You are on page 1of 25

Chaitanya PSC

g]kfnsf] e'uf]n clws[tsf nflu


k|Zg= g]kfnsf] s'n If]qkmn slt /x]sf] 5 <
pQ/M!,$&,!*! ju{ ls=ld= -%^*@& ju{ dfOn_ lj ; @)#^ b]lv nfu'
k|Zg= g]kfnsf] k"j{ klZrd cf};t nDafO{ slt 5 <
pQ/M **% ls=ld
k|Zg= g]kfnsf] pQ/–blIf0f cf};t rf}8fO{ slt 5 <
pQ/M!(# ls=ld-j9Ldf @$! ls ld / 36Ldf !$% ls ld_ ;j} eGbf j9L dWoklZrdf~rn ljsf;
If]q / sd k'j{f~rnljsf; If]qdf kb{5 .
k|Zg=g]kfnn] Plzofsf] s'n If]qkmnsf] slt k|ltzt efu cf]u6]sf] 5 <
pQ/M )=# k|ltzt
k|Zg=g]kfnn] ljZjsf] s"n If]qkmnsf] slt k|ltzt efu cf]u6]sf] 5 <
pQ/M )=)#k|ltzt
k|Zg=g]kfnn] blIf0f Pl;ofsf] slt k|ltzt e"efu cf]u6]sf] 5 <
pQ/M @=#&(k|ltzt
k|Zg= g]kfn s'g b]zfGt/df kb{5 <
pQ/M k"jL{ b]zfGt/ -*)l8$’ b]lv **l8!@’_
k|Zg= g]kfn s'g cIff+;df kb{5 <
pQ/M pQ/L cIff+; -@^l8@@’b]lv #)l8@&’_
 g]kfn eGbf ef/t @@ u'gf 7'nf] / lrg ^% u'gf 7'nf]
 g]kfn / ef/t lrgsf] l;dfgf
o k'j{df M l;+ulnnf kj{t / d]lr glb
o klZrddfM dxfsfnL glb u88f rf}ls
o pt/dfM d'Vo lxdfn #% k|ltzt / jfFsL ef]6 k|b]z
o blIf0fdfM bz uhf
k|Zg=g]kfnsf sltj6f c~rnn] rLg / ef/t b'j} b]znfO{ 5]fPsf] 5 < jf ltg} k|b]z
nfO{ ;d]6]/ jg]sf] c~rn
pQ/M ^ j6f-d]rL,sf]zL,;u/dfyf,hgsk'/,;]lt,dxfsfnL_
k|ZgMrLgsf] ;Ldfgf;Fu dfq hf]l8Psf g]kfnsf c~rngx¿ slt 5g\ < jf s0ffnL jfx]s lxdfn /
kfxf8sf lhNNff ;d]6]/ jg]sf] c~rn
pQ/M $ -afUdtL, u08sL, wf}nflu/L / s0ff{nL_
k|ZgM Ps dfq k|b]zsf lhNnf ;d]6]/ jg]sf] c~rn s'g xf] <
pQ/M s0ff{nL
k|ZgM g]kfnsf slt c~rn ef/tsf] ;Ldfgf;Fu dfq hf]l8Psf 5g\ < jf kxf8 / t/fOsf
lhNNff ;d]6]/ jg]sf c~rn
pQ/M $ -gf/fo0fL, n'lDagL, e]/L / /fKtL_
k|Zg=rLg / ef/t s'g} klg b]z;Fu ;Ldgf ghf]l8Psf] lhNnfx¿ slt j6f 5g\ <
pQ/M #^
k|Zg= rLg / ef/t b'j} b]znfO{ 5'g] lhNnf slt j6f 5g\ <
pQ/M @ j6f, tfKn]h'ª / bfr'{nf
k|Zg= ef/t;Fu dfq} ;Ldfgf hf]l8Psf sltj6f lhNnfx¿ 5g\ <
pQ/M @$ j6f -kfFry/,Onfd,emfkf,df]/8,;'g;/L,;Kt/L,l;/fxf,wg'iff,dxf]t/L,;nf{xL,/
f}tx8,jf/f, k;f{,lrtjg, gjnk/f;L,?kGb]xL, skLnj:t',bf8,jfFs], jbL{of, s}nfnL,
s~rgk"/, 88]nw'/f,j}t8L_
k|Zg= ef/t;Fu ;Ldfgf hf]l8Psf] lhNnfx¿ sltj6f 5g\ <
pQ/M @^ j6f -kfFry/,Onfd,emfkf,df]/8,;'g;/L,;Kt/L,l;/fxf,wg'iff,dxf]t/L,;nf{xL,/
f}tx8, jf/f, k;f{,lrtjg, gjnk/f;L,?kGb]xL, skLnj:t',bf8,jfFs], jbL{of, s}nfnL,
s~rgk"/, 88]nw'/f,j}t8L,tfKn]h'8,bfr'{nf_
k|Zg= rLg;Fu ;Ldfgf hf]l8Psf lhNnfx¿ sltj6f 5g\ <
pQ/M!% j6f --;+v'jf;ef, ;f]n'v'Dj', bf]nfvf, l;Gw'kfnrf]s, /;'jf, wfbL8, uf]vf{, dgf8,
d':tf8, 8f]Nkf, d'u', x'Dnf, jemf8,tfKn]h'8, bfh'{nf_
k|Zg= rLg;Fu dfq l;dfgf hf]l8Psf lhNnf sltj6f 5g\ <
pQ/M!# j6f -;+v'jf;ef, ;f]n'v'Dj', bf]nfvf, l;Gw'kfnrf]s, /;'jf, wfbL8, uf]vf{, dgf8,
d':tf8, 8f]Nkf, d'u', x'Dnf, jemf8_
k|Zg= If]qkmnsf] lx;fan] ;a}eGbf 7"nf lhNnf s'g xf] <
pQ/M 8f]Nkf -&**( ju{ ls ld_
k|Zg= If]qkmnsf] lx;fan] ;a}eGbf ;fgf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M eQmk'/ -!!(ju{ ls ld_
k|Zg= If]qkmnsf] lx;fan] ;a}eGbf 7"nf c~rn s'g xf] <
pQ/M s0ff{nL -@!#%! ju{ ls=ld_
k|ZgM If]qkmnsf] lx;fan] ;a}eGbf ;fgf] c~rn s'g xf] <
pQ/M dxsfnL -^(*( ju{ ls=ld_
k|Zg=8f]Nkf lhNnfeGbf dxfsfnL c~rn slt ju{ ls=ld ;fgf] 5 <
pQ/M ()) ju{ ls=ld
k|Zg g]kfn gfds ufFp s'g b]zdf kb{5
pt/ hfkfg
k|ZgM ef/tsf] gS;f ;Fu ldNbf]h'Nbf] cs[tL ePsf] lhNnf s'g xf]
pt/ ;+v'jf;ef
k|ZgMg]kfnsf] gS;f ;Fu ldNbf] h'Nbf] lhNnf s'g xf]
pt/M jfun'8=
k|ZgMg]kfnsf] gS;f ;Fu ldNbf] h'Nbf] b]z s'g xf]
pt/M kf]r'{un
 land Resourdw Project sf cg';f/ g]kfnsf] s'n If]qkmnsf] @) k|ltzt jf @^
%## ju{ ls ld e'ld s[ifL of]Uo /x]sf] 5 . h;df t/fO k|b]zdf b]zsf] s'n s[ifL
e'ldsf] ^!=( k|ltzt ju{ ls ld !^$@! ju , kfxf8df #@=%k| jf *^@( ju{ ls ld /
lxdfndf %=^ k| jf !$*# s"ifL e'ld /x]sf] 5 .
 g]kfndf ! l8u|L eGbf sd le/fn]f ;dtn hUuf !#=^ k|ltzt /x]sf] 5 .
 @) l8u|L eGbf sd le/fnf] cfs[lt sf] hUuf %*=* k|ltzt /x]sf] 5 ,
k|Zg=g]kfnnsf] k|fdfl0fs ;do u|LgaLr ;doeGbf slt a9L 5 <
pQ/M % 306f $% ldg]6
k|Zg=g]kfnsf] k|fdfl0fs ;do s'g b]zfGt/ /]vfnfO{ cfwf/ dfg]/ lgwf{/0f ul/Psf] 5 <
pQ/M *^l8!%’ b]zfGt/ /]vfnfO{
k|Zg=g]kfnsf] k|fdfl0fs ;do s'g lxdfnnfO{ cfwf/dfgL lgwf{/0f ul/Psf] 5 <
pQ/M uf}/Lz+s/ lxdfn
k|Zg= s'g s'g c~rnsf %÷% j6f lhNnfx¿ /x]sf 5g\ <
pQ/M gf/fo0fL, /fKtL, e]/L, s0ff{nL / ;]tL u/L % j6fsf
k|Zg= $÷$ j6f lhNnfx¿ x'g] g]kfnsf c~rn sltj6f 5g\ <
pQ/M # j6f d]rL, dxfsfnL, wjnflu/L
k|Zg= ^÷^ j6f lhNnfx¿ x'g] g]kfnsf c~rn sltj6f 5g\ <
pQ/M % j6f sf]zL, ;u/dfyf, hgsk'/, u08sL / n'DjLlg
k|Zg= * j6f lhNnf x'g] c~rn s'g xf] <
pQ/M afUdtL
k|Zg=g]kfnnfO{ slxn] !$ c~rn / &% lhNnfdf ljefhg ul/Psf] xf] <
pQ/M @)!* j}zfv ! ut]
k|Zg=g]kfnnfO{ slt ;fndf $ ljsf; If]qdf ljefhg ul/Psf] xf] <
pQ/M @)@(.#.!# ;fn / % ljsf; If]qdf @)#&.^.@^
k|Zg=led;]g yfkfn] g]kfnnfO{ #( lhNnfdf afF8]sf lyP eg] /f0ffsfndf lj/zdz]/ lj ; !
(%@ slt lhNnfdf afFl8Psf] lyof] <
pQ/M #% - kfxf8df @# / t/fOdf !@ lhNnf_#% lhNnfsf ;b/d'sfdnfO{ u9L,uf}8f /
uf]:j/f u/L ltg efudf jfF8]sf] 5 .
k|Zg=cfkm\g} c~rn;Fu l;dfgf ghf]l8Psf] lhNnfx¿ sltj6f 5g\ <
pQ/M # j6f -ndh'ª,eQmk'/, g'jfsf]6_
k|Zg=g]kfnsf sltj6f c~rn kxf8sf] cfwf/df gfdfs/0f ul/Psf] 5 <
pQ/M @ j6f ;u/dfyf / wjnflu/L
k|Zg=wfld{s:ynsf] cfwf/df sltj6f c~rnsf] gfdfs/0f ul/Psf] 5 <
pQ/M @ j6f hgsk'/ / n'lDagL
k|Zg= gbLsf cfwf/df sltj6f c~rnsf] gfdfs/0f ul/Psf] 5 <
pQ/M !) j6f
k|Zg= u08sL c~rnaf6 wjnflu/Ldf ;fl/Psf lhNnf s'g xf] <
pQ/M kj{t,
k|Zg= dxfsfnL kf/Lsf] g]kfnsf] gu/kfnLsf s'g xf] <
pQ/M rfFbgL bf]wf/f - sGrgk'/ lhNnf_
k|Zg=;aeGbf a9L prfO{df /x]sf] g]kfnsf] lhNnf ;b/d'sfd s'g xf] <
pQ/M l;ldsf]6, x'Dnf -@($^ld6/_
k|Zg=;aeGbf sd prfO{df /x]sf] g]kfnsf] ;b/d'sfd s'g xf] <
pQ/M dxf]t/Lsf] hn]Zj/ ^! ld6/, lj/f6gfu/ ^& ld6/ / /fhlj/fh &@ ld6/
s'g lhNnfsf] s] ljz]iftf
lhNnf ljz]iftf
dgfª / d':tfª lxdfnkf/Lsf] lhNnf
?s'd afpGg kf]v/L qLkGg tfnsf]
lhNnf
afun'ª emf]n'ª\u] k'nsf] lhNnf
afFs], alb{of, s}nfnL / gofF g]kfn
s~rgk'/
u'NdL skmL v]tLsf nflu k|l;4 lhNnf
Onfd lrofsf] nflu k|l;4 lhNnf
wflbª pQ/df lxdfnb]lv blIf0fdf
dxfef/t;Dd km}lnPsf] lhNnf
;f]n'v'Da', dflyNnf] ;u/dfyf
cf]vn9'+uf / vf]6fª
k;f{ dx]Gb| /fhdfu{n] g5'g] t/fO{sf]
lhNnf
sflnsf]6 g]kfnsf] sfG5f] lhNnf
l;Gw'nL h'gf/sf] nflu k|l;4 lhNnf
d':tfª g]kfnsf] d?e"ld
cf]vn9'+uf tLglt/af6 gbLn] 5'6\ofPsf]
lhNnf
l;Gw'nL ;aeGbf w]/} lhNnf;Fu l;dfgf
hf]l8Psf] lhNnf
lrtjg Pu af:s]6

