MMO KOCAEL UBES

ENERJ YNETC SEMNER

ENDSTRYEL YAKICILAR
VE UYGULAMALARI

Haluk SZER
Elektronik Mhendisi
 YAKIT TPLERNE GRE YAKICILAR

KATI YAKITLI YAKICILAR

Toz kmr brlrleri
Toz aa brlrleri

SIVI YAKITLI YAKICILAR

Motorin brlrleri

GAZ YAKITLI YAKICILAR

Doalgaz, LPG, Kok gaz, atk gaz brlrleri
KATI YAKIT BRLRNE RNEK
TOZ KMR BRLR
SIVI YAKIT BRLRNE RNEK
MOTORN BRLR
GAZ YAKIT BRLRNE RNEK
MOTORN BRLR
OK YAKITLI ZEL BRLRLER
 DOALGAZIN KMYASAL BLEENLER

Bileen %
Metan (CH4) 70-90
Etan (C2H6) 5-15
Propan (C3H8) ve Btan (C4H10) <5
CO2, N2, H2S, vb. geriye kalan
 DOALGAZIN YANMA DENKLEM

CH4 + 2O2 + 8N2 CO2 + 2H2O + 8N2 + ENERJ

H H O N O H N
C +2 + 8 C +2 O + 8 + ENERJ
H H O N O H N

METAN YANMA HAVASI

YANMA KOULU
DOALGAZIN ENDSTRYEL TESSLERDE UYGULAMA EMNYET
KURALLARI

Konunun bal sanayi tesisleri olmakla beraber burada anlatlanlar gaz kullanm
asndan konut ve ticari iletmeler iin de baz zel konulara dikkat etmek kaydyla
geerlidir.

Konut ve ticari iletmeler iin ehirlerdeki gaz datm irketlerinin kural ve

artnamelerine aynen uyulmaldr.

01.09.1997 ylnda yrrle giren EN 746 standardnn 2.blm sanayi frnlar

projelendirilmesine esas gaz yolu ve yakma dzenlerindeki emniyet sistemlerini
iermektedir.

EN 746-2 endstriyel termoproses tesisleri (frnlar, stma ve tav frnlar, ergitme

ocaklar, tuz banyolar v.b.) yaknndaki gaz datm ve yakma sistemlerini
kapsamaktadr.Bundan sonraki aklamalar bu standarda bal olarak her bir yakma
sistemine bal doal gaz ve LPG tesisleri iin geerlidir.
 DOALGAZ UYGULAMALARINDA
OLMASI GEREKENLER

Sisteme doalgaz girii ana kapama vanas (genelde kresel vana) ile balar.

Sistemin emniyeti iin olan cihazlarn yaps bir cihazn arzas halinde de emniyetin
bozulmasna meydan vermemelidir.

Doalgaz ve hava karm oran her bir yakc iin en dk ve en yksek kapasite
arasnda sabit kalacak ekilde ayarlanabilmelidir ki stabil ve emniyetli bir yanma
salanabilsin.

Ana alev ve varsa pilot alev bir alev sensr ile kontrol edilmelidir.
 EN 746-2 GEERLLK ALANLARI

ENDSTRYEL ISIL LEM TESSLER NDE MALZEME VE MAKNA

PARALARININ ISIYA MARUZ KALDII SSTEMLER OLARAK TARF
EDLMEKTEDR . ( EN 746-2 , Paragraf 3.83 )

EN 746-2 GEERLLK ALANI TESSN HEMEN YAKININDAK AKI

YNNDE , EL KUMANDALI ANA KESME VANASINDAN BALAYAN ,
YAKIT DONANIMINI KAPSAMAKTADIR . ( EN 746-2 , PARAGRAF 1 )
EN 746-2 UYGULAMA ALANI
GAZ BASIN DRME
VE EMNYET HATTI
 Gaz Basn Drme ve Emniyet stasyonu
Atmosfer

