FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

EK FİNANSAL TABLOLARIN
TANITILMASI

İzmir, 2022

1
 MSUGT’ne Ek Finansal Tablolar

Satışların Maliyet Tablosu

Fon Akım Tablosu
Kar Dağıtım Tablosu
Özkaynak Değişim Tablosu
Nakit Akım Tablosu
Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu

2
 Fon Akım Tablosu

Fon Akım Tablosu, işletmenin belli bir hesap döneminde

sağladığı fon kaynaklarını ve bunların kullanım yerlerini
gösteren tablodur.

“Fon Kaynak ve Kullanım Tablosu” olarak da adlandırılan bu

tabloda fon kavramları tüm finansal araçları kapsar.

Fon Akım Tablosu yardımı ile, bilanço ve gelir tablosunda

tam olarak görülemeyen fon kaynakları ve kullanım yerleri
gösterilir. Böylece bu tablo, bilanço ve gelir tablolarını
tamamlayıcı bir özellik taşımaktadır.

3
 Fon Akım Tablosu

Fon Akım Tablolarının düzenlenme amacı, bir

işletmenin yatırım ve finansman faaliyetlerini ve
dönem içindeki finansal durumdaki değişikliklerini
kapsayan bilgilerin, finansal tablo kullanıcılarına
sunulmasıdır.

Fon Akım Tablosu, işletmenin nakit veya işletme

(çalışma) sermayesini doğrudan etkileyen finansman
ve yatırım faaliyetlerinin tüm önemli yönlerini açıklar.

4
 Fon Akım Tablosu

İşletme faaliyetlerinde elde edilen fonlar ve bunların nasıl

kullanıldığı,

Faaliyet sonucu elde edilen karların neye göre dağıtıldığı ya

da niçin dağıtılmadığı,

İşletme faaliyetleri dışında elde edilen fonlar ve bunların

nasıl kullanıldığı,

İşletme dışından borçlanma ya da sermaye artırımı yoluyla

sağlanan fonlar ve bunların nasıl kullanıldığı,

Duran varlıklara yapılan yatırım tutarı, bunun tutar olarak

dağılımı ve nasıl karşılandığı,

5
 Fon Akım Tablosu

Zarar söz konusu ise ve dönen varlıklarda artış varsa bunun

nasıl karşılandığı

Ve borçların ödenme biçimi

gibi konularda çok yararlı bilgiler elde edilir. Bu bilgilerin

değerlendirilmesi ile işletmenin fon oluşturma gücü, gelecekteki
fon gereksinmesi, borç ödeme gücü belirlenir. Böylece
işletmenin finansal yapısını güçlendirici önlemlerin neler olması
gerektiği ortaya konur.

6
Fon Akım Tablosu

FON KAYNAKLARI
(Hesap dönemi
içinde sağlanan
fonları gösterir)

FON
KULLANIMLARI
(Sağlanan fonların
nerelere
kullanıldığını
gösterir)

7
 Fon Kaynakları

Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar

Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar
Dönen Varlıklardaki Azalışlar
Duran Varlıklardaki Azalışlar
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar (Borç ve
Gider Karşılıklarını kapsamaz)
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar (Borç ve
Gider Karşılıklarını kapsamaz)
Sermaye Artırımı (Nakit Karşılığı veya Dışarıdan
Getirilen Diğer Varlıklar)
Hisse Senedi İhraç Primleri

8
 Fon Kullanımları

Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar

Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar
Ödenen Vergi ve Benzerleri
Ödenen Temettüler
Dönen Varlık Tutarındaki Artışlar
Duran Varlık Tutarındaki Artışlar (Yeniden
Değerlemeyi kapsamaz)
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar
Sermayedeki Azalışlar

9
 Özkaynaklar Değişim Tablosu

Özkaynaklar değişim tablosu; ilgili dönemde öz

kaynak kalemlerinde meydana gelen artış veya
azalışları bir bütün olarak gösteren tablodur.

Özkaynaklar değişim tablosunun düzenleniş

amacı özellikle sermaye şirketlerinde dönem
içinde özkaynak kalemlerinde meydana gelen
değişmelerin topluca gösterilmesini sağlamaktır.

10
 Özkaynaklar Değişim Tablosunun Düzenlenme Kuralları

1. Özkaynaklar Değişim Tablosu cari dönem ve

önceki dönem verilerini içerecek biçimde
sunulur,

2. Tablo; Ödenmiş sermaye, sermaye yedekleri,

kâr yedekleri ve geçmiş dönemler kârı(zararı)
ve dönem net kârı (zarar) kalemlerinin her
birinin dönem başı tutarını, dönem içinde
kalemlerde meydana gelen azalışları, artışları
ve dönem sonu kalanını ayrı ayrı gösterecek
biçimde düzenlenir.

11
 Özkaynaklar Değişim Tablosunun Biçimsel Yapısı

Özkaynaklar değişim tablosu önceki dönem ve

cari dönem verilerini içerecek şekilde düzenlenir.
Satırlarda yer alan yatay kalemler işletmede
özkaynak kalemlerini etkileyen olayların niteliğine
göre değişiklik gösterebilir.

12
 Özkaynaklar Değişim Tablosunun Biçimsel Yapısı

Özkaynaklar Değişim Tablosu, bu grubu oluşturan

kalemlerdeki değişimi artış ve azalış biçiminde
ortaya koymaktadır. Bu artış ve azalışların
sonucunun, dönem başındaki özsermaye ile
dönem sonundaki özsermaye farkına eşit olması
gerekmektedir. Özetle tablonun amacı, özkaynak
kalemlerindeki (artış ve azalışların) kaynak ve
kullanım yerlerini ayrıntılarıyla göstermektedir.

13
 Özkaynaklar Değişim Tablosunun Biçimsel Yapısı

Özkaynak Toplamında Artış Yaratan İşlemler

Sermaye Artışı
Hisse Senedi İhraç Primleri
Yenileme Fonu Uygulaması
Yeniden Değerleme Artışları(Maddi Duran
Varlıklar, İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar)
Hisse Senedi İptal Karları
Dönem Net Karı

14
 Özkaynaklar Değişim Tablosunun Biçimsel Yapısı

Özkaynak Toplamında Azalış Yaratan İşlemler

Sermaye Azaltılması
Kar Payı Dağıtımı(Temettülerin Net Tutarı)
Yenileme Fonu İtfası
Dönem Net Zararı
Özkaynak Toplamını Etkilemeyen İşlemler
Hesaben Yapılan Sermaye Artışları(Yeniden
Değerleme Artışlarından)
Yedek Akçe Ayırma(Dağıtılmamış Karlar Dahil)
Dönem Net Zararının Geçmiş Yıllar Zararına
Aktarılması.
15
 Kar Dağıtım Tablosu

Kar dağıtım tablosu, işletmenin dönem kârının dağıtım

biçimini gösteren tablodur. Kâr dağıtım tablolarının
düzenlenme amacı, özellikle sermaye şirketlerinde dönem
kârından, ödenecek vergilerin, ayrılan yedeklerin ve
ortaklara dağıtılacak kâr paylarının açıkça gösterilmesi ve
şirketlerin hisse başına kâr ile hisse başına temettü
tutarının hesaplanmasıdır.

16
 Kar Dağıtım Tablosunun Hazırlanmasına İlişkin
İlkeler
1) Kâr dağıtım tablosu; dönem kârından yapılan dağıtımla
yedeklerden yapılan dağıtımı, ayrı ayrı gösterecek
biçimde düzenlenir.

2) Kar dağıtım tablosunda; ödenecek vergiler ve yasal

yükümlülükler, ortaklara ödenecek 1. ve 2. temettüler,
ayrılan 1. tertip ve 2. tertip yasal yedeklerle statü
yedekleri, olağanüstü yedekler ve kârdan ayrılan özel
fonlar açıkça gösterilir.

3) Dönem kârının dağıtımında; imtiyazlı payların bulunması

halinde, imtiyazlı ve adi hisse senetlerine ödenen kâr
payları, tabloda belirtilen bölümlerinde ayrı ayrı gösterilir.

4) Katılma intifa senedi, kâra iştirakli tahvil ile kâr ve zarar

ortaklığı belgesi ihraç edilmesi nedeniyle, bu senet
sahiplerine mevzuat hükümleri çerçevesinde ödenen
paylar, kâr dağıtım tablosunda ayrıca gösterilir.
17
 Kar Dağıtım Tablosunun Kalemleri

Dönem Karının Dağıtımı

Yedeklerden Dağıtım

Hisse Başına Kar

Hisse Başına Temettü

18
 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu

İşletmede yer alan tüm dönen varlıklara brüt işletme

sermayesi (brüt çalışma sermayesi) denir.

İşletmenin uzun vadeli yabancı kaynakları ile

özkaynaklarının toplamı ise devamlı sermaye kavramını
ifade eder.

Net İşletme Sermayesi (Net Çalışma Sermayesi) ise,

dönen varlıklar ile kısa vadeli yabancı kaynaklar arasındaki
farktır. Bir işletmede kısa vadeli yabancı kaynaklar toplamı
dönen varlık toplamından daha büyük ise, negatif işletme
sermayesi veya net işletme sermayesi noksanı söz
konusudur.

