Buhar Kazanı Degazör Ders Notu

4250492
BUHAR KAZANLARI
SALI (NÖ) SALI (İÖ)
1530-1820 1830-2120
D. KODU DERS ADI T U K AKTS
4250492 BUHAR KAZANLARI 3 - 3 5
AMAÇ; Buhar kazanları dersinde amaç, enerji ve çevre ekonomisindeki önemi, kazan
teknolojisindeki gelişmeler, buhar kazanlarının temel elemanlarını ve kazan türleri
hakkında bilgi vermektir. Ayrıca, buhar kazanları ile ilgili problemleri, diyagramları,
tabloları ve ampirik denklemleri kullanılarak, buhar kazanlarında ısıl verim tayini, ocak
boyutlandırılması, ocak sıcaklığının tayini, taşınım yüzeylerinin boyutlandırılması,
gazların dolaşımı, yük kayıpları ve kazanının ısıl hesaplarını öğretmektir.
23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 1
H Konular Açıklama
Ders Bilgilendirme; Kazanların enerji ve çevre ekonomisindeki
1 13 Şubat
önemi, kazan teknolojisindeki gelişmeler
2 Kazanların sınıflandırılması, kazan sistem yapıları 20 Şubat
3 Buhar Kazanlarının tanıtılması 27 Şubat
4 Buhar Kazanlarının tanıtılması 6 Mart
5 Kazan elemanları 13 Mart
6 Buhar kazanlarının ısıl verimi ve ısıl kayıplarının hesaplanması 20 Mart
7 Ocak boyutlandırılması 27 Mart
8 Ocak sıcaklığının tayini 3 Nisan
9 Taşınım yüzeylerinin boyutlandırılması 10Nis VİZE
10 Taşınım yüzeylerinin boyutlandırılması 17Nis VİZE
11 Yük kayıplarının hesaplanması ve baca hesabı 24 Nisan
12 Yük kayıplarının hesaplanması ve baca hesabı 1 Mayıs Tatil
13 Yük kayıplarının hesaplanması ve baca hesabı 8 Mayıs
14 Projesi verilen bir buhar kazanının ısıl hesabının yapılması 15 Mayıs
Proje son
15 Projesi verilen bir buhar kazanının ısıl hesabının yapılması
teslim 22 May
Yarıyıl sonu sınavı FİNAL
• Bu ders için devamsızlık:
• Yarıyıl süresi= 15 hafta / yarıyıl (Ara sınav süresi = 1 hafta / yarıyıl)
• Normal ders süresi= 15 – 1 = 14 hafta / yarıyıl
(Normal derse devam zorunluluk oranı= % 70)
• Normal derse devam zorunluluğu= % 70 x 14 = 9.8~10 hafta / yarıyıl
• Devam edilmesi gereken oran 10/14= % 71.4 >% 70 (Sorun yok !)
• Devam edilmesi gereken oran 9/14= % 64.3 < % 70 (Sorun var !)
• Devamsızlık yapılabilecek oran % 100 - % 64.3 = % 35.7 > % 30
(Sorun var !)
• Normal derse devam zorunluluğu 11 hafta / yarıyıl
• Devamsızlık yapılabilecek oran 4/14= % 28.57 < % 30 (Sorun yok !)
• Devamsızlık yapılabilecek hafta 4 hafta / yarıyıl
DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
Faaliyet Sayısı Katkısı [%]
Kısa sınav -
Ara sınav 1 40
DERS BAŞARI Yarıyıl sonu sınavı 1 50
DEĞERLENDİRME Laboratuvar çalışması
KRİTERLERİ Ödev
Seminer
Proje 1 10
Diğer:

Bu ders notu, oldukça detaylı bir
not olduğundan;
Derste, kendiniz not tutmanız
veya
var olan bu notların üzerinde
işaretleme yapmanız
yararınıza olacaktır.

BUHAR KAZAN SİSTEMLERİ
1. Giriş
2. Besleme Suyu Sistemi – Feed Water System
3. Yakıtlar ve Yakma Sistemleri – Fuels and Burner Systems
4. Buhar Kazanları – Steam Boilers
5. Blöf Yapma - Blow down
6. Hava Besleme – Air Supply
7. Baca Gazı – Flue Gas
8. Kazan Dairesi Yerleşimi – Design of Boiler Room
9. Kazan Hesapları – Boiler Calculations
10. Endüstriyel Kazanlar – Industrial Boilers
11. Buhar sistemi – Steam System

BAZI KAVRAMLAR
İş; Bir kuvvetin bir cisme etki ederek ona konum değişikliği
kazandırması olayına denir (kuvvet x yol=Newton metre = Joul).
Güç; Birim zamanda yapılan işe denir. Birim zamanda harcanan enerji
miktarına elektriksel güç denir (J/s = Watt).
Enerji; İş yapabilme yeteneğidir (kW, kW/m2).
Isı; Sıcaklık farkından dolayı bir cisimden diğerine akan enerjidir.
Sıcaklık; Bir cisimde bulunan enerjinin bir ölçüsüdür.
Entalpi (H): Maddenin yapısında depoladığı her türden enerjilerin
toplamıdır (H=İç enerji + Potansiyel enerji).
Entropi (S): Bir sistemin mekanik işe çevrilemeyecek termal enerjisini
temsil eden termodinamik terimidir. Çoğunlukla bir sistemdeki
rastgelelik ve düzensizlik olarak tanımlanır.
Adyabatik: Isı geçişinin olmadığı yani sıcaklığın sabit olduğu durum.
Kazan;
Yakıt kullanan bir tür ısı değiştiricidir. Boyler;
Ekonomizer; Bir tür ısı değiştiricidir.
Bir tür ısı değiştiricidir. Eşanjör;
Isı değiştirici; Bir tür ısı değiştiricidir.
Isı transferi yapan cihazdır.
Rejeneratör;
Serpantin;
Bir tür ısı değiştiricidir.
Bir tür ısı değiştiricidir.
Evaporatör;
Buharlaştırıcı, bir tür ısı değiştiricidir.
Kondenser;
Yoğuşturucu, bir tür ısı değiştiricidir.
SICAK SU KAZANI

