Capex (Capital Expenditure):

Türkçe karşılığı "sermaye harcamaları" olan Capex, bir işletmenin varlık alımı, genişletme veya
iyileştirme gibi uzun vadeli varlık edinimlerine yapılan harcamaları ifade eder.

Opex (Operational Expenditure):

Operasyonel giderleri temsil eder. Bu, işletmenin günlük işletme faaliyetlerini sürdürmek için yaptığı
harcamaları içerir, örneğin personel maaşları, kira, enerji faturası gibi.

EBIT (Earnings Before Interest and Taxes):

Faiz ve vergiler öncesi karı ifade eder. Gelir tablosunda bir işletmenin faaliyet karını gösterir ve
işletmenin faaliyetlerinden elde ettiği gelirin, operasyonel giderler çıkarıldıktan sonraki kısmıdır.

EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization):

Amortisman ve itfa öncesi karı ifade eder. EBITDA, bir işletmenin faaliyetlerinden elde ettiği
gelirin, operasyonel giderler ve amortisman ile itfalar çıkarıldıktan sonraki kısmını gösterir. Bu,
işletmenin nakit akışını değerlendirmede sıkça kullanılır.

Brüt Kar:
Gelirler ile satışın maliyeti arasındaki farkı gösterir. Brüt kar, bir işletmenin ürünlerini veya
hizmetlerini üretmek veya sağlamak için gerekli olan maliyetleri hesaba katmaz. Yani, gelirlerden
sadece malzeme ve işçilik maliyetleri çıkarılarak hesaplanır.

Net Kar:
Gelir tablosundaki en alt satırda yer alır ve işletmenin belirli bir dönemde elde ettiği toplam karı ifade
eder. Net kar, işletmenin tüm gelirlerinden (satış gelirleri, faiz gelirleri vb.) tüm giderleri
(maliyetler, faiz giderleri, vergiler vb.) çıkarıldıktan sonra kalan miktarı gösterir.

Maliyet:
İşletmenin mal veya hizmetlerini üretmek veya sağlamak için harcadığı toplam miktardır.
Maliyet, üretim maliyeti, satış maliyeti, pazarlama maliyeti gibi çeşitli unsurları içerebilir.

Bu terimler, bir işletmenin performansını ölçmek, finansal durumunu değerlendirmek ve

gelecek planlaması yapmak için kullanılır. Örneğin, brüt kar, işletmenin marjını, EBITDA
işletmenin operasyonel performansını, net kar ise işletmenin karlılığını gösterir.

Nakit Akışı (Cash Flow): Bir işletmenin belirli bir dönemde giriş ve çıkışlarının net sonucudur.
Nakit akışı, işletmenin likiditesini ve finansal sağlığını değerlendirmede önemli bir ölçüttür.
ROI (Return on Investment): Yatırım getirisi anlamına gelir ve bir yatırımın getirisini, yatırımın
maliyetine oranlar. Yatırım getirisi, yatırımın karlılığını değerlendirmede kullanılır.

Özsermaye (Equity): Bir işletmenin varlıklarının borçlarını çıkardıktan sonraki değeri.

Özsermaye, bir işletmenin sahiplerine aittir ve işletmenin varlıklarının değerini temsil eder.

Leverage: Kaldıraç etkisi olarak da bilinir ve bir işletmenin borç seviyesini ifade eder. Yüksek
kaldıraç, işletmenin riskini artırabilir ancak aynı zamanda potansiyel getirileri de artırabilir.

Fiyat/Denetim Oranı (Price/Earnings Ratio - P/E Ratio): Bir hisse senedinin fiyatını hisse başına
kazancına oranlayan bir orandır. Yatırımcılar, bir hisse senedinin değerinin ne kadar olduğunu
değerlendirmede P/E oranını kullanabilirler.

Stok Devir Hızı (Inventory Turnover): Bir işletmenin belirli bir dönemdeki stoklarının ne kadar
hızlı döndüğünü gösteren bir orandır. Yüksek stok devir hızı genellikle işletmenin etkin stok
yönetimi yaptığını gösterir.

Rekabetçi Analiz (Competitive Analysis): Bir işletmenin rakiplerini ve sektördeki diğer oyuncuları
analiz etme sürecidir. Rekabetçi analiz, işletmenin rekabet avantajlarını belirlemek ve rekabetçi
konumunu değerlendirmek için önemlidir.

Pazar Payı (Market Share): Bir işletmenin belirli bir pazar veya sektördeki toplam satışların yüzdesini
ifade eder. Pazar payı, bir işletmenin pazardaki konumunu belirlemede önemli bir göstergedir.