k|Zg=;a}eGbf a9L lhNnf;Fu l;dfgf hf]l8Psf] lhNnf s'g xf] <


pQ/M l;Gw'nL !) lhNnf;Fu -pbok'/ / dsjfgk'/ ( j6f_ k'j{df pbok'/ , l;/fx klZrddf
sfe|]knfgrf]s / dsfgk'/, pt/df cf]vn9'+uf / /fd]emfk / blIf0fdf wg'iff
dxf]t/L ;nf{lx / /f}tx8
k|Zg= cb'jf v]tLsf nflu k|l;4 lhNnf s'g xf] <
pQ/M ;Nofgsf] dfng]6f
k|Zg= g]kfnsf] d¿e"dL eGgfn] s'g lhNnfnfO{ lrlgG5 <
pQ/M d':tf8=
k|Zg= b'wfn' ufOsf] lhNnf eg]/ s'g lhNnfnfO{ lrlgG5 M
pQ/M c5fd
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf pQ/L laGb' s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M x'Dnfsf] rf8=nf -#) l8 @& ld_
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf blIf0fL laGb' s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M nf]bfjf/L, emfkf-@^ l8 @@_
k|Zg=g]kfnsf] k"jL{ laGb' tfKn]h'+udf -** l8 !@_ kb{5 eg] klZrd laGb' sxfF
kb{5 <
pQ/M sGrgk'/sf] bf]wf/f-*) l8 $
k|Zg=blIf0f dxfef/t kj{tb]lv pQ/L lxdfno;Dd km}lnPsf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M wflbª
k|Zg= sf7df8f}F pkTosfsf] If]qkmn slt 5 <
pQ/M ^$@ ju{ ls=ld
 sf7df08f} pkTosf kfxf8L k|b]zsf] dWod"dL df kb{5 . sf7df08f} pkTosfsf
rf/ e~hf8=x? k"j{df ;fFuf, klZrdf jf0f, pt/df kf6L / blIf0fdf rGb|lu/L x'g .
 df}l/ ufFp M:of8=rfsf] 6S;f/ uf lj ;
k|Zg=sf7df8f}Faf6 ;aeGbf glhssf] b"/Ldf /x]sf] ;fs{ /fi6«x¿sf] /fhwfgL s'g xf] <
pQ/M e'6fgsf] lyDk' -$)) ls=ld=_
k|Zg=sf7df8f}Faf6 ;aeGbf 6f9fsf] b"/Ldf /x]sf] ;fs{ /fi6«x¿sf] /fhwfgL s'g xf] <
pQ/M dflNbksf] dfn] -@&)) lsld_
k|Zg= g]kfndf ;a}eGbf udL{ x'g] 7fpF s'g xf] <
pQ/M g]kfnu~h -!(^^ df $^ l8u|L ;]lG6u|]6 ;Dd_ jlb{ofsf] s0ff{nL glbsf] lr;fkfgL
 g]kfnsf] ;j} eGbf j9L hf8f] x'g] 7fFp d':tf8= — @^ l8uL| ;]G6Lu|]6 !(&&
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf a9L kfgL kg]{ lhNnf s'g xf] <
pQ/M sf:sL, n'Dn]
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf sd kfgL kg]{ lhNnf s'g xf] <
pQ/M d':tfª,Nxf]dGyf8=, !@))) lkm6sf] prfO on cfsf/sf] kvf{nn] ;+/If0f
u/]sf] / ofFxf j:g] jfl;GbfnfO{ nf]jf elgG5 .
tfNrf ljdfg:yn d'u' lhNnfdf 5 eg] t'lDn8=6f/ ljdfg:yn ;+v'jf;ef df 5 .
( j6f Onfsfdf ljefhLt lhNnfx? !!
!! j6f Onfsfdf ljefhLt lhNnfx? @^
!# j6f Onfsfdf ljefhLt lhNnfx? @!
!% j6f Onfsfdf ljefhLt lhNnfx? !)
!& j6f Onfsfdf ljefhLt lhNnfx? &
#% j8f ePsf] Ps dfq gu/kfnLsf sf7df08f} gu/kfnLsf xf] .
g]kfndf /x]sf * xhf/ ld6/eGbf cUnf lxdfnx?
lxdfn prfO lxd>[ª\vnf lhNnf c~rn
;u/dfyf *,*$* v'Da' ;f]n'v'Da ;u/dfyf
ld= dxfn+u'/ '
s~rgh+3f *,%*^ s'Des0f{ tfKn]h'ª d]rL
ld=
Nxf]T;] *,%!^ v'Da'÷dxf ;f]n'v'Da ;u/dfyf
ld= n+u'/ '
dsfn' *,$^# v'Da'÷dxf ;+v'jf;ef sf]zL
ld= n+u'/
rf]o' *,@)! v'Da'÷dxf ;f]n'v'Da ;u/dfyf
ld= n+u'/ '
wjnflu/L *,!^& wf}nflu/L DoflUb wf}nfl
ld= u/L
dgf:n' *,!^# u0f]z uf]/vf u08sL
ld=
cGgk"0f *,)(! ld= cGgk"0f{ sf:sL u08sL
{