1. Kazan: Boru demetinde, sudan ayrılan buharın ve ekonomizerden gelen düşük
yoğunluklu buharın toplandığı kısımdır.
2. Kızdırıcı: Kazandan gelen, düşük ısılı buharın sıcaklığını ve dolayısıyla basıncını
artıran kısımdır.
3. Ekonomizer: Kazan boru demetini terk eden, gaz halindeki yanma ürünleri yüksek
sıcaklıktadır. Bunların, bacadan direkt olarak atılması fazlaca enerji (ısı) kaybına
neden olur. Atılmak üzere giden sıcak gazların, bir kısmından faydalanmak için
ekonomizer kullanılır. Besleme suyunu bir miktar ısıtır.
4. Dom (Drum): Ekonomizer ve buharlaştırıcı borulardan gelen suyun toplandığı
yarısı buhar yarısı su olan tanktır.
5. Türbin: Yüksek basınçlı buharın kinetik enerjisini, mekanik enerjiye dönüştüren
makine düzeneğidir. Buhar türbinlerinde, enerji doğrudan türbin miline geçtiğinden
verimleri yüksektir. Türbinler yüksek devirler elde etmek için, yatay milli olarak
yapılmışlardır. Enerji üretmede kullanılan buhar sıcaklığı 500°C ile 950°C arasındadır.
Verimi, türbinin büyüklüğüne, buhar basıncına ve sıcaklığına göre değişir.
6. Kondenser (Yoğunlaştırıcı): Türbinden çıkan kullanılmış buhar, kondensere
gönderilir. Buharın tekrar suya dönüştürülmesi (yoğunlaştırılması) işlemini yapan
kısımdır. Kondenser, içinden soğuk suların pompalandığı borulardan oluşan büyük bir
odadır.
7. Degazör (Kazan Besleme Suyu Gaz Alma Cihazı): Kondenserden gelen
yoğunlaşmış buharın su haline gelerek toplandığı su tankı ve aynı zamanda
kazan tasfiye sisteminden gelen saf suyun da depolandığı su tankıdır.
8. Kondenser pompası: Kondenserde elde edilen yoğunlaştırılmış buhar
ortalama 20 °C-40 °C arasındadır. Yoğunlaşan buharı, tekrar ısıtıcılara
pompalayan elemandır.
9. Kazan suyu besleme pompası: Alçak ve yüksek basınç ısıtıcılarında ısıtılan
suyu, ekonomizere gönderen elemandır.
10. Yumuşatıcı: Buhar elde etmek için kullanılan su içerisinde bulunan, kireç
maddelerinin sistemde kabuk-tortu oluşturmamasını temin için kullanılan
elemandır.
11. Baca: Kazan içindeki işi biten duman gazının dışarı atıldığı kısımdır.

Buhar Kazanı Operatörü (Seviye 4) 15UMS0489-4 / 22.07.2015 / 00 Ulusal Meslek Standardı
TERİMLER, SİMGELER
BACA ASPİRATÖRÜ: Kazandan çıkan dumanı emerek bacaya sevk eden fanı,
BACA TERMOSTATI: Kazanlarda herhangi bir sebeple baca gazı sıcaklığının
aşırı yükselmesi durumunda sistemi durduran ve kazan emniyetini sağlayan
termostatı,
BACA: Atık gazların kazandan ulaştırılmasına yarayan yapısal üniteyi,
BASINÇ OTOMATİĞİ ANAHTARI: Basınç değerine göre elektrik devresini
açık veya kapalı konuma geçiren ayarlanabilen kontrol cihazını,
BESİ SUYU POMPASI: Buhar kazanı ve buhar jeneratörüne su temin eden
pompa gruplarını,
BESİ SUYU TANKI: Buhar kazanının eksilen suyunun tamamladığı su tankını,
BİRİNCİL HAVA: Katı yakıtlı sistemlerde yakıtın altından beslenen yakma
havasını,
BLÖF: Basınç altındaki akışkanın tahliyesini,
BRÜLÖR: Sıvı veya gaz yakıtların yakılmasını temin eden yakıcı cihazı,
BUHAR JENERATÖRÜ: Tüm ekipmanları üzerinde toplanmış, genellikle
küçük kapasiteli ve su borulu olan buhar kazanını,
BUHAR KAZANI: Isı enerjisini suya aktararak buhar üreten, ısı transferinin
gerçekleştiği basınçlı kabı,
BUNKER: Katı yakıtlı sistemlerde yakıt besleme sisteminde yakıtın depolandığı
hazneyi,
DEGAZÖR: Kazan besi suyu içerisindeki çözünmüş korozif gazların
uzaklaştırılmasını sağlayan ekipmanı,
YÜZEY BLÖF: Kazanın su – buhar faz geçiş yüzeyine yakın bölgeden yapılan
blöfü
DİP BLÖF: Kazanın en alt bölgesinden su kısmından yapılan blöfü,
EMNİYET VENTİLİ: Ayarlanan basınç değerinin üzerinde bir değere ulaşınca
kendiliğinden açılarak akışkanı tahliye eden mekanik ayarlanmış vanayı,
FOTOSEL VEYA İYONİZASYON ELEKTRODU: Sıvı ve gaz yakıtlarda alevi
gözetleyen ve yanma emniyetini sağlayan cihazı,
HİSTERİSİS AYARI: Gecikme ayarı, kontrol cihazlarında ayarlanan değerle elde
edilen değerin gecikmesini kontrol altına almak için uygulanan, üst durdurma ve
alt çalıştırma limitini belirleyen ayarlamayı,
İKİNCİL HAVA: Katı yakıtlı sistemlerde yakıtın üstünden verilen ve gazlaşmış
yakıtın tam yanmasını temin eden yakma havasını,
KONDENS: Buhar fazında ısısını vererek, yoğuşarak sıvı fazına geçmiş suyu,
MANOMETRE: Basınç değerini okumaya yarayan göstergeyi,
ÖN SÜPÜRME: Brülörlerin ateşleme yapmadan önce sadece fanı çalıştırarak
kazan içine hava göndermesi ile yanma haznesinin hava ile temizlenmesi sürecini,
PRESOSTAT VEYA BASINÇ TRANSMİTTERİ: Buhar kazanı ve buhar
jeneratöründe buhar çıkış basıncını ayarlayan ve sistemin sabit basınçta
çalışmasını sağlayan cihazı,
Kazan Stop Valf: Buhar beslemenin izolasyonunu sağlayan vanayı,
Kazan Vent Valfi: Vana ventilasyonunu sağlayan vanayı,

GAZ ALARM CİHAZI: Doğalgaz ve LPG gibi parlayıcı ve patlayıcı gazları
algılayan ve alarm vererek uyaran cihazı,
PROSES BUHAR KAZANI: Buharın girdi veya yardımcı enerji kaynağı olarak
kullanılarak bir işlem veya ürün ortaya konduğu durumlarda, buhar üretimi
amacıyla kullanılan kazanı,
SELENOİD VANA: Termostat veya gaz alarm cihazından gelen sinyallere göre
gaz girişini açan veya kapatan vanayı,
SU SEVİYESİ KONTROL CİHAZI: Buhar kazanı ve buhar jeneratörü su
seviyesini kontrol eden ve su beslemesini otomatik sağlayan cihazı,
TEHLİKE: İşyerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek, çalışanı veya işyerini
etkileyebilecek zarar veya hasar verme potansiyelini,
TERMOMETRE: Sıcaklık değerini okumaya yarayan göstergeyi,
YANMA HÜCRESİ: Katı, sıvı ve gaz yakıtın yakıldığı, yanmanın gerçekleştiği
kazanın iç bölümünü,
ifade eder.
1. Sıcaklık: Bir cisimde bulunan enerjinin bir ölçüsüdür.
2. Isı: Sıcaklık farkından dolayı bir cisimden diğerine akan enerjidir.
3. Basınç: Bir yüzey üzerine etkide bulunan dik kuvvetin, birim alana
düşen miktarıdır. Herhangi bir gücün, kendisine engel olan bir yüzey
üzerine yaptığı zorlamanın yüzölçümü birimine düşen miktarıdır.
Su: Yaşam kaynağı. Enerji transfer aracı olarak geniş bir kullanım alanı
vardır.
*Çevre basıncında 90 C
*P=8-15 bar’dan daha yüksek basınçlarda 160 C
*Kaynamasına izin verilmez.
*Isıtma için düşük basınçlarda Tmax=90 C kullanılır.

