Sayfa -…

Endüstriyel Kazanlar – Industrial Boilers

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 1
BUHAR KAZAN SİSTEMLERİ
1. Giriş
2. Besleme Suyu Sistemi – Feed Water System
3. Yakıtlar ve Yakma Sistemleri – Fuels and Burner Systems
4. Buhar Kazanları – Steam Boilers
5. Blöf Yapma - Blow down
6. Hava Besleme – Air Supply
7. Baca Gazı – Flue Gas
8. Kazan Dairesi Yerleşimi – Design of Boiler Room
9. Kazan Hesapları – Boiler Calculations
10. Endüstriyel Kazanlar – Industrial Boilers
11. Buhar sistemi – Steam System

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 2

 Endüstriyel KAZANLAR
Buhar Generatörü
*Buhar Generatörü: Düşük su hacimi sayesinde çok hızlı
buharlaştırma sağlayan cihaz.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 3

 BUHAR GENERATÖRÜ

Yem Sanayi

100 kg/h 70 kw
Kuru Temizleme

Gıda Sanayi

Çamaşırhaneler

İnşaat Sektörü

Kâğıt Sanayi

Konfeksiyon
Hastane
Otel-Tatil Köyü

Beton Sanayi

8000 kg/h 5582 kW

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 4
 STEAM GENERATOR- BUHAR GENERATÖRÜ

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 5

 Water-tube boilers

simple İndustrial water-tube boiler layout

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 6

 Pülverize kömür yakıtlı su borulu kazan

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 7

 Hareketli ızgaralı
blok kömür yakan
bir kazan.
41 bar ve 450
C’de 20t/h buhar

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 8

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 9
 AKIŞKAN YATAKLI KAZANLAR-FLUİDİZED BED
BOİLERS
Atmosferik ve basınçlı (5-20 atm) olmak üzere iki grupta
sınıflandırılabilir. Akışkanlaştırma koşullarına göre de kabarcıklı
(KAYK) ve dolaşımlı (DAYK) akışkan yataklı kazanlar olmak üzere
ikiye ayrılır.
Kabarcıklı Tip Akışkan Yataklı Buhar Kazanı
Video 13. Akışkan
Dolaşımlı Tip Akışkan Yataklı Buhar Kazanı Yataklı Kazan
ÇAN Temik santrali (2x160MW) Video 14. Dolaşımlı
Tip Akışkan Yataklı
Kömürün genel özellikleri; Isıl değeri 2600± %10 kcal/kg. Kazan
Kömür Besleme Kaps. 600 ton/h.™ÇLİ (Çan Linyit işletmesi)’nin açık
ocaklarından karşılanan kömür, kömür teslim noktasına 0-1000 mm boyutunda
getirilmekte, birinci kırıcıda (taş ayırıcılı) boyutu 0-300 mm’ye, ikinci kırıcıda 0-
30 mm’ye ve üçüncü kırıcıda 0-10 mm’ ye indirildikten sonra kazan bunkerlerine
gönderilmektedir.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 10
Avantajları
• Yüksek yanma verimi ve yüksek ısı transfer katsayısı
• Yakıt hazırlama kolaylığı
• Yüksek emre amadelik
• Yakıt bileşiminde esneklik
• Düşük NOx ve SO2 emisyonları
• Kullanılabilir kül

