MAK 212 - TERMODNAMK

CRN: 21688, 21689, 21690, 21691, 21692

2010-2011 BAHAR YARIYILI

DEV 6a-ZM
1) Bir buzdolab 2C scaklndaki soutulan bir ortamdan 300
kJ/dakika s ekmekte ve 26C scaklndaki mutfaa 345
kJ/dakika s vermektedir. Bu buzdolabnn termodinamiin ikinci
yasasna aykr olup olmadn, (a) Clausius eitsizlii, (b)
Carnot ilkeleri nda belirleyin. (Mhendislik Yaklamyla
Termodinamik, engel ve Boles, ev. T. Derbentli, Problem 6-5).

26C
345 kJ/dakika
SM
300 kJ/dakika
2C

T 0

(a) Clausius eitsizlii :

Soutma makinesine s geiinin olduu snrlarda scakln sl enerji depolarnn scaklna eit olduu kabul
edilirse Q/Tnin evrim zerinde integrali hesaplanabilir:

Q&

&
&
Q
Q
300 345
L
H =

= 0.063 kJ/dakikaK < 0

TL TH 275 299

Q/Tnin evrim boyunca integrali sfrdan kk olduu iin, bu evrim Clausius eitsizliine ve termodinamiin
ikinci yasasna aykr deildir.

(b) Carnot ilkelerinin salanp salanmadn snamak iin, szkonusu soutma makinesinin etkinlik katsaysn,
ayn scaklk snrlar arasnda alan tersinir bir makinenin, rnein Carnot soutma makinesinin etkinlik katsaysyla
karlatrmak gerekir:

COPSM =

&
Q
L
&
W

net ,giren

COPSM , tr =

&
Q
300
L
=
= 6.67
& Q
&
345 300
Q
H
L

TL
275
=
= 11.5
TH TL 299 275

COPSM < COPSM,tr olduundan bu buzdolab termodinamiin ikinci yasasna aykr deildir.

ederek bu soutma makinesini altrmak iin gerekli minimum gc

veren banty bulunuz. Eer TA = 20C, TC = 5C, TF = 10C ve
& =Q
& = 3 kW ise soutma makinesini altrmak iin gerekli
Q
C
F
minimum gc hesaplaynz. (pucu: Clausius eitsizliini kullannz.)
(Fundamentals of Thermodynamics, 1998, R. E. Sonntag, C. Borgnakke,
G. J. Van Wylen, Problem 10.5)
Clausius eitsizlii :

TA

&
Q
A

&
W

Soutma
Makinesi

&
Q
C

&
Q
F
TF

T 0

Soutma makinesini altrmak iin gerekli minimum g, ayn scaklk snrlar arasnda alan tersinir soutma

TC

2) Bir ev buzdolabnn dondurucu blmnn scakl TF ve soutucu

blmnn scakl TCdir. Isnn atld ortamn scakl ise TAdr.
& ) , dondurucu
Soutucu blmnden birim zamanda ekilen snn (Q
C
&
blmnden birim zamanda ekilen syla (Q ) ayn olduunu kabul

makinesini altrmak iin gerekli gtr.

Tmden veya iten tersinir evrimler iin

Q&

Q&

Q&

=0
T

iten , tr

Q&

&
Q

&
Q

olduundan:

&
Q

C
C
F
A
F
A
( T ) tr = T + T T = T + T T = 0
F
C
A
F
C
A

&
&
&
Q
Q
Q
F
+ C A =0
TF TC TA
evrim iin
(1) ve (2) den

&
&
& = T ( QF + QC )
Q
A
A
TF TC

&
& =Q
W
net
net olduundan

(sl enerji depolarnn scaklklar sabit)

(1)