Neden buhar?
1) Buhar, yüksek miktarda ısı enerjisi taşır.
2) Sabit sıcaklıkta ısı transferi sağlar.
3) Isıtılacak madde ve yüzeylerde homojen sıcaklık dağılımı sağlar.
4) Su, kolay tedarik edilebilen bir maddedir.
5) Buharı nakletmek için enerji ihtiyacı yoktur.
6) Buhar yabancı madde içermez, hijyeniktir.
7) Sıcak su ve kızgın su tesisatlarına kıyasla, buhar daha küçük
serpantin yüzeyleri gerektirir.
8) Kontrol kolaylığı sunar.
9) Daha küçük boru çapları kullanılabilir.

Buhar: Suyun gaz durumuna denir. Buhar, saf bir maddedir.
Sıkıştırılmış sıvı: Verilen bir basınçta suyun sıcaklığı doyma
sıcaklığının altında ise sıkıştırılmış sıvı olarak tanımlanır.
Doyma sıcaklığı: Verilen basınçta suyun kaynamaya başladığı
sıcaklığa doyma sıcaklığı denir.
Doyma basıncı: Verilen sıcaklıkta suyun kaynamaya başladığı
basınca doyma basıncı denir.
Doymuş sıvı: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma
sıcaklığında olup, içinde buhar zerresi olmayan suya doymuş sıvı
denir. Su buharlaşmanın başlangıcındadır.
Doymuş buhar: Verilen bir basınçta o basınca karşılık gelen doyma
sıcaklığında olup, suyun tamamının buhar fazında olduğu durumdur.
Buhar yoğuşma sınırındadır.
Kızgın buhar: Verilen bir basınçta buharın sıcaklığı o basınçtaki
doyma sıcaklığından daha yüksek ise buhar kızgın buhardır.

Buhar ve Buhar Çeşitleri
Buhar: Enerji transfer aracı olarak geniş bir kullanım alanı vardır.
Endüstri sistemleri genellikle doymuş buhar (saturated steam) kullanır.
Yüksek verimliliğe ulaşabilmek ve buhar türbininin kanatlarına zarar
verilmemesi için elektrik üretiminde kızgın buhar (superheated steam)
kullanılır.
Çevre basıncında 100 C’den sonra
P=100-250 bar’da 500-600 C’den sonra
Buhar üretimi
i. Kuru doymuş buhar: Yoğuşma sınırındaki buhar
ii. Islak buhar: Sıvı-doymuş buhar karışımı
iii. Kızgın buhar: Yüksek sıcaklıklardaki kuru buhar
Kazanlarda suyun buharlaştırılması;
1- Sabit basınçta buharlaşma sıcaklığına kadar ısıtılması,
2- Doymuş sıvı fazından doymuş buhar fazına kadar buharlaşma işlemi,
3- Sabit basınçta buharın istenilen sıcaklığa kadar kızdırılması,
*Su, buhara dönüştürüldüğünde

hacmi1600 kat artar.
Buharın kalitesi=
Kazanda suya ısı geçişinin T-s diyagramında gösterilişi

CBuhar = 1,87 kJ/kgK Buharlaşma olayı sırasında sıcaklık
sabit kalırken 1 g suya 540 Cal (2256
kJ/kg) enerji harcanır. Bundan sonra
verilen ısı buharın sıcaklığını
yükseltmek için kullanılır; ancak su
Lb = 540 cal/g (2256 kJ/kg K) Duyulur buharının ısınma ısısı cp=0.4416
Isı kcal/kgC (1.871 kJ/kgC) gibi
CSu = 4,18 kJ/kgK Gizli Isı düşük bir değer olduğundan az
miktarda enerji buharın sıcaklığını
yükseltmeye yeter. Bu nedenle
Duyulur Isı
Le = 80 cal/g (333kJ/kgK) grafikteki eğrinin eğimi dikleşir.
Duyulur Gizli Isı

Isı
CBuz = 2,05 kJ/kgK
*0 °C’deki 1gram buzu eritmek için 80 Cal’lik (333 kJ/kg) ısı gerekirken, 100 °C’deki 1 gram suyu
buhar haline getirmek için 540 Cal (2256 kJ/kg) gerekir.
*Deniz seviyesinde 100 °C’de kaynayan saf su, Ankara’da 96 °C de, Erzurum’da ise 94 °C de kaynar.
Su T-v diyagramı
Buhara Verilen Isının Hesabı:
• 1-2 arası; suyu doymuş hale
getirme (2 noktası doymuş sıvı
noktası)
• 2-3 arası; doymuş sudan doymuş buhar haline getirme (3 noktası doymuş buhar
noktası). Aynı zamanda 2-3 arası doymuş sıvı-doymuş buhar karışımı (ıslak
buhar) dır. Bu bölgede buhar miktarını tespit edebilmek için kuruluk değeri, x
tanımlanır.
(x= kuruluk derecesi, 0<x<1, b=buhar, t=toplam)

• 3- 4 arası; doymuş buhardan kızgın buhar haline getirme ( 4 noktası kızgın buhar
noktası)
Suyun Kızgın buhar hale getirmek için gerekli toplam ısı miktarı;
Buhar ile taşınan ısının hesabı:
Q = m.(h2 - h1 )
Örnek: 8 bar basınçta 10000 kg/h buharın bünyesinde taşıdığı ısı miktarı
ne kadardır?
8 bar = 0.8 Mpa
h2 = hb@8bar = 2700 kJ/kg
h1 = hs@102°C = 427 kJ/kg
Q= 10000 x (2770-427) = 23430 MJ/h = 6508 kW

NOT: Bu sıcaklıklar örnektir ve farklı tip kazanlarda farklı değerler
olabilir ancak prensipleri aynıdır.
Pressure Temperature Sensible Heat Latent Heat Pressure Temperature Sensible Heat Latent Heat
(psig) (Deg. F) (BTU/#) (BTU/#) (psig) (Deg. F) (BTU/#) (BTU/#)
0 212 180 970 100 338 309 880
2 219 187 966 110 344 316 875
4 224 192 962 120 350 322 871
5 227 195 960 130 356 328 866
7 232 200 957 140 361 333 861
10 239 207 953 150 366 339 857
14 248 216 947 175 377 351 847
18 256 224 941 190 384 358 841
20 259 227 939 200 388 362 837
25 267 234 933 225 397 372 828
30 274 243 929 250 406 382 820
35 280 250 924 275 414 391 812
40 286 256 920 300 421 398 805
45 292 261 916 350 435 414 790
50 298 267 912 400 448 428 777
55 300 271 909 450 460 439 766
60 307 277 906 500 470 453 751
65 312 282 901 550 479 464 740
70 316 286 898 600 489 473 730
75 320 290 895 700 505 491 710
80 324 294 891 800 520 512 686
85 328 298 889 900 534 529 666
90 331 302 886 1000 546 544 647
29
95
23.01.2018 335 305 883
Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK
Su ve buharın çeşitli
özelliklerini gösteren
değerler deneysel
çalışmalarla saptanarak
tablolarda ve grafiklerde
toplanmıştır.