Örnek olarak, bir ABC Şirketi'nin aşağıdaki finansal verilere sahip olduğunu varsayalım:
Gelir: 1,000,000 TL
Satışların Maliyeti: 600,000 TL
Faiz Giderleri: 50,000 TL
Vergi Oranı: %20
Amortisman ve İtfa Giderleri: 100,000 TL
Diğer Operasyonel Giderler: 200,000 TL
Bu verilere dayanarak, yukarıda bahsedilen terimlerin nasıl hesaplandığını ve birbirleriyle ilişkilerini
görelim:
Brüt Kar (Gross Profit):
Brüt Kar = Gelir - Satışların Maliyeti
Brüt Kar = 1,000,000 TL - 600,000 TL
Brüt Kar = 400,000 TL

EBIT (Earnings Before Interest and Taxes):

EBIT = Brüt Kar - Diğer Operasyonel Giderler
EBIT = 400,000 TL - 200,000 TL
EBIT = 200,000 TL

EBITDA (Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization):

EBITDA = EBIT + Amortisman ve İtfa Giderleri
EBITDA = 200,000 TL + 100,000 TL
EBITDA = 300,000 TL

Net Kar (Net Profit):

Net Kar = (EBIT - Faiz Giderleri) x (1 - Vergi Oranı)
Net Kar = (200,000 TL - 50,000 TL) x (1 - 0.20)
Net Kar = 150,000 TL x 0.80
Net Kar = 120,000 TL

Nakit Akışı (Cash Flow):

Nakit Akışı = Net Kar + Amortisman ve İtfa Giderleri
Nakit Akışı = 120,000 TL + 100,000 TL
Nakit Akışı = 220,000 TL

Bu örnekte, işletmenin geliri, giderleri ve diğer finansal verileri kullanarak, brüt kar, EBIT, EBITDA,
net kar ve nakit akışı gibi önemli finansal terimleri hesapladık. Bu terimler, işletmenin finansal
performansını değerlendirmede ve kararlar alınmasında önemli bir rol oynar.

ROI (Return on Investment):

ROI = (Net Kar / Yatırım Maliyeti) x 100%
Yatırım Maliyeti - Örnek verimizde net bir yatırım maliyeti belirtilmemiş olsun. Ancak genellikle
yatırımın maliyeti, yatırım yapılan varlığın fiyatı olabilir. Diyelim ki ABC Şirketi yeni bir fabrika
binası inşa etmek için 500,000 TL yatırım yapmış olsun. Bu durumda ROI şu şekilde hesaplanabilir:
ROI = (120,000 TL / 500,000 TL) x 100%
ROI = 24%

Özsermaye (Equity):
Özsermaye = Varlıklar - Borçlar
Özsermaye = Örneğimizde net bir varlık ve borç belirtilmemiş olsun. Ancak genel olarak, şirketin
sahip olduğu varlıkların (örneğin, mülkler, makine ekipmanlar vb.) borçlarının (kredi, borç senetleri
vb.) çıkarılmasıyla hesaplanır.

Leverage:
Borç / Özsermaye Oranı (Debt to Equity Ratio) sıklıkla kullanılan bir kaldıraç ölçüsüdür.
Özsermayenin borçlara oranıdır. Örneğin, ABC Şirketi'nin 200,000 TL borcu ve 300,000 TL
özsermayesi olduğunu varsayalım:
Leverage = 200,000 TL / 300,000 TL
Leverage = 0.67 veya %67

Fiyat/Denetim Oranı (Price/Earnings Ratio - P/E Ratio):

P/E Oranı = Hisse Başına Fiyat / Hisse Başına Kar
Örneğimizde belirli bir hisse senedi fiyatı belirtilmemiş olsun. Ancak P/E oranı, bir şirketin hisse
senedi fiyatının hisse başına karına oranıdır.

Stok Devir Hızı (Inventory Turnover):

Stok Devir Hızı = Satışların Maliyeti / Ortalama Stok Değeri
Örneğimizde belirli bir stok değeri belirtilmemiş olsun. Ancak stok devir hızı, bir işletmenin belirli bir
dönemdeki satışların maliyetinin, ortalama stok değerine oranıdır. Daha yüksek bir stok devir hızı,
stokların daha hızlı döndüğünü gösterir.

Bu örneklerde, ROI, özsermaye, kaldıraç, P/E oranı ve stok devir hızı gibi işletme ve finans terimlerini
hesaplama ve ilişkilerini anlamak için temel bir çerçeve sağladık. Bu terimler, işletmenin finansal
performansını ve sağlığını değerlendirmede önemli bir rol oynar.

