ΣΕΙΡΕΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

Η ακολουθία { αν } λέγεται αθροίσιμη αν η ακολουθία {Sν } συγκλίνει, όπου


S v  a1  a2  a3  ...  av . Σε αυτή την περίπτωση το lim S v συμβολίζεται με a
v 1
v και

λέγεται το άθροισμα της ακολουθίας { αν }.

Μια σειρά συγκλίνει προς τον πραγματικό αριθμό α όταν και μονο όταν η ακολουθία
{Sν } των μερικών αθροισμάτων της συγκλίνει προς τον πραγματικό αριθμό α.


a
v 1
v a.

Αν { αν } και { βν }είναι δυο αθροίσιμες ακολουθίες, τότε ισχύουν οι ιδιότητες:

    

 (av   )   av   v και
v 1 v 1 v 1
  av    av
v 1 v 1

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΣΕΙΡΑ:

¥
a
• å axn=1
n-1
: συγκλίνει στο S =
1- x
, όταν x < 1 .

ΑΡΜΟΝΙΚΗ ΣΕΙΡΑ p-ΤΑΞΗΣ :

¥
1
• ån n=1
p
: συγκλίνει για p > 1 .

Μια σειρά αποκλίνει όταν και μόνο όταν η η ακολουθία {Sν }δεν συγκλίνει σε
πραγματικό αριθμό ούτε στο άπειρο.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
¥
1) Αν η σειρά åa
n=1
n συγκλίνει στο  τότε είναι φραγμένη. Το αντίστροφο δεν

ισχύει.
¥
2) Αν η σειρά åa
n=1
n είναι φραγμένη και έχει όλους τους όρους της θετικούς,

τότε συγκλίνει στο  .

 ¥
3) Αν η σειρά åa
n=1
n δεν είναι φραγμένη και έχει όλους τους όρους της θετικούς,

τότε απειρίζεται θετικά.

¥
4) Αν η σειρά åa
n=1
n συγκλίνει στο  τότε η ακολουθία { αν }είναι μηδενική.

Αν η ακολουθία δεν είναι μηδενική, η σειρά δεν συγκλίνει.

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ

 
ο
1) 1 Κριτήριο σύγκρισης: Δίνονται οι σειρές a , 
v 1
v
v 1
v που ικανοποιούν τις

ανισότητες: 0  a   ,    . Τότε :
¥ ¥
• Αν η σειρά å βn συγκλίνει στο  τότε και η
n=1
åa
n=1
n συγκλίνει στο  .

¥ ¥
• Αν η å an απειρίζεται, τότε και η
n=1
åβ
n=1
n απειρίζεται.

¥
2) Κριτήριο του λόγου (D’ Alembert) Έστω ότι η σειρά åa n=1
n έχει όλους τους

 1
όρους της θετικούς πραγματικούς αριθμούς και lim  p . Τότε:
  
¥
• Αν p < 1 η σειρά åa
n=1
n συγκλίνει στο  .

• Αν p >1 η σειρά απειρίζεται θετικά.

• Αν p = 1 δεν μπορούμε με το κριτήριο αυτό να αποφανθούμε για την σύγκλισγ ή
όχι της σειράς.

2ο Κριτήριο σύγκρισης: (οριακό κριτήριο )

 
Δίνονται οι σειρές  av ,  v που έχουν όλους τους όρους τους θετικούς
v 1 v 1


πραγματικούς αριθμούς., με lim   . Τότε :
  


• Αν   0,    τότε οι σειρές έχουν ίδια συμπεριφορά ως προς την σύγκλιση.

 ¥ ¥
• Αν κ = 0 και η σειρά å βn συγκλίνει στο  , τότε και η
n=1
åa
n=1
n συγκλίνει στο

.
¥ ¥
• Αν    και η å βn απειρίζεται θετικά τότε και η
n=1
åa
n=1
n απειρίζεται

θετικά.

