi coi la "hinh thiic ben dat cgc ma khdng lam van ban thi coi
hgp ddng" thudc trudng hgp "phap luat co quy nhu hgp ddng dat cgc khdng co hieu lyc'.
dinh" thi mdi bupc phai "tuan thu tiieo quy djnh Tom lai, khoan 2 Dieu 401 lap lai quy djnh
do". Do trong khoan 2 Didu 401 khdng chi ra tai khoan 2 Dieu 124, nhung ndi dung lap lai
hinh thiic bat bugc cua hgp ddng la "van ban", khdng day dii (bd cac hgp dong bit bugc bing
'lieu CO the cho ring viec hgp ddng thue nha van ban thdng thudng). Tuy hai dieu luat cimg
dudi 6 thang khong dugc lap bing van ban thi dieu chinh ve mgt van de, nhung ndi dung
'khong bi coi la vi pham quy djnh ve hinh thuc? khdng nhat quan. Cau hoi dat ra la, phai chang
Nhu vay, phai chang nha lam luat chi xem van quy djnh tai khoan 2 Didu 401 da "vd hidu
'ban la hinh thiic bat bugc bit budc cho mdt so hda" cac quy dinh khac ciia phap luat ve cac
loai giao dich dan sy nhit dinh, chii khdng phai hgp ddng co hinh thuc bat budc bang van ban
'la hinh thiic bat bupc ciia cac hgp ddng (?). (thdng thudng)(?). De co each hieu thong nhit
• Mat khac, xet ve thii ty uu tien ap dung, va tao dieu kien thuan Igi, de dang ban trong
thi quy dinh tai khoan 2 Dieu 124 la quy dinh vide nhan thiic va ap dung phap luat, thidt nghT,
•chung ve hinh thiic giao dich, con quy djrih tai van de nay can phai dugc lam ro.
•khoan 2 Dieu 401 la quy dinh rieng ve hinh thiic Kien nghi. Co the thay quy djnh tai khoan
'hgp ddng - mgt loai giao djch dan sy chuyen 2 Didu 401 con thieu sdt, va chua nhit quan
'biet. Vi the, de giai quyet tranh chap ve hinh vdi quy djnh tai khoan 2 Didu 124 BLDS 2005.
'thiic hgp dong, khoan 2 Dieu 401 phai dugc ap Mat khac, each quy djnh mang tinh chat liet ke
3dung uu tien hon so vdi khoan 2 Didu 124. Neu lam cho khoan 2 Dieu 401 vira dai ddng, vira
'suy luan nay la diing, thi ddi vdi cac hgp ddng khdng day dii, vi chua dy lieu dugc het mpi
'chuyen biet ma phap luat co quy djnh bat budc hinh thirc bat bugc ciia hgp dong. Do d6, khoan
phai lam bang van ban, cac ben ciing khdng bat 2 Didu 401 can phai dugc sua ddi, bd sung cho
bugc phai tuan theo. Bdi vi, theo quy djnh tai phil hgp.
khoan 2 Dieu 401, cac ben chi budc phai tuan Mac dii khoan 2 Didu 124 khdng du lieu tat
' theo khi hinh thiic hgp ddng dugc lap bang van ca cac hinh Ihiic bat bugc cua hgp ddng, nhung
iban c6 cdng chiing hoac chiing thuc, phai dang vi day la quy dinh chung vd hinh thiic bat bupc
:ky hoac phai xin phep; trong khi do quy dinh cac loai giao djch dan sy, khdng nhat thidt phai
inay lai khdng bat bugc ddi vdi hinh thiic hgp thd hien day dii cac yeu cau ve hinh thiic hgp
iddng bang van ban nhu quy djnh ciia khoan 2 dong, ndn cd the dugc giii nguyen. Con quy
I Didu 124. djnh tai khoan 2 Dieu 401 la quy dinh ridng
: Vay phai chang, trong trudng hgp phap so vdi khoan 2 Didu 124, va la ngoai Id so vdi
jli4t CO quy djnh hgp ddng phai lap bang van khoan 1 Dieu 401 vd hinh thiic ciia hgp ddng,
jban ma cac bdn khdng tuan thii thi hgp ddng nen can phai dugc sua ddi, bd sung theo hudng:
•do van co hieu lyc? Tuy nhien, khao sat nhieu vua ngan gpn vira dam bao sy nhat quan so vdi
,quy djnh lien quan ddn hinh thiic hgp ddng quy dinh tai khoan 2 Dieu 124 va khoan 1 Didu
ikhdng cho chiing ta cau tra ldi nhu vay. Vi 401.
