HUMOR

20 humoristische films. Geniet ervan, met de glimlach!

Alle films leen je gratis n week lang!

Inhoud
3 4 7

Over CinBib
De BIB is meer dan alleen boeken en dat bewijst CinBib door driemaandelijks 20 kwalitatieve films aan te bieden. Je verneemt alles over het project bij de CinBib-display in jouw bibliotheek of op www.cinebib.be. In de display vind je 20 dvds waaruit je een keuze kunt maken, die je gedurende n week gratis mag ontlenen. Vergeet niet om ook de gratis CinBib-brochure mee te nemen. Daarin verneem je meer over het thema van de wisselcollectie en maak je nader kennis met de 20 aangeboden films. Op de achterflap kom je ten slotte meer te weten over Cinema Novo.

Inleiding
Glimlachen, schaterlachen, protesteren of begrijpen zich amuseren, relativeren,

Inleiding Humor in de film DVD-Overzicht

14 Portret Billy Wilder 18 Boek VS film

CinBib presenteert een dvd-collectie met als thema humor, een begrip waarmee je vele kanten uitkunt. Zoals ook filmcriticus Ivo De Kock het in zijn artikel over humor in de film schrijft. Bovendien zet hij de Amerikaanse cineast Billy Wilder in de kijker, een belangrijke naam in de filmgeschiedenis. De collectie bevat de film The Apartment van zijn hand. Verder is er ons dvd-overzicht en het rubriekje boek vs film. Vanaf heden verwijzen we hierin naar boeken die kaderen binnen het thema van een wisselcollectie en stappen we af van de vergelijking tussen n boek en film. Geniet ervan, met de glimlach! Het CinBib-team

INleIDING

De komische film als spiegel van de maatschappij

Wanneer je filmkijkers de waarheid wil vertellen, wees dan grappig of ze verscheuren je benadrukte Billy Wilder. Met zedenkomedies zoals Some Like It Hot en The Apartment nam de Amerikaanse regisseur in de jaren '50-'60 op komische wijze maatschappelijke codes op de korrel. Maar ook cineasten die geen komediespecialisten zijn, doen vaak een beroep op humor om tegen het heersende wereldbeeld aan te schoppen. lachen is immers een vorm van verzet, terwijl humor de samenleving weerspiegelt. Reeds tijdens de begindagen van het nieuwe medium werd driftig gexperimenteerd met humor. De broers lumire vertoonden in 1895 de eerste komische film met een verhaallijn: L'arroseur arros. In dat amper 1 minuut durend filmpje zet een ondeugend jongetje zijn voet op de waterslang van een tuinman. Wanneer die in de tuit van de slang kijkt omdat het water wegblijft, haalt het kereltje zijn voet weg en wordt de tuinman drijfnat. een eenvoudige grap die ook nu nog op de lachspieren werkt. Uit die eerste humoristische film groeide een heus genre: de komedie. Frankrijk speelde een pioniersrol bij het ontwikkelen van 'de komische film', maar na 1919 namen de Amerikanen het voortouw. Pas veel later zouden Pierre taix en Jacques Tati de fakkel weer overnemen. In de VS maakte slapstick van de komedie een populair genre. echt revolutionair was dit niet. Slapstick hernam immers basisschema's van het 16de-eeuwse Italiaanse Commedia dell'arte, dat zelf teruggreep naar de precolumbiaanse Mexicaanse kunst en de Romeinse vulgarisering van Griekse komedies. Hoe briljant Mack Sennett, Charlie Chaplin, Buster Keaton en Harold lloyd ook waren, de meesters van de stomme film ontwikkelden enkel een filmische variant van het blijspel. Het door de industrile revolutie ontstane proletariaat vormde een dankbaar publiek. Voor de immigranten die vrijheid-blijheid zochten in hun nieuwe heimat was humor meer dan een vorm van escapisme. Het was ook een teken van verzet. Komedies rekenden met de glimlach af met machthebbers, ordehandhavers en instellingen. Deze rebelse, schalkse lach bleef universeel toen geluid en spraak cinema beroofden van zijn internationale karakter. De droomfabriek Hollywood bleef komedies produceren maar ook elders introduceerden cineasten humor.

