Proektiranje I Urbanizam - II - MAK - PRINT - WEB

дипл. инж. арх.
Весна Трпковска
2
II
-
- -
Скопје, 2013
Рецензенти: д-р Валентина Жилеска - Панчоска, дипл. град. инж.
редовен професор на Градежен факултет, Скопје
Урим Мејзини, дипл. град. инж.

наставник во СГГУ Здравко Цветковски, Скопје
Ружица Јосифовска, дипл. инж. арх.

Лектор: Матилда Саздова,

советник-лектор во ЈП Службен весник на РМ
Коректор: Весна Трпковска, дипл. инж. арх.

Компјутерска
обработка: Весна Трпковска, дипл. инж. арх.
Корица: Весна Трпковска, дипл. инж. арх.

Давчевски Стоиле, графички дизајнер МагнаСкен, Скопје
Лектор: Матилда Саздова
Компјутерска
обработка: Авторот
Издавач: Министерство за образование и наука за Република Македонија
Печати: Графички центар дооел, Скопје
Тираж: 43
Со решение на Министерот за образование и наука на Република Македонија

бр. 22-5312/1 од 30.11.2010 година се одобрува употребата на овој учебник.
CIP - Каталогизација во публикација

Национална и универзитетска библиотека “Св.Климент Охридски” , Скопје
711:72.012 (075.3)
ТРПКОВСКА, Весна
Проектирање и урбанизам 2 за II година за градежно-геодетска струка
: архитектонски техничар / Весна Трпковска. - Скопје: Министерство за
образование и наука на Република Македонија, 2010, - 137 стр. : илустр. ; 30 см
Библиографија: стр. 136
ISBN 978-608-226-171-3
COBISS.MK-ID 85429770
СОДРЖИНА
стр.
1. Човекот како основна мера во проектирањето..............................................................3
2. Зависност на димензиите на човекот и просторот.....................................................5
3. Основни поими за проектирањето .....................................................................................7
4. Проектна документација ......................................................................................................8
5. Услови за проектирање – природни услови ........................................................................21
6. Создадени услови ......................................................................................................................23
7. Елементи на проектирање....................................................................................................33
8. Просторна и функционална организираност на живеалиштето..............................34
9. Прозори .......................................................................................................................................34
10. Врати ..........................................................................................................................................37
11. Ѕидови ..........................................................................................................................................40
12. Подови .........................................................................................................................................41
13. Плафони......................................................................................................................................42
14. Модуларна координација.........................................................................................................43
15. Функционални групи на просториите и на просторот во станот...........................46
16. Поставеноста на просториите во станот....................................................................47
17. Големината на становите ...................................................................................................48
18. Групирањето на санитарните блокови.............................................................................50
19. Светлечки и грејни тела во станот...................................................................................51
20. Анализа на просториите во станот .................................................................................53
21. Елементи за комуникации......................................................................................................83
22. Проектирање на индивидуални семејни куќи ....................................................................103
23. Слободностојни семејни куќи................................................................................................104
24. Двокуќи........................................................................................................................................116
25. Куќи во низа................................................................................................................................118
26. Атриумски куќи ........................................................................................................................120
III
ПРЕДГОВОР
Учебникот кој е пред вас обработува материјал кој се е според наставната про-
грама по предметот „Проектирање и урбанизам" за II год. за образовниот профил,
архитектонски техничар, од градежно-геодетската струка, од 2006 година.
Обемот на изнесениот материјал е според предвидениот број на часови за одделни
наставни содржини, а внесени се и одредени дополнувања кои ќе придонесат за подобро
разбирање и изучување на материјалот.
Целта на наставата по предметот проектирање и урбанизам е ученикот да се
оспособи самостојно да може да ги чита и користи проектите во сите фази на проек-
тирањето, да ги препознава различните просторни облици на архитектонските објек-
ти како и да ги воочува неправилностите во готовите проекти.
Со изучување на содржините од предметот, ученикот ќе се запознае со основните
елементи на проектирањето, видовите проекти и нивните содржини и ќе се оспособи
да чита идејни и главни проекти и планови.
Во учебникот се застапени голем број примери со цртежи што ќе овозможат
учениците да ги идентификуваат различните видови објекти и правилно да расудуваат
и да ги анализираат предвидените елементи на проектирање кај готовите проекти.
Со овој учебник, авторот се надева дека ќе придонесе учениците успешно да ги
разработуваат и графички да ги претставуваат основните групи простории на ста-
нот и да се запознаат со видовите индивидуални семејни куќи.
Се надевам дека изнесениот материјал од предвидените наставни содржини и
објаснувањата кои ќе ги дадат предметните наставници ќе придонесат предметот да
се прифати со интересирање што ќе гарантира успех во неговото понатамошно
изучување.
Авторот
IV

1. %& ' ('

)' )&)'*&
a

! :
! ! !
! " ;
! -
-
" !
# ! $

!
.
Човекот како основна мера во проектирањето
&'&(' +,'
1. %
! "
1.1. Основни принципи при проектирањето

1.2. Зависност на димензиите на човекот и
просторот
1.3. Основни поими за проектирањето
1.4. Проектна документација
2
1. %& ' (' )'

)&)'*&
„архитектура“ -
„архитектон“ „главен мај-
стор“ (архос = , тектон = ).

, , :
Архитектурата е наука украсена со
плодо-вите на многу науки и сестрано
образование. Архитектот треба да биде
човек надарен од природата и научно
образован, бидејќи дарба без наука и наука
без дарба не можат да да-дат комплетен
Пропорции на човекот - мајстор.
Витрувијански човек , ,
-
, -
: , , , ,
, .
архитек-

турата е активност на човекот која има
за цел да проектира згради (објекти), архи-
тектонски композиции и комплекси кои ќе
ги задоволат социјалните и идејноумет-
ничките потреби на едно општество.
1.1. ! ! ! ! "

!
:
9 ;
9 ;
9 ;
9 ( ).
Функционалност –

:
" , , ,
, , . ,

-
, -

.
Функционалноста подразбира потребен

број и големина на простории и простори и
нивна правилна поврзаност, соодветно на
видот на објектот.
3
Конструкција –
, #
$ " nego. $
правилен избор на конструкци-
јата во зависност од видот на објектот.
% $ -
,
" -
.
Економичност – -
, -
,
минимална употреба на материјални
средства, но никогаш не на штета на
функцијата и конструкцијата. -
-
-
"
.
Естетика (обликување) – -

,
основните естетскообликовни квалите-
ти, но без да се занемарат функционални-
те, конструктивните и економските ба-
рања.
&
, -
-
# . ' " -
, ,
$ .
-
,
.
" -
$
-
.
& #

-
$
: пропор-
цијата, размерот, ритамот .
*#
" , -
# , -
, # -
: %-
, + , * /
.
4
-
-
, " , -
.
#, -
$
.
-

.
1.2. /
!
0# -
. ,
",
" ,
.
, -
, -
, , ,
.

! ,
-
: , .
1 ди-
мензија, за простор и просторност. -

-
. -

" -
".
2 ,

" " -
-
$ " , " .
-
" # $ -
. '
$
$ -
.
3 " доживувањето на
просторот,
, , , -
, -
.
1

0 , * 4 , 3
% , ' .
5
, -

" "
.
/ ' )', )'/ %
6
1.3. ! ! "
1

брзо, евтино, трајно убаво, $ -
. ,
"
. ,
, -
" .
Проектирањето претставува врвен ми-
словен процес во кој смислено се оформува
просторот.
*#, -

.
, #
.
"
,
,
. ,
, -
.
7
5 -
" , "
: основи, пресеци, изгледи (фасади) пер-
спективи. "
$ " , -
"$ -
.
1.4. #

, , , -
,
: , -
, , -
.
+ -
$
.
нивото , проектот
" :
– ;
– ;
– .
намената, проектот "
:
– ;
– " ( );
– ;
– $
–
.
-

-
, -

.
!