6
Tahliye 12 Tahliye
13 14
3 7

5 11
11 11
2 8 9 10
1 4

15

1. Kresel Vana
9. Prezostat minumum
2. Filtre
10. Prezostat maksimum
3. Manometre
11. Kresel Vana
4. Manometre Musluu
12. Emniyet Firar Ventili
5. Emniyet Kapama Ventili
Safety Relief Valve
( Safety Shut off )
13. Manyetik Ventil
6. Reglatr
14. Manyetik Ventil
7. Manometre
15. Szdrmazlk Kontrol Cihaz
8. Manometre Musluu
 CHAZLAR
VE
ARMATRLER
TERMK KAPAMA EMNYETL
KRESEL VANA
GAZ FLTRES
 FLTRE SEM
Gaz Giri Basnc : 4 bar

alma Kapasite : 150 m/h

Okunan Basn Kayb : 1,5 mbar

Gerek Basn Kayb : 1,5x5 =7,5 mbar

Maksimum Basn Kayb :10 mbar

Doalgaz
Hava Gaz
LPG
Hava
 GAZ BASIN
REGLATRLER
GAZ BASIN REGLATRLER
 Kapasite : 100 Nm/h Doalgaz

REGLATR SEM
Giri Basnc : 1 bar
k Basnc : 160 mbar
dp Basn Kab : 1000 160 = 840 mbar

DN 25 ( 1" ) iin
Basn Kayb 900 mbar

DN 40 ( 1" ) iin
Basn Kayb 20 mbar stenilen Kapasite
100Nm/h Doalgaz

DN 50 ( 2" ) iin
Basn Kayb 4 mbar

Doalgaz
Hava Gaz
LPG
Hava
EMNYET KAPAMA VENTL
(Shut-off Valve)
EMNYET FRAR VENTL
(Safety Relief Valve)
 EMNYET KAPAMA VENTL , REGLATR VE
EMNYET FRAR VENTL BALANTI LLER
 EMNYET KAPAMA VENTL VE
EMNYET FRAR VENTL YAY SEM

EMNYET KAPAMA VENTL

EMNYET FRAR VENTL

GAZ MANYETK VENTLLER

VAS SERS
GAZ MANYETK VENTLLER
VAD & VAG SERS
GAZ MOTORLU VENTLLER
BASIN KONTROL ALTER
ENDSTRYEL TESSLERDE
PROSES BEKLER
PROSES BEKLER
PLOT BEKLER
BEK AKSAMI
Cr-Ni ve SiC ALEV BORULARI
BEK TAI RNEKLER
Bek Ta rnei

Refrakter Yapl, Yksek Alev Hz,

Dairesel kesitli
1540C frn scaklnda,

425C n stmal yakma havas

kullanmna uygun bek ta
Bek Ta rnei

Refrakter Yapl Yksek Alev Hz

Kare Kesitli
1540C frn scaklnda,

425C n stmal yakma havas

kullanmna uygun bek ta
Bek Namlusu rnei

Seramik Yapl Yksek Alev Hz

1370CC frn scaklnda,

425C n stmal yakma havas

kullanmna uygun .
Bek Namlusu rnei

Metal Yapl Yksek Hz

1090Cfrn scaklnda

309 ve 330 kalite krom malzeme

Bek Ta rnei
Refrakter Yapl, Normal Alev Hz,
Silindirik Bek Ta
1540C frn scaklnda

425C n stmal yakma havasna

uygun
Bek Ta rnei

Refrakter Yapl Normal Hz

Kare Kesitli Bek Ta
1540C frn alma scaklnda

425C n stmal yakma havasna

uygun.

Copyright 2006 Elster Group All Rights

Reserved. Elster and its logo, are trademarks
of Elster Group
 Bek Talarna Gre Alev Formatlar

Yksek Hz Bek Tal Yakc

Normal Hz Bek Tal Yakc

YKSEK ALEV HIZLI YANMA
NORMAL ALEV HIZLI YANMA

Copyright 2006 Elster Group All Rights

Reserved. Elster and its logo, are trademarks
of Elster Group
YKSEK ALEV HIZLI YANMA
PROSES BEK
BEK ALEVLERNE BAZI RNEKLER
BEK ALEVLERNE BAZI RNEKLER
BEK ALEVLERNE BAZI RNEKLER
BEK ALEVLERNE BAZI RNEKLER
ENDREKT ISITMA BEK
I TP RADYANT TP
P TP RADYANT TP
 GAZ HAVA KARIIM ORANINA GRE
ALIMA RNEKLER
Oransal alma Kademeli alma Sfr Basn Reglaj
 MEKANK KAMLAR VEYA KOLLARLA ORANSAL
ALIMA

