Merhaba Stajyer Adayı,

Staj başlatma sınavının en zevkli dersi

olan ANALİZ dersinde sınavda 8 soru
çıkıyor.
Peki sen kaç net çıkarmayı
planlıyorsun?
Gel birlikte 8 de 8 yapalım ☺
Zor değil yapabiliriz.
Yapman gereken notları 1 defa
okuman ve dersleri hiç kaçırmaman ve
bol bol soru çözmen.
Zamanım yok deme zaman bulacağız
ve bu sınavda başarılı belgesini
birlikte kutlayacağız.
“Gel birlikte başaralım”
Yasemin Hocan,

FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

STAJ BAŞLATMA SINAVI

AKADEMİM SMMM
ANALİZ DERS NOTLARI
SSSSSSAS
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

STA

1.BÖLÜM
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

MALİ ANALİZ

Muhasebe bilgilerine analiz tekniklerinin uygulanması suretiyle bulunulacak sonuçların işletmenin mali durumunun ve
faaliyet sonuçlarının yorumlanması için kullanılmasıdır.

Mali tablolar geçmişe yönelik bilgi verir. Analizi yapan kullanıcılar (kişi veya kurumlar) geçmiş verileri değerlendirerek,
işletmenin geleceğini tahmin etmeye çalışırlar.

Analiz teknikleri aşağıdaki gibidir;

1. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi

2. Trend(Eğilim) Analizi

3. Dikey (Yüzde) Analizi

4.Oran Analizi

A. ANALİZİN ÖN KOŞULLARI

1-DOLAYLI Ön Koşullar 2-DOLAYSIZ Ön Koşullar

İşletmenin faaliyetlerini hangi ortamda ve ne koşullarda Tek Düzen Muhasebe Sistemi: Analizi yapılacak
yürüttüğü ile ilgili ön koşullardır. finansal tabloların aynı şekilsel yapıya ve hesap içeriğine
sahip olarak daha nitelikli hale gelmesine tek düzen
muhasebe sistemi ile ulaşabiliriz.

(a) İşletmenin Bulunduğu Ekonomik Ortam:

• Anlaşılabilir
Ekonomik ortamdan kastedilen, enflasyon, döviz
fiyatlarının düzeyi ve gösterdiği dalgalanmalar, piyasa
• Karşılaştırılabilir
faiz oranı ve ekonomik büyüme gibi makroekonomik
değişkenlerdir.
• Güvenilir ve Doğru
(b) İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektörel Ortam:
İşletmenin hangi sektörde faaliyet gösterdiği,
• İhtiyaca Uygun
sektörün hangi aşamada olduğu (kuruluş, gelişme,
olgunluk, gerileme) ve sektörün kendine özgü koşullarını
ifade etmektedir. • Zamanında Hazırlanmış
c) İşletmenin Yapısal ve Yönetsel özellikleri:
İşletmenin yasal ve ekonomik organizasyonunun • Anlamlı, olması gerekir.
yönetim anlayışı (aile şirketi olup olmadığı, A.Ş./Ltd,
halka açık/kapalı, emek yoğun/sermaye yoğun) ile ilgili
koşullarıdır.

www.akademimsmmm.com Sayfa 2
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Standart Oranların Saptanması: Oran analizi ile elde edilen sonuçların ne anlama geldiğinin
yorumlanabilmesi için gerekli olan referans bilgiler Standart Oranlar tarafından sağlanmaktadır.

4 çeşit standart oran vardır.

Bunlar;

a)Tarihi (Geçmiş) Standart Oranlar: İşletmenin geçmiş dönemlerindeki finansal tablolarından elde edilen
değerinin ortalamaları alınaraktan hesaplanan standart oranlardır. İşletmenin cari dönemine ilişkin finansal
durumunun geçmiş dönemlere göre nasıl bir değişim geçirdiğini değerlendirmek amacıyla yapılan
analizlerde gerekli olan referans bilgileri sağlamaktadır.

b) Sektör (Sanayi) Standart Oranları: İşletmenin içinde bulunduğu sektördeki işletmelerin(rakiplerin)

finansal tablolarındaki veriler üzerinden, her bir dönem için hesaplanan ortalamalardır.

c) İdeal (Hedef) Standart Oranları: İşletmenin yer aldığı sektörde bulunan en başarılı bir veya birkaç
işletmenin finansal tablolarından yararlanılarak hesaplanan standart oranlardır.

d) Bütçe Standart Oranları: Bütçe sistemi uygulayan işletmelerde, bütçelenen finansal tablo verileri
kullanılarak hesaplanan oranlardır.

B. ANALİZ TÜRLERİ

Yapılış Amacına Göre İçeriğine Göre Yapacak Kişiye Göre

1. Yönetim Analizi: Yöneticilerin 1. Statik Analiz: Tek bir döneme ait 1. Dış Analiz: İşletme dışından
alacakları kararlara yardımcı olmak verileri kapsar. kişilerce işletme hakkında yapılan
için yapılan analizdir. analizdir.

2. Yatırım Analizi: İşletmeye yatırım 2. Dinamik Analiz: Birden fazla yıla 2. İç Analiz: İşletmeye bağlı
yapmak isteyen veya düşünen kişi ve ait verileri kapsar. kişilerce yapılan analizdir.
kurumlarca yapılan analizdir.

3. Kredi Analizi: Üçüncü kişilerin

işletmenin borç ödeme gücü, kârlılık
vb. konularda yaptıkları analizdir.
Kredi analizinde kullanılan teknikler
şunlardır:
• Karakter
• Kapasite
• Kefil (Kefalet)
• Kapital(Sermaye)
• Koşullar

www.akademimsmmm.com Sayfa 3
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

2.BÖLÜM
II. MALİ TABLOLAR

Temel Tablolar;

1- Bilanço
2- Gelir tablosu

Mali Tablolar içerisinde en önemli iki tablo Bilanço ve Gelir Tablosu ‘dur ve bunlara TEMEL TABLO denir. Temel
tablolar dışında kalan diğer tablolara Ek Tablolar denir.

Ek Tablolar;

1- Satışların Maliyeti Tablosu (SMM Tablosu)

2- Fon Akım Tablosu
3- Nakit Akım Tablosu
4- Kâr Dağıtım Tablosu
5- Öz Kaynaklar Değişim Tablosu

1. BİLANÇO

İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını (maliyet değeriyle) ve bu varlıkların finansmanında kullanılan kaynakları
tutarları ve dağılımları ile birlikte gösteren statik bir finansal tablodur.

“Bir başka ifade ile işletmenin belirli bir tarihteki finansal durumunu özetleyen finansal tablosudur.”

BİLANÇO TÜRLERİ

ŞEKİL BAKIMINDAN ANALİZ BAKIMINDAN KAPSAM BAKIMINDAN İŞLETME &VERGİ

HUKUKU BAKIMINDAN

• Hesap tipi bilanço • Karşılaştırmalı bilanço • İşletme bilançosu • Ticari bilanço

• Rapor tipi bilanço • Analitik bilanço • Konsolide bilanço • Mali bilanço

Bilanço

Dön.Var. 1000 K.V.Y.K 500

Dur.Var. 2000 U.V.Y.K 1000

Öz kaynak 1500

Aktif Top. 3000 Pasif Top. 3000

NÇS : Dönen varlık (1000)- KVYK (500) = 500

NÇS: Öz kaynaklar + UVYK (1500+1000) – Duran varlık (2000) = 500

ÖNEMLİ NOT: NÇS ile ilgili sözel ya da hesaplamalı soru geldiğinde sadece cevabı dönen varlık ve KVYK
aramayıp bütün olarak bilançoyu inceleyip soru kaçırmayacağız ☺

www.akademimsmmm.com Sayfa 4
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

*******BİLANÇO (MUTLAKA BİLMESİN)*******

Aktif Toplam Dönen Varlıklar + Duran Varlıklar

Pasif Toplam KVYK + UVYK + ÖZ KAYNAKLAR

Brüt Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar (sadece dönen varlığı ifade eder)

Net Çalışma Sermayesi Dönen Varlıklar – Kısa vadeli yabancı kaynaklar (arasındaki farkı ifade eder)

Devamlı Sermaye Uzun vadeli yabancı kaynaklar + Öz Kaynaklar (toplamlarını ifade eder)

Yabancı Kaynaklar Kısa vadeli yabancı kaynaklar + Uzun vadeli yabancı kaynaklar

Bilanço’da Dikkat Etmen Bilmen Gereken Önemli Ayrıntılar.

** Dönen varlıklar için KVYK kullanılmalıdır. (Arasındaki fark NET ÇALIŞMA SERMAYESİ ‘ni verir.)
** Dönen varlıklar işletmenin Brüt Çalışma Sermayesini ifade eder.
** Duran varlıkların finansmanı için öncelikle Öz Kaynaklar tercih edilmelidir.
** Duran varlıkların finansmanı için UVYK tercih edilir, neden mi; Faiz maliyeti yüksek oranda olacağı için günlük
ihtiyaçlardan oluşan dönen varlıkların finansmanı yerine duran varlıkların finansmanı UVYK ile karşılanması tercih
edilmelidir.
** Net çalışma sermayesine sahip olmak işletmeler için önemlidir.
Dönen Varlıklar-KVYK = Net Çalışma Sermayesini verdiğini artık biliyoruz, o vakit KVYK Dönen varlıklardan fazla
olamaz.
Bu durumda Net Çalışma Sermayesi EKSİ (-) anlamına gelir.
İşletmenin Dönen varlıkları her zaman KVYK ları karşılamaya yetecek kadar olmalıdır. Böylelikle günlük faaliyetleri
için yeterli düzeyde olması da mümkün olur.
Yabancı kaynaklar (KVYK+UVYK) her ne kadar borç niteliği taşısa da makul ölçülerde oldukları sürece işletmenin
faaliyetlerinde bir kaldıraç pozisyonu taşır.
Ancak unutmamak gerekir ki burada üstlenilen risk makul ölçülerde olmalıdır. Genel olarak bu borçlanmanın öz
kaynakları aşmaması arzu edilir.
Yani kaynak dağılımını gösteren Pasif tarafın %50, %50 olacak şekilde dağılım göstermesi arzulanır.