19
Net İşletme Sermayesini Etkileyen Unsurlar

İşletmenin faaliyet konusu ve türü

İmalat ve satış için gerekli süre ve birim maliyetler

Satış hacmi

Satın alma ve satış şartları

Stok devir hızı ve alacak devir hızı

20
Net İşletme Sermayesini Etkileyen Unsurlar

Ekonomik konjonktür

Dönen varlıkların değerinde düşme olasılığı

Satışların yıl içindeki dağılımı

Kullanılan teknoloji

21
 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosu

Net işletme sermayesi tablosu ise, net işletme sermayesinin

oluşumunda yer alan, dönen varlık ve kısa vadeli yabancı
kaynak kalemlerindeki değişimi gösteren tablodur.

Net İşletme sermayesi değişim tablosunun

düzenlenebilmesi için karşılaştırmalı bilanço bilgilerine
ihtiyaç vardır.

Bu tablo, net işletme sermayesindeki değişimin hangi dönen

varlık ve kısa vadeli yabancı kaynak kalemine yansıdığını
gösterir. Böylece, dönen varlık ve kısa vadeli yabancı
kaynak kalemlerindeki artış ve azalışlar hesaplanarak
bunların net işletme sermayesi üzerindeki etkileri ortaya
konur.

22
 Net İşletme Sermayesi Tablosu Önceki Dönem Cari Dönem

A. FON KAYNAKLARI

1- Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar

a) Olağan Kar
b) Amortismanlar (-)
c) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler
d) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-)
2- Olağandışı Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar
a) Olağandışı Kar
b) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler (-)
c) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-)

3- Duran Varlıklar Tutarındaki Azalışlar

4- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Artışlar
(Borç ve Gider Karşılıklarını Kapsamaz)
5- Sermaye Artırımı (Nakit Karşılığı veya Dışarıdan Getirilen Varlıklar)

6- Hisse Senetleri İhraç Primleri

B. FON KULLANIMLARI
1- Faaliyetle İlgili Kullanımlar
a) Olağan Zarar
b) Amortismanlar (+)
c) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Diğer Giderler (+)
d) Fon Girişi Sağlamayan Diğer Gelirler (-)
2- Olağandışı Faaliyetlerle İlgili Kullanımlar
a) Olağandışı Zarar
b) Fon Çıkışı Gerektirmeyen Giderler (+)
c) Fon Girişi Sağlamayan Gelirler (-)
3- Ödenen Vergi ve Benzerleri
(Bir Önceki Dönem Karından Ödenen)
4- Ödenen Temettüler
a) Bir Önceki Dönem Karından Ödenen
b) Yedeklerden Dağıtılan

5- Duran Varlıkların Tutarındaki Artışlar

(Yeniden Değerlemeyi Kapsamaz)

6- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklardaki Azalışlar

7- Sermayedeki Azalışlar
23
Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunun
Düzenlenmesine İlişkin Örnek Uygulama
Tablonun düzenlenebilmesi için; son iki yılın
bilançolarına, cari yılın gelir tablosuna, kar
dağıtım bilgilerine ve cari yılda ödenen
vergilere ihtiyaç vardır. Net işletme sermayesi
değişim tablosu; fon kavramı olarak kabul
edilen “net işletme sermayesi”nin, belirli bir
hesap dönemindeki kaynaklarını ve kullanım
yerlerini göstermektedir.

24
 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunun
Düzenlenmesine İlişkin Örnek Uygulama

HESAPLAR ÖNCEKİ CARİ NİS

YIL YIL ARTIŞ AZALIŞ
DÖNEN VARLIKLAR
Hazır Değerler 200.000 150.000 ----- 50.000
Menkul Kıymetler 100.000 135.000 35.000 -----
Ticari Alacaklar 400.000 590.000 190.000 -----
Stoklar 500.000 600.000 100.000 -----
Diğer Dönen Varlıklar 115.000 90.000 ----- 25.000

DÖNEN VARLIKLAR TOPLAMI 1.315.000 1.565.000 325.000 75.000

KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Mali Borçlar
Ticari Borçlar 220.000 270.000 ----- 50.000
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 300.000 220.000 80.000 -----
100.000 110.000 ----- 10.000

K.V.Y.K TOPLAMI 620.000 600.000 80.000 60.000

NET İŞLETME SERMAYESİ 695.000 965.000 405.000 135.000
NET İŞLETME SERMAYESİ ARTIŞI 270.000 270.000

25
Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunun
Düzenlenmesine İlişkin Örnek Uygulama
Ek Bilgi: İşletme cari yılda:
180.000 TL olağan kar elde etmiştir.
120.000 TL amortisman ayırmıştır.
115.000 TL tutarında temettü ödemiştir.
15.000 TL tutarında vergi ödemiştir.
100.000 TL’lik sermaye artırımı yapmıştır.

26
 Net İşletme Sermayesi Değişim Tablosunun
Düzenlenmesine İlişkin Örnek Uygulama
NET İŞLETME SERMAYESİ DEĞİŞİM TABLOSU
A. NİS KAYNAKLARI
1. Faaliyetlerden Sağlanan Kaynaklar 300.000
a) Olağan Kar 180.000
b) Amortisman (+) 120.000
1. Sermaye Artırımı 100.000
KAYNAK TOPLAMI 400.000

A. NİS KULLANIMLARI
1. Ödenen Temettüler 115.000
2. Ödenen Vergiler 15.000
KULLANIM TOPLAMI 130.000

NET İŞLETME SERMAYSİNDEKİ 270.000

ARTIŞ

27
 Nakit Akım Tablosu

Nakit Akım Tablosu, işletmenin belli bir hesap döneminde

nakit kaynaklarını ve bunları sağladığı alanları gösteren
tablodur.

Nakit Akım Tablosu, işletmenin bir hesap dönemi içindeki

nakit giriş ve çıkışlarını gösteren muhasebe raporudur.

Nakit Akım tablosunda, fon kavramı en dar kapsamda ele

alınır ve bunun sonucu olarak fon kaynağı yalnızca nakit
girişlerini fon kullanımı da yalnızca nakit çıkışlarını gösterir.

Bilanço ve Gelir tablosunun nakit hareketleriyle ilgili bilgiyi

vermemesi nedeniyle Nakit Akım Tablosunun hazırlanması
önem taşımaktadır.

28
 Nakit Akım Tablosunun Yararları

Gelecekteki nakit akımlarını tahmin,

Yönetimin kararlarına gerekçe/dayanak
Kar payı ve borç ana para ve faiz ödeme kabiliyetini
belirleme
Nakit mevcudundaki değişikliklerle kar arasındaki ilişkiyi
gösterme

Kısaca, nakit akım tablosu, para akışını özetleyerek

hem geçmişin finansman politikasının değerlendirilmesinde,
hem de geleceğe yönelik nakit planlamasının yapılmasında
işletme yönetimine ve diğer işletme ilgililerine önemli bilgiler
sunan bir tablodur.

29
 Nakit Akım Tablosu

Nakit Akım Tablosu düzenlenebilmesi için, işletmenin iki

yıla ait karşılaştırmalı bilançoları ile son hesap dönemine ait
gelir tablosuna ihtiyaç vardır.

Nakit Akım tablosu, bir faaliyet dönemi içinde ortaya çıkan

nakit akışlarını işletme faaliyetlerine ilişkin nakit akımları,
yatırım faaliyetlerine ilişkin nakit akımları, yatırım faaliyetine
ilişkin nakit akımları ve finansman faaliyetlerine ilişkin nakit
akımları olarak gösteren bir tablodur.

Bu tablo, ayrıca, nakit ve nakde eşdeğer varlıklardaki

değişmenin dönem karı tutarından farklı olduğunu
açıklamaya çalışır.

30
 Nakit Akım Tablosu

Dönem karı ile,nakit varlıklarda oluşan artış birbirine eşit değildir. Çünkü
,gelir tablosunun düzenlenme esası ile (hem tahakkuk hem de nakit
esasına göre) nakit akım tablosunun düzenlenme esası (nakit esası)
aynı değildir.

Nakit Akım tablosu, nakit tahsilat ve ödemelerini gerektiren işlemleri

gelir sağlayan faaliyetlerle ilişkisi olsun veya olmasın dikkate almaktadır.

MSUGT’nin öngördüğü nakit akım tablosu formatında nakit kaynakları

ve nakit kullanımları ayrı bölümler halinde sunulmuştur.

SPK’nın Seri XI No:1 tebliğine göre hazırlanması öngörülen Nakit Akım

Tablosu formatı MSUGT’deki formata uygundur.

Kamu Gözetimi Kurumu (KGK) tarafından tarafından UFRS ile uyumlu

olarak oluşturulan TMS 7 Nakit Akış Tablolarına İlişkin TMS
yayınlanmıştır.