Humor in de film

Volgens komiek Jerry lewis vormde een man in de problemen het uitgangspunt van elke komedie. Fysieke en verbale humor worden steevast gebruikt om de filmheld in moeilijkheden te brengen. Variaties op het vlak van stijl, vorm en themas zijn eindeloos. Met humor die subtiel, gevoelig, vulgair, taboedoorbrekend, cynisch of bijtend kan zijn. Maar altijd bevrijdend werkt. Al is de traan nooit ver weg. City Lights bewijst dat Chaplin ook een meester van het melodrama is. Terwijl ernst lubitsch (To Be or Not to Be), Howard Hawks (Bringing Up Baby), Preston Sturges (Sullivan's Travels) en Billy Wilder via gags, kwinkslagen en flitsende dialogen commentaar leveren op een weinig grappige samenleving. In tegenstelling tot de indruk die men vaak heeft, schreef de Franse criticus Andr Bazin, was de komedie het meest ernstige genre in Hollywood; in de zin dat het via de komische invalshoek de diepste morele en sociale overtuigingen van het Amerikaanse leven weerspiegelde. 'De komedie' bestaat eigenlijk niet. Het is een genre met heel wat subgenres: romantische komedie (Annie Hall), burleske (Life of Brian), screwballkomedie (His Girl Friday), sociale komedie (Estmago), actiekomedie (Hot Fuzz), slapstick (A Night at the Opera), zedenkomedie (The Apartment), sportkomedie (Man's Favorite Sport?), parodie (Kung Fu Hustle), tienerkomedie (Ferris Bueller's Day Off), misdaadkomedie (The Sting), avontuurlijke komedie (Toy Story), satire (Dr. Strangelove), oorlogskomedie (MASH), sciencefictionkomedie (Back to the Future), zwarte komedie (Kind Hearts and Coronets), .... Onderverdeeld in twee formats: de komedie waar de komiek de spilfiguur is (opgebouwd rond gags, grappen en sketches) en die waar humor verbonden is met de omgeving en het verhaal. Wat hebben al deze komedies gemeen? Hun sterk visueel karakter. Via een vervormde spiegel bieden ze ons een morele blik op de wereld. Cineasten injecteren ook in andere genres humor om een ernstige boodschap vlotter te doen 'passeren'. Humor als een soort glijmiddel. Als een manier om iets te zeggen over de wereld. Maar ook als een manier om de absurditeit van het bestaan te verwerken. Want wie daar niet mee kan lachen wordt gek. Door uit te vergroten, te parodiren en te ridiculiseren; door ernstige zaken grappig voor te stellen en door een verhoogde werkelijkheid te creren helpen komische films ons om te relativeren, de grappige kant van het leven in te zien. Always look at the bright side of life resumeert Life of Brian.

HUMOR IN De FIlM

DVD-Overzicht
Humor werkt ook via een omweg; op een subtiele manier, zonder gooi- en smijtwerk. Gewoon door aan te geven hoe bizar mensen zijn, hoe vreemd ze zich gedragen, maken filmmakers van een drama een komische film. We glimlachen met mensen die zich vastklampen aan romantiek (Every Stewardess Goes to Heaven), met westerlingen die het oosten idealiseren (Hotel Very Welcome), met onze voyeuristische obsessie voor menselijk gedrag (Kitchen Stories), met dwaze vooroordelen (Only Human), met hypocrisie (Mrs. Henderson Presents), met vastgeroeste geesten (La vie avec mon pre, Whisky, Nord, Soul Kitchen) en met botsende culturen (Schultze Gets the Blues). Soms zeggen komische sprookjes, zoals het dromerige Le mari de la coiffeuse of het surrealistische Ober, iets over het creren van fictie. Maar nog vaker geven ze commentaar op de realiteit. Op de gevolgen van een hysterisch vijandsbeeld (Dr. Strangelove) en de impact van dictatuur (Tales from the Golden Age), oorlog (Life is a Miracle) en frustraties (California Dreamin'). Confronteer een man op bureau met een nucleair alarm en je hebt een documentaire, wist Stanley Kubrick, wanneer het nieuws hem bereikt in zijn living heb je drama. Zit hij op het toilet dan is het resultaat een komische film. Ivo De Kock, Filmcriticus

California Dreamin' / Nesfarsit

Cristian Nemescu / Roemeni / 2007 / 155' / Engels, Roemeens gesproken / Nederlands ondertiteld
De jonge Roemeen Cristian Nemescu won postuum de Un Certain Regard-prijs in Cannes met een tragikomische satire over de Kosovo-crisis van 1999. Centraal staat een stationschef van een klein dorpje die de kans schoon ziet om de Amerikanen te pesten wanneer een NAVO-konvooi moet passeren. Als een doorgewinterd bureaucraat eist hij de meest onmogelijke documenten en laat zo het treintransport stranden. De plaatselijke meisjes zijn echter dolenthousiast over de komst van de Amerikanen en ook de mannen zien in het gebeuren enkel een reden om te feesten. In de chaos die volgt wordt het Amerikaanse superioriteitsgevoel doorprikt.

Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb
Stanley Kubrick / UK / 1964 / 95' / Engels, Duits, Frans gesproken / Nederlands ondertiteld
In volle koude oorlog pakte Stanley Kubrick uit met een zwarte komedie over de totale vernietiging van de aarde. een dolgedraaide depressieve Amerikaanse generaal dreigt, door het lanceren van een nucleaire aanval op Rusland, een fatale Derde Wereldoorlog te starten. De in bunkers verschanste leiders trachten de op hol geslagen oorlogsmachine te stoppen maar de militaire logica blijkt onstuitbaar terwijl machines (vliegtuig, Doomsday-machine) een eigen leven gaan leiden. Omdat het nucleaire gevaar een taboeonderwerp was, benaderde Kubrick het gegeven als een zieke grap. Zijn antioorlogssatire sloeg in als een bom.