Buhar için Mollier diyagramı, metrik sistem, P = bar Buhar için Mollier diyagramı, metrik sistem, P = Mpa

Basınç
• Hidrostatik: Duran sıvıların özelliklerini
inceler.
• Hidrodinamik: Hareketli sıvıların özelliklerini
inceler.
• Sıvı akışkanlar, sıkıştırılamaz olarak kabul edilir.

• Hava ve gazlar sıkıştırılabildiği için, büyük
kuvvetlerin üretilmesinde kullanılmazlar.

Manometre
 Manometre, sistemdeki akışkanın basıncını gösteren ölçüm
elemanlarıdır. Değişik akışkan sitemlerinde farklı farklı tipleri
kullanılır.
 Genellikle Bourdon tipli manometreler kullanılır.
 Bu tip manometrelerde basınç hattından gelen basınçlı akışkan bir
bakır tüp içerisine girer bakır tüpün ucuna bir bağlantı çubuğu ve
çubuğunda önünde bir dişli mekanizması vardır. Artan basınçla
birlikte bakır tüp açılmaya çalışırken önünde bağlı olduğu çubuğu
çektirir, bu hareket dişli mekanizmasını tahrik ederek ibrenin
arkasındaki dişlinin dönmesini ve dolayısıyla da ibrenin
dönmesini sağlar.

1. Hidrostatik Basınç
Durgun sıvıların sahip olduğu prensiptir. Aşağıdaki şekilde olduğu

gibi bir kapta bulunan sıvının tabanına yaptığı basınç, kabın şekline
bağlı olmayıp sıvının yoğunluğu ve yüksekliği ile doğru orantılıdır.
Başka bir ifade ile bir kap içerisinde bulunan sıvının kütlesinin,
yoğunluk, yükseklik ve yerçekimi ivmesine bağlı olarak kabın taban
yüzeyine yapmış olduğu basınçtır.
Her bir kabın tabana yaptığı basınç aynı olmasına rağmen, taban
genişliği en fazla olan kap en çok kuvveti verir.
P1 = P2 = P3 = P4
Yüksekliğe bağlı olarak sıvının tabana yapmış olduğu basıncı
hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır.
P=.g.h
Basınç = Yükseklik x Sıvı yoğunluğu x Yerçekimi ivmesi
P: Sıvının kabın tabanına yaptığı basınç
: Sıvı yoğunluğu (kg / m3)
g: Yerçekimi ivmesi (m/s2)
h: Sıvı yüksekliği (m)
Atmosfer Basıncı
Deniz seviyesinde, 0 °C’de, barometre ile yapılan
ölçümlerde cıva yüksekliği 760 mm olarak ölçülür.
ρcıva = 13600 kg/m3 h = 0,76 m g=9,81 m/s2
Patm  ρ  g  h
Patm  13600  9,81  0,76
Patm  101396 Pa  100000 Pa  1atm
100000 Pa  1kg / cm 2  1bar  1atm
Pa=kg/ms2= N/m2
Efektif
Pm Pg
1 Bar Deniz Seviyesi

Vakum Bölgesi
0 Bar Mutlak Sıfır
Pg = Gösterge (Manometre Basıncı) (Efektif Basınç)

Pm = Mutlak Basınç
Pm = Pg + Patm

ÖRNEK 1
Bir tankta suyun yoğunluğu 1000 kg/m3, suyun depodaki

yüksekliği 80 cm ise tabandaki statik basıncı hesaplayınız?
Ps  ρ  g  h
Ps  1000  9,81 0,8
Ps  7848Pa  0,078bar
NOT
Statik basınç, yüksek çalışma basınçlarının yanında dikkate

alınmayacak kadar küçük olduğu için ihmal edilirler.

1. Hidrodinamik Basınç
Hidrodinamik basınç, dinamik basınçtır. Hareketli sıvıların sahip olduğu
prensiptir.
F
2) Pascal Kanunu P=
A
Basınç, birim yüzeye düşen kuvvettir. Kapalı bir kapta bulunan akışkana
herhangi bir F kuvveti uygulandığında, oluşan basınç (sıvının ağırlığı
ihmal edilmesi ve sızıntı olmaması kaydıyla) kabın her yerinde aynıdır.
Basınç birimi olarak Pascal, Bar, kg/cm² en çok kullanılan basınç

birimleridir.
P= Basınç (bar)
F= Kuvvet (N)
A= Yüzey alanı (m²)
Basınç Kuvveti
• Bir kapta bulunan sıvı, ağırlığının etkisi ile
dokunduğu bütün yüzeylere kuvvet uygular.
Sıvının, kabın herhangi bir yüzeyinin
tamamına uyguladığı kuvvete basınç kuvveti
denir.
F=.g.h.A
(P =  . g . h olduğundan F= P . A
h : Yükseklik
P=F/A )
 : Sıvının yoğunluğu
g : Yerçekimi ivmesi
A : Yüzey alanı
Pascal Yasası:
Bir kabın içerisindeki sıvıya,
kabın herhangi bir yüzeyinden
uygulanan kuvvet sonucu
oluşan basınç, sıvı tarafından
tüm yönlere ve yüzeylere aynı
değerde iletilir.
(Yer çekimi ve sıkıştırılabilirlik
ihmal ediliyor)
P = Basınç (bar)
F
P F = Kuvvet (kg)
A A = Alan (cm²)
Hidrodinamik Prensipler
Hidrodinamik prensiplerde akışkan hareket halindedir. Dolayısıyla

etkin parametreler zaman, hız, debi kavramları hesaplamalarda göz
önüne alınmalıdır.
Debi
Birim zamanda geçen akışkan miktarıdır. Simgesi (Q) dur. Ölçü aleti
debimetredir. Birimi litre/dakika (lt/dak)’dır.
Q = A. n
Q = Debi (m3/s) A = Kesit Alan (m2) n = Hız (m/s)

Farklı Kesitlerdeki Akış (Süreklilik Denklemi)
V= hacim (m3) s= yol (m)

v = hız (m/s) t= zaman (s)
A= kesit alanı (m2) Q1 =Q2 =Q3 A1.V1 = A2 .V2 = A3 .V3
Newtonyen (Newtonian) akışkanlar
Navier-Stokes denklemleri
Süreklilik Denklemi
Süreklilik denklemi (sıkıştırılamazlık kabulü ile):

V= hacim (m3)
Debi Q = V / t (m3/s)
s= yol (m)
t= zaman (s)
Hacim V=A .s (m3)
v = hız (m/s)
A= kesit alanı (m2)
Q = A .s / t Q = A .v (m3/s)
V
Süreklilik Denklemi
Özet olarak; Giren = Çıkan
Q1 =Q2 =Q3 A1 .v1 = A2 .v2 = A3 .v3 Hacim (V)=A.h=.r2.h

