Makina Mühendisleri Odası

Kocaeli Şubesi

YÜKSEK BİNALARDA ve AVM'lerde

SULU SÖNDÜRME SİSTEMLERİ SEMİNERİ
Makina Müh. Esat ERSOY

03.02.2012 Cuma saat 14.00

www.EsatErsoy.com sitesini kaynak göstermek kaydıyla alıntı yapmak serbesttir. Sunumun her hakkı Esat Ersoy'a aittir.
Kocaeli'de içinde onlarca
mağazanın bulunduğu 3 katlı
NCity Alışveriş Merkezi'nde
saat 03.00 sıralarında yangın
çıktı.

Yangın tüm işyerini sardı.

15.01.2012
Yangının bilançosu yaklaşık
30 milyon TL
 Ön İnceleme

Olay yeri incelendiğinde binanın herhangi bir yangın algılama sistemi ile donatılmadığı ve
yangının gelişme evresinde bina bekçisi tarafından fark edildiği görülmüştür.
Binanın yangın söndürme sistemi sprinkler ile donatıldığı ancak binanın başta sinema salonu
olmak üzere bazı bölümlerinde yangın tesisatının bulunmadığı anlaşılmıştır.
Bina içinde bulunan yangın dolaplarının önünde çeşitli stant ve makinaların bulunduğu ve bu
makinaların yangın dolaplarına erişimi engellediği görülmüştür.
Yangın dolaplarına yangın tesisatından vanalar açıldığında su gelmediği tespit edilmiştir.
Sıcaklığın yükselmesi ile sprinklerlerin patladığı ancak sistemde su bulunmaması veya yangın
pompasının işlevini yerine getirmemesi nedeni ile işlevini yerine getirmediği anlaşılmıştır.
İki adet elektrikli yangın pompası mevcut; ancak bunlar bir adet pompa kontrol paneline
(kumanda panosu) bağlıdır.
Binanın içerisinde yeterli sayıda acil durum aydınlatma sistemi ve klavuzlama ikaz ışıklarının
bulunmadığı görülmüştür.

Bina içerisinde ve dışında bulunan elektik panolarının yangın neticesinde kavrulduğunu,

ancak var olan panellerin bazılarında “Elektrik İç Tesisler Yönetmeliğine” aykırı bağlantıların
yapıldığı tespit edilmiştir.
Binanın mimari yapısının, acil kaçış yollarının, kaçış kapılarının ve merdivenlerinin acil
durumlarda binanın tahliyesi için uygun özelliklerde olmadığı, güney bölümü zemin ve 1. Kat
arasında iniş merdivenin bulunmadığı, bulunan tek merdivenin yukarı yönlü çalışan yürüyen
merdiven olduğu, yürüyen merdivenlerin aleve dayanıklı olmadığı görülmüştür.

Sinema salonları çıkış kapılarının binanın yine iç kısmına açıldığı, bazı salonlarında tek çıkış
kapısı olduğu görülmüştür.

Binanın doğu cephesinde bulunan iki acil kaçış merdiveninin yalnızca en üst kata açılan bir
kapısı olduğu ve diğer katlarda yangın acil kaçış kapıları olmadığı görülmüştür.

Yangın kaçış merdivenlerinin zemin kattaki dışarıya açılan kapılarının asma kilit ile kilitlenmiş
olduğu tespit edilmiştir.
Bina dış kapıları acil kaçış açısından uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Sinema salonu yer ve duvar kaplamaları ile seyirci koltuklarının tamamen yandığı, dolayısı ile
aleve dayanıklı olmadığı anlaşılmıştır.
Havalandırma tesisatında yangının ve dumanın yayılmasını engelleyecek yangın damperinin
bulunmadığı görülmüştür.
Binanın dış cephesinde yangın hidrantı bulunmadığı görülmüştür
 HOŞGELDİNİZ

Temel bilgiler vereceğimiz söyleşimiz aşağıdaki mevzuatı esas almaktadır.