( ). -
, - -
-
.
+ -
:
– податоци за градилиштето;
– податоци за објектот;
– инвестициска сума на објектот.
8
Податоци за градилиштето
"
-
. ,
" ситуациски цртеж
-
:
градежна зона –
,

;
големина на градилиштето – -
, " -
-
-
;
висински односи на градилиштето –
,
;
нивото на подземните води и геолошкиот состав
на земјиштето;
постојната и новопроектираната канали-зациска,
водоводна и електрична инсталација;
постојните и идни сообраќајни врски со
градилиштето;
положбата на градилиштето -
-
.
"
1:2000, 1:1000, 1:500,
.
Податоци за објектот
, :
намената на објектот
;
" : , -
, , .; -
" #

" организациска шема на технолошкиот
процес;
висината на објектот и бројот на катови
"
. ' ,
-
;
конструкцијата на објектот, проветрувањето,
осветлувањето загревањето;
"

.
9
Инвестициска сума на објектот

"
.
!
-
, -
" .

идејна скица
" 1:200.
-
"
$ .
, -

,

: -
, , ,

.
3

.

идеен проект.
Идејниот проект е збир на меѓусебно

усогласени графички прикази и документи
со кои се утврдуваат основните облици,
функционални и технички решенија на
градбата и нејзината поставеност на ло-
кацијата.
2

1:200 1:100, -
. , основите
.
пресеците , -
" . ,
изгледи – фасади (
) перспективи ( -
) .

, урбанис-
тичка согласност,
.
10
2 " :
технички опис – "
;
ситуација – ;
цртежи – , ;
предмер и проектантска пресметка
на градежните работи.
Технички опис – " -

,
$ -
.
Ситуциски план – ( .1), -
1:200; 1:500; 1:1000, -
.
,
" , , ,
, ,
.
. 1
Цртежите основи -

, пресеци -
фасади ( ) -
1:200; 1:100 1:50
.
Основи – ( . 2) Тоа се пресеци низ секој кат на

објектот со замислена хоризонтална рамнина
низ прозорците и вратите со поглед надолу.
-
, : -
, ,
.
11
. 2
-
< , -
.

,
" ,
. 3 #

.
-
, .
,

.
:
= 21 2
–
, -

-
.
-

, -
: !–!, >–> . : 1–1, 2–2 .
"

r 0,00. %
-
+1,20 .
1 -
" -
" ,
.
12
. 3
Пресеци – ( .3) Тоа се цртежи на пресеци низ

објектот со замислени вертикални рамнини кои да-
ваат слика на катовите по вертикала од визбата до
покривната конструкција.

. -

,
. -

r 0,00.
. -

"
.
. 4
Фасади – ( .4) Тоа се цртежи во кои се црта над-

ворешниот изглед на објектот од сите четири
страни, со сите делови и детали без разлика дали се
во рамнината на фасадниот ѕид или не.
"
$ -
.

, #
"
.
, "
( -
) (- ).
13
Предмер и проектантска пресметка на

градежните работи – -
$ -
,
–
3 ; <
– 2 3
. -
" ( ),
" .
3 -

-
2
" 1 .
0 ! ( ! )
( "-
. 130 28.10.2009 .),
основен проект.
Основниот проект е збир на меѓусебно

усогласени проекти со кои се дава технич-
ко решение на градбата, поставеност на
градбата на локацијата и исполнување на
основните барања на градбата.
-

:
Архитектонскиот проект "
" -
– .
1 ,
, 1:50 1:100, -

1:10; 1:5; 1:2, 1:1. -
1:200 1:500
.
– Предмерот и пресметката ", -
,
$
.
Градежниот проект (статичка прес-
метка) " " -
-
.
Проектите за водовод, канализација,
греење, електрика, сообраќај .
14
,
-
, " одо-
брение за градба "
.

.
7 !
-

" -
. 2 -
.
1 " .

:
– палирски планови и
– планови на оплата и детали.
Палирскиот план -

-
,
1:50. "

.
Цртежите на деталите

.
1:10; 1:5 1:1.
'

.
Перспективен изглед на објектот
15
Надворешни изгледи на објектот од сите четири страни
16
/!:
9 ' #

! 7# -
! 8 ! 7
.
9 ! ! :
9 , # , -
.
9 = ! 7 ! 7
7 # !
! !
7# .
9 # ! 7 ! -
" # 8 7 -
7 7# !
7# .
9 ! 7 -
" ! !
! 7 # ,
> 9# # .
9 ! 7 > "
! ! # , .
9 # 7 7
!
.
9 " ! -
! # 9 !
! ! 7 .
9 ! ! 9 !
! : , ! ,
(9 ) ! ! .
9 # !
7 ! , 7 , ,
! .
9 ! 7-
" ! -
> , 7#
7# .
9 7 :
! ! , ! ,
! 7 ! .
9 " ! 7
# .
9 ! 7
# .
9 # ! : ! ,
#, ! ! -
! .
9 ! ! 7-
! .
17
9 0 ! : 9

, 9 , ,
#, " .
9 7 ! 7
! 7 7# .
9 7 ! :
! ! ! !
.
Примери на графичка обработка на перспективи
18

2. (, /' )&)'*
a

! :
! : ,

# ;
" !
"
! ;

! ;
! ! -
" , ! " , !-
" > ;
Услови за проектирање
&*!%! D&02'!
2. 5
2.1 . Природни услови

2.2. Создадени услови
20
2. (, /' )&)'*
2.1.

1
-
: ,
,
(" , ).

: климатските услови, гео-
графската положба, релјефот, струењето на
воздухот и макро и микроклимата.

1
"
-

$ . > $
, -
, -
, -
" , $
# .
0 9 ! 7
! #

-
. ' -
-
:

, " , -

. -

. 5 .
& " -

" осончува-
њето ориентацијата -
.
" .
.
#

.
# –
"
( . 5).
21
) # 9
: -
, , , , -
, .
( "
-
.
" , -
, ,
.

" . . ружа на вет-
. 6 рови : , -
( . 6).

Макроклима – -

.
Микроклима – ,
.
-
. : , "
, , , , "-
, -
, .

-

$ .
" !
1 $ -

.
, -
-
.
Инсолацијата (осончаноста)

. %
.
# -
, , -
.
-
#
. , -
.
22
F" $ -
# -
, #

( . 7).
. 7
Пријатното и удобно чувство во одредени

услови на температура, влажност, движење
на воздухот и сончева радијација се вика
конфор.

-
.
-
.
-
H
(, , " ,
, .)
17,05{ 23,55{ .
2.2. (

-
,
$ "
" -
. ' <

. " , -
.
$
" : осветлување,
проветрување, затоплување заштита од
сонце.
23
Осветлувањето

.
, , " -
. 3 -

, -
.
Проветрувањето "

. -

.

:
, , , . -

, "
.
Затоплувањето
$ -
,
.
,
(" ),
-. -

. *
.
,
-,
:
– Локално греење
.
– Централно греење –

( )
.
– Климатизација –
.

.

,
"
. %
: , ,
$ .
24
Заштита од прекумерна сончева радија-
ција
,
.

:
– стреи балкони ( . 8);
– брисолеи –
. 8 ( . 9);
– ролетни – , ( .
10).
. 9 .10
/!:
9 # "

! .
9 ! !
9 9 > .
9 , #
.
9 9 # 9 ,
! 7 , , !
# , "
.
9 ( # ! # 7 7
! ! 7 .
9 "
> .
9 9 ! # 7
! , ,
" ##.
9 0 9 (!#
17,05{ ( 23,55{ (.
9 ( #
" ! " :
" , ! " , !"
> .
25
9 " 7 7 !
! .
9 ! " > !
! .
9 > ! " > !
! # ! " .
9 / !" ! >
! " , "
# .
9 /> ! # >
7,
7 , !
! .
26
& II
I !
I ! :

Упатство: . 3
" &, " .
1. ( 1 ) ( ) .