Yüzay alanı= 2.r.h
Örnek: Küçük çaplı kesiti 10 cm2 olan bir boru içinden geçen akışkanın hızı
4,2 m/s’dir. Boru kesiti 25 cm2’ye büyütüldüğünde akışkanın hızı ne olur?
İstenen V1= ?
Verilenler
A1= 25 cm2 A2= 10 cm2 V2= 4,2 m/s = 420 cm/s
Çözüm
A1 . V1 = A2 . V2 10 . 420 = 25 . V1
V1 = 4200/25 → V1 = 168 cm/s = 1,68 m/s
52
23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK
BERNOULLİ DENKLEMİ
Şekilde görüldüğü gibi Bernoulli denklemine göre boru içerisindeki
akışkanın hızı düştüğünde basıncı artar, hızı arttığında ise basıncı
düşer.
Hız ve Basınç Arasındaki İlişki

Bernoulli Denklemi

AKIŞ ÇEŞİTLERİ
Boru çapı ve akış hızına bağlı olarak laminer, geçiş ve türbülans
olarak üzere 3 çeşit akış vardır. Sıvılar belirli bir kritik hıza
ulaşıncaya kadar boru içersinde laminer olarak akarlar. En orta
kısımda maksimum hız vardır. Boru ile temas halindeki kısımda
ise hız sıfırdır. Aşağıdaki şekilde boru içindeki laminer akış
görülmektedir.
Laminer Akış
Hızın arttırılması durumunda kritik hızdan sonra akış şekli değişir
ve türbülanslı akış oluşur. Aşağıdaki şekilde boru içindeki
türbülanslı akış görülmektedir. Kritik hız sıvının viskozitesi ve
borunun kesitine bağlıdır.
Türbülanslı Akış
REYNOLD SAYISI (BİRİMSİZ)
Re : Reynolds sayısı (Birimsiz)

Re=  . v. d = v. d
v : Akış hızı (cm/s)
 
d : Boru iç çapı (cm)
 : Dinamik vizkosite (cm²/s)
 : Kinematik vizkozite (cm²/s)
Sürtünme büyüklüğü ve buna bağlı olarak da basınç kaybı
aşağıdaki etkenlere bağlıdır.
 Boruların uzunluğu
 Boruların kesiti
 Boruların iç yüzeylerinin düzgünlüğü
 Borulardaki büküm sayısı
 Akış hızı
 Sıvının viskozitesi
Borularda Meydana Gelen Basınç Kayıpları
ΔP : Borularda meydana gelen basınç kaybı (Pa)

l : Boru boyu (m)
: Boru anma çapı (m) l  2
d
ρ : Akışkan yoğunluğu (kg/m3)
P      v
d 2
v : Akışkan hızı (m/sn)
75
 Laminer akış
Re 1cSt = 1cm2/sn=10-6 m2/sn
0,316 Türbülaslı akış
  1/ 4
Re
Yerel Basınç Kayıpları
Dirseklerde, T şeklindeki bağlantılarda, valflerde vs. akış
yönünün değiştirilmesi ile birlikte oldukça büyük basınç kayıpları
meydana gelir. Bu tip kayıplar bağlantı elemanlarının geometrik
şekline ve hacimsel debinin büyüklüğüne bağlıdır.
V2 
Pf   
2
ΔPf : Yerel basınç kaybı (Pa)
ξ : Kayıp Katsayısı (Birimsiz)
ρ : Akışkan yoğunluğu (kg/m3)
V : Akışkan hızı (m/sn)

NOT: Kazan veya santral dizayn edilirken ilk olarak enerji transfer
sistemi seçilir ve akışkana karar verilir.
Hava: Yaşam kaynağı. Enerji transfer aracı olarak 20 C’den 500 C’ye
kadar geniş bir kullanım alanı vardır.
Hava, ısıtma sistemlerinde kullanılır. Kazanlarda, yanma için gereklidir.
Thermo-oil: Nadiren kullanılır. Endüstride kullanılır. Düşük güç
oranlarında çok yüksek basınçlı buhar sistemlerinden daha ekonomiktir.
Çevre basıncında Tmax=300-400 C
Su-Buhar: Enerji transfer aracı olarak geniş bir kullanım alanı vardır.
Doymuş buhar ile ilgili değerler;
Doymuş buhar basıncı Ps=100 bar, Ts=311 C,
Pkritik=220 bar, Tkritik=374 C

Altkritik uygulamalar;
130 -180 bar
Süperheated buhar sıcaklığı (540 C)
Süperkritik uygulamalar;
3500 psia (240 bar)
Buhar kritik basıncı 3208 psia (220 bar)

BUHAR KAZAN SİSTEMLERİ
1. Giriş
2. Besleme Suyu Sistemi – Feed Water System
3. Yakıtlar ve Yakma Sistemleri – Fuels and Burner Systems
4. Buhar Kazanları – Steam Boilers
5. Blöf Yapma - Blow down
6. Hava Besleme – Air Supply
7. Baca Gazı – Flue Gas
8. Kazan Dairesi Yerleşimi – Design of Boiler Room
9. Kazan Hesapları – Boiler Calculations
10. Endüstriyel Kazanlar – Industrial Boilers
11. Buhar sistemi – Steam System

Saf su - Demineralize Su - Deiyonize Su
Organik ve inorganiklerden tamamen arındırılmış suya saf su,
demineralize su veya deiyonize su denir.
Genel olarak endüstriyel süreçlerde ve laboratuvarlarda kullanılan

saf su aynı zamanda deiyonize su, demineralize su, distile su gibi
isimlerle de anılmaktadır.
Ayrıca saf suyun diğer bir özelliği ise iletken olmamasıdır. Bu

yönüyle endüstride pek çok alanda kullanılmaktadır.
http://www.deiyonizesu.com/
ARITMA ÜNİTESİ
Bu bölümün bir kısmı “Doç. Dr. Hüsamettin BULUT, Ocak 2011, Şanlıurfa,
BUHAR KAZANLARI DERS NOTLARI”ndan özetlenmiştir.
Besleme Suyunun Hazırlanışı

İçinde gaz ve tuzların kolayca eriyebilmesi nedeniyle ham su adı verilen
doğadaki su saf halde değildir. Kazan besleme suyu içinde özellikle su
borulu kazanlarda yağ, organik madde, gaz ve sertlik yapabilen elemanlar
bulunmamalıdır. Aksi takdirde bu elemanlar, kazanın su tarafında
birikerek ısı transferini güçleştiren tabakalar oluşturur, malzemenin
korozyona uğramasına veya köpük ve kabarmalar yaparak kızdırıcılara su
sürüklenmesine neden olabilir.
SULARIN SERTLİĞİ
Genel olarak, herhangi bir suyun sertliği denildiğinde o suyun sabunu
çöktürme özelliği anlaşılır. Sabun başlıca Ca++ ve Mg++ iyonları
tarafından çökeltilir.
Sert ( Kireçli ) Suyun Zararları
Sert su ile çalışan tüm cihazların ömürleri kısalır,
Elektrikli cihazların, rezistansları kireç ile kaplanarak zarar görür,
Sert su ile çalışan makineler daha geç ısınacağı için, ısı ve enerji kaybı
meydana gelir,
Sert suyun köpürmeyen özelliğinden dolayı sabun ve temizlik
malzemesi sarfiyatı artar,
Sertlik mineralleri yemeklerde istenilmeyen bir tat verir,
Sert su ile yıkanan elbiseler, kumaş üzerinde kalan mineraller nedeniyle
donuk ve kirli gözükmektedir,
Sert suyun bıraktığı film tabakası ve sabun kalıntıları yüzeylerin
temizlenmesini zorlaştırır,
Güneş enerji kolektörlerine zarar verir,