du: khoan 1 Didu 358 BLDS 2005: "viec ddt Cu the, khoan 2 Bieu 401 nen duac sua
icgcphdi dugc lap thdnh van bdn". Theo quy ddi, bo sung nhu sau:
idjnh nay thi van ban la hinh thiic bat budc "2. Trong trudng hgp cdc bin co thoa thudn
;cua hgp ddng dat cpc. Gia su khi dat cgc, cac hoac phap luat co quy djnh hgp ddng phai dugc
i;ben khdng lap van ban thi viec dat cgc co gia
;tri hay khong? Ndu chidu theo quy dinh tai ' Theo quy dinh tai Nghj quyet 01/2003/NQ-HDTP
, khoan 2 Didu 401 nhu vira phan tich, van ban ngay 16/4/2003 ciia H6i dong IhSm phan - TAND tfii
cao thi hgp dong dat cpc chi co hieu lire n£u dugc bSng
jkhdng phai la dieu kien bat budc vd hinh thiic
van ban. Nhu vSy, nfiu hop dong dat cgc khong dugc
;,ciia hgp dong dat cgc. Tuy vay, vd mat van lap bang van ban thi khong co hieu lire.
30 TAPCHIKHOA HQC PHAP LYSO 1/2011

thd hien bdng hinh thac nhdt dinh thi hgp dong vudng mac sau day:
phdi dugc giao kit theo dung hinh thuc do." Thu nhdt, quy dinh nay cd su mau thuan vj
6 day, viec cac ben thda thuan khdc hoac lam vo hieu hoa cac quy dinh khac ve hinli
phap luat quy dinh khae la nhOng trudng hgp thiic hgp dong. Hon nita, ddi chieu vdi cac
ngoai le so vdi quy djnh co ban ciia khoan 1 quy dinh tucmg iing vd hinh thiic hgp ddng\^
(vira dugc ki^n nghi siia ddi, bo sung d phan giai quydt hau qua do vi pham ve hinh thiic, ft]
trdn). So vdi khoan 2 hidn nay, thi quy dinh nky quy djnh nay la khdng chinh xac. Bdi lg, thec_
CO tinh khai quat cao hon va siic tich hon, vi: quy djnh ciia phap luat, co nhieu hgp ddngtii
tiiir nhit, didu luat dy lieu ca trudng hgp "cac vi pham hinh thiic thi khdng dugc toa an cong
ben CO thda thuan khac"; thir hai, npi dung dieu nhan. Vi du: vide dat cpc de bao dam giao k^
luat tuy khdng liet ke cac hinh thiic cu the ciia thuc hien hgp ddng khdng lap thanh van bin,
hgp ddng, nhung cum tir "bing hinh thiic nhat thi khi c6 tranh chip, tda an se khong cong"
djnh" lai bao ham ca nhirng hinh thirc da dugc nhan hgp ddng dat cgc giiia cac ben". Tuong"
liet ke tai khoan 2 Dieu 401 hidn hanh, nhu van ty, hgp dong tang cho nha d khdng dupe l|p-
ban cdng chiing hoac chiing thyc, dang ky, diing hinh thiic va chua hoan tit thii tuc lual-
hoac xin phep. djnh, thi tda ciing khdng the cong nhgn gia Bi-
Ngoai ra, nghTa ciia cum tir nay cdn cd the phap Iy cua hgp ddng". Suy cho cimg thi viec-
dugc giai thich md rdng, bao ham ca nhiing tda an khdng cdng nhan hgp ddng cung co _