Ivo De Kock (Wilrijk, 1958) studeerde in 1980 af als communicatiewetenschapper aan de VUB en stilde zijn honger naar creatieve communicatie als copywriter bij een toonaangevend reclamebureau. Een jeugdige kennismaking met Blake Edwards' The Great Race 'ontspoorde' in een passie voor het medium film. Die gebetenheid zorgt ervoor dat hij als criticus en zelfstandig filmjournalist al jaren bijdragen levert aan publicaties in Belgi (Filmmagie/Film en Televisie, Andere Sinema, Panorama, De Nieuwe Filmgids, The Movie, Leeswolf, Lektuurgids) en Nederland (Skoop, Skrien).

Estmago

Marcos Jorge / Brazili-Itali / 2007 / 96' / Portugees gesproken / Nederlands ondertiteld

Marcos Jorge onderzoekt op grappige, lichtvoetige wijze de onderkant van de Braziliaanse samenleving (hoerenbuurt, goedkope restaurants, gevangenis) door zijn held te laten stijgen op de sociale ladder, dankzij zijn kookkunst. Raimundo arriveert zonder geld in de stad en mag van de baas van een grauw eettentje zijn rekening vereffenen door te werken. Daar blijkt dat hij talent heeft. Parallel met dit verhaal uit het verleden zien we hoe hij als kok populair wordt bij celgenoten. Tot Raimundo een gruwelijk gerecht bereidt dat de twee filmtijden samenbrengt en verklaart waarom hij in de gevangenis zit.

DOCUMeNTAIRe FIlMFeSTIVAlS HUMOR IN De FIlM

ReGISSeUR IN BeelD DVD OVeRZICHT

Every Stewardess Goes to Heaven / Todas las azafatas van al cielo

Daniel Burman / Argentini-Spanje / 2002 / 97' / Spaans gesproken / Nederlands ondertiteld
Stewardess Teresa is enkel in haar sas op grote hoogte, ver boven de wereld van mannen, kinderen en een gezin. Weduwnaar Julin ontvlucht een leven dat hij associeert met pijn en verlies. In het afgelegen Ushuaia beleven ze een liefdesnacht die hun bestaan zal veranderen. Wanneer Teresa met de eerste ochtendvlucht vertrekt, komt ze snel tot het besef dat ze Julin mist en ze gaat naar hem op zoek. Deze romantische komedie snijdt grote thema's (leven, dood, liefde) aan maar een magisch-realistische ondertoon en relativerende zwarte humor zorgen ervoor dat het contemplatieve luchtig blijft.

Kung Fu Hustle

Steven Chow / China Hongkong / 2004 / 95' / Kantonees, Mandarijns gesproken / Nederlands ondertiteld
Deze 'over the top' sociale satire speelt in het China van 1940 waar een would-be gangster indruk tracht te maken op een moorddadige, tapdansende bende terwijl de armen genadeloos uitgebuit worden. De bende wil de controle verwerven over een wooncomplex maar stuit op veerkrachtige bewoners. Ongewild moet de held zijn herosche lotsbestemming omarmen. Shaolin Soccer-regisseur Steven Chow parodieert genres (musical, gangsterfilm, western) en films (de CGI-kogelballetten van The Matrix), steekt de draak met de kungfufilosofie, tovert personages om in stripfiguren en serveert hilarische slapstick zonder platvloers te worden.

Hotel Very Welcome

Sonja Heiss / Duitsland / 2007 / 90' / Duits gesproken / Nederlands ondertiteld

Via een tocht door India en Thailand zoeken vijf westerse backpackers zichzelf, vrijheid en geluk. Maar het nirwana blijft ongrijpbaar en de thuisgelaten problemen onopgelost. Met vijf portretten en vier losstaande verhaallijnen ontmaskert Sonja Heiss bij haar regiedebuut deze onrealistische romantici en hun wereldvreemd avontuur. Sommige episodes zijn absurd, andere worden geserveerd met een ironisch sausje, maar de algemene toon van deze documentaireachtige film (de camera zit op de huid van de personages) is mild-komisch. Zelfs tijdens de meest ontluisterende scnes kan de kijker zijn glimlach niet onderdrukken.