31
 Örnek Soru

Dönem başı nakit ve nakit benzerleri

mevcudu: 10.000 TL
İşletme faaliyetlerine ilişkin nakit
akışları: - 20.000 TL
Yatırım faaliyetlerine ilişkin nakit
akışları: - 30.000 TL
Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit
akışları: 40.000 TL
Endirekt Yönteme göre, dönem sonu
nakit ve nakit benzeri mevcudu kaçtır?
32
İşletme faaliyeti: -20.000
Yatırım faaliyeti: -30.000
Finansman faaliyeti: 40.000
Nakit ve benzerlerinde meydana gelen
net artış (+) azalış (-): -10.000
Dönembaşı nakit ve benzerleri
mevcudu: 10.000
Dönem sonu nakit ve benzerleri
mevcudu: 0

33
 MSUGT AÇISINDAN NAKİT AKIM TABLOSU

MSUGT’ de Nakit Akım Tablosu ek mali tablolar

içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle sadece ek mali
tablo hazırlama hadlerini aşan işletmeler tarafından
hazırlanmaktadır. 2019 yılında;

25.370.800 TL aktif toplamı veya

56.379.100 TL net satış hasılatını aşan mükellefler
2020 yılında ek mali tabloları hazırlamaktadır.
 MSUGT AÇISINDAN NAKİT AKIM TABLOSU

Tek Düzen Muhasebe Sistemine göre nakit akım

tablosunun hazırlanmasında klasik format
kullanılmakta ve tüm faaliyetler için nakit girişleri ile
nakit çıkışları karşılaştırılmaktadır.
Nakit girişleri ve nakit çıkışlarının herhangi bir
sınıflandırma yapılmadan raporlanması, nakit akım
tablosunda işletmenin hangi faaliyetinden ne kadar net
nakit kaynağı/kullanımına ulaştığının yanıtını
verememektedir.
 MSUGT AÇISINDAN NAKİT AKIM TABLOSU

(+) Dönembaşı nakit mevcudu XX

(+) Dönemiçi nakit girişleri XX
(-) Dönemiçi nakit çıkışları (XX)
Dönemsonu nakit mevcudu XX
.
 DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Satışlardan Elde Edilen Nakit Hesaplaması

Net Satışlar Gelirleri (+)

Ticari Alacak Değişimleri (Artış/Azalış) (+/-)
Alınan Sipariş Avansları (Artış/Azalış) (+/-)
 DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı

Hesaplama

Satışların Maliyeti
Stoklardaki Değişim Artışlar (+) / Azalışlar (-)
Ticari Borç. Değişim Artışlar (-) / Azalışlar(+)
Amortismanlar ve Nakit Çık. Gerektirmeyenler(-)
 DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Faaliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı

Hesaplama

Faaliyet Giderleri Nakit Çıkışı

Amortisman ve Diğer Nakit Çıkışı Gerektirm. (-)
 DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR

Amortismanlar

Amortismanlar Üretimde kullanılan makine,

teçhizat vb. varlıklar için ayrılırsa Maliyetlerden
Kaynaklı Nakit Çıkışlarında,

Ancak Pazarlama, Yönetim gibi üretim dışı

varlıklar için ayrılmışsa Faaliyetlerden
Kaynaklanan Nakit Çıkışlarında düzeltici unsur
olur.
 ÖRNEK

Aşağıda bir işletmenin 2018-2019 yılı Bilanço ve

Gelir Tablosu verilmiştir. Verilen ek bilgiyi
kullanarak 2019 yılına ilişkin Nakit Akım
Tablosundaki aşağıda belirtilen kalemlere ilişkin
işlem yapınız.
a.Satışlardan Elde Edilen Nakit
b.Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışları
c.Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışları
 ÖRNEK

Ek Bilgi: 2019 yılında duran varlıklarda önceki

yıla göre artma veya azalma söz konusu değildir.
Amortismana tabii duran varlıkların tamamı
pazarlama ve yönetim faaliyetlerinde
kullanılmaktadır. 2018 ve 2019 yılında aynı
amortisman oranları kullanılarak amortisman
ayrılmıştır.
 ÇÖZÜM

Satışlardan Elde Edilen Nakit 268.000

Net Satışlar 280.000
Ticari Alacaklardaki Artış (18.000)
Ticari Alacakların brüt değeri kullanılır yani
Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı kalemi dikkate
alınmaz.
Ticari Alacaklarda meydana gelen artış satışların bir
kısmının vadeli yapıldığı anlamına gelir. Dolayısıyla
vadeli satış nakit olarak işletmeye gelmediği için Nakit
Akışına sebep olmaz ve satışlardan düşülür.
 ÇÖZÜM

Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit Çıkışı 232.000

Satışların Maliyeti 230.000
Stoklardaki Artış 22.000
Ticari Borçlardaki Artış (20.000)
 ÇÖZÜM

Stoklarda meydana gelen artışlar stoklara ilave

yapıldığı ve nakit çıkışı olduğu anlamına gelir.
Dolayısıyla Maliyetlerden Kaynaklanan Nakit
Çıkışlarına ilave edilir.

Ticari borçlardaki artış ise stok alımı vb. işlemlerin

veresiye olarak yapıldığı anlamına gelir.
Dolayısıyla nakit çıkısı yaratmaz ve Maliyetlerden
kaynaklanan nakit çıkışlarına ilave edilir.
 ÇÖZÜM

Faaliyet Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışı

Pazarlama Satış ve Dağıtım Gideri 12.300
Genel Yönetim Gideri 18.700
Amortisman ve Nakit Çıkışı Gerektirmeyenler 2.800

Amortismanlar nakit çıkışına sebep olmaz. 2018

yılında Birikmiş Amortisman 2.800 TL, 2019
yılında ise 5.600 TL’dir (MDV+MODV).
Dolayısıyla aradaki fark olan 2.800 TL Faaliyet
Giderlerine İlişkin Nakit Çıkışına ilave edilir.
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

ANALİZ TÜRLERİ VE
YÖNTEMLERİ

Prof. Dr. Seçkin GÖNEN

1
 FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİNİN ÖN
KOŞULLARI

A. Finansal Tablolar Analizinin Dolaylı Ön Koşulları

• İşletmenin içinde bulunduğu ekonomik ortam
• İşletmenin içinde bulunduğu sektörel ortam
• İşletmenin yapısal ve yönetsel sorunları

B. Finansal Tablolar Analizinin Dolaysız Ön koşulları

• Tekdüzen muhasebe sistemi
• Standart oranların belirlenmesi

2
 İşletmenin içinde bulunduğu ekonomik ortam

Fiyatlar genel düzeyinin gösterdiği değişimler

Döviz fiyatlarının (kurlarının) düzeyi ve gösterdiği

dalgalanmalar

Ekonomik büyüme ve ekonomik küçülme durumları

3
 İşletmenin İçinde Bulunduğu Sektörel Ortam

Sektörün kuruluş aşamasında mı?

Gelişme aşamasında mı?

Olgunluk aşamasında mı?

Gerileme aşamasında mı?

Hizmet sektörü mü?

4
 İşletmenin Yapısal ve Yönetsel Özellikleri

Anonim şirket mi? Limited şirket mi?

Menkul kıymetlerin halka arz olunmuş olup olmadığı,

Halka açıklık oranının ne olduğu,

Şirketin kurumsal bir yönetim anlayışına sahip olup olmadığı

Aile şirketi olup olmadığı

Ortakların yönetim anlayışı

5
 Tekdüzen Muhasebe Sistemi

Finansal analizi yapılacak finansal tabloların; aynı

işletmede dönemler veya tarihler arası karşılaştırma
yapabilmek için ya da farklı işletmelerin finansal
tablolarının karşılaştırılmasını sağlamak için aynı
biçimsel özelliklerde (aynı tipte) ve aynı anlayışla
(ortak dil) hazırlanmış olmaları gerekir. Bu nedenle,
analiz edilecek tabloların tekdüzen bir standartta
hazırlanmaları gerekmektedir.

6
 Standart Oranların Belirlenmesi

Finansal tabloların analiz tekniklerinden biri olan oran

analizi ile elde edilen sonuçların; anlamlı bir şekilde
yorumlanabilmesi için ilgili oranın standardının
bilinmesi gerekir. Standart oranlar başlıca 4 yöntemle
elde edilmektedir.

 Tarihi Standart Oranlar

 Sanayi veya Sektör Standart Oranları
 İdeal veya Hedef Standart Oranlar
 Bütçe Standart Oranlar

7
 Tarihi Standart Oranlar

Standart oranlar hesaplanırken, işletmenin geçmiş

dönemlerindeki finansal tablolardan elde edilen
değerlerin ortalamaları bulunur. Tarihi standart
oranlar; işletmenin cari dönemine ilişkin durumların,
geçmiş dönemlere göre nasıl bir değişim geçirdiğini
değerlendirmek amacıyla yapılan analizler için daha
uygundur.

8
 Sanayi veya Sektör Standart Oranları

Bu oranlar, işletmenin içinde bulunduğu sektördeki işletmelerin

finansal tablolarındaki veriler üzerinden, her bir dönem için
hesaplanan ortalamalardır.

Oran analizinde, standart oranlar denildiğinde genellikle sektör

standart oranları anlaşılmaktadır.

Türkiye’de sektör veya sanayi standart oranları genellikle,

İstanbul Sanayi Odasının geleneksel olarak 500 büyük sanayi
işletmesini içerecek şekilde yaptığı araştırmalardan ve Merkez
Bankası’nın her yıl sektörlere göre, sektör bilançoları üzerinden
yaptığı hesaplamalarla elde edilen oranlardan elde edilir.

9
 İdeal veya Hedef Standart Oranlar

İşletmenin yer aldığı sektörde bulunan en başarılı

birkaç işletmenin finansal tablolarından yararlanılarak
hazırlanan oranlardır.

10
 Bütçe Standart Oranları

Bütçe sistemi uygulayan işletmelerde, bütçelenen

dönem sonunda gerçekleşeceği varsayılan finansal
tablo verileri kullanılarak hesaplanan oranlar, bütçe
standart oranlarıdır.