 ljsf; If]q cGtut{ 7'nf] / ;fgf] lhNnfx? M


k'j{f~rn M tfKn]h8= #^$^ / t]x|y'd ^&(
dWofdf~rn M l;Gw'kfnrf]s @%$@, eQmk'/ !!(
klZrdf~rnM uf]/vf #^!) / kjt{ $($
d= k M 8f]Nkf &**( / Ko'7fg !#)*
;' k M jemf8= #$@@ / j}tl8 !%!(
s'g s'g lxdfn s'g s'g lhNnfdfM
 uf]vf{ lxdfn, Rof8\=unf, cHo6'Kkf lxdfn M xDnf
 rfdnf8=, rf]Gs'jf,j?0f lxdfn M ;f]n'v'Dj' / ;+vjf;efsf] l;dfgfdf
 >[+uf lxdfn, ;fpn lxdfn M uf]/vf
 u0f]z lxdfn,M /;'jf
 /Tg r'nL, lxdt'8=,e[s'l6;fn, cGgk'0f{ s / v M dgf8=
 uf]Sof] lxdlzv/, wd{ lks, d]/f] lks, cdfbJnd, h;Djf lxdfn, sfnfkTy/,
M ;f]n'v'Dj'
 dsfn' k|d'v, dsfn' bf];|f], j?T;], s'Des0f{, lxdr'nL M ;+v'jf;ef
 ;}kfn lxdfn, of]sf lxdfn M jemf8=
 clk lxdfn Mbfh'{nf
 cGgk'0f{ s / df5fk'R5\] lxdfnM sfl:s
 g]kfn lks, lk/fld8 lks - s~rgh+uf_ , ls/ft r'nL, hGg' lxdfn -
s'Des0f{ lxdfn_ M tfKn]h'8=
 zflGt lzv/ M ;fh]{ lxdfn ;f]n'v'Dj'
 jf8]g lks M nfd6f8=
 lrGdf]O zflGt lzv/ M nf8=6f8= bf];|f] /;'jf
 l;x+lnnf kj{t M tfKn]h'8=
 lsn/ dfp06]g M dgf:n' , uf]/vf
 ljZjsf] ;j}eGbf nfd'lxdz[vnf M v'Dj' dxfn+u'/

