Καταστατική εξίσωση

Η καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων προκύπτει από τον συνδυασμό των
νόμων των Boyle και Gay-Lussac και ισούται, στην πιο συνήθη μορφή της, με:
P ∙V = n ∙ R∙T, όπου
 P: η πίεση του αερίου, μετρημένη σε atm,
 V: ο όγκος του αερίου, μετρημένος σε lt,
 n: ο αριθμός των mol του αερίου,
 R: η παγκόσμια σταθερά των αερίων, με τιμή 0,082lt∙atm/(mol∙K) στο S.I
0
 T: η απόλυτη θερμοκρασία, μετρημένη στην κλίμακα Κέλβιν ( Κ)
Η καταστατική εξίσωση, όπως και οι νόμοι των αερίων, ισχύει για τα ιδανικά αέρια,
όμως μπορεί να εφαρμοστεί σε καλή προσέγγιση και σε πραγματικά αέρια.

 Ένας μνημονικός κανόνας για αυτήν είναι η φράση: ΠαΒε Να ΡωΤάς

 Όταν την εφαρμόζουμε πρέπει να ελέγχουμε ότι τα μεγέθη είναι εκφρασμένα στις
σωστές μονάδες μέτρησης, για την τιμή της R= 0,082lt∙atm/(mol∙K).
Αν δεν είναι, κάνω τις απαραίτητες αλλαγές πριν την αντικατάσταση, έχοντας στο
μυαλό μου ότι:
Για τις κλίμακες θερμοκρασίας ισχύει: Τ (0Κ) = θ (0C) + 2730
Για τις μονάδες πίεσης ισχύει: 76cmHg = 760mmHg = 1atm = 760Τοrr
Για τις μονάδες όγκου ισχύει: 1m3 = 1000dm3 =1.000.000 cm3=1.000.000.000mm3
επίσης 1l (ή L ή lt, λίτρο) = 1dm3 και 1ml = 1cm3

 Η εξίσωση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υπολογίζουμε οποιαδήποτε από τα

εμπλεκόμενα μεγέθη, όταν γνωρίζουμε τα υπόλοιπα. Έτσι μπορεί να λυθεί:
* ως προς την πίεση: P = n∙R∙T/V
* ως προς τον όγκο: V = n∙R∙T/P
* ως προς την θερμοκρασία: T = V∙P /(n∙R)
* ως προς την ποσότητα του αερίου σε mol: n = P∙V /(R∙T)
  Επειδή, ιδανικά επίσης συμπεριφέρονται και αρκετά μίγματα αερίων, κάτω από
ορισμένες συνθήκες πίεσης και θερμοκρασίας, μπορούμε να γράφουμε την
καταστατική εξίσωση και για αέρια μίγματα: Pολ ∙V = nολRT
nολ ο συνολικός αριθμός mol του αερίου μίγματος: nολ = n1 + n2 + n3 + ....
V ο όγκος που καταλαμβάνει το αέριο μίγμα και
Ρολ : η ολική πίεση των αερίων του μίγματος: Pολ = P1 + P2 + P3 + ....
Εδώ μπορούν να εξαχθούν διάφορες χρήσιμες σχέσεις, που συνδέουν την μερική πίεση
που ασκεί ένα από τα συστατικά του μίγματος πχ P1, με την συνολική πίεση του
μίγματος Pολ ή τις μερικές πιέσεις δύο συστατικών.
Α) Αν Ρ1 και Ρολ, η μερική και η ολική πίεση αντίστοιχα, διαιρώ κατά μέλη την
καταστατική για το συστατικό 1 και το μίγμα και θα έχω:
P1 ∙V = n1RT , απλοποιώ τον όγκο V, την θερμοκρασία T και την σταθερά R
Pολ ∙V nολRT που είναι κοινά και μένει η αναλογία Ρ1/ Pολ = n1/nολ

B) Αν Ρ1 και Ρ2, οι μερικές πιέσεις των συστατικών του αερίου μίγματος 1 και 2
αντίστοιχα, διαιρώ κατά μέλη την καταστατική για το συστατικό 1 και το συστατικό 2
και θα έχω:
P1 ∙V = n1RT , απλοποιώ τον όγκο V, την θερμοκρασία T και την σταθερά R
P2 ∙V n2RT που είναι κοινά και μένει η αναλογία Ρ1/ P1 = n1/n2

 Η καταστατική μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον υπολογισμό της σχετικής

μοριακής μάζας Mr ενός αερίου. Γνωρίζουμε πως n = m/Mr και αντικαθιστούμε τον
αριθμό των mol, n:
P ∙V = nRT  P ∙V = (m/Mr)RT  P ∙V = m∙R∙T /Mr  Mr= m∙R∙T /(P∙V)

 Η καταστατική μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για τον υπολογισμό της

πυκνότητας d ενός αερίου. Γνωρίζουμε πως n = m/Mr και αντικαθιστούμε τον
αριθμό των mol, n:
P ∙V = nRT  P ∙V = (m/Mr)RT  P ∙V = m∙R∙T /Mr  Mr= m∙R∙T /(P∙V) = (m/V)∙(R∙T/P)
Γνωρίζουμε πως η πυκνότητα d, ορίζεται ως d=m/V
Mr = d∙(R∙T/P)  d = Mr∙P/(R∙T).