ORGANIZACJA CFMU

mgr J. GOBEK

Celem (misj) CFMU jest jak najlepsze

wykorzystanie przestrzeni nad
Europ oraz zrwnowaenie potrzeb
przewonikw lotniczych poprzez
oferowanie im odpowiedniej:
przepustowoci przestrzeni
powietrznej i optymalnych profili
lotw.

Ze wzgldu na szeroki zakres oferowanych

usug oraz zada wynikajcych z
realizowanej misji, CFMU posiada
funkcjonaln struktur organizacyjn i jest
perfekcyjnie zarzdzana. Struktura CFMU
obejmuje sze gwnych jednostek
organizacyjnych, natomiast kada jednostka
skada si z okrelonej liczby komrek.
CFMU dziaa zgodnie z koncepcji ICAO,
ktra zakada i zaleca scentralizowan
organizacj zarzdzania przepywem ruchu.

W myl tych zalece zakada si istnienie

centralnej jednostki ATFM, wspieranej przez
lokalne stanowiska zarzdzania przepywem
ruchu lotniczego, zlokalizowane w kadym
cywilnym centrum kontroli obszaru (ACC).
Dziaalno CFMU wspierana jest przez
komrki poszczeglnych krajw Stanowiska Zarzdzania Przepywem Ruchu
Lotniczego (FMP). CFMU jest organem
nadrzdnym dla wszystkich innych tego
typu sub w Europie oraz ponosi
odpowiedzialno za wszystkie jednostki
regionalne (FMP).

W CFMU funkcjonuje kilka

wyspecjalizowanych jednostek
organizacyjnych. Kada z tych
jednostek skada si z komrek
organizacyjnych (dziaw, zespow,
stanowisk), ktre realizuj okrelone
zadania na rzecz danej jednostki, a w
konsekwencji na rzecz wszystkich
klientw CFMU.

Gwnymi jednostkami realizujcymi

zadania zwizane z zarzdzaniem
przepywem ruchu lotniczego s:
Wydzia Obsugi Danych Lotu (FDOD)
oraz Wydzia Zarzdzania
Przepywem Ruchu Lotniczego (FMD)
- stanowi one pion operacyjny.

Klientami CFMU s uytkownicy

statkw powietrznych oraz organy
kontroli ruchu lotniczego. Wymiana
informacji pomidzy ATC a CFMU
odbywa si za porednictwem
stanowisk FMP, zlokalizowanych w
kadym centrum kontroli obszaru.

Operatorzy statkw powietrznych

(AOs) przedkadaj ( wysyaj) do
pionu operacyjnego swoje plany
lotw - moe si to odbywa
bezporednio lub za porednictwem
biur odpraw zag (ARO - Aitr Traffic
Services Reporting Office).

Przyjmowaniem, przetwarzaniem i
dystrybucj planw lotw zajmuje si
FDOD. Przetworzone plany lotw
kierowane s do Wydziau Zarzdzania Przepywem Ruchu Lotniczego,
gdzie powstaje dzienny plan przepywu
ruchu lotniczego - ADP (ATFM Daily
Plan), a nastpnie obliczane s sloty
i/lub alternatywne rasy.

Stosowanie mechanizmw regulacyjnych w postaci

slotw i alternatywnych tras odbywa si w fazie
taktycznej. Informacje o przydzielonych
sotach/alternatywnych trasach przekazywane s, z
wykorzystaniem odpowiednich depesz, do AOs i ATC.
Uytkownicy statkw powietrznych mog prowadzi
negocjacje z FMD, za porednictwem komrki cznoci
z operatorami lotniczymi (AO Liaison Cell), w sytuacji
gdy uznaj, e naoone restrykcje na ich statki
powietrzne s wiksze ni restrykcje zastosowane
wobec innych operatorw lub te zaistniaa potrzeba
wykonania lotu o szczeglnym znaczeniu.

