You are on page 1of 41

TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

LỚP
GIẢI TÍCH
12
Chương 2: HÀM SỐ LŨY THỪA, HÀM SỐ MŨ VÀ HÀM SỐ LOGARIT
Bài 4. HÀM SỐ MŨ VÀ HÀM SỐ LOGARIT
I HÀM SỐ MŨ
1 Định Nghĩa
2 Đạo hàm của hàm số mũ
3 Khảo sát hàm số
II HÀM SỐ LOGARIT
1 Định Nghĩa
2 Đạo hàm của hàm số logarit
3 Khảo sát hàm số
tt1

TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Điền vào chỗ trống


𝐱 … 𝒙 𝐥𝐧𝒂𝒙
𝐱

Đặt vấn đề
Câu hỏi 1
Diện tích rừng nước ta năm 2014 là
13,8 triệu ha, giả sử sau mỗi năm diện
tích rừng nước ta tăng thêm x phần
trăm diện tích hiện có. Hỏi sau 10
năm, diện tích rừng nước ta sẽ là bao
nhiêu phần diện tích hiện nay?
Slide 2

tt1 thuy toi, 19/8/2021


tt2

TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu hỏi 2
Anh An muốn mua xe Ford Fiesta trị giá
584 triệu theo phương thức trả trước 150
triệu, còn lại 434 triệu sẽ vay ngân hàng
theo hình thức trả góp hàng tháng 10
triệu với lãi suất 7%/năm. Hỏi sau ít nhất
bao nhiêu năm thì anh An trả hết nợ?

Câu hỏi 3
Năm 2019 dân số Việt Nam có 96,2 triệu
người với tỉ lệ gia tăng tự nhiên là 1,08%.
Hỏi đến năm 2030 dân số Việt Nam là bao
nhiêu nếu tỉ lệ tăng dân số hàng năm
không đổi?
Slide 3

tt2 thuy toi, 19/8/2021


TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

I HÀM SỐ MŨ
Ví dụ mở đầu
Ông A gửi số tiền P triệu đồng vào một ngân hàng với lãi
suất r/năm. Biết rằng nếu không rút tiền ra khỏi ngân hàng thì cứ sau mỗi
năm, số tiền lãi sẽ được nhập vào vốn ban đầu (người ta gọi đó là lãi kép).
Sau n năm, số tiền được lĩnh (còn gọi là vốn tích lũy) của ông A là Pn

Điền vào bảng sau

Sau năm thứ k Tiền lãi (triệu Số tiền lĩnh được (vốn tích lũy)
đồng) (triệu đồng)
𝟏 𝐏. 𝐫 𝐏𝟏 = 𝐏 + 𝐓𝟏 = 𝐏 + 𝐏. 𝐫 = 𝐏 𝟏 + 𝐫
𝟐
𝟐 𝐏 𝟏 + 𝐫 .r 𝟐 𝐏 𝟏+𝐫 +𝐏 𝟏+𝐫 . =

𝐧 𝟏 𝐧
𝐧 𝐏 𝟏+𝐫 .𝐫 𝐧 𝐏 𝟏+𝐫
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

I HÀM SỐ MŨ

1. Định nghĩa
Cho số thực dương . Hàm số 𝐱
được gọi là hàm số mũ cơ số a.
Chú ý .

Ví dụ
VD1. Lấy 3 ví dụ về hàm số mũ

VD2. Trong các hàm số sau, hàm số nào là hàm số mũ? Cơ số là bao nhiêu?
𝐱 𝟏
A. . B. 𝟑 . C. 𝟒
. D. 𝐱
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
Tiết 27: HÀM SỐ MŨ VÀ HÀM SỐ LOGARIT
I HÀM SỐ MŨ
2. Đạo hàm của hàm số mũ Sử dụng định nghĩa đạo
hàm và kết quả trên tính
𝐞𝐭 𝟏
Thừa nhận kết quả: đạo hàm của hàm số 𝐱
𝐭→𝟎 𝐭

Tính 𝐱

Cho số gia tại điểm , ta có:


𝚫𝐱
𝐱 𝚫𝐱 𝐱 𝐱 𝚫𝐱 𝐱

𝚫𝐱 𝚫𝐱
𝐱 𝐱 𝐱
𝚫𝐱→𝟎 𝚫𝐱→𝟎 𝚫𝐱→𝟎

Vậy ta có 𝐱 𝐱
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

I HÀM SỐ MŨ
Ta sử dụng công
Định lý thức 𝐱 𝐱.𝐥𝐧 𝐚

công thức đạo hàm
Hàm số 𝐱
có đạo hàm tại mọi x và 𝐱 𝐱
của hàm 𝐮 để tính
Tổng quát 𝐮 𝐮 đạo hàm của hàm
𝐱