Κριτήριο του Cauchy (της ρίζας)

¥
Έστω η σειρά åa
n=1
n που έχει όλους τους όρους της θετικούς πραγματικούς

αριθμούς. Αν lim    p, 0  p   τότε:

 

• Η σειρά συγκλίνει στο  αν p < 1

• Η σειρά απειρίζεται θετικά αν p>1
• Αν p = 1, δεν μπορούμε με το κριτήριο αυτό να αποφανθούμε .

Το κριτήριο του ολοκληρώματος:

Έστω f μια συνάρτηση που είναι μη αρνητική, συνεχής και φθίνουσα στο
διάστημα [1, ),    f ( )    .
¥ 
Τότε η σειρά å an και το ολοκλήρωμα
n=1
 f ( x)dx έχουν την ίδια συμπεριφορά ως
1

προς την σύγκλιση.

ΕΝΑΛΛΑΣΣΟΥΣΕΣ ΣΕΙΡΕΣ


Μια σειρά a
n 1
n της οποίας οι όροι έχουν εναλλάξ πρόσημο ( αν .αν+1  0 , v   )

λέγεται εναλλάσσουσα σειρά και έχει μια από τις επόμενες μορφές:
 v 1

•   1
v 1
av , a1  0

 v

•   1 a ,
v 1
v a1  0
Κριτήριο του Leibniz :
Έστω {αν } μια φθίνουσα και μηδενική ακολουθία.
 v 1

Τότε η εναλλάσσουσα σειρά   1 av ,

v 1
συγκλίνει στο  .

ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΣΥΓΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΣΕΙΡΕΣ

 
Μια σειρά  an λέγεται ότι συγκλίνει απολύτως αν η σειρά
n 1
a
n 1
n συγκλίνει στο

.

Θεώρημα: Έστω ότι η σειρά a
n 1
n συγκλίνει απολύτως στο  , τότε η σειρά

 
συγκλίνει στο  και μάλιστα ισχύει  a n   an .
n 1 n 1

Το αντίστροφο δεν ισχύει πάντα.

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΣΕΙΡΑΣ

Έστω μια σειρά a
n 1
n .Αν T :    μια αμφιμονοσήμαντη συνάρτηση, τότε η σειρά

 

 aT ( n ) ονομάζεται μια αναδιάταξη της

n 1
a
n 1
n .


ΘΕΩΡΗΜΑ: Έστω μια σειρά an 1
n που συγκλίνει απολύτως στον πραγματικό


αριθμό Α και a n 1
T (n) μια αναδιάταξη της.


Τότε και η σειρά a
n 1
T (n) συγκλίνει στο Α.


ΘΕΩΡΗΜΑ RIEMANN : Έστω μια σειρά a
n 1
n που συγκλίνει υπο συνθήκη.

Τότε, για κάθε προκαθορισμένο αριθμό β, υπάρχει μια αναδιάταξη της που συγκλίνει
στο β.
Δηλαδή, η προσεταιριστική ιδιότητα της πρόσθεσης ( α+(β+γ)) = (α+β) +γ ) δεν ισχύει
σε άπειρα αθροίσματα.

Παράδειγμα: Η σειρά 1-1 +1 -1 +1 -1 +…δεν συγκλίνει ( ταλαντούται ή κυμαίνεται)

γιατί η ακολουθία μερικών αθροισμάτων της είναι 1, 0, 1, 0, …
Βλέπουμε όμως ότι: (1  1)  (1  1)  (1  1)  ...  0 ενώ
1  ( 1  1)  ( 1  1)  ( 1  1)  1

ΤΗΛΕΣΚΟΠΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ
Με αυτό τον τρόπο ονομάζουμε σειρές των οποίων το άθροισμα μπορεί να βρεθεί αν
μελετήσουμε την ιδιότητα τους, κάθε όρος να απλοποιείται με τον προηγούμενο η
τον επόμενο. ( Η μέθοδος της διαφοράς)

1
Πιο κλασσικό παράδειγμα :  n(n  1) .
n 1

 
1 1 1 1 1 1
Βλέπουμε ότι : 
n 1 n ( n  1)
  ( 
n 1 n n 1
)  (1  )  (  )  ...  1
2 2 3