“INTIQ KALLPAN”

Huk huch’uy urquq qayllaynpi, Luisituq wasin kasqa, sach’akunamanta tarpuykunamanta muyurisqa.
Intitaq manchay k’anchayninwan rikhurimushasqa, Luisitutaq ñak’ayta ñawinkunata kicharisqa.
_ Sut’iyamunña, manaña laqhayay kanñachu _ nispa tuqurisqa _ utqhayta wakichikunay tiyan, ashkha
ruwaykuna tiyapuwayku, mana luzniyku kanchu, laqhayaypi watiqmanta rikhurishayku _ Chayta nispa
utqhayllata wakichikuspa yachay wasiman ripunanpaq.
_ Imaynalla wawakuna _ (yachachiq nirqa)
_ Walliqlla!!!_ (tukuy yachakuqkuna kutichirqanku)
_ Yachachiq, yachachiq _ (nispa Luisito qaparispa)
_ Niway Luisitu _ Yachachiq. Imaynata kay laqhayayta chinkachisunmanri? sayk’usqaña kani, kay
wilata sapa ch’isi hap’ichiyta, ñawikunay nanawan, mana sumaqta ñawiriyta, nitaq ruwakunayta
ruwayta ch’isin ch’isin atinichu. Nuqa munayman intita ch’isisnintintawan k’anchananta. (Nisqa Luisitu)
_ jajajajaja_ (Tukuy asikunku)
Ama asikuychikchu, _ (Yachachiq nisqa) _ Chay atikunmanmi, (yachachiq nisqa) Chay mana
atikunchu ¿imaynata inti ch’isin k’anchamunmanri? _ (Yachakuqkuna nisqanku asikuspa)
_ Nuqa mana intita ch’isintin qhipakunantachu nisaykichiq, ichapis intiq k’anchaykunanta hap’ispa
apayachasunman, luz kapunawanchikpaq, chayqa “energía solar” nisqa sutikun _ (Yachachiq
kutichirqan).
_ ¿Energía solar? _ ¿Imaynata intiq k’anchayninta luz nisqaman kutichisunmanri?, ¿Imaynata chayta
ruwasunmanri? chayta… _ (tapurqan Luisito manchay kusisqa)
Ancha tapukuykunata jukllapi ruwasawanki, mana chaqrukunaykichikpaq, uchhikamanta uchhika
kutichisaykichik _ (yachachik umachayta qallarisqa) _ Kay tecnología nisqa rikhurimusqanmantapacha,
tukuy imata ruwayta atisunman, intiq kallpantapis jap’isunman.
_ Imawan chayta ruwasunmanri? (Nisqa Luisitu) _ Chaypakqa, “Panel solar” nisqa intiq kallpanta hap
´ikun, chaytaq huk batería nisqaman hunt’akun, chay kallpawantaq ch’isisnin k’anchakusunman, kayqa
“sistemas fotovoltaicos” sutikun. Chaypis mana chayllapaqchu, waq sistema termosolar nisqapis kan.
_ ¿Imataq sistemas termosolares? _ (tapurqa Luisito)
_ kay sistema nisqaqa intiq k’anchayninta k’ajayman kutichin, kayqanwan yakutawan, wayrachatawan
q’uñichinchik. Nuqanchik yaku q’uñi munaspaqa, batiyapi yakuta hawaman ruphayman urqunchik,
chaypitaq chay yakuta q’uñirichinchik ahina kayqa. Chantapis kaywanqa wayk’uyta atisunman.
_ chayhinapuniri (waq wawa nisqa)
_ Hinallatataq chiriyapun yachachiq _ (huk warmi wawa nirqan)
_ Mana chiriyananpakqa kay sistemas termosolares nisqa kasan.
_ Ah ah ah, chaywanqa chiri mit’a chayamuqtin, q’uñi yakuwan mayllakusunman ah (manchay kusisqa
luisitu nisqa) _ chaynapis luz wasiypi kanman, ch’isisnintaq niña wilata hap’ichiymanchu _ (manchay
kusisqa luisitu))
_ Radiutapis uyarisunman_ (warmi wawa nirqa)_ tusurinanchikpaq_ (tukuy asinku) _ Teletapis
qhawarisunman_ waq wawa nirqa.
_ Ari, chaykunata ruwayta atisunman, kay sistema fotovoltaico nisqawan, intiq kallpanwan, chaypakqa
nirqaykichikhina, huk panel solar, huk batería, huk regulador nisqatawan rantinanchik tiyan.
_ ¿Imapaq chaykunari? _ (tapurqa Luisito)
_ kay panel solar intiq kallpanta, energía eléctrica nisqaman kutichin, batería nisqapi energía eléctrica
nisqata hallch’anchik, regulador nisqataq mana batería phatananpaq nitaq electricidad nisqa
ch’usaqyananpaq _ (umachan yachachik)
_ Uy, ¡kayma kusa kanman!, _ (Luisito nirqa) _ tatakunayman willarisaq, manaña laqhapi ch’isisnin
kawsanaykupaq.
Walliq pacha Luisitu, chayta willariwanki imatachus nishanku _ (yachachik kutichirqan)
_ Ahinata ruwasaq yachachik_ (campana waqarin).
Tukuy ripunku, luisitutaq t’ukurispa khipakurqa, imakunatachus kay tecnología nisqawan ruwasunman,
“intiq k’anchayninta electricidad nisqaman kutichisunman kasqa” chayta umachakuspa wasinman
ripusqa.
TAPUYKUNA:
Pin ancha tapukuyniyuq kay qillqapi kasqa?
…………………………………………………………………….
Imamanta yachachiqninwan
rimanku?........................................................................................................
Imamansi tukunman inti
kallpa?..................................................................................................................
Imawan Luischa
sayk’usqa?.......................................................................................................................
Imas chay inti electricidadman
tukuchiy?....................................................................................................