&
2. ( 1 ) ( ) 2 " " .
&
3. (1) ( ) 1 "
.
&
4. ( 1 ) ( ) * , .
&
II ! :
Упатство:
# .
1. ( 4 ) ( )
!. 1 _____
>. _____
. I _____
+. _____
III ! :

Упатство: 3 . '
, $ .
1. ( 3 ) ( ) J :_________________________

____________________________________________________________________________
2. ( 3 ) ( ) K ? ______________________________________________
____________________________________________________________________________
3. ( 3 ) ( ) " : ____________________________________________
____________________________________________________________________________
4. ( 3 ) ( ) :
____________________________________________________________________________
5. ( 3 ) ( ) % ? _____________________________________
____________________________________________________________________________
6. (3) ( ) ' _________
____________________________________________________________________________
7. ( 3 ) ( ) + : _______________________________________
8. ( 3 ) ( ) K ? _______________________
27
IV ! $ :

Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) :

)
)
) $
2. ( 1 ) ( ) + :
)
)
)
3. ( 1 ) ( ) I " :
)
)
)
4. ( 1 ) ( ) :
)
) <
)
1 1 2 3 4 5
> 0 – 17 18 – 22 23 – 27 28 – 32 33 – 36
28
& II
II !
I ! :
" &, " .
1. ( 1 ) ( ) 2 .

&
2. (1) ( ) *
.
&
3. ( 1 ) ( ) .
&
4. ( 1 ) ( ) + .
&
II ! :
Упатство:
# .
1. ( 4 ) ( )
!. 2 _____
>. /" , _____
. * _____
+. * ___
III ! :

, $ .
1. ( 3 ) ( ) 2 " :_____________________________________________

____________________________________________________________________________
2. ( 3 ) ( ) I
____________________________________________________________________________
3. ( 3 ) ( ) : ______________________________________
____________________________________________________________________________
4. ( 3 ) ( ) ' : ________________________
____________________________________________________________________________
5. ( 3 ) ( ) % ? _____________________________________
6. ( 3 ) ( ) 1 _______________________
____________________________________________________________________________
7. ( 3 ) ( ) : ___________________________________
____________________________________________________________________________
8. ( 3 ) ( ) ' "
____________________________________________________________________________
29
IV ! $ :
Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) " :

)
)
)
2. ( 1 ) ( ) 2 :
)
)
)
3. ( 1 ) ( ) 1 " :
)
)
)
4. ( 1 ) ( ) :
)
)
)
1 1 2 3 4 5
> 0 – 17 18 – 22 23 – 27 28 – 32 33 – 36
30

3. ,& '
)&)'*&
a

! :
-

" ;
! -
: ! , , E,
! !9;
!
! ;
9 -
" ;
!# 9
!;
!
, !
# 7 ;
9 ! # ! -
;
-
#;
!# "
;
9 ! " -
;
Елементи на проектирање
&*!%! D&02'!
3. &
3.1. Историски преглед на домувањето

3.2. Просторна и функционална
организираност на живеалиштето
3.2.1. Модуларна координација
3.3. Функционални групи на просториите и
просторите во станот
3.4. Елементи за вертикална комуникација
32
3. ,& ' )&)'*
3.1. ! "
M " -
. -
,
" -
" , -
.
Земјанка на локалитетот Меса
Верде, САД
, -
-
. 13 . -
, – пеште-
рите. ,
"
, земјанки ( . 13).
1 $ "
. " -
, -
.
, соеницата -
Соеница во Мјанмар
( . 14). a
, , -
, -
, " .
"
#
ѕидана куќа
( . 15).

I
.
" :
, , ,
,
. 14
, è
( . 16).
. 15
. 16
33
3. 2. 9
>

"
"
.
Прозорците служат за заштита од над-
ворешните влијанија, осветлувањето, про-
ветрувањето и визуелната поврзаност на
просториите со природата.
:

1. " – прозорска рамка
2. " – прозорски крила
( . 17).
% , " -
, ,
. 17
.
"-
" $
, "
" .
PLAFON
POD
. 18
. 17
' -

банк. > -
" , -
" -
, -
.
# парапед
. 19 ( .18 .19).
34
D
" . 20
. 20
.20

.
, , ,
, " . <
стаклени ѕидови -
-
( .21).

. 21 " 50, 75 80 – 85 ( . 21, 22).
( ), -

90 100 ( . 22).
, 125 130 ( . 23).

, -
160 180 .
. 22 ( ) -

" -
. -
–
надсветла ( . 24).

. K

. ,
, :
.23 ;
;

$ .
* -
60 . -
( ), -
< .
. 24
35
!
Според начинот на отворање,

:
–
( . 25);
–
( . 26);
–
( . 27);
– "
( . 28).
Според материјалот

, :
–
– .
Според начинот на застаклување, -

:
– ;
– ;
–
.
. 25
. 27
. 26 . 28
36

"
" -
-
# .

, , ,

.
" ,
Внатрешна :
врата надворешни врати
внатрешни врати.
Надворешна
врата
Надворешните врати "

. -
-
.
' "
.
, -
. 29
$ -
.
Внатрешните врати
, -

, ". %
,
-
< 8 , ( . 29 ).
' . 30 "
"
,
.
,
,
#,
( .31).

"
.
. 30
. 31
37
! $
, $
$ ( .
32 ).
Според отворањето,
леви, десни
. 2
. % ,
? ( . 33).
:

" <
– рамка – 2 ( . 34);
. 32 "
– крило – 1 ( . 34).
, "

:
– –!
– –>
– –
– –+
– – 3
– - – N
– " < – &
. 33 – – O
– – ( . 34).
/
. 34
38
M ( . 34 – &)
подвижни ѕидови. ,
, " -
$ . ' ,
"
.
1
-
, -
# $ .
$ -
. -
, -
.
, -
:
: 61, 71;
81,91 ;
: 121 141 ;
210 .
,

:
$
– 90 – 105
– 120 – 180
90
80
70
D 60
60
Материјал -

, ,
.
' $ "
-
,
.
-
: - , - -
.
'
" 35.
. 35
39
"-
36.

" – 2.
( ),
, " . !
, .
K – столарска светла ширина;
– столарска светла висина;
– столарска ознака.
J
Ѕидовите се вертикални конструкции кои

го ограничуваат просторот по должина и по
. 36 ширина.
, <
(, , ,
", .) , -
, -
.
E
оптоварувањето, :
– <
– < .
положбата во објектот, :

– < ;
– < ;
– < ;
– < ;
– < ;
– < ;
– < .
начинот на изведба, :

– < < ;
– <
– " < .
материјалот :

– < ;
– < ;
– < ;
– < ;
– < ;
– <
– < .
40

Хоризонталните површини кои се од гор-

ната страна на меѓукатните конструкции
и по кои се оди, се нарекуваат подови.
"
-
, "
, . .
,
# .
:

лице на подот –

подлога на подот – $

, -
. % $
, -
Под од керамички плочки .
!
,
.
,

,
:
Под од паркет ладни подови – :
, ;
полутопли подови – :
, ;
топли подови – : -
, , .
-

Под од таписон
,
.
, -

$ :
звучна изолација – ,

, , .
топлинска изолација – " :
, , .
хидроизолација (заштита од влага) –
, , ,
.
41
:
подови со спојници (фуги) – ,
, , ;
, , ,
, . ( . 37);
подови без спојници(намази) – ,
, , . ( .
38);
превлеки – ,
.
9
Хоризонталната површина од долната

страна на меѓукатната конструкција се
нарекува плафон.
* -
#-
. 1 "
( )
( #-
).
2
-
. /
", -
. 37
.

-
, " ,
, , " .
2
-
, " -
( -
) .
-
# -
, " :
. 38 # ( .39);
# ( .40);
( . 41).
. 39 . 40 . 41
42
3. 2 .1. #
модулот ( )
" . -
+ ( -
)

#
( -
).
1
-
.
', -
" "
-
, -
" -
,
.
* "
-
,
-"

.
Модуларната координација претставува
координација на градежните елементи и
склопови со помош на една мера која се
нарекува основен градежен модул.
D

" .