3 6
4
1 5
1. Kresel Vana
2. Manyetik Ventil
8 7
3. Gaz Ayar Klapesi
4. Gaz Ayar Vanas
5. Fleks Hortum
6. Bek
7. Hava Ayar Klapesi
8. Servomotorlu Klape
 PNMATK ORANSAL ALIMA
E BASIN REGLAJI

2
1. Kresel Vana
4 6
1 3 5 2. Manyetik Ventil
3. Eit Basn Reglatr
4. Gaz Ayar Vanas
7
8 5. Fleks Hortum
6. Bek
7. Hava Ayar Klapesi
8. Servomotorlu Klape
ET BASIN REGLATRLER
ET BASIN REGLATRLER
 KONTROLL
HAVA GR

ET BASIN REGLATR
ELEKTRONK ORANSAL ALIMA

2 3
1. Kresel Vana
7
1 4
5 2. Manyetik Ventil
6
3. Lineer Gaz Ayar Vanas
4. lm Orifisi
8
10 5. Gaz Ayar Vanas
6. Fleks Hortum
9
7. Bek
8. Hava Ayar Klapesi
9. lm Orifisi
10. Servomotorlu Klape
 TEK BLGEL BRLR GRUBU
20
18
19 21 22

Atmosfere

IFS 25
24 23
12 16
3 7 26
6 13 13 15
5 11
4 8 9 10 17
1 2
14 20 21 22
DN 50 TC

18 19
14
IFS

25

27 24 23

26
28
30
31 29 21 22
20

18 19

IFS

25
24 23

26
 OK BLGEL BRLR GRUBU
TAHLYE

16
19 19
17 18 20
IFS

17 18 20
12
23 24 23 24
3 7 15 22
6 13 21 22 21
11 26 26
5 27 25 25
8 9 10
1 2 4

14

29

28
30

19 19 19
31 18 17 18 18
17 20 20 17 20
23 24 23 24 23 24
21 22 21 22
21 22
26 26 26
25 25 25
27
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
ENDSTRYEL BAZI UYGULAMALAR
 SANAY FIRINLARINDA ENERJ PERFORMANSI

Ak alevli bir demirci ocandan balayan demir ve demir d

metalleri ileyen frnlar gnmzde enerjiyi daha verimli
kullanlr hale getirmilerdir.

Doalgazn imalat maliyetlerine etkisi dier yaktlara oranla

daha az olmakla beraber her geen gn yaplan yeniliklerle
minimuma indirilmektedir.
 SANAY FIRINLARINDA ENERJ PERFORMANSI

Gelien teknolojik yntemlerle retimin her safhasnda

gelimi sanayi frnlar kullanlr.

Metal, seramik, toprak, gda sanayinde kullanlan frnlar

eitli yaplarda olmakla beraber ortak noktalar scakln
olumas ve saklanmasdr.

rn ne kadar uzun sre scak blgede kalrsa enerjiden o

kadar ok fayda salanr.
 SANAY FIRINLARINDA ENERJ PERFORMANSI

Doalgazla oluturulan scaklk uzun sre frn ortamnda

saklanarak mamul str ve bacadan frn terk eder.

Frna mamul giri k kaplar, mamul tayc sepetleri, frn

duvarlarndaki enerji kayb, baca gaz enerji kayplar frn
verimini etkiler.
 SANAY FIRINLARINDA ENERJ PERFORMANSI

En byk enerji kayb baca kaybdr ve alnacak nlemlerle asgariye drlmelidir.

Isl lem Frn Rekperatrl Isl lem Frn

Enerji Bilanosu Enerji Bilanosu
 SANAY FIRINLARINDA ENERJ PERFORMANSI

Bacadan atlan atk s seramik ve toprak sanayinde kurutmada, duvar izolasyonunda

tekrar kullanlarak deerlendirilir. Kurutma frnlarnda birok defa aktarlarak atk snn
uzun sre frnda kalmas salanr.

Metal sanayinde merkezi rekperatrlerle yakma havas stlarak atk enerji geri kazanr.
1200C scaklktaki baca gaz ile 400-500 scak hava elde etmek mmkndr. Ancak
genel uygulamalarda yaplan byk yatrm karl istenen verim alnamamaktadr.