Varlıkların yer aldığı Aktif tarafın ise işletmenin türüne göre şekillenmesi beklenir.
Şöyle ki işletme şayet bir ticaret işletmesi ise daha çok günlük faaliyetleri gerçekleştirecek varlıklara ihtiyaç
duyacaktır. Bu da işletmenin Dönen Varlıklarının fazla olması anlamına gelir.
Ancak işletme bir üretim işletmesi ise bu işletmenin modern ve seri üretim yapan alet ve makinelere ihtiyacı olacaktır.
Bu durumda bu işletmelerin ise Duran Varlıklarının yoğun olduğu bir varlık dağılımına ihtiyaçları olacaktır.
** Fon bütün olarak Aktifin tamamını da ifade eder ki;
Fon Akım Tablosu oluşur
** Fon en küçük hali ile Kasa Hesabını da ifade eder ki;
Nakit Akım Tablosu oluşur.
Net İşletme (Çalışma) Sermayesi

• Dönen varlıklar ile kısa vadeli borçlar arasındaki olumlu farktır. Başka bir anlatımla Öz sermaye ve uzun vadeli
borçlar toplamı olan devamlı kaynaklar ile duran varlıklar arasındaki farktır.

• Net İşletme Sermayesi = Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (KVYK)

• Net İşletme Sermayesi = (Öz kaynaklar + U.V.Y.K.) – Duran Varlıklar

www.akademimsmmm.com Sayfa 5
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

2.GELİR TABLOSU

İşletmenin belirli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların
sonucunda işletmenin elde ettiği dönem net kârını veya zararını gösteren dinamik bir finansal tablodur.
Gelir tablosu aşağıda belirtilen 5 ana bölümden oluşur.

• Brüt Satış Kârı veya Zararı

• Faaliyet Kârı veya Zararı
• Olağan Kâr veya Zarar
• Dönem Kârı veya Zararı
• Dönem Net Kârı veya Zararı

1-BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

• Brüt Satışlar
• Satış İndirimleri (-)
NET SATIŞLAR
• Satışların maliyeti (-)
BRÜT SATIŞ KARI VEYA ZARARI

2-FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI

• Faaliyet giderleri
FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI

3-OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR

• Diğer Faal. Olağan Gelir Ve Karlar

• Diğer Faal. Olağan Gider Ve Zararlar (-)
• Finansman Giderleri
OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR

4-DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI

• Diğer Faal. Olağandışı Gelir Ve Karlar

• Diğer Faal. Olağandışı Gider Ve Zararlar (-)
DÖNEM KARI/ZARARI

5-DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

• Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları (-)

DÖNEM NET KARI / ZARARI

www.akademimsmmm.com Sayfa 6
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Gelir tablosunu ana başlıklar halinde gördük. Gelir tablosunu ezbere bilmemiz gerekiyor. Ezber yaparken ana başlıklar
halinde bu tablodan ezberlemek daha akılda kalıcı olacaktır.

“Bu derste hatta bu sınavda başarılı olmak istiyorsan BİLANÇO VE GELİR TABLOSUNU çok iyi bilmelisin.”

• 64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar

640. İştiraklerden Temettü Gelirleri

641. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
642. Faiz Gelirleri
643. Komisyon Gelirleri
644. Konusu Kalmayan Karşılıklar
645. Menkul Kıymet Satış Kârları
646. Kambiyo Kârları
647. Reeskont Faiz Gelirleri
648. Enflasyon Düzeltmesi Kârları
649. Diğer Olağan Gelir ve Kârlar

• 65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar

653. Komisyon Giderleri (-)

654. Karşılık Giderleri (-)
655. Menkul Kıymet Satış Zararları (-)
656. Kambiyo Zararları (-)
657. Reeskont Faiz Giderleri (-)
658. Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-)
659. Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-)

Bu iki grup sınavlar da karşımıza çıkabilecek gruplar lütfen iyi bil.

Gelirlerden giderlerin indirilmesi yoluyla işletmenin bir dönem içinde elde ettiği kârın hesaplanması amacıyla kullanılır.

• Gelir tablosu kullanılan temel veri “Net Satışlar” dır.

GELİR TABLOSU TÜRLERİ

ŞEKİL BAKIMINDAN ANALİZ BAKIMINDAN KAPSAM BAKIMINDAN İŞLETME &VERGİ

HUKUKU BAKIMINDAN

• Hesap tipi Gelir Tablosu • Karşılaştırmalı Gel. Tab. • İşletme Gelir Tablosu • Ticari Gelir Tablosu

• Rapor tipi Gelir Tablosu • Analitik Gelir Tablosu • Konsolide Gelir Tablosu • Mali Gelir Tablosu

www.akademimsmmm.com Sayfa 7
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

3.BÖLÜM
EK TABLOLAR

1- Satışların Maliyeti Tablosu (SMM Tablosu)

2- Fon Akım Tablosu
3- Nakit Akım Tablosu
4- Kâr Dağıtım Tablosu
5- Öz Kaynaklar Değişim Tablosu

1-SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU

Satışların Maliyeti Tablosu işletmelerin dönem içindeki stok hareketlerini, üretim maliyetlerini, satılan mamul
maliyetlerini, satılan hizmet maliyetlerini gösterir.

Bilindiği gibi gelir tablosunda satışların maliyeti bölümü bulunmaktadır. Buradaki satışların maliyeti ayrı bir tablo
şeklinde düzenlenerek ve hesaplanarak gelir tablosuna ek olarak konulmaktadır. Yani gelir tablosunun bir ekini
oluşturmaktadır.

SATIŞLARIN MALİYETİ TABLOSU

ÜRETİM MALİYETİ
Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
Direkt İşçilik Giderleri
Genel Üretim Giderleri
Yarı mamul Kullanımı
Dönem başı Stok (+)
Dönem sonu Stok (-)
ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ
Mamul Stoklarında Değişim
Dönem başı Stok (+)
Dönem sonu Stok (-)
A. SATILAN MAMUL MALİYETİ
TİCARİ FAALİYET
Dönem başı Ticari Mallar Stoku (+)
Dönem içi Alışlar (+)
Dönem sonu Ticari Mallar (-)
B. SATILAN TİCARİ MALLAR MALİYETİ
C. SATILAN HİZMET MALİYETİ
SATIŞLARIN MALİYETİ (A+B+C)

www.akademimsmmm.com Sayfa 8
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

2.FON AKIM TABLOSU

İşletmenin belirli bir dönemde fon kaynaklarım ve bunları kullandığı alanları gösteren bir tablodur. En geniş anlamıyla
fon, yasal olarak kullanılabilen hakların, finansal araçların ve finansal olanakların tümü anlamında aktifin tamamını
ifade etmektedir.

Belirli bir dönem içinde işletmenin sağladığı mali olanakları ve bunların kullanılış yerlerini göstermek yoluyla işletmenin
o dönemdeki yatırım ve finansman faaliyetlerini özetler, finansal durumda meydana gelen değişiklikleri açıklar.

Fon Akım Tablosunun Düzenlenmesi

Fon akım tablosu bilanço ve gelir tablosu ve bunlara ait açıklayıcı finansal bilgilere dayanılarak düzenlenir.

Fon kaynağını; Aktif azalışları ile pasif artışları yaratır.

Fon kullanımını ise; aktif artışları ile pasif azalışları da yaratır.

FON GİRİŞİ = FON ÇIKIŞI

FON KAYNAKLARI = FON KULLANIMLARI

Aktiflerdeki Azalışlar + Pasiflerdeki Artışlar

Aktiflerdeki Artışlar + Pasiflerdeki Azalışlar

Ancak fon kaynakları ve kullanımları sadece bilanço verilerinin karşılaştırılması sonucu bulunan değişmelerden
oluşmaz.
Bu kalemlerin bazılarının düzeltilmesi gerekir. Çünkü işletmelerde fon girişi doğurmayan ya da fon çıkışına neden
olmayan çeşitli muhasebe kayıtları vardır. Bu nedenle bunların düzeltilmesi gerekir.

İşletmelerde fon girişi veya fon çıkışı yaratmayan unsurları fon akım tablosuna etkileri açısından iki gruba ayrılabilir:

Dönem kârını etkileyen fakat fon hareketi doğurmayan işlemler (amortisman giderleri gibi.)
Dönem kârını etkilemeyen ve fon hareketi de doğurmayan işlemler (Dağıtılmamış kârların yedek akçelere
eklenmesi, maddi duran varlık yeniden değerleme artışlarının sermayeye eklenmesi, vergi borçlarının
ertelenmesi gibi)

Fon Kullanımları
Artış Azalış
(+) (-)
Aktif Pasif

Fon Kaynakları
Azalış Artış
(-) (+)
Aktif Pasif

www.akademimsmmm.com Sayfa 9
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

FON KAYNAKLARI

Fon akım tablosunda aktifin tamamı fon olarak kabul edilir. Fon kaynakları en basit
bir anlatımla her türlü aktif azalışı ile borçlardaki ve öz kaynaklardaki artışlardır.

1) Olağan faaliyetlerden sağlanan kaynaklar

2) Olağandışı faaliyetlerden sağlanan kaynaklar

3) Dönen varlık tutarındaki azalışlardan sağlanan kaynkalar

4) Duran varlık tutarındaki azalışlardan sağlanan kaynaklar

5) Kısa vadeli yabancı kaynak tutarındaki artışlardan sağlanan kaynaklar

6) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki artışlardan sağlanan kaynaklar

7) Sermaye artırımından sağlanan kaynaklar

8) Hisse senedi ihraç primlerinden sağlanan kaynaklar

FON KULLANIMLARI

İşletmelerde fon çıkısına neden olan, yani mali araçlarda azalma meydana getiren
işlemlerdir. Fon kullanımları genel olarak aktifteki artılar ile pasifteki azalışlardır.