( ) " , 1966
., , 2
# основен
градежен модул 1М = 10см
( .42), 1*=10,16
. 42 = 4'' ( ) - .
,

.
Проектантски модул
+

. ,
. 43 " -
3* = 30
( .43).
43
* , -
6 М = 60 см 12 М = 120 см.
-
" -

" .
Конструктивен модул

. 44 ,
-
. ! 60,
" -
" -
( . 44).
:
3,60, 4,20, 5,40, 6,00 , #
0,60 .
Конструктивниот модул
-
#
.
1 M = 120 –

3 M = 360 –
. 45 –

44
/!:
9 > 7 :
, .
9 > -
> , " , ! "
! ! .
9 : ! –
! – .
9 K ! >
! .
9 ! E ! !
$ 7 ! .
9 ! ! ! -
! $ 7 -
> .
9 (! ! 7 : -
.
9 : ! –
! – .
9 J
! !
> .
9 (! ! " :
! E.
9 ! >
$
.
9 # :
! ! ! .
9 (! : , ! !
! !.
9 9 ! >
$
#.
9 # #
!
!> #
.
9 1 =
10 .
9 !#
, p = n (n = 7 #).
9 # !
! 7: 3 = 30 , 6 = 60 12
= 120 .
9 ! -
#
.
9 / 7 7# -
: 3,60 , 4,20 , 5,40 , 6,00 .
45
3. 3.

= "
O

" .

-
Стан , $ , -
" , , -
, , , -
, .
" -

станот.
, станот претставува функционал-
на целина на просторни елементи кои ја
обезбедуваат реализацијата на функциите
на домувањето.
&
функционалноста .
-
-
, ",
.
I -

, : одмор ( ),
исхрана ( ), хиги-
ена движење.
,
-
.

, "
.
!
, -
:
I група: Простории за движење

– ;
– ;
– ;
– " ;
– ;
– .
46
II група: Простории за престој
– ;
– ;
– ;
– .
III група: Простории за индивидуален пре-
стој и спиење и простории поврзани со нив:
– ;
– ;
– ;
– .
IV група: Простории за домаќинство:

– ;
– ;
– ;
– ;
– .
V група: Отворени простории:

– ;
– # ;
– .
!
-

.
,

.
:
југ: , , ,

;
југозапад: , ;
исток југоисток: ,
, , ;
запад: , , , ;
североисток: , ,
;
север: , , ",
, D.
"

,
" " -
(
).
47
, -

# .
' 46
-
.
' 47

.
. 46
. 47
0
" -

"
гарсониера мал стан . -
" ,
$ : -
, , -
" , "-
. 2 , -
"
( , , ).
#

, " :
гарсониера – ;
мал стан – ;
среден стан – ;
голем стан – $ ( . 48).
. 48
48
3
, -
: .
:
гарсониера – најмал стан, -
,
25 30 2. + :
, -
, -
( . 49). ' , . .
„ “
.
еднособен стан – -

. -
32 42 2 ( . 50). '-
. 49 "
. 49 .
. 50
. 50 . 51
двособен стан – -

,
-
12 2,
50 61 2 ( . 50 ).
трисобен стан –
,
70 – 862
( .51).
. 50 3 8 2
„ “.
. „
“ : ,
, .
49
повеќесобни станови –
, , ,
, ( -
, .) $
( . 52).
,
-
.
0 ! " 7

'
. 52 -
.
1. ; ' ,
2.
D-. 1
(7)
(6);

3. , D-
" , " -
$ , -
, , .
(9); ! -
4. ; : , D,
5. ; . . водни јазли . -
8. .
" ( . 53).
,
, $
" -
" .
1 -
" -
-
, -
"
.
', "
" -
-
" "-
( ) -
, -
. 53 .
" ,
" ,
-
.
0
. /-

( , D-)
-
.
50
( #
1
природен ( ) веш-
тачки ( ).
-
, -
.
2 -
:
,
" ;
",
. На
пример: , ,
-
1/8 1/10 -
;

(, , ,
). !
,
# ;

;
< :
< -
,
, $ ( -
) $ ,
< -
.
3 " -

. 54 #, .
-

$
- .
2 -

:
" ( . 54)
( . 55).
% $ , $
$ ,

.
. 55 3 ( -
) -
, ,
è .
51
Затоплувањето :
, , , ,
.
' " -
180 200 , -
150 180 .
Печките "
, -
. -
4 .
Камините $ -
30%. '
, -
, -
.
Централното затоплување "
, .
,
,
Камин .
Катното затоплување "
. -
-
. + ,
: ,
.
Електричното гасното -
",
. +
" .
" -

про-
ветрувањето .
Проветрувањето подразбира доведување

свеж и чист воздух во просториите.
" :

природно проветрување –
–
. '-
$ -
: , -
.;
вештачко проветрување –
– -
-
. '-
$
: , D, -
.
52
' !

-
.

:
$ ( ");
-
# $ -
;
( ,
, );
, .
, -
$ :

;
;
" ;
" ;
.
"
" " -
#
, .
2 ":
– "
– ".
M "

:
. 56 –
– .
% повеќесемејните станбени објекти
# ( )
#
, #
( . 56).
% индивидуалните станбени објекти
# -
претсобје " -
( .57).
, влезот е елемент од станот кој
служи да го изолира станот од надвореш-
носта, но и да го поврзе со улицата или дво-
рот.

$ " ,
. 57 .
53
7
-
, "
.
"
, "
.
Ветробран е мала просторија меѓу влезот
и влезниот хол (скали и / или лифтови) од-
носно останатите простории, која служи
да го заштити објектот од надворешниот
воздух и ветер ( . 56).
. 58 +
, "
1,30,
+50, -

$ ( . 58).
7#

,
.
-
# . 1
-
.
Претсобјето служи да ги поврзе сите гру-
пи простории во станот во една целина ка-
ко и станот со надворешноста.
#
. % -
# -
, " "-
. 59 # -
. 3 ,
" .
+ -
-
, , -
.
1,30 ( .59).
I " : -
, , + ( .
60).

,
-
. -
. 60 -
, " .
54

3" -
" ( .61).
Дегажманот служи да ги поврзе просто-
риите од една група во целина.
. 61 ,
, , "-
.
+ " $
" ( .62).
' " 12. 1-
"
.
"

(
Средствата кои служат за вертикално
движење и поврзување на катовите од об-
јектот се викаат скали.
" локален карактер,
. 62 # " -
јавен карактер, -
, "
, .
$ -
-
, .
$ (
) " , -

-
( .63).

#. ! -

$
.
. 63 – 1. ; 2. ; 3. ; 4.;

5. ; 6. ; 7. .
Скали во дневен престој
55
! #
7
3 # -
. -

" . $
: , ,
, ,
, ( –
), -
.
3 ,
.
Местоположба – $

,
, -
, -
. 1 "
.
3 " –
" -
( .64)
.
Ориентација –

,
–
. 2 ,
-
. 64 – проодна дневна соба .
Површина –

- .
'
$ - :
4 – 16 19 2
5 – 20 24 2
6 – 25 29 2

,
" . "
,
. ' -

.
Опрема– (, -

)
.
" .
56
одмор, , , -

,
.
3 -
" .65. 1

Аголна гарнитура за седење " ,

.
. 65
работа

. /-
"-
,
# .
, " -
, , -
Фотелја . '

$ $
.
јадење,

. -
55 70 ,
60 . ( .66).
# -
,
Трпезариска маса .
57
. 66
-

# -

( .67).
" ,
,
,
, ,
. 67 $ " .