Dezavantajları
• Yatak kütlesinin akışkanlaşmasının kesildiği durumlarda (fan arızası
vb.) topaklanarak sistemin sürekliliğini bozması
• Öğütülmüş kireçtaşı kullanıldığından kireçtaşı maliyetleri yüksektir. ™
• Yakıt kullanımında esneklik olmakla birlikte, kömürün içindeki taş çok
iyi ayrıştırılmalıdır. Kömür içindeki taş parçacıkları yüksek
akışkanlaştırmadan ötürü kazan boru patlaklarına neden olur.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 11
Kabarcıklı Tip Akışkan Yataklı Buhar Kazanı
Bir kolon içinde altta yığılı durumda bulunan
taneciklerin teşkil ettiği yatak bölgesine alttan
düşük bir hızla hava verilmeye bağlandığında,
hava parçacıklar üzerinde fazla kuvvet
uygulayamaz ve parçacıklar arasından
kendine boşluklar bularak yukarı hareket eder.
Bu durum parçacıkların hareket etmediği sabit
yatak konumudur.
Akış hızı arttıkça hava, parçacıklara daha
fazla kuvvet uygular ve yatak içinde hava
kabarcıkları oluşur. Bu kabarcıkların yatağa,
su kaynamasına benzer bir şekilde terk eder.
Kabarcıklı akışkan yatak olarak adlandırılan
bu sistemlerde, gaz-katı karışımının kapladığı
.
hacim sabit yatak konumuna göre, daha
fazladır. Gazın hızı genellikle 1-3 m/s dir.
12
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK
• Yatağa beslenen kömür taneleri ilk olarak uçucu maddelerini
kaybederler. Bunun sonucunda yatak içinde kömür taneleri
yanarken, yatak üzerindeki serbest bölgede uçucu maddelerin
yanması devam eder. Yanma sonucu oluşan uçucu kül, gazla
beraber sürüklenir ve iri parçalar siklonda, ince taneler de daha
ileride elektrostatik filtrelerde tutulur. Siklonda tutulan uçucu kül
yatak bölgesine tekrar beslenerek yanma ve kükürt tutma
verimlerinin artması sağlanır.
• Kabarcık akışkan yataklı kazanlarda kazan borularının bir
bölümü yanmanın gerçekleştiği yatak bölgesinin içine
yerleştirilerek 800 – 900 °C civarında sabit sıcaklık sağlanır.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 13

Dolaşımlı Tip Akışkan Yataklı Buhar Kazanı

• Küçük tanecik boyutu ve yüksek

gaz hızları sebebiyle bu tip
kazanlarda yatak ve serbest
bölge ayrımı yapılamaz. Gaz
hızları kabarcıklı
sistemlerdekinin (~2 m/s ) 3-4
katı daha fazla olduğu için
parçacıklar rahatlıkla sürüklenir
böylece yatak ve seyrek bölgeler
ayrımı olmadan, yanma
havasının da kademeli olarak
beslenmesiyle yanmanın tüm
kazan boyunca sürmesi sağlanır.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 14

• En alttan giren hava miktarı toplam havanın
%60 - %75’ini oluştururken, geri kalan hava
daha yukarı seviyelerden ikincil hava olarak
sisteme verilir. Yanma 840-900 °C’de
gerçekleşirken, ince tanecikler (< 450
mikron) 6-8 m/s yanma gazı hızıyla
yakıcının dışına taşınırlar.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 15

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 16
 Primer havanın verildiği nozul tabanı ve yatak malzemesi

Kazan, ilk devreye alma sırasında önce mazot, sonra fuel-oil, kömürün
tutuşma sıcaklığına ulaştıktan sonra ise kömür ile çalıştırılmaktadır.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 17

DHX 35t 1,25 mpa dolaşımlı akışkan yataklı biyokütle pirinç kabuğu
yakıtlı buhar kazanı

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 18

Akışkan yataklı kazanlar, yaklaşık olarak 30 yıldan beri kullanılır. Bu
tip kazanlar çok düşük kalitede yakıtları çevresel açıdan kabul
edilebilir ölçüde yakma kabiliyetine sahiptirler. Çok geniş yelpazede
yakıtları yakma kabiliyeti akışkan yataklı kazandaki türbülanslı karışım
sayesinde gerçekleşir.
Akışkan yataklı kazan içinde yanma sıcaklığı sürekli olarak sabittir ve
diğer kazanlara göre daha düşük olur. Bu düşük sıcaklık sayesinde çok
düşük kalitedeki yakıtların, diğer bir deyişle ısıl değeri düşük olan
yakıtların, akışkan yataklı kazan içinde yakılması mümkündür.
Düşük kalitede yakıtın yakılması sonucunda kazan verimi diğer normal
kazanlar gibi çok düşük değerlere düşmez.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 19

 ERDEMİR ÖRNEĞİ
Birleşik Isı ve Güç Sistemleri: Kojenerasyon ve Trijenerasyon

http://www.emo.org.tr/ekler/0436940437a4b04_ek.pdf

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 20

 Kojenerasyon Uygulamalarından Örnekler

Basit çevrim kojenerasyon (Kaynak: Eie, 02_tkd - eie - mart2007).