lunh thiic khac khong dugc dy lieu trong khoan nghTa la hgp dong chua cd gia tri phap ly, chua _
2 Dieu 401 hien hanh, nhu van ban (hoac bang lam phat sinh quydn va nghTa vu giiia cac ben. _
hanh vi cy the). Vi du: hinh thiic hgp ddng dat Vi theo cac chuyen gia, tren thyc te khdng co
cpc (khoan 1 Didu 358 BLDS 2005), hgp ddng su phan biet dang ke giira hgp ddng khdng co
thue nha dudi 6 thang (Didu 492 BLDS 2005). hidu lyc vdi hgp ddng khdng dugc toa an cong
Hon niia, quy dinh nay ciing cho phep cac bdn nhan do khong chung minh dugc su tdn tai
CO quyen thda thuan hgp dong dugc lap bang cua hgp ddng'^
hinh thuc xac dinh, ndn hinh thiic cac ben thoa Thu hai, quy dinh nay co sy phii nhan cac"
thuan CO the ia bat ky hinh thirc nao ma cac ben quy djnh khac vd ydu ciu hinh tfiiic bit buoc"
cho la phil hgp. Bdi vay, cum tir "bing hinh ddi vdi mgt so loai hgp ddng. Theo quyffinh-
thiic nhat djnh" co y nghTa vira bao dam tinh phap luat, cd mdt sd loai hgp ddng phai dum -
khai quat va siic tich ciia didu luat, vira dam lap vdi lunh thiic xac djnh va cdn phai tuan theo -
bao sy nhat quan vdi cac quy dinh khac co lien nhimg thu tuc bat bugc. Vi du cac ben thd chap -
quan. nha d, the chap quyen sii dung dit... thi hop -
Ngoai ra, trong didu luat con dy lieu ca dong the chap phai dugc lap bang van ban w _
trudng hgp "cac ben co thoa thuan khac". Dua phai thuc hien thii tuc dang ky tai co quan ^ _
ndi dung nay vao day la cin thidt, vi viec lua ky giao dich bao dam theo quy dinh cua phap _
chpn hirih thirc bit bupc cua hgp ddng khdng luat. Ndu khong dang ky thi giao dichflippdoflg
chi quyet dinh cua nha lam luat, ma con la bao dam se khdng co hieu lyc doi vdi ngudi m _
quyen ty do hgp ddng ciia cac ben chu the.
3. Quy djnh tai doan 2 khoan 2 Dieu 401
'" Dieu 358 BLDS 2005; Muc 1 Nghj qup
Bo luat Dan su 2005
01/2003/NQ - HDT? ngay 16/4/2003 ciia Hpi ik "
Bat cgp. Theo doan 2 khoan 2 Didu 401: thim phan TANDTC v^ huong din ap dung p h a p P -
"HtjFp dong khong bi vo hieu trong trudng hgp trong viec giSi quyet m$t so loai tranh ch^p dansyva
CO vi phgm vi hinh thuc. tru truang hap phdp h6n nhan gia dinh. !^
ludt ed quy dinh khdc". Doi chidu vdi quy dinh " Khoan 2 Di6u 467 BLDS 2005, khoan 3 Difiu'' "
tai khoan 2 Didu 122, Didu 134 va trong doan Lu^t Nha o.
" LS Thi BIch Thg, Hinh thtic cua hgp ddng *)'»* -
1 Dieu 401 vira ndu, tac gia nhan thiy quy
/ / va dieu ki4n co hi^u lire cua hgp ddng. Tap chf Luf _
dinh tai doan 2 khoan 2 Dieu 401 co nhiing hgc, s6 02/2002, tr. 44.