Bu oranlar, işletmenin bütçe hedeflerine ne ölçüde

ulaşıldığını ortaya koyma amacıyla yapılan analizler
için daha uygundur.

11
 B- FİNANSAL ANALİZ TÜRLERİ

Finansal verilerin çeşitliliğine veya analizin kimin için

yapıldığına göre analiz türleri (İç Analiz ve Dış Analiz)

Finansal analizde kullanılacak finansal tabloların kapsamına

göre analiz türleri (Statik Analiz ve Dinamik Analiz)

Finansal tablolar analizinin yapılma amacına göre analiz türleri

(Yönetim Analizleri, Kredi Analizleri ve Yatırım Analizleri)

12
 İç Analiz ve Dış Analiz

İç Analiz: Esas olarak yönetim amaçlı yapılan, planlama ve

kontrol bakımından önemli olan analiz türüdür.

Dış Analiz: Dış analizlerde, işletmenin kamuoyu ile paylaştığı

finansal tablolar ve finansal veriler kullanılır. Bu analizler
genellikle, işletme dışındaki tarafların yaptıkları analizlerdir.

13
 Statik Analiz ve Dinamik Analiz

Statik Analiz: İşletmenin belli bir dönemine veya belli bir tarihine
ilişkin finansal tablo verileri kendi aralarında anlamlı ilişkileri
saptamak üzere analiz edilmektedir. Statik analizlerde
işletmenin belli bir dönemdeki veya tarihteki durumu
saptanmaya çalışılır. Bu analiz türüne verilebilecek örnek
“Dikey Yüzdeler Analiz Tekniği”dir.
Dinamik Analiz: İşletmenin birden fazla dönemine ilişkin
karşılaştırmalı analizler yanında diğer işletmeler veya rakip
işletmelerle de karşılaştırmalı analizler yapılmaktadır.
“Mukayeseli tablolar analiz tekniğine ve burada belirtilen
dinamik analize de uygulamada yatay analiz” denilmektedir. Bu
analiz türüne örnek, trend veya eğilim yüzdeleri tekniği
verilebilir.
14
 Yönetim Analizleri

Firmanın yönetim faaliyetini etkin bir şekilde sürdürülebilmesi

ve dolayısıyla yönetim kararlarında kullanılması için işletme
yönetimine bilgi sağlamak amacıyla yapılan analizlerdir.
Yönetim analizlerinde, işletmenin; likidite durumu, mali durum,
karlılık durumu ve faaliyet etkinliği (verimlilik) durumu analiz
edilerek değerlendirilir. Bu saptamalar, diğer işletmelere göre,
geçmiş dönemlere göre, bütçe hedeflerine göre karşılaştırılır.

Karşılaştırma yoluyla, işletmenin planlanması ve kontrolünün

daha etkili bir şekilde yapılmasına çalışılır. Yönetim analizleri
ile işletme faaliyetlerinin başarı derecesi, hedeflerine ulaşıp
ulaşmadığını, ulaşılmamışsa nedenlerinin neler olduğu ortaya
konurken, geleceğe yönelik planlar için de veriler de elde
edilir.

15
 Kredi Analizleri

Bir işletmenin finansal durumu ile borç ödeyebilme

gücünü belirlemek, borç ödeme gücünü ortaya
çıkarmak üzere, işletmeye kredi verecek olanlar veya
verecekler tarafından yapılan analizlerdir. Bu analizle
işletmenin borç ödeme yeteneği ölçülmekte, borcun
süresinde ödenip ödenmeyeceği araştırılmaktadır.

Kredi analizleri işletmenin finansman yöneticileri

tarafından yapılır. İncelenen işletmenin “Dönen
varlıkları” ile “ Kısa Vadeli Yabancı Kaynakları”
incelenerek çeşitli analizler yapılır. Ayrıca, işletmenin
gelir tablosu incelenerek karlılık durumu araştırılır.

16
 Yatırım Analizleri

Bu analizin yapılma amacı, işletmenin gelecek dönemlerdeki kazanma

yeterliliğinin ortaya konulmasıdır.

Yatırım analizleri, işletmeye borç vermek isteyen veya işletmenin hisse

senetlerini satın almak isteyen veya halen işletmeden alacaklı veya
işletmenin hisse senetlerini satın almış olan taraflarca yapılmaktadır.

Yatırım analizleri, özellikle uzun vadeli olarak işletme finansmanına katkı

sağlayanların veya sağlayacakların yaptıkları analizlerdir. Bu bağlamda,
işletmenin ihraç ettiği veya edeceği hisse senetlerini veya tahvilleri satın
almış olan veya satın alacak olan yatırımcıların yaptıkları analizler de yatırım
analizi olarak kabul edilmektedir.

Yatırım analizlerinde finansal tablolarda yer alan veriler başta olmak üzere,
işletmenin içinde bulunduğu sektör ve ekonomik ortama ilişkin koşullar da
analiz edilir.

17
 Finansal Analiz Teknikleri
Çeşitli analiz tekniklerinden yararlanarak, işletmenin karlılık
durumunun yeterli olup olmadığı, borç ödeme yeteneğinin
bulunup bulunmadığı, gerek kısa gerekse uzun vadeli borçların
zamanında ödenip ödenemeyeceği, varlıkların verimli kullanılıp
kullanılmadığı v.b. konularda bilgi sahibi olunarak, işletmenin
zaman içinde göstermiş olduğu değişim analiz edilmektedir.

Finansal tabloların analizinde kullanılan teknikler;

 Karşılaştırmalı(Mukayeseli) Tablolar Analizi (Yatay Analiz)
 Yüzde Yöntemi ile Analiz (Dikey Analiz)
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz (Trend Analizi)
 Oran Yöntemi ile Analiz (Rasyo Analizi)

olarak sıralanabilir.

18
KARŞILAŞTIRMALI ANALİZ

Prof. Dr. Seçkin GÖNEN

 Karşılaştırmalı Analiz

• Bir işletmenin iki veya daha fazla dönemlerine ilişkin

finansal durum ve faaliyet sonuçlarıyla ilgili verileri
belirtecek biçimde düzenlenen tablolara karşılaştırmalı
tablolar denilmektedir.

• Karşılaştırmalı tablolar analizi ise, bu tablolarda yer alan

verilerin zaman içinde göstermiş olduğu değişikliklerin
incelenip değerlendirilmesidir. Dinamik bir analiz türü
olan bu analiz tekniği ile, işletmenin geçmişteki ve
bugünkü durumu görülerek aradaki farklar saptanmakta
ve bu bilgiler ışığında gelecekte ne gibi gelişmelerin
olabileceği öngörümlenebilmektedir.
2
 Karşılaştırmalı Analiz

• Karşılaştırmalı tablolar analizinden beklenen yararın

sağlanabilmesi için;

1. Karşılaştırılan dönemlerin uzunluğunun birbirine eşit

olması,

2. Muhasebe politikalarının(amortisman ayırma,

değerleme v.b.) aynı olması, değişmemesi ya da
yöntem değişikliklerinin etkilerinin giderilmesi,

3. Farklı satın alma gücündeki paralarla ifade edilen

verilerin, birbiri ile karşılaştırılabilir duruma getirilmesi
3 başka bir deyişle enflasyonun etkisinden arındırılması
gerekmektedir.
 Karşılaştırmalı Analiz

• Karşılaştırmalı tablolar, bir işletmenin farklı dönemlerdeki

finansal tablolarının kendi aralarında karşılaştırılmasıyla
elde edilir.

• Burada cari dönemin finansal tablosu, geçmiş dönem

veya dönemlerin aynı tür finansal tablosu ile
karşılaştırılarak ortaya çıkan artış veya azalışlar, hem
mutlak hem de yüzde olarak belirlenmektedir.

4
 Karşılaştırmalı Analiz

Mutlak Değişim = Cari Dönem – Önceki Dönem

Yüzdesel Değişim =
[(Cari Dönem – Önceki Dönem) / Önceki Dönem] x 100

5
 Karşılaştırmalı Analiz

• Karşılaştırmalı tabloların analiz ve yorumunda, bir

kalemde olan değişmeler incelenirken, kalemin grup
içindeki önemi ve aynı tablodan veya diğer finansal
tablodaki ilgili kalem veya kalemlerle olan ilişkisi de göz
önünde bulundurulmalıdır.

• Çünkü karşılaştırılmalı bilançoların analiz ve yorumunda,

gelir tablosundaki bilgilere de gereksinim duyulmaktadır.

6
 Karşılaştırmalı Analiz

• Karşılaştırılan tablo sayısı ikiden fazla döneme ilişkin olduğunda,

artış veya azalışın hangi dönem esas alınarak hesaplanacağının
saptanması gerekir. Baz dönem olarak nitelendirilen bu dönemin
seçiminde iki yöntem söz konusudur.
1. Sabit baz yönteminde; artış veya azalışlar ilk döneme ilişkin verilere
göre saptanır.
2. Haraketli baz yönteminde ise; artış veya azalışlar daima bir önceki
döneme ilişkin verilere göre saptanır.