1) Olağan faaliyetlere ilgili kullanımlar

2) Olağandışı faaliyetlerle ilgili kullanımları

3) Ödenen vergi ve benzerleri

4) Ödenen kar payları ( temettüler)

5) Dönen varlık tutarındaki artışlar

6) Duran varlık tutarındaki artışlar

7) Kısa vadeli yabancı kaynak tutarındaki azalışlar

8) Uzun vadeli yabancı kaynak tutarındaki azalışlar

9) Sermayedeki azalışlar

www.akademimsmmm.com Sayfa 10
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

GERÇEK BİR FON KAYNAĞI OLMAYAN

GELİRLER

1. Konusu Kalmayan Karşılıklar

2. Reeskont faiz gelirleri

3. Borsa değer artış karları

4. Gelecek aylara ait gelirlerin döneme ilişkin

kısımları

5. Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri

hesabındaki artışlar

GERÇEK BİR FON ÇIKIŞI GEREKTİRMEYEN GİDERLER

1. Amortisman Giderleri

2. Karşılık Giderleri

3. Reeskont Faiz Giderleri

4. Borsa değer azalış zararları

5. Gelecek aylara ait giderlerin döneme ilişkin kısımları

6. Yıllara yaygın inşaat ve onarım hak edişleri

hesabındaki azalışlar

NOT: Bir gider olmamakla beraber Gelecek yıllara ait

gelirler hesabındaki azalış da fon kullanımı olarak
değerlendirilmez.

www.akademimsmmm.com Sayfa 11
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

3.NAKİT AKIM TABLOSU

Nakit akım tablosu, bir faaliyet dönemi içinde işletmede oluşan nakit akımını, bir başka ifade ile işletmenin nakit giriş
ve çıkışlarını, kaynakları ve kullanım yerleri itibariyle gösteren tablodur.

Nakit akım tablosu işletmedeki para akışını özetleyerek hem geçmişin finansman politikasının değerlendirilmesinde,
hem de geleceğe yönelik nakit planlamasının yapılmasında gerek yönetime gerekse diğer ilgili taraflara önemli bilgiler
sunar.

Finansal tablolardan yalnızca nakit akış tablosu “NAKİT ESASINA” göre düzenlenmektedir.

Nakit akış tablosu dışındaki finansal tablolar “TAHAKKUK ESASINA” göre düzenlenmiş oldukları için işletmenin
nakit akışları hakkında bilgi taşımazlar. (Sözel yorum sorularında bu bilgi sana lazım olacak)

Nakit Akış tablosunun düzenlenebilmesi için şu tabloların hazır bulunması gerekir.

• Karşılaştırmalı Bilançolar (Önceki Donem Ve Cari Dönem)

• Gelir Tablosu (Cari Dönem)
• Kar Dağıtım Tablosu (Cari Donem)
• Para Hareketi Yaratmamış İşlemlerin Bilgisi (Cari Dönem)

Nakit Akım Tablosu Düzenleme Yöntemleri

Nakit akım tablosu doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki yöntemle düzenlenebilir.

DOLAYLI YÖNTEM: Bu yöntemde başlangıç noktasını gelir tablosunda raporlanan net kar oluşturmaktadır. Daha
sonra net nakit akımı ( nakit girdi ve kullanımı ) sağlamayan örneğin amortisman, karşılık gibi giderlerin net kara
yaptığı etkiler düzeltilmektedir. Tablonun bu yönteme göre düzenlenmesi durumunda işletme faaliyetlerinden
sağlanan net nakit fazla ve eksiği belirtilmekte, faaliyetlerin neden olduğu nakit giriş ve çıkışlarının dökümü
yapılmaktadır.

Tablonun dolaylı yönteme göre düzenlenmesi durumunda işletme faaliyetlerinden sağlanan net nakit fazla ve eksiği
belirtilmekte, faaliyetlerin neden olduğu nakit giriş ve çıkışlarının dökümü yapılmamaktadır.

Eğer nakit akım tablosunun düzenlenmesi gelir tablosunun son kalemi olan net kârla başlanarak yapılırsa, bu tür nakit
akım tablosuna Dolaylı Yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosu denilir.

DOĞRUDAN YÖNTEM: Bu yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosunun özelliği, nakit hesabının gelir tablosunun üst
ana kalemi olan gelirle başlamasından kaynaklanmaktadır.

Doğrudan yöntemde nakit akım tablosunun düzenlenmesinde muhasebe sürecinde üretilen finansal verileri özetleyerek
raporlayan iki ana finansal rapor olan “Bilanço” ile “Gelir Tablosu”ndan büyük bir ağırlıkla yararlanılmakta ve nakit
akım tablosu düzenleme çalışmalarının başlangıç noktasını gelir tablosu oluşturmaktadır.

Doğrudan yöntemle hazırlanmış nakit akım tablosunun özelliği, nakit hesabının gelir tablosunun üst ana kalemi olan
gelirle başlamasından kaynaklanmaktadır.

www.akademimsmmm.com Sayfa 12
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

NAKİT KAYNAKLARI ( NAKİT GİRİŞLERİ)

1) Dönem başı Nakit Mevcudu

2) Satışlardan elde edilen Nakit

3) Diğer Faaliyetlerden Olağan gelir ve karlardan dolayı sağlanan Nakit

4) Olağandışı Gelir ve Karlardan Sağlanan Nakit

5) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit

6) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlardan Sağlanan Nakit

7) Sermaye Artırımından Sağlanan Nakit

8) Hisse Senedi İhraç Primlerinden Sağlanan Nakit

NAKİT KULLANIM YERLERİ ( NAKİT ÇIKIŞLARI)

1) Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları

2) Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları

3) Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları

4) Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışı

5) Olağandışı Gider ve Zararlardan Dolayı Nakit Çıkışı

6) Duran Varlık Yatırımlarına İlişkin Nakit Çıkışları

7) Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri

8) Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Ödemeleri

9) Ödenen Vergi ve Benzerleri

10) Ödenen Temettüler

11) Diğer Nakit Çıkışları

12) Dönem Sonu Nakit Mevcudu

13) Nakit Artış veya Azalışı

www.akademimsmmm.com Sayfa 13
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Nakit Kaynakları (Kasa ve Bankada Nakit Artışına Neden Olacak işlemler)

• Nakit olarak kredi sağlanması

• Satışlardan Elde Edilen Nakit
• Nakit karşılığı sermaye artırımı
• Alacakların tahsili
• Diğer Faaliyetlerden Sağlanan Nakit
• KVYK ve UVYK ile Sağlanan Nakit
• Hisse Senedi İhraç Priminden Sağlanan Nakit
• Geçici yatırımların satışı
• Yatırımlardan dolayı nakden kâr payı ve faiz alınması
• Alacak senetlerinin iskonto ettirilmesi
• Duran varlıkların peşin satışı
• Tahvil veya finansman bonosu ihracı
• Sermaye Arttırımına ilişkin Nakitler

Nakit Kullanımları (Kasa ve Banka’dan Nakit Çıkışına Neden Olacak İşlemler)

• Sermayenin nakden azaltılması

• Ödenen Temettü
• Borçların nakden ödenmesi
• Peşin olarak duran varlık alışı
• Finansman Giderlerinden Dolayı Nakit Çıkışları
• Maddi duran varlıkların bakım onarım giderleri
• Kısa Vadeli ve Uzun Vadeli Borç Ödemeleri
• Ödenen Vergi ve Benzeri
• Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları
• Faaliyet Giderlerine ilişkin Nakit Çıkışları
• Diğer Faaliyetlerde Olağan Gider / Zarara ilişkin Nakit Çıkışları
• Olağandışı Gider / Zararlara İlişkin Nakit Çıkışları
• Varlık Yatırımına ilişkin Nakit Çıkışları
• Nakden ödenen işçi ücret ve giderleri
• Peşin olarak hammadde, malzeme veya mal alışı
• Faaliyet giderlerinin ödenmesi
• Nakden ödenen finansman giderleri
• Nakden kâr payı dağıtımı
• Nakit çıkışı gerektiren diğer giderler
• Peşin olarak duran varlık alışı
• Geçici yatırımlarda bulunmak
• Uzun vadeli yatırım amacıyla nakden menkul kıymet almak

www.akademimsmmm.com Sayfa 14
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

4-KAR DAĞITIM TABLOSU

Kar dağıtım tablosu, işletmenin dönem karının, vergiden önceki kardan başlama üzere; nerelere ve ne tutarlarda
dağıtıldığını göstermektedir. Kar dağıtım tablosu, bilanço ve gelir tablosunun bir uzantısı olup, bu tabloların
tamamlayıcısı ve destekleyicisi durumundadır. Kar dağıtım tablolarının düzenleme amacı, özellikle sermaye
şirketlerinde dönem karından, ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve ortaklara dağıtılacak kar paylarının açıkça
gösterilmesi ve şirketlerin hisse başına kar ile hisse başına temettü tutarının hesaplanmasıdır. Kar dağıtım tablosu
bütün işletmeler için değil Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğleri ile ek finansal düzenleme zorunluluğu
getirilen işletmeler tarafından düzenlenir.

Kâr Dağıtım Tablosu Özellikleri

• Ek Finansal Tabloları düzenleme zorunluluğu getirilen işletmeler için (bütün işletmeler için değil) zorunludur.
• Kârın Varlığına veya dağıtımına bağlı olarak düzenlenir.
• Tabloyu oluşturan kalemler değiştirilemez farklı isimler konulamaz.
• Tabloda hem cari dönem verileri hem de önceki dönem verileri yer alır.
• Kâr dağıtım tablosu, dönem kârının nelerden (hangi tür faaliyetlerden) oluştuğunu göstermez.

Kâr Dağıtım Tablosunun Düzenleme İlkeleri

• Dönem kârından yapılan dağıtımla yedeklerden (önceki dönem) yapılan dağıtım ayrı ayrı gösterilir.
• Ödenecek Vergi ve Yasal Yükümlülükler, Ortaklara ödenen 1. ve 2. temettüler, 1. ve 2. tertip Yasal
Yedekler & Statü Yedekleri & Olağanüstü Yedekler ve kârdan ayrılar Özel Fonları açıkça gösterilir.
• İmtiyazlı Payların bulunması halinde, imtiyazlı ve Adi HisseSenetlerine kâr payları ayrı ayrı gösterilir.

5-ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU

Öz kaynaklar değişim tablosu bir dönem içinde öz kaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya azalışları bir bütün
olarak gösteren tablodur.

Bu tablonun düzenlenmesindeki amaç, özellikle sermaye şirketlerinde bir dönem içinde öz kaynak kalemlerinde
meydana gelen değişmelerin gösterilmesini sağlamaktır.