LUAT DAN S t / 31
ba". Day co thd dugc coi la "trudng hgp phap khi hgp ddng dugc cdng chimg. Theo Luat Nha
luat CO quy djnh khac". Nhung trong hlu hdt d va Luat Kinh doanh bat ddng san, hgp ddng
cac hgp ddng dugc phap luat quy djnh tuan theo loai nay khdng bupc phai cdng chiing trir trudng
hinh thiic bat huge, chiing ta khdng thd tim thiy hgp cac ben co thoa thuan khac".
quy dinh khac minh dinh "hgp dong vo hieu khi Hon niia, xu hudng chung d Viet Nam
viphgm hinh thuc". Dieu nay khdng cd nghTa la hidn nay la giam bdt quy dinh bit bugc thu
hgp dong khdng bi vo hieu khi vi pham ve mSt tiic cdng ehiing, chiing thyc ddi vdi hgp ddng.
hinh thiic: Trai lai, theo quy djnh tai Dieu 134 Dong thdi, tang cudng quyen ty djnh doat
BLDS 2005, khi phap luat quy djnh giao dich/ ciia duong su: cho phep cac ben dugc ty do
hgp ddng phai dugc lap theo hinh thuc bat bugc quyet djnh la hgp ddng giira hg cd can phai
ma cac bdn khdng tuan thu, thi cung co the bj dugc cdng chiing, chiing thyc hgp ddng hay
toa an tuyen bd vo hieu sau khi da ra quyet djnh khdng^^. Neu quan niem nay dugc chap nhan
bupc cac ben phai thyc hien dimg quy djnh ve thi van de quy dinh ve hinh thiic bat bugc ciia
hinh thiic, nhung mot ho^c cac ben lai khdng hgp dong se bi gidi han pham vi ap dung trong
chiu thyc hien. rat nliieu trudng hgp^^ va nhu vay se co nhung
Nhu vay, quy dinh tai doan 2 klioan 2 Dieu trudng hgp, tuy phap luat khdng quy djnh bat
401 BLDS rd rang la khdng phii hgp va gay ra bugc hgp ddng phai tuan theo hinh thiic cdng
su liuig tiing trong vide nhan thiic va ap dung chiing, chiing thyc nhung cac ben lai ty thda
phap luat, va do vay can dugc bai bd. thuan lya chgn viec tuan thii hinh thiic nhat
Kien nghi. De bao dam tinh thdng nhat, dong dinh la dieu kien cd hieu lyc cua hgp ddng.
bp trong cac quy dinh ve giai quyet hau qua ly Vdi quan niem theo xu hudng mdi nay, phap
cua hgp ddng bj vi pham hinh thiic, can bo quy luat can dy lieu ca nhiing trudng hgp neu tren.
djnh tai doan 2 khoan 2 Dieu 401 • "Hgp ddng Trong thyc tien thuang mai, chiing ta ciing
khdng bi vd hieu trong trudng hgp cd vi phgm thudng thay cac ben co the thoa thuan lya
ve hinh thiic. trir trudng hgp phdp ludt co quy chgn mpt hinh thirc hgp ddng xac djnh lam
dinh khdc".
'" Xem Dieu 93 Luat N h i a 2005, sira doi bo sung
4. Bo sung quy dinh hinh thirc hop dong 2009 va khoan 3 Dieu 67 Luat Kinh doanh bat dgng
la dieu kien co hieu lire cua hgp dong khi cac san 2006.
ben CO thoa thuan " Theo tinh thin Nghj quyit sd 25/NQ-CP
Bat cap. Theo quy dinh tai khoan 2 Didu 122 ngdy 02/6/2010 vd Nghi quyil sd 52/NQ-CP ngdy
10/12/2010 ciia Chinh phii ve doTi gian hoa thii tuc
BLDS 2005, hinh thiic la dieu kien co hidu lyc
hanh chinh thugc pham vi chuc nSng ciia Bg Tir phap
cua giao djch dan su trong trudng hgp phap luat th) nhieu hgp dong, giao djch se khong bat bugc phai
c6 quy dinh. Nhu vay, nha lam luat chi coi hinh cong chiing, trir tnicmg hgp cac ben yeu cau. Tren co
thiic cua giao dich dan sy la didu kien cd hieu so do, Bg Xay dimg da co van ban s6 657/BXD-VP
ngay 5/5/2011 gui Bo Tu phap de nghj siia doi khoan
luc khi dugc phap luat quy djnh cu the. Dieu 3, khoan 5, Dieu 93 ciia Luat Nha 6 theo huong bai bo
nay cho thay nha lam luat chua dy lieu kha nang yeu cSu bat bugc cong chiing doi voi 7 lo^i hgp d6ng
cac ben thoa thuan hinh thiic la mdt dieu kien co vS nha if, bao gom: mua ban, doi, tSng cho, the chip,
thue mua, thue nha 6 ciia cac to chiic co chiic nang
hieu Iuc cua hgp dong. Tac gia cho rang day la
kinh doanh bat dgng san.