La vie avec mon pre

Sbastien Rose / Canada / 2005 / 110' / Frans gesproken / Nederlands ondertiteld

De koele zakenman Patrick leidt een farmaceutisch bedrijf terwijl zijn met artistieke aspiraties worstelende broer Paul geneesmiddelen van hem steelt om ze te verkopen of zelf te gebruiken. Wanneer hun vader, een beroemd schrijver, op het toneel verschijnt veranderen hun levens. Het onorthodoxe, voor zijn leeftijd 'ongepast', gedrag van de levenslustige man doet hen beseffen dat ze gevangen zitten in dodelijke sleur. en dat het leven te kort is om tijd te verspillen. Deze tragikomedie houdt humor en pathos in evenwicht en maakt indruk als karakterschets.

Kitchen Stories / Salmer fra kjkkenet

Bent Hamer / Noorwegen - Zweden / 2003 / 91' / Noors, Zweeds gesproken / Nederlands ondertiteld
In deze op ware feiten gebaseerde zedenkomedie neemt, net na WO II, een waarnemer plaats op een hoge stoel in de keuken van een Noorse vrijgezel met de bedoeling diens gedrag te observeren. Isak is niet opgezet met de aanwezigheid van de saaie wetenschapper Folke en begint via een gat in de plankenvloer van zijn slaapkamer de vorser te begluren. Wanneer die nood blijkt te hebben aan menselijke warmte groeit er een innige band tussen beiden. Tot ongenoegen van Isaks vaste koffievriend en Folke's bazen. De boodschap mensen zeggen altijd iets, zelfs wanneer ze zwijgen is ernstig, maar Bent Hamer werkt op de lachspieren via absurde grappen en rake typeringen.
8

Le mari de la coiffeuse

Patrice Leconte / Frankrijk / 1990 / 82' / Frans gesproken / Nederlands ondertiteld

Als kind droomde Antoine (Jean Rochefort) maar van een ding: een huwelijk met een kapster. Die droom komt vele jaren later uit wanneer de betoverende Mathilde 'ja' antwoordt op zijn huwelijksaanzoek. Het verdere harmonieuze en gelukzalige leven van de fetisjist en het object van zijn verlangen spelen zich af in en rond een kapsalon. Zonder familie en met weinig klanten. Tot oude angsten en twijfels de kop opsteken bij Mathilde. Deze romantische komedie oogt aanvankelijk realistisch, maar evolueert snel tot een magisch-realistisch sprookje dat passie verbindt met obsessie en liefde met dood.

DVD-OVeRZICHT

DVD-OVeRZICHT

10

Life is a Miracle / Zivot je cudo

13

Emir Kusturica / Servi / 2004 / 155' / Servisch, Frans gesproken / Nederlands ondertiteld
Fraaie landschappen en een spoorweg zijn goed voor het toerisme, denkt ingenieur luka. Hij hoopt dat zijn bergdorpje zo financieel zal herleven. Alleen blijkt een oorlog niet bevorderlijk voor het toerisme. Terwijl een corrupte burgemeester en met wapens zwaaiende jongeren ook al niet helpen. Bovendien neemt zijn manisch-depressieve vrouw de benen met een muzikant en wordt zijn door het leger opgeroepen zoon gevangengenomen. Net zoals zijn hoofdpersonage gelooft Kusturica dat waanzin het enige wapen is tegen waanzin. Hij serveert een even hilarische als hysterische komedie die met alles en iedereen spot.

Nord / North

Rune Denstad Langlo / Noorwegen / 2009 / 78' / Noors gesproken / Nederlands ondertiteld
Na een zenuwinzinking leidt de zwaarlijvige voormalige atleet Jomar een eenzaam bestaan als beheerder van een skistation. Wanneer hij verneemt dat hij mogelijk een zoontje heeft dat in het noorden van Noorwegen leeft, trekt hij er naar toe met zijn sneeuwscooter en 5 liter alcohol als enige proviand. Jomar doet er alles aan om zijn bestemming niet te bereiken, maar ontmoetingen met andere verwarde zielen geven hem een zetje in de rug. Dit als psychologische roadmovie vermomd wintersprookje gaat over het overwinnen van (fysieke en mentale) obstakels. Maar het is vooral ook een aangename komedie met een flinke portie onconventionele droge humor.

11

Monty Python's Life of Brian

14

Terry Jones / UK / 1979 / 93' / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Deze absurde satire van het Monty Pythoncollectief steekt de draak met georganiseerde godsdiensten n bijbelfilms. Ongewild schopt Brian van Nazareth het in 33 na Christus tot nieuwe Messias terwijl Romeinse centurions, profeten en terroristen elkaar voor de voeten lopen. Brian wordt eerst gevolgd, dan vervolgd en tenslotte aan het kruis gespijkerd omdat niemand ziet wie hij echt is. Deze flitsend geritmeerde burleske komedie eindigt met een legendarisch geworden cynische samenzang van onschuldigen en misdadigers: Always look on the bright side of life!. Begeleid door een aanstekelijk vrolijk gefluit.