" .
' ,
трпезаријата
,
,
( .
68). "
"
,
" -
.
. 68
, -
# , -
, .
'

.
Трпезарија
58
' . 69 $
.
/ -
!?
Трпезарија
. 69
& ! #
-

трпезарија.
Трпезарија како дел од кујна
-
. 3 -
" .
-

.
# -

. K " -

. *#,
-
$ , -
( . 68).
1 "
.
:

. 70 ( . 70).
59
)7 7
, -
( , ) $
.
" -
. !
# ,
( , -
, ) ( .71). (
, ) -
"
" -
. 71 . , "

.
' -
-
, " ,
, -
.
* $
, -
. !
, -

( .72).
. 72 ! #
$ -
:
: ;

.
(! 7
&
. ,
", -
$ -
. "
( ), -
"
Спална соба .
60
1 -
, " -
,
– .
, ,

.
,
-
, " -
: , .
& "
, $ $ -
. ,
,
" ,
. 73 ( , , -
.) .
Местоположба
,

$

$ .
% -
,
-
. , -
,
"
( . 73).
%
, -
( . 74). !
"-

. 74 . % ( , -
) .
3 " -
-
. /

.
Ориентација
"
"
.
' -
, .
-

.
61
Видови спални соби

:
1. , ;
2. , ;
3. ( )
7 ,
( . 75).
- родителска спална соба
. 75
:
;
;
( .76).
- детска спална соба
Големина на спалните соби
+ :
$ ;
;
# $ .
-

" -
.

153 , 7 – 8 3, -
- гостинска спална соба 10 – 10 3 .
. 76
Мебелот во спалните соби
#:
– "
190 205 , 90 100
40 ;
# : (140 – 160 / 190 –
200) (200 / 190 – 200);
брачен кревет " 7 .: 125 – 140 / 60 –
65 10 .: 70 / 140 – 160 ;
– ( ) .
, "
/ . 3
60 , "
( )
50 60 "
орман 50, 100, 150 60, 120, 180 ;
. 77 – 40 ;
(8 ) – 40 / 60 ( . 77).
62
, -

– , -
( ) "
.
, "

.
! " ( )

.
% -
"
. 1

. ! -

"
# .
' 78
"
.
' 79
, ,
-
– .
. 78
. 78
63
– еднокреветни спални соби – двокреветни спални соби
– детски спални соби
– родителски спални соби
– родителски спални соби со детски кревет
. 79
64
( 7#
:

D.
Бањата и ВЦ-то се самостојни просто-

рии во кои се сместени опрема и уреди за
нега на телото и чување на здравјето.
Бањата

,
" . ,
, -
" -
. -
"
( . 80).
+ бањата :

;
;
D - ;

< .
Када – "

< . $ -
" . <
< ,
. 3
:
– 76 84 ;
– " 172 188 ;
. 80 – 54 60 .

" 100 140
" 104 114 ( . 81).
Туш-кадите "
, <
. , -
90/90 20 30 . *
-
-,
<
. -
, туш-кабина.
-

-
. 81 .
65
Мијалник – , -
" . *" < -
H. ' -
: 40 60
, " 50 70,
80 . ' -

.

90 / 55 .
,
: 40
60, " 120 140 ( . 82).
ВЦ-школка – -

D- : ,
. '-
, , . 1
. 82 $
D- . 3 D- : -
35 40, " 50 42.
D- 10 < . -
D-
60 / 50 ( . 83).
Биде – -

.
:
35 40 , " 62 70
35 42 .
. 83 100 ( . 84).

, -
, , ,
" , ,
. , -
-
.
ВЦ-

. 84 "
. !

D. % , ,
, . 1
ВЦ- D-
( .85).
, -

, -
( . 85).
- биде и ВЦ шолка
66

:
< "
"-
;

<
;

" ,
;

;
, -
;
"
<
. 1
D-

< (. . < )
.

-
;
D-
.
' . 85 " -

,
. 2 ,
" "
D- .
. 85
– бањи со нормални кади
67
– Бањи со седечки кади
– ВЦ - кабини
– Бањи со туш-кади
. 85
. 86
0 7
Гардеробата
. 86 .
+ " :

1. % # -
/
( .86). "

, "
" .
2. % –
" -
. 87 ( . 87).
68
8
1 $ -
$ -
, економски просто-
рии. ,
:
1. :
– , ().
2. :
– , .
3. : , -
.
– работна кујна "

, -
$ .
#
' .
$ -
-
, -
.
Кујната е просторија во станот која слу-
жи за подготвување храна, но честопати и
– станбена кујна
за јадење.
. 88 % ( -
), . $
, -
,
( .) $
.
, :

– "
;
– "
( . 88).
Положба
%
( . 89). 1 , -
-

.
" -
, # .
1 -
, " -
.
. 89
69
7

# .
+ , -
, -
.
. -
, -
.
-
. +-
-
, ,
,
" < .
/
(4 – 5 2)
-
, -
.
3

-
. 1 -
:
I –
;
0 – < ;
I –
< ;
– <
. 90 ( . 90).
# !
-
-
.
1. Чување на прехранбените продукти

– : , " .
2. Обработка на прехранбените продукти – миење
– : ,
.
3. Термичка обработка на храната
– : , -
,
, -
, .
4. Миење садови
. 91 – : ,
,
( . 91).
70
"
,
$
-
".
% :

Долни елементи – 60
85 : , , -
, ,
" -
.
Висечки елементи – -
52 60 ,
30 ,
65 $ ( .92).
. 92
Работна маса –

,

. + -

. * -
60 / 60 , "
60 / 80 60 / 100 .
85 .
Шпорет –

( ). 3
,
60/60 85 . "

, .
Аспиратор ($) –

.
71
Мијалник – "
" , ,

. * "
-
( . 93). *
60 / 60 , " -
" 20 . '
85. 2 "

'#. 3
-
.
Фрижидер – " -

. "
" . 3 -
60 -
.
,

, .
. 93
" ! "
,
-
.
-
,
-
, . 3 " ,
$
-
. -
, -

,
.
' 7 7
-
( )
. 2 ,
: ,
, , -
. " -
, -
" .
, ,
" . '-
, -
. ' < "
, " " -
150 180 .
72
' . 94 " -
-
" .
. 94
73
(>!#)
'
-
( . 95).
Остава (шпајз) е мала просторија која
служи за чување храна која не се расипува.
1

.
1 -
< . 1
.
30 40 . *
90, " -
1,5 2 . 2-
$
. 95 ( . 96).
sl.95 1 -
-
.
1
.
> ! # (Utility)

1 " , ,
. 96 .
,
. 3 -
" # ,
" ( . 97).

" :
60 / 60 ;
;
;
;
.

. 97 5 82. 1 -
.
(7 !
%
. 1
,
.

"
: , , . 1

–
, ( . 98).
. 98
74
7
Визбата е простор кој се наоѓа под објек-

тот, целосно или делумно вкопан во земја.
" -
, , ,
" ( .99).
%
, ,
,
. " $
.
#
. 99
" .
" . % $
.
0
Гаражите се отворени или затворени

простори за паркирање на моторно возило.
+" -
, ,
( .100).
. 100 ! " , "

( .101). +" -

10%.
+ "
$
( .102). "
- , 2,20
. 1,90 . +"
, .
! >
1 :
. 101 ;
- # ;
.

,
. "

$
.
. 102
75
&
"
,
" . "

.
"
. 103 , .
" ,
,
( .103).
,$
0#
, < -
, -
. 104 . ( .104).
K
>
.
" , -
. 1
"
( .
105).
. 105
/!:
9 ( ! 9
! # 7 7
# 9 " -
.
9 0 ! " 9-
! .
9 = " : , -
, " .
9 ! :
– ";
– ;
–
;
– $ ;
– .
9 ! :
Балкон – ;
– ;
–
– .
9 (! 7 # 7,
! :
– – ;
– ;
– ;
– ;
– $ .
76
9 # >
! ! -
: #, 7" +.
9 " !
> ! ! ! (( ) ! > -
! ( ).
9 ( ! 7 -
:
– "
– .
9 / !" > :
! , , , ,
" .
9 / " 7 7 -
7 ! " ! .
9 " 7 :
– ( )
– ( ).
9 ' ! 7 ! "
! .
9 " ! -
" !
> .
9 " 7 :
– "
– ".
9 M " :
– ;
– ;
– ;
– " .
9 " -
.
9 -
> , ! .
9 7 ! # $
> 7# -
> ##.
9 7# – ! !
> .
9 – ! ! -
! .
9 " -
.
9 ( "
! " .
9 ! # :
– ;
–
– .
9 7 # ! #
# : , ,
! " ! , 7 , # " .
77
9 & ! # – ! # # " .
9 )7 7 – ! # # -
> # # .
9 ! " :
– ;
– ;
– .
o ! 7:
– ;
– ;
– .
o K" ! !
7 ! 7, +-
! .
o 0 7 ! # #
" 7 7 ! -
! 7 !
7.
9 8 :
– ;
– ;
– ;
– ;
– ;
– ".
o # ! # # ! -
.
o " #
!.
o ! # # !
! > .
o (7 ! – #
! .
o 7 – ! # $ ! 7# ,
! #.
o 0 – ! 7
7 7# .
9 ! >:
– –
" ;
– $ – ;
– 7 –
" .
78
& II
I !
I ! :

Упатство: . 3 -
" &, " .
.
1. ( 1 ) ( ) : , , .