Merkezi rekperatrl sistemlerde baca, baca gaz kanallar, rekperatr, scak hava boru
izolasyonu, scak haval bekler ve scak hava kompenzasyonu ile yksek ilk yatrm
maliyeti, bilinli teknolojik bilgi ve devaml bakm gerekir.
YAKICI TEKNOLOJLER

KENDNDEN REPERATF YAKICILAR

VE
MERKEZ REKPERATRL YAKICILARA ORANLA
ENERJ TASARRUFU
 KENDNDEN REKPERATF YAKICILAR

Kendinden rekperatif doalgaz

yakclar ile maksimum verim,
Baca gaz ile yakma havas n
stlmas sonucu maksimum
enerji tasarrufu,
REKPERATF YAKICILARDA GENELDE UYGULANAN
REKPERATR ETLER

Yksek verimlilikte s transferi salarlar.

Uzun mrl alma iin salam dizayn edilirler.

Dz yzeyli rekperatr
max. 950C alma scakl

Maksimum yzey verimlilii iin

Kanatl yapda dkm dilimli rekperatr
max. 1150C alma scakl

Komple seramik yapl (SiSiC)

max. 1300C alma scakl
FARKLI YAPIDAK REKPERATRLERN VERM

Pulse Firing Yanma (% 70 Kapasitede)

Komple Seramik Rekperatr

BACA GAZI GR SICAKLII

Dkm Dilimli Yapdaki Rekperatr

Yass Yzeyli Rekperatr

YANMA VERM
KENDNDEN REKPERATF YAKICLARDA DOALGAZ
GRLER ve YANMA BALIKLARI

Rekperatif yakc doalgaz beslemesi,

balant flan,
gaz hava karm iin divizr, yanma odas
ve gaz borusu,
ateleme elektrodu ve eer kullanlyor ise UV-
Sensr ile alev kontrol

Seramik rekperatr uygulamalarnda yanma

odas iin zel klavuz seramik tpler kullanlr.

Yanma balklar,
Yakc kapasitesine gre ve
zel uygulamalara gre farkllklar gsterir.
 REKPERATF YAKICI GENEL ZELLKLER

Genelde 5 ile 500kW kapasite aralnda imal edilirler,

Rekperatr ksmlar komple seramik veya dier materyallerden imal edilmi olabilir.
Doalgaz dnda kok gaz, LPG ve dier yanc gazlarda kullanlabilir
Direkt atelemeli veya pilot atelemeli olabilirler
Alev kontrol iyonizasyon elektrodu veya UV sensr ile yaplabilir.
 KENDNDEN REKPERATF YAKICILARIN
UYGULAMALARI

Radiant tp yakclarnda indirekt Ak alevli rekperatif yakclarda

stma yntemi, direkt stmada ise,
koruyucu atmosferli sl ilem yksek yanma verimi hedeflenir.
frnlarnda yada ak alevin rn
olumsuz etkiledii sl ilem
frnlarnda baar ile uygulanr.
 RNEK ISIL LEM FIRININDA
NDREKT ISITMA UYGULAMASI
RNEK ISIL LEM FIRININDA
DREKT ISITMA UYGULAMASI
 YAKMA HAVASINDA N ISITMA OLMADAN ENERJ
KAZANIMI

Isl ilem

hava
Kayp
Baca gaz

Yakt
Enerji

Frn scakl
 N ISITMALI YAKMA HAVASI KULLANIMINDA ENERJ
KAZANIMI

Atk scak gaz

Yakma
havas

kazan
yakt

frn scakl
 YAKMA HAVASINDA N ISITMA

Merkezi Rekpertr Kendinden Rekperatrl Yakc

hava
baca gaz
Merkezi Rekperatr
800C
~400C

frn frn
 N ISITMALI YAKMA HAVASINDAK
YAKIT TASARRUFU
%
Yakt Tasarrufu

Rekperatif yakc

Merkezi rekperatr

Baca gaz scakl C

 RNEK REKPERATF YAKICI KEST

Rekperatr

Yakma Havas Tp

Gaz Girii

Bek gvdesi
 REKPERATF YAKICI YAPISINDA OLMASI
GEREKENLER
Kompakt dizayn ve hafif olmaldrlar
Is kayb iin yakc gvdesinde ift izolasyon yaplmaldr.
Uygulamalarda montaj kolaylklar salamaldr.