• Finansal tabloların karşılaştırılmalı analizi sırasında, öncelikle farklı

hesap dönemlerine ilişkin finansal tabloların rapor şeklinde
gösterilmesi, daha sonra varlık ve kaynak yapısındaki değerlerde
oluşan artış veya azalışların mutlak değer ve yüzde olarak
belirtilmesi gerekir.
7
 Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği

• X Ticaret İşletmesinin 2004 ila 2010 hesap dönemlerine ait bilanço verileri
aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

• 2009 döneminin, 2008 dönemine göre Karşılaştırmalı Tablolar (Yatay) Analizi’ne

esas tablosunu, mevcut (düzeltilmemiş) veriler üzerinden hesaplayarak, gösteriniz.
Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği
 Karşılaştırmalı Analiz

BİLANÇONUN YORUMLANMASI

• A- HESAP SINIFI BAZINDA YORUMLAMAK

• B- HESAP GRUBU BAZINDA YORUMLAMAK

GELİR TABLOSU YORUMLANMASI

• A- KAR BÖLÜMLERİ BAZINDA YORUMLARKEN TÜMDENGELİM
YÖNTEMİNİ KULLANMAK
• B- TÜM KALEMLER HAKKINDA AÇIKLAMALARA YER VERMEK

10
 Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği

Aktif (Varlıklar) 2013 2014 Mutlak Yüzde

I. Dönen Varlıklar

A) Hazır Değerler 117.187 145.900 28.713 25

B) Menkul Kıymetler --------- --------- -------- -------

C)Ticari Alacaklar 27.520 52.680 25.160 91

D) Diğer Alacaklar 2.604 3.292 688 26

E) Stoklar 64.732 117.200 52.468 81

H Diğer Dönen Varlıklar 4.056 4.754 689 17

Dönen Varlıklar Toplamı 216.099 323.817 107.718 50

 Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği

AKTİF 2013 2014 Mutlak Yüzde

II. Duran Varlıklar

A) Ticari Alacaklar 3.555 5.245 1.690 48

B) Diğer Alacaklar 1.150 1.350 200 17

C)Mali Duran Varlıklar --------- --------- --------- -------

D) Maddi Duran Varlıklar 48.300 69.800 21.500 45

E) Maddi Olmayan Dur. Var. 12.120 10.700 -1.420 -12

F) Diğer Duran Varlıklar 1.650 1.920 270 16

Duran Varlıklar Toplamı 66.775 89.015 22.240 33

Aktif Toplamı 282.874 412.832 129.958 46

 Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği

Pasif(Kaynaklar) 2013 2014 Mutlak Yüzde

III. Kısa Vadeli Yabancı

Kaynaklar
A) Mali Borçlar 2.188 ----- -2.188 -100

B) Ticari Borçlar 69.901 113.325 43.424 62

C)Diğer Borçlar --------- 1.139 1.139 -----

D) Alınan Avanslar --------- 32.936 32.936 -----

E) Ödenecek Verg. Ve Fon. 647 2.080 1.433 221

F) Borç ve Gider Karşılıkları 547 11.624 11.077 2.025

Kısa Vadeli Yabancı 73.213 161.104 87.891 120

Kaynaklar Toplamı
 Karşılaştırmalı Bilanço Analizi Örneği
Pasif(Kaynaklar) 2013 2014 Mutlak Yüzde

IV. Uzun Vadeli Yabancı 112.576 162.275 49.699 44

Kaynaklar
Yabancı Kaynaklar Toplamı 185.789 323.379 137.590 74

V. Özkaynaklar

A) Ödenmiş Sermaye 60.000 60.000 -------- ------

C)Kar Yedekleri

1. Yasal Yedekler 19.085 20.700 1.615 8

2. Özel Fonlar 8.250 --------- -8.250 -100

F) Dönem Net Karı veya 9.750 8.753 -997 -10

Zararı
Özkaynaklar Toplamı 97.085 89.453 -7.632 -8

Pasif Toplamı 282.874 412.832 129.958 46

 Hazır Değerler
• İşletmenin hazır değerleri 2014 yılında, 2013 yılına göre
mutlak 28.713 TL ve %24.50 artış göstermiştir. Bu artışın
nedeni alınan avanslardaki artış olarak gösterilebilir.
• Bu durum işletmenin likiditesini olumlu yönde etkileyebilir.
 Ticari Alacaklar
• İşletmenin ticari alacakları 2014 yılında, 2013 yılına göre
mutlak olarak 25.160 TL ve %91,42 artış göstermiştir. Bu
artışın nedeni işletmenin kredili satış politikası izlemesi,
esnek vade politikasına yönelmesi ve tahsilat sorunu olarak
gösterilebilir.
• İşletmenin vadeli satışlar yapması, satışların arttırıcı bir etki
yapacağı için olumlu karşılanabilir.
• Ancak işletmenin stoklarını eritememesi, müşterilerine
uzun vadeler tanıdığı gösterir. (-)
 Diğer Alacaklar
• İşletmenin diğer alacakları 2014 yılında, 2013 yılına göre
mutlak 688 TL ve %26,42 artış göstermiştir. Bu artışın
nedeni, ayrıntısı bilinmemekle birlikte, ortaklardan,
iştiraklerden, bağlı ortaklıklardan vb.den olan alacaklar
olduğu söylenebilir. İşletme bir an önce bu alacaklarını
tahsil ederek, esas faaliyetine aktarılmalıdır.
 Stoklar
• İşletmenin stokları, 2014 yılında, 2013 yılına göre 52.468 TL
ve %81,05 artış göstermiştir. Bu artış işletmenin satışlarının
artacağı beklentisine ya da stoklarını eritememesine işaret
eder. Stoklardaki artış, özellikle eritilememesinden
kaynaklanıyorsa bu işletmenin stok bulundurma
maliyetlerini arttıracağı ve karlılığını azaltacağına işaret
eder. Ancak ticari alacaklardaki ve alınan avanslardaki
artışın yüksek olması, işletmenin stoklarının satabildiğini
göstermektedir.
• Bunun yanın sıra, MDV’lerin yüksek olması, işletmenin
kapasite artışı için hazırlık yaptığını ve bu nedenle stok
alımını arttırdığına işaret eder.
 Diğer Dönen Varlıklar
• İşletmenin DDV’ları 2014 yılında, 2013 yılına göre 689 TL ve
%16,98 artış göstermiştir. Bu artışın nedeni, ayrıntısını
bilinmemekle birlikte 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar, iş
avansları, personel avanslarından kaynaklandığı
söylenebilir.
 Duran Varlıklar-Uzun Vadeli Ticari Alacaklar
• Mutlak olarak 1.690 TL ve %47 oranında artış göstermiştir.
Bu artışın sebebi, işletmenin uzun vadeli kredili
alacaklarının olması, müşterilerine uzun vadeler tanıması ve
tahsilat sorununu sürdürmesidir.
 Duran Varlıklar-Uzun Vadeli Diğer Alacaklar
• Mutlak olarak 200 TL ve %17,39 oranında artış göstermiştir.
Bu artışın sebebi ayrıntısı bilinmemekle birlikte ortaklardan,
iştiraklerden bağlı ortaklıklardan vb.den olan alacaklardır.
• İşletme bir an önce bu alacaklarını tahsil etmelidir.
 Maddi Duran Varlıklar
• Mutlak olarak 21.500 TL ve %44,51 oranında artış
göstermiştir. Bu artış alınan avanslar ve stoklarla
ilişkilendirildiğinde, işletmenin kapasite artırımına gideceği
sonucuna ulaşmaktadır.
• Eğer işletme bir üretim işletmesiyse yeni dönemdeki
siparişleri karşılayabilmek için tesis, makine yatırımlarına
yöneldiği söylenebilir.
• Ticaret işletmesi ise, yeni şubeler açmayı planladığı
söylenebilir.
 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
• Mutlak olarak 1.420 TL ve %12 oranında azalış göstermiştir.
Bu durum işletmenin söz konusu varlıkları elden çıkarttığını
göstermektedir.
 Diğer Duran Varlıklar
• Mutlak olarak 1420 TL ve %16,36 oranında bir artış
göstermektedir. Bu artışın nedeni ayrıntısı bilinmemekle
birlikte;
• 293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar,
• 294 Elden Çıkarılacak Stok ve MDV,
• 295 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar,
hesabı olduğu söylenebilir.
 Pasif

Mali Borçlar:
• Bir öncedeki döneme göre azalış vardır. Bu işletmenin kredi
borçlarının ödenebildiğini göstermektedir.
 Pasif

Ticari Borçlar:
• Bir önceki döneme göre artış vardır. Bu durum, işletmenin
stoklarını kredili ya da senetli aldığını gösterir. Özellikle
işletmenin stoklarını kredili alması, işletme açısından
önemli bir avantaj oluşturmaktadır.
 Pasif

Diğer Borçlar:
• Bir önceki döneme göre artış vardır. Bu artışın neden,
ayrıntısı bilinmemekle birlikte, ortaklara, iştiraklere, bağlı
ortaklıklara vb. olan borçlardır.
 Pasif

Alınan Avanslar:
• Bir önceki döneme göre artış göstermektedir. Eğer bu
artışın nedeni stoklarla ilgili bir avans ise alınan sipariş
avanslarından kaynaklanıyor anlamındadır. İşletmenin
avans alması, faizsiz fon bulması açısından avantajlıdır.
 Pasif

Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler:

• Bir önceki döneme göre artış göstermektedir. Bu artışın
nedeni ödenecek vergiler (gelir vergisi, kurumlar vergisi,
ÖTV vb.) ile sosyal güvenlik kesintilerinden kaynaklanıyor
olabilir.
 Pasif