k|Zg= g]kfndf * xhf/eGbf cUnf lxdfnx¿ slt 5g\ <


pQ/M * j6f
k|Zg= dsfn' lxdfn s'g lxd>[+vnfdf kb{5 <
pQ/M dxfn+u'/ jf v'Dj'
k|Zg=;"of]{bosf] b[io b]lvg] g]kfnsf] k|l;4 :yfg gu/sf]6 eQmk'/df kb{5 eg] cGt'
8fF8f s'g lhNnfdf kb{5 <
 lsn/ dfp08]8 eg]/ dgf:n' lxdfnnfO lrlgG5 .
pQ/M Onfd
k|Zg= x]nDa' s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M l;Gw'kfNrf]s
k|Zg= dxfn+u'/ lxd>+[vnfsf] csf]{ gfd s] klg xf] <
pQ/M v'Dj'
k|Zg= ef]hk'/ s]sf nflu k|l;4 5 <
pQ/M v's'/L
k|Zg= sf7df8f}Faf6 ;aeGbf glhsdf kg]{ lxdfn s'g xf] <
pQ/M h'un, l;Gw'kfnrf]s
k|Zg=sf7df8f}Faf6 #@ lsdLsf] b'/Ldf /x]sf] ;'of]{bosf] dgf]/d b[iosf] nflu k|l;4
eQmk'/ lhNnfdf kg]{ gu/sf]6sf] prfO slt xf] <
pQ/M &))) lkm6 -@!&% ld6/_
k|Zg=eQmk'/ lhNnfsf] t'ngfdf 8f]Nkf lhNnf slt u'gf 7'nf] 5 <
pQ/M ^^ u'gf
k|Zg=g]kfnsf] s'n e'efusf] slt k|ltzt e'efu gbLn] 7flsPsf] 5 <
pQ/M )=& k|ltzt
k|Zg=ljZjs} pTs[i6 bzj6f ;fxl;s hnofqfsf] ;'lrdf g]kfnsf b'O{j6f s'g s'g gbL ;d]l6Psf
5g\ <
pQ/M ;'gsf]zL / s0ff{nL
k|Zg= slkm v]tLsf] nflu k|l;4 lhNnf s'g] xf] <
u'NdL
k|Zg= ljZjs} xf]rf] c¿0f pkTosf slt prfOdf /x]sf] 5 <
pQ/M $%& ld6/ prfOdf,;+v'jf;ef- k'j{df s~rgh+3f / klZrddf ;u/dfyf ljrdf_
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf xf]rf] efudf /x]sf] :yfg s'g xf] <
pQ/M wg'iffsf] d';x/gLof -%( ld6/ jf !($ lkm6_
k|Zg=wg'iffsf] d';x/gLof slt ld6/ prfOdf /x]sf] 5 / o;nfO{ slxn]af6 g]kfnsf] xf]rf]
e"efu dfGg yflnof] <
pQ/M;d'b| ;txaf6 %( ld6/, @)%* d+l;/ # af6 dfGotf kfPsf]
 b'O{ lhNnf ;Fu dfq l;dfgf hf]l8Psf lhNnfx?
emfkf, bfr'{nf / s~rgk'/
k|Zg= g]kfn lks s'g lhNnfdf k5{ <
pQ/M tfKn]h'ª
k|Zg=k"jf{~rn ljsf; If]q b]vL ;'b'/ klZrdf~rn ljsf; If]q ;Ddsf]sf] ;b/d'sfdsf] gfd
qmdzM s] xf] <
pQ/M wgs'6f, x]6f}8f, kf]v/f, lj/]Gb|gu/-;'v]{t_ lbkfon
k|Zg=k"jf{~rn ljsf; If]q b]lv ;'b'/ klZrdf~rn ljsf; If]q ;Dddf /x]sf lhNnf x?sf] ;+Vof
qmdzM sltj6f /x]sf 5g\ <
pQ/M !^ j6f,!(j6f =!^j6f ,!%j6f ,(j6f
k|Zg=klZrdf~rn ljsf; If]qsf] ;b/d'sfd kf]v/f s'g lhNnfdf /x]sf] 5 <
pQ/M sf:sL
k|Zg= wjnflu/L c~rnsf] k"j{df kg]{ c~rn s'g xf] <
pQ/M u08sL
k|Zg=dWodfklZrdf~rn ljsf; If]qsf] ;b/d'sfd jL/]Gb|gu/ s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M ;'v]{t
k|Zg dWoklZrdf~rn ljsf; If]qdf sltj6f lhNnf /x]sf 5g\ <
pQ/M !% j6f
k|Zg= ;aeGbf sd hg;+Vof ePsf] gu/kflnsf s'g xf] <
pQ/M b]pdfO, Onfd
k|Zg= ljZjsf] ;a}eGbf cUnf] :yfgdf /x]sf] xf]6n s'g xf] <
pQ/M xf]6n Pe/]i6 Eo",!@&!# kmL6, ;f]n'v'Dj'
k|Zg= ;+;f/s} ;a}eGbf ulx/f] uN5L s'g xf] <
pQ/M wjnflu/L / cGgk"0f{ lxdfnaLrdf sfnLu08sL gbLn] agfPsf] uN5L h;sf]
ulx/fO{ ^,(^& ld= 5 .
o;nfO{ cGwuN5L elgG5 .
k|Zg= sfl~h/f]jf lxd>[+vnf s'g c~rndf kb{5 <
pQ/M s0ff{nL
k|Zg= df5fk'R5«] lxdfnsf] prfO{ slt 5 <
pQ/M ^((^ ld6/
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] gu/kflnsf s'g xf] <
pQ/M kz'{/fd gu/kflnsf-88]nw'/f_
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf ;fgf] gu/kflnsf s'g xf] <
pQ/M ag]kf gu/kflnsf-%=%^ ju{ ls ld_
k|Zg= xfn g]kfndf slt j6f gu/kflnsf /x]sf 5g\ <
pQ/M @!&
k|Zg=g]kfndf ! dxfgu/kflnsf /x]sf] 5 eg] sltj6f pkdxfgu/kflnsf /x]sf] 5g\ <
pQ/M !@ j6f
k|Zg= xfn g]kfndf slt j6f uflj; /x]sf 5g\ <
pQ/M #!%&
k|Zg= ;a}eGbf al9 uflj; /x]sf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M ;Kt/L
k|Zg= ;a}eGbf sd uflj; /x]sf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M s~rgk'/
k|Zg=w]/} hg;+Vof ePsf] gu/kflnsf sf7df8f}F dxfgu/kflnsf xf] eg] ;a}eGbf sd hg;
+Vof ePsf] gu/kflnsf s'g xf] <
pQ/M b]pdfO gu/kflnsf, Onfd
uflj; gePsf lhNnfx? M sf7df08f}, eQmk'/
;jeGbf jl9 gu/kflnsf ePsf] lhNNff M sf7df08f}
gu/kflnsf gePsf lhNnfx?M & j6f M dgf8= , d':tf8=, /;'jf, 8f]Nkf, d'u', x'Dnf,
sflnsf]6
b'Ojf6f pk dxfgu/kflnsf ePsf] lhNNff M ;'g;l/
;kmf gu/ kflnsf @)&! M x]6f}8f
pk dxfgu/ kflnsfx?M w/fg, O6x/L, x]6f}8f, hgsk'/, j'6jn, e/tk'/, g]kfnu~h,
nlntk'/, kf]v/f, lj/u~h, lj/f6gfu/,wgu8L
k|Zg= ;a}eGbf prfO{df /x]sf] tfn s'g xf] <
pQ/M ltlnrf], $(!( ld6/ dgfu+
 gu/sf]6sf] k'/fgf] gfd d08kuL/L, lj/f6gfu/sf] k'/fgf] gfd uf]u|fxf xf] .
 ;f]n'v'Dj'sf $j6f ljdfg :ynM :of8=jf]r], kmfKn', sfFu]n, / n'Snf
 uf}l/z+s/ lxdfnsf] csf]{ gfdM kfyLef/f
k|Zg=ljZjsf] bf];|f] cUnf] lxdfn dfpG6 s]6' kfls:tfgdf kb{5 o;sf] prfO slt /x]sf] 5 <
pQ/M *^!! dL6/
k|Zg=g]kfnnfO{ w/ftnLo :j¿ksf] cfwf/df slt efudf ljefhg ul/Psf] 5 <
pQ/M # efudf
k|Zg= g]kfn hg;+Vofsf lx;fan] sltcf}F :yfgdf kb{5 <
pQ/M $% cf}F
k|Zg=g]kfneGbf ef/t @@ u'0ff 7"nf] 5 eg] rLg slt u'0ff 7"nf] <
pQ/M ^% u'0ff
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf sfG5f] lhNnf eg]/ s'g lhNnfnfO{ lrlgG5 <
pQ/M sfnLsf]6
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf pRr:yfgdf /x]sf] a:tL s'g xf] <
pQ/M 5fsf{ ef]6 / tf/fk ufpF 8f]Nkf
k|Zg=ljZjsf] ;jf]{Rr :yfgdf /x]sf] ltlnrf] tfn ;d'b| ;txb]lv slt prfOdf /x]sf] 5 <
pQ/M $(!( ld6/
k|Zg= a/fa/ If]qkmn ePsf c~rnx¿ s'g s'g x'g\ <
pQ/M sf]zL / hgsk'/ -(^^( ju{ ls=ld_
k|Zg a/fa/ If]qkmn ePsf lhNnf s'g s'g x'g\ <
pQ/ /fd]5fk / tg'xF -!%$^ ju{ ls ld_ / jlb{of / 8f]6L @)@% ju{ ls ld
k|Zg j/fj/ lhNnf ePsf ljsf; If]q s'g xf]
pQ/ k"jf{~rn / klZrdf~rn
k|Zg lhNnfsf] gfd / ;b/d'sfdsf] gfd Pp6} ePsf lhNnf slt j6f /x]sf 5g\
pQ/ @)
k|Zg sfG5f] lhNnfsf] ?kdf /x]sf] sfnLsf]6sf]6sf] k'/fgf] gfd s] xf]
pQ/ ltj|Lsf]6
k|Zg=ljZjsf] ;a}eGbf ulx/f] pkTosf c¿0f pkTosfsf] prfO slt 5 <
pQ/M sl/a $%& ld6/
k|Zg= uf]e/uf9f eGg] :yfg s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M ;Kt/L
k|Zg=j/fx If]q s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M ;'g;/L
k|Zg=g]kfnsf] bf];|f] cUnf] lxdfn s~rnh+3f xf] eg] ljZjsf] t];|f] cUnf] lxdfn s'g xf] <
pQ/M s~rgh+3f
k|Zg=g]kfnsf] s'g lhNnfsf] l;dfgf rf/}lt/ kfgLn] 5'§fOPsf] 5 <
pQ/M s}nfnL -()k|_
k|Zg= cdn]vu~hsf] k'/fgf] gfd s] xf] <
pQ/M leR5fvf]/L
k|Zg= a9L ljdfg:yn ePsf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M;f]n'v'Da' -$ j6f_ :of8=\jf]r], kmfKn',sfFu]n, / n'Snf
k|Zg=g]kfn lks tfKn]h'ªdf kb{5 eg] l;xlnnf kj{t6 sxfF kb{5 <
pQ/M tfKn]h'ª
k|Zg=s¿jfsf] nflu kfNkf k|Voft 5 eg] h'gf/sf] nflu sxfF k|Voft 5 <
pQ/M l;Gw'nL
k|Zg= lxdfnL lhNnfx¿df ;a}egbf ;fgf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M /;'jf
k|Zg=kfyLe/f lxdfn bf]nvf lhNnfdf kb{5 eg] u0f]z lxdfn s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M /;'jf
k|Zg= ;+o'Qm/fi6«;+3Lo kfs{ sxfF agfpg] of]hgf 5 <
pQ/M z+vd'nb]lv 6]s' bf]efg;Dd
k|Zg=¿s'd lhNnfsf] ;b/d'sfd d';Lsf]6sf] k'/fgf] gfd s] xf] <
pQ/M h'DnL vn+uf
k|Zg r'/] kj{t >+[vnfsf] ;a}eGbf cUnf] 6fs'/f s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M s}nfnL
k|Zg= lk/fld8 lxdfn s'g lxd>[+vnfdf kb{5 <
pQ/M s~rgh+3f
k|Zg=uf]/vf 6f]n k|mfG;df kb{5 eg] g]kfn gfds ufpF sxfF kb{5 <
hfkfgdf
k|Zg sf7df8f}+ pkTosf ;d'b| ;txaf6 slt ld6/ prfOdf /x]sf] 5 <
pQ/M !#!) ld6/
k|Zg=P;Lofdf !@ b]z e"kl/j]li7t /x]sf 5g\ eg] blIf0f Pl;ofdf sltj6f b]z e"kl/j]li7t
5g\ <
pQ/M #
k|Zg lsn/ dfpG6]g eGgfn] dgf:n' lxdfnnfO{ lrlgG5 eg] g]kfnsf] lxdfn eg]/ s'g
lxdfnnfO{ lrlgG5 <
pQ/M s+rgh+3f
k|Zg uf}/Lz+s/ lxdfn bf]nvfdf kb{5 eg] u0f]z lxdfn sxfF kb{5 <
pQ/M /;'jf
k|Zg g]kfndf hDdf sltj6f lxdz+[vnfx¿ /x]sf] 5g\ <
pQ/M@* j6f
 g]kfnsf] pRr :yfgdf /x]sf] dfu{ yf]/fª kf; dgfª
 h'un lxdfn l;Gw'kfnrf]s
 g]kfnsf] slZd/ h'Dnf
 g]kfn ;d'Hb\ ;txjf6 !!@& ls ld 6f9f jf &)) dfOn
 ;fnL legfh'sf kfOnf dfu{ ;'v]{t, nfnLu'/f;sf] 3/ ldNs] 8f8f] Onfd
 g]kfnsf] klxnf] uf|ld0f ko{6sLo :yn k~rd'n uf lj ; l;?jf/L :ofªrf
 ljZjsf] ;jf]{Rr :yfgdf /x]sf] em/gf ;'lnu9, ;d'Gb| ;tx b]lv #^!# ld6/
8f]Nkf
 ljZjsf] ;jf]{Rr :yfgdf /x]sf] wfF6L k"jL{ Wofr ^%&! ld6/
 lxd/]vf dfyLsf] hu d'Vo lxdfn, Hjfnfd'vLsf] lrGg ePsf] lhNnf
b}n]vsf] b'Nn'
 ;jeGbf j9L ljdfg:yn / u'Djf ePsf] lhNnf ;f]n'v'Dj'
k|Zg Jof; lxdfn bfr'{nfdf kb{5 eg] lk/fld8 lxdfn s'g >[+vnfdf kb{5 <
pQ/M s~rgh+3f
k|Zg c/lgsf] lxdfn 8f]Nkfdf kb{5 eg] e[s'6L lxdfn s'g lxd >[+vnfdf kb{5 <
pQ/M bfdf]b/ lxd>[+vnf
k|Zg ;}n'+u kj{t sxfF kb{5 <
pQ/M bf]nvf
k|Zg s'Des0f{ lxdfndf kg]{ ;a}eGbf cUnf] lxdfn s'g xf] <
pQ/M s~rgh+3f
k|Zg a'9flgns07 s'g kxf8sf] km]bdf 5 <
pQ/M lzjk'/L
k|Zg= df5fk'R5«] lxdfn s'g lxdz+[vnfdf k5{ <
pQ/M cGgk"0f{
k|Zg=;fs{ ul/aL lgjf/0f sfo{qmd g]kfnsf] s'g lhNnfdf nfu" ePsf] 5 <
pQ/M dsjfgk'/
g]kfnsf k|d'v eGHofªx?
eGHofª 7fpF
rfa|'s tfKn]h'ª
l6ktfnf tfKn]h'ª
kf]k6L ;+v'jf;ef
pDa]s ;+v'jf;ef
ef]6e6]gL ;+v'jf;ef
7fª\nf bf]nvf
Uofnf uf]/vf
nfs]{ uf]/vf
rfªr'dL d':tfª
cfl/d 8f]Nkf
ofnf 8f]Nkf
gfDhf d'u'
rfª\nf x'Dnf
;k]{ x'Dnf
p/fO{ aemfª