Ober

Alex van Warmerdam / Nederland / 2006 / 95' / Nederlands gesproken

In deze sprookjesachtige komedie gaat een ober verhaal halen bij zijn schepper, de schrijver van zijn levensverhaal. edgar wil leukere klanten, een andere vrouw en nieuwe buren. Kortom, hij wil een ander leven. De schrijver grijpt in het verhaal in, maar ook zijn vrouw stuurt bij. Daardoor volgt edgar constant nieuwe paden terwijl ook zijn bedenker bij zichzelf nieuwe gevoelens en verlangens ontdekt. Ondanks de droeve ondertoon is deze film even grappig als origineel. Prettig gestoorde personages komen helemaal tot leven dankzij geestige, spitsvondige dialogen en bizarre situaties. Resultaat is een wondermooie absurdistische film boordevol bijzondere humor.

12

Mrs. Henderson Presents

Stephen Frears / UK / 2005 / 99' / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

een gefortuneerde excentrieke weduwe opent tijdens WO II een londense theaterzaal om er non-stop revues op te laten voeren. Wanneer concurrenten de formule imiteren suggereert laura Henderson aan impresario Vivian Van Damm om met volledig naakte musicalacteurs onnavolgbaar te worden. Alleen moet de Britse censuur overtuigd worden. Gelukkig is licentieverlener lord Chamberlain een vriend van Mrs. Henderson. De problemen worden omzeild door de meisjes te laten poseren als tableaux vivants. Vooral de dialogen en het acteerduel tussen Dame Judi Dench en Bob Hoskins zorgen voor komisch vuurwerk.

15

Only Human / Seres Queridos

Dominic Harari & Teresa Pelegri / Spanje - Argentini / 2004 / 93' / Spaans, Frans gesproken / Nederlands ondertiteld
een jonge Spaanse vrouw stelt haar nieuwe vriend voor aan haar Joodse familie. Alles loopt vlot tot blijkt dat hij een Palestijn is. een onhandige Palestijn dan nog. Bovendien komen er familiale spanningen aan de oppervlakte. Wat stof oplevert voor een farce vol misverstanden, excentrieke personages, ongelukkig toeval en gemproviseerde leugens. Deze komedie illustreert dat de manier waarop we leren omgaan met mensen waarvan we houden niet verschilt van de wijze waarop we kunnen leren omgaan met mensen die anders zijn. liefde versterkt familierelaties en kan mensen samenbrengen wanneer ze elkaar als familie beschouwen.
11

10

DVD-OVeRZICHT

DVD-OVeRZICHT

16

Schultze Gets the Blues

19

Michael Schorr / Duitsland / 2003 / 106' / Duits gesproken / Nederlands ondertiteld

In een klein voormalig DDR-stadje gaat de zwijgzame mijnwerker Schultze op pensioen, met enkel het oppoetsen van zijn tuinkabouters als perspectief. Tot hij ter gelegenheid van de jaarlijkse lokale muziekwedstrijd iedereen verbaast door nit zijn vertrouwde polka op zijn accordeon te brengen maar wel een exotisch deuntje, made in USA. Hij geraakt steeds meer gefascineerd door cajun- en blues-muziek en trekt naar een folklorefestival in Texas. Daar (her) ontdekt hij het leven. Deze als sociaal drama startende sfeervolle karakterstudie evolueert naar een subtiele muzikale komedie doordrenkt van tedere, droge humor.

The Apartment

Billy Wilder / USA / 1960 / 125' / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

Flitsende dialogen, rake observaties en een tragikomische toon maken deze met vijf Oscars bekroonde klassieker van de legendarische Billy Wilder tot een van de beste Hollywoodkomedies. Jack lemmon is C.C. Baxter, een bediende die carrire wil maken door zijn appartement ter beschikking te stellen van zijn overspelige baas J.D. Sheldrake. Wanneer die het liftmeisje Fran Kubelik (Shirley Maclaine) uitnodigt, geraakt Baxter verscheurd tussen ambitie en liefde, berekening en romantiek. Want Fran is zijn droommeisje, ook al merkt ze hem amper op. Baxter staat voor de keuze van zijn carrire: het meisje verliezen of zijn job!

17

Soul Kitchen

20

Fatih Akin / Duitsland / 2009 / 99' / Duits gesproken / Nederlands ondertiteld

De Griekse Duitser Zinos runt een taverne in Hamburg maar met onwillige klanten, een aartsluie broer en een vriendin die hem in de steek laat, loopt alles niet bepaald op rolletjes. Wanneer ze hun restaurant Soul Kitchen dreigen kwijt te spelen moeten de broers gaan samenwerken in plaats van ruzie te maken. Na slopende realistische drama's zoals Gegen die Wand en Auf der anderen Seite was Fatih Akin toe aan een warme, lichtvoetige komedie die draait om eten, swingende muziek en humor. een puike cast, prima soundtrack, fraaie locaties en een luchtige toon bezorgen een breed publiek een goed gevoel.