Ví dụ 3
Tính đạo hàm của các hàm số sau:
𝟐𝐱 𝟏 𝟐𝐱 𝟏 𝟐𝐱 𝟏
a) 𝟐𝐱 𝟏

𝐱 𝟏 𝐱 𝟏
𝐱 𝟏 𝐱 𝟏 𝟓
𝟐𝐱 𝟑 𝟐𝐱 𝟑
b) 𝟐𝐱 𝟑 𝟐𝐱 𝟑 𝟐𝐱 𝟑 𝟐

c) 𝐱 Có 𝐱 𝐱.𝐥𝐧 𝟑 𝐱.𝐥𝐧 𝟑 𝐱.𝐥𝐧 𝟑 𝐱


TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

I HÀM SỐ MŨ

Định lý 2
Hàm số 𝐱
có đạo hàm tại mọi x và 𝐱 𝐱

Tổng quát 𝐮 𝐮

Ví dụ 4
Tính đạo hàm của các hàm số sau:
𝐱
a) 𝐱

𝟐𝒙𝟐 𝒙 𝟏
𝟐𝒙𝟐
b) 𝒙 𝟏

𝟐𝐬𝐢𝐧𝐱 𝟒
c) 𝟐𝐬𝐢𝐧𝐱 𝟒
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

3. Khảo sát hàm số mũ

Hàm số 𝐱

1. Tập xác định 1. Tập xác định


2. Sự biến thiên 𝐱 2. Sự biến thiên 𝐱

hàm số đồng biến trên hàm số nghịch biến trên


Giới hạn: 𝐱
, 𝐱
Giới hạn: 𝐱
, 𝐱
𝐱→ 𝐱→ 𝐱→ 𝐱→

Tiệm cận: Trục là tiệm cận ngang. Tiệm cận: Trục là tiệm cận ngang.

Bảng biến thiên Bảng biến thiên


TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Hàm số 𝐱

Đồ thị Đồ thị
y
y y a x

y a
x

a
1
1
a

O 1 x O 1 x
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Tóm tắt nội dung chính của tiết học

Bảng tóm tắt các tính chất của hàm số 𝐱

Tập xác định

Đạo hàm 𝐱

hàm số luôn đồng biến;


Chiều biến thiên
hàm số luôn nghịch biến.
Tiệm cận trục là tiệm cận ngang.

Đi qua các điểm và , nằm phía trên trục


Đồ thị
hoành 𝐱
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
II HÀM SỐ LOGARIT
1. Định nghĩa:
Cho số thực dương khác 1.
Hàm số 𝐚 được gọi là hàm số logarit cơ số a.

Chú ý: Hàm số 𝐚 với điều kiện có tập xác định


.
Ví dụ 1

Lấy ví dụ về hàm số logarit và cho biết cơ số của hàm số logarit đó.


TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
II HÀM SỐ LOGARIT
1. Định nghĩa:
Cho số thực dương khác 1.
Hàm số 𝐚 được gọi là hàm số logarit cơ số a.

Chú ý: Hàm số 𝐚 với điều kiện có tập xác định


.
Ví dụ 1

Lấy ví dụ về hàm số logarit và cho biết cơ số của hàm số logarit đó.


TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
II HÀM SỐ LOGARIT
1. Định nghĩa:

Ví dụ 2
Trong các hàm số sau, hàm số nào là hàm số logarit?
Cơ số là bao nhiêu?
𝟏
A. 𝐱
. B. . C. . D. .
𝐱

Bài giải
Đáp án B
cơ số là
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Ví dụ 3
Tìm tập xác định của các hàm số:
a) 𝟐 b) 𝟑
𝟐

𝐱 𝟏
c) d) 𝟐
𝐱 𝟏

Bài giải
𝟏 𝟏
a) Điều kiện: . Vậy tập xác định
𝟐 𝟐

b) Điều kiện: 𝟐
. Vậy tập xác định .

𝐱 𝟏
c) Điều kiện: . Vậy tập xác định .
𝐱 𝟏

d) Do 𝟐
. Vậy tập xác định
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
II HÀM SỐ LOGARIT
2. Đạo hàm của hàm số logarit:
Hàm số 𝐚 , có đạo hàm tại mọi và
𝟏 𝟏
𝐚 . Đặc biệt:
𝐱 𝐥𝐧 𝐚 𝐱

Tổng quát ta có
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Ví dụ 4
Tính đạo hàm của các hàm số sau:
a) 𝟐

b) 𝟑
𝟐

c) 𝟐
𝟐

Bài giải

𝟐 𝟐𝐱 𝟏
a)
𝐱𝟐 𝐱 𝟏

𝟐 𝟐𝐱 𝟐
b) 𝟑 (𝐱 𝟐 𝟐𝐱) 𝐥𝐧 𝟑

𝟏
c) 𝟐
𝟐 𝟐 𝐥𝐧 𝟐
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
3. Khảo sát hàm số logarit:

Hàm số 𝐚

1. Tập xác định 1. Tập xác định


𝟏 𝟏
2. Sự biến thiên 2. Sự biến thiên
𝐱 𝐥𝐧 𝐚 𝐱 𝐥𝐧 𝐚
hàm số đồng biến trên hàm số nghịch biến trên
Giới hạn: 𝐚 , Giới hạn: 𝐚 ,
𝐱→𝟎 𝐱→𝟎
𝐚 𝐚
𝐱→ 𝐱→
Tiệm cận: Trục là tiệm cận đứng. Tiệm cận: Trục là tiệm cận đứng.
Bảng biến thiên Bảng biến thiên
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
3. Khảo sát hàm số logarit:

Hàm số 𝐚

4. Đồ thị 4. Đồ thị
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bảng tóm tắt các tính chất của hàm số 𝐚

Tập xác định

Đạo hàm

hàm số luôn đồng biến;


Chiều biến thiên
hàm số luôn nghịch biến.
Tiệm cận là tiệm cận đứng.

Đi qua các điểm và , nằm phía trên phải


Đồ thị
trục tung
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
II HÀM SỐ LOGARIT
Ví dụ 5
Khảo sát và vẽ đồ thị các hàm số sau trên cùng một hệ trục tọa độ
𝟏 𝐱
𝟏 và
𝟑
𝟑

Em có nhận xét gì về tính đối xứng


của hai đồ thị trên?

Nhận xét: Đồ thị các hàm số 𝐚

và 𝐱
đối xứng nhau qua đường
thẳng
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bảng đạo hàm của các hàm số lũy thừa, mũ, logarit:
Hàm sơ cấp Hàm hợp
𝛂 𝛂 𝟏 𝛂 𝛂 𝟏

𝐱 𝐱 𝐮 𝐮
𝐱 𝐱 𝐮 𝐮

𝐮
𝐮

𝐚 𝐚
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

B LUYỆN TẬP
I. Bài tập SGK
Bài 1/ 77
Vẽ đồ thị hàm số (giao nhiệm vụ cho các nhóm)
𝟏 𝐱
a) 𝐱
b)
𝟒

Lời giải
𝟏 𝐱
a) 𝐱
b)
𝟒
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

B LUYỆN TẬP
I. Bài tập SGK
Bài 2/ 77
Tính đạo hàm của các hàm số
𝐱 𝟏
a) 𝐱
b) 𝟐 𝐱
c)
𝟑𝐱

Bài giải
a) 𝐱 𝐱 𝐱

b) 𝟐 𝐱 𝐱 𝐱

𝟏𝟎𝐱 + 𝟐𝐱 𝐬𝐢𝐧 𝐱 − 𝐥𝐧𝟐. 𝐜𝐨𝐬 𝐱


𝐱 𝟏 𝟑𝐱 𝟑𝐱 .𝐥𝐧 𝟑.(𝐱 𝟏) 𝟏 𝐥𝐧 𝟑.(𝐱 𝟏)
c)
𝟑𝐱 𝟑𝟐𝐱 𝟑𝐱
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bài 3/ 77
Tìm tập xác định của các hàm số sau
a) 𝟐 b) 𝟑
𝟐
𝟑𝐱 𝟐
c) 𝟏
𝟐
d) 𝟎,𝟒 𝟏 𝐱
𝟓

Bài giải
𝟓 𝟓
a) ĐK:
𝟐 𝟐

b) ĐK: 𝟐

c) ĐK: 𝟐

𝟑𝐱 𝟐 𝟐 𝟐
d) ĐK:
𝟏 𝐱 𝟑 𝟑
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bài 5/ 77
Tính đạo hàm của các hàm số
𝐥𝐨𝐠 𝟑 𝐱
a) 𝟐
b) 𝟐
c)
𝐱

Bài giải
𝟏
a) 𝟐
𝐱

𝐱𝟐 𝐱 𝟏 𝟐𝐱 𝟏
b) 𝟐
𝐱 𝟐 𝐱 𝟏 .𝐥𝐧𝟏𝟎 𝐱 𝟐 𝐱 𝟏 .𝐥𝐧𝟏𝟎

𝟏 𝟏
𝐥𝐨𝐠 𝟑 𝐱 .𝐱 𝐥𝐨𝐠 𝟑 𝐱 𝐥𝐨𝐠 𝟑 𝐱 𝟏 𝐥𝐧𝟑.𝐥𝐨𝐠 𝟑 𝐱 𝟏 𝐥𝐧𝐱
c) 𝐱.𝐥𝐧𝟑 𝐥𝐧𝟑
𝐱 𝐱𝟐 𝐱𝟐 𝐥𝐧𝟑.𝐱 𝟐 𝐱 𝟐 .𝐥𝐧𝟑
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

B LUYỆN TẬP
II. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1

[Mức độ 1] Tập xác định của hàm số 𝐱


A . B .