&
2. ( 1 ) ( ) ' : , " , .
&
3. ( 1 ) ( ) 3" # .
&
4. ( 1 ) ( ) 3 " .
&
5. ( 1 ) ( ) 1 : , # .
&
II ! :
$ .
1. (3) ( ) : __________________________________

______________________________________________________________________
2. (3) ( ) ' " : _________________

____________________________________________________________________________
3. (3) ( ) > : ______________________________________________
____________________________________________________________________________
4. ( 3 ) ( ) , : __________________________
____________________________________________________________________________
5. ( 3 ) ( ) ' : _____________________________
____________________________________________________________________________
6. ( 3 ) ( ) % # " "? _________________________________
____________________________________________________________________________
7. (3 ) ( ) #: ________________________________
____________________________________________________________________________
8. ( 3 ) ( ) % # " ? _____________________
____________________________________________________________________________
9. ( 3 ) ( ) ' : ____________
____________________________________________________________________________
10. ( 3 ) ( ) % " : __________________________
79
III ! $ :
Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) ' :

) ,
)
)
2. ( 1 ) ( ) 1 :
)
)
)
3. ( 1 ) ( ) 1 :
) ", ,
) , #
) , D
4. ( 1 ) ( ) 3 :
) 80 / 180
) 85 / 185
) 90 (100) / 190 (200)
5. ( 1 ) ( ) #:
)
)
)
1 1 2 3 4 5
> 0 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 40
80
& II
II !
I ! :

Упатство: . 3 -
" &, " .
.
1. ( 1 ) ( ) : , ,

.
&
2. ( 1 ) ( ) .
&
3. ( 1 ) ( ) # .
&
4. ( 1 ) ( ) + " .
&
5. ( 1 ) ( ) D - .
&
II ! :
, $ .
1. (3) ( ) % " ? ____________________

______________________________________________________________________
2. (3) ( ) : ____________________________
____________________________________________________________________________
3. (3) ( ) K # ? ________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. (3) ( ) , " : ___________________________
____________________________________________________________________________
5. (3) ( ) ' : ____________________________
____________________________________________________________________________
6. (3) ( ) % # " ? ___________________________________
____________________________________________________________________________
7. (3) ( ) #: ____________________________
____________________________________________________________________________
8. (3) ( ) % # " ? ___________________________________
____________________________________________________________________________
9. (3) ( ) , : ______
____________________________________________________________________________
10. (3) ( ) ' : ______________________________
81
III ! $ :
Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) ' :
)
)
)
2. ( 1 ) ( ) + " :
)
)
)
3. ( 1 ) ( ) 1 :
)
) #
)
4. ( 1 ) ( ) K :
) 60
) 85
) 90
5. ( 1 ) ( ) #:
)
)
)
1 1 2 3 4 5
> 0 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 40
82
3.4.

Комуникациите во еден објект, се промет-

ни површини кои ги поврзуваат сите прос-
тории во хоризонтална и вертикална насока
во една органска целина.
%
. -
,
" -
.
3 $
, , -
, -
( ), è -
# -
$ .
' : K -
$ -
. ( ?)
1 -

-
. " ,
:
хоризонтални комуникации: ,

, " ;
вертикални комуникации: ,
.
M

Средствата за поврзување на просторите
и просториите на едно ниво или кат се ви-
каат хоризонтални средства за комуника-
ции.

Влезовите во еден објект се хоризонтални
средства за комуникација и ја поврзуваат
надворешноста со објектот.
" " -
, :

.
Влезот низ кој се одвива главниот промет
во објектот се вика главен влез.
K -
130, -
$ ,
Главен влез во куќа
150 .
83
-
,
250
.
Ветробран е просторија меѓу влезната
врата и влезниот хол која ја штити вна-
трешноста на објектот од надворешните
влијанија (топло, ладно, ветер, дожд) ( . 106).
, "
, $
-
. ', -
"-
. 106 . " , -
, . +
-
, .
-
, $
споредни влезови. -
, "
,
,
.
-
" , " :
" ;
;
".
M ( 7)
#
хол вести-
бил. " #
, ,
.
холот е просторија во која се вкрс-

туваат сите хоризонтални и вертикални
. 107 движења во објектот ( . 107).
, "

: , -
, , -
. 3 $

.
> $ -
# , -
.
84
M
Ходниците се хоризонтални комуникации
кои ги поврзуваат сите простории од еден
кат во една целина.
,
, -
. 108 – .
K :
– ;
– "
;
–
.
M " (
. 109 ) еднострано двострано.

" ,
" :
,
,
# ( . 108);
,
, -
. 110 # ( . 109);
, -

# ( . 110);
, -
( . 111);
, -
. 111
( .112);
, -
, -
( .113);
, -
, -
. 112 # ( . 114).
. 113 . 114
85
,
#,
.

,
.
'
, -
прометни јазли, -

-
. 115 . , ,
.
" -
, "
. 3
, -
" -
< # -
( . 115) .

Пасажот е хоризонтална комуникација
која го поврзува дворот со улицата.
-
3 , 3,60 ,
" ( .
116).

" , $
. 116 . *#,
" ,
" #
.

(
Скалите се вертикални средства за кому-
никација со кои, движејќи се под одреден агол,
се поврзуваат катовите од објектот во
една целина.
,
. /

".
,
.
> " #
" , -

.
86

% :

;
;
;
( . 53).
. 117
Конструктивен елемент со кој одејќи може

да се помине од една на друга, пониска или
повисока површина се нарекува скалник.
(
:
– чело – -
висината на скалникот (h);
– газиште –
. 118 ширина на скалникот (b) ( .118).
87
Поголем број скалници со исти висини и ши-
рини на газиштето, ги сочинуваат скалите.
$
.
Скалишниот крак
-
одморалиште.
' 3 ,
$ 16 . 3 -

.
K

. ! -
, -
120 130, 180 190
( .119). % $
90 , $
, 110 . '
250 . -
, , -
,

.
. 119 > (! ) – -
$ $-
-
" ( . 117).
>

.
# –
" ,
-
.
–
"
" -
.
90 -
. 1 #,
, , -
"
, 40 ( .
120).
. 120 (> ! – , -

.
-
" -
",
" $ "
.
88

1. (! ! 7 7#

:
надворешни скали –
"
, .
внатрешни скали – -
# .

:
подрумски скали –
;
катни скали –
;
тавански скали –
;
покривни скали –
.
скали-
шен простор -
скалишни ѕидови. "
, -
, , -
.
2. (! " , ! :
главни скали –
,
,
;
споредни скали –

. ! "
,
административни скали. % -
$ 8 . .
пожарни скали ,
.
, -
,
$ 30 . !

$ ( .121).
. 121
89
3. (! 7 # > :

;
;
;
;
" ( . 122).
1
.
4. (! ( ) " :

;
( , );
;
' #

"
. 123.
. 122
. 123
5. (! " :

,
;
,
.
6. (! # #

:
;
;
;
;
.
90
"

3 -
( )
( ) -
.