Whisky

Pablo Stoll & Juan Pablo Rebella / Uruguay Argentini Spanje - Duitsland / 2004 / 99' / Spaans gesproken / Nederlands ondertiteld
Wanneer de protagonisten van deze droge komedie bij het nemen van foto's mensen willen doen lachen, roepen ze 'whisky' i.p.v. 'cheese' of 'smile'. Verder zitten fabriekseigenaar Jacobo en zijn manager Marta vast in een dagelijkse sleur beheerst door rituelen. Tot Jacobo zijn plots opgedoken jongere broer Herman wil wijsmaken dat hij een gehuwde 'familieman' is geworden. Marta moet helpen door te doen alsof zij de nieuwe echtgenote is. Dat vraagt improvisatie, zeker wanneer de levendige Herman het duo mee op sleeptouw neemt voor een vakantietrip. De ervaring werkt bevrijdend: Marta ontwikkelt gevoel voor humor, Jacobo leert gokken. Ze durven weer leven. en lachen.

18

Tales from the Golden Age / Amintiri din epoca de aur

Hanno Hfer, Razyan Marculescu, Cristian Mungiu, Constantin Popescu & Ioana Uricaru / Roemeni / 2009 / 143' / Roemeens gesproken / Nederlands ondertiteld
Humor hielp de Roemenen overleven tijdens het communistisch regime benadrukten de makers van deze bundeling kortverhalen in Cannes. Ze blikken terug op de jaren 80, via stedelijke mythes geformuleerd door gewone burgers. Zo wordt duidelijk dat de verwrongen logica van de dictatuur de dagelijkse realiteit een surrealistisch trekje bezorgde. De vreemde, verrassende en grappige moderne legendes weerspiegelen een wereld uit evenwicht, waar repressie en verzet botsen. Iedereen overleeft door te stelen van de staat terwijl de meest onlogische partijrichtlijnen gevolgd moeten worden. Rode draad door de vijf verhalen is de absurd-komische sfeer en het verlangen naar liefde van beproefde mensen.
12
DVD-OVeRZICHT DVD-OVeRZICHT

13

Een brutale n tedere koning van de komedie

De beste komedie aller tijden? Volgens het American Film Institute is dat het uit 1959 daterende SOMe lIKe IT HOT. De regisseur van deze absurde misdaadkomedie met Marilyn Monroe, Jack lemmon en Tony Curtis: Billy Wilder (1906-2002), door acteur William Holden omschreven als een brein vol scheermesjes en een hart vol schaamteloze brutaliteit. Deze 'scherpte' leverde de Oostenrijks-Amerikaanse regisseur-scenarist een reputatie op van een cynicus die flirt met het vulgaire en die met plezier overal tegen aan schopt. Ten onrechte, humor bevat bij deze winnaar van zes Oscars niet enkel provocatie en bitterheid, maar ook tederheid en romantiek. Is SUNSeT BOUleVARD (1950) een zwarte komedie? Nee, gewoon een film. Voor welk soort cinema sta je? Ik maak geen cinema, ik maak films. Moet een regisseur kunnen schrijven? Nee, maar het helpt wanneer hij kan lezen. Was je nerveus toen je aan opnamen begon? Nooit, alleen wanneer ik voor een wit blad zat werd ik zenuwachtig. Waarom koos je zelden voor een expressief camerastandpunt? Ik heb er een gloeiende hekel aan als men een scne filmt vanuit een kachel, alsof men Sinterklaas is. Dat Billy Wilder een grapjas n een no-nonsense filmmaker was wordt overduidelijk voor wie Cameron Crowe's interviewboek 'Conversations with Wilder' doorneemt. Tegelijk valt op dat hij toeschouwers ernstig nam, maar zichzelf veel minder. Het is geen toeval dat zijn films vooral dankzij het publiek tot klassiekers uitgroeiden. Critici volgden veel later en bombardeerden hem postuum tot wat hij bij leven niet wou zijn: een auteur. Samen met ernst lubitsch (To Be or Not to Be), Joseph Manckiewicz (All about Eve), Max Ophls (Lola Monts), Otto Preminger (Laura) en erich von Stroheim (Queen Kelly) behoorde Billy Wilder tot de Weense school. Toen hij in 1933 bijna samen met zijn vrienden Robert Siodmak en Fred Zinneman vanuit europa naar de VS trok, was Hollywood voor hem geen droom maar de enige mogelijkheid om aan een nachtmerrie te ontsnappen. Toch voelde hij zich meteen in de droomfabriek thuis. Al bleef hij zijn nieuw vaderland met de ogen van een vreemdeling bekijken. Die outsider-blik kwam hem als scenarist goed van pas en zou hem ook bij het regisseren van komedies geen windeieren leggen. Wie mensen anders kan laten kijken naar het vertrouwde slaagt er ook vlot in een lach op gezichten te toveren. Wilder debuteerde als regisseur met de komedie THe MAJOR AND THe MINOR (1942), maar maakte snel naam met een oorlogsprent (Five Graves to Cairo),