XYZ Şirketi Konsolide Genişletilmiş Gelir Tablosu (2023)

---------------------------------------------------------------------------------------------------
Gelirler:
Satış Gelirleri 2,500,000 TL
Diğer Faaliyet Gelirleri 150,000 TL
Finansal Faaliyetlerden Gelirler 50,000 TL
Kiralama Gelirleri 30,000 TL
Toplam Gelirler 2,730,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Maliyetler:
Satışların Maliyeti 1,400,000 TL
Genel ve Yönetim Giderleri 150,000 TL
Pazarlama Giderleri 200,000 TL
Araştırma ve Geliştirme Giderleri 100,000 TL
Amortisman Giderleri 80,000 TL
Diğer Operasyonel Giderler 70,000 TL
Toplam Maliyetler 2,000,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Brüt Kar (Toplam Gelirler - Toplam Maliyetler) 730,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
EBITDA (Brüt Kar + Amortisman Giderleri) 810,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Faiz Giderleri 50,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
EBIT (Brüt Kar - Faiz Giderleri) 680,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Vergi Gideri (EBIT x Vergi Oranı) 136,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Net Kar (EBIT - Vergi Gideri) 544,000 TL
---------------------------------------------------------------------------------------------------
ROI (Net Kar / Toplam Yatırım) 0.27 (27%)
---------------------------------------------------------------------------------------------------
Brüt Kar Marjı (%) ((Brüt Kar / Toplam Gelirler) * 100) 26.7%
---------------------------------------------------------------------------------------------------
EBIT Marjı (%) ((EBIT / Toplam Gelirler) * 100) 24.9%
---------------------------------------------------------------------------------------------------
EBITDA Marjı (%) ((EBITDA / Toplam Gelirler) * 100) 29.7%

OPEX (Operational Expenditure - Operasyonel Harcamalar):

Personel Giderleri: İşletmenin personel maaşları, sigorta primleri, personel eğitim ve geliştirme gibi
operasyonel harcamaları OPEX'e dahildir. Örneğin, bir şirketin aylık personel maaşlarını ödemesi
OPEX'tir.

Kira ve Hizmet Giderleri: İşletmenin ofis kirası, elektrik, su, doğalgaz faturası gibi hizmet giderleri
OPEX kapsamındadır. Örneğin, bir şirketin aylık ofis kirasını ödemesi OPEX'tir.

Pazarlama ve Reklam Harcamaları: İşletmenin reklam kampanyaları, pazar araştırması, dijital

pazarlama harcamaları gibi operasyonel harcamaları OPEX'tir. Örneğin, bir şirketin bir reklam
ajansına ödediği ücretler OPEX'tir.

Bakım ve Onarım Harcamaları: İşletmenin ekipman bakımı, ofis temizliği gibi operasyonel bakım ve
onarım harcamaları OPEX'e dahildir. Örneğin, bir şirketin ofisindeki bilgisayarların bakımını
yaptırması OPEX'tir.

İşletme Lisansları ve Abonelikler: İşletmenin yazılım lisansları, abonelik hizmetleri gibi sürekli olarak
ödenen operasyonel harcamaları OPEX'te yer alır. Örneğin, bir şirketin bulut tabanlı yazılım
hizmetleri için ödediği abonelik ücreti OPEX'tir.

CAPEX (Capital Expenditure - Sermaye Harcamaları):

Yeni Ekipman ve Makine Alımları: İşletmenin yeni ekipmanlar, makineler veya araçlar satın alması
CAPEX kapsamındadır. Örneğin, bir üretim şirketinin yeni bir üretim hattı için makine satın alması
CAPEX'tir.

Yeni Tesis ve Bina İnşaatı: İşletmenin yeni bir ofis binası, fabrika veya depo inşa etmesi CAPEX
harcamasıdır. Örneğin, bir şirketin yeni bir ofis binası inşa etmesi CAPEX'tir.
Ar-Ge ve İnovasyon Harcamaları: İşletmenin araştırma ve geliştirme projeleri, yeni ürün geliştirme
çalışmaları gibi uzun vadeli projeler için yapılan harcamalar CAPEX'e dahildir. Örneğin, bir teknoloji
şirketinin yeni bir ürün geliştirme projesine yatırım yapması CAPEX'tir.

Altyapı Yatırımları: İşletmenin altyapı iyileştirmeleri, ağ genişletme projeleri gibi büyük ölçekli
yatırımlar CAPEX harcamalarıdır. Örneğin, bir telekomünikasyon şirketinin fiber optik ağını
genişletmesi CAPEX'tir.

Varlık Rehabilitasyonu: İşletmenin mevcut varlıklarını yenileme veya iyileştirme amacıyla yapılan
harcamalar CAPEX'e dahildir. Örneğin, bir enerji şirketinin eski bir elektrik santralindeki ekipmanları
yenilemesi CAPEX'tir.

Bu örnekler, OPEX ve CAPEX kavramlarını daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır. OPEX,
işletmenin günlük operasyonlarını sürdürmek için yapılan harcamaları temsil ederken, CAPEX uzun
vadeli varlık edinimi veya iyileştirme projelerini kapsar.