k|Zg= Uofnf eGHofª s'g lhNnfdf k5{ <


pQ/M uf]/vf
k|Zg= l6+s/ e~Hofª s'g lhNnfdf 5 <
pQ/M bfr'{nf lhNnfdf
k|Zg=kmf]S;'08f] tfnsf] lgsf;af6 ag]sf] em/gfsf] gfd s] xf] <
pQ/M ;'lnufF8 em/gf
k|Zg=nfs]{ e~Hof8= uf]/vfdf k5{ eg] l6ktfn e~Hofª s'g lhNnfdf k5{ <
pQ/M tfKn]h'8=
g]kfndf /x]sf vlgh ;Dkbfx?
kmnfd km'nrf]sL, 7f];], lrtjg, s'n]vfgL, e};],
Ko'7fg, aemfª, 8f]6L, kmlk{ª
tfdf tfdfvfgL, ;L;fvfgL, s'n]vfgL, a'4vf]nf, jfK;f,
afx|la;], DofUbL, Onfd 8fF8f, cf]vn9'+uf,
aGbLk'/, dfkmf{
;L;f u0f]z lxdfn, a}t8L, ltlKnª, uNsf]6, dfkm'{,
jfUn'ª, dsjfgk'/, km'Nrf]sL
h:tf u0f]z lxdfn, gfDkmf, dfh/] vf]nf, km'Nrf]sL
uGws lr;fkfgL u9L, uf];fOs'08, j/fx If]q
v/L ef]hk'/, vf]6fª, l;Gw'kfNrf]s
:n]6 aGbLk'/, hgsk'/, u08sL, n'lDagL, afUdtL
sf]Onf dsjfgk'/, lrtjg, rf}tf/f, ;Nofg, bfª, sf7df8f}+
pkTosf
u]? rf}tf/f / l;Gw'kfNrf]s
dfj{n uf]bfj/L / dxfef/t kj{t >[+vnf
ce|v ;'Gb/Lhn, ef]hk'/, aemfª, 8f]6L, r}gk'/,
l;Gw'nLu9L Hofld/], uf];fO{+s'08, /;'jf,
ndh'ª
lgs]n vf]slnª, gfDkf, 6'ªwfª, ef]n]{
;f]8f ;Nofg, 8f]6L
rfFbL lr;fkfgL u9L, afUn'ª, km"nrf]sL
l;w]g'g /;'jf, :ofk|m'a]zL
lgcf]j]/; kfn'ª, uf]vf{, 88]Nw'/f
sf]jfN6 kfNkf, u'NdL, c3f{vf“rL, wgs'6f
UofF; t/fO{sf] e"efu, d':tfª / sf7df8f}+ pkTosf
k]6«f]ln sf]Onfjf;, g]kfnu~h, wgu9L, d'lQmgfy,
od b}n]v, Ko'7fg, bfª, r'/] tyf dxfef/tsf] lj:t[t
e"–efudf
DofUg] bf]nvfsf] v/L9'+uf, pbok'/sf] sDk3f6,
;fO6 d':tfªsf] g'g vfgL

k|Zg=DofUg];fO6 -vl/9'+uf_ sf] Joj;flos pTkfbg s'g lhNnfdf ePsf] 5 <


pQ/M bf]nvf
k|Zg g'gsf] nflu d':tfu+sf] yfsvf]nf k|l;4 5 eg] o"/]lgodsf] nflu s'g 7fpF k|l;4 /x]sf]
5<
pQ/Mrd]nLof gbLsf] lsgf/f
k|Zg=g]kfnsf] s'g s'g :yfgdf rfFbLsf] vfgL ePsf] cg'dfg ul/Psf] 5 <
pQ/M afUn'·, lr;fkfgL / km"nrf}sL
k|Zg rGb|gx/ s'g gbLaf6 agfOPsf] xf] <
pQ/M lqo'uf
g]kfnsf k|d'v gbLx¿

gbL g]kfnleq jflif{s ;d]6]sf] ;xfos gbLx?


kg] jxfj Ifdtf If]q
{ nDafO
;Ktsf]zL &@) !%^$ 3g k"j{sf c?0f -;a}eGbf
ls=ld= ld= k| s~rgh+3f 7"nf]_, ;'gsf]zL,
lt ;]s]08 lxdfnb]lv b"wsf]zL, tfdfsf]zL, OGb|
klZrddf fjtL, tdf]/, lnv' -;fgf]_
nfª6fª
lxdfn;Dd
;Ktu08sL ##* !&!# 3g k"j{df sfnLu08sL -;a}eGbf
ls=ld= ld= k| nfª6fªb]lv 7"nf]_, a"9Lu08sL, ;]tL,
lt ;]s]08 klZrddf dfbL, b/f}bL, d:of{ª\bL /
wf}nflu/L lqz'nL -;a}eGbf ;fgf]_
lxdfn;Dd
s0ff{nL %)& !#!^ 3g k"j{df x'Dnf s0ff{nL -;a}eGbf
ls=ld= ld= k| wf}nflu/L 7'nf]_, d'u' s0ff{nL, 7"nf]
lt ;]s]08 lxdfnb]lv e]/L, ;fgf] e]/L, ;]tL,
klZrddf a"9Lu+uf , ltnf,
Jof; -;a}eGbf ;fgf]_
lxdfn;Dd