Borç ve Gider Karşılıkları:

• Bir önceki döneme göre artış göstermektedir. Bu artışın
nedeni vergi karşılıkları, kıdem tazminatı karşılıkları ve
maliyet gider karşılıklarındaki artıştan kaynaklanabilir.
İşletmede kapasite artışından dolayı işçi çıkarımları yerine
işçi alımları olduğu söylenebilir. Ödenecek vergi ve
yükümlülükler artışı da bu düşünceyi desteklemektedir.
 Pasif
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar:
• Bilançoda ayrıntısı verilmeyen UVYK artış göstermiştir. Bu
artışın nedeni, işletmenin yeni MDV yatırımlarını finanse
edebilmek için alınan krediler ve kapasite artışından dolayı
uzun vadeli kıdem tazminatı karşılıklarındaki artıştır.
• Duran varlığın tamamının uzun vadeli yabancı kaynaklarla
finanse edilmesi, işletmenin karlılığını olumlu yönde
etkilerken, bir bölümünün dönen varlıkların finansmanında
kullanılması, olumsuz etkileyecektir. ( Temel Finansman
Denge Kuralı )
• Ayrıca KVYK’ların artış tutarı, UVYK’lardan yüksek olması
işletmenin ilerde borç ödeme sıkıntısı yaşayabileceğini
gösterir.
 Pasif
Öz Kaynaklar:
• Mutlak olarak 7632 TL ve %8 azalış göstermiştir. Bu azalışın
nedeni özel fonlardaki ve dönem net karındaki azalıştır.
Özel fonlardaki azalış daha önce yenilemek amacıyla
satılmış olan MDV’lerin yerlerine yenilerinin alındığını ve bu
yeni MDV’lerin amortismanında özel fonların kullanıldığını
göstermektedir.
• Ayrıca öz kaynakların azalırken yabancı kaynakların artması,
işletme varlıkları üzerinde ortakların haklarının azaldığı ya
da 3.kişilerin baskısının arttığı söylenebilir.
 Sonuç
• İşletmenin stoklarını ve alacaklarını nakde dönüştürecek
politikalar geliştirmesi gerekmektedir.
• Karlılığı artırmak için menkul kıymet yatırımlarına (geçici
yatırım) yönelebilir ve yabancı kaynak öz kaynak dengesini
öz kaynak lehine artırabilir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği

• ABC Sanayi ve Tic. A.Ş.’nin 2011 ve 2012 dönemlerine ait Gelir Tabloları
aşağıdaki gibidir:

• ABC San. Ve Tic. A.Ş.’nin 2011 ve 2012 dönemlerine ilişkin Gelir Tabloları hesaplarına ait artış
ve azalışları, TL ve yüzde (%) olarak hesaplayınız, mukayeseli (karşılaştırmalı) tablolar
tekniği yardımı ile analiz ediniz ve ulaştığınız sonuçları yorumlayınız?
Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Brüt Satış Karı veya Zararı

• İşletmenin brüt satış karı, 2012 yılında 2011 yılına göre, mutlak
olarak 440.000 TL ve %83,01 oranında artmıştır. Bu artış
üzerinde etkili olan temel kalemler satış indirimleri ve satışların
maliyetidir. Satış indirimlerinde azalış brüt satış karına olumlu
etkilerken, satışların maliyeti artış hızının net satışların artış
hızının üzerinde olması brüt satış karını olumsuz etkilemiştir .
• Satış indirimleri mutlak olarak 10.000 TL ve %14 azalmıştır. Bu
azalışın nedenleri iadeler ve iskontolar olduğu tahmin
edilmektedir. Eğer satış indirimlerindeki bu azalış iadelerdeki
azalıştan kaynaklanıyorsa; işletmenin ürün kalitesiyle ilgili bir
sorun yaşamadığı, teslimde gecikmelerin azalmasıyla müşteri
memnuniyetinin arttığına işaret eder.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Brüt Satış Karı veya Zararı

• Eğer satış indirimlerindeki bu azalış iskontolardaki azalıştan
kaynaklanıyorsa, işletmenin ürünlerini pazarlayamama sorunu
yaşamadığını, bulunduğu sektörde rekabet yoğunluğunun
yaşanmadığı ya da rekabet gücünün iyileştiği anlamına
gelmektedir. Ayrıca net satışların 2012 yılında 2011 yılına göre
mutlak olarak 1.210.000 TL ve %90,97 oranında artarak
satışların üzerinde bir artış göstermesinin nedeni de satış
indirimlerinin azalmasıdır.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Brüt Satış Karı veya Zararı

• Satışların maliyeti, 2012 yılında 2011 yılına göre mutlak olarak
770.000 TL ve %96,25 oranında artmıştır. Bu artış mutlak
olarak brüt satışlar ve net satışların altında iken, yüzde olarak
üzerinde yer almıştır. Mutlak rakama bakıldığında, gelecekte
brüt satış karının artmaya devam edeceği söylenebilirken,
yüzde değere bakıldığında brüt satış karının artışını
engelleyebileceği ifade edilebilir. Bu durum işletmenin üretim
maliyetini oluşturan unsurları daha yüksek maliyetlerle elde
ettiğini göstermektedir. Bu bağlamda, işletme maliyetlerini
düşürmek için üretim teknolojisi bakımından yeni teknikler
uygulama yoluna gitmeli, ya da kaliteden ödün vermeden
üretim ve tedarik süreçlerinde tasarruf sağlamalıdır.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Faaliyet Karı veya Zararı

• İşletmenin faaliyet karı, 2012 yılında 2011 yılına göre mutlak

olarak 280.000 TL ve %90,32 artış göstermiştir. Faaliyet
karındaki mutlak artış brüt satış karının mutlak artışın altında
kalırken, yüzde olarak üzerinde çıkmıştır. Bunun nedeni,
faaliyet giderlerinin yüksek çıkmasıdır. Faaliyet giderlerindeki
artışın, brüt satış karındaki artış hızının altında kalması işletme
açısından olumlu bir gelişmedir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Faaliyet Karı veya Zararı

• AR-GE, Pazarlama Satış Dağıtım ve Genel Yönetim

Giderlerinden oluştuğu tahmin edilen bu giderler satış hacmi ile
ilgili olduğundan, satış hacmi arttıkça giderlerinde artması
olağandır. Bu giderlerden artışının brüt satış karının altında
kaldığı süre ana faaliyet konusunu olumlu etkileyeceği
söylenebilir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Olağan Kar veya Zarar

• İşletmenin olağan karı, 2012 yılında 2011 yılına göre mutlak

olarak 5.000 TL ve %5,26 artış göstermiştir. Bu karın bölümleri
incelendiğinde; diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar ile
olağan gider ve zararlardaki yüzdesel artış aynı olmasına
rağmen, mutlak olarak diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karlar
daha fazla artmıştır. Ancak finansman giderleri hem mutlak
hem de yüzde olarak çok fazla artış göstermiştir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Olağan Kar veya Zarar

• İşletmenin yan faaliyetlerinden sağladığı karda artış olmasına

rağmen, olağan kar artışının faaliyet karının altında olmasının
nedeni de finansman giderlerindeki artıştır. Bu bağlamda zaten
yüksek olan finansman giderlerinin daha da arttığı
görülmektedir. Bu durum işletmenin finansman politikasını
gözden geçirmesi gerektiğine işaret etmektedir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)

• Dönem Karı veya Zararı

• İşletmenin dönem karı, 2012 yılında 2011 yılına göre mutlak

olarak 18.000 TL ve %21,17 artış göstermiştir. Bu kara etkili
olan olağandışı gelir ve karların artarken, olağandışı gider ve
zararların azalması işletme açısından olumludur. Ayrıca
işletmenin vergi öncesi kar artışı sağlaması işletme faaliyetlerin
pozitif bir sonucudur. .
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yanıt- Yorum)

• Dönem Net Karı veya Zararı

• İşletmenin dönem net kar 2012 yılında 2011 yılına göre mutlak
olarak 6.000 TL ve %12 artış göstermiştir. İşletme söz konusu
bu karı ortaklara temettü olarak dağıtılabileceği gibi,
otofinansman şeklinde de değerlendirilebilir. Bununla birlikte
dönem karı vergi ve diğer yasal yükümlülüklerindeki artış
mutlak olarak dönem karının altında kalırken, yüzde olarak
üzerinde olmuştur. Dolayısıyla dönem net karındaki artışı
mutlak farklar sağlarken, yüzdelerin durumunu net kardaki artışı
frenlemiştir.
 Karşılaştırmalı Gelir Tablosu Analizi Örneği
(Yorum)
Sonuç

• İşletmenin başarı hacmi 2012 yılında 2011 yılına göre

artmasına rağmen, maliyetler satışlardan biraz daha hızlı
artmıştır. Dolayısıyla işletme yeni yılda söz konusu bu
maliyetlerin artış nedenlerini araştırmalı, kaliteden ödün
vermeden maliyetleri düşürmeye çalışmalı, ya da maliyetlerdeki
artışı satış fiyatına yansıtmalıdır. Ayrıca işletme yan
faaliyetlerini başarılı bir şekilde yöneterek finansman giderlerini
karşılayacak düzeyde vergi öncesi kara ulaşmayı
amaçlamalıdır.
FİNANSAL TABLOLAR ANALİZİ

Yüzde, Trend ve Rasyo Analizi

(TEORİ)

Prof. Dr. Seçkin GÖNEN

1
Yüzde Yöntemi İle Analiz (Dikey Analiz)
Bir işletmenin finansal durumu ile faaliyet sonuçlarını
tam anlamı ile değerlendirebilmek için aynı endüstri
kolundaki diğer işletmelerin durumlarıyla
karşılaştırılması gerekir.
Ancak işletmeye ilişkin finansal tabloların yan yana
getirilmesiyle elde edilen karşılaştırmalı tablolar tam
bir yargıya varabilmek için yetersiz kalmaktadır.
Bu nedenle finansal tablo kalemlerini tablo içindeki
oransal önemlerine göre belirleyerek, diğer
işletmelerin aynı dönemdeki kalemleri ile
karşılaştırılmasının yapılması gerekir. Bu yöntem
aynı zamanda işletmenin kendi içinde de analiz
edilmesine olanak sağlar.

