TUPUY TUKUY

LENGUA INDIGENA U ORIGINARIA V

SUTIYKI: Jackelin osores urpay
……………………………………………………………………………………………
ÑIQI: qanchis
…………………………………………………………………………………………….
PACHA:
…20-06…2021………………………………………………………………………….
TKUYKUNA.
1. COLOCA A SU COSTADO EL NOMBRE DEL ADJETIVO CORRESPONDIENTE.
Allin: calidad_____________________ kay sara mama allin kasqa yanunapaq.
Achka: cantidad____________________achka runakuna tarikunku hatun raymipi.
Kusa:_calidad_____________________ Maria rantin kusa sarakunata hatun sallqapi.
Pisi: cantidad_______________________ pisi allpata quykusqaku juancituman
chacranpi.
Chuya: calidad _____________________chuya hawas qamun wasiyman rantikunaypaq
huanta llaqtapi. 
Chiqap: cantidad ___________________ chiqap kasqa churiki yanqa rimaq.
Qanra: calidad _____________________ qanra yakuta upyanki Mario.
Chay tukuy: cantidad________________
Sumaq: calidad ____________________ sumaq wayta pukanirikuq kasqanki.
Llasa: cantidad _____________________
Millay calidad______________________ kay qanukusqaykiqa millay sara cupita
rurasqanki.
Sampa: cantidad ___________________ llumpay sampa wawa kasqa juanitupa
churinqa.
Aslla: cantidad_____________________Juana rantikun aslla sarata Marilu rantikun
achkata.
2.- DESCRIBE EL PAISAJE USANDO LOS SIGUIENTES ADJETIVOS: Iqu,
qari, manchatiku, allin runa, laha, yarqay, qilla, apu, wakcha, llalla, chiqap, qacha,
chuya, saqra, llullu, charki, wira, saqisqa, miski, sinqa, llampu, awqa, wiqru

Maria yachasqa huk qari turinwan llumpay iqu

kasqa turin wakcha runa hina yaqalla wakchatukuq. Chiqap rimaykunata rimaq payqa
mana imatapas manchakuspa.
Allin runa kasqa mikuysapa huk punchawsi yarqay qapirusqa hinaptinsi rosacha ñañan
kasqa hinaptin payta kamachiptinku qilla kaspa mana risqachu.
Chayna purichkaptinsi apu rimayta qallaykusqa qami rosacha kanki wakcha runa
aylluykipas chayna manachu kay miski urupa miskinta mukuwaq chayqa qacha manam
allinchu ñuqa mikunaypaq nisqa aputaqa. Manam chuya chuyam hinaptinsi
rikuriykamusqa huk saqra runa payqa pawaspa mana atistinpas rinka rinkayllañas
chayna rinkachkaspas Ciqa nisqanta saruruspa wiqru hina pa purisqa saqisqa hina
chayna wiqru chayarusqa turinpaman hinaptinsi nakachkasqaku wira wakata charki
ruranankupaq.

3.-ESCRIBE UN TEXTO DISCURSIVO NARRATIVO EN LENGUA INDÍGENA

Kay pachapi yanapanakuna maynaña chiqninakuspapas mana qawanakunachu

yanqaqa kay iskay warmakunaqa qawaylla qawan. Tanqanakuptinku mana
yanapaykuspanku manapas paykunata llakikuykunata tarirunqachi.

4.-KAY WASITA QAWASPAYKI, HARAWITA QILLQAY.

Sumaq wasi
Kay punkunta qaykumuq mamay
Sumaq wasita qawaykuspa chaykuna kanan tukun
Imanisparaq mamallay purin kay wasiypa punkunta
Ruyaq wiqintin qamaw chay tawa cuchuta hinaspa maskawan.
Kananmi chay wasiypi llakisqa tiyani kutimunanta qawaspay imatataq ruwaykuyman
Kaynaña rurakuna qawaptin wiqiyta qamanku asikunku
Asiqta qawawanku rimanku yaqakunata.
Kay wasiymi yachan llakiykunata
Rimaspaqa rimarunmaña ichapas llakipayawanman.
5.-Observa y escribe un texto discursivo instructivo.
Puntata allpata uchkuna hinaspa rumikunata qunichina unayta chaymanata
rumikunata qurquspa hinana aychata.
Chaymanta papata hawasta camote choclo nisqanta .
Humitata pintusqata hinana.llapanta hinaruspa saqina huk pachata mana
chayaptin pampaqkunata llakikuy qapin chayaruptin allin kusa suerte nisqantas
yachan pachamanca rurayninchik.

Pachamanca

Yaykuqninkuna

Choclo

Humita

Hawas

Papa

Camote

Waka aycha ;wallpa aycha ;cuchi aycha

Miskiqnin

Wakatay

Aqo

Culantro

Espinacaca

Kachi