Böylece öz kaynak finansmanının yapısı bir bütün olarak görülebilir ve bu yapı üzerinde etkili olan kalemlerin
dönemsel değişimlerinin işletme bakımından doğurabileceği etkiler değerlendirilebilir.

www.akademimsmmm.com Sayfa 15
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ: DÖNEN VARLIKLAR – KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR

VEYA

NET ÇALIŞMA SERMAYESİ: DEVAMLI SERMAYE - DURAN VARLIKLAR

DEVAMLI SERMAYE (UVYK+ÖZ KAYNAKLAR) OLUŞUR.

İşletmenin belirli bir hesap döneminde;

“Net İşletme Sermayesinin kaynaklarını ve kullanım yerlerini gösteren” tablodur.

Bu tablo düzenlenirken Dönen Varlıklar ile KVYK‘lar farkını belirten Net İşletme (Çalışma) Sermayesi, fon olarak
kabul edilir.

Net çalışma sermayesi noksanı veya açığı;

• İşletmenin kısa vadeli borçları toplamı dönen varlık toplamından fazla isedir.
• Bu durum hem kısa vadeli borçların ödenmeyeceğini hem de günlük faaliyetlerin aksayacağını işaret eder.

Net Çalışma Sermayesinde Değişme Yaratan Net Çalışma Sermayesinde Değişme

İşlemler Yaratmayan İşlemler
• Uzun Vadeli Borçlarla Dönen Varlık Alınması • Kısa Vadeli Borçların Dönen Varlıklarla Ödenmesi
• Dönen Varlıklarla Uzun Vadeli • Kısa Vadeli Borçlanarak Dönen Varlık Alımı
Borçların Ödenmesi • Uzun Vadeli Borçlanarak Duran Varlık Alımı
• Kâr Payı Dağıtımı • Uzun Vadeli Alacak Karşılığında İştirak Amacıyla
• Sermaye Olarak Bir Dönen Varlık Unsurunun Hisse Senedi Alınması
Konulması • Dağıtılmamış Karların Sermayeye Eklenmesi
• Dönen Varlık Karşılığında Duran Varlık Alımı
• Uzun Vadeli Borcun Kısa Vadeli Hale Gelmesi
• Kısa Vadeli Alacağı Olan Birinin Alacağına Karşılık
İşletmeye Ortak Olması

www.akademimsmmm.com Sayfa 16
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

4.BÖLÜM

FİNANSAL TABLOLARIN ANALİZ TEKNİKLERİ

1.Karşılaştırmalı Analiz / Mukayeseli Analiz / Yatay Analiz

2. Dikey Analiz / Yüzde Analizi / Dikey Yüzdeler

3.Trend Analizi / Eğilim Yüzdeleri / Endeks Analizi

4. Oran Analizi / Rasyo Analizi

www.akademimsmmm.com Sayfa 17
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

1. KARŞILAŞTIRMALI /MUKAYESELİ/YATAY ANALİZ

Karşılaştırmalı finansal tablolar analizi tekniği, aynı uzunluktaki en az iki veya daha fazla faaliyet dönemine ait finansal
tablolarının verilerini karşılaştırarak tutar ve yüzde olarak ne yönde değiştiğini belirlenir. Ancak sadece tutar veya
sadece yüzde değişimlere bakılması, değişimin işletme açısından öneminin gözden kaçırılmasına veya gerekenden fazla
önemli görülmesine neden olabilir. Bu da değişimlerle ilgili yorumu zayıflatır.
Tablolarda yorumlar çok önemlidir.
• Birden fazla yılın verisi karşılaştırıldığı için yatay analiz de denir. (Dinamiktir)
• Başka işletmelerle karşılaştırılmaz, işletme kendi içinde analiz eder.
• Değişim bir önceki yıla göre hesaplanır.

ÖZELLİKLERİ;
• Birden fazla dönemi içerdiği için kapsamına göre dinamik analizdir.
DİNAMİK ANALİZDİR.
• Finansal tablolardaki her bir kalemin yıllar itibarıyla karşılaştırılarak
incelenmesine olanak tanıdığı için yatay analiz denir.
• Bu teknikte değişimin yönü TUTAR ve YÜZDE olarak ifade edilir.
• İşletmenin kendi içinde analiz edilmesini sağlar. Rakipleri ile
karşılaştırma imkânı vermez.
• Fark ve yüzdelerdeki artış ya da azalışa göre işletmenin geçmiş
dönemine göre karşılaştırması yapılır.
• Analizde yorum, neden sonuç ilişkisine göre yapılır.
• Yapılacak yorumlarda önceki döneme göre değişimin tutarı ve
oranı birlikte değerlendirilmelidir. Yalnızca tutarlara ya da yalnızca
oranlara bağlı kalınan yorumlar yanlış sonuçlara neden olabilir.

Bir hesap kaleminin artış ya da azalış oranı aşağıdaki formülle hesaplanır:

Cari Dönem Tutarı – Önceki Dönem Tutarı

———————————————————— X 100
Önceki Dönem Tutarı

Karşılaştırılan finansal tablo sayısı ikiden fazla olduğu takdirde artış ve

azalışların hesaplanmasında hangi dönemin esas alınacağının
belirlenmesi gerekir. Bu konuda iki farklı yaklaşım kullanılabilir.

Birinci yaklaşımda belirli bir yıl temel alınarak kalemlerdeki

değişmeler temel yılın rakamlarına göre hesaplanır. Buna SABİT BAZ
DÖNEMİ YÖNTEMİ denir.
Her bir kalemdeki değişme bir önceki yılın rakamlarına göre
hesaplanmış olabilir. Buna HAREKETLİ BAZ DÖNEMİ YÖNTEMİ denir.

www.akademimsmmm.com Sayfa 18
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

VARLIKLAR 31.12.2018 31.12.2019 ARTIŞ VEYA AZALIŞLAR

(ÖNCEKİ DÖNEM) (CARİ DÖNEM) TL (TUTAR) % ORAN
I.Dönen Varlıklar
Hazır Değerler 10.000 15.000 5.000 (%) 50
Menkul Kıymetler 0 7.000 7.000 Tanımsız
Ticari Alacaklar 60.000 80.000 20.000 (%) 33
Diğer Alacaklar 6.000 3.000 (3000) (%) -50
Stoklar 20.000 30.000 10.000 (%) -50
Diğer Dönen Varlıklar 4.000 0 -4000 (%) -100
DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 100.000 135.000 35.000 35
NET SATIŞLAR 400.000 500.000 100.000 25
SATIŞLARIN MALİYETİ 200.000 250.000 50.000 25
BRÜT SATIŞ KARI 200.000 250.000 50.000 25
FİNANSMAN GİDERLERİ 2.000 6.000 4.000 200
DÖNEM NET KARI 40.000 60.000 20.000 50

“Tabloda yer alan negatif işaretli veya parantez içindeki değerler önceki döneme göre azalışı ifade etmektir.”

Artış Ve Azalış (Tutar Olarak) = Cari Dönem Tutarı - Önceki Dönem Tutarı

Artış veya azalış (oran olarak)= Cari Dönem Tutarı – Önceki Dönem Tutar x100

Önceki dönem tutarı

Yukarıdaki karşılaştırmalı tablolar analizinin hesaplanmasına ilişkin bir örnek verilmiştir.

Karşılaştırmalı Tabloların Yorumu

Karşılaştırmalı analiz tekniğine göre hazırlanan bilanço ve gelir tablosu, mutlak farklar ve yüzde farklar şeklinde
belirlenen artış ve azalışlardan hareket edilerek yorumlanır. Bu tekniğin uygulanmasında dikkat edilecek konu, bilanço ve
gelir tablosundaki her bir kalemin tek başına ele alınması ve onun yatay olarak, dönemler itibarıyla gösterdiği
değişmelerin belirlenmesi ve incelenmesidir.

Bir kalemin analiz edilip yorumlanmasında birbirini izleyen beş aşamadan söz edilir. Bu aşamalar:

• Değişimin yönünün ve büyüklüğünün belirlenmesi

• Değişimin nedenlerine bağlı olmaksızın değişimin ortaya çıkardığı sonucun belirlenmesi
• Değişimin nedenlerininbelirlenmesi
• Neden-sonuç ilişkisinin kurulması
• Neden-sonuç ilişkisine bağlı olarak gelecekteki beklentininbelirlenmesi

www.akademimsmmm.com Sayfa 19
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

2. DİKEY /YÜZDE YÖNTEMİ İLE ANALİZ

Bu analiz yönteminde işletme, isterse bir yıl isterse birden fazla yılın analizini yapabilir.

Bilanço ve Gelir Tabloları yüzde değerler olarak ifade edilir. Hesaplanan yüzde değerlerin işletme için yeterli olup
olmadığı araştırılır.

Yüzde yöntemi ile analiz daha çok bilanço ve gelir tablolarının dikey analizinde kullanılır. Bu nedenle analiz tekniği
dikey yüzdeler ile analiz tekniği olarak da adlandırılır. Bu yöntemin uygulanabilmesi için tek döneme ait finansal tablolar
yeterlidir. Bu nedenle “statik analiz” türüdür.

Ancak istenirse yüzde yöntemine göre hazırlanmış birden fazla döneme ait finansal tabloların dikey yüzdeleri
karşılaştırılarak “dinamik analiz” yapılması da mümkündür.

Dikey analiz tekniği bilanço kalemlerine uygulandığında o unsurun içinde bulunduğu hesap grubuna, hesap sınıfına, aktif
veya pasif toplamına olan oranı bulunur.

Yüzde yöntemi ile analiz tekniğinin iki temel üstün yönü vardır:

Bu yöntemde bilanço unsurları “100” kabul edilen bilanço toplamı itibarıyla ifade edildikleri için her bir unsurun genel
toplam içindeki nispi önemi kolaylıkla görülebilir.

Halbuki diğer analiz teknikleri bu konuda bilgi vermez.