2007 yılında yürürlüğe giren TS EN 12845 standardı
TS EN 12845 : Sabit yangın söndürme sistemleri – Otomatik sprinkler sistemleri –
Tasarım, montaj ve bakım
2007 yılında yürürlüğe giren ve 2009 yılında değişiklikler yapılan Binaların Yangından
Korunması Hakkında Yönetmelik
Kısaltma: Yangın Yönetmeliği veya BYKHY
Temin: TÜYAK Vakfı'ndan Türkçe veya İngilizce kitap olarak, ücretli
veya www.mevzuat.gov.tr sitesinden dijital olarak, ücretsiz
 Hiyerarşi (Üstünlük Sırası)
Yönetmelik hiyerarşik olarak standartın
üstündedir.
Bir konuda Yönetmelik ile standart arasında
farklılık varsa, Yönetmelik esas alınır.
Yangın Yönetmeliği'nde, Türk ve Avrupa
standartlarında düzenlenmeyen hususlarda
NFPA (Amerika B.D.) standartları kullanılabilir.
 Söyleşi İçeriği
1.Yağmurlama Sisteminin Yatay Zonlanması
2.Basınç Zonları ve Basınç Düşürücü Vanalar
3.Ara Seviye Su Depoları
4.Dilatasyonlar ve Sismik Koruma
5.Yüksek Depoda Sulu Söndürme
6.Atrium Boşluklarının Çevresine ve Cephe İç
Kısmına Yağmurlama Başlığı Gerektiren
Durumlar
 İstanbul İtfaiyesi İstatistiği
Yanan Yerin Nevi Dağılımı

İstanbul'da yılda kaç adet AVM yangını çıkıyor ?

2010 yılında 40 adet
2011 yılının ilk 11 ayında 45 adet
 1. Bölüm: Yağmurlama Sisteminin Yatay
Zonlanması
Alış Veriş Merkezlerinin (AVM) ve Yüksek Binaların toplam
kapalı alanı büyüktür. Tüm binanın güvenliğini bir adet ana hatta
(ıslak alarm vanasına) emanet etmek yanlıştır.
Güvendiğimiz köprü zayıfsa veya tamirat yapılıyorsa veya ... ?
 Korunan En Fazla Alan
“Islak Alarm Vanalı” , “Kilitlemesiz Ön Tepkili”
ve “Tek Kilitlemeli Ön Tepkili” Sistemlerde

Tehlike Sınıflandırması Bir Kontrol Vanası Tarafından Korunan En

Fazla Alan [ m2 ]

Düşük Tehlike Kullanım Alanlarında 10.000

Orta Tehlike Kullanım Alanlarında, 12.000

Düşük Tehlike Alanlarındaki Sprinklerler TS EN 12845 Ek D veya Ek F'deki istekler
Dahil dikkate alınırsa değişmektedir.

Yüksek Tehlike Kullanım Alanlarında, 9.000

Düşük ve Orta Tehlike Alanlarındaki
Sprinklerler Dahil
 2. Bölüm: Basınç Zonları ve
Basınç Düşürücü Vanalar

Yangın dolabında lüle Yağmurlama

girişindeki basıncın başlıklarının ve
900 kPa'ı geçmesi vanaların çoğunun
halinde, basınç çalışma basıncı 12
düşürücülerin bardır. (175 PSI)
kullanılması gerekir.

http://youtu.be/7gqi5OJ0YOA
Basınç Düşürücü Vana
 45 metre
En yüksekteki yağmurlama başlığı/dolap/itfaiye su alma ağzı ile
en alçaktaki arasındaki yükseklik farkı 45 metreden fazla ise
basınç zonları oluşturulmalıdır.
http://www.youtube.com/watch?v=R8PQTR0vFaY
 Çalışma Basıncı
Borular, fittingsler, vanalar, diğer ekipmanlar
kendi üzerinde oluşacak en yüksek basınca
dayanacak basınç sınıfında (çalışma
basıncında) seçilmelidir.
 15 Dakika Ara
Başka bir konuda seminer/söyleşi isteğiniz
olduğunda, Oda Yönetimine iletebilirsiniz.

Seminer/Söyleşi Değerlendirme/Anket
Formunu lütfen doldurun.