STRUKTURAOPERACYJNACFMU
plany lotu

Operatorzy

FLIGHT
DATA
OPERATIONS
DIVISION
(FDOD)
Plany
lotu

(AOs)

plany loty

zawiadomienia

ATC

o pojemnoci

prognozy

przydzielanie SLOT
(zmiany trasy)

FLOW
MANAGEMENT
DIVISION
(FMD)

koordynacja

ograniczenia
ATFM
monitorowanie

AO
Liaison
Cell

sytuacji

FMP

FMD powiadamia FMP o planowanym obcieniu

sektorw w fazie przedtaktycznej. Odbywa si to z
wykorzystaniem terminala CFMU. Planowane
obcienie sektorw prezentowane jest w postaci
tabelarycznej oraz wykresw supkowych. Organy
kontroli ruchu lotniczego maj obowizek
przesya informacje o zmianach pojemnoci
sektorw, kiedy tylko zamiana taka nastpi lub
przewidywane jest zmniejszenie przepustowoci
sektorw albo konfiguracji sektorw. Sytuacja w
sektorach monitorowana jest na bieco, zarwno
przez FMP jaki FMD.

Jeeli ktrakolwiek ze stron stwierdzi

jakiekolwiek nieprawidowoci, ktre mog
spowodowa powane zakcenia w przepywie
ruchu lotniczego, ma obowizek informowa
drug stron. Monitorowanie ruchu lotniczego
w sektorach kontroli pozwala na informowanie
drugiej strony o zmniejszeniu przepustowoci
sektorw, ktra spowodowana moe by
rnymi czynnikami zakcajcymi, np. awari
urzdze CNS/ATM, warunkami pogodowymi,
operacjami lotnictwa wojskowego.

Ma to na celu podjcie dziaa

regulacyjnych przez FMD. Dziaania
te polegaj na ograniczaniu dopywu
statkw powietrznych do sektorw, w
ktrych wystpiy problemy
z
utrzymaniem odpowiedniej
przepustowoci.

CFMU jest jednostk autonomiczn i w peni

zautomatyzowan. Jej funkcjonowanie oparte jest
o wykorzystanie komputerw o bardzo duych
moliwociach obliczeniowych. Ludzie monitoruj
prac urzdze, nie mniej jest wiele problemw,
ktrych nie da si rozwiza bez udziau czynnika
ludzkiego. Std te dopuszcza si prowadzenie
negocjacji z klientami, prowadzi si biec
koordynacj, a ostatnio wprowadzono mechanizm
wszechstronnego wypracowywania decyzji - CDM
(Collaborative Decision Making Process)

CDM jest tym narzdziem, ktre

umoliwia wszechstronne konsultacje
w sprawach zwizanych z
zarzdzaniem przepywem ruchu
lotniczego na wszystkich poziomach
zarzdzania. Ma to szczeglne
znacznie przy ustalaniu dziennego
planu przepywu ruchu lotniczego i
jego modyfikacji.

W procesie wypracowywania decyzji, w

ramach CDM, najistotniejsz rol
odgrywaj telekonferencje, ktre
organizowane s w okrelone dni
tygodnia o staych godzinach. Do udziau
w telekonferencjach uprawnione s FMP,
ktre mog zgasza uwagi do
opracowanego ADP lub propozycje w celu
usprawnienia przepywu ruchu
lotniczego.

Ewolucja systemu ATMF

W opinii specjalistw ATM, obecny
system zarzdzania przepywem
ruchu lotniczego jest postrzegany
jako zbyt sztywny w swoim dziaaniu,
a wic nie posiadajcy elastycznoci
potrzebnej do sprostania dynamice
wzrostu ruchu lotniczego. Za
najwaniejsze niedostatki systemu
ATFM uznaje si:

brak spjnoci i konsekwencji midzy rodkami ATFM

stosowanymi w odniesieniu do statkw powietrznych a
dziaaniami regulacyjnymi sub kontroli ruchu lotniczego;
trudnoci w oszacowaniu rzeczywistych potrzeb
uytkownikw przestrzeni powietrznej, powodowane przez
pne dostarczanie informacje o lotach;
trudnoci w oszacowaniu przepustowoci, ktra oparta jest
na deklarowanym obcieniu sektorw zamiast na
rzeczywistym;
wpyw zmiany scenariuszy trasowych na zoono ruchu i
przepustowo
sektorw oraz obcienie prac kontrolerw ATC;

 brak elastycznoci w organizacji sektorw i

zarzdzaniu tymi sektorami;
trudnoci w dokonywaniu oceny, przez operatorw
statkw powietrznych, wpywu ogranicze ATC na
oglny przepyw ruchu lotniczego;
sztywne naoenie ogranicze na ruch lotniczy
poprzez kanalizowanie go w drogach lotniczych;
nieprzewidywalno zdarze w lotnictwie i brak
moliwoci zarzdzania tymi zdarzeniami;
brak dostatecznej informacji o biecej sytuacji w
ruchu lotniczym.

Dlatego te wyzwaniem jest przeksztacenie systemu

ATFM w bardziej sprawny, elastyczny i pozbawiony
istniejcych ogranicze i niedostatkw system ATFCM.
Dokonywane przez EUROCONTROL przeksztacenia
systemu zarzdzania przepywem ruchu lotniczego
maj na celu:
uproszczenie struktur europejskiej przestrzeni
powietrznej i zoptymalizowanie jej uytkowania;
dostosowanie przepustowoci przestrzeni powietrznej
do potrzeb uytkownikw;
wzmocnienie wiadomoci i wspodpowiedzialnoci za
procesy zachodzce w europejskim ruchu lotniczym;

 osignicie, w jak najwikszym stopniu, zbienoci

midzy planowaniem ruchu lotniczego a realnie
wykonywanymi operacjami lotniczymi, dziki
wykorzystaniu danych pochodzcych z wielu
rde, w tym bezporednio z pokadw statkw
powietrznych;
zacienienie wsppracy cywilno-wojskowej;
zwikszenie zakresu wsppracy pomidzy
wszystkimi elementami procesu zarzdzania
(suby ruchu lotniczego, suby portw lotniczych)
w celu zminimalizowania ujemnych skutkw
ogranicze na transport lotniczy

Przeksztacenie zarzdzania przepywem

ruchu lotniczego w zarzdzanie
przepywem i przepustowoci jest
przedsiwziciem majcym zapewni
punktualno lotw i elastyczno w
uytkowaniu przestrzeni powietrznej
poprzez jak najlepsze wykorzystanie
wszystkich mechanizmw zarzdzania
operacjami na ziemi i w powietrzu.

 Zmiany skupiaj si na przejciu od systemu

zarzdzania przepywem opartego obecnie na
mechanizmach regulacyjnych, do funkcji wsplnego
zarzdzania przepywem i przepustowoci opartego
na wszechstronnym procesie wypracowywania
decyzji (CDM). Ewolucja zarzdzania przepywem i
przepustowoci lub rwnowaenia zapotrzebowania
i przepustowoci, z obecnego systemu jest
identyfikowana przez pi kluczowych trendw. Trzy
z nich odnosz si bezporednio do zarzdzania
potrzebami i moliwociami", a dwa pozostae
dotycz zada realizowanych przez ATC.

Regulacje majce wpyw na przepustowo systemu

kontroli ruchu lotniczego i operacje uytkownikw
statkw powietrznych obejmuj:
stworzenie mechanizmw umoliwiajcych wikszy
udzia wszystkich elementw systemu ATM we
wsplnym zarzdzaniu przepywem i
przepustowoci;
popraw elastycznoci w planowaniu operacji
lotniczych;
przeniesienie nacisku z zarzdzania przepywem
ruchu lotniczego na zarzdzanie przepustowoci
sektorw.