Dikey analizde bilanço kalemleri için grup ve genel yüzdeler şu şekilde bulunur;

Kalem Tutarı
Grup Yüzdesi= ———————— X 100
Grup Toplamı

Kalem Tutarı
Genel Yüzde = ——————————— X 100
Aktif(Pasif)Toplamı

Gelir Tablosu Analizinde;

Gelir tablosu unsurunun o dönemin net satışlarına oranı bulunur. Net Satışlar 100 kabul edilir. Diğer bütün gelir tablosu
kalemlerinin Net Satışlara oranlanarak yüzdelik dilimleri bulunur. Oranlama işlemi Net Kâra kadar devam ettirilir. İşletmenin kâr
yüzdesinin tatmin edici olup olmadığı tespit edilir.

Kalem Tutarı
G. Tablosu Yüzde = ——————————— X 100
Net Satışlar

www.akademimsmmm.com Sayfa 20
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Gelir Tablosunun Analiz ve Yorum Esasları

Gelir tablosunda yer alan yüzdeler her bir kalemin net satışlarla olan ilişkisini gösterir. Böylece gelir tablosu içinde yer
alan her kalemin net satışlar içindeki payı ifade edilmiş olur. Her kalemin net satışlara göre oransal büyüklüğünün,
kalemin özelliği de dikkate alınarak hasılat ve kârlılık açısından yeterli ve uygun olup olmadığı incelenir.

Hasılat ve kâr kalemleri için yeterli büyüklük, kendilerinden sonra gelen gider ve zararları karşılayıp diğer bölümlere ve
dönem net kârına katkıda bulunacak büyüklükte oluşlarıyla ölçülür. Kâr kalemlerinin net satışlar karşısındaki payı ne
kadar yüksekse o kadar iyidir ve dönem net kârına katkısı itibarıyla değerlendirilir. Eğer dönem kârına katkıda
bulunamıyorsa dikey yüzdenin yetersizliğinden söz edilir.

Gider veya zarar kalemlerine ait dikey yüzdelerin yeterli ve uygun büyüklükte olup – olmadıkları incelenirken bunların
kendilerinden önceki hasılat ve kârı yok edecek kadar büyük ve üretimin kalitesini düşürecek kadar az olup – olmadığı
araştırılır.

Gelir tablosu dikey yüzdelerinin hesaplanarak yüzde yöntemine göre analiz edilip yorumlanmasının amacı, işletmenin satış,
maliyet ve gider yapısı hakkında bilgi sahibi olmaktır.

www.akademimsmmm.com Sayfa 21
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

3. EĞİLİM (TREND) YÜZDELERİ ANALİZİ

Trend (eğilim yüzdeleri) analizi, işletmenin 8-10 yıldan başlayan oldukça uzun dönemler
itibarıyla, mali durumuna ve faaliyet sonuçlarına ilişkin kalemlerinin değişim trendini belli bir yılın
sonuçlarına endeksleyerek gösteren bir mali analiz yöntemidir.
Bu yöntemin amacı;
İlgili mali tablo kalemlerinin dönemler itibarıyla artış veya azalış şeklindeki değişikliklerinin, seçilen temel
(baz) yıla göre oransal önemlerinin ortaya konulması ve buna göre işletmenin gelişme yönünün
belirlenmesidir.

TREN ANALİZİNİN ÖZELLİKLERİ:

• Dinamik analizdir, uzun süreyi kapsar.

• Baz yıl istikrarlı bir yıl olmalıdır, olağandışı değişikliklerin olmadığı normal bir yıl.
• Baz yılın bütün hesaplarının eğilim yüzdesi her zaman 100’dür.
• Eğilim yüzdeleri asla negatif değerler alamaz.
• Eğilim yüzdeleri 100’ün üzerinde ise baz yıla göre ARTIŞ, 100’ün altında ise baz yıla
göre AZALIŞ gösterir.
• Eğilim yüzdeleri aynı seyri gösteriyorsa, ilgili kalemin eğiliminden söz edilmez.
• Baz yılda rakamı olmayan bir kalemin diğer yıllar için eğilim yüzdesi hesaplanmaz,
ilgili hesabın eğiliminden bahsedilemez.

Trend analizinin uygulanması:

• Analizin uygulanacağı zaman dilimi (dönemler) belirlenir,

• Eğilim yüzdelerinin hesaplanmasında temel (baz) olacak dönem seçilir,
• Bilanço ve gelir tablosu kalemlerinin eğilim yüzdeleri hesaplanır,
• Analiz sonuçları yorumlanır.

Trend analizi, mali durumun ve faaliyet sonuçlarının uzun dönemdeki eğilimini inceleyen analiz
yöntemidir.

Mali Tabloların Eğilim Yüzdeleri İle Hazırlanması

İşletmenin mali durumuna ve faaliyet sonuçlarına ilişkin eğilimin belirlenmesi için ilk iş yöntemin
amacına uygun uzunluktaki dönemlere ait mali tabloların seçilmesidir.

Uygulama dönemi belirlendikten sonra, eğilim yüzdelerinin neye göre hesaplanacağına karar
verilmelidir. (Uygulamada, genellikle analiz döneminin başlangıç yılı baz yıl olarak kabul edilmektedir)

www.akademimsmmm.com Sayfa 22
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Baz Yıl; Eğilim yüzdelerini hesaplamak için tüm dönemlerdeki tutarların oranlandığı
yöntemdir. Eğilim Yüzdesi şu şekilde hesaplanır;

Cari Dönem Tutarı

—————-—————— X 100
Baz Alınan Dönem Tutarı

İlişkili Kalemlerin Eğilimlerinin Yorumu

Trend analizinin yorumu büyük ölçüde, aralarında ilişki bulunan kalemlerin etkileşimlerinin
incelenmesine dayanır.

Trend analizi yoluyla incelenecek kalemler (gruplar) aşağıdaki gibi belirlenebilir;

• Dönen varlıklar - Duran varlıklar

• Dönen varlıklar - Kısa vadeli yabancı kaynaklar
• Stoklar - Ticari borçlar
• Duran varlıklar - Öz kaynaklar
• Yabancı kaynaklar- Öz kaynaklar
• Brüt satışlar - Net satışlar
• Net satışlar - Satışların maliyeti
• Net satışlar - Faaliyet giderleri
• Net satışlar - Finansman giderleri
• Dönen varlıklar - Net satışlar
• Ticari alacaklar - Net satışlar
• Stoklar - Net satışlar
• Maddi duran varlıklar - Net satışlar

Yüzde yöntemi ve Oran analiz teknikleri; Tek döneme ait veriler

kullanılarak yapılabilir. Bu yüzden bu teknikler esas itibariyle STATİK
ANALİZ dir. Ancak isterse dinamik hale getirilebilir.

Karşılaştırmalı tablolar analizi ve Trend analiz tekniğini; Kullanabilmek

için birden fazla dönemin verisine ihtiyaç vardır. Bundan dolayı teknikler
DİNAMİK ANALİZ’ e uygundur.

www.akademimsmmm.com Sayfa 23
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

4. ORAN ANALİZİ

Oranlar tek bir

Mali tablolarda yılın veya İşletmenin geçmiş
incelenmek istenen dönemin yıllarına ait oranlar
iki hesap arasındaki finansal tabloları hesaplandığında
ilişkinin kullanılarak karşılaştırılmak
matematiksel ifade hesaplandığı için suretiyle analiz
edilip yöntem statik yapıldığında
yorumlanmasıdır. bir analizdir. dinamik analiz
yapılmış olur.

Oran analizi
tekniğinin amacı,
Yönetimin
finansal tablo
yeterliliğini kalemlerinin
değerlendirmektir aralarındaki
anlamlı ve yararlı
ilişkilerden yola
çıkarak bir
işletmenin;

Varlıkların
verimliliğini
Cari finansal
durumunu

Borç ödeme
gücünü Varlıkların Faaliyet
karlılığını sonuçlarını

Oran analizi şemadan da anlaşılacağı üzere, STATİK bir analizdir. Ancak geçmiş yılların oranları karşılaştırıldığında
DİNAMİK analizde yapılmış olmaktadır.

Oran analizinin en önemli özelliği; incelenmek istediğiniz tek konu dahi olsa uygulanabilmesidir.

Oran Analiz Tekniğinin amacı;

İşletmenin finansal durumu ve faaliyet
sonuçlarını kendi içinde, aynı yada farklı
sektörlerdeki diğer işletmelerin sonuçları ile
karşılaştırmak amacıyla kullanılabilir.

Oranlar, muhasebe denetiminde ve Döneme ait oranların önceki yılın

vergi denetiminde kanıt elde etmek oranları ile karşılaştırılması analiste hem
için bir denetim aracı olarak eğilim hakkında hem gidişat hakkında
kullanılırlar. fikir verir.

Yöneticiler oranları İşletmeler sektör oranlarını kullanarak

değenlendirerek, planlar hazırlama kendi durumlarını değerlendirirler iş
olanağı elde ederler. kolundaki ortalamaya göre ne durumda
olduklarını görebilirler.

www.akademimsmmm.com Sayfa 24
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

5. BÖLÜM
ORANLAR VE GURUPLARI

LİKİDİTE ORANLARI

1.
FAALİYET ETKİNLİĞİ ORANLARI

FİNANSAL YAPI ORANLARI

KARLILIK ORANLARI

Likidite Durumunun Analizinde Kullanılan Oranlar

• İşletmenin kısa vadeli borç ödeme gücünü ifade eder.

• Likidite riskini değerlendirmek, net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını saptamak için kullanılır.
• İşletmenin cari durumunun belirlenmesinde dönen varlıkların ne derece güven verdiği belirlenirken
varlıkların hem kalitesi hem de likiditesi incelenmelidir.
• Bir varlığın likiditesi o varlığın paraya çevrilmesindeki çabukluk ve kolaylıktır.

Bir işletmenin finansal tablolarda görünenden daha iyi bir likidite pozisyonu olabilir. Nasıl mı?

• Kullanılmamış kredi limitleri likiditeyi olumlu etkileyebilir.

• İşletme, kolaylıkla nakde çevrilebilecek uzun dönemli varlıklara sahip olabilir.
• İşletme iyi bir uzun dönemli borçlanma pozisyonuna sahip olabilir.

Bazı işletmeler de oranların gösterdiği kadar iyi bir likidite pozisyonuna sahip olmayabilir. Nasıl mı?