2
Yüzde Yöntemi İle Analiz (Dikey Analiz)
Daha çok bilanço ve gelir tablosunun analizinde
kullanılan bu analiz tekniğine, dikey analiz veya ortak
temele indirgenmiş tablolar da denir. Yüzde tekniğinin
uygulanmasıyla finansal tabloların açıklanması ve
anlaşılması daha kolaylaşır. Çünkü finansal tablolar
aracılığıyla bilgi almak ve vermek isteyenler,
tablodaki rakamları yazarken, okurken ve
yorumlarken büyük tutarlar arasında boğulmak
istemediklerinden yüzdeler şeklindeki tutarlarla
aradıklarını kolaylıkla görebilmektedirler. Yüzde
yönteminin bir diğer olumlu yanı ise işletmenin
büyüklüğünü bağımsız olarak gösterip bünyeyi açık
bir biçimde ortaya koymasıdır.

3
 Dikey Yüzde Bilançonun Düzenlenmesi

Bir bilançonun yüzdelerle gösterilmesi, bilançonun aktif

ve pasif toplamlarının 100 kabul edilip, her aktif veya
pasif kalemin kendi kolon toplamına olan oranının
bulunarak, bilançonun düzenlenmesi temeline dayanır.
İstenirse kalemlerin ayrıca kendi grupları içindeki
oranlarına da yer verilebilir.

Gelir tablosuna ilişkin dikey yüzdelerin hesaplanmasında

ise, net satış hasılatı 100’e indirgenerek, tüm kalemler
bunun bir yüzdesi olarak ifade edilir.

4
 Dikey Yüzde Bilançonun Düzenlenmesi

Bilanço ile İlgili Formüller

• Grup Toplamına Göre

• İlgili Hesap Kalemi / Grup Toplamı x 100

• Genel Toplama Göre

• İlgili Hesap Kalemi / Aktif(Pasif) Toplamı x 100

5
 Dikey Yüzde Gelir Tablosunun
Düzenlenmesi
Gelir tablosuna ilişkin dikey yüzdelerin
hesaplanmasında ise, net satış hasılatı 100’e
indirgenerek, tüm kalemler bunun bir yüzdesi olarak
ifade edilir.

Bir işletmeye ilişkin dikey yüzde gelir tablosunun

incelenmesi sonucunda; işletmenin net satış hasılatının
ne kadarının gayri safi faaliyet karına ve ne kadarının da
faaliyet karına ilişkin olduğu belirlenir.

6
 Dikey Yüzde Gelir Tablosunun
Düzenlenmesi

Net satışlara göre oransal büyüklüklerin belirlenmiş

olduğu gelir tablosunda bir gelir(kar) kaleminin yeterliliği;
kendisinden sonra gelen gideri (zarar) karşılayarak diğer
gelir (kar) bölümlerine katkı vermesi ile ölçülür. Oldukça
küçük olması istenen gider (zarar) kalemlerinin ise;
kendisinde önceki gelir. (kar) tutarını yok edecek veya
çok fazla düşürecek ölçüde olmaması gerekmektedir.

7
 DİKEY ANALİZ TEKNİĞİNE GÖRE
YORUMLAMA
BİLANÇONUN YORUMLANMASI

A- HESAP SINIFI BAZINDA YORUMLAMAK

B- VARLIK DAĞILIMI, KAYNAK DAĞILIMI VE VARLIK-
KAYNAK İLİŞKİSİ HAKKINDA BİLGİ VERMEK

GELİR TABLOSU YORUMLANMASI

A- KAR BÖLÜMLERİ BAZINDA YORUMLARKEN
TÜMDENGELİM YÖNTEMİNİ KULLANMAK
B- TÜM KALEMLER HAKKINDA AÇIKLAMALARA YER
VERMEK

8
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)
İşletmenin birkaç yıllık finansal tablolarının
incelenmesi karşılaştırmalı analiz tekniği ile
yapılabilse de, daha uzun bir zaman dilimindeki
değişimin görünmesi istendiğinde bu yöntemin
uygulanması güç olmaktadır.

Bu durumda yıllar itibariyle finansal tablo kalemlerinin

eğilim yüzdelerinin hesaplanması, işletmenin
gösterdiği seyrin daha iyi görünmesini ve finansal
tablo kalemleri arasındaki ilişkilerin daha rahat
kurulmasını sağlar.

9
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)
Finansal tabloların eğilim yüzdelerine göre
hazırlanması sırasında, öncelikle dönemin
uzunluğunun belirlenmesi gerekmektedir. İnceleme
dönemlerinin uzun olması, inceleme yönteminin
yorumlanmasında beklenen faydayı arttırmaktadır.

Bu yöntemin uygulanmasında finansal tablolarda

bulunan bir dönem, baz yıl olarak belirlenmekte ve bu
döneme ait tutarlar 100 kabul edilmektedir. İzleyen
dönemlere ilişkin tutarlar da baz yılına göre yüzdesel
olarak belirlenir ve değişimler hesaplanır.

10
Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

11
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)
 Eğilim yüzdeleri analizinin yorumlanması için
aşağıdaki sıra takip edilmelidir;

1. Finansal tablodaki kalemlerin eğilimleri belirlenir,

2. Kalemler arasındaki benzerlikler ve farklılıklar
saptanır,
3. lgili kalemlerin eğilimleri araştırılır,
4. Kalemler arasındaki ilişkinin finansal tablodaki
etkileri incelenir,
5. Finansal durum ve faaliyet sonuçlarına ilişkin
öngörüde bulunulur

12
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)
Trend analizi yönteminde birlikte yorumlanması gereken
kalemler aşağıdaki gibidir;

 Stoklar – Net Satışlar

 Ticari Alacaklar – Net Satışlar
 Dönen Varlıklar – Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
 Maddi Duran Varlıklar – Net Satışlar
 Maddi Duran Varlıklar – Özkaynaklar
 Yabancı Kaynaklar – Özkaynaklar
 Brüt Satışlar-Net Satışlar
 Net Satışlar-Satışların Maliyeti
 Brüt Satış Karı-Faaliyet Giderleri

13
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Stoklar ve net satışlar birlikte değerlendirilirken, net

satışların artıp stokların azalış eğilimi göstermesi
olumludur. Böyle bir durum; stok devir hızının yüksek
olduğunu, stokların hızla paraya çevrilebildiğini,
karlılık ve likiditenin yüksek, stok bulundurma maliyeti
ve riskinin düşük olduğunu işaret etmektedir.

Ticari alacaklar ile net satışlar birlikte

değerlendirildiğinde; ikisi de aynı oranda artıyorsa
satışların kredili olduğunu, net satışlar artarken ticari
alacaklar azalıyorsa satışların peşin yapıldığını
gösterdiği için her iki durum işletme açısından
olumludur.
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Dönen varlıklar ve kısa vadeli yabancı kaynaklar

ilişkisine bakıldığında; işletmenin net işletme
sermayesinin ve kısa vadeli borç ödeme gücünün
bulunup bulunmadığı birlikte değerlendirilebilir.

Dönen varlıkların artış, kısa vadeli yabancı

kaynakların azalış eğilimi göstermesi veya sabit
kalması net işletme sermayesini arttıracağı için
olumludur(ancak bu durumun makul bir ölçüde
tutulması gerekmektedir).
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Maddi duran varlıklar ile özkaynakların her ikisi de

artış eğilimindeyse, duran varlıkların özkaynakla
finanse edildiğini işaret ettiği için olumlu
yorumlanmaktadır.

Eğer özkaynak yetersiz ise aradaki fark uzun vadeli

yabancı kaynakla kapatılmalı kısaca maddi duran
varlıklar devamlı sermaye ile finanse edilmelidir.
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Maddi duran varlıkları ile net satışların her ikisi de

artış eğilimi gösterdiğinde, işletme için olumlu
değerlendirilmektedir. Bu durum maddi duran
varlıklara yatırım yapmakla doğru bir karar verildiği ve
üretimdeki artışın satışlara yansıdığını
göstermektedir.
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Yabancı kaynaklar ve özkaynaklar değerlendirilirken,

özkaynakların artış eğiliminin daha fazla olması
istenmektedir. Güçlü bir özkaynak yapısı; işletmenin
itibarını arttırmakta, borç bulmada ve ödemede
kolaylık sağlamaktadır.
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Gelir tablosundaki brüt satışlar ve net satışların da

birbirine paralel artması istenir. Böyle bir durum
aradaki satış indirimleri kaleminin kontrol altına
alındığını gösterir. Net satışların, brüt satışlardan
daha fazla artış göstermesi ise satış indirimlerinin
azalması demek olduğundan daha da olumlu
görülmektedir.
 Eğilim Yüzdeleri Yöntemi İle Analiz
(Trend Analizi)

Net satışlar ve satışların maliyeti değerlendirilirken;

net satışlar artarken satışların maliyetinin azalış
eğilimi göstermesi, iyi bir maliyet hesaplama ve
yönetiminin olduğunu ve brüt satış karını artırdığı için
olumlu kabul edilmektedir.