Gözetim kriterleri kapsamında Mekanik

Tesisat alanında puan kazanılacaktır.
3. Bölüm: Ara Seviye Su Deposu
Örnek göstermek üzere bir şekildir.
Mühendis daha değişik bir tasarım yapabilir.
Ara seviye su deposu hacmi vb konular
mühendis tarafından belirlenecektir. (Tahmini
3
olarak 25 m hacim)
 Cazibe Tankı
Bazı katları cazibe
tankı ile korumak
mümkündür.
Güvenilir bir tasarım
yapmak mümkünse
uygulama ihtimali
vardır.
4. Bölüm: Dilatasyonlar ve Sismik
Koruma
Yangın Yönetmeliği: Birinci ve ikinci derece deprem bölgelerinde,

sismik hareketlere karşı ana kolonların herhangi bir yöne sürüklenmemesi için, dört
yollu destek kullanılması

ve 65 mm ve daha büyük nominal çaplı boruların katlardan ana dağıtım borularına

bağlanmasında esnek bağlantılar ile

boruların tavanlara tutturulmasında iki yollu enlemesine ve boylamasına sabitleme

askı elemanları kullanılarak boruların kırılmasının önlenmesi gerekir.

Dilatasyon geçişlerinde her üç yönde hareketi karşılayacak detaylar uygulanır.

 Yer İvmesi
Yer ivmesinin ≥ 0.40 g olması beklenen bölgeler I. Derece,
0.30-0.40 g arasında olması beklenen bölgeler II. Derece,
bölge olarak belirlenmiştir.
Ülkemiz yüzölçümünün üçte ikisi I. ve II. Derece deprem bölgesinde
yeralmaktadır.
 Deprem Sonrası Yangınlar
“İstanbul'da meydana gelecek 7.5 şiddetindeki bir depremde,
meydana geldiği saate bağlı olarak kış aylarında, gece meydana
gelmesi durumunda 35 adet, gündüz saatlerinde 766 adet ve
yemek saatlerinde gerçekleşmesi durumunda ise 1906 adet
yangının meydana gelme ihtimali bulunmaktadır.”

Kaynak: Ateşi Tutan Eller – Ateş Kahramanları, Prof. Dr.

Abdurrahman Kılıç, Teknik Yayıncılık, 2010
Dilatasyon Geçişi (NFPA)
Sismik Koruma (NFPA)
Dört Yollu Destek
Enlemesine ve Boylamasına

Late ral Brac ing Longitudinal Brac ing

Kablo (Halat) ile
 5. Bölüm: Yüksek Depoda Sulu
Söndürme
Yüksek depolar yüksek
tehlike sınıfındadır.
TS EN 12845 standardının
yetersiz kaldığı depolarda
NFPA 13 kullanılabilir.
AVM ve yüksek binaların
bodrum katında genellikle
bulunur. (Hipermarket, yapı
market, mobilya mağazası
vb. tarafından kullanılır)
 Yüksek Tehlikenin İncelenmesi
Depolanan yanıcı malzemeler
Paketleme türü (karton, stretch folyo vb.)
Depolama şekli (raflı, yığma, paletli)
Depolama yüksekliği
Kat yüksekliği

http://youtu.be/CDXL6tBOygA
 Atrium Boşluklarının Çevresine
Alanı 90 m2'den küçük olan
atrium boşluklarının çevresi
her katta en az 45 cm
yüksekliğinde duman perdesi
ile çevrelenir ve yağmurlama
sistemi ile korunan binalarda
duman perdesinden 15 ila 30
cm uzaklıkta, aralarındaki
mesafe en çok 2 m olacak
şekilde yağmurlama başlığı
yerleştirilir. Kaynak: Yangın
Yönetmeliği 9.9.2009 Atriumlarda doğal veya
mekanik olarak duman
kontrolü yapılır.
Cephe İç Kısmına
Alevlerin bir kattan diğer bir
kata geçmesini engellemek
için iki katın pencere gibi
korumasız boşlukları
arasında, düşeyde en az 100
cm yüksekliğinde yangına
dayanıklı cephe elemanıyla
dolu yüzey oluşturulur
veya cephe iç kısmına en çok
2 m aralıklarla cepheye en
fazla 1.5 m mesafede
yağmurlama başlıkları
yerleştirilerek cephe otomatik
yağmurlama sistemi ile
korunur. Kaynak: 9.9.2009
tarihli Yangın Yönetmeliği
Görüş ve Önerileriniz için:

yangin@EsatErsoy.com

www.EsatErsoy.com