Calculul integralelor funcţiilor raţionale simple

(Integrala definită)

Să se calculeze următoarele

Z 2 integrale de funcţii raţionale
Z 1 simple:
(4x3 − 6x2 + 8x − 3)dx; b)
 2
x − 3)2 + 9x4 dx


E1.(pag. 254) a)
Z 1 −1 Z 2 −1

c) (4mx2 + 2px + 1)dx; d) (3x − 1)(4x + 3)dx

0 1
Rezolvare
Z 2 2 2 2 2
a) (4x3 − 6x2 + 8x − 3)dx = x4 − 2x3 + 4x2 − 3x =0
−1 −1 −1 −1 −1
Z 1 Z 1 1 1 1
 2 2 4
(10x4 − 6x2 + 9)dx = 2x5 − 2x3


b) x − 3) + 9x dx = + 9x = 18
−1 −1 −1 −1 −1
Z 1 1 1 1
2 4 2
c) (4mx + 2px + 1)dx = mx + px + x = m + p + 1
0
Z 2 Z 2 0 0 0
2 2 2
2 3 5x2 65
d) (3x − 1)(4x + 3)dx = (12x + 5x − 3)dx = 4x + − 3x =
1 1 1 2 1 1 2
Z 8 Z 3 Z 3 Z 5
1 1 1 4 1
E2.(pag 254) a) dx; b) dx; c) dx; d) dx;
e+3 x − 3 1 x+5 2 3x − 12 − 14 4x + 3
Z 4 Z 1 Z 1
1 4 1 1
e) dx; f) dx; g) √ √ dx
−2 6 − x − 41 3 − 8x −1 6−x 2
Rezolvare
Z 8 8
1
a) dx = ln(x − 3) = ln 5 − 1
e+3 x − 3 e+3
Z 3 3
1 4
b) dx = ln(x + 5) = ln
x+5 3
Z 13 1
3
1 1 ln 2
c) dx = ln |x − 4| = −
2 3x − 12 3 2 3
Z 5 5
4 1 1 3 4 ln 2
d) dx = ln x + =
− 1 4x + 3 4 4 −1 2
Z 44 4
4

1
e) dx = − ln |x − 6| = ln 4
−2 6 − x −2
Z 1 1
4 1 1 3 4 1
f) dx = − ln x − = ln 5
1 3 − 8x 8 8 −1 8
−
Z 14 4
√ 1 √
1 1 1
g) √ √ dx = − √ ln x − 3 = √ ln(2 + 3)
−1 6−x 2 2 −1 2
Z 1 Z −2 Z 3
1 1 1
E3.(pag. 254) a) 2
dx; b) 2
dx; c) dx;
−2 (x − 2) 3 (x + 1) −1 (2x + 4)2
Z 1 Z 0 Z 1
24 16 6
d) 3
dx; e) 3
dx; f) √ √
3 dx
−1 (2x + 6) −1 (−2x + 1)
3
−2 3x − 3 24
Rezolvare
Z 1 1
1 1 3
a) 2
dx = − =
−2 (x − 2) x − 2 −2 4

1
 Z −2 −2
1 1 7
b) dx = − =
(x + 1)2 3(x + 1)3 −3 24
Z 33 Z 3 3
1 1 1 1 1
c) 2
dx = 2
dx = − =
(2x + 4) 4 −1 (x + 2) 4(x + 2) −1 5
Z−11 Z 1 1
24 1 3 9
d) 3
dx = 3 3
dx = − 2
=
(2x + 6) −1 (x + 3) 2(x + 3) −1 32
Z −1
0 Z 0 0
16 1 1 32
e) 3
dx = −2 3 dx = 2 =
−1 (−2x + 1) 9
1
x − 12 −1