 g]kfndf ^))) eGbf j9L gbL gfnf 5 eg] !)) j6f gbLsf] nDjfO{ !^) ls ld eGbf
j9L /x]sf] 5 ,
 !))) eGbf j9L !! ls ld eGbf nfdf 5g\ .
 lxdfnjf6 pTklt eO{ jUg] gbL nfO{ klxnf] :t/sf] x'g eg] dxfef/t kj{tjf6
pTklt eO{ jUg] gbL bf];|f] :t/sf x'g / r'/] >]0fL jf6 pTklt eO{ jUg] glb t];|
f] :t/df x'g\ .
k|Zg= ;Ktu08sLsf] ;aeGbf 7"nf] ;xfos gbL s'g xf] <
pQ/M sfnL u08sL
k|Zg= ;Ktsf]zLdf kg]{ ;a}eGbf ;fgf] gbL s'g xf] <
pQ/M lnv'
k|Zg= u+uf;fu/ kf]v/L sxfF kb{5 <
pQ/M hgsk'/wfd, wg'iff
k|Zg= s;/f tfn s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M lrtjg
k|Zg=j¿0f gbL eg]/ g]kfnsf] csf]{ s'g gbLnfO{ lrlgG5 <
lnv'nfO{
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] dfgjlgld{t hnfzo s'g xf] <
pQ/M OGb| ;/f]j/
k|Zg=cf]nfªr'ªuf]nf 3fF6Laf6 g]kfn k|j]z ug]{ Ps dfq gbL s'g xf] <
pQ/M tdf]/
k|Zg blIf0faf6 pQ/lt/ axg] gbL s'g xf] <
pQ/M sd{gfzf -pQ/ jlxgL_, nlntk'/ / pQ/u+uf jf ;fgL e]/L -9f]/kf6g_
k|Zg= pQ/u+uf eGgfn] s'g gbLnfO{ lrlgG5 <
pQ/M ;fgL e]/L
k|Zg=g]kfnsf gbLx¿af6 s"n slt d]ufjf6 ljB't pTkfbg ug{ ;lsG5 <
pQ/M *# xhf/ d]ufjf6
k|Zg= ljZjdf hn>f]tsf] bf];|f] wgL /fi6« s'g xf] <
pQ/M g]kfn
k|Zg= ;Ktu08sLsf k|d'v ;xfos gbL s'g xf] <
pQ/M sfnL u08sL
k|Zg= lqz'nL gbLsf] d'xfg s'g xf] <
pQ/M uf];fOFs'08
k|Zg= R5f]–/f]Nkf lxdtfnsf] prfO slt xf] <
pQ/M $%*) dL=
k|Zg =dxfsfnL gbL ef/tdf k'u]kl5 s] gfdn] lrlgG5 <
pQ/M zf/bf
k|Zg=g]kfnsf] lxdgbLx¿df ;a}eGbf nfdf] tyf 7"nf] lxdgbL s'g xf] <
pQ/M;a}eGbf nfdf]–v'Da' lxdgbL-#@ ls ld _, 7"nf] lxdgbL nfª6fª - !* ls ld_
 lrgdf d'n eO{ g]kfndf jUg] gbLx? ^ j6f 5g M c?0f, tdf]/,
tfdfsf]zL, ;'gsf]zL, lqz'nL, x'Dnf s0ff{nL
 c?0f gbLnfO{ lrgdf km'8=\r' elgG5 ,
 Pp6} gfdn] g]kfnsf] b'O{ If]qdf jUg] gbL /fKtL gbL xf]
 , ljxf/sf] b'v eg]/ ;Ktsf]zL xf] .
 g]kfnsf ;Dk"0f glbsf] hne08f/ Ifdtf @ nfv @ xhf/ ldlnog So'ljs ld6/ /x]sf]
5 , sf]zL u08sL / s0ff{nL sf] hne08f/ Ifdtf ! nfv $^ So'ljs ld6/ /x]sf] 5 ,
k|Zg= g]kfnleq} aUg] ;a}eGbf nfdf] gbL s'g xf] <
pQ/M s0ff{nL, %)& lsnf]ld6/
k|Zg= gbLsf cfwf/df g]kfnnfO{ slt efudf afFl8Psf] 5 <
pQ/M # efudf
k|Zg ljZjsf] ;a}eGbf pRr:yfgaf6 aUg] gbL c¿0fnfO{ ltAatL efiffdf s] elgG5 <
pQ/M km'ª\r' gbL
k|Zg ltnv'jf em/gf s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M c3f{vfFrL
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] tfn s'g xf] < of] s'g lhNnfdf /x]sf] 5 <
pQ/M /f/f, d'u'
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf ulx/f] tfn kmf]S;'08f]n] ulx/fO{ slt /x]sf] 5 <
pQ/M ^%) ld=
k|Zg=km]jftfn, j]ugf; tfn, ¿kftfn sf:sLdf kb{5 eg] vf:6] tfn sxfF kb{5 <
pQ/M sf:sL
k|Zg= ;a}eGbf prfO{df /x]sf] tfn s'g xf] <
pQ/M ltlnrf], $(!( ld6/ dgfu+
k|Zg=3f]8f3f]8L tfn s}nfnLdf k5{ eg] ;'s] tfn sxfF k5{ <
pQ/M kfNkf
k|Zg= gGbefph' tfn lrtjgdf k5{ eg] ;TojtL tfn sxfF k5{ <
pQ/M kfNkf
k|Zg ;+;f/sf] hn;|f]tsf] bf];|f] wgL b]z s'g xf] <
pQ/M g]kfn
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf ulx/f] gbL ;Ktu08sLsf] nDafO slt /x]sf] cg'dfg ul/Psf] 5 <
pQ/M sl/a ##* ls=ld
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf nfdf] gbL s'g xf] <
pQ/M s0ff{nL -%)& ls=ld_
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] lxdgbL s'g xf] <
pQ/M nfdf6f+u lxdgbL
k|Zg g]kfnsf] s'g gbLnfO{ pQ/jflxgL gbL eg]/ lrlgG5 <
pQ/M sd{gfzf
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf nfdf] lxdgbL s'g xf] <
pQ/M gu'Dkf #^ ls ld v'Da' #@ ls=ld=
k|Zg= ;Ktsf]zL gbL sxfF k'u]kl5 u+ufdf ldl;G5 <
pQ/M ljxf/sf] s/;]nf
k|Zg= g]kfnsf] s'g gbLsf] lsgf/df zfnLu|fd kfOG5 <
pQ/M sfnLu08sL
k|Zg=a"9Lu08sLsf] pb\ue :yn s'g xf] <
pQ/M u0f]z lxdfn
k|Zg= afUdtL gbLsf] pb\ue :yn sxfF xf] <
pQ/M afuåf/
k|Zg= ;Ktsf]zL gbLsf] cf};t hnk|efj slt 5 <
pQ/M !%^$ So"ljs ld6/ k|lt ;]s]08
k|Zg=g]kfnsf] s'n e"–efusf] slt k|ltzt e"–efu kfgLn] cf]u6]sf] 5 <
pQ/M #=(% k|ltzt
k|Zg= g]kfnsf gbLx¿slf] s'n ljB't pTkfbg Ifdtf slt 5 <
pQ/M * s/f]8 # nfv lsnf]jf6
rqmfsf/ glb M sfnLu08sL
u+uff:j?k M sfnLu08sL
sf}df/L :j?kfM dfbL
j}i0fjL :j?kfM ;]tL
lnv'sf] csf]{ gfdM j?jf
lglh{jtfnM l/Udtfn
;j}eGbf ;fFu'/f] uN5L jgfO jUg] g]kfnsf] glb M ;]lt u08sL
g]kfn leqsf] ;jf]{Rr lxd;|f]t ePsf] glb M b'wsf]zL
k|Zg= c¿0f gbLsf] ;+:s[t gfd s] xf] <
pQ/M dxfk|ef
k|Zg= lji0f'dlt gbLsf] pb\ud :yn sxfF xf] <
pQ/M ;kg lty{
k|Zg= df5f kfOg] ljZjsf] cUnf] :yfgdf /x]sf] tfn s'g xf] <
pQ/M /f/ftfn