• İşletme, iskonto ettirdiği alacak senetlerinin ödenmemesinden sorumlu olabilir.

• İşletmenin kayıtlarda yer almayan şarta bağlı borçları olabilir.
• Başka bir şirket için garanti ettiği banka kredileri olabilir.

Dönen varlık unsurları ile kısa vadeli borçlar arasında ilişki kurulurken, dönen varlık grubundan dikkate alınacak
kalemlerin özelliklerine göre likidite oranları kendi içinde üçe ayrılabilir.

• Cari Oran (Üçüncü derece likit oran)

• Asit Test veya Likidite Oranı (İkinci derece likit oran)
• Nakit Oranı veya Disponobilite Oranı (Birinci derece likit oran)

www.akademimsmmm.com Sayfa 25
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

LİKİDİTE ORANLARI

𝐃Ö𝐍𝐄𝐍 𝐕𝐀𝐑𝐋𝐈𝐊𝐋𝐀𝐑
1. CARİ ORAN= 𝐊𝐈𝐒𝐀 𝐕𝐀𝐃𝐄𝐋İ 𝐘𝐀𝐁𝐀𝐍𝐂𝐈 𝐊𝐀𝐘𝐍𝐀𝐊𝐋𝐀𝐑 = 1,5 – 2

𝑫Ö𝑵𝑬𝑵 𝑽𝑨𝑹𝑳𝑰𝑲𝑳𝑨𝑹−𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹
2. ASİT TEST ORANI(LİKİDİTE ORANI) = 𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹 =1

𝑫Ö𝑵𝑬𝑵 𝑽𝑨𝑹𝑳𝑰𝑲𝑳𝑨𝑹−(𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹+𝑨𝑳𝑨𝑪𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹)
3. NAKİT ORANI = 𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹
= 0,20 YANİ %20

𝑯𝑨𝒁𝑰𝑹 𝑫𝑬Ğ𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹+𝑴𝑬𝑵𝑲𝑼𝑳 𝑲𝑰𝒀𝑴𝑬𝑻𝑳𝑬𝑹

4. HAZIR DEĞERLER ORANI = 𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹
= 0,20 YANİ %20

𝑭𝑨İ𝒁 𝑽𝑬 𝑽𝑬𝑹𝑮İ Ö𝑵𝑪𝑬𝑺İ 𝑲𝑨𝑹 𝑫Ö𝑵𝑬𝑴 𝑲𝑨𝑹𝑰+𝑭İ𝑵𝑨𝑵𝑺𝑴𝑨𝑵 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ

5. FAİZ KARŞILAMA ORANI = 𝑭𝑨İ𝒁 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ
= 𝑭İ𝑵𝑨𝑵𝑺𝑴𝑨𝑵 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ

𝑲𝑽𝒀𝑲−(𝑯𝑨𝒁𝑰𝑹 𝑫𝑬Ğ𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹+𝑴𝑬𝑵𝑲𝑼𝑳 𝑲𝑰𝒀𝑴𝑬𝑻𝑳𝑬𝑹)

6. STOK BAĞIMLILIK ORANI = 𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹

www.akademimsmmm.com Sayfa 26
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

1- CARİ ORAN

𝐃Ö𝐍𝐄𝐍 𝐕𝐀𝐑𝐋𝐈𝐊𝐋𝐀𝐑
CARİ ORAN= = 1,5 – 2
𝐊𝐈𝐒𝐀 𝐕𝐀𝐃𝐄𝐋İ 𝐘𝐀𝐁𝐀𝐍𝐂𝐈 𝐊𝐀𝐘𝐍𝐀𝐊𝐋𝐀𝐑

• Cari oran, işletmenin kaç paralık kısa vadeli borcuna karşılık kaç paralık dönen varlığı olduğunu gösterir.
Yani kısa vadede varlıklarımla borçlarımı ödeme gücüm diyebiliriz.
• Cari oranın hesaplanmasındaki amaç, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücünü ölçmek ve genel likidite
durumunu yansıtarak işletmenin net çalışma sermayesinin yeterli olup olmadığını ortaya koymaktır.
( Net çalışma sermayesi = Dönen varlık –KVYK)
• Oranın mutlaka birden büyük olması beklenir. Yüksek bir cari oran işletmenin ödeme gücünün emniyet marjı
olarak kabul edilir. Cari oranın çok yüksek olması işletmeye kredi verenlerin lehine olmasına karşın işletme
sahip ve yöneticilerinin o kadar lehine değildir.

• Cari oranın yeterli olup olmadığını etkileyen çeşitli faktörler vardır.

• Dönen varlıkların yapısı ve dağılımı
• İşletmenin tedarik (satın alma) ve satış şartları
• Dönen varlıkların gerçek değeri Dönen varlıklarda olası değer kayıpları
• Mevsimlik hareketlerin etkisi
• Faaliyette bulunulan işkolu
• Kısa vadeli borçların vadeleri itibarıyla dağılımı
• Bankalarla ilişkiler
• Borçların ertelenme ve finansman olanakları
• Stok devir hızı
• Alacak devir hızı
• Ticari alacakların senetli ve senetsiz olarak dağılımı
• Piyasanın durumu
• Satışların düzenliliği ve kararlılığı

Cari Oran 1 den büyük ise, Net Çalışma Sermayesi pozitiftir.

Cari Oran 1 e eşitse, Net Çalışma Sermayesi sıfırdır.

Cari Oran 1 den küçük ise, Net Çalışma Sermayesi noksanı vardır. (İşletme dönen varlıkları ile kısa vadeli borçlarını
ödeyebilecek güçte değil)

www.akademimsmmm.com Sayfa 27
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

2- ASİT TEST ORANI (LİKİTİDE ORANI)

𝑫Ö𝑵𝑬𝑵 𝑽𝑨𝑹𝑳𝑰𝑲𝑳𝑨𝑹−𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹
ASİT TEST ORANI(LİKİDİTE ORANI) = 𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹 =1

• Asit test oranının 1 olması yeterli görülür.

• Stoklar gibi likiditesi göreli olarak daha düşük olan dönen varlık kalemlerinin dönen varlık toplamına dahil
edilmemesi durumunda kısa vadeli yabancı kaynakların ödenebilirliğini gösterir. Yani stoklarını satamaması
veya satışların durması stokları dışında dönen varlıklar ile kısa vadeli borçlarını ne ölçüde karşılayabileceğini
gösterir.
• Her bir liralık nakitle ödenecek kısa vadeli borca karşın paraya süratle çevrilebilen likit dönen varlık
büyüklüğünü gösterir.

3- NAKİT ORANI

𝑫Ö𝑵𝑬𝑵 𝑽𝑨𝑹𝑳𝑰𝑲𝑳𝑨𝑹−(𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹+𝑨𝑳𝑨𝑪𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹)
NAKİT ORANI = = 0,20 YANİ %20
𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹

Nakit ve nakit benzeri varlıklardan oluşan hazır değerler ile geçici yatırım amacıyla alınan ve her an pazarlanabilir menkul
kıymetlerin kısa vadeli borçları ne ölçüde karşıladığını gösteren bir orandır.

İşletmenin bir yıllık süre içinde stoklarını satamaması ve alacaklarını tahsil edememesi durumunda bir yıl içinde nakde
dönüşebilecek diğer varlıklarla kısa vadeli borçlarını ne ölçüde karşılayabileceğini gösterir. Genel olarak, 0, 2 (%20)
olması yeterli kabul edilir

İşletmenin bir anda satışları durduğu gibi alacakların tahsil edilememesi durumundaki borç ödeme gücünü gösterir.

4- HAZIR DEĞER ORANI

𝑯𝑨𝒁𝑰𝑹 𝑫𝑬Ğ𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹+𝑴𝑬𝑵𝑲𝑼𝑳 𝑲𝑰𝒀𝑴𝑬𝑻𝑳𝑬𝑹

1. HAZIR DEĞERLER ORANI = 𝑲𝑰𝑺𝑨 𝑽𝑨𝑫𝑬𝑳İ 𝒀𝑨𝑩𝑨𝑵𝑪𝑰 𝑲𝑨𝒀𝑵𝑨𝑲𝑳𝑨𝑹
= 0,20 YANİ %20

İşletmenin acil para durumunu gösteren hazır değerler oranı Nakit oranı ile hemen hemen aynıdır. Ve oranın 0,20
yani %20 olması beklenir.

www.akademimsmmm.com Sayfa 28
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

5- FAİZ KARŞILAMA ORANI

𝑭𝑨İ𝒁 𝑽𝑬 𝑽𝑬𝑹𝑮İ Ö𝑵𝑪𝑬𝑺İ 𝑲𝑨𝑹 𝑫Ö𝑵𝑬𝑴 𝑲𝑨𝑹𝑰+𝑭İ𝑵𝑨𝑵𝑺𝑴𝑨𝑵 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ

FAİZ KARŞILAMA ORANI = =
𝑭𝑨İ𝒁 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ 𝑭İ𝑵𝑨𝑵𝑺𝑴𝑨𝑵 𝑮İ𝑫𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹İ

• Bir işletmenin faiz ödemelerini karşılama yeteneğini ölçmek için kullanılan bir orandır.
• Bu oran, işletmenin ödemek zorunda olduğu faiz giderlerini kaç kere kazandığını gösterir.
• Bu oran ne kadar yüksek çıkarsa, bu işletmenin alacaklarının faiz garantisinin ve işletmenin finansal
gücünün o ölçüde iyi olduğunu gösterir.
• İşletmenin faiz ve vergi öncesi karlarının, faiz giderlerinin kaç katı olduğunu gösterir.
• Bu oran yükseldikçe işletmenin faiz giderlerini karşılayamama riski azalır.
• Bu oranın 8’den büyük olması istenir.