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 21

Kızgın yağ ve sıcak su elde etme amaçlı kojenerasyon tesisi (Kaynak: Eie, 02_tkd - eie - mart2007).

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 22

 Kurutma amaçlı kojenerasyon tesisi (Kaynak: Eie, 02_tkd - eie - mart2007).

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 23

 İstanbul Esenyurt Kojenerasyon Çevrimi

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 24

KOJENERASYON TESİSLERİ İÇİN ULUSLARARASI STANDARTLAR
Steam Turbines (Buhar Türbinleri)
• DIN 1943 Thermal acceptance tests for steam turbines (Buhar Türbinleri için Termik
Kabul Testleri)
• BN EN 60953 Rules for steam turbine’s thermal acceptance tests (Buhar Türbinleri
Termik Kabul Testleri için Kurallar)
• ASME PTC 6 Steam turbine performance test code (Buhar Türbini Performans Testi
Standartları)
• IEC 953 Rules for steam turbine’s thermal acceptance tests (Buhar Türbini Performans
Testi Standartları)
Gas Turbines (Gaz Türbinleri)
• DIN 4341 Acceptance rules for gas turbines (Gaz Türbinleri için Kabul Kuralları)
• BS 3135 Specification for gas turbine acceptance test (Gaz Türbini Kabul Testi
Şartnamesi)
• ASME PTC 22 Gas turbine power plants – Power test code (Gaz Türbini Santralleri –
Güç Testi Standartları)
• ISO 2314 Gas turbines - Acceptance tests (Gaz Türbinleri – Kabul Testleri)
Steam Boilers (Buhar Kazanları)
• ASME PTC 4.1 Steam generating units performance test code (Buhar Üretim Birimleri
Performans Testi Standartları)
• ASME PTC 4.4 Gas turbine heat recovery steam generators performance test code (Gaz
Türbini Isıl Yeniden Kazanımlı Buhar Jeneratörleri Performans Testi Standartları)
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 25
• DIN 1942 Acceptance Test for Steam Generators (Buhar Jeneratörleri için Kabul Testleri)
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 26
 Kombine Isı ve Güç (CHP) santrali
EXHAUST
EXHAUST SILENCER
BYPASS
SILENCER
DIVERTER
VALVE
AIR INLET
FILTER

GENERATOR HEAT
RECOVERY
STEAM
GENERATOR PROCESS
(HRSG) STEAM
GAS
TURBINE SUPPLE-
MENTARY
BURNER

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 27

TRİJENERASYON
Trijenerasyon: Tek bir enerji kaynağından hareketle mekanik (elektrik), ısı ve
soğutma enerjilerinin eş zamanlı olarak üretilmesidir (CCHP: combined
cooling, heating, and power generation).

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 28

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 29
 Parabolik Oluk Güneş Santralinin Blok Şeması

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 30

Fresnel elektrik santrallerinde güneş enerjisinin elektriğe dönüştürülmesinde <% 16 verim elde edilmektedir.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 31

 Merkezi Alıcı Sistemler

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 32

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 33
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 34
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 35
Palm Waste Fired Boiler