Polepszenie wykorzystania moliwoci

sektorw ATC (przepustowoci) mona uzyska
poprzez lepsze kierowanie ruchem w
powietrzu, objcie zarzdzaniem wszystkich
faz ruchu lotniczego, zgodnie z koncepcj
gate-to-gate" oraz wykorzystanie tzw.
wolnych okien, ktrych istota polega na
biecym udostpnianiu kadego czasowo
zwolnionego elementu przestrzeni powietrznej.
Dotyczy to zwaszcza tych elementw
przestrzeni, ktre uytkuje lotnictwo wojskowe.

Na ogln popraw pynnoci

przepywu ruchu lotniczego i
przepustowoci sektorw istotny
wpyw maj te takie
przedsiwzicia, jak: zamiany w
procedurach planowania i
rozszerzenie zakresu dziaania
organw ATC.

Zgodnie z oglnymi tendencjami zwizanymi z

ewolucj zarzdzania przepywem ruchu
lotniczego na poziom ATFCM ulega te zmianie
struktura CFMU i procedury zarzdzania. S one
determinowane zmianami w europejskim
transporcie lotniczym, zmienion konwencj
EUROCONTROL oraz przyjciem przez ministrw
transportu ECAC Strategii 2000+", Stwarza to
nowe warunki do rozwoju europejskiego systemu
ATM. Rozwj ten jest okrelony w Programie
zarzdzania europejskim ruchem lotniczym",
ktrego menaderem jest EUROCONTROL.

W nowej strukturze, w miejsce Wydziau

Zarzdzania Przepywem Ruchu Lotniczego
(FMD) oraz Wydziau Obsugi Planw Lotu
(FDOD) powstaje Wydzia Operacji (OPSD Operations Division). Nowymi elementami
s: Biuro Informacji Lotniczej i Europejska
Baza Danych AIS (Aeronautical Information
Service) oraz Komrka Bezpieczestwa,
Jakoci i Ochrony Danych (SQS-Safety
Quality & Security).

Spord wszystkich jednostek CFMU

najwaniejsze funkcje w zarzdzaniu
przepywem ruchu lotniczego
realizuj Wydzia Operacji oraz Biuro
Europejskiej Bazy Danych Suby
Informacji Lotniczej. Pozostae
komrki organizacyjne speniaj
funkcje pomocnicze
(zabezpieczajce).

Wydzia Operacji (OPSD) jest odpowiedzialny przed

Dyrektorem CFMU za dostarczanie partnerom usug ATCFM,
zgodnie z decyzjami wadz EUROCONTROL. W
szczeglnoci, OPSD jest odpowiedzialny za:
zapewnienie funkcjonowania zintegrowanego systemu
wstpnego przetwarzania planw lotu (iFPS), systemu
rodowiska (ENV) oraz innych systemw CFMU;
zbieranie, przechowywanie, przetwarzanie i dostarczanie
danych na temat operacji lotniczych i infrastruktury
nawigacyjnej, zgodnie z wymaganiami ustalonymi dla
narodowych systemw ATM i CFMU w rnych fazach
operacji zarzdzania przepywem i przepustowoci ruchu
lotniczego;

 planowanie, koordynacj i wykonywanie

strategicznych, przedtaktycznych i taktycznych
przedsiwzi ATFCM w obszarze
odpowiedzialno! CFMU;
identyfikacj, promowanie i doskonalenie zakresu
usug ATFCM;
ocen procedur wykorzystywanych przez OPSD
lub jego partnerw oraz dbanie o rozwj usug
ATFCM, tak w wymiarze jakociowym, jak i
ilociowym;
prowadzenie szkolenia nowego personelu

Europejska Baza Danych Suby Informacji

Lotniczej (EAD - European AIS Database) zostaa
utworzona przez oddzia EATM EUROCONTROL, a
nastpnie przekazana do CFMU. Obecnie dziaa
jako Biuro ds. Suby Informacji Lotniczej (EAB
and Aeronautical Information Bureau).
Wacicielem EAD jest EUROCONTROL.
Organizacja ta zarzdza europejsk baz danych
w imieniu pastw czonkowskich. EAB dostarcza
uytkownikom europejskiej bazy danych AIS
efektywnej informacji lotniczej z pastw
czonkowskich ECAC i praktycznie z caego wiata.