k|Zg=km]jftfnsf] aLrdf s;sf] dlGb/ cjl:yt 5 <
pQ/M a/fxsf] dlGb/
k|Zg= g]kfnsf] s'g tfnsf] cfsf/ u'n]nL h:tf] 5 <
pQ/M z]–kmf]S;'08f] tfn -jfO cfsf/sf] tfn_
k|Zg= g]kfnsf] ;a}eGbf 7"nf] lxdtfn s'g xf] <
pQ/M R5f]/f]Nkf lxdtfn -$%*) ld=_
k|Zg=ef/tdf k'u]kl5 s0ff{nL gbLnfO{ s'g gfdn] lrlgG5 <
pQ/M 3f3/f
k|Zg=;Ktfsf]zL gbLsf] ;a}eGbf 7"nf / nfdf] gbL s'g xf] <
pQ/M c¿0f
k|Zg=g]kfnsf] ;a}eGbf nfdf] k'n ePsf] sGsfO{ gbL s'g lhNnfdf kb{5 <
pQ/M emfkf lhNnfdf
k|Zg=sGsfO{ gbLsf] pb\ud :yfg s'g xf] <
pQ/M dxfef/t kj{t
k|Zg= ;'gsf]zL gbLsf] kf}/fl0fs gfd s] xf] <
pQ/M z'e>jf
k|Zg= dx]Gb|gu/ s'g gbLsf] lsgf/df cjl:yt 5 <
pQ/M dxfsfnL
k|Zg df]xgf gbLsf] lsgf/df cjl:yt If]q wgu9L xf] eg] udu9L s'g gbLsf] lsgf/df cjl:yt
5<
pQ/M d'u' s0ff{nL
k|Zg=hf]d;f]d sfnLu08sLsf] lsgf/df cjl:yt 5 eg] rfd] :yfg s'g gbLsf] lsgf/df cjl:yt 5 <
pQ/M gf/bvf]nf
k|Zg=g]kfnsf] k|l;4 tfn ‘/f/f’ s'g lhNnfdf cjl:yt 5 <
pQ/M d'u'
k|Zg= d:of{ª\bL gbLsf] pb\ud :yn sxfF xf] <
pQ/M cGgk"0f{ lxdfn
k|Zg= /f/f tfn slt prfO{df /x]sf] 5 <
#@)) dL= -!),))) lkm6_
k|Zg=z]–kmf]S;'08f] tfnsf] ulx/fO{ ^%) ld= 5 eg] /f/f tfnsf] ulx/fO{ slt 5 <
pQ/M !^&
k|Zg & s'08sf] lhNnf /;'jf xf] eg] & tfnsf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M sf:sL
k|Zg=¿Gr] bx sxfF kb{5 <
pQ/M uf]vf{df
k|Zg= e't kf]v/L sxfF /x]sf] 5 <
pQ/M ¿kGb]xL
k|Zg ¿kf tfn / j]ugf; tfnnfO{ s'g kxf8n] 5'6\ofOPsf] 5 <
pQ/M kre}of kxf8n]
k|Zg= rqmf gbL eGgfn] s'g gbLnfO{ lrlgG5 <
pQ/M sfnLu08sL
k|Zg= sf]sf lji0f'sf] dlGb/ sxfF /x]sf] 5 <
pQ/M ;'g;/L -sf]sf j/fx_
k|Zg=k|l;4 gf/b s'08 uf]/vfdf k5{ eg] bfdf]b/ s'08 s'g lhNnfdf k5{ <
pQ/M d':tfª
k|Zg=%@ kf]v/L %# tfnsf] lhNnf eg]/ k|l;l4 sdfPsf] lhNnf s'g xf] <
pQ/M ¿s'd
d'Vo d'Vo em/gf / lhNnf
em/gf lhNnf
x\oft'8=-#^% ld_ t]x\y'd
;'nLufF8 8f]Nkf #^!# ld
prfO
6f]8\s]sf] em/gf Onfd
jfw glbsf] em/gf ;8=v'jf ;ef
?K;] em/gf jf jf]lS; em/gf DofUbL
afpnL ufFpsf] em/gf 8f]Nkf
8]le8 kmn sfl:s
l6ktfn em/gf, Onfd8fF8f em/gf tfKn]h'8=
e}/j s'08 vf]n fem/gf l;Gw'kfnrf]s
u'D5fyfn em/gf l;Gw'kfnrf]s
cf]8f/L vf]nfsf] em/gf pbok'/
/ftf]df6] em/gf cf]vn9+uf
kf]snL em/gf cf]vn9'+uf
5x/f em/gf kfNkf
j}s'07] em/gf kfNkf
u+uf hd'gf em/gf wfbL8=
ltnv'jf em/gf, ;f]tfvf]nf em/gf cwf{vfFrL
k'/gwf/ em/gf bf8=
hf]/kfgL em/gf 8f]6L
;]lt gbLsf] em/gf jemf8=
?k;] em/gf DofUbL
r]k] glbsf] em/gf dgf8=
kfFr kf]v/Lsf] em/gf /fd]5fk
lbk|'8= em/gf vf]6f8=
km'8=km'8= em/gf kfFry/
6f]8\s], l;Dn],a]t]gL, c:n] em/gf Onfd
b\jf/L vf]nfsf] em/gf b}n]v
g]kfnsf s]xL gbLx?sf] pb\ud:yn
gbL pb\ud:yn
afUdtL afuåf/ -dxfef/t_
b"wsf]zL b"ws'08
d:of{ª\bL bfdf]b/ lxdfn
tdf]/ s'Des0f{ lxdfn
a"9Lu08sL u0f]z lxdfn
lqz'nL uf];fO{s'08 -nfª6fª lxdfn_
klZrd ;]tL ;}kfn lxdfn
;]tL cGgk"0f{ lxdfn
lji0f'dtL ;kgtLy{
d]rL nflnvs{
dxfsfnL clk lxdfn jf h:s/ lxdfn
OGb|fjtL h'un lxdfn
b/f}+bL a'4 lxdfn
sGsfO{ gbL dxfef/t kj{t
dfbL vf]nf dxfef/t kj{t
k"jL{ /fKtL glb lzjfnLs kj{t
x'Dnf s0fnL ltAjt
j'9L u+uf hub'Nnf tfn
sfnL u9 sf~rL/f]jf lxdfn
pQ/ u+uf 9f]/kf6g jf wjfnfuL/L
jf ;fgf]e]/L lxdfn
7"nf] e]/L d's'6 lxdfn
jf0fu+uf r'/] 8fF8f cwf{vfFrL
ltgfp r'/] kj{t
sGsfO{ glb dxfef/t kj{t
d'u' s0ffnL nb\bfv lxdfn
j'9L u+uf hub'Nnf tfn
sfnLu08sL d':tf8= n]s
7'nf] e]/L d's'6 lxdfn
jf0fu+uf r'/]8fF8f
ltgfp r'/] kj{t
lnv' /f]jfnL8=
g]kfnsf gbL lsgf/df /x]sf k|d'v :yfgx?
:yfg gbL
sf7df8f}+ afUdtL
lj/f6gu/ jqmfxf
h'Dnf ltnf
j/fxIf]q sf]zL
dx]Gb|gu/ dxfsfnL
a'6jn, e}/xjf ltgfp
lbkfon ;]tL
l/8L sfnLu08sL
bds /t'jf
dGynL tfdfsf]zL
wgu9L df]xgf
tf}lnxjf jf0fu+uf
t'lDnª6f/ c?0f
kf]v/f ;]ltu08sL
bdf}nL dfbL
jfln8=u cflwvf]nf
u'n]l/of jjO{
jfUn'8= jhf/ sfnL u08sL
lb8=nf c?0f
gf/fo0fu9 gf/fo0fL
t'n;Lk'/ kft'vf]nf
hf]d;f]d sfnL u08sL
jf/f nfnjs}of
b'g} 7'nf] e]/L
rf}/ hxf/L 7'nf] e]/L
h'Dnf ltnf
j/fx If]q sf]zL
kgf}lt kb\dfjtL jf nLnfjtL
j];L zx/ d:of8=bL
g]kfnsf s]xL gbLx?sf] ;+:s[t gfd
gbL ;+:s[t gfd
s0ff{nL k~r]Zj/L
/fKtL clr/fjtL
r]k] rDkfjtL
lqz'nL wd{wf/f
c?0f dxfk|ef
df8L df08jL
b/f}bL ljZjwf/f
lnv' x]du+uf
wf]jLvf]nf ?b|dtL
dgf]x/f dl0fdtL
a'9Lu08sL ozf]w/f
r]k] rDkfjtL
n'8=u|L ;'j0f{jtL
lemd?s wdf{jtL
tdf]/ kfkwlg
gSv' vf]nf k|efjtL
/f];L vf]nf /f]ifdlt
dfbL /Tgwf/f jf dfx]Gb|L
;]tL u08sL z'Snu+uf jf ;'j0f{;l/tf
DofUbL d+unf
jf0fu+uff eflu/yL
ltgfp ltnf]Qdf
xg'dGt] xg'dlQ
lqz'nL lqz'nLu+uf jf
wdf{jtL
d:of8=bL lztk|ef
6's'rf OR5'dlt
lnv' x]du+uf
sfnLu08sL s[i0ffu08sL