−1 x −
2
Z 1 Z 1 1
6 1 1 15
f) √ √
3 dx = 2 3
dx = − 2
=−
−2 (x − 2) (x − 2) −2 16
3 3
−2 3x − 24
Z 8 Z 3 Z 2√3
1 1 1
E4.(pag. 255) a) √ 2 dx; b) 2
dx; c) 2
dx
4 3 x + 64 √ 1 x +3 0 4x
√ + 16
Z 0 Z 0 Z 1
4 4 6 1+ 2
d) 2
dx; e) √ √ √ dx; f) √ √
dx
−3 −18 − 2x
2
24x + 4 6 2
− 2 − 2−1 x + 3 + 2 2
Rezolvare √ !
Z 8 8
1 1 x 1 π 3
a) √ 2 dx = arctg √ = − arctg
4 3 x + 64 8 8 4 3 8 4 2
Z 3 3
1 1 x π
b) 2
dx = √ arctg √ = √
1 x +3 3 3 1√ 6 3
Z 2 √3 2 3
1 1 x π
c) 2
dx = arctg =
4x + 16 8 2 0 24
Z0 0 0
4 1 x π
d) dx = − arctg = −
−18 − 2x2 6 3 −3 24
Z −3
0
√ 0 √
4 6 1 x π 2
e) √ √ √ dx = 2 · √ arctg √ √ =
− 2 24x2 + 4√ 6 2 2 − 2 4
Z 1 1
1+ 2 x 1 π π π 3π
f) √ √
dx = arctg √ √ = arctg √ + = + =
2
− 2−1 x + 3 + 2 2 1 + 2 − 2−1 1+ 2 4 8 4 8
s s √
π 1 − cos π4 2− 2 √ 1 1 π
Obs. Avem tg = π = √ = 2−1= √ ⇒ arctg √ =
8 1 + cos 4 2+ 2 2+1 2+1 8
√
Z 3 Z 2 5 Z
1 1 5
E5.(pag. 255) a) dx; b) dx; c)
2 dx
Z 0 −1 (x2 + 1)2 0 (x2 + 4)2
2
−5 (3x + 75)
8
d) √ √ √
2 dx
− 2 8 + 2x2
Rezolvare Z
1
Calculăm ı̂n general dx
(x2 + α2 )2 ′ 
Z 2
α + x2 − x2
Z Z Z 
1 1 1 dx 1 1
dx = 2 dx = 2 + x dx =
(x2 + α2 )2 α (x2 + α2 )2 α x2 + α 2 2 x2 + α 2
x 1 x
= 2 2 2
+ 3 arctg
2α (x + α ) 2α α

2
 Z √
3
√
3
√
3 √
1 x 1 3 3 + 6 + 7π
a) 2 dx1 = + arctgx =
2
−1 (x + 1) 2(x2 + 1) −1 2 −1 24
Z 2 2 2
1 x 1 x π+2
b) 2 dx = 2
+ arctg =
2
0 (x + 4) 8(x + 4) 0 16 2 0 64 !
Z 5 5 5
5 5 x 1 x π+2
c) 2 dx = 2
+ arctg =
2
−5 (3x + 75) 9 50(x + 25) −5 250 5 −5 900
Z 0 0 0
! √ √
8 x 1 x π 2+2 2
d) √ √ √
2 dx = 4 + √ arctg √ √ =
− 2 8 + 2x2 4(x2 + 2) −√2 4 2 2 − 2 8

Z 1 Z −1 Z 4
1 1 dx
E6.(pag. 255) a) 2
dx; b) 2
dx; c) 2
−1 x + x + 1 −3 x + 4x + 5 2 x − 6x + 10
Z − 1 Z 2 Z √3
2 dx 3 dx dx
d) 2
; e) 2
; f) √ ;
4x + 4x + 2 0√ 9x − 12x + 8
2
x − 2 3x + 12
−1 0
Z 5 Z 6
dx dx
g) 2
; h) √
2 10x − x − 34 0 24x − (8 + x2 )
Rezolvare
Z 1 Z 1 1
1 dx 2 2x + 1 π
a) 2
dx = √ 2 = √ arctg √ = √
−1 x + x + 1
 
−1 x + 1 2 +

3 3 3 −1 3
2 2
Z −1 Z −1 −1
1 dx π
b) 2
dx = 2
= arctg(x + 2) =
x + 4x + 5 (x + 2) + 1 2
Z −3
4 Z 4 −3 4
−3
dx dx π
c) 2
= 2
= arctg(x − 3) =
2 x − 6x + 10 2 (x − 3) + 1 2 2
1
Z − Z −1 − 21
2 dx 1 2 dx 1 π
d) 2
=
2
2 = arctg(2x + 1) =
−1 4x + 4x + 2 4 −1 x + 1
+ 2 1 2 −1 8
2
Z 2 Z 2 2
3 dx 1 3 dx 1 3x − 2 3 π
e) 2
= 2 2 = arctg =
0 9x − 12x + 8 9 0 x− 2 + 2 6 2 24



3 3 0
Z √3 Z √3 √ √3
dx dx 1 x− 3 π
f) √ = √ 2 = arctg =
x2 − 2 3x + 12 3 3 18


0 0 x− 3 +9 0
Z 5 Z 5 5
dx dx 1 x−5 π
g) 2
= − = − arctg = −
2 10x − x − 34 2 (x √ − 5)2 + 9 3 3 2 12 √
Z √6 Z 6 √ 6
dx dx 1 x− 6 π
h) √ =− √ = − √ arctg √ =− √
0 24x − (8 + x2 ) 0 (x − 6)2 + 2 2 2 0 3 2