Jest odpowiedzialna za rozwj i prawidowe

funkcjonowanie systemu EAD zgodnie z oczekiwaniami
klientw. Organy sub informacji lotniczej z wielu
pastw ECAC ju utrzymuj i zarzdzaj wasnymi
danymi w systemie EAD. Europejska Baza Danych AIS
to scentralizowany system komputerowy do
kompleksowego zarzdzania informacjami o
charakterze lotni-czym, weryfikowania i zarzdzania
jakoci informacji lotniczych oraz zarzdzana
produktami sub informacji lotniczej. EAD wprowadzia
zunifikowany standard prezentacji danych oraz
globaln sie pocze dziki temu informacje lotnicze
s dostpne praktycznie wszdzie.

Dziki utworzeniu EAD nastpia znaczca obnika

cen zakupu zoonych systemw AIS. Rozwizany
zosta problem czstych zmian oprogramowania na
skutek zmian w przepisach lotniczych, a przede
wszystkim uatwiono zaogom statkw powietrznych
dostp do kompleksowej informacji o
ograniczeniach.
Aplikacje EAD obsuguj:
biura NOTAM i biura odpraw zag;
zespoy tworzce AIP (Aeronoutical Information
Pubication) oraz e-AIP;
zespoy tworzce mapy i e-mapy.

Porwnujc zasady funkcjonowania CFMU

przed i po przeksztaceniach dochodzimy
do wniosku, e wystpuj midzy nimi do
istotne rnice. Przejawiaj si one gwnie
w tym, e objto zarzdzaniem operacje w
portach lotniczych zgodnie z koncepcj
gate-to-gate ". Na wyszy poziom
podniesiono te wspprac pomidzy
Wydziaem Operacji (OPSD) a Centrum
Zarzdzania Przestrzeni Powietrzn (AMC).

AMC, oprcz wydzielania drg

warunkowych kategorii drugiej (CDR
2), powinna informowa OPSD o
dostpnoci przestrzeni powietrznej i
drg lotniczych wydzielonych, w
wyniku biecej koordynacji. Blisza
te jest wsppraca midzy organami
kontroli ruchu lotniczego a
Wydziaem Operacji.

Aby osign zaoone cele strategii ATFCM,

zostay okrelone kierunki zmian (DfC - Direction
for Change) zawarte w dokumencie
zatytuowanym: Poprawa zarzdzania
przepywem i przepustowoci ruchu lotniczego".
Ten kierunek zmian ma na celu zapewnienie
lepszego dopasowania moliwoci systemu ATM
do potrzeb uytkownikw przestrzeni powietrznej
oraz osignicia wikszej wydajnoci suby
ATFCM w rwnowaeniu potrzeb i moliwoci
przestrzeni powietrznej (przepustowoci ATC).
Ustalone kierunki zmian obejmuj:

 rozwijanie zakresu i metod

zarzdzania przepustowoci;
popraw zarzdzania przepywem
ruchu;
rozbudow sieci zarzdzania;
zapewnienie odpowiedniej jakoci
usug.

CFMU stworzyo plan rozwoju, ktry zawiera

pene szczegy dotyczce dalszego rozwoju
systemu CFMU w cigu nastpnych 5 lat i
ktre stanowiy bazowy dokument rdowy
dla wszystkich zainteresowanych. Zosta te
opracowany nowy zestaw dokumentw,
ktry ma uszczegowi dziaania CFMU
(nowa wersja Planu rozwoju CFMU, zwana
Programem roboczym CFMU") oraz
dziaania ATFCM.