Su tesisatına zarar verir,
Soğutma kulelerine zarar verir,
Buhar kazanlarına zarar verir, daha fazla kimyasal tüketimine ve
enerji kaybına neden olur,
Boiler tanklarına zarar verir,
Buhar hatlarındaki kondenstopların zarar görmesine neden olur,
Fan–coil ve chiller ünitelerine zarar verir,
Eşanjörlere zarar verir,

Ülkelere göre su sertliğinin sınıflandırılması
Not: Ülkemizde en çok Fransız sertliği kullanılır.

SUYUN KİMYASAL ÖZELLİKLERİ
1. pH: Bir çözeltideki H+ iyonu konsantrasyonunun (–) logaritmasıdır.
pH = -log [H+], pH=7 ise nötr, pH < 7 ise asidik, pH > 7 ise bazik
sulardır.
2. İLETKENLİK: Suda çözünen tuzlarının toplam konsantrasyonunun

ölçüsüdür. Tuzlar suda çözündüğünde elektriği ileten yüklü iyonlar verir.
Sudaki iyon sayısı ne kadar fazlaysa elektriksel kondüktivitesi o kadar
yüksektir, örnek kirli sular. Elektriksel kondüktivite (iletkenlik) denen bu
parametre, çözeltideki atık madde miktarını ve tuzlulukla ilişkisini
yaklaşık olarak gösterir. İletkenlik 1 cm2’lik alanda 1 cm aralıkla duran iki
platin elektrot arasındaki direncin ölçümü olarak ifade edilir. Son yıllarda
kondüktivite birimi olarak μS/cm kabul edilmiştir. Genellikle doğal
sularda iletkenlik yaklaşık olarak çözünmüş katı maddelerin toplamıdır.
Dışarıya akıntısı olan göllerde total çözünmüş madde miktarı 100-200
ppm arasındadır. Akıntısı olmayan kapalı göllerde buharlaşma çözünmüş
katı madde miktarını artırır, bazı hallerde 100.000 ppm’e kadar çıkabilir.
3. ALKALİTE SAYISI: 200 C’deki 1 L deniz suyunu nötralize edebilen H+ iyonunun
mili eşdeğer sayısına o suyun alkalitesi denir. Alkalite su kaynağının sulama ve
endüstriyel kullanıma uygunluğunu belirlemede, suyun ham halinin özelliklerini
tanımlamada ve atık su izlemede kullanılır. Su kaynağında asit çökelmesi veya kaza ile
suya asit ilavesi ile oluşabilecek pH değişikliklerinin indikatörü olarak da önemlidir.
Alkalite, suların asit bağlama gücü; nötralizasyon kapasitesinin ölçüsüdür. Yüzey
sularının alkalitesi başlıca karbonat, bikarbonat ve hidroksit içeriğinden dolayıdır,
bunların konsantrasyonlarına bakılarak yorumlanır. Alkalite aynı zamanda boratlar,
fosfatlar, silikatlar ve var ise diğer bazlar katkıda bulunabilir. Fenolfitaleyn ve total
alkalite olmak üzere ölçüm yapılır.
Fenolfitaleyn alkalitesi: Sadece serbest karbon dioksit yoksa ölçülür, yani pH’ın 8.3’ü
geçtiği durumlarda vardır. Bu alkalite toplam alkalitenin hiçbir zaman yarıdan fazlasını
geçmemelidir, yoksa kostik özelligi olan alkalite oluşur. İçme suyunun pH’ının > 10.6,
25 C , olmaması tavsiye edilir, karbonat alkalitesi ise > 120 ppm olmamalıdır.
Total alkalite: Bikarbonat iyonları ilave sülfürik asit eklenmesiyle karbonik asite
dönüşeceğinden, fenolfitaleyn alkalitesi toplam hidroksit iyonlarını ölçer, ancak
karbonatın katkısının sadece yarısını tayin edebilir. Bütün karbonat iyonlarını
dönüştürebilmek için numunenin pH’ı 4.5 olana kadar sülfürik asit eklenir. Buna da
total alkalite denir. OH-, CO32- ve HCO3- nin hepsini nötralize etmek ve pH’ı 4.5
yapmak için gerekli toplam asit miktarına (mol) total alkalite denir. Alkalite test sonucu
mg/L CaCO3 olarak verilir.
4. TUZLULUK: 1 kg deniz suyunda tüm karbonatlar okside, bromür ve iyodür
klorüre dönüştükten, organik maddeler yükseltgendikten sonra ve kalan 4800C’de
sabit tartıma getirildikten sonra elde edilen kütlenin gram olarak agırlıgına tuzluluk
denir. İç sularda tuzluluk dört katyon grubu(Ca++, Mg++, Na+, K+) ve dört anyon
grubu (HCO3-, CO3, SO4, CI) ’den oluşur.
a) Filtrasyon: Ham su içindeki asılı halde bulunan organik kum gibi veya sertlik
gidermede oluşabilecek katı parçacıklar filtrasyon işlemiyle tutulur.
b) Isıl yöntem: Bu yöntemde ham su, önce buharlaştırılır sonra yoğunlaştırılır. Bu
şekilde çok iyi bir saf su elde edilmiş olur.
c) Kimyasal yöntemler: Suyun sertliğini gidermek için birçok kimyasal yöntem
geliştirilmiştir Bunlar esas olarak iki grupta toplanır.
I. Çökerme yöntemi: Ham suya kireç soda aleminyum sülfat gibi maddeler ilave
edilerek yapılan yöntemdir
II. İyon değiştirme yöntemi: Günümüzde pratikte çok kullanılan bir yöntemdir.
Doğal veya sentetik zeolit ile bazı reçineler, ham su içinde sertlik yapan kalsiyum
ve magnezyum tuzları tutar.
d) Gaz alıcılar: Su içinde erimiş halde bulunan O2 ve CO2 kazan ve boru
donanımlarında önemli korozyona neden olur. Besleme suyu kazana basılmadan
önce CO2’den tamamen, O2’den ise mümkün mertebe temizlenmiş olması gerekir.
KAZAN BESİ SU HAZIRLANMASI-Water Treatment Unit
* Su hazırlama sistemi ve ekipmanları

• Kazan besi suyu özellikleri
• Önemi nedir?
Kazan suyunun hazırlanması
1) Sodyum-Zeolit metodu
2) Hidrojen-Zeolit metodu
3) Kireç-Soda metodu
4) Sıcak metot veya fosfatlı metot
Zeolitler: Kristal yapıda
5) Demineralizasyon metodu
hidrasyona uğramış
gibi metotlar kullanılır. aluminyum silikatlardır.