mdt diem thieu sot cua khoan 2 Didu 122. _ '^ Theo Th6ng bao so 63/TB-VPCP ngay 28/2/2012
! Tren thyc td, khong hidm cac trudng hgp cac v l k£t luSn ciia Thii tudng Chinh phii ve ig trinh thuc
ben thoa thuan hgp ddng chi cd hieu luc ndu no Ihi phucmg an don gian hoa bSi bo yeu cSu bat bugc
dugc cac ben \^ kdt chinh thiic bang van ban cong chiing hgp dong ve nha or va quyfin sir dung dit:
Tiip tuc thuc iht phuang dn bdt bd yeu cdu bdt bugc
'hoac bang van ban co cdng chiing, chiing thyc. cdng chting ddi vai cdc hap ddng: cho thue quyen sir
Vi du: Doanh nghiep kinh doanh bat ddng san dung ddi. (fuyen sti dung ddt vd tdi sdn gdn lien vai
A ban cho B mgt tda chung cu va cac ben thda ddi: chuyen ddi quyen sic dung ddt ndng nghiep; cho
mu(rn. cho d nhd nhd d; cho thue nhd a, uy quyen
ifliuan hgp ddng chuydn nhugng chi co hieu lyc qudn ly nhd a theo Nghi quyet sd 52/NQ-CP ngdy
• '^ Khoan 3 Difiu 323 BLDS 2005. 10/12/2010 ctia Chinh phu...
32 TAPCHIKHOA HQCPHAPLYSO 1/2013

didu ki?n c6 hidu lyc ciia hgp ddng. Tuong ty, dugc xem la xu h u d i ^ chu dao vi phap luat c5n
cac ben cung cd thd thda thuan viec sua ddi, bo h ^ che bdt sy can thiep cua Nha nuoc vao v^n
sung hgp ddng phai dugc the hi?n bang mdt de lya chgn hinh thiic hop ddng va cin t ^ dilu
hinh thiic xac dinh thi mdi cd hidu lyc. Thyc kien de cac ben tham ty mmh quydt djnh. Nha
tien nay da dugc cac nha soan thao bp Nguyen nude chi nen quy djnh hinh thiic bit buoc d6i
tic hgp ddng thuang mai qudc td Unidroit vdi mgt sd logi hgp ddng vi ly do trat tii cong
tdng ket va dy li?u tgi cac Dieu 2.1.13 "Trong cgng, bao vd ke ydu, luu giit chiing cii khi hpp
cdc cugc ddm phdn, khi mgt ben yiu cdu vi^c ddng cd thdi ban lau dai... Cd nhu vay moi bao
giao kit hgp ddng phu thugc vdo thda thudn dam dugc nguyen tic ty do hgp ddng, dua phap
vi mQl sd vdn di lien quan den ngi dung hogc lugt hgp ddng trd ve dung vj tri va chiic nang
hinh thac, thi hgp dong se chi dugc giao kel ciia nd la bao ve quyen Igi hgp phap ciia cac ben
neu cdc bin dgt dugc thda thudn ve nhiing chii the, dam bao an toan phap ly trong cac giao
vdn di ndy"; hoac quy dinh tai Dieu 2.1.18 vd luu dan sy.