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 36

 Tokat-Turhal Şeker Fabrikası

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 37

 Video 15.
TERMİK
SANTRAL

Video 16.
DOĞAL
GAZ
SANTRALI

Video 17. Power, Boiler

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 38

 HRSG- ATIK ISI KAZANI-GENERATÖRÜ
HRSG- Atık ısı kazanı, gaz türbininden çıkan egzoz gazının ısısıyla buhar elde
edildiği yerdir.
Buhar: Suyun gaz durumuna denir. Buhar saf bir maddedir.
Doyma sıcaklığı: Verilen basınçta suyun kaynamaya başladığı sıcaklığa doyma
sıcaklığı denir.
Doyma basıncı: Verilen sıcaklıkta suyun kaynamaya başladığı basınca doyma
basıncı denir.
Sıkıştırılmış sıvı: Verilen bir basınçta suyun sıcaklığı doyma sıcaklığının altında
ise sıkıştırılmış sıvı olarak tanımlanır.
Doymuş sıvı: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma sıcaklığında
olup, içinde buhar zerresi olmayan suya doymuş sıvı denir. Su buharlaşmanın
başlangıcındadır.
Doymuş buhar: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma sıcaklığında
olup, suyun tamamının buhar fazında olduğu durumdur. Buhar yoğuşma
sınırındadır.
Kızgın buhar: Verilen bir basınçta buharın sıcaklığı o basınçtaki doyma
sıcaklığından daha yüksek ise buhar kızgın buhardır.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 39
Gaz türbininden çıkan yüksek sıcaklıktaki egzoz gazı atık ısı kazanına verilir.
Burada ısı suya aktarılarak buhar elde edilir. Elde edilen buhar çevrime
sokularak buhar türbininde elektrik enerjisi elde edilir. Düşük basınçtaki
kondensere alınan çürük buhar yoğuşturularak pompa vasıtasıyla drumlara
alınmadan önce Feed water (besi suyu) tankına alınır. Burada suyun ph değeri
6.7’dan 8.8’e çıkarılır. Feedwater tankına pompalanan su tankın hemen üst
kısmına monte edilmiş degazör tankına yağmurlama püskürtülür. Degazör’e bir
diğer bağlantı da alçak basınç buharının 1. kademe ön ısıtıcısından gelen buhar
hattıdır. Buhar, degazör’e yağmurlama püskürtülen besi suyunu ısıtarak Feed
water tankının 1 bar’da 102 C’nin üzerine çıkması sağlanır. Böylelikle, su
içerisindeki karbondioksit ve oksijenin serbest kalması sağlanır. Degazör’ün
tepesindeki vent sayesinde karbondioksit ve oksijen sistemden uzaklaştırılır.
Drumlara alınan suyun ph değeri drumlarda 9.3-9.6 arasında kimyasal
dozajlanarak tutulur.

Yüksek Buhar borularında meydana gelebilecek 1mm kalınlığındaki bir

tortu/kireçlenme yaklaşık 350 kW/h yük kaybına neden olabileceği
hesaplanmıştır. Buhar üretiminde kullanılan saf su, ‘Su Arıtma Tesisi’nde
üretilir.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 40
Kazan ısıtması damper (diverter) kontrolü ile yapılmaktadır. Türbinden
çıkan atık ısı ile kazan arasında tek kontrol noktası damperdir. Bu nedenle
damper, kazan sıcaklığı ve basıncı kontrolünde büyük önem taşımaktadır.
Kazanın ısıtılması, damperin derece derece açılarak kazana giden ısının
arttırılması yolu ile yapılır. Gerekli şartlar sağlandıktan sonra kazan,
prosesin ihtiyacı olan kalitede buhar üretmeye hazırdır.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 41

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 42
Tek geçişli tip buhar generatörü Dram tip buhar generatörü

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 43

 Süperşarjlı kazanlı gaz türbini

Besi Buhar
Suyu Türbinine
Bacaya
Besi Ekonomizer Kazan
Suyu
Gaz
Jeneratör Komp.
Hava
Türbinler
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 44
 Kombine çevrim prensip şeması