& +Q
& Q
&
& =Q
W
F
C
A

&
&
& Q
&
& = T ( QF + QC ) Q
W
A
F
C
TF TC

& Q
& Q
&
& =Q
W
A
F
C

& + ( TA 1)Q
&
& = ( TA 1) Q
W
F
C
TC
TF

& + ( TA 1) Q
& = ( 293 1) 3 + ( 293 1) 3 = 0.5 kW
& = ( TA 1) Q
W
F
C
278
263
TC
TF

&
&
& = T ( Q F + Q C ) = 293 ( 3 + 3 ) = 6.5 kW
Q
A
A
TF TC
263 278

& deeri bulunmak istenirse

[ Eer Q
A

3) Bir Carnot evriminin arac akkanna 400oC scaklktaki bir

kaynaktan sabit scaklkta 900 kJ s geii olmaktadr. Bu hal
deiimi srasnda, (a) arac akkann entropi deiimini, (b)
kaynan entropi deiimini, (c) toplam entropi deiimini
hesaplayn. (Mhendislik Yaklamyla Termodinamik, engel ve
Boles, ev. T. Derbentli, Problem 6-44).

Kaynak 900 kJ
400C

400C

(a) Arac akkana tersinir, sabit scaklkta s geii olduundan, arac akkann entropi deiimi:
Q akkan + 900
S akkan =
=
= 1.337 kJ/K
Takkan
673
(b) S kaynak =

Q kaynak
Tkaynak

Q akkan
Tkaynak

900
= 1.337 kJ/K
673

(c) Toplam entropi deiimi:

S retim S toplam = S akkan + S kaynak = 1.337 1.337 = 0

4) Bir piston-silindir dzeneinde balangta 200oC scaklkta 0.5 kg

doymu su buhar bulunmaktadr. Daha sonra buhara s geii
olmakta ve buhar 800 kPa basnca tersinir olarak ve sabit
scaklkta genilemektedir. Bu hal deiimi srasnda yaplan ii ve
s geiini hesaplayn. (Mhendislik Yaklamyla Termodinamik,
engel ve Boles, ev. T. Derbentli, Problem 6-61).
Kapal Sistem : 0.5 kg doymu su buhar
lk Hal
: T1=200C, x1=1.0
Son Hal
: P2=800 kPa, T2=T1=200C
Su buhar tablolarndan:

H 2O
200C
doymu
buhar
T = sabit
Q

(2)

u1 = u

T1 = 200 o C

x 1 = 1.0

s1 = s

P2 = 800kPa

T2 = T1 = 200 C
o

g , 200o C

g , 200o C

= 2595.3 kJ / kg
= 6.4323 kJ / kgK

u 2 = 2630.6 kJ / kg
s 2 = 6.8158 kJ / kgK

m 2 = m1 = m

Ktlenin korunumu

1-2 Tersinir, sabit scaklkta hal deiimi olduundan, s geii (2. yasadan yararlanlarak) aadaki ekilde
bulunur:

Q = T S = T m (s 2 s1 ) = 473 0.5 (6.8158 6.4323) = 90.7 kJ

Enerjinin Korunumu (Kapal sistem iin)

Q W = U + KE 0 + PE 0

W = Q m(u 2 u 1 )

W = 90.7 0.5 (2630.6 2595.3)= 73.1 kJ

5) ekilde grlen srtnmesiz bir piston-silindir dzeneinde

balangta 200 kPa basn, 10oC scaklk ve 20 L hacminde hava
bulunmaktadr. Piston bu konumdayken katsays 100 kN/m olan
dorusal bir yay sktrmaktadr. Pistonun kesit alan 0.1 m2dir.
Silindir iindeki durdurucular, hacmin 50 Lyi gemesini engellemektedir. Silindir 800 kPa basn ve 50oC scaklkta hava aknn
olduu hatta bir vana ile baldr. Daha sonra vana almakta ve son
halde silindir iindeki havann basnc 800 kPa ve scakl 80oC
olduunda kapatlmaktadr. evre scakl 10Cdr. Havay
mkemmel gaz ve zgl slarn oda scaklnda sabit kabul ediniz.
(a) Pistonun durduruculara ulap ulamadn tespit ediniz. (b) Is
geiini, (c) toplam entropi deiimini hesaplaynz. (Fundamentals
of Thermodynamics, 1998, R. E. Sonntag, C. Borgnakke, G. J. Van
Wylen, Problem 9.36)