viec sira doi hgp ddng bing hinh thiic d^c bi?t. Mat khac, vi?c bd sung quy dinh nay ciing
Trong lu^t thyc djnh ciia mgt sd qudc gia ciing lam cho cac quy djnh trong toan bp E)ieu 401 tro
timg CO tien Id cho phep cac bdn dugc quyen nen logic hon, dam bao cd sy thdng nhat gifia
thoa thuan hinh thiic la dieu kidn co hieu lyc khoan 3 (mdi) so vdi quy dinh tai khoan 2 (moi
cua hgp ddng. Vi du: khoan 2 Dieu 162 BLDS - nhu da dd xuat d tren); khi cac ben c6 thoa
Nga quy dinh: "Khdng tudn thu hinh thiic vdn thuan thi hinh thirc cung cd the dugc coi la dieu
bdn dan gidn Idm cho hgp dong vo hieu niu kien co hieu lyc cua hgp dong.
phdp ludt CO quy dinh hogc cdc ben cd thoa Ket luan. Hinh thiic la mdt yeu td ph^ ly
thugn". Tuong ty, Dieu 10 Luat Hgp ddng quan trgng cua hgp ddng, cd quan he bien chimg
Trung Qudc ciing co quy djnh: " ...niu ducmg vdi ban chit, npi dung, gia tri hieu lyc, thdi diem
su thda thudn vdi nhau su dung hinh thuc hgp cd hieu lyc cua hgp ddng; va la phuong tien de
ddng bdng vdn bdn, thi phdi xdc lap hgp dong dien dat y chi cua cac ben, cung nhu de chiing
theo hinh thac vdn bdn". minh sy ton tai ciia hgp ddng. Ngudi ta sS khong
Kien nghi. Do quy djnh tai khoan I Dieu bidt den sy tdn tai ciia hgp dong, neu n6 khong
122 chua liet ke trudng hgp cac bdn thda thuan dugc the hien dudi mgt hinh thirc xac djnh.
hinh thiic la dieu kien ciia giao dich dan su, Nhan thiic dimg ve hinh thiic, miic dp anh
nen chua dam bao yeu cau dieu chinh phap hudng cua hinh thiic hgp ddng ddi vdi quan
luat doi vdi trudng hgp lidn quan. Va do vay, he phap luat hgp ddng co y nghia ly lu|in va
doi hdi can phai dugc nghien cuu, hoan thidn. thyc tien quan trgng trong viec xay dung cac
Tuy vay, quy djnh tai khoan 2 Dieu 122 BLDS quy dinh phap luat phu hgp v l hinh thiic cua
2005 la quy djnh chung vd didu kien co hidu hgp dong, quy djnh cac hau qua phap ly thich
luc ciia giao djch dan su, cd thd khdng bao ling ddi vdi cac hgp ddng vi pham hinh thic;
gdm het cac ydu cau doi vdi hinh thiic cua cac ciing nhu tao lap co sd ly luan dd giai thich va
loai giao dich khac nhau. Do do, cin dua ndi ap dung phap luat trong vieq giai quyet cac
dung nay vao quy dinh tai Didu 401 BLDS. tranh chap ve hgp ddng. Dd bao dam nguySn
De cd quy dinh rieng xac djnh ro hinh thiic la tic ty do hgp ddng, phap luat can quy dinh
dieu kien cq hidu lyc ciia hgp ddng, tac gia kien linh hoat hon ve cac hinh thiic hgp dong.
nghj bd sung quy dinh nay vao Dieu 401 va thidt Ngoai ra, can sua ddi quy dinh ve hinh thiic
kd thanh khoan 3 Didu 401. Cu the: hgp dong trong mdi quan he bien chiing voi
cac quy dinh khac trong phin chung va t?o
"3. Hinh thuc hgp ddng la diiu kiin eo hieu
CO sd phap ly vung chac cho cac quy djnh ve
luc cita hgp dong trong truang hgp cdc bin cd
hinh thiic cua cac loai hgp ddng chuyen bi^
thda thudn hogc phdp lugt co quy dinh hgp ddng
trong BLDS va cac van ban phap luat chuyen
phdi dugc lap bdng mgt hinh thiic xdc dinh'''
nganh. •
Thiet nghi trong tuong lai, quan niem nay cin

You might also like