6- STOK BAĞIMLILIK ORANI

𝑲𝑽𝒀𝑲−(𝑯𝑨𝒁𝑰𝑹 𝑫𝑬Ğ𝑬𝑹𝑳𝑬𝑹+𝑴𝑬𝑵𝑲𝑼𝑳 𝑲𝑰𝒀𝑴𝑬𝑻𝑳𝑬𝑹)

STOK BAĞIMLILIK ORANI =
𝑺𝑻𝑶𝑲𝑳𝑨𝑹

• Kısa vadeli borçların ödenmesi için mevcut stokların kaç katı satış yapılması gerektiğini gösterir.
• Bu oranın bakış açısına göre ticari alacaklar da stoklara bağlı bir kalem olarak değerlendirilmektedir. Yani,
stoklar satılmazsa, ticari alacakların da ortaya çıkmayacağı varsayılır.
• Asit test oranının 1’in altına düştüğü durumlarda işletme stokları olmaksızın kısa vadeli borçlarını
ödeyemeyecek duruma düşmüştür.
• Bu durumda işletmenin borçlarının tamamını kapatabilmesi için ihtiyaç duyduğu satış oranını gösteren orandır.

Stok Bağımlılık Oranı Yüksek İse Şu Önlemler Alınmalıdır;

• Kar marjını düşürmek

• Pazarlama etkinliğine ağırlık vermek.
• Stok devir hızı arttırmak
• Satışları arttırmak stokları eritir ve işletme borçları zamanında ödeyebilir duruma gelir.

www.akademimsmmm.com Sayfa 29
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

FAALİYET ETKİNLİĞİ ORANI

𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓𝚤𝒏 𝑴𝒂𝒍𝒊𝒚𝒆𝒕𝒊 ( 𝒗𝒆𝒚𝒂)𝑺𝒂𝒕𝚤𝒍𝒂𝒏 𝑻𝒊𝒄𝒂𝒓𝒊 𝑴𝒂𝒍𝒍𝒂𝒓 𝑴𝒂𝒍𝒊𝒚𝒆𝒕𝒊

1- STOK DEVİR HIZI =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑺𝒕𝒐𝒌𝒍𝒂𝒓

𝟑𝟔𝟎
2- ORTALAMA STOKTA KALMA SÜRESİ =
𝑺𝒕𝒐𝒌 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯𝚤𝒛𝚤 𝑶𝒓𝒂𝒏𝚤

𝑲𝒓𝒆𝒅𝒊𝒍𝒊 𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓

3- ALACAK DEVİR HIZI = 𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑨𝒍𝒂𝒄𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓

𝟑𝟔𝟎
4- ORTALAMA TAHSİLAT SÜRESİ = 𝑨𝒍𝒂𝒄𝒂𝒌 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯𝚤𝒛𝚤 𝑶𝒓𝒂𝒏𝚤

𝑲𝒓𝒆𝒅𝒊𝒍𝒊 𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓𝚤𝒏 𝑴𝒂𝒍𝒊𝒚𝒆𝒕𝒊

5- TİCARİ BORÇLARIN DEVİR HIZI = veya
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑻𝒊𝒄𝒂𝒓𝒊 𝑩𝒐𝒓ç𝒍𝒂𝒓 𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑻𝒊𝒄𝒂𝒓𝒊 𝑩𝒐𝒓ç𝒍𝒂𝒓

𝟑𝟔𝟎
6- TİCARİ BORÇLARIN ORTALAMA ÖDEME SÜRESİ =
𝑻𝒊𝒄𝒂𝒓𝒊 𝑩𝒐𝒓ç𝒍𝒂𝒓𝚤𝒏 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯𝚤𝒛𝚤 𝑶𝒓𝒂𝒏𝚤

7- ORTALAMA ETKİNLİK SÜRESİ = Ortalama Stokta Kalma Süresi + Ortalama Tahsilat Süresi

𝟑𝟔𝟎 𝟑𝟔𝟎
8- ORTALAMA ETKİNLİK SÜRESİ = +
𝑺𝒕𝒐𝒌 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯𝚤𝒛𝚤 𝑶𝒓𝒂𝒏𝚤 𝑨𝒍𝒂𝒄𝒂𝒌 𝑫𝒆𝒗𝒊𝒓 𝑯𝚤𝒛𝚤 𝑶𝒓𝒂𝒏𝚤

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
9- AKTİF DEVİR HIZI =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎 𝑨𝒌𝒕𝒊𝒇

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
10- MADDİ DURAN VARLIK D.H. =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑴𝒂𝒅𝒅𝒊 𝑫𝒖𝒓𝒂𝒏 𝑽𝒂𝒓𝒍𝚤𝒌𝒍𝒂𝒓

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
11- ÖZKAYNAK =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
12- Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑫ö𝒏𝒆𝒏 𝑽𝒂𝒓𝒍𝚤𝒌𝒍𝒂𝒓

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
13- Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı Oranı =
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑵𝒆𝒕 Ç𝒂𝒍𝚤ş𝒎𝒂 𝑺𝒆𝒓𝒎𝒂𝒚𝒆𝒔𝒊

𝑵𝒆𝒕 𝑺𝒂𝒕𝚤ş𝒍𝒂𝒓
14- Hazır değer Devir Hızı Oranı= VS
𝑶𝒓𝒕𝒂𝒍𝒂𝒎𝒂 𝑯𝒂𝒛𝚤𝒓 𝑫𝒆ğ𝒆𝒓𝒍𝒆𝒓

www.akademimsmmm.com Sayfa 30
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

FAALİYET ETKİNLİĞİ ORANLARI

• İşletme, faaliyetlerini sürdürebilmek için hem kısa dönemli (alacak, stok gibi) hem de uzun dönemli (maddi
duran varlıklar gibi) varlıklara yatırım yapmalıdır.
• İşletme emrindeki varlıkların kullanılmalarındaki etkinlik derecelerini ölçmek için bu oranlardan yararlanılır.
• Faaliyet oranları firmanın faaliyet derecesi (genellikle satışlar olarak tanımlanır) ile faaliyetlerin sürdürülmesi
için gerekli varlıklar arasındaki ilişkiyi tanımlar.
• Bu oranlar firmanın kapital ( hem faaliyet hem de uzun dönemli) gereksinimlerini tahmin etmek için kullanılır.
• Faaliyet etkinliği, temel olarak net satışlara göre belirlenen devir hızı, (dönüş hızı) oranları aracılığı ile
ölçülmektedir.
• İşletmenin, değişik durumlara göre ne kadar etkili faaliyet yürütmüş olduğu bu oranlar aracılığı ile belirlenir.

STOK DEVİR HIZI

• Stokların kaç katı kadar satış yapıldığını gösterir.

• Stok devir Stok devir hızı oranını satışların maliyetine göre hesaplamak daha doğru bir yaklaşımdır.
• Satışların maliyeti bilgisine bir şekilde ulaşılamıyorsa net satışlara göre hesaplama yapılabilir.
• Stok devir hızı oranları, bir işletmede stokların ne kadar bir süre içerisinde üretim faaliyetlerinde tükendiğini
veya satış hasılatı unsuru haline dönüştüğünü ölçmeye yarayan oranlardır.
• Ticaret işletmelerinde stok kalemleri satılmak üzere alınan mallardan oluşur. Dolayısıyla stok devir hızı oranı,
stokların ne kadar hızla satışa konu olduğunu gösterir. Bu oran stokların kullanılmalarındaki etkinliği ölçer.
• Stok eksikliği devir hızının yüksek çıkmasına neden olabilir.

Bir işletmenin satış hacmine kıyasla aşırı stok tutmasının, diğer bir deyişle stok devir hızının düşük olmasının doğuracağı
sakıncalar:

• Stokların sigorta masrafları artar.

• Stoktaki malların fiyatlarının düşmesi nedeniyle işletme büyük zararlara uğrayabilir.
• Bir malın uzun süre stokta kalması, onun fiziki özelliklerinin bozulmasına neden olabilir.
• Tüketici tercihlerinin değişmesi veya yeni rakip malların ortaya çıkması nedeniyle stoktaki mallar demode hale
gelebilir veya satış yeteneğini yitirebilir.

Stok devir hızının düşük olmasının nedenleri:

• Mal alışları veya üretimin satış olanaklarına göre iyi ayarlanmaması,

• Dönem sonu stoklarının değerinin yüksek gösterilmesi,
• Fiyatların yükseleceği beklentisiyle spekülatif amaçla aşırı derecede stoklara yatırım yapılmasıdır.

Stok devir hızının yüksek olması;

• Dönem sonu stoklarının düşük bir değerle değerlendirilmesi,
• Mal alışlarının veya imalatın satış olanaklarına göre iyi planlanması,
• İşletmenin stok kalitesinin yüksek olması,
• Stokların işletmenin iş hacmine göre yetersizliği,
• Tedarik veya üretim güçlükleri nedeniyle stokların yenilenememesi,
• İşletmenin sipariş üzerine üretim yapmasıdır.

www.akademimsmmm.com Sayfa 31
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Yeterli stok bulundurmamanın neden olabileceği kayıplar;

• İşletme, büyük alımların sağlayabileceği miktar iskontosundan yoksun kalabilir.
• Satış fırsatlarını kaçırabilir.
• Müşteri taleplerini zamanında karşılayamadığı durumlarda müşterilerin güvenini yitirebilir.
• Üretimde aksamalara neden olabilir.
• Ek taşıma ve sigorta giderlerine neden olabilir.

Alacak Devir Hızı; Alacakların kaç kez tahsil edildiğini gösterir.

Alacaklar ne kadar sık tahsil edilirse o kadar iyidir. Alacak devir hızının düşüklüğü, işletmenin alacaklarını tahsil etmede
güçlükle karşılaşmasının, rekabet gücünün zayıflığının, etkili bir tahsilat politikasının olmadığının, kredili satışlar
konusunda çok esnek davranılmasının bir sonucu olabilir.
Ticari alacakların net büyüklüğünden hareket edilirse sonuç yanıltıcı olabilir. Bu nedenle “Şüpheli alacaklar Karşılığı ve Alacak
Senetleri Reeskontu” indirilmeden, brüt tutarlar dikkate alınmalıdır.
Net satışların ortalama alacaklara bölünmesi ile hesaplanır ve bir dönem içinde alacakların kaç katı kadar satış
yapıldığını gösterir.
Kredili satış biliniyorsa kredili satışların ortalama alacaklara oranlanması daha doğru olur, eğer kredili satış bilinmiyor
ise net satışlar ortalama alacaklara oranlanarak alacak devir hızı oranı hesaplanabilir.