s'g tfn s'g lhNnfdf


tfn lhNnf
;TojtL, ;'s], gGbg tfn kfNkf
u8'jf, s;/f, gGbefph', d'h'/f, tdf]/3}nf lrtjg
/f}tfxfkf]v/L pbok'/
km]jf, ?kf, d}bL, vf]:6], a'8'jf, :ofv'{, zflGts'08, j]ugf; sf:sL
uf];fO{s'08, gfus'08, b'ws'08, u0f]zs'08, /;'jf
kfj{tLs'08, ;"o{s'08, ;/:jtLs'08, e}/js'08
;'gbx, vKt8 tfn 8f]6L
sfldgL bx af/f
b"ws'08 cf]vn9'+uf
dfOkf]v/L, a?jf Onfd
a~hf/L tfn, 38L cjf{ kf]v/L, 5ks}of kf]v/L, d]l9ofO{ kf]v/L, k;f{
a}wLdfO{ kf]v/L
wg'if ;fu/, u+uf;fu/, /fd;fu/, /Tg;fu/, d'08g;/, cd[t s'08, 1fgs'08 wg'iff
af/fx tfn, l5tf kf]v/L vf]6fª
l;4kf]v/L eQmk'/
;fNkf kf]v/L ef]hk'/
ltlnrf] k'u]g tfn dgfª
lrªlnª kf]v/L t]x|y'd
uÍfhd'gf s'08 wflbª
afx|s'g], l/xf/, t:ts'08, hnl;GsL tfn, ef]6] bx, rl/Í] bx bfª
kftf/L kf]v/L l;/fxf
:ofk'{ tfn, ?lSd0fL bx, ?s'dsf]6 bx ?s'd
kfFr kf]v/L, tf/f v;]sf] kf]v/L, gf/fo0f kf]v/L, l;kf kf]v/L l;Gw'kfNrf
]s
a'na'n], l;d|vfgL, d'/nL bx, vf} bx ;'v]{t
?b|tfn, hNkf tfn, eO{km'§f tfn jfUn'ª
hf]/ kf]v/L kfFry/
e}/js'08 /;'jf
b]p kf]v/L, OGb| kf]v/L, afx| kf]v/L ndh'ª
a'8}of tfn alb{of
efn] af:g] tfn DofUbL
;ef kf]v/L, l;4 kf]v/L, dT:o kf]v/L, kfFr kf]v/L, b"ws'08 ;+v'jf;ef
/fgL tfn s~rgk'/
lu/L bx, z]v bx, lji6 bx h'Dnf
sfn kf]v/L, ;Nkf kf]v/L ef]hk'/
l/Ud tfn, hub'Nnf tfn, k[yf bx, vfnL bx, ;'s] bx, 8f]Nkf 7fF8f bx, :ofª\ c3f{vf“rL
hfnfª bx
s'le08] bx ;Nofg
;"o{s'08 ;'g;/L
r'nL kf]v/L df]/ª
hf]uL bx pbok'/
lbdL kf]v/L /fd]5fk
lgdf kf]v/L, b"w kf]v/L, Ond kf]v/L, jf/f kf]v/L, b]p kf]v/L ndh'ª
lemnldnf, aGbf, /fgL, j]tsf]6], zf]ef tfn s~rgk'/
g]kfnsf s'g gbLnfO{ ef/t k|j]z u/]kl5 s] elgG5 <
sf]zL bfdf]b/
s0ff{nL 3fF3/f
dxfsfnL zf/bf
aaO{ ;/o'
sGsfO{ ljl/+u
d]rL dxfgGbf
g]kfnsf] xfjfkfgL
lsl;d kfOg] tfkqmd jiff{
prfO
pi0f dg;'gL xfjfkfgL !@)) uld{df @)) ;]=ld
ld= ;Dd #*°–$@° = ;Dd
hf8f]df
%°–!%°
Gofgf] ;dlztf]i0f !@)! ld=– uld{df !))–@
xfjfkfgL @!)) @$°–#)° %) ;]=ld=
ld= ;Dd hf8f]df )° ; ;Dd
Dd
708f ;dlztf]i0f xfjfkfgL @!)! ld=– uld{df ! !)) ;]=ld= ;
##%) %°–@)° Dd
ld= ;Dd hf8f]df )° ;
Dd
n]sfnL xfjfkfgL ##%! uld{df !%° #) ;]=ld=
ld=–%))) ;Dd eGbf sd
ld= ;Dd hf8f]df )° ;
Dd
6'08«f ÷lxdfnL xfjfkfgL %))! ld= )° eGbf sd lxpFsf] ?
eGbf dfly kdf jiff{
.
k|ZgM=g]kfndf xfjfkfgLnfO{ slt efudf afF8\g ;lsG5 <
pQ/M % efu
k|ZgM=g]kfnsf] !@)) b]lv @!)) ld6/;Ddsf] prfOdf s'g xfjfkfgL kfOG5 <
pQ/M Gofgf] ;dlztf]i0f
k|ZgM=g]kfndf ;d'b| ;txb]lv slt prfO{;Dd pi0fk|b]zLo ;bfjxf/ h+un kfOG5 <
pQ/M ;d'b|;txb]lv !@)) ld6/sf] If]qdf
k|ZgM= ;dlztf]i0f sf]0fwf/L h+un kfOg] prfO{ slt xf] <
pQ/M ;d'b| ;txb]lv @!))–##)) ld6/aLrsf] prfO{
k|ZgM= n]sfnL jg:klt kfOg] prfO{ slt xf] <
pQ/M ;d'b| ;txb]lv ##))–%))) ld6/;Ddsf] prfO{ .
k|ZgM= g]kfndf 6'G8«f jg:klt slt prfOaLrdf kfOG5 <
pQ/M ;d'b| ;txeGbf %))) ld6/ b]lv dflysf] e"efudf
g]kfnsf] jg;Dkbfsf] cj:yf
k|sf/ kfOg] prfO kfOg] jg:klt kfOg] jGohGt'
pi0f k| !@)) ld= ;Dd ;fn, l;;f}, rfk kf6] af3, efn', u}+8f, d[u,
b]zLo ;bfjxf xfQL
/ jg
;dlztf]i0f !@)! ld= b]lv ;Nnf, b]jbf?, rfk, cf]v/, af3, lrt'jf, d[u xl/0f
ktem/ jg @!)) ld= ;Dd u'F/f;
;dlztf]i0f ;b @!)! ld= b]lv ## w"kL, plQ;, ef]hkq xl/0f, d[u, 3f]/n, gfp/,
fjxf/ %) ld= ;Dd Rofv'/f
sf]0fwf/L jg
n]sfnL ##%! ld= b]lv lgufn], s]xL emf8L xfa|], lxp lrt'jf, d[u cflb
jg:klt %))) ld= ;Dd jg:klt
6'08½«f %))! ld= eGbf sfO, n]p, em\ lxpF lrt'jf, lxdfnL d[u cflb
jg:klt dfly ofpnufot ;–;fgf lj?jfx?
ljleGg j:t'sf nflu k|d'v :yfgx?
j:t' :yfg
skmL u'NdL
5fnf b}n]v
v's'/L ef]hk'/
pv' w'gLa]+;L
tf]/L lrtjg
cb'jf dfNg]6f -;Nofg_
;'Gtnf wgs'6f, kf]v/f
skf; afFs], alb{of, bf8=
df6fsf efF8f eQmk'/
t/sf/L l7dL
tfKs] lj/u~h
/fl8kfvL cf]vn9'Íf
t]n vf]sgf
lrp/f l6sgLaf]8]
cDaf w'gLa];L
bxL eQmk'/
gf:kftL kmlk{ª
rfs' 6f]vf
x'Ssfsf] gnL afUn'ª
s?jf÷cDv/f kfNkf
zfnLu|fd sfnLu08sL
sf7sf] 7]sL dsjfgk'/
;fg' b'wfn' ufO{ c5fd
d'nf lrTnfª
lrof Onfd, emfkf
rfdn l;+s6a];L -g'jfsf]6_
;Vv/ j}tl8
pv' w'gLj];L
d'nf lrTnf8=
sf77]sL dsjfgk'/
g]kfndf xfn;Dd :yfkgf ePsf /fli6«o lgs'~hx¿
gfd If]qkmn :yfkgf ldlt
lrtjg /fli6«o lgs'~h (#@ lj=;+= @)#)÷!
ju{ ls=l (&# -;g\_
d=
;u/dfyf /fli6«o !!$* lj=;+= @)#@÷!
lgs'~h ju{ ls=l (&^ -;g\_
d=
nfd6fª /fli6«o !&!) lj=;+= @)#@÷!
lgs'~h ju{ ls=l (&^ -;g\_
d=
/f/f /fli6«o lgs'~h !)^ lj=;+= @)#@÷!
ju{ ls=l (&^ -;g\_
d=
z] kmf]S;'08f] #%%% lj=;+= @)$!÷!
/fli6«o lgs'~h ju{ ls=l (*$ -;g\_
d=
vKt8 /fli6«o @@% lj=;+= @)$)÷!
lgs'~h ju{ ls=l (*$ -;g\_
d=
alb{of /fli6«o !^* lj=;+= @)#@÷!
lgs'~h ju{ ls=l (&^ -;g\_
d=
dsfn' j?0f /fli6«o !%)) lj=;+= @)$*
lgs'~h ju{ ls=l d+l;/
d= !÷ !((! -;g\_
lzjk'/L /fli6«o !% lj=;+= @)
lgs'~h ( ju{ ls %*÷@))@
=ld= -;g\_
afFs] /fli6«o %%) lj=;+=
lgs'~h ju{ ls=l @)^&÷@)!)
d= -;g\_
g]kfnsf jGohGt' cf/Ifx?
If]qkm
:yfkg
n
f
cf/If - cjl:yt lhNnf kfOg] d'Vo hgfj/
-lj=;
j=ls=l
+=_
d=_
z'Snfkmf @)#! #)% s~rgk'/ xfQL, kf6] af3, afx|l;+u] h/fof], cflb
F6
sf]z 6Kk' @)# !&% ;'g;/L b'n{e cgf{, 3l8ofn, ANo'a'n, ljleGg b]z
jGohGt' @ ljb]zsf r/fx? cflb
cf/If
k;f{ jGoh @)$) $(( k;f{, lrtjg / dsjfgk'/ h+unL xfQL, gf}l;+uf, efn', aFb]n cflb .
Gt' cf/If
9f]/kf6g @)$$ !#@% afUn'ª, DofUbL / ? lgnf] e]F8f, yf/, aFb]n, emf/n, gfp/, cflb .
lzsf/ cf/If s'd
g]kfndf ( j6f l;d;f/ If]q
!= sf]zL 6Kk' jGohGt'M ;g !(** , !&% ju{ ls ld
@ jL;xhf/L tfnM @))@ lrtjg, #@ ju{ ls ld
# 3f]8f3f]8L tfn, s}nfnLM ;g\ @))@ , @%=^# ju{ ls ld
$ hulbzk'/ tfn, slknj:t' M ;g\ @))@ , @= @% ju{ ls ld
% ;u/dfyf /fli6\o lgs'~h -uf]Sof]_ ;f]n'v'Dj', ;g\ @))^, &&=&) ju{ ls ld
^ z] kmf]S;'08f] If]q , 8f]Nkf ;g @))& , $= ($ ju{ ls ld
& /f/ftfn / lgs'~h , d'u' ;g\ @))& , !%=*# ju{ lsld
* uf];fOs'08 /;'jf ;g @))& , !)=#) ju{ ls ld
( dfO kf]v/L Onfd ;g @))* , )=!@ ju{ ls ld
g]kfnsf] k|b]zsf] ;+Vof / lhNnfsf] ljj/0fx?
k|b]z g+= ! 5= t]x|y'd 10= cf]vn9'+uf
1= tfKn]h'ª 6= wgs'6f 11= pbok'/
2= kfFry/ 7= ef]hk'/ 12= emfkf
3= Onfd 8= vf]6fª 13= df]/ª
4= ;+v'jf;ef 9= ;f]n'v'Da' 14= ;'g;/L
k|b]z g+= @
1. ;Kt/L 4. dxf]Q/L 7. af/f
2. l;/fxf 5. ;nf{xL 8. k;f{
3. wg'iff 6. /f}tx6
k|b]z g+= #
1. bf]nvf 6. /;'jf 11. eQmk'/
2. /fd]5fk 7. g'jfsf]6 12. nlntk'/
3. l;Gw'nL 8. wflbª 13. sf7df8f}+
4. sfe|]knf~rf]s 9. lrtjg
5. l;Gw'kfNrf]s 10. dsjfgk'/
k|b]z g+= $
1. uf]/vf 5. dgfª 9. DofUbL
2. ndh'ª 6. d':tfª 10. afUn'ª
3. tgx'F 7. kj{t 11. gjnk/f;L
4. sf:sL 8. :ofªhf -ab{3f6 ;':tf k"j{
k|b]z g+= %
1= gjnk/f;L - 4= kfNkf 9= Ko"7fg
ab{3f6 ;':tf 5= c3f{vfFrL 10= bfª
klZrd_ 6= u'NdL 11= afFs]
2= ¿kGb]xL 7= ?s'd -k"jL{ efu_ 12= alb{o
3= slkna:t' 8= /f]Nkf
k|b]z g+= ^
1= ?s'd -klZrd efu_ 5= d'u' 9= b}n]v
2= ;Nofg 6= x'Dnf 10= ;'v{]t
3= 8f]Nkf 7= sflnsf]6
4= h'Dnf 8= hfh/sf]6
k|b]z g+= &
1= afh'/f 5= bfr{'nf 9= s}nfnL
2= aemfª 6= a}t8L
3= 8f]6L 7= 88]Nw'/f
4= c5fd 8= s~rgk'/

You might also like