Billy Wilder

een film noir (Double Indemnity) en een drama over alcoholisme (The Lost Weekend). Als contractueel regisseur was Wilder een product van Hollywoods studiosysteem maar doordat hij vaak aan de scenario's van zijn films meewerkte kon hij lang films maken die het publiek uitdaagden n geld opbrachten. Films zoals ACe IN THe HOle, THe SeVeN YeAR ITCH, SOMe lIKe IT HOT en THe APARTMeNT. Tot midden jaren zestig de komische films KISS Me, STUPID en THe FORTUNe COOKIe flopten omdat ze gedateerd leken. Wanneer mensen niet naar een film gaan kijken, kan je ze niet tegenhouden, wist Wilder. Zijn respect voor de toeschouwer (Kijkers zijn doorgaans veel intelligenter dan wat ze te zien krijgen) vertaalde zich in twee basisprincipes: hou het simpel en hou het boeiend. Wilder schrijft niet nadrukkelijk met de camera maar vertelt wel verhalen die doordrenkt zijn van zijn tragikomische visie op de mensheid. Waarbij hij mensen toont zoals ze zijn (niet zoals ze zouden moeten zijn) en de conventionele moraal ondergraaft. Wilders komische films leveren kritiek op de 'American way of life'. Ze viseren sensatiezucht (THe FRONT PAGe), seksisme (THe APARTMeNT, BUDDY BUDDY), geweld (SOMe lIKe IT HOT), puritanisme (KISS Me STUPID), kapitalistische logica (ONe, TWO, THRee) en mannelijk chauvinisme (THe SeVeN YeAR ITCH). Telkens schopt humor mensen een geweten. Vorm en inhoud overlappen daarbij; flitsende dialogen en een sprankelend tempo bejubelen n bekritiseren de energie die de Amerikaanse samenleving drijft. Terwijl de donkere ondertoon waarschuwt voor de omvorming van de Amerikaanse droom tot Amerikaanse nachtmerrie. Wilder koestert de twee kanten van zijn persoonlijkheid: de Amerikaanse idealist en de europese romanticus, de hoopvolle dromer en de cynische pessimist.

14

PORTReT BIllY WIlDeR

15

Het wordt een ramp waarschuwde studiobaas en Gone with the wind-producent David O. Selznick toen hij het SOMe lIKe IT HOT-scenario van I.A.l. Diamond en Billy Wilder las, je kan komedie en moord niet combineren. Heel reel gevaar (misdaadgeweld) laten uitmonden in absurde humor (verwarrende vermommingen) was inderdaad 'not done'. Twee belastende getuigen van een slachtpartij (verwijzing naar Chicago's St. Valentine's Day Massacre in 1929) met pruik en jurk laten onderduiken in een reizend vrouwelijk muzikaal gezelschap werkte. Jerry: Ik ben verloofd!. Joe: Felicitaties! Wie is het gelukkig meisje? Jerry: Ik! Het blijft hilarisch, ook na de zoveelste visie. Deze tegelijk klassieke en moderne (lees: smaakvol vulgaire) komedie, geproduceerd op een moment dat een crisis n een generatiewissel zich aankondigden in Hollywood, bevatte voldoende troeven om populair te worden en te blijven. Het wervelende spel van de extreme identiteitsverwisselingen, virtuoos vertolkt door het duo lemmon-Curtis. De knotsgekke achtervolgingsscnes vol slapstick en situatiehumor. De vlijmscherpe screwballdialogen gevat in een perfect scenario dat plotwissels koppelt aan tedere karakterschetsen. De ontroerende fragiliteit van icoon Marilyn Monroe in de rol van een naeve zangeres met een zwak voor saxofoonspelers en whisky. Wilders aandacht voor details. Maar vooral ook het einde van deze travestieklucht. een absurde illustratie van liefde is blind. Wanneer Jerry zijn geslacht onthult (I'm a MAN) haalt aanbidder Osgood filosofisch de schouders op: Well, nobody's perfect. een slotzin die tegelijk grappig en moreel is. We schreven het op zondag en filmden het op maandag aldus Wilder. Zo eenvoudig kan het zijn. Zo perfect ook. IVO De KOCK

16

PORTReT BIllY WIlDeR

17

Boek

VS

Film
Boek: Eten, bidden, beminnen Film: Eat Pray Love VS
Elizabeth Gilbert / 2008 / 474 paginas in het Nederlands Ryan Murphy / 2010 / 140 / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld
De schrijfster van dit boek heeft op haar dertigste alles wat een hoogopgeleide, ambitieuze westerse vrouw zich kan wensen: een aardige man, een leuk huis en een succesvolle carrire. Maar in plaats van gelukkig en tevreden te zijn wordt ze gegrepen door paniek, verdriet en verwarring. elizabeth besluit een radicale stap te nemen: ze zegt haar baan op en reist een jaar lang alleen de wereld rond. Ze bezoekt drie landen om zichzelf te leren kennen. Eten, bidden, beminnen is een, slim, aangrijpend n geestig verslag van een vrouw die zichzelf ontdekt.
Opgenomen in de wisselcollectie kinder- en jeugdfilms!