.
3 – h -
b –
.
-
"
-
61 – 63 ( . 124). -
. 124

:
2b + h = 63
: h = ;
b= .
3
: h / b

( . 125):
– ;
" – Lk;
– h;
– b;
– n.
Бројот на висините -

: n=H:h
. 125 -
: Lk = (n - 1) x b
Пример бр. 1:
3 -

' = 320
, ,
h = 15 – 17
Пресметка:
h = 16 .
> $ : n = : h = 320 : 16=20
2b + h = 63 :
b = 63 - 2h = 63 - 2 x 16 = 63 - 32 = 31
h / b = 16 / 31
20 -
16 / 31 .
91
> $ ,
,
20/2 = 10 .
3 " $ :
Lk = (n - 1)x b
Lk = (10-1) 31= 279
K () p
-
(p=) $ 120, $
.
3 ( -
, )
' = 305
Пресметка:
h = 16
n = ' : h = 305 : 16 = 19,06
> $ -
, , -
:
20 ( $ -

, ).
h = H : n = 305 : 20 = 15,25
b = 63 - 2 x 15,25 = 63 - 30,50 = 32,50
h / b = 15,25 / 32,50
% $ "
? !
3
' = 3,60 ( . 126).
Пресметка:
h = 15
> $ :
n = ' : h = 360 : 15 = 24
b = 63 - 2 x h = 63 - 15x2 = 63-30 = 33
h / b = 15/33
> $ :

24 : 2 = 12 ,
11 .
L1 = L3 = 11 x b =11 x 33 = 363
L2 = 2 x b/2 + n1 x 63 = 2 x 33 / 2 + 2 x 63 = 33 + 126
L2 = 159
. 126 n1 – 2

L = L1 x 2 + L2 = 363 x 2 + 159 = 885
92
' 127
-
.
. 127
93
' 128
"
(),
.
. 128
94
,9
Лифтовите (дигалки) се механички сред-
ства за вертикална комуникација кои под
агол од 900 ги поврзуваат катовите.

.
4
#,
.
0 :
окно " ;
кабина # ;
противтег;
машинско одделение .
1 " -
,
"
. 1 -
#
< ,
, -
.
, -
. + 60 / 190 – 200 .
-
, 60–75
/190–200. % -

.129 . %-
" -

. 2 -
"
.

:
4 300 ;
– 110 / 150 ;
– 130/130;
6 450 ;
– 130 / 175 ;
– 150 / 150 ( .129).
" "

. 0
1.
2. ( . 130).
' 130 "
. 130 " .
95
)!
Рампите се коси површини со кои се совла-
дуваат висински разлики со чекорење.
"
. * -
20 %, -
8 10 % ( . 131). 1

" ,
.
, -
" . -
"
"
, .
' 131 "
.
/!
9 ! ! >
! " !
7# ! .
. 131 9 : , -
! 9 .
9 M : ,
, ! .
9 0 " -
! 7# .
9 (! : 7 -
!.
9 M ! # #
" 7# .
9 M ! !
.
9 # > -
7# .
9 ! ! # !
.
9 : , >-
, > (! )
.
9 ( : > .
9 (> ! !
.
9 ! > #
$ ! >" >
.
9 = " : 2
h + b = 63
9 )! ! >
.
9 ,9 "
7# ! 4 .
96
& II
I !
I ! :

" &, " .
1. ( 1 ) ( ) > .

&
2. ( 1 ) ( )* 80 .
&
3. ( 1 ) ( ) : " , .
&
4. ( 1 ) ( ) # 40 .
&
5. ( 1 ) ( ) W .
&
II ! :
$ .
1. ( 3 ) ( ) < " :___________________________

____________________________________________________________________________
2. (3) ( )K _____, _____,
_____, ______ ______ .
3. ( 3 ) ( ) K ? ____________________________________
____________________________________________________________________________
4. ( 3 ) ( ) I :________________
1 :_________________________________________________________
5. ( 3 ) ( ) ' " : ______________________________
____________________________________________________________________________
6. ( 3 ) ( ) 0 ____________________________________________
____________________________________________________________________________
7. ( 3 ) ( ) 1 : ________________________
____________________________________________________________________________
8. ( 3 ) ( ) % ? _____ ________________________
____________________________________________________________________________
9. ( 3 ) ( ) ' _____________________________
____________________________________________________________________________
97
III ! $ :

Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) :

)
)
)
2. ( 1 ) ( ) :
) 30
) 160 – 180
) 90 – 100
3. ( 1 ) ( ) :
)
) #
) #
4. (1) ( ) 3 :
) "
) "
) "
IV ! :

Упатство: , -
. ' $ .
4. ( 4 ) ( ) 305

:
> :________ K / :___________

3 " :_______ K : ____________
1 1 2 3 4 5
> 0 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 40
98
& II
II !
I ! :

" &, " .
1. ( 1 ) ( ) # .

&
2. ( 1 ) ( ) .
&
3. ( 1 ) ( ) 65 .
&
4. ( 1 ) ( ) + .
&
5. ( 1 ) ( ) 1 10 .
&
II ! :

$ .
1. ( 3 ) ( ) ' :_____________________

____________________________________________________________________________
2. (3) ( ) < " __________________________
____________________________________________________________________________
3. (3) ( ) , :__________________________
____________________________________________________________________________
4. (3) ( ) I :________________________
1 :_________________________________________________________
5. (3) ( ) ' : _________________________________
____________________________________________________________________________
6. (3) ( ) M ______________________________________________
____________________________________________________________________________
7. (3) ( ) K ? __________________________________________
____________________________________________________________________________
8. (3) ( ) K ? ___________________
____________________________________________________________________________
9. (3) ( ) " ? __________________________________
____________________________________________________________________________
99
III ! $ :
Упатство: .
1 " $ " .
.
1. ( 1 ) ( ) :

)
)
)
2. ( 1 ) ( ) 3 $ :
)
)
)
3. ( 1 ) ( ) 1 :
) 10
) 30
) 60
4. (1) ( ) :
)
)
) "
IV ! :

Упатство: ,
. ' $ .
4. ( 4 ) ( ) 280

:
> :________ K :___________

3 " :_______ K : ____________
1 1 2 3 4 5
> 0 – 19 20 – 24 25 – 29 30 – 34 35 – 40
100

4. )&)'* '
', (Q
R
a

! :
! ! !
! " ;
! -
-
" !
# ! $

!
.
Проектирање на индивидуални семејни куќи
&'&(' +,'
4 . " #
8
4.1. Самостојна семејна куќа

4.2. Двокуќа
4.3. Куќа во низа
4.4. Атриумска куќа
102
4. )&)'* ' ',
(Q R
Станбените објекти служат за живеење,

работа и одмор на луѓето.
-
$ -
.
, -
, "
:
1. индивидуални семејни куќи и

2. повеќесемејни станбени згради.
# 8

" ,
,
.
, " -
, -
.
-
:
$ ;
$ ;
$ ( . 132);
$ .
1. $

2. 3$
3. %$
. 132
103
:
"
" ;
;

"
.
:
;
" ;

;
"

.
Повеќесемејните станбени згради -

$
.
1 ,
:

.
4.1. ( # # 8

$
Вила индивидуални семејни куќи.
, " -
.
, $ "

:
викендички –
$
( , ,
) ( . 133)
Викенд куќа вили – $
" -
.
. 133
104

$ :
приземни семејни куќи
катни семејни куќи.
# 8
% $ -
, ( ). -
, ( -
) ".
-
Приземна семејна куќа , , -
, .
( . 134).
Катна семејна куќа
. 134
I

$ .
"
( . 135). # -
.
1 $
, . %$ -
" -
,
.
Исток-запад ориентација на улицата:
% - , -
$
" $
.
! $ -
,
. -
$
. 135 , $ $
, ( .
136).
105
! $ " ,
, $
. ! $
, $ -
" , $ $
( . 137).
Север-југ ориентација на улицата
% - , -
- .
! $ ,
$ , -
" " -
. 136 . ! $
, "
( . 138).
Размисли! % " $
?
> $ $ -
, "

( . 139).
. 137
. 139
. 138 1 -
$ -
.' .139 -

" ( )
(
).
$
-

" . 140. 3
" ,
, .
106
Катна семејна куќа
.140
' . 141 -
$
,
,
. , -
" " -
.
.141
107
. 141
% $ ,

" , $ -
-
" . пот-
покрив "
. " -
" , -
1,50 .
+ $ -
,
,
" .
-
$ -
, ,

# -
.
' ( . 142)

$ / ,
-
.
/
-
# .
108
. 142
. 142
109
. 142
. 142
110
. 142
111
# 8

" -
, $ ,
катни семејни куќи. 2 , -
-
, $
" -
: .
Катна семејна куќа ( )

$ : ,
, ".
-
, . .
:
, D, , ,
. ' -
: .