E7.(pag. 255) Să se calculeze:

Z √3−1 Z −2 Z 3
dx dx 2 dx
a) 2 ; b) 2 ; c) 2;
− 21 (x2 + x + 1) 2
−4 (x + 6x + 10)
2
− 12 (x − 4x + 5)
Z √3
dx
d) √ √
2
3−2 x2 − 2 3 + 7
Rezolvare
Folosind rezultatul general de la exercit, iul E5, avem:

3
 √ √ √
Z 3−1 Z 3−1 3−1
dx dx 2x + 1
a) =  √ 2 2 = 3(x2 + x + 1) +
(x + x + 1)2
2

− 21 − 12 1 2

3 − 12
x+ + 2 2
√ √ √ √ √
4 3 2x + 1
3−1 6 + 21 3 + 52 3arctg 2 √3−1
3
+ arctg √ =
9 3 − 12 117
Z −2 Z −2 −2 −2
dx dx x+3 1
b) 2 =
2 = + arctg(x + 3) =
2
−4 (x + 6x + 10) −4 (x + 3)2 + 1 2(x2 + 6x + 10) −4 2 −4
π+2
=
4 3 3 3
Z 3
x−2
Z
2 dx 2 dx 2 1 2
c) 2 =
2 = + arctg(x − 2) =
2
− 12 (x − 4x + 5)
2
− 12 (x − 2) + 1 2(x2 − 4x + 5) − 1 2 − 12
2
4 1 1 1 5
=− − arctg + arctg
145 √ 2 2 2 2 √ √
Z 3 Z √3 3
dx dx x− 3
d) √ √
2 = √ √
2 2 = √ +
8(x2 − 2 3 + 7) √3−2

3−2 x2 − 2 3 + 7 3−2 x− 3 +4
√ √3
1 x− 3 π+2
+ arctg √
=
16 2 3−2 64

E8.(pag. 255) Să se studieze dacă √ următoarele egalităt, i sunt adevărate:

Z 1
x √ (2 − 3)π
a) 2
dx = ln 3 − ;
Z0 5 x + x + 1 18
2x
b) 2
dx = 4π;
3
Z 1 x − 8x + 17
2x + 3 π + 10
c) 2 2
dx = ;
−1 (x + 2x + 5) 64
Z 1
2 4x − 1 −3 π − 2
d) 2 2
dx = +
− 21 (4x − 4x + 5) 20 128
Rezolvare
Z 1
1 1 2x + 1 − 1 1 1 2x + 1
Z Z
x
a) dx = dx = dx−
x2 + x + 1 2 0 x2 + x + 1 2 0 x2 + x + 1 √
Z 10 1 1 √
1 dx 1 2 1 2x + 1 π 3
−  √ 2 = ln(x + x + 1) − √ arctg √ = ln 3 −
2 0 1 2

3 2 3 3 18
x+ +2 2
0 0

deci egalitatea
Z 5 nu este adevărată.
Z 5 Z 5 Z 5
2x 2x − 8 + 8 2x − 8 dx
b) 2
dx = 2
dx = 2
dx + 8 2
=
3 x − 8x + 17 3 x − 8x + 17 3 x − 8x + 17 3 (x − 4) + 1
5 5
π
= ln(x2 − 8x + 17) + 8arctg(x − 4) = ln 1 + 8 · = 4π
3 3 2
deci egalitatea
Z 1 este adevărată.Z 1 Z 1
2x + 3 2x + 2 dx
c) 2 2
dx = 2 2
dx + 2 2
=
−1 (x + 2x + 5) −1 (x + 2x + 5) −1 ((x + 1) + 4)
1 1 1
1 x+1 1 x+1 π + 10
=− 2 + 2
+ arctg =
x + 2x + 5 −1 8(x + 2x + 5) −1 16 2 −1 64
deci egalitatea este adevărată.

4
 1 1 1
4x − 1 8x − 4
Z Z Z
2 1 2 1 2 dx
d) 2 2
dx = 2 dx + 2 dx =
(4x − 4x + 5) 2 2
(4x − 4x + 5) 16

− 21 − 12 − 12 1 2


x− 2
+1
1 1 1
1
x−
 
1 2
2
2 1 1 2 π−6
=− + + arctg x − =
2(4x2 − 4x + 5) − 1 32 x2 − x + 45


− 12 32 2 − 12 128
2
deci egalitatea nu este adevărată.

Obs. Rezultatele au fost verificate cu wolframalpha.