Egzost borusu

zolasyon
Rekperatr

Yakma Havas Tp

Gaz girii ateleme

ve iyonizasyonu elektrodu ile

ift duvar

Hava girii
 RNEK BR REKPERATF YAKICIDA
YANMA BALII YAPISI

Rekperatif yakclarda dk NOx emisyonlar olmaldr.

Alev kontrol ve ateleme iin tek elektrodu kullanlabilir.
Stabil yanma salanmaldr.

Seramik rekperatr
Seramik hava borusu

Ateleme ve iyonizasyon
elektrodu

Divizr ,
Gaz hava karmnn
olutuu ksm
 REKPERATF YAKICI KONSTRKSYONU VE
ALIMA FONKSYONU

Hava borusu
Gaz Girii
Rekperatr
Yakc Gvdesi
Radiant tp
 REKPERTF YAKICILARDA ALEV KONTROL VE
KULLANILAN METERYAL ZELL

Standart uygulamalarda alev

kontrol iin iyonizasyon elektrodu
kullanlr.
Yksek scaklk almalarnda UV
sensr kullanlr.
rnein,
> 950C (indirekt stmada)
> 1050C (direkt stmada )
Yksek scaklkta almay
salayacak Kanthal elektrotlar tercih
edilmelidir.
NDREKT ISITMADA REKPERATF YAKICILARIN
RADIANT TP METERYALLER

Olas malzeme kombinasyonlar:

Seramik tp C-SER
Metalik radiant tp

Bu meteryaller frn scaklna ve s

akna bal seilirler
 REKPERATF YAKICILARDA
RADANT TPLERE RNEKLER

zel imalat tplerin yapsnda bklebilme zel imalat tpler kesilebilirlikleri ile farkl
zellii olmas ok nemlidir. boylarda alev tplerini oluturabilmelidirler.
DREKT ISITMADA KULLANILAN RNEK REKPERATF YAKICI
GAZ HAVA YOLU ARMATRLER

Ejektrn zerine
serbest klape konulabilir

Baca gaz ok az
miktarda yakma havas
basnc yardm ile ejektr
sayesinde tahliye edilir .

Yanma havas
Ayar vanas

Ejektr havas
Ayar vanas

Hava Manyetik Ventili

REKPERATF YAKICI UYGULAMALARI
 REKPERATF YAKICI UYGULAMALARI

Uzun I tp uygulamas

Utipi ve I tipi Radiant Tp Uygulamas

YKSEK KAPASTEL YAKICILAR

Direkt ateleme veya pilot yakc

ile ateleme

UV alev kontrol

Farkl namlu uygulama imkan

Copyright 2006 Elster Group All Rights

Reserved. Elster and its logo, are trademarks
of Elster Group
YAKICI NAMLU YAPISI

Konik refrakter bek namlusu

Frn Scakl 1540C
Yakma Havas Scal 480C

Konik Metal Bek Namlusu

Frn scakl 980C
Yakma havas ortam scaklnda
ALIMA BASINLARINA RNEK TABLO
KAPASTE DEERLENDRMES

Copyright 2006 Elster Group All Rights

Reserved. Elster and its logo, are trademarks
of Elster Group
 ALEV FOTORAFLARI
25% Capacity 50% Capacity

100% Capacity
NOx EMSYONLARI RNE
UYGULAMALAR
 Uygulamalar

nsinatrler
Uygulamalar
Uygulamalar
Uygulamalar
 ALEV SICAKLIK DAILIMI
1660C

1332C

1004C

517C

27C
ALEV SICAKLIK DAILIMI
REJENERATF YAKICILAR
REJENERATR YAPISI

Copyright 2006 Elster Group All Rights

Reserved. Elster and its logo, are trademarks
of Elster Group 119
 ALMNYUM ERGTME FIRINI
REJENERATF YAKICI UYGULAMASI
ISIL LEM FIRININDA YASSI
ALEV BEKLER KULLANIMI
YASSI ALEV RNEKLER
TEEKKRLER