Sert Suların Yumuşatılması
Soda-Kireç Metodu
Alüminyum Sülfat ve Şap Metodu
Trisodyum Fosfat Yöntemi
Permutit Yöntemi
İyon Değiştiricileri

1. Soda – Kireç Metodu : Bu metoda sönmüş kireç (Ca(OH)2) ve soda
(Na2CO3) kullanılır. Bunlardan kireç karbonat sertliği ve geçici sertliği
gidermek, soda ise kalıcı sertliği gidermek için kullanılır.
2. Alüminyum sülfat ve şap metodu: Gerek doğrudan doğruya Al2(SO4)3.
18H2O ve gerekse Al2(SO4)3 suda hidrolize uğrarlar. Bu metodun diğer bir
faydası oluşan Al(OH)3’in çökerken, sulardaki bulanıklık veren maddeleri
birlikte çöktürmesidir. Yalnız CO2 suda kalır. Bu da ısıtmak veya gaz
emicilerden geçirilmek suretiyle uzaklaştırılır.
3 . Fosfat yöntemi : Bu yöntemle iyi sonuç elde etmek için geçici sertlik önce
den giderilmelidir. Bu yüzden bu yöntem diğer yöntemlerle ortaklaşa uygulanır.
4 . Permutit (Zeolit) yöntemi : Bu yöntemde kullanılan permutit veya zeolitler
kompleks bir sodyum alüminyum silikattan ibaret olup sudaki Ca2+ ve Mg2+
iyonları yerine Na+ iyonu vererek suyu yumuşatırlar.
Demineralizasyon: Pek çok uygulamada suyun sadece Mg2+ ve Ca2+
iyonlarından değil aynı zamanda Na+ ve SiO2’den de kurtarılması istenir. Buna
demineralizasyon denir. Sudaki bütün iyonların giderilmesi ise
deiyonizasyondur.
Reçineli Su Yumuşatma Üniteleri: Su, eğer 10 Fr üzerinde sertlikte ise mutlaka
yumuşatılması gereklidir. Suyu yumuşatmanın en pratik yolu iyon değiştirici
reçine kullanmaktır. İyon değiştirici reçineli sistemler genelde sodyum iyonları ile
sertlik iyonlarını yer değiştirterek çalışırlar. Proses esnasında su reçine tanecikleri
arasından süzülerek geçer. Reçine tanecikleri üzerindeki elektrik yükü sodyum
iyonlarını reçine taneciği üzerinde tutar. Ancak, reçine taneciklerinin aynı
zamanda sertlik minerallerini tutma kabiliyeti de vardır. Reçine taneciklerinin
sertlik minerallerini tutma kabiliyeti sodyum iyonlarını tutma kabiliyetine göre
daha fazladır. Bu şekilde iyon değişimi gerçekleşir.
Belli miktarda sert su reçine yatağından geçtikten sonra, reçine tanecikleri
tamamıyla, sertlik mineralleriyle kaplanır. Bu durumda sertlik minerallerinin
tutulması son bulur. Sertlik iyonlarının tekrar sudan tutulabilmesi için reçine
taneciklerinin sertlik minerallerinden kurtarılarak tekrar sodyum taneciklerinin
bağlanması gereklidir. Bu işleme ‘rejenerasyon' adı verilir. Rejenerasyon
esnasında tuzlu su reçine tankına verilir ve reçine sodyuma doyurulur. Reçine
tankında biriken yüksek konsantrasyondaki sodyum iyonları sertlik iyonlarını
reçine taneciklerinden ayırır. Reçine daha sonra temiz su ile durulanarak, fazla tuz
ve sertlik mineralleri tanktan atılır.
İyon değişimi; sertliğe sebep olan Ca ve Mg iyonlarını içeren su, sodyum
formunda katyonik bir reçineden geçirilir ve sert iyonları ile reçineye bağlı
bulunan Na+ iyonları yer değiştirir.
Endüstriyel uygulamalarda kullanılan reçine iyon değiştiriciler asit ve kostik ile
rejenere edilir. Sudaki TDS (Çözünmüş katılar) ne kadar çok ise, rejenerasyon o
kadar sık yapılır.

Aktif Karbon Yöntemi: Aktif karbonun yaygın uygulama alanı, suyun
içinde mevcut organik madde, renk, koku, tat ve klor giderimidir. Ancak
burada, söz konusu olan sadece fiziksel bir süzme işlemi değildir. Aktif
karbon sistemler, fiziko-kimyasal arıtma yapan sistemlerdir ve suyun
arıtılması esnasında adsorpsiyon mekanizması işlemektedir. Aktif
karbon kömürümsü ancak çok geniş yüzey alanına (1000-1500 m2/gr)
sahip bir malzemedir. Organik kirliliğin olduğu sularda ve klor giderme
amacıyla yaygın olarak kullanılmaktadır. Aktif karbon ile ilgili dikkat
edilmesi gereken bir konu, bakteri üremesi için uygun ortam
oluşturabilmesidir. Çünkü, aktif karbon organik maddeyi tutar ve eğer
suda bakteri varsa, bakteri bu organik maddeyi besin olarak kullanarak
üreyebilir. Bu gibi durumlarda bakteri kaçağı oluşumu mümkündür. Bu
sebeple aktif karbonun öncesinde ve sonrasında suyun dezenfekte
edilmesi önemlidir. Aktif karbon sistemlerin dizaynında, ünite tankı
içindeki yatak hızının klor giderimi için 25 m/h'i organik madde
giderimi içinse, 6 m/h'i aşmaması gerekir. Bu hızı aşan durumlarda
ünite verimli çalışmayacaktır.
Ters Ozmoz Yöntemi: Ters ozmoz, suyun içindeki istenmeyen tüm mineralleri
sudan ayıran ve saf su ve içme suyu teminine yönelik olarak kullanılan membran
filtrasyon prosesinin adıdır. Bu sistemler çapraz akışlı olarak çalışırlar. Bilinen
anlamda filtrasyon prosesi değildir. Çünkü membran üzerinde suyun geçişine
izin veren gözenekler son derece ufaktır. (Yaklaşık 1 mm'nin 2.000.000'da biri
delik çapı).
Böyle ufak bir gözenekten sadece
su molekülleri ve bazı çok ufak
inorganik moleküller
geçebilmektedir. Diğer moleküller
ise konsantre su fazında
sistemden dışarı atılır. Arıtma
ünitesinde yüksek değerlere sahip
suya, kum ve torba fitleler, reçine
sistemi, RO (Reserse Osmosis) ve
EDI (Elektro Deiyonize) gibi su
yumuşatma işlemleri yapılır.
Burada yumuşatılan su kazandaki
feed water tanka basılır.
REVERSE OSMOS
Aşağıdaki safsızlıklar reverse osmos için çok tehlikelidir ve mutlaka reverse
osmosa gelmeden kontrol altına alınmalıdır.
1. Ağır metaller : Demir, mangan, alüminyum .............
2. Oksidantlar : Klor, brom, ...................
3. Mikro ve makro Organikler : Yağ, bakteri, ......
4. Askıda katı madde : Yani SDI olcumu. Maksimum 5 olmalıdır.
5. Silis :Yaklaşık 25 ppm üzerinde sorun yaratır.
Daha üst sınırlarda da çalıştırmak mümkündür.. Recovery ile oynamak gerekli.

http://www.bogazicisuaritma.com.tr/tr/sayfa/kullanim-alanlari

Özel boya teknolojisinde en fazla 100µS/ cm iletkenlik ve minimum alkalitede su istenir.
http://www.bogazicisuaritma.com.tr/tr/sayfa/kullanim-alanlari
Soru: Buhar Kazanlarında iletkenlik değeri kaç olmalıdır?

