Το Ολοκαύτωμα ήταν η συστηματική, προγραμματική και κρατική πολιτική

πρακτική διώξεων και εξόντωσης περίπου έξι εκατομμυρίων Εβραίων από το

ναζιστικό καθεστώς και τους συνεργάτες του. Η λέξη «holocaust» προέρχεται από
την αρχαία ελληνική λέξη «ολοκαύτωμα» και σημαίνει κυριολεκτικά «πλήρως
καμένη προσφορά θυσίας» σε θεό.

Ήδη από το τέλος του δέκατου ένατου αιώνα είχε αναπτυχθεί σε γερμανικούς
συντηρητικούς κύκλους ένας έντονος αντισημιτισμός, όπως φαίνεται από το
πρόγραμμα ενός συντηρητικού κόμματος εκείνης της περιόδου. Το Πρόγραμμα του
Τίβολι το 1892 ανέφερε χαρακτηριστικά: «Μαχόμαστε κατά της ευρέως διαβρωτικής
και υπονομευτικής εβραϊκής επίδρασης στη δημόσια ζωή του τόπου μας. Απαιτούμε
μια χριστιανική κυβέρνηση για ένα χριστιανικό έθνος και χριστιανούς δασκάλους για
τους χριστιανούς μαθητές».

Στις 24 Φεβρουαρίου 1920 τοποθετείται η ίδρυση του ναζιστικού κόμματος στη

Γερμανία. Από τα είκοσι πέντε άρθρα του προγράμματός του, τέσσερα αναφέρονται
ειδικά στο « εβραϊκό ζήτημα». Το άρθρο 4 είναι χαρακτηριστικό των προθέσεων των
ναζιστών: « Μόνο μέλη του έθνους μπορούν να είναι πολίτες του κράτους. Μόνο
εκείνοι που στις φλέβες τους τρέχει γερμανικό αίμα, όποια και αν είναι η θρησκεία
τους, μπορούν να είναι μέλη του έθνους. Επομένως, κανένας Εβραίος δεν μπορεί να
είναι μέλος του έθνους».

Η πολιτική της εξόντωσης των Εβραίων στο εσωτερικό του Γ' Ράιχ είχε εδραιωθεί
ήδη από τη δεκαετία του '30 και ολοένα κλιμακωνόταν. Έχοντας μπει ήδη σε πόλεμο
με την ΕΣΣΔ από το 1933 για την κυριαρχία στην ανατολική Ευρώπη, όπως έδειξε
εύστοχα με το βιβλίο του «Αιματοβαμμένες Χώρες» ο Τίμοθι Σνάιντερ, με κύριο
επίδικο την Πολωνία, οι Εβραίοι, συν τις άλλοις, βρέθηκαν ως ένας άμαχος
πληθυσμός σε ένα « αιματηρό πεδίο» διεκδίκησης, εκείνο της ανατολικής Ευρώπης,
και η παρουσία τους σε αυτό, όπως και άλλων εθνικοτήτων, δεν εξυπηρετούσε τις
διεκδικήσεις των ναζί, που εκτός από την εδαφική επέκταση, επιδίωκαν και την
πληθυσμιακή αντικατάσταση.

Την « απογερμανοποίηση» των Εβραίων θα συνόδευε μια σειρά απαγορεύσεων,

στερήσεων και περιορισμών και μια στοχευμένη πολιτική γκετοποίησης αλλά και
περιορισμού τους σε πολύ κλειστά πεδία της κοινωνικής ζωής. Η πολιτική
στιγματισμού των Εβραίων με κάθε δυνατό τρόπο οδηγούσε αναπόφευκτα σε μία
μόνο λύση: στην εξόντωσή τους και στην οριστική αποπομπή τους από την Ευρώπη.

Την ίδια χρονιά, εξάλλου, το 1933, στο εσωτερικό της Γερμανίας οριοθετούνται οι
άξονες της εθνοφυλετικής πολιτικής των ναζί:

• Απαγόρευση εισόδου στη Γερμανία Εβραίων μεταναστών από την ανατολική

Ευρώπη.

• Εκτοπισμός Εβραίων της ανατολικής Ευρώπης από τη Γερμανία.

• Διακοπή χορήγησης υπηκοότητας σε Εβραίους της ανατολικής Ευρώπης.

Την « απογερμανοποίηση» των Εβραίων θα συνόδευε μια σειρά απαγορεύσεων,

στερήσεων και περιορισμών και μια στοχευμένη πολιτική γκετοποίησης αλλά και
περιορισμού τους σε πολύ κλειστά πεδία της κοινωνικής ζωής. Η πολιτική
στιγματισμού των Εβραίων με κάθε δυνατό τρόπο οδηγούσε αναπόφευκτα σε μία
μόνο λύση: στην εξόντωσή τους και στην οριστική αποπομπή τους από την Ευρώπη.

Τη νύχτα της 9ης προς 10η Νοεμβρίου 1938 ξεκίνησε και επίσημα το πογκρόμ του
ναζιστικού καθεστώτος εις βάρος των Εβραίων. Εκείνη η νύχτα καταγράφηκε στην
Ιστορία ως η «Νύχτα των Κρυστάλλων». Αφορμή στάθηκε, ως συνήθως σε αυτούς
τους μεγάλους διωγμούς, ένα γεγονός μικρότερης σημασίας. Τις προηγούμενες μέρες
17.000 Εβραίοι πολωνικής καταγωγής απελάθηκαν μέσα σε άθλιες συνθήκες στη
γειτονική χώρα.

Για να εκφράσει τη διαμαρτυρία του ένας Εβραιοπολωνός δολοφονεί στη Γαλλία τον
γραμματέα της εκεί Γερμανικής Πρεσβείας, Ερνστ φον Ρατ. Τα αντίποινα ξεκινούν
άμεσα:

• 30.000 Εβραίοι γερμανικής καταγωγής οδηγήθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης,

όπου περίπου 2.000 αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από κάποιους μήνες, με την
προϋπόθεση ότι θα εγκατέλειπαν τη χώρα.

• 200 δολοφονήθηκαν εκείνο το διήμερο ‒ είτε πυροβολήθηκαν είτε ξυλοκοπήθηκαν

μέχρι θανάτου.

• Καταστράφηκαν όλες οι εβραϊκές συναγωγές της χώρας, περίπου 1.600, καθώς και
7.000 καταστήματα που ανήκαν σε Εβραίους.

Επιπλέον, η εβραϊκή κοινότητα υποχρεώθηκε να καταβάλει αποζημίωση 1 δισ. μάρκα

για τη δολοφονία του γραμματέα της πρεσβείας.