( .143).
. 143
$

" , "
, .
,

.
112
! $ -

$, " -
:
$ -
$;
$ , -
$ .
% $
, -
;
$ ,
( -
$ )
;
#

$ . ', -
" . '-
,
.
'

,
, . . семејни куќи со високо приземје.
Ниското приземје $ -
2,10 : $
, "
.

( . 144).
. 144
113
. 144
' . 145 -

$ .
. 145
114
.145
' . 146 -

$ .
. 146
115
. 146
4.2. 8
! $ -

, . . двојна семејна куќа двокуќа.
1
" ,
.
. 147 & $
< ,
, -
.( . 147).
' $ -
,
, -
$ . $
, -
( . 148).
. 148
116
-
,
, $ -
" .
149.
' $
.
-
.
3$ $
$ . ! ,
-
$
. ' .150
$ .
. 149 ' . 151 152 $
,
. . -
: , ,

.
. 150
.151
117
. 152
4.3. 8
! $ $ ,

куќи во низа.
$ единица.

D
,
, , "
( . 153).
$ :
. 153

<
.
' $
. %
, ( -
#), -
( . 154).
. 154
118
-
-
, " -
. 155.
' . 156 "
$ -
$ . 3-
-
$
, ,
.
. 155
. 156
119
' . 157
$ , . -
$
, -
$ .
. 157
4.4. ' 8
% $

, -

.
,
средишни дворови атриуми. %$ -
атриумски куќи ( . 158).
!

.
. 158
120
$ "
( . 159) -
( . 160).
. 159
. 160 Перспективен изглед на атриумска куќа
121

, -
.

"
" .
Пример 1 - Двокуќа
Надворешни изгледи
122
Ентериери
Ситуационен
план
123
124
125
Пример 2 - Самостојна семејна куќа
126
127
Надворешен изглед
128
Пример 3 - Самостојна семејна куќа
129
Ентериери
130
131
Пример 5 - Самостојна семејна еко - куќа
132
Надворешен изглед
Ентериери
. 161 Рефлектирачки површини
133
. 161 Рефлектирање на сончевата светлина
134
Самостојна екокуќа
$ соларна зе-
мјаница
. 1 -
$ -
. 3

( )
-

-
$.

" ,
, .
! > 8

$
$ -
, -
-
.

( . 161).
' , $ 2,5 $
$ .
* "

,
,
.
+
,
# , " "
. / -
.
, "
.
Идеен автор на овој концепт на градење и автор на

патентот е академик Вељко Милковиќ,, пронаоѓач од
Нови Сад.
135
/!
9 ( 7 7# " ,

7 $ .
9 ! 7 7# :
– $ ;
– .
9 (! ! # ,
# 8 !
:
– $ ;
– $ ;
– $
– $
9 7 7# :
.
9 (! , # #
8 ! :
– ( $ )
– ( $ ).
9 (! # # 8
! :
– $
– $ .
9 !
" , # !
! ! .
9 !
7, , .. ! #
2,10 .
9 ! #
.
9 8 7 ! "
# 8.
9 ' ! ! 8 #
8, 7 8 .
9 ' # 8 >
7 .. 8.
%
1. Stanbeni zgradi – dipl. ing. arh. Vasil Vasilevski

2. Osnovi graevinarstva – Liljana Nikoli¢, Vujica Bo`inovi¢,
Stevan Kruni¢
3. Osnovi na grade`ni{tvoto i geodezijata – grupa avtori
4. Arhitektonsko projektovawe – Ernst Nojfert
5. Katalog projekata – Na{ stan
6. Stanbene zgrade – osnovi projektovawa – Bogdan Nestorovi}
7. Elementi na proektirawe – prof. Jugoslav Karanakov, d.i.a.
8. www. arhitektura.rs
136
' " " -

.
137

Proektiranje I Urbanizam - II - MAK - PRINT - WEB

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Proektiranje I Urbanizam - II - MAK - PRINT - WEB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

дипл. инж. арх.

Урим Мејзини, дипл. град. инж.

Ружица Јосифовска, дипл. инж. арх.

Лектор: Матилда Саздова,

Коректор: Весна Трпковска, дипл. инж. арх.

Корица: Весна Трпковска, дипл. инж. арх.

Лектор: Матилда Саздова

Издавач: Министерство за образование и наука за Република Македонија

Печати: Графички центар дооел, Скопје

Со решение на Министерот за образование и наука на Република Македонија

CIP - Каталогизација во публикација

1. %& ' ('

 a      

1.1. Основни принципи при проектирањето

1. %& ' (' )' 

        

     архитек-

1.1.  ! ! !  !    " 

Функционалност –    

Функционалноста подразбира потребен

1.3.   ! !    " 

1         

*#,       -

1.4.       #

       -

      

Инвестициска сума на објектот

        

Идејниот проект е збир на меѓусебно

2      

Технички опис –   "   -

Цртежите    основи  -

Основи – ( . 2) Тоа се пресеци низ секој кат на

         , -

Пресеци – ( .3) Тоа се цртежи на пресеци низ

Фасади – ( .4) Тоа се цртежи во кои се црта над-

Предмер и проектантска пресметка на

Основниот проект е збир на меѓусебно

        -

      -

1   "    .

Палирскиот план    -

'          

Перспективен изглед на објектот

Надворешни изгледи на објектот од сите четири страни

9 '         #

9 0 !      : 9

Примери на графичка обработка на перспективи

2. (, /' )&)'*

 a      

 !    : ,

2.1 . Природни услови

2. (, /' )&)'*

2.1.     

&  "        -

    

Макроклима –        -

  "    !   

1     $   -

Пријатното и удобно чувство во одредени

         

2.2. (   

        

1. %& ' ('

a

1. %& ' (' )'

архитек-

1.1. ! ! ! ! "

Функционалност –

1.3. ! ! "

1

*#, -

1.4. #

-

2

Технички опис – " -

Цртежите основи -

Основи – ( . 2) Тоа се пресеци низ секој кат на

, -

Пресеци – ( .3) Тоа се цртежи на пресеци низ

Фасади – ( .4) Тоа се цртежи во кои се црта над-

-

-

1 " .

Палирскиот план -

'

9 ' #

9 0 ! : 9

2. (, /' )&)'*

a

! : ,

2. (, /' )&)'*

2.1.

& " -

Макроклима – -

" !

1 $ -

2.2. (

Осветлувањето

Проветрувањето "

9 # "

I ! :

1. ( 1 ) ( ) .

III ! :

1. ( 3 ) ( ) J :_________________________

8. ( 3 ) ( ) K ? _______________________

IV ! $ :

1. ( 1 ) ( ) :

1. ( 1 ) ( ) 2 .

III ! :

1. ( 3 ) ( ) 2 " :_____________________________________________

1. ( 1 ) ( ) " :

a

-

3. ,& ' )&)'*

:

' -

( ), -

, 125 130 ( . 23).

. 22 ( ) -

Според начинот на отворање,

Според материјалот

Според начинот на застаклување, -

:

, "

,

Материјал -

положбата во објектот, :

начинот на изведба, :

материјалот :

:

,

-

, -

звучна изолација – ,

D

1 M = 120 –

. 45 –

југ: , , ,

"

0

" -

#