Location of Chemical Feed Points
CHLORINE ANTISCALANT/
FEED ANTIFOULANT
FEED
SAND FILTERS CARTRIDGE

FEEDWATER
FILTERS
BISULFITE
FEED
PRIMARY
POLYMER
SANITIZER
FEED
FEED
ACID
CLEANERS
FEED
BOILERS ION EXCHANGE RO UNIS

CLEANING
SKID
Nalco Chemical Co.

www.sheffieldsteam.com.au/wp.../Package_boiler_training.
Feed Water Tank- Besi Suyu Tankı
DEGAZÖR-DEARATÖR
Video 1. Deaerators - BONO ARTES
Video 2. Dearator Working Animation
Video 3. Operating principle - Stork Deaerators

www.chardonlabs.com
https://www.dir.ca.gov/.../Cleaver-Brooks-Boiler-Presentatio
ewt-wasser.de

Besi Suyu Pompaları - Feed Water Pumps

www.sheffieldsteam.com.au/wp.../Package_boiler_training.
Besi Suyu Kontrol valfi

Ek besi suyu ve sistemden
dönen kondens domun üst
bölümünden degazöre girer.
Domun alt bölümünden ise
düşük basınçlı buhar
beslemesi yapılır. Dom içine
giren su, delikli kaskat
plakalardan küçük damlalar
halinde süzülerek aşağıya
doğru hareket ederken, yukarı
doğru ilerleyen düşük basınçlı
buharla temas eder. Suyun
küçük damlalar halinde
buharla buluşması sayesinde
sıcaklığı artarken, çözünmüş
gazlar da ekstrakte edilir.
Degazör genellikle 102°C
sıcaklıkta ve 0,2 bar basınçta
işletilir.

Degazör Hesabı- Örnek

Kaynak: MMO İZMİR ŞUBESİ ENDÜSTİYEL KAZANLAR SEMİNERİ
Degazör için termodinamiğin 1. yasasına göre ; Qgiren=Qçıkan
Boru çaplarına göre buhar kapasitesi tablosundan:

1 kcal/kg=4.18 kJ/kg
10 bar’da 299 kg/h buhar için boru çapı: DN25
0.4 bar’da 299 kg/h buhar için boru çapı: DN65
Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 97
23.01.2018
Kaynak: MMO İZMİR ŞUBESİ ENDÜSTİYEL KAZANLAR SEMİNERİ
Kazan Kimyasal Dozaj Sistemi
Besi suyunun alkalilik seviyesinin
korunması, arta kalan sertliğin giderilmesi
ve oksijenin bağlanması için besi suyuna
düzeltici kimyasallar eklenir.
İki farklı dozaj kimyasalı kullanılır. Bu
sebeple her tesis için iki adet dozaj ünitesi
olması gerekir.

Kazan Kimyasalları

Kazan suyu numune soğutucusu
Kazan suyu belirli aralıklarla analiz edilmelidir. Ancak kazan içinde
basınçlı halde bulunan doymuş su, atmosferik basınca açıldığı anda flaş
buhar üretir. Flaş buhar olarak ayrılan saf su, alınan numunenin
değerlerinin değişmesine sebep olur. Bu yüzden numunenin
soğutulduktan sonra atmosferik basınca alınması gerekir.
Kazan suyunun aşağıdaki değerleri düzenli olarak

analiz edilmelidir:
-İletkenlik değeri -pH değeri
-Tüm alkali metaller -Toplam sertlik
-Karbonat sertliği
-Sodyum sülfit
-Silikat
-Oksijen
-Demir
-Klorid Kaynak: MMO İZMİR ŞUBESİ ENDÜSTİYEL KAZANLAR SEMİNERİ
-Fosfat Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 100
23.01.2018

Buhar Kazanı Degazör Ders Notu

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Buhar Kazanı Degazör Ders Notu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

4250492

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 4

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 5

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 6

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 9

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 13

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 16

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 18

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 19

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 20

*Su, buhara dönüştürüldüğünde

Kazanda suya ısı geçişinin T-s diyagramında gösterilişi

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 24

Duyulur Gizli Isı

CBuz = 2,05 kJ/kgK

(x= kuruluk derecesi, 0<x<1, b=buhar, t=toplam)

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 27

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 32

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 34

• Sıvı akışkanlar, sıkıştırılamaz olarak kabul edilir.

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 36

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 37

Durgun sıvıların sahip olduğu prensiptir. Aşağıdaki şekilde olduğu

1 Bar Deniz Seviyesi

Pg = Gösterge (Manometre Basıncı) (Efektif Basınç)

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 42

Bir tankta suyun yoğunluğu 1000 kg/m3, suyun depodaki

Statik basınç, yüksek çalışma basınçlarının yanında dikkate

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 43

Basınç birimi olarak Pascal, Bar, kg/cm² en çok kullanılan basınç

Hidrodinamik prensiplerde akışkan hareket halindedir. Dolayısıyla

Q = Debi (m3/s) A = Kesit Alan (m2) n = Hız (m/s)

V= hacim (m3) s= yol (m)

Süreklilik denklemi (sıkıştırılamazlık kabulü ile):

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 50

Q1 =Q2 =Q3 A1 .v1 = A2 .v2 = A3 .v3 Hacim (V)=A.h=.r2.h

Hız ve Basınç Arasındaki İlişki

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 54

Re : Reynolds sayısı (Birimsiz)

 Boruların iç yüzeylerinin düzgünlüğü

 Borulardaki büküm sayısı

ΔP : Borularda meydana gelen basınç kaybı (Pa)

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 62

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 63

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 64

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 65

Genel olarak endüstriyel süreçlerde ve laboratuvarlarda kullanılan

Ayrıca saf suyun diğer bir özelliği ise iletken olmamasıdır. Bu

Besleme Suyunun Hazırlanışı

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 68

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 69

Not: Ülkemizde en çok Fransız sertliği kullanılır.

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 70

2. İLETKENLİK: Suda çözünen tuzlarının toplam konsantrasyonunun

* Su hazırlama sistemi ve ekipmanları

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 74

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 75

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 78

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 81

23.01.2018 Yrd. Doç. Dr. Seyfi ŞEVİK 82

Soru: Buhar Kazanlarında iletkenlik değeri kaç olmalıdır?

SAND FILTERS CARTRIDGE

BOILERS ION EXCHANGE RO UNIS

Nalco Chemical Co.