Boek: De kleine Nicolaas Film: Le petit Nicolas VS

Ren Goscinny / 2005 / 156 paginas met illustratie in het Nederlands Laurent Tirard / 2009 / 91 / Frans gesproken / Nederlands ondertiteld
Nicolas is speels en heeft een tikkeltje te veel verbeelding. Zo denkt hij dat zijn ouders hem, net als Klein Duimpje, in de steek willen laten omdat zijn moeder in verwachting is van een tweede kind. Hij zet een waar charmeoffensief in met de hulp van zijn vrienden! le Petit Nicolas is Frankrijks meest beroemde schooljongetje. De prentenboeken van Goscinny en illustrator Semp behoren al sinds de jaren zestig tot het collectieve geheugen van het land. Deze verfilming is zeer geslaagd, grappig en een aanrader voor het hele gezin.

Boek: Alles moet weg

Tom Lanoye / 1990 / 267 paginas in het Nederlands

Boek: Vile Bodies

Evelyn Waugh / 1930 / 256 paginas in het Engels

Film: Alles moet weg VS

Jan Verheyen / 2001 / 105 / Nederlands gesproken

Tony - een mislukt student rechten - besluit om verkoper te worden. Met een gammele bestelwagen vertrekt hij op een tocht door het Vlaamse land. Onderweg ontmoet hij Andreeke, een vrijgevochten motorrijder en kruimeldief. Ze sluiten vriendschap en worden partners in crime... Alles moet weg is de eigenzinnige verfilming van de gelijknamige roman van Tom lanoye, met Stany Crets, Peter Van den Begin, Bart De Pauw en Jaak Van Assche. Ondertussen heeft de film een legendarische cultstatus gekregen. een grappige, ontroerende en cynische roadmovie over twijfel, seks en vijanden die vrienden worden.

Film: Bright Young Things VS

Stephen Fry / 2003 / 99 / Engels gesproken / Nederlands ondertiteld

De film is gebaseerd op de novelle van evelyn Waugh waarin de draak gestoken wordt met jongelingen. Zo ook met Adam. Hij is lid van een groepje excentriekelingen dat constant zoekt naar nieuwere en snellere sensaties. Bovendien is hij tot over zijn oren verliefd op Nina en wil hij met haar trouwen, maar hij heeft er het geld niet voor. Het geluk lijkt even aan zijn kant te staan, maar uiteindelijk is hij opnieuw blut. In tussentijd wordt Nina steeds minder bereikbaar.

BOeK VS FIlM

BOeK VS FIlM

www.magenta.be

MeT DANK AAN:

Frank Gryspeerdt, Ivo De Kock, Pieter Keereman, Provincie West-Vlaanderen, Provincie Oost-Vlaanderen, Cinema Novo, Magenta (opmaak en ontwerp) en Print & Media Partner (drukwerk).
CONTACT:

Cinema Novo
Cinema Novo is een filmfestival dat jaarlijks plaats heeft in Brugge in de maand maart.

leonie@cinemanovo.be of via www.cinebib.be

V.U.

Piet Crauwels Sint-Jakobsstraat 36 8000 Brugge Belgi

Het Cinema Novo Festival kan een 'thematisch festival' genoemd worden: het brengt auteursfilms uit Afrika, Azi en latijns-Amerika, veelal films die anders niet in onze bioscopen of op het tv-scherm komen. Culturen uit die drie continenten via film naar het grote publiek brengen en op die manier werken aan een minder stereotiepe beeldvorming over 'anderen': zo luidt de missie, die al die jaren onveranderd bleef en met succes!

Het tiendaagse festival vertoont een 60-tal films in 180 vertoningen, verspreid over vier bioscoopzalen. Daarnaast maken optredens, concerten, lezingen en tentoonstellingen georganiseerd in samenwerking met andere cultuurhuizen dit tot ht cultuurevenement van de maand maart. Naast het algemeen programma en de competitiereeks plaatst Cinema Novo elk jaar een artistieke stroming, een filmcultuur van een bepaald land of streek in de kijker. Recente voorbeelden daarvan zijn: Japan, China, Turkije, de Mexicaanse periode van luis Buuel, Brazili Wil je graag op de hoogte blijven van onze activiteiten? Schrijf je in op onze nieuwsbrief, word lid van onze facebookgroep en neem geregeld een kijkje op de website www.cinemanovo.be!