Brüt satış karı ve faaliyet giderlerinin

karşılaştırılmasında ise; brüt satış karı artarken
faaliyet giderlerinin artmaması veya azalış eğilimi
göstermesi, faaliyet karında artış yaratacağı için
olumlu olmaktadır.
Oran Yöntemi İle Analiz (Rasyo Analizi)

Finansal tablolar analizinde yaygın bir kullanım alanı

bulan oran yöntemi ile analiz, söz konusu tablolarda yer
alan kalemler arasındaki ilişkilerin, bu kalemlerin
birbirinin yüzdesi veya katı olarak belirlenmesi ve
bunların standartları olan yüzde ve katsayılarla
denetlenmesi temeline dayanır. Bu analiz tekniği ile,
finansal tablolardaki hesap veya hesap grupları
arasında, matematiksel ilişkiler kurularak, işletmenin
ekonomik ve finansal yapısı ile karlılık ve çalışma
durumuna ilişkin bilgiler edinilebilir.
Oran analizinin başlıca amacı, büyük sayıdaki finansal
tablo kalemlerini, az sayıdaki rasyo gruplarına
dönüştürerek finansal tabloların yorumunu
kolaylaştırmaktadır.
 Oran Yöntemi İle Analiz (Rasyo Analizi)

İşletme yönetimi ve finansal yapı analizi açısından,

karşılaştırmaya uygun faktörler arasında, farklı dönemler
dikkate alınarak karşılaştırmalar yapma ve ortaya çıkan
sonuçların eğilimlerini belirleme olanağı sağlar.
Aynı zamanda birer hesaplama aracı olan oranlar; bilinen
değerlere dayanarak bilinmeyenlerin saptanmasına ve
ileriye yönelik öngörümleme çalışmalarının yapılmasına
yardımcı olur.
Oranlardan yukarıda değinilen yararların sağlanabilmesi için
aralarında iyi bir koordinasyon sisteminin kurulmuş olması
gerekir. Bu sistemin oluşturulması sırasında, işletmenin
çalışma konusu, yönetim politikası, kullanılan denetim ve
kontrol yöntemleri ile uygun rasyo grubunun seçimi göz
önünde tutulmalıdır.
Oran Yöntemi İle Analiz (Rasyo Analizi)

İşletme faaliyetlerinin değerlendirilmesindeki kullanış

biçimlerine göre oranlar;

Likidite Oranları,
Faaliyet Oranları,
Finansal Yapı Oranları,
Karlılık Oranları
Borsa Performans Oranları (Fiyat Kazanç Oranı,
Defter Değeri, Hisse Senedi Defter Değeri)
Büyüme Oranları
İlave Oranlar
 Likidite Oranları
Bir işletmenin çalışma sermayesinin yeterliliğini ve
kısa süreli borçlarını ödeme gücünü belirlemek
amacıyla kullanılan likidite oranları, işletmenin likit
rezervleri ile süresi dolacak borçları arasında ilişki
kurularak oluşturulur.

İşletme ilgilileri, özellikle işletmeden alacakları

olanlarla yöneticiler, işletmeye kısa vadeli(mevsimlik)
kredi verecek olan bankalar, likidite oranlarından
yararlanarak işletmenin kısa vadeli borçlarını zamanı
geldiğinde dönen varlıkları ile hemen ödeyebilecek
midir sorusuna yanıt bulmaya çalışmaktadır.

24
Cari Oran

25
Asit-Test Oranı(Likidite Oranı)

26
Stok Bağımlılık Oranı

27
Nakit Oran

28
 Finansal Yapı Oranları
Bir işletmenin kaynak (finansal) yapısı borçlar ve
özkaynaklardan oluşmaktadır. Finansal Yapı oranları,
İşletmenin kaynak yapısının ve uzun vadeli borç ödeme
gücünün ölçülmesinde kullanılan oranlardır. Bu oranların
analiz ve yorumuyla işletmenin özkaynağının yeterli olup
olmadığı anlaşılabileceği gibi borç/özkaynak dengesi ile
kaynak/kullanım uygunluğu konusunda da bir yargıya
varılabilir.

Her iki kaynak unsurunun da maliyeti bulunmaktadır.

Borçlanmanın faiz yükümlülüğü bir maliyet unsuru iken,
özkaynak açısından maliyet unsuru ise sermaye koyma
karşılığında kar payı ödemeleridir.

29
 Borçların Aktif Toplamına
Oranı(Finansal Kaldıraç Oranı)

30
Özkaynakların Aktif Toplamına Oranı(
Özsermaye Oranı)

31
 Özkaynakların Toplam Yabancı
Kaynaklara Oranı(Finansman Oranı)

32
 Diğer Finansal Yapı Oranları
Kısa Vadeli Borçların Kaynak Toplamına Oranı

Uzun Vadeli Yabancı Kaynakların Toplam

Kaynaklara Oranı

Maddi Duran Varlıkların Özkaynaklara Oranı

Otofinansman (İç Kaynaklar) Oranı= (Kar Yedekler-

Birikmiş Zararlar)/ Ödenmiş Sermaye

Sermaye Çarpanı= Toplam Aktif /Ödenmiş Sermaye

33
 Faaliyet Oranları

İşletme faaliyetlerinde kullanılan varlıkların etkin

kullanıp kullanılmadığını ölçmede yararlanılan ve
diğer oranların yorumlanmasına katkıda bulunan
faaliyet oranları, verimlilik oranları veya devir hızı
oranları olarak da bilinmektedir. Çalışma durumunun
analizinde amaç, girdi niteliğindeki varlık ve kaynak
unsuru başına işletmenin elde ettiği çıktıların
yeterliliğinin ortaya konmasıdır

34
 Stok Devir Hızı Oranları

Stok devir hızı (dönme çabukluğu) oranları, stokların

ortalama ne kadarlık süre içinde, satış veya kullanma
yoluyla tüketildiğini bir başka ifade ile ne kadar
çabuklukla paraya çevrilebileceğini gösterir. Stokların
belirli bir dönem içinde kaç kez yenilendiğini gösteren
bu oranın yükselmesi belirli miktardaki satışı
sağlayabilmek için daha az stok bulundurulduğunu
anlatır. Bu durum bir yandan stok tutma maliyetini
küçültüp işletmenin karını artırırken, diğer yandan
stoklara bağlanan finansal kaynakların da
küçülmesine olanak sağlar.

35
Stok Devir Hızı Oranları

36
Alacak Devir Hızı Oranı

37
 Diğer Faaliyet Oranları
Hazır Değerler Devir Hızı Oranı

Borç Devir Hızı Oranı

Net İşletme Sermayesi Devir Hızı Oranı

Özkaynaklar Devir Hızı Oranı

Aktif Devir Hızı Oranı

38
 Karlılık Oranları
Karlılık analizi işletme ile ilgili çıkar gruplarının çok
yakından ilgilendiği bir konudur. Sahipler, yöneticiler,
personel, kamu organları, kreditörler, işletmenin
ekonomik faaliyetlerindeki başarı ya da
başarısızlığına ilişkin bilgi sahibi olmak için karlılık
oranları ile ilgilenirler. Karlılık analizi, kısa süreli borç
verenler için(örn. Ticaret bankaları) ikinci derecede
önem taşımasına karşın işletme sahipleri ve
yöneticiler için ise ön planda yer alması gereken bir
analizdir. İşletmenin varlığını sürdürebilmesi, yabancı
sermayeye faiz biçimindeki payı ödedikten sonra,
sermaye sahiplerine de sermayelerine göre yeterli
düzeyde bir kar sağlamasına bağlıdır.

39
 Karlılık Oranları
İşletmenin sağladığı karın ölçülü ve yeterli olup
olmadığının saptanmasında kullanılan bu oranları
dört grup altında toplamak olanaklıdır.

Kar ile satışlar arasındaki ilişkiyi gösteren oranlar,

Kar ile sermaye arasındaki ilişkiyi gösteren oranlar,
Kar ile ortağın yatırımı arasındaki ilişkiyi gösteren
oranlar,
Kar ile finansal yükümlülükler arasındaki ilişkiyi
gösteren oranlar,

40
 Kar İle Satışlar Arasındaki İlişkiyi
Gösteren Oranlar
Brüt Karın Net Satışlara Oranı

Faaliyet Karının Net Satışlara Oranı

Net karın Net Satışlara Oranı

Faaliyet Giderlerinin Net Satışlara Oranı

41
Kar ile Sermaye Arasındaki İlişkiyi
Gösteren Oranlar

42
Kar ile Ortağın Yatırımı Arasındaki
İlişkiyi Gösteren Oranlar

43
 Kar ile Finansal Yükümlülükler
Arasındaki İlişkiyi Gösteren Oranlar

44