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 45

 İki farklı basınçlı güç santrali çevrim şeması

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 46

 Bilkent kombine çevrim kojenerasyon santrali

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 47

Gaz türbini ve HRSG (Atık
ısı kazanı-generatörü)
birlikte görünümü

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 48

Gaz türbini ve HRSG (Atık
ısı kazanı-generatörü)
birlikte görünümü

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 49

23.01.2018 HRSG (Atık ısıDr.kazanı-generatörü)
Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK detaylı görünümü 50
 HRSG- Atık ısı kazanı AALBORG
İmalatçı
: ENGINEERING
Firma
DANİMARKA
Borulu çift
Tipi :
basınçlı
YB/AB 30 / 6,8
:
Buhar debisi ton/saat
YB/AB
Buhar : 56 / 5,5 bar
basıncı
YB/AB
Buhar : 480 / 260 ºC
sıcaklığı
Besleme
suyu : 40 ºC
sıcaklığı
Bacagazı
: 105 ºC
sıcaklığı

http://www.ayen.com.tr/Tesisdetay.aspx?tesis=14

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 51

BUHAR KAZAN SİSTEMLERİ
1. Giriş
2. Besleme Suyu Sistemi – Feed Water System
3. Yakıtlar ve Yakma Sistemleri – Fuels and Burner Systems
4. Buhar Kazanları – Steam Boilers
5. Blöf Yapma - Blow down
6. Hava Besleme – Air Supply
7. Baca Gazı – Flue Gas
8. Kazan Dairesi Yerleşimi – Design of Boiler Room
9. Kazan Hesapları – Boiler Calculations
10. Endüstriyel Kazanlar – Industrial Boilers
11. Buhar Sistemi – Steam System

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 52

 BUHAR TÜRBİNİ ÇEVRİMİ (RANKİNE ÇEVRİMİ)
Pratikteki değeri olan en basit buhar çevrimi, Clausius-Rankine çevrimi’dir. Bu
basit çevrim, elektrik jeneratörünü çeviren buhar türbinine, kazandan sağlanan
buharın beslenmesi üzerine kuruludur. Türbinden çıkan buhar yoğuşturucu
(kondenser) ya girer ve burada yoğuşan buhar, su olarak tekrar kazana beslenir.
Kazanda suya aktarılan ısı enerjisi (Qin) sayesinde buhar oluşmakta, türbini
döndüren buhar sayesinde jeneratörde elektrik üretilmekte, türbini terk eden
düşük basınçlı buhar yoğuşturucuda ısı vererek (Qout) suya dönüşmekte ve
suyun tekrar pompaya girişiyle çevrim tamamlanmaktadır.

Buhar türbini çevrimi (Clausius-Rankine çevrimi)

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 53
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 54
Besleme suyu pompası durum 3 teki suyu kondenser basıncından kazan basıncına
kadar sıkıştırır (durum4). Bu, izentropik bir işlemdir. Durum 4 teki su kazanda,
izobar olarak durum 5’e kadar ısıtılır ve bu arada suya q1 ısısı verilmiş olur.
Durum 5 de kazan basıncının karşılığı olan buharlaşma sıcaklığına erişilmiştir.
Daha sonra suya q2 ısısı verilerek 5-6 çizgisi boyunca buharlaştırılır ve sonunda
q3 ısısının verilmesiyle 6-1 çizgisi boyunca kızdırılır. Şu halde kazana verilen
toplam ısı miktarı qkazan = q1+ q2+ q3
qyararlı = qkazan – qkondenser
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 55
Yararlı işin, kazana verilen toplam ısıya olan oranı Clausius-Rankine
çevriminin termik (ısıl) verimini verir.

η = qyararlı / qkazan

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 56

 4-5-6-1 çizgisi boyunca
meydana gelen izobar
buharlaşma sırasında
verilen ısı miktarı:

qkazan= h1- h4

2ad-3 eğrisi boyunca

meydana gelen izobar
yoğuşma sırasında
sistemden alınan
(sistemin dışarı
verdiği) ısı miktarı:
qkondenser = h2ad – h3

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 57

 carnot =1-(Tmin/Tmax)

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 58

Termodinamik Analizi

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 59

Buhar Drum

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 60

 Steam Drum Separation- Dram Buhar Ayırma

Kaynamış suyu buhardan ayırmak önemlidir. En basit yöntem,

yerçekimi ayırımıdır. Bu ayırma işlemleri işletme basınçlarında etkilidir.