Ticari Borç Devir Hızı; Ticari borçların yılda kaç kez ödendiğini ifade eder.
Kredili alışların, ortalama ticari borçlara oranlanmasıyla bulunur. Ancak kredili alışlara ulaşılamaz ise, satışların
maliyeti, satışların maliyetine de ulaşılamaz ise net satışlar kullanılabilir.
Bu oran kredili mal alışlarından doğan borçların ödenme hızını gösterir. Uygulamada kredili alışların saptanamadığı
durumlarda döneme ait alışların büyüklüğü veya satışların maliyeti kullanılır.

Öz sermaye (Öz Kaynak) Devir Hızı;

Oranın normalin çok üstünde olması, işletmenin büyük oranda borçlanmaya yer verdiğini, dolayısıyla öz sermayenin
yetersiz olduğunu veya işletmede sermayenin ekonomik, verimli bir şekilde kullanıldığını gösterir.

Bir işletmenin öz sermayesinin iş hacmine kıyasla yetersiz olduğu durumlarda aşağıdaki önlemler alınabilir:

▪ İşletmenin öz sermayesini artırmak

▪ Satış hacmini daraltmak
▪ Olanaklar ölçüsünde daha az stok bulundurmak
▪ Alacakların zamanında tahsiline önem vermek

Oranın normalin çok altında olması ise öz sermayenin işletme kaynaklarının önemli kısmını oluşturduğuna ve öz sermayenin
verimli bir biçimde kullanılmadığını gösterir.

www.akademimsmmm.com Sayfa 32
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

FİNANSAL YAPI (MALİ YAPI) ORANLARI

𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝑦𝑎𝑏𝑎𝑛𝑐𝚤 𝑘𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟 𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟

1- FİNANSAL KALDIRAÇ ORANI = = 𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝐵𝑜𝑟ç𝑙𝑎𝑟+Ö𝑧𝑘𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟
𝑇𝑜𝑝𝑙𝑎𝑚 𝑘𝑎𝑦𝑛𝑎𝑘𝑙𝑎𝑟 (𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓𝑙𝑒𝑟)

Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓
2- ÖZKAYNAK ORANI =
𝑷𝒂𝒔𝒊𝒇 𝒗𝒆𝒚𝒂 𝑨𝒌𝒕𝒊𝒇 𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎𝚤

Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓
3- FİNANSMAN ORANI =
𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎 𝑩𝒐𝒓ç𝒍𝒂𝒓

𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎 𝒂𝒌𝒕𝒊𝒇𝒍𝒆𝒓
4- SERMAYE ÇARPANI ORANI =
Ö𝒅𝒆𝒏𝒎𝒊ş 𝑺𝒆𝒓𝒎𝒂𝒚𝒆

𝑲𝒂𝒓 𝒀𝒆𝒅𝒆𝒌𝒍𝒆𝒓𝒊−𝑮𝒆ç𝒎𝒊ş 𝒀𝚤𝒍 𝒁𝒂𝒓𝒂𝒓𝚤

5- OTOFİNANSMAN ORANI =
Ö𝒅𝒆𝒏𝒎𝒊ş 𝑺𝒆𝒓𝒎𝒂𝒚𝒆

Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓
6- ÖZ KAYNAKLARIN AKTİF TOPLAMINA ORANI = Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓+𝒀𝒂𝒃𝒂𝒏𝒄𝚤 𝑲𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓

𝑴𝒂𝒅𝒅𝒊 𝒅𝒖𝒓𝒂𝒏 𝒗𝒂𝒓𝒍𝚤𝒌

7- MADDİ DURAN VARLIKLARIN DEVAMLI SERMAYEYE ORANI = 𝑼𝒛𝒖𝒏 𝑽𝒂𝒅.𝒀𝒂𝒃.𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌.+Ö𝒛𝒌𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌𝒍𝒂𝒓

www.akademimsmmm.com Sayfa 33
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

• İşletmenin kaynak yapısının ve uzun vadeli borç ödeme gücünün ölçülmesinde kullanılır.
• İşletmenin finansmanında kullanılan yabancı kaynakların oranını gösterdikleri için işletmenin finansmanında yabancı
kaynaklardan yararlanma derecesini ölçmeye yarar.
• İşletmeler varlıklarını ya öz kaynakla ya da borçla finanse ederler.
• Borçla finanse etme hem faizin hem de anaparanın geri ödenmesine ilişkin söz verdiği için risk taşır.
• Borçla finanse etmenin maliyeti faizdir. Faiz kontrata bağlı bir yükümlülüktür.
• Kâr payının aksine firma kâr da etse zarar da etse faizi ödemek zorundadır.
• Fakat faizler vergiden indirilebilir. Eğer işletme ödünç aldığı fonlara ödeyeceğinden fazlasını kazanıyorsa finansal
kaldıraç başarılıdır.
Finansal kaldıraç oranı: İşletmenin borçlarının toplam kaynaklar içindeki oranını gösterir. Bu oran %50’den
büyük olursa, Öz kaynaklar %50’den küçük olur ve işletmenin mali yapısı zayıf olur.

Öz kaynak oranı: İşletmenin öz kaynaklarının toplam kaynaklar içindeki oranını gösterir.

Bu oran %50’den büyük olursa, Öz kaynaklar %50’den büyük olur ve işletmenin mali yapısı güçlü olur.

Finansman Oranı: İşletmenin öz kaynaklarının yabancı kaynaklara oranını gösterir.

Bu oran 1’den büyük olması istenir. Eğer 1’den küçük olursa işletmenin mali yapısı zayıf, 1’den büyük olursa
mali yapısı güçlü olduğuna yorumlanır.

Sermaye çarpanı oranı: Toplam aktiflerin ne oranda öz kaynaklarla finanse edildiğini olduğunu gösterir.
Bu oranın artması işletmenin borç ağırlıklı bir finansman modeline doğru kaydığını gösterir.
Bu oranın düşük olması işletmenin finansman riskinin az olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Maddi Duran Varlık Devamlı sermayeye oranı: Maddi duran varlıkların ne oranda devamlı sermaye ile
finanse edildiğini ifade eder. Bu oranın 1’den küçük olması durumunda maddi duran varlıkların tamamının devamlı
sermaye ile finanse edildiğini ifade eder ve risk açısından olumlu yorumlanır.

Oto finansman: İşletmenin elde ettiği karın bir kısmının ya da tamamının dağıtılmayıp işletmede
bırakılmasıdır. Öz kaynaklar geri ödemesi ve faiz yükü olmadığı için işletmelerin en önemli unsurudur.

www.akademimsmmm.com Sayfa 34
20 Nisan 2020
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

KARLILIK ORANLARI

𝐃ö𝐧𝐞𝐦 𝐍𝐞𝐭 𝐊𝐚𝐫ı

1- Öz kaynak (Sermaye) Karlılığı = Ö𝐳 𝐤𝐚𝐲𝐧𝐚𝐤𝐥𝐚𝐫

Bu oran, bazı kaynaklarda “mali rantabilite oranı” olarak geçmektedir. Bu oran, işletmenin finansmanında kullanılan
öz kaynaklara göre ne ölçüde karlı olduğunu gösterir. Az öz kaynakla yüksek kar işletme ortaklarının servetine olumlu
etki yapar.

𝑫ö𝒏𝒆𝒎 𝑵𝒆𝒕 𝑲𝒂𝒓𝚤

2- Maddi Duran Varlık Karlılığı = 𝑴𝒂𝒅𝒅𝒊 𝑫𝒖𝒓𝒂𝒏 𝑽𝒂𝒓𝒍𝚤𝒌

Maddi duran varlıkların, yaklaşık olarak işletmenin üretim kapasitesini gösterdiğini kabul edersek; bu oran işletmenin
kapasite yatırımlarına göre ne ölçüde karlı çalıştığını gösterir. Mümkün olduğunca, yapılan her kapasite yatırımı için
elde edilecek karı artırmak veya yapılan birim kapasite yatırımına düşen karı artırmak istenilen bir durumdur.

𝑫ö𝒏𝒆𝒎 𝑵𝒆𝒕 𝑲𝒂𝒓𝚤

3- Aktif Karlılığı = 𝑨𝒌𝒕𝒊𝒇

Aktifler yaklaşık olarak bir işletmenin toplam yatırımlarının tutarını gösterir. Bu oran büyük ise, işletmenin yaptığı
yatırımlardan yüksek kar sağladığı şeklinde yorumlanır.

𝑫ö𝒏𝒆𝒎 𝑲𝒂𝒓𝚤+𝑭𝒊𝒏𝒂𝒏𝒔𝒎𝒂𝒏 𝑮𝒊𝒅𝒆𝒓𝒊

4- Ekonomik Rantabilite = 𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎 𝑲𝒂𝒚𝒏𝒂𝒌

İşletme kaynaklarının bir dönem boyunda elde ettiği birim karlılığı gösterir. İşletmeye yatırılan fonların yüzde kaçı
oranında kâr elde edildiğini gösterir. Ekonomik rantabilitenin, mali rantabiliteden düşük olması gerekir. Aksi durumda
yabancı kaynaktan yararlanma maliyeti yüksek demektir.

𝑫ö𝒏𝒆𝒎 𝑵𝒆𝒕 𝑲𝒂𝒓𝚤

5- Çalışma Sermayesinin Karlılığı= 𝑫ö𝒏𝒆𝒏 𝑽𝒂𝒓𝒍𝚤𝒌𝒍𝒂𝒓 𝑻𝒐𝒑𝒍𝒂𝒎𝚤

Kârlılık analizinde işletmenin yeterli kâr elde edip edemediği incelenir. Kârlılık işletmenin kazanç elde etme gücüdür.
Kâr, performans ölçüsü olarak kullandığından yöneticiler için de önemlidir.
Kreditörler için de önemlidir; çünkü kâr, borcun geri ödenmesi için gerekli fonların bir kaynağıdır. Bir işletmenin elde
ettiği kârın ölçülü olup olmadığını belirlemek için şu unsurlar göz önünde tutulur:

▪ Sermayenin alternatif kullanılış araçlarından sağlayabileceği gelir

▪ Genel ekonomik koşullar
▪ Endüstrideki kâr oranları
▪ Geçmiş yıllarda kârın eğilimi
▪ İşletmenin planladığı kâr hedefi

www.akademimsmmm.com Sayfa 35