C . D .

Bài giải
Hàm số 𝐱
có tập xác định .
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 2
𝟐𝐱 𝐱 𝟐
[Mức độ 1] Hàm số có đạo hàm là

𝟐
𝟐𝐱 𝐱 𝟐
. 𝟐𝐱 𝟐 .𝟐𝟐𝐱 𝐱
A B .
𝐥𝐧 𝟐
𝟐
𝟏 𝟐𝐱 𝐱 𝟐
. 𝟏 𝐱 .𝟐𝟐𝐱 𝐱
C D .
𝐥𝐧 𝟐

Bài giải
𝟐𝐱 𝐱 𝟐 𝟐𝐱 𝐱 𝟐
Ta có:
𝟏 𝟐𝐱 𝐱 𝟐
.
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 3
[Mức độ 1] Hàm số nào sau đây đồng biến trên ?

𝟏 𝐱
A . B 𝐱
.
𝟓

𝟏 𝐱 𝟏 𝐱
C . D .
𝟏𝟎 𝟐

Bài giải
Hàm số 𝐱
đồng biến trên khi .
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 4
[Mức độ 2] Hàm số 𝟐 𝐱
có đạo hàm

A 𝟐 𝐱
. B 𝐱
.

C 𝐱
. D 𝟐 𝐱
.

Bài giải
𝟐 𝐱 𝟐 𝐱 𝟐 𝐱

𝐱 𝟐 𝐱

𝟐 𝐱 𝟐 𝐱
.
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 5
[Mức độ 2] Hình bên là đồ thị hàm số 𝐱 𝐱 𝐱

được vẽ trên cùng một hệ trục toạ độ. Khẳng định nào sau đây đúng?

A . B .

C . D .

Bài giải

Do 𝐱 𝐱
có đồ thị tăng nên
và 𝐱
có đồ thị giảm nên .
Với , ta thấy . Vậy .
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 6
[Mức độ 1] Tập xác định của hàm số 𝟓 là

A . B .

C . D .

Bài giải
Hàm số 𝟓 xác định khi .
Vậy tập xác định của hàm số là
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 7
[Mức độ 2] Tìm tập xác định của hàm số 𝟐 .

A . B .

C . D .

Bài giải

ĐKXĐ : 𝟐
.
Vậy tập xác định của hàm số là
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 8
[Mức độ 2] Đạo hàm của hàm số 𝟐

A 𝟐
B 𝟐

C 𝟐
D 𝟐

Bài giải
𝐮 𝟐𝐱
Áp dụng công thức ta có
𝐮 𝐱 𝟐 𝟐𝟎𝟐𝟏
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Câu 9
[Mức độ 2] Có bao nhiêu giá trị nguyên của tham số
để hàm số 𝟐
có tập xác định là ?

A . B .

C . D .

Bài giải
ĐK để hàm số có tập xác định là : 𝟐
.
𝟐
.
Mà .
Vậy có giá trị nguyên của thỏa mãn yêu cầu bài toán.
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN
Câu 10
[Mức độ 3] Cho các số và . Đồ thị của các hàm số
𝐚 𝐛 và 𝐜 được cho bởi hình vẽ
Mệnh đề nào dưới đây đúng

A . B .

C . D .

Bài giải
Từ đồ thị ta thấy hàm số 𝐚 𝐛 đồng biến
và hàm số 𝐜 nghịch biến
và .
Mặt khác, với ta thấy 𝐚 𝐛
𝐱 𝐱 .
Vậy .
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bảng tóm tắt các tính chất của hàm số 𝐱

Tập xác định

Đạo hàm 𝐱

hàm số luôn đồng biến;


Chiều biến thiên
hàm số luôn nghịch biến.
Tiệm cận trục là tiệm cận ngang.

Đi qua các điểm và , nằm phía trên trục


Đồ thị
hoành 𝐱
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bảng tóm tắt các tính chất của hàm số 𝐚

Tập xác định

Đạo hàm

hàm số luôn đồng biến;


Chiều biến thiên
hàm số luôn nghịch biến.
Tiệm cận là tiệm cận đứng.

Đi qua các điểm và , nằm phía trên phải


Đồ thị
trục hoành
TOÁN THPT PPT TIVI - DIỄN ĐÀN GIÁO VIÊN TOÁN

Bảng đạo hàm của các hàm số lũy thừa, mũ, logarit:
Hàm sơ cấp Hàm hợp
𝛂 𝛂 𝟏 𝛂 𝛂 𝟏

𝐱 𝐱 𝐮 𝐮
𝐱 𝐱 𝐮 𝐮

𝐮
𝐮

𝐚 𝐚

You might also like