Kaynak: Power Plant Lecture Notes - CHAPTER-3 STEAM GENERATOR

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 61

 Buhar Basınç Kontrolü
(Steam Pressure Control)

Buhar Sıcaklık Kontrolü

(Steam Temperature Control)

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 62

NOT: Downcomers (indiriciler,) kazanın üstten alta doğru uzanan borulardır. Alt
katmanlar, suyun buhar tamburundan, yanma bölgesindeki ısıtma dağıtım
başlıklarına girdiği, kazanların alt kısmına taşınır. Risers (yükselticiler), kazanın
altından üstüne kadar uzanan borulardır.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 63
 Superheaters and Reheaters
850 F’ın altında karbon çelik borular, üzerindeki sıcaklıklarda ise
özel yüksek güçlü alaşım çelikleri kullanılır.
Konvektif superheater:
Yanma alevi ve yüksek sıcaklıktan korumak için süperhitırlar, su
borularının arka veya üzerindeki boşluğu yerleştirilecek şekilde dizayn
edilir.

Radyant superheater:
Süperhitırlar, daha yüksek ısı absorplama ihtiyacı nedeniyle yüksek
sıcaklıklara yakın ve yanma alevini görecek yerlere yerleştirilir. Metal
sıcaklığı, buhar akış hızı ve tüm ısı transfer katsayısı artırılmıştır.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 64

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 65
 Attemperator - Desuperheater
(Attemperatör – Desüperhitır)
Buhar sıcaklığını azaltma yöntemlerinden biridir. 2 şekilde kullanılabilir.
1. Metod: Bir ısı değiştiricide buhardan ısı kaldıran yüzey attemperatör. Bir
otomatik kontrol valf tarafından birincil ve ikincil superheater borular
boyunca feed water suyunun dolaştırılması.
2. Metod: Kazan, ekonomizer veya feed water tanktan düşük sıcaklıktaki suyun
buhar üzerine spraylenmesidir.
Video 19. Gestra
Basit enerji dengesi; Desuperheater
mshs1 + mwhw =( ms + mw ) hs2
ms ve mw ; Su ve buharın kütle akış oranları (kg/s)
hs ve hw ; Su ve buharın özgül entalpileri (kJ/kg)
Video 18.
Desuperheating 1 ve 2 ; Buharın giriş ve çıkış.
Video 20. Spirax Sarco
Animation Italy - Desuperheater
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 66
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 67
http://www.mecasterflow.com/products-services/double-venturi-
23.01.2018
desuperheater/ 68
Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK
 Buhar sıcaklığı kontrolü için Spray
Attemperatör

Örnek: Buhar spray desüperheater’a 2500

psia (172,4 bar) ve 950 F (510 C)’de giriyor.
Sprey suyu ise 2600 psia (179,3 bar)’da
işletilen kazan dramından geliyor. Buhar
sıcaklığını 900 C’ye düşürmek için eklenmesi
gereken sprey suyu miktarı nedir?
Çözüm:
Buhar tablosundan; hs1=1423,1 hs2=1386,7
hw= hf
mshs1 + mwhw =( ms + mw ) hs2 eşitliğinden;
2600 psia=744,47
1423,1+(mw/ms)*744,47=(1+(mw/ms)*1386,7
mw / ms=0,0567

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 69

Su, en yüksek saflıkta olur ve kazan dramından veya feedwater tankından alınır.
23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 70
 Ekonomizerler
Suyun sıcaklığını yükseltmek için kullanılan ısı değiştiricileridir.

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 71

 Scheme for the modeling of a fire-tube boiler

23.01.2018 Dr. Öğr. Üyesi Seyfi ŞEVİK 72