Hava
200 kPa
10C
20 L

Ap = 0.1 m2

(a) Piston durduruculara ulancaya kadar basn deiimi, hacim deiimi ile orantl (P~V) olacaktr.
Piston durduruculara ulat takdirde hacim V2=50 L ve basn

P2 P1 =

ky
A

2
p

(V2 V1 )

P2 = 200 +

100
(0.05 0.02) = 500 kPa
0.12

olacaktr. Son haldeki basn bu deerden byk (Pson=800 kPa > P2=500 kPa) olduundan piston
durduruculara
ulamtr ve piston durduruculara ulatktan sonra, hacim sabit kalmak zere, basn 800 kPa oluncaya kadar
hava girii devam etmitir.

(b) Ak Sistem : Pistonun sa tarafndaki silindir hacmi ve vana (DADA)

lk hal
Ara hal
Son hal
Giri hali

:
:
:
:

P1=200 kPa, T1=10C (283 K), V1=0.02 m3

P2=500 kPa, V2=0.05 m3
P3=800 kPa, T3=80C (353 K), V3= V2=0.05 m3
Pg=800 kPa, Tg=50C (323 K)

Ktlenin Korunumu (DADA iin): ( m 3 m 1 ) KH =

Hava mkemmel gaz kabul edilirse,

m1 =

P1 V1
200 0.02
= 0.04925 kg
=
R T1 0.287 283

mg m

m g = m 3 m1

Hava
800 kPa
50C

m3 =

P3 V3
800 0.05
= 0.3948 kg
=
R T3 0.287 353

m g = m 3 m1 = 0.3948 0.04925 = 0.3456 kg

:

W=

(P2 + P1 )
(500 + 200)
(V2 V1 ) =
(0.05 0.02) = 10.5 kJ
2
2

Enerjinin Korunumu (DADA iin),

0

Q W = (m 3 u 3 m1 u 1 ) KH + m h m g h g

(kinetik ve potansiyel enerji deiimleri ihmal

edilirse)

Q = W + (m 3 u 3 m1u 1 ) m g h g
Q = W + [m 3 (h 3 P3 v 3 )] [m1 (h 1 P1 v1 )] (m 3 m1 ) h g
Q = W + m 3 (h 3 h g ) m1 (h 1 h g ) P3 V3 + P1 V1
zgl slar sabit kabul edilir ve oda scaklndaki deerler kullanlrsa,

Q = W + m 3 c po (T3 Tg ) m1c po (T1 Tg ) P3 V3 + P1 V1

= 10.5 + 0.3948 1.005 (353 323) 0.04925 1.005 (283 323) 800 0.05 + 200 0.02
= 11.6 kJ
(c) Toplam entropi deiimi veya entropi retimi (DADA iin)
0

S retim = (m 3 s 3 m1s1 ) KH + m s m g s g +
= m 3 s 3 m 1s 1 m g s g +

Q evre
Tevre

Q
Tevre

= m 3 s 3 m 1s 1 ( m 3 m 1 ) s g +
= m 3 (s 3 s g ) m1 (s1 s g ) +

Q
Tevre

Q
Tevre

zgl slar sabit kabul edildiinde mkemmel gazn entropi deiimi aadaki ekilde hesaplanr:

(s 3 s g ) = c po ln

T3
P
353
800 0
) 0.287 ln(
R ln 3 = 1.005 ln(
) = 0.08926 kJ / kgK
Tg
Pg
323
800

(s1 s g ) = c po ln

T1
P
283
200
) 0.287 ln(
R ln 1 = 1.005 ln(
) = 0.2650 kJ / kgK
Tg
Pg
323
800

Bu deerler yerine konulursa,

S retim = m 3 (s 3 s g ) m1 (s1 s g ) +

Q
Tevre

= 0.3948 (0.08926) 0.04925 (0.2650) +

= 0.